|
Praeter cognitionem entis analogicam, datur cognitio univoca quae
conceptibus generis et speciei constat et abstractione completa et
proprie dicta generatur. Intellectus autem, si ratione objecti
formalis, entis scil. qua talis, natura sua ad veritatem absolutam
ordinatur, per cognitionem suam univocam veritati prorsus alienus esse
nequit. Exinde oritur quaestio, quid in realitate cognita requiratur
ut conceptus perfecte abstracti et proinde univoci haberi possint.
Quando cogito: "hoc est animal", nullo pacto attributum, ne
implicite quidem, "rationale" dico. Proinde nil impedit quominus
idem conceptus scil. animal, et animalibus, quae ratione non
fruuntur, et animalibus rationalibus applicetur. Hoc valet de
conceptibus tum generis tum speciei: v. g. conceptus "homo" nulla
ratione designat de uno aliove homine determinato agi, sed de omnibus
hominibus eodem in sensu adhiberi potest.
Jam diximus distincticni logicae inter genus et speciem nullam
distinctionem respondere realem[60]. Sed quidnam putandum de
specie et individuo? Series conceptuum univocorum debetne finaliter
compositione reali entis cogniti inniti?
Species essentialem subjecti perfectionem - v. g. humanitatem -
designat. Permulti autem dantur homines; permulta proinde individua
perfectionem humanam participant. Ergo differentia speciei cum
individuo interest, quia multiplicatio individuorum in eadem specic
reperitur.
Tali in casu, quaenam est habitudo speciei ad individuum? Est
relatio perfectionis ad limitationem. Etenim inter individua ejusdem
speciei habentur differentia individualis et identitas specifica.
Nullum individuum qua tale est species, sed unumquodque modo proprio
specifice est perfectum: Petrus est homo et Paulus est homo, Petrus
autem non idem est ac Paulus, ita ut limitatio perfectionis specificae
habeatur; modus enim quo Petrus est homo, modum quo Paulus homo est
excludit: aliquis non simul est Petrus et Paulus. Neuter
possibilitatem humanitatis totam et cunctam in se colligit.
Attamen modus essendi individualis, cum perfectionem specificam in
linea ejus logica non perficiat, ab ipsa adaequate discernatur
oportet. Quod si quis Paulus esset et non Petrus, novum gradum
essentialem perfectionis non acquireret. Petrus et Paulus
essentialiter eadem perfectione, scil. humanitate, fruuntur.
Conclusio instat: differentia specifica est differentia secundum
perfectionem specificam. Differentia individualis in eadem specie
differentia est realis, non autem secundum perfectionem essentialem,
sed secundum modum quo eadem perfectio actu distribuitur.
Quibus positis, quaestio exoritur utrum ens finitum, ab aliis entibus
ejusdem speciei individualfiter distinctum, in linea essentiae suae sit
simplex an compositum?
|
|