ART. 2. UNUM TRANSCENDENTALE. 1. QUAE SIT UNIUS COMPREHENSIO

1. Unum opponitur pluribus, nam per hoc fit unitas per quod tollitur pluralitas. Jamvero pluralitas fit per divisionem; quare unum est formaliter indivisum in se.

Quo sensu ergo unius ratio enti nihil positive addit, sed tantum negationem [3].

2. Unum opponitur ceteris subjectis: scil. quod ab alio non dividitur, ei unitur, seu cum eo unum est; quo in casu est pars alicujus totius quod et ipsum solum vere est unum. Quare unum formaliter etiam est divisum a quolibet alio [4], seu non est aliud [5].

3. Attamen notio unitatis non est mere negativa: significat enim in recto ipsum ens qua determinatum, sed sub aspecto negativo consideratum.

Et revera quoddam ens, quatenus est, est res quaedam: est enim quid determinatum, "hoc", atque hac ipsa determinatione constituitur. Quod si negative concipiatur, dicendum: intrinsece non est divisum, atque non est aliud; est scil. indivisum et distinctum.

Unum ergo est ens determinatum, scil. indivisum distinctum.

NOTA. Distinguenda sunt unum et unicum: unicum addit uni negationem pluralitatis. Petrus est unus homo, Deus est unus et unicus Deus, quia plures dii non sunt. Unum est unum et non alterum; unicum negat alterum.