EXPLICATUR. 1. PONITUR QUAESTIO

Praeter cognitionem entis analogicam, datur cognitio univoca quae conceptibus generis et speciei constat et abstractione completa et proprie dicta generatur. Intellectus autem, si ratione objecti formalis, entis scil. qua talis, natura sua ad veritatem absolutam ordinatur, per cognitionem suam univocam veritati prorsus alienus esse nequit. Exinde oritur quaestio, quid in realitate cognita requiratur ut conceptus perfecte abstracti et proinde univoci haberi possint.

Quando cogito: "hoc est animal", nullo pacto attributum, ne implicite quidem, "rationale" dico. Proinde nil impedit quominus idem conceptus scil. animal, et animalibus, quae ratione non fruuntur, et animalibus rationalibus applicetur. Hoc valet de conceptibus tum generis tum speciei: v. g. conceptus "homo" nulla ratione designat de uno aliove homine determinato agi, sed de omnibus hominibus eodem in sensu adhiberi potest.

Jam diximus distincticni logicae inter genus et speciem nullam distinctionem respondere realem[60]. Sed quidnam putandum de specie et individuo? Series conceptuum univocorum debetne finaliter compositione reali entis cogniti inniti?

Species essentialem subjecti perfectionem - v. g. humanitatem - designat. Permulti autem dantur homines; permulta proinde individua perfectionem humanam participant. Ergo differentia speciei cum individuo interest, quia multiplicatio individuorum in eadem specic reperitur.

Tali in casu, quaenam est habitudo speciei ad individuum? Est relatio perfectionis ad limitationem. Etenim inter individua ejusdem speciei habentur differentia individualis et identitas specifica. Nullum individuum qua tale est species, sed unumquodque modo proprio specifice est perfectum: Petrus est homo et Paulus est homo, Petrus autem non idem est ac Paulus, ita ut limitatio perfectionis specificae habeatur; modus enim quo Petrus est homo, modum quo Paulus homo est excludit: aliquis non simul est Petrus et Paulus. Neuter possibilitatem humanitatis totam et cunctam in se colligit.

Attamen modus essendi individualis, cum perfectionem specificam in linea ejus logica non perficiat, ab ipsa adaequate discernatur oportet. Quod si quis Paulus esset et non Petrus, novum gradum essentialem perfectionis non acquireret. Petrus et Paulus essentialiter eadem perfectione, scil. humanitate, fruuntur.

Conclusio instat: differentia specifica est differentia secundum perfectionem specificam. Differentia individualis in eadem specie differentia est realis, non autem secundum perfectionem essentialem, sed secundum modum quo eadem perfectio actu distribuitur.

Quibus positis, quaestio exoritur utrum ens finitum, ab aliis entibus ejusdem speciei individualfiter distinctum, in linea essentiae suae sit simplex an compositum?