|
22. Pereant a facie tua, Deus, sicuti pereunt vaniloqui et mentis
seductores, qui cum duas voluntates in deliberando animadverterint,
duas naturas duarum mentium esse asseverant, unam bonam, alteram
malam. Ipsi vere mali sunt, cum ista mala sentiunt, et iidem ipsi
boni erunt si vera senserint, verisque consenserint, ut dicat eis
Apostolus tuus: Fuistis aliquando tenebrae; nunc autem lux in
Domino (Ephes. V, 8). Isti enim dum volunt esse lux, non in
Domino, sed in seipsis, putando animae naturam hoc esse quod Deus
est, ita facti sunt densiores tenebrae; quoniam longius a te
recesserunt horrenda arrogantia, a te vero lumine illuminante omnem
hominem venientem in hunc mundum (Joan. I, 9). Attendite quid
dicatis, et erubescite, et accedite ad eum et illuminamini, et vultus
vestri non erubescent (Psal. XXXIII, 6). Ego cum
deliberabam ut jam servirem Domino Deo meo, sicut diu disposueram,
ego eram qui volebam, ego qui nolebam; ego, ego eram. Nec plene
volebam, nec plene nolebam. Ideo mecum contendebam, et dissipabar a
meipso. Et ipsa dissipatio me invito quidem fiebat, nec tamen
ostendebat naturam mentis alienae, sed poenam meae. Et ideo non jam
ego operabar illam, sed quod habitabat in me peccatum (Rom. VII,
14) de supplicio liberioris peccati, quia eram filius Adam.
23. Nam si tot sunt contrariae naturae, quot voluntates sibi
resistunt; non jam duae, sed plures erunt. Si deliberet quisquam
utrum ad conventiculum eorum pergat, an ad theatrum; clamant isti:
Ecce duae naturae; una bona hac ducit, altera mala illac reducit.
Nam unde ista cunctatio sibimet adversantium voluntatum? Ego autem
dico ambas malas, et quae ad illos ducit, et quae ad theatrum
reducit. Sed non credunt nisi bonam esse qua itur ad eos. Quid si
ergo quisquam nostrum deliberet, et secum altercantibus duabus
voluntatibus fluctuet, utrum ad theatrum pergat, an ad ecclesiam
nostram? nonne et isti quid respondeant fluctuabunt? Aut enim
fatebuntur, quod nolunt, bona voluntate pergi in ecclesiam nostram,
sicut in eam pergunt qui sacramentis ejus imbuti sunt atque detinentur:
aut duas malas naturas, et duas malas mentes in uno homine confligere
putabunt; et non erit verum quod solent dicere, unam bonam et alteram
malam: aut convertentur ad verum, et non negabunt, cum quisque
deliberat, animam unam diversis voluntatibus aestuare.
24. Jam ergo non dicant, cum duas voluntates in homine uno
adversari sibi sentiunt, duas contrarias mentes de duabus contrariis
substantiis et de duobus contrariis principiis contendere, unam bonam,
alteram malam. Nam tu, Deus verax, improbas eos, et redarguis
atque convincis eos, sicut in utraque mala voluntate, cum quisque
deliberat utrum hominem veneno interimat an ferro; utrum fundum alienum
illum, an illum invadat, quando utrumque non potest; utrum emat
voluptatem luxuria, an pecuniam servet avaritia; utrum ad circum
pergat, an ad theatrum, si uno die utrumque exhibeatur; addo etiam
tertium, an ad furtum de domo aliena, si subest occasio; addo et
quartum, an ad committendum adulterium, si et inde simul facultas
aperitur, si omnia concurrant in unum articulum temporis, pariterque
cupiantur omnia quae simul agi nequeunt: discerpunt enim animum sibimet
adversantibus quatuor voluntatibus, vel etiam pluribus in tanta copia
rerum quae appetuntur, nec tamen tantam multitudinem diversarum
substantiarum solent dicere: ita et in bonis voluntatibus. Nam quaero
ab eis utrum bonum sit delectari lectione Apostoli, et utrum bonum sit
delectari psalmo sobrio, et utrum bonum sit Evangelium disserere.
Respondebunt ad singula: Bonum. Quid si ergo pariter delectent
omnia simulque uno tempore? Nonne diversae voluntates distendunt cor
hominis, cum deliberatur quid potissimum arripiamus? Et omnes bonae
sunt, et certant secum, donec eligatur unum, quo feratur tota
voluntas una, quae in plures dividebatur. Ita etiam cum aeternitas
delectat superius, et temporalis boni voluptas retentat inferius,
eadem anima est non tota voluntate illud aut hoc volens; et ideo
discerpitur gravi molestia, dum illud veritate praeponit, hoc
familiaritate non ponit .
|
|