|
Licetne per meram conceptuum analysim distinctionem realem inferre?
An distinctio "logica" distinctionem "ontologicam" comprobat? Hoc
aliquando evenit. Quomodo secus intelligi possit duo entia "esse"
distincta, nisi quia ut distineta "cognoscantur"? Patet unicuique
distinctioni logicae haud semper distinctionem ontologicam respondere:
structura entium malis non est imago structurae logicae nostrae
cognitionis; propterea accurate gradus distinctionis logicae
annotavimus [16]. Quando a distinctione in cognitione ad
distinctionem in realitate dilationem perficere possumus?
Quotiescumque distinctio prostat adaequata in ordine logico.
Etenim probavimus intellectum nostrum de se ad esse dirigi veritatis
acquirendae capaces sumus. Inter cognitionem nostram et realitatem
intima datur congruentia. Consideremus duo judicia: ille est homo;
ille est angelus. Omnibus modis possunt verti et retorqueri, impense
analysi subjici et examinari: semper "irreductibilia" manebunt.
Quidquid fit, homo et angelus omni in casu penitus ab invicem
discrepant: "adaequata" habetur distinctio inter duo elementa
intellectualia. Quo in casu omnino etiam constat distinctionem realem
adesse, scil. hominem revera non esse angelum. Quod si aliter se
haberet res, inter cognitionem et ens hiatus aperiretur; quae ut
necessario distincta intelligerentur, realiter non discernerentur; ens
qua tale non esset intelligibile sed absurdum. Quae autem omnia inde a
primordio omnino exclusa et prorsus rejicienda aestimavimus [17].
Permagni proinde interest distinctionem logicam "adaequatam" inter
actum et potentiam reperiri. Quaenam habitudo actui cum potentia
intercedit?
Actus est perfectio, potentia autem perfectibilitas. Quod si
conjunguntur, actus est perfectio quae potentiae accedit, potentia est
ordinatio ad perfectionem. Ambo ad invicem spectant: perfectio
perfectibilitate recipitur, i. e. ens perfectione ditari valet quia
et in quantum est perfectibile, actus enti convenit ad modum potentiae
realis hujus entis. Potentia est modus, mensura, principium reale
limitationis erga perfectionem accipiendam.
Actus et potentia exinde opponuntur sicut principium reale perfectionis
et principium reale limitationis. Propterea perfectio conferatur cum
perfectionis limitatione oportet. Quatenus inter utrumque viget
oppositio?
Esse perfectum et esse limitatum ex diametro distant, sicut Positivum
et negativum, ens et non-ens : sunt ergo contradictoria [18].
Cum affirmemus enti non nisi rationem perfectionis inesse, completam,
illimitatam realitatem hujus perfectionis significamus et limitationem
arcemus: omnes enim limites coarctant, plenam evolutionem
restringunt, prohibent quominus subjectum sit quod de se esse possit
[19].
Contradictorium est imperfectionem adesse ubi non nisi ratio sit
perfectionis; aeque contradictorium est rationem perfectionis esse
fontem imperfectionis, auf de se, ratione perfectionis, sibimetipsi
fines praescribi. Quibus enim in casibus contenditur aliquid esse
limitatum, licet in seipso non nisi rationem perfectionis includat.
Ergo perfectio nullo pacto propriam involvit limitationem, cujus non
est fons neque exigentia. Quapropter limitatio, prorsus aliena a
perfectione, etsi ad perfectionem relationem dicit, eam non includit,
neque ullo gradu eam auget, neque uti complementum ab ea exigitur, sed
ei opponitur sicut ens non-enti, nempe contradictorie. Ergo potentia
et actus omnino irreductibiles videntur [20].
Exinde consequitur distinctionem realem admittendam esse inter actum et
potentiam. In linea perf ectionis limitatae subjectum realiter est ens
compositum.
|
|