|
28. Et quid mihi proderat quod annos natus ferme viginti, cum in
manus meas venissent Aristotelica quaedam, quas appellant decem
Categorias; quarum nomine, cum eas rhetor Carthaginensis magister
meus buccis typho crepantibus commemoraret, et alii qui docti
habebantur, tanquam in nescio quid magnum et divinum suspensus
inhiabam; legi eas solus et intellexi? Quas cum contulissem cum eis
qui se dicebant vix eas, magistris eruditissimis, non loquentibus
tantum, sed multa in pulvere depingentibus, intellexisse; nihil inde
aliud mihi dicere potuerunt, quam ego solus apud meipsum legens
cognoveram, et satis aperte mihi videbantur loquentes de substantiis,
sicuti est homo; et quae in illis essent, sicuti est figura hominis;
qualis sit et statura, quot pedum sit; et cognatio, cujus frater
sit; aut ubi sit constitutus; aut quando natus; aut stet, aut
sedeat; aut calceatus vel armatus sit; aut aliquid faciat; aut
patiatur aliquid: et quaecumque in his novem generibus, quorum exempli
gratia quaedam posui, vel in ipso substantiae genere innumerabilia
reperiuntur.
29. Quid hoc mihi proderat, quando et oberat? cum etiam te, Deus
meus, mirabiliter simplicem atque incommutabilem, illis decem
praedicamentis putans quidquid esset omnino comprehensum, sic
intelligere conarer, quasi et tu subjectus esses magnitudini tuae aut
pulchritudini, ut illa essent in te quasi in subjecto, sicut in
corpore; cum tua magnitudo et tua pulchritudo tu ipse sis: corpus
autem non eo sit magnum et pulchrum quo corpus est; quia etsi minus
magnum et minus pulchrum esset, nihilominus corpus esset. Falsitas
enim erat quam de te cogitabam, non veritas; et figmenta miseriae
meae, non firmamenta beatitudinis tuae. Jusseras enim, et ita fiebat
in me, ut terra spinas et tribulos pareret mihi, et cum labore
pervenirem ad panem meum (Gen. III, 18, 19).
30. Et quid mihi proderat quod omnes libros artium quas liberales
vocant, tunc nequissimus malarum cupiditatum servus per meipsum legi et
intellexi, quoscumque legere potui? Et gaudebam in eis, et nesciebam
unde esset quidquid ibi verum et certum esset. Dorsum enim habebam ad
lumen, et ad ea quae illuminantur, faciem: unde ipsa facies mea, qua
illuminata cernebam, non illuminabatur. Quidquid de arte loquendi et
disserendi, quidquid de dimensionibus figurarum, et de musicis et de
numeris, sine magna difficultate, nullo hominum tradente intellexi,
scis tu, Domine Deus meus; quia et celeritas intelligendi, et
dispiciendi acumen , donum tuum est: sed non inde sacrificabam tibi.
Itaque mihi non ad usum, sed ad perniciem magis valebat, quia tam
bonam partem substantiae meae sategi habere in potestate: et
fortitudinem meam non ad te custodiebam (Psal. LVIII, 10);
sed profectus sum abs te in longinquam regionem, ut eam dissiparem in
meretrices cupiditates (Luc. XV, 12, 13, 30). Nam quid
mihi proderat bona res, non utenti bene? Non enim sentiebam illas
artes etiam ab studiosis et ingeniosis difficillime intelligi, nisi cum
eis easdem conabar exponere; et erat ille excellentissimus in eis, qui
me exponentem non tardius sequeretur.
31. Sed quid mihi hoc proderat, putanti quod tu, Domine Deus
veritas, corpus esses lucidum et immensum, et ego frustum de illo
corpore? Nimia perversitas! sed sic eram. Nec erubesco, Deus
meus, confiteri tibi in me misericordias tuas, et invocare te, qui
non erubui tunc profiteri hominibus blasphemias meas, et latrare
adversum te. Quid ergo mihi tunc proderat ingenium per illas doctrinas
agile, et nullo adminiculo humani magisterii tot nodosissimi libri
enodati, cum deformiter et sacrilega turpitudine in doctrina pietatis
errarem? Aut quid tantum oberat parvulis tuis longe tardius ingenium,
cum a te longe non recederent, ut in nido Ecclesiae tuae tuti
plumescerent, et alas charitatis alimento sanae fidei nutrirent? O
Domine, Deus noster, in velamento alarum tuarum speremus (Psal.
LXII, 8); et protege nos, et porta nos. Tu portabis et
parvulos, et usque ad canos tu portabis (Isai. XLVI, 4):
quoniam firmitas nostra quando tu es, tunc est firmitas; cum autem
nostra est, infirmitas est. Vivit apud te semper bonum nostrum; et
quia inde aversi sumus, perversi sumus. Revertamur jam, Domine, ut
non evertamur; quia vivit apud te sine ullo defectu bonum nostrum,
quod tu ipse es: et non timemus ne non sit quo redeamus, quia nos inde
ruimus; nobis autem absentibus non ruit domus nostra aeternitas tua.
|
|