|
N. 1. Relationes reales dari probatur
In universo viget ordo, cujus realitas ab omni nostra consideratione
prorsus est independens.
Atqui ordo, qua talis, complexu relationum inter entia vigentium
formaliter constat.
Ergo et ipsae relationes sunt reales [180].
Audiatur S. Thomas: "perfectio et bonum quae sunt in rebus extra
animam, non solum attenditur secundum aliquid absolute inhaerens
rebus, sed etiam secundum ordinem unius rei ad aliam, sicut etiam in
ordine partium bonum exercitus consistit; huic enim ordini comparat
Philosophus ordinem universi. Oportet ergo in ipsis rebus ordinem
quemdam esse; hic autem ordo relatio quaedam est. Unde oportet in
rebus ipsis relationes quasdam esse, secundum quas unam ad alteram
ordinatur... Sic ergo oportet quod res habentes ordinem ad aliquid,
realiter referantur ad ipsum, et quod in eis aliqua res sit relatio"
[181].
N. 2. Reales relationes praedicamentales, a termino et a
fundamento realiter distinctas, dari probatur
A. Quaestio pressius determinatur.
Ad relationem habendam haec tria praerequiruntur: subjectum, terminus
et fundamentum.
Etenim cum relatio ex propria sui ratione sit ordo ad aliquid,
subjectum, quod refertur, et terminus, ad quem refertur illud
subjectum, requiruntur.
Sed insuper ratio talis referentiae in subjecto adsit oportet, scil.
fundamentum ex quo procedat relatio, seu ratio ob quam subjectum ad
aliquid ordinetur. Relativum enim absoluto semper nititur. Hic adhuc
auctores fundamentum remotum a proximo distinguunt. Proximum
fundamentum est, quo posito (et etiam posito termino) relatio in
subjecto immediate oritur. V. gr. ex actuali generatione relatio
paternitatis in homine statim exsurgit. Remotum fundamentum est, ex
quo fundamentum proximum in subjecto oritur. V. gr. facultas qua
homo prolem generare potuerit [182].
Paucis ergo sic dicendum: relatio est ordo quem subjectum propter
fundamentum ad terminum habet. Quodsi malis habeatur relatio, tria
haec requisita esse realia oportet.
QUAERITUR vero utrum illa omnia ab invicem distinguantur,
scil. relatio a subjecto et a fundamento, relatio a termino,
subjectum a termino.
B. Solvitur quaestio.
I. Inter subjectum et terminum relationis, imo inter fundamentum
relationis et terminum est realis distinctio.
"Manifestum enim est, ait Doctor Angelicus, quod idem ad seipsum
non refertur aliqua relatione reali" [183], sed tantum
relatione rationis, ut quando subjectum dicitur sibimetipsi identicum
[184].
Jamvero quod sic de subjecto affirmatur, de fundamento aeque valet,
cum fundamentum sit id secundum quod illud subjectum ad terminum
referatur.
II. Inter ipsam relationem et ejus terminum est realis distinctio.
Quidam [185] contendunt ad relationem praedicamentalem requiri
terminum tamquam partem intrinsece constitutivam relationis.
Quae sententia rejicienda est, si relatio admittitur malis. Est enim
haec relatio accidens subjecto entitative inhaerens, ideoque a termino
entitative distinctum.
Cum Suarez tamen teneri potest terminum omnino realem exigi, sed ut
"connotatum", ut tantum extrinsece requisitum (sicut ad visionem
coloratum extrinsece requiritur), nequaquam vero ut partem qua
relationis essentia formaliter et intrinsece constitueretur (sicut homo
ex anima et materia) [186].
III. Inter ipsam relationem et ejus fundamentum est realis
distinctio.
Fundamentum relationis praedicamentalis est absolutum. Haec enim
relatio habetur quatenus subjectum ad aliud refertur. Quare subjectum
in seipso constitutum praesupponit atque ex hujus constitutivis
principiis, sive substantialibus sive accidentalibus, immediate
exsurgit [187].
Absolutum autem et relativum opponuntur sicut "ad se" et "ad
aliud".
Jamvero negando realem inter absolutum et relativum distinctionem, vel
affirmatur absolutum esse formaliter relativum, vel affirmatur
absolutum et relativum, formaliter distincta, tamen in re identificari
posse.
Nunc autem formalis identitas inter "ad se" et "ad aliud" est
aperta contradictio, et distinctio formalis simul ac identitas realis,
(seu distinctio rationis cum fundamento in re), pariter rejicienda
videtur ob sequentes rationes.
"Ad se" neque in sua linea perficitur formalitate "ad aliud",
neque hanc in ejus linea perficit (sicut vivens et animal sunt in eadem
linea determinabile et determinans, ita ut vivens ab animale omnino
praesupponatur illudque quodammodo designet: animal enim est vivens
animal).
Re quidem vera quaestiones "quid est subjectum absolute
consideratum?" et "quid est relate ad aliud?" sunt adaequate
distinctae: responsio priori quaestioni facta, etiam perfecte
enucleata, nullatenus responsionem alteri quaestioni tradendam
continet; et vice versa.
Quare principium quo subjectum est quid absolutum, ad se, et
principium quo est relatum ad aliud realiter distinguuntur.
Talem esse Doctoris Angelici mentem vel ex ejus dictis de relatione
creationis sufficienter apparet: creatura tota et totaliter, quoad
omnia elementa, ex causa prima continuo pendet; attamen creatio
passiva in creatura, secundum S. Thomam, est reale accidens
relativum a suo absoluto fundamento substantiali realiter distinctum.
A fortiori idem de ceteris relationibus est dicendum, cum alia
fundamenta non ita perpetuo sunt relationis rationes seu fundamenta,
sed quandoque sint "ad se" quin ex eis relatio "ad aliquid" oriatur
[188].
|
|