PARS I: DE ENTE QUA TALI. PROOEMIUM.


PROOEMIUM.

In collectione operum Aristotelis ab Andronico Rhodio c. a. 50 a. C. edita [1], quatuor et decem libri qui Physicam sequebantur, inscriptionem habebant Meta ta Fisica. Quibus in libris continebantur fragmenta scientiae studium mundi sensibilis transcendentis.

Attamen ante Medium Aevum vox "metaphysica" ad designandum scientiam determinatam non usurpabatur. Inde vero a Medio Aevo haec vox signavit scientiam quae scientiam rerum physicarum sequitur, vel potius quae naturam sensibilem praetergreditur.

Cui duplici sensui (post-physicae et supra-physicae) S. Thomas animum attendit: "dicitur metaphysica, id est transphysica, quia post physicam discenda occurrit nobis, quibus ex sensibilibus competit in insensibilia devenire" [2].

Ab Aristotele haec ponitur definitio: "est scientia quae speculatur ens in quantum ens et caetera quae ei per se insunt" [3].

Hinc inde a saeculo XVIII metaphysica generalis etiam ontologia (scientia entis) vocatur [4]. Ipse Aristoteles illam philosophiam primam nuncupavit, quippe quae, prima tradens principia, a caeteris philosophiae partibus praesupponitur, vel etiam Teologiae Episteme [5].

Quaecumque scientia objecto suo formali specificatur. Objectum autem formale metaphysicae, uti Aristoteles et postea S. Thomas proclamarunt, est ratio entis: metaphysica enim indagationem sub respectu entis instituit, "speculatur ens in quantum ens".

Quid est illa ratio entis? Quid significat? En quaestio praevia, quam agitare debemus ut de responso eluceant natura, valor atque amplitudo metaphysicae.