2. QUAE SIT UNIUS EXTENSIO

Unum est transcendentale, seu ens et unum convertuntur, si omne unum est ens et omne ens est unum.

1° Omne unum est ens; secus unum aliquando nihil esset, siquidem praeter ens nihil datur.

2º Omne ens est unum. Omne ens est determinatum, est hoc. Quod duo complectitur:

a) quod est, quatenus est, in seipso aliud non includit; est enim indivisum in se, nam secus esset simul seipsum et aliud: quod contradictionem implicat.

Ceteroquin ens vel est simplex, vel est compositum. Si simplex, est indivisibile, proindeque indivisum. Si compositum, est quatenus ejus partes uniuntur, seu quatenus est indivisum in se; si enim partes dividuntur, desinit esse ens et fiunt entia plura [6].

b) quod est, si relate ad alia consideretur, quatenus est, est ens individuum a ceteris distinctum. Etenim si cum ceteris coincideret, esset simul hoc et non hoc, seipsum et aliud: quod est contradictio.

Ergo quod est, determinatum est; ens et unum convertuntur.

NOTA. Unitas, ut observavit Kant, est categoria fundamentalis secundum quam intellectus operatur: mens humana, unificans quae intelligenda traduntur, synthetice cognoscit [7]. Huic autem principio kantiano addimus unitatem esse insuper conditionem omnis entis. Unitas est lex mentis, quia lex entis; est proprietas mentalis, quia transcendentalis [8]. Quod clare ex hoc elucet quod cum entis conceptu convertitur qui, maxime syntheticus, omnia indeterminate continet; quare de entis et de unius valore absoluto nemo dubitare potest.