|
Cum verba ideis congruant, "veritas" haberi dicitur; a vero
abhorret "mendacium". Cognitio nostra, quando objecto cognoscendo
respondet, "Vera" est; secus "error" habetur et fallimur.
Veritas proinde semper dicit habitudinem ad cognitionem, vel
congruentiam expressionis et cognitionis, vel adaequationem seu
conformitatem rei et intellectus.
Veritatem expressionis, quae potius ad psychologiam et ad ethicam quam
ad metaphysicam pertinet, praetermittimus, ut solam veritatis
relationem inter cognitionem et objectum consideremus.
Relatio, saltem duos terminos ad invicem relatos supponens, duobus
sub aspectibus considerari potest, prout ab una alterave parte
aspicitur. Ita adaequatio cognitionis cum objecto et, alia ex parte,
conformitas objecti cum cognitione possunt examinari. De veritate
proinde dupliciter loquimur: tum de veritate cognitionis, cum de
veritate cogniti. Altera, quae logica nuncupatur, adest, si
cognitio objecto cognito congruit; altera, nempe ontologica seu
metaphysica, habetur, quando objectum de se adaequationem ad
intellectum praestat. Verum dicitur ontologicum quatenus intellectui
est cognoscibile: "verum" est "intelligibile".
Exinde verum ontologicum (i. e. ex parte rei consideratum), cum
enti formaliter addat relationem [33], duo implicat: scil. 1°
perfectionem absolutam entis, et 2º relationem convenientiae ad
intellectum. Haud intellectionem actualem, sed tantum
intelligibilitatem affirmat.
|
|