|
40. At ille qui non aliter accipit, In principio fecit, quam si
diceretur, Primo fecit; non habet quomodo veraciter intelligat coelum
et terram, nisi materiam coeli et terrae intelligat, videlicet
universae, id est intelligibilis corporalisque creaturae. Si enim jam
formatam velit universam, recte ab eo quaeri poterit, Si hoc primo
fecit Deus, quid fecerit deinceps: et post universitatem non
inveniet; ac per hoc audiet invitus, Quomodo illud primo, si postea
nihil? Cum vero dicit primo informem, deinde formatam, non est
absurdus; si modo est idoneus discernere, quid praecedat aeternitate,
quid tempore, quid electione, quid origine. Aeternitate, sicut
Deus omnia; tempore, sicut flos fructum; electione, sicut fructus
florem; origine, sicut sonus cantum. In his quatuor primum et
ultimum quae commemoravi, difficillime intelliguntur; duo media
facillime. Namque rara visio est et nimis ardua conspicere, Domine,
aeternitatem tuam incommutabiliter mutabilia facientem, ac per hoc
priorem. Quis deinde sic acutum cernat animo, ut sine labore magno
dignoscere valeat, quomodo sit prior sonus quam cantus, ideo quia
cantus est formatus sonus, et esse utique aliquid non formatum potest,
formari autem quod non est, non potest? Sic est prior materies, quam
id quod ex ea fit: non ideo prior quia ipsa efficit, cum potius fiat;
nec prior intervallo temporis. Neque enim priore tempore sonos edimus
informes sine cantu, et eos posteriore tempore in formam cantici
coaptamus aut fingimus, sicut ligna quibus arca, vel argentum quo
vasculum fabricatur. Tales quippe materiae tempore etiam praecedunt
formas rerum quae fiunt ex eis: at in cantu non ita est. Cum enim
cantatur, auditur sonus ejus; non prius informiter sonat, et deinde
formatur in cantum. Quod enim primo utcumque sonuerit, praeterit;
nec ex eo quidquam reperies quod resumptum arte componas: et ideo
cantus in sono suo vertitur; qui sonus ejus, materies ejus est. Idem
quippe formatur ut cantus sit; et ideo, sicut dicebam, prior materies
sonandi quam forma cantandi: non per faciendi potentiam prior ; neque
enim sonus est cantandi artifex, sed cantanti animae subjacet ex
corpore, de quo cantum faciat. Nec tempore prior; simul enim cum
cantu editur. Nec prior electione; non enim potior sonus quam
cantus, quandoquidem cantus est non tantum sonus, verum etiam sonus
speciosus. Sed prior est origine; quia non cantus formatur ut sonus
sit, sed sonus formatur ut cantus sit. Hoc exemplo qui potest
intelligat materiam rerum primo factam, et appellatam coelum et
terram, quia inde facta sunt coelum et terra: nec tempore primo
factam; quia formae rerum exserunt tempora, illa autem erat informis;
jamque in temporibus simul animadvertitur, nec tamen de illa narrari
aliquid potest, nisi velut tempore prior sit; cum pendatur extremior,
quia profecto meliora sunt formata quam informia, et praecedatur
aeternitate creatoris, ut esset de nihilo, unde aliquid fieret.
|
|