|
Bonum, quia transcendentale, sicut ens, proprie et analogice,
secundum proportionalitatem de pluribus praedicatur.
Relatio inter perfectivum et appetitum alia est si termini relationis
diversi adhibentur. Ita, aliter est aliquid bonum sibi, aliter est
bonum alteri; et in utroque casu applicationes sunt analogice
diversae. Divisiones boni sequentes notare juvat, quae proportionalem
applicationem in omni ordine patefaciant.
1. Bonum seu appetibile.
A. Si consideratur bonum sibi (bonum absolutum):
1. bonum simpliciter (seu absolutum): est bonum infinitum Dei de
se et essentialiter perfectum;
2. bonum secundum quid (seu relativum): est bonum finitum
creaturae; est ens bonum de se adhuc perficiendum, i. e. actibus
tendens ad finem obtinendum.
Quare in omni ente finito rursus distinguamus oportet:
|
a) bonum simpliciter (seu absolutum): est totum bonum huic enti
debitum; v. g. ultimus finis hominis;
b) bonum secundum quid (seu relativum): est id quod partialiter
tantum est bonum huic enti debitum; v. gr. substantia hominis, homo
in via.
|
|
B. Si consideratur bonum alteri (bonum relativum) [78]:
|
1. Deo, in seipso summe perfecto, "omnia" quae sunt, bona sunt,
nam omnia creata "libere" vult, quin tamen eis ullo modo in seipso
perficiatur.
2. Intellectuali creaturae "omnia" bona sunt appetibilia, et talis
creatura "quaedam" illorum "libere" prosequitur, ut, mediantibus
finitis, suam "personalem" perfectionem in infinito bono inveniat.
3. Subjecto materiali qua tali "quaedam" sunt bona et appetibilia,
quae illud subjectum "cum necessitate" prosequitur ad obtinendum
totius "universi" materialis ultimam perfectionem.
|
|
NOTA 1. Celeberrima est divisio boni humani in honestum,
delectabile et utile [79].
|
1. Bonum honestum convenit alicui quatenus per se naturam perficit.
2. Bonum delectabile convenit alicui propter delectationem quam ei
affert [80].
3. Bonum utile (seu bonum per aliud) convenit alicui ut medium ad
finem obtinendum; convenit ergo ratione alterius boni cui consequendo
inservit.
|
|
Quoad hanc divisionem notetur illa bona distingui per oppositas boni
rationes, et non per oppositas res; quare eadem res esse potest simul
bonum honestum et delectabile; imo simul honestum et utile, scil.
finis subordinatus.
NOTA 2. Bonum humanum adhuc dividitur in:
|
1. bonum "quod dicitur verum quatenus naturam ipsam ordinate
perficit".
2. bonum quod dicitur falsum et apparens "quatenus perficit unam vel
plures facultates singillatim et per se spectatas, non autem ut naturae
subordinatas" [81].
|
|
II. Bonum seu activum.
|
1. Ens bonum infinitum est suum agere seu per naturam agit
[82].
2. Ens bonum finitum non est suum agere, sed agit per accidentia
[83]. Finitum spirituale activitate praeditum est pura.
Finitum materiale activitatem habet passivitate mixtam [84].
|
|
|
|