NOTES

[1] Leo XIII, Litt. Ap. Orientalium dignitas, 30 nov. 1894, in Leonis XIII Acta, vol. XIV, pp. 201-202.

[2] S. Leo IX, Litt. In terra pax, an. 1053: Ut enim; Innocentius III, Synodus Lateranensis IV, an. 1215, cap. IV: . Licet Graccos; Litt. Inter quatuor, 2 aug. 1206: Postulasti postmodum; Innocentius IV, Ep. Cum de cetero, 27 aug. 1247; Ep. Sub catholicae, 6 mart. 1254, proem.; Nicolaus III, Instructio Istud est memoriale, 9 oct. 1278; Leo X, Litt. Ap. Accepimus nuper, 18 maii 1521; Paulus III, Litt. Ap. Dudum, 23 dec. 1534; Pius IV, Const. Romanus Pontifex, 16 febr. 1564, 5; Clemens VIII, Const. Magnus Dominus, 23 dec. 1595, 10; Paulus V, Const. Solet circumspeata, 10 dec. 1615, 3; Benedictus XIV, Ep. Enc. Demandatam, 24 dec. 1743, 3; Ep. Enc. Allatae sunt, 26 iun. 1755, 3, 6-19, 32; Pius VI, Litt. Enc. Catholicae communionis, 24 maii 1787; Pius IX, Litt. In suprema, 6 ian. 1848, 3; Litt. Ap. Ecclesiam Christ;, 26 nov. 1853; Const. Romani Pontificis, 6 ian. 1862; Leo XIII, Litt. Ap. Praeclara, 20 iun. 1894, n. 7; Litt. Ap. Orientalium dignitas, 30 nov. 1894, proem.; etc.

[3] Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun. 1957, can. 4.

[4] Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun. 1957, can. 8: sine licentia Sedis Apostolicae, sequendo praxim saeculorum praecedentium; item quoad baptizatos acatholicos in can. 11 habetur: ritum quem maluerint am plecti possunt; in textu proposito disponitur modo positivo observantia ritus pro omnibus et ubique terrarum.

[5] Cfr. Leo XIII, Litt. Ap. Orientalium dignitas, 30 nov. 1894; Ep. Ap. Praeclara gratulationis, 20 iun. 1894, et documenta in nota 2 allata.

[6] Cfr. Benedictus XV, Motu proprio Orientis catholici, 15 oct. 1917, Pius XI, Litt. Enc. Rerum orientalium, 8 sept. 1928, etc.

[7] Praxis Ecclesiae catholicae temporibus Pii XI, Pii XII, Ioannis XXIII motum hunc abunde demonstrat.

[8] Cfr. Synodum Nicaenam I, can. 6; Constantinopolitanam I, can. 2 et 3; Chalcedonensem, can. 28; can. 9; Constantinopolitanam IV can. 17; can. 21; Lateranensem IV can. 5; can. 30; Florentinam, Decr. pro. Graecis; etc.

[9] Gfr. Synodum Nicaenam I, can. 6, Constantinopolitanam I, can. 3; Constantinopolitanam IV, can. 17, Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, can. 216; 2, 1 .

[10] In Synodis Oecumenicis: Nicaena I, can. 6; Constantinopolitana I, can. 3; Constantinopolitana IV, can. 21; Lateranensi IV, can. 5; Florentina, decr. pro Graecis, 6 iul. 1439, 9. Cfr. Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun. 1957, can. 219, etc.

[11] Cfr. supra, nota 8.

[12] Cfr. Synodum Ephesinam, can. 8; Clemens VII, Decet Romanum Pontificem, 23 febr. 1596; Pius VII, Litt. Ap. In universalis Ecclesiae, 22 febr. 1807; Pius XII Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun. 1957, can. 324-327; Syn. Carthaginen., an. 419, can. 17.

[13] Syn. Carthaginen., an. 419, can. 17 et 57; Chalcedonensis, an. 451, can. 12; S. Innocentius I, Litt. Et onus et honor, a. c. 415: Nam quid sciscitaris; S. Nicolaus I, Litt. Ad consulta vestra, 13 nov. 866: A quo autem; Innocentius III, Litt. Rex regum, 25 feb 1204; Leo XII, Const. Ap. Petrus Apostolorum Princeps, 15 aug 1824; Leo XIII, Litt. Ap. Christi Domini, an. 1895; Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun 1957, can. 159.

[14] Cfr. Innocentius IV, Ep Sub catholicae, 6 mart. 1264; 3, n. 4; Syn. Lugdunensis II, an. 1274 (professio fidei Michaelis Palaeologi Gregorio X oblata); Eugenius IV, in Syn. Florentina, Const. Exsultate Deo, 22 nov. 1439, 11; Clemens VIII, Instr. Sanctissimus, 31 aug. 1595; Benedictus XIV. Const. Etsi pastoralis, 26 maii 1742, II, n. 1, III, n. 1, etc.; Synodus Laodicena, an. 347/381, can. 48; Syn. Sisen. Armenorum, an. 1342; Synodus Libanen. Maronitarum, an. 1736, P. II, Cap. III n. 2, et aliae Synodi particulares.

[15] Cfr. S.C.S. Officii, Instr. (ad Ep. Scepusien.), an. 1783; S.C. de Prop. Fide (pro Coptis), 15 mart. 1790, n. XIII; Decr. 6 oct. 1863, C, a; S.C. pro Eccl. Orient. 1 maii 1948; S.C.S. Officii, resp. 22 apr. 1896 cum litt. 19 maii 1896.

[16] CIC, can. 782, 4; S.C. pra Eccl. Orient., Decretum . de Sacramento Confirmationis administrando etiam fidelibus orientalibus a presbyteris latini ritus, qui hoc indulto gaudeant pro fidelibus sui ritus, 1 maii 1948.

[17] Cfr. Syn. Laodicen., an. 347/381, can. 29; S. Nicephorus CP., cap. 14; Syn. Duinen. Armenorum, an. 719, can. 31; S. Theodorus Studita, sermo 21; S. Nicolaus I, Litt. Ad consulta vestra, 13 nov. 866: In quorum Apostolorum; Nos cupitis; Quod interrogatis; Praeterea consulitis; Si die Dominico; et Synodi particulares.

[18] Novum quid, saltem ubi viget obligatio audiendi S. Liturgiam; ceterum cohaeret diei liturgicae apud Orientales.

[19] Cfr. Canones Apostolorum, 8 et 9; Syn. Antiochena, an. 341, can. 2; Timotheus Alexandrinus, interrogat. 3; Innocentius III, Const. Quia divinae, 4 ian. 1215; et plurimae Synodi particulares Ecclesiarum Orientalium recentiores.

[20] Salva territorialitate iurisdictionis, canon providere intendit, in bonum animarum, pluralitati iurisdictionis in eodem territorio.

[21] Cfr. Syn. Nicaena I, can. 18; Syn. Neocaesarien., an. 314/ 325, can. 12; Syn. Sardicen., an. 343, can. 8; S. Leo M., Litt. Omnium quidem, 13 ian. 444; Syn. Chalcedonen., can. 6; Syn. Constantinopolitana IV, can. 23, 26; etc.

[22] Subdiaconatus consideratur apud Ecclesias Orientales plures Ordo minor, sed Motu proprio Pii XII, Cleri sanctitati, ei praescribuntur obligationes Ordinum maiorum. Canon proponit ut redeatur ad disciplinam antiquam singularum Ecclesiarum quoad obligationes subdiaconorum, in derogationem iuris communis Cleri sanctitati.

[23] Cfr. Pius XII, Motu proprio Crebrae allatae, 22 febr. 1949, can. 32, 2, n. 5 (facultas patriarcharum dispensandi a forma); Pius XII, Motu proprio Cleri sanctitati, 2 iun. 1957, can. 267 (facultas patriarcharum sanandi in radice); S.C.S. Offici et S.C. pro Eccl. Orient., an. 1957 concedunt facultatem dispensandi a forma et sanandi ob defectum formae (ad quinquennium): extra patriarchatus, Metropolitis, ceterisque Ordinariis locorum... qui nullum habent Superiorem infra Sanctam Sedem.

[24] Cfr. S. Leo M., Litt. Quod saepissime, 15 apr. 454: Petitionem autem; S. Nicephorus CP., cap. 13; Syn. Sergii Patriarchae 18 sept. 1596; can. 17; Pius VI Litt. Ap. Assueto paterne, 8 apr. 1775; etc.

[25] Cfr. Syn. Vaticana II Const. De Sacra Liturgia, 4 dec. 1963.

[26] Cfr. Clemens VIII, Instr. Sanctissimus, 31 aug. 1595, 6: Si ipsi graeci; S.C.S. Officii, 7 iun. 1673, ad 1 et 3; 13 mart. 1727, ad 1; S.C. de Prop. Fide, Decret. 18 aug. 1913, art. 33; Decret. 14 aug. 1914, art. 27; Decret. 27 mart. 1916, art. 14; S.C. pro Eccl. Orient., Decret. 1 mart. 1929, art. 36; Decret. 4 maii 1930 art. 41.

[27] Cfr. Syn. Laodicen., 347/381, can. 18; Syn. Mar Issaci Chaldaeorum, an. 410, can. 15; S. Nerses Glaien. Armenorum, an. 1166; Innocentius IV Ep. Sub catholicae, 6 mart. 1254, 8; Benedictus XIV, Const. Etsi pastoralis 26 maii 1742, 7, n. 5; Inst. Eo quamvis tempore, 4 maii 1745 42 ss.; et Synodi particulares recentiores:Armenorum (1911) Coptorum (1898), Maronitarurn (1736), Rumenorum (1872), Ruthenorum (1891), Syrorum (1888).

[28] Ex traditione orientali.

[29] Ex tenore Bullarum unionis singularum Ecclesiarum orientalium catholicarum.

[30] Obligatio synodalis quoad fratres seiunctos orientales et quoad omnes Ordines cuiuscumque gradus tum iuris divini tum ecclesiastici.

[31] Haec doctrina valet etiam in Ecclesiis seiunctis.

[32] S. Basilius M., Epistula canonica ad Amphilochium, PG. 32, 669 B.

[33] Fundamentum mitigationisconsideratur: 1) validitas sacramentorum; 2) bona fides et dispositio; 3) necessitas salutis aeternae; 4) absentia sacerdotis proprii; 5) exclusio periculorum vitandorum et formalis adhaesionis errori.

[34] Agitur de s. d. communicatione in sacris extrasacramentali, Concilium est quod mitigationem concedit, servatis servandis.