|
2. Rapiebant me spectacula theatrica, plena imaginibus miseriarum
mearum, et fomitibus ignis mei. Quid est quod ibi homo vult dolere,
cum spectat luctuosa atque tragica, quae tamen pati ipse nollet? Et
tamen pati vult ex eis dolorem spectator, et dolor ipse est voluptas
ejus. Quid est, nisi miserabilis insania ? Nam eo magis eis movetur
quisque, quo minus a talibus affectibus sanus est: quanquam cum ipse
patitur, miseria; cum aliis compatitur, misericordia dici solet.
Sed qualis tandem misericordia in rebus fictis et scenicis? Non enim
ad subveniendum provocatur auditor; sed tantum ad dolendum invitatur:
et actori carum imaginum amplius favet, cum amplius dolet. Et si
calamitates illae hominum vel antiquae vel falsae sic agantur, ut qui
spectat non doleat; abscedit inde fastidiens et reprehendens: si autem
doleat, manet intentus, et gaudens lacrymatur.
3. Ergo amantur et dolores ? Certe omnis homo gaudere vult. An
cum miserum neminem esse libeat, libet tamen esse misericordem; quod
quia non sine dolore est, hac una causa amantur dolores? Et hoc de
illa vena amicitiae est. Sed quo vadit? quo fluit? Utquid decurrit
in torrentem picis bullientis aestus in manes tetrarum libidinum, in
quos ipsa mutatur et vertitur per nutum proprium de coelesti serenitate
detorta atque dejecta? Repudietur ergo misericordia? Nequaquam.
Ergo amentur dolores aliquando. Sed cave immunditiam, anima mea,
sub tutore Deo meo, Deo patrum nostrorum, et laudabili et
superexaltato in omnia saecula (Dan. III, 32); cave
immunditiam. Neque enim nunc non misereor; sed tunc in theatris
congaudebam amantibus, cum sese fruebantur per flagitia, quamvis haec
imaginarie gererent in ludo spectaculi. Cum autem sese amittebant,
quasi misericors contristabar; et utrumque delectabat tamen. Nunc
vero magis misereor gaudentem in flagitio, quam velut dura perpessum
detrimento perniciosae voluptatis, et amissione miserae felicitatis.
Haec certe verior misericordia; sed non in ea delectat dolor . Nam
etsi approbatur officio charitatis qui dolet miserum; mallet tamen
utique non esse quod doleret, qui germanitus misericors est. Si enim
est malevola benevolentia, quod fieri non potest; potest et ille qui
veraciter sinceriterque miseretur, cupere esse miseros ut misereatur.
Nonnullus itaque dolor approbandus, nullus amandus est. Hoc enim
tu, Domine Deus, qui animas amas, longe lateque purius quam nos,
et incorruptibilius misereris, quod nullo dolore sauciaris. Et ad
haec quis idoneus?
4. At ego tunc miser dolere amabam, et quaerebam ut esset quod
dolerem, quando mihi in aerumna aliena, et falsa, et saltatoria, ea
magis placebat actio histrionis, meque alliciebat vehementius, qua
mihi lacrymae excutiebantur. Quid autem mirum cum infelix pecus
aberrans a grege tuo, et impatiens custodiae tuae turpi scabie
foedarer? Et inde erant dolorum amores, non quibus altius
penetrarer; non enim amabam talia perpeti, qualia spectare; sed
quibus auditis et fictis, tanquam in superficie raderer: quos tamen
quasi ungues scalpentium fervidus tumor, et tabes, et sanies horrida
consequebatur. Talis vita mea, numquid vita erat, Deus meus?
|
|