ART. 4. DE QUALITATE. 1. NOTIO QUALITATIS

Qualitatem dico, ait Aristoteles, secundum quam aliqui dicuntur quales [148]. Haec est ergo formalis ratio qualitatis, per quam respondemus interroganti: "qualis res sit".

Quibus positis, qualitas, si sensu latissimo accipiatur, significat omne illud quod in quale praedicatur sive substantialiter, sive accidentaliter. Ita omnis essentia est "talitas"; quare secundum scholasticos "differentia specifica praedicatur in quale", et "omnia genera accidentium qualificant substantiam et praedicantur in quale".

Qualitas, si sensu lato accipiatur, significat omne illud quod in quale praedicatur accidentaliter. Ita omnia accidentia, etiam quantitas et relationes, sunt qualitates.

Qualitas, si sensu stricto accipiatur, est quoddam accidens modificativum seu dispositivum substantiae in seipsa.

Quo ultimo sensu ergo qualitas opponitur aliis praedicamentis, i. e. ex una parte, substantiae et, ex altera parte, ceteris accidentibus, scil. quantitati et relationibus. Substantia enim rem in seipsa simpliciter constituit; quantitas eamdem rem intrinsece extendit; relatio illam ad aliud refert; qualitate vero substantia accidentaliter in seipsa determinari sive alterari putatur.

Formam sequi qualitas dicitur, quia, sicut materia prima, (propter suam completam indeterminationem), ratio est ob quam substantia corporalis accidentaliter quantitate seu passiva extensione afficitur, ita forma, (propter suam determinationem), ratio est ob quam omnis substantia finita qualitatibus accidentaliter determinetur necesse est [149].