PARS II: DE ENTE MULTIPLICI QUA TALI; SECTIO I: DE REQUISITIS ENTIUM INTRINSECIS


CAPUT PRAEVIUM: DE ACTU ET POTENTIA

Ens et unum convertuntur.

Systema philosophicum est cognitionum complexus ad omnium explicationem ordinatus. Hic ordo in aliquo primo fundetur atque rerum universalitatem ex quodam prospectu inspiciat oportet. Qui prospectus, cum in omni illius systematis elemento implicetur, ipsum systema designat [1]. Ita, platonismus est systema boni et proprium ejus est inter mundum idearum et mundum sensibilium distinguere. Ita adhuc, aristotelismus est systema entis atque theoria potentiae et actus insignitur [2]: haec enim theoria ubique, quasi quoddam "leitmotiv", diversimode comparet.

S. Thomas Philosophum in hoc fideliter secutus est: notio fundamentalis est notio entis atque "potentia et actus dividunt omne ens et omne genus entis [3]; et quidem, secundum Angelicum Doctorem, "potentia et actus ita dividunt ens ut quidquid est, vel sit actus purus, vel ex potentia et actu tamquam primis atque intrinsecis principiis coalescat" [4].

Quam compositionem intrinsecam ex actu et potentia sedulo inspicere debemus, cum entium multiplicatio ac limitatio, ut infra patebit, illa nitantur.

Quod ut accurate fieri possit, praeprimis inquirendum quonam in sensu de potentia et actu in metaphysica loquendum sit, atque praesertim quomodo, praeter ullam contradictionem, intrinseca cujusdam entis compositio in genere concipi valeat.