|
[CAP. II.]
|
“Cum ergo, inquit, natus esset Jesus in Bethlehem Judae, in diebus
Herodis regis, ecce magi ab Oriente venerunt Hierosolymam, dicentes: Ubi
est, qui natus est rex Judaeorum? Vidimus enim stellam ejus in Oriente,
et venimus adorare eum.”
|
|
Nonne jam tunc coeli gloriam istam enarraverunt? Utique narraverunt et
alios coelos, de quibus jam dictum est, enarraturos esse
significaverunt. Et sicut tunc magi, id est sapientes utique gentiles,
claritatem sive illustrationem istius coeli inanimati, scilicet stellam
cognoscentes atque sequentes, venerunt dicentes:
|
“Ubi est qui natus est rex Judaeorum?”
|
|
sic futurum erat ut gentes illuminationem coelorum, rationalium, id est
apostolorum, videlicet donum Spiritus sancti quod acceperant
intelligentes, venirent et poenitentiam sibi ad vitam donari
postularent. Item, sicut tunc
propter magos seu magorum inquisitionem
|
“turbatus est, et omnis Hierosolyma cum illo, et quaesivit puerum ad
perdendum eum,”
|
|
sic futurum erat ut gentibus Evangelium Jesu Christi suscipientibus,
eadem civitas Hierusalem, totumque regnum Judaicum seditionibus turbatum
conaretur funditus exterminare praedicationem apostolorum, et ipsum
quodammodo occidere Christum, occidendo et crucifigendo, flagellando, et
de civitate in civitatem persequendo (Matth. XXIII), plerosque ex
prophetis et sapientibus et Scribis, quos ille misit. Nihilominus, sicut
tunc dictum est Joseph:
|
“Surge et accipe puerum et matrem ejus, et fuge in Aegyptum,”
|
|
et sic fecit Joseph secedens cum puero et matre ejus in Aegyptum, sic
futurum erat ut loquens in apostolis suis Christus diceret:
|
“Vobis quidem oportebat primum loqui verbum Dei, sed quomodo repulistis
illud, et indignos vos judicastis aeternae vitae, ecce convertimur ad
gentes (Act. XIII).”
|
|
Itidem sicut,
|
“defuncto Herode, rursus consurgens accepit puerum et matrem ejus,
monitus ab angelo et venit in terram Israel,”
|
|
sic futurum est quod Apostolus ait:
|
“Quia cum plenitudo gentium subintraverit, tunc omnis Israel salvus fiet
(Rom. XI).”
|
|
Sed ut ad inceptum revertamur, quid pertinuit ad istam gloriam Dei
signum ejusmodi?
|
“Vidimus, aiunt, stellam ejus in Oriente?”
|
|
Ad haec, inquam. Multum ad rem tale signum pertinuit, si rite
recorderis, quia quando pepigit Dominus cum Abraham foedus, a quo liber
generationis Jesu Christi coeptus est, et ad quem beati seminis
repromissio facta est, tunc etiam eduxit eum foras, et ait illi:
|
“Suscipe coelum et numera stellas, si potes (Gen. XV).”
|
|
Ac deinceps:
|
“Sic erit semen tuum. In die illo, ait Scriptura, pepigit Dominus foedus
cum Abraham dicens: Semini tuo dabo terram hanc (ibid.),”
|
|
etc. Hinc Apostolus:
|
“Abrahae dictae sunt promissiones, et semini ejus. Non dicit: Et
seminibus, quasi in multis, sed quasi in uno, et semini tuo qui est
Christus (Galat. III).”
|
|
Hic unus est,
|
“propter quem omnia, et per quem omnia, qui multos filios in illam
gloriam adducere veniebat (Hebr. II).”
|
|
Ut sicut in coelo stellae innumerabiles sunt, si essent splendidi et
incommutabiles per ipsum, atque incompleretur quod fidelis et verax
promisit, sic erit semen tuum. Recte igitur non qualecunque signum, sed
novum sidus coeli dederunt, videlicet propter ejusmodi promissum,
quodammodo dicentes nobis: Laudate et congratulamini, quia foedus, quod
pepigit Deus cum Abraham, non fecit irritum (Gen. XVII); implevit quod
promisit:
|
“Suspice stellas, sic erit semen tuum (Gen. XV).”
|
|
Hoc angeli scientes, eadem nocte primi glorificaverunt eum, quorum
grandis exercitus, et magna fuit multitudo laudantium et dicentium:
|
“Gloria in altissimis Deo (Luc. II),”
|
|
qui etiam congratulantes nobis, subjunxerunt:
|
“Et in terra pax hominibus bonae voluntatis (ibid.).”
|
|
Illud quoque ad rem pertinuit; quod evangelista cum dixisset:
|
“Cum ergo natus esset Jesus in Bethlehem Judae,”
|
|
statim et locum nativitatis et tempus expressit dicendo
|
“in Bethlehem Judae, in diebus Herodis.”
|
|
Quam ad rem hoc pertinuit? Nimirum ad veritatem ejusdem Dei, qui per eos
patriarchae Jacob, taliter praelocutus est:
|
“Non auferetur sceptrum de Juda, et dux de femore ejus, donec veniat qui
mittendus est (Gen. XLIX):”
|
|
quique sicut Abrahae, ita et Bethlehemitae David promisit atque juravit,
hunc Jesum Christum de semine ejus nasci. Non ante debebat auferri
sceptrum et dux de Juda, donec iste veniret, alioquin fidelis et verax
non appareret Deus, qui in patriarchis et prophetis locutus est, quique
in patriarcha memorato tempus fere praefinivit, et in propheta,
videlicet Michea, locum praesignavit:
|
“Et tu, inquit, Bethlehem terra Juda, nequaquam minima es in principibus
Juda: ex te enim exiet dux qui regat populum meum Israel (Mich. V).”
|
|
Nonne sceptrum ablatum erat de Juda, et dux de femoribus ejus defecerat
cum regnaret Herodes patre Idumaeo. et matre ortus Arabica? Igitur
dicendo
|
“in Bethlehem Judae in diebus Herodis,”
|
|
scienter argumenta praebuit veritatis, breviter et sufficienter edicens,
sic oportuisse fieri, id est tunc temporis debuisse nasci Christum, quo
tempore narraverat eum esse natum, et illum debers nativitatis esse
locum propter veritatem Dei et confirmandas voces prophetarum, fuerat
autem conceptus in civitate Galilaeae, cui nomen Nazareth. Quamcunque ob
causam in illa civitate Galilaeae tunc fuerint vel habitaverint Joseph
et Maria, cum essent de domo David, nihilominus ut nasceretur Jesus in
Bethlehem Juda, Deus miro providit modo, videlicet propheticae veritati
famulante Romano imperio. Denique Caesar Augustus hoc modo famulatus est
illi, ut et auferret sceptrum et ducem de Juda dando regnum Judaeae
Herodi alienigenae, Antonio suffragante, unde et hic dicitur,
|
“in diebus Herodis regis,”
|
|
et edictum proponeret,
|
“ut describeretur universus orbis (Luc. II):”
|
|
quae causa effecit ut ascenderet
|
“Joseph cum Maria desponsata sibi uxore praegnante, in Bethlehem
civitatem David eo quod esset de familia et domo David (ibid.).”
|
|
Sic miro modo famulatum est nativitati Jesu Christi et propheticae
veritati, tam Romanum imperium nesciens, quam coelum inanimatum
sentiens; Romanum, inquam, imperium, tale edictum proponendo, coelum
autem, tale signum, id est novam stellam proferendo. Unde propheticum
illud impletum est:
|
“Orietur stella ex Jacob, et exsurget homo de Israel (Num. XXIV).”
|
|
Locum ipsum magi, licet divinitus inspirati, nescierunt; quippe qui non
in Bethleem, sed primum Hierosolymam venerunt dicentes:
|
“Ubi est qui natus est rex Judaeorum?”
|
|
Magis in sublimi quam in humili loco, magis in regia civitate quam in
vico mediocri, magis in turba divitum quam in silentio pauperum nasci
posse et quaerendum esse putaverunt regem Judaeorum; itaque Hierosolymam
venerunt, sed hoc tale erat, ac si parvum non attendentes virgultum, ad
excelsa suspicerent ligna silvarum. Dixerat autem Spiritus sanctus per
prophetam:
|
“Excelsi statura succidetur, et sublimes humiliabuntur, et subvertentur
condensa saltus ejus ferro, et Libanus cum excelsis cadet. Et egredietur
virga de radice Jesse, et flos de radice ejus ascendet (Isai. X),”
|
|
et caetera. Et est sensus: Inter superbos erunt jurgia, contra
semetipsos dimicabunt et cadent: quod tunc maxime factum est, quando
Herodes homicidia, imo et parricida ad omnem Davidicae stirpis odorem
saeviens et contra omne regium genus dentibus stridens, nec uxori
pepercit, nec socero, qui erant regii generis, et proprios quoque filios
crudeliter morte damnavit. Vane furebat, 576 frustra insaniebat diabolus
in illa sua securi, in qua secabat; quia non de excelsis cedris, aut
robustis quercubus, sed de gracili virga, quae inter arbusta latebat,
flos erat ascensurus, id est non de superbis et purpuratis divitibus,
sed de humili virgine, qualis in plebe vix cognosci posset, Christus
erat nasciturus. Hoc illi, videlicet magi, nescierunt, et quidem poterat
facere Deus in primis, quod fecit postmodum, ut scilicet venientes illos
ab Oriente, continuo
|
“stella quam viderant, antecederet usque dum veniens staret supra ubi
erat puer;”
|
|
sed dilatio haec utilis erat, ut interim qui de coelo acceperant signum,
audirent de Scriptura testimonii firmamentum, quod aeque nunc prodest
nobis, propter quos est scriptum, ut profuit illis, propter quos tunc
fuit recitatum. Quid tandem de muneribus dicendum, quae illi obtulerunt?
Auditum et celebre factum est in universo orbe gaudium ipsorum. Quia
videntes stellam antecedentem se, quam viderant in Oriente, et stantem
|
“supra domum ubi erat puer, gavisi sunt gaudio magno valde; et intrantes
domum, invenerunt puerum cum Maria matre ejus, et procidentes
adoraverunt eum; et apertis thesauris suis, obtulerunt ei munera, aurum,
thus et myrrham.”
|
|
Vere coelitus inspirati, vere coelesti ministerio docti, veramque et
coelestem habentes materiam gaudendi. Quid, inquam, hic dicendum, nisi
quia prophetae ipsi et prophetica ipsorum munera fuerunt? Veritatem et
mansuetudinem et gloriam et honorem protestati sunt, veritatem assumptae
carnis, mansuetudinem, id est humilitatem passionis, gloriam regni, et
honorem divinitatis, unius ejusdemque Jesu Christi.
|
“Quatuor facies uni erant, ait propheta, facies hominis, facies leonis,
facies vituli, et facies aquilae volantis (Ezech. X).”
|
|
Quatuor istas facies, quatuor constat esse sacramenta, quae nescire non
licet homini Christianae professionis, scilicet Incarnationem,
passionem, resurrectionem atque ascensionem ejusdem Jesu Christi, quarum
circa inspectionem facierum tota versatur intentio praesentis opusculi.
Faciem unam ex his, videlicet faciem hominis praesentem invenerunt, quam
et procidentes adoraverunt, caeteras mysticis muneribus mirabiliter
praesignaverunt. Myrrha faciem vituli, id est sacramentum passionis, qua
ipse sacrificandus atque mistura myrrhae et aloes condiendum erat in
sepultura corpus ejus. Aurum faciem leonis, id est gloriam
resurrectionis per quam caro, quam ex nobis mortalem susceperat, tantum
meliorata est, quanto aurum pulvere seu limo terrae pulchrius atque
pretiosius est. Thure faciem aquilae volantis, id est sublimitatem
ascensionis, et confessionem ad dextram Patris, ex qua dato hominibus
Spiritu sancto cognitus est quod Deus sit idem Filius Dei, cui
sacrificium incensi legitimum jure debeat offerri, aeque ut Patri, et
sancto Spiritui. Et ejusmodi myrrham tota quidem illi offert sancta
Ecclesia, dum credens et confitens, quod vere passus mortuus et sepultus
fuerit, vitiorum in se mala propter eum mortificat, maxime autem
exercitus martyrum, qui gustu mortis amaro passioni ejus
communicaverunt. Item thus ejusmodi, tota quidem illi offert Ecclesia
credens et confitens, quia vere Deus est, et
|
“omnis in eo plenitudo divinitatis corporaliter inhabitat (Coloss. II),”
|
|
maxime autem sanctorum ordo sacerdotum, qui propter eum coelibem
ducentes vitam, semper altari praesto sunt, offerre illi incensum
dignum, et omne sanctum jugiter exsequi sacri altaris ejus ministerium.
Itidem aurum ejusmodi tota quidem illi offert Ecclesia, credens et
confitens, quia surrexit et immortaliter regnat qui mortalis et mortuus
fuerat, maxime autem regum et principum potentia, divitumque fidelium
opulentia, qui ad construendas nomini ejus ecclesias, aurum et argentum
illi fideliter obtulerunt, domumque ejus,
|
“qui cum dives esset, propter nos pauper factus est (II Cor. VIII),”
|
|
largis donariis ditaverunt, juxta illud propheticum, quod tam secundum
litteram quam secundum spiritum verissimum est. Et vivet, id est
resurget,
|
“et dabitur ei de auro Arabiae. Reges Tarsis et insulae munera offerent,
reges Arabum et Saba dona adducent (Psal. VII).”
|
|
Recte igitur munera haec ore sacro evangelista magnificavit, et sic
magnifice enuntiavit, ut dicturus,
praemitteret,
|
“et apertis thesauris suis.”
|
|
Nam vere thesauri fuerunt, et thesauri merentur appellari, non tam
sistartia seu thecae qualescunque, quibus clausae portari poterant
species ejusmodi, quam corda ipsa offerentium, quorum ex abundantia
potuerunt invisibili Deo invisibiliter proferri causae tam sanctae, quas
Ecclesia sancta in illis speciebus visibilibus venerabiliter intelligit.
Nihilominus et gaudium illorum sic magnificavit, ut non contentus
dixisse,
|
“gavisi sunt gaudio magno,”
|
|
adderet,
quia revera gavisi sunt,
|
“gaudio magno gavisi sunt,”
|
|
et gaudium eorum fuit in Spiritu sancto, qui et judicantem et
exsultationem thesaurizavit super eos, quibus nihil defuit de
plenitudine scientiae vel fidei, quae a nobis exigitur diutina sanctarum
Scripturarum lectione instructis, quod comprobatur ex ipsorum muneribus
bene consideratis. Et vide quanta sit distantia in modis discendi,
quantum distet inter eruditionem illius qui per angelum sive per hominem
et illius qui per solam Spiritus sancti revelationem meretur erudiri.
itaque Judaei, quippe qui
|
“in regione eadem erant vigilantes, et custodientes vigilias noctis
supra gregem suum (Luc. II),”
|
|
non per hominem, sed (quod majus est) per angelum, natum sibi esse
Salvatorem Christum Dominum didicerunt, et tamen non adeo docti sive
eruditi fuerunt, ut procidentes adorarent, aut munera offerrent, sed
tantummodo venerunt et
|
“cognoverunt de verbo, quod dictum erat illis de puero hoc, et reversi
sunt glorificantes et laudantes Deum (ibid.).”
|
|
Isti primitiae gentium, neque per hominem docti, neque per angelum, sed
per Spiritum sanctum, modo de quo jam dictum est, laudem perfecerunt, et
tres homines, tribus partibus orbis, Asiae, Europae atque Africae fidei
vel confessionis atque adorationis exemplar existere meruerunt. Interea
decet reverenter intueri, quam veraciter sancta Scriptura dixerit de
isto tali filio hominis:
|
“Minuisti eum paulo minus ab angelis (Psal. VIII).”
|
|
Denique ut factus erat ex muliere, factus sub lege (Galat. IV), ita et
factus est sub legibus naturae, sub legibus infantiae nihil pro
semetipso visibiliter agens, nihil hominibus per semetipsum loquens,
patronos habere dignatus angelos, qui agerent pro puero, loquerentur pro
infantulo, et hoc duntaxat in somnis, qui non praecellentior est modus
visionis. Ante et post minorationem talis filii, manifeste visos esse
angelos legimus hominibus servis et ancillis hujus Domini; interim autem
dum minor est, non manifeste, sed in somnis ubi descenderat in uterum
virginis,
|
“angelus Domini in somnis apparuit Joseph, dicens: Joseph, fili David,
noli timere; accipere Mariam conjugem tuam;”
|
|
in somnis nihilominus eidem B. Joseph:
|
“Surge, inquit, et accipe puerum et matrem ejus, et fuge in Aegyptum.”
|
|
itidem,
|
“surge et accipe puerum et matrem ejus, et vade in terram Israel;”
|
|
rursus, dum timeret in Judaeam ire, eo quod
|
“Archelaus regnaret pro Herode patre suo, admonitus secessit in partes
Galilaeae.”
|
|
Sic et magi isti
acceperunt 577 responsum,
|
“ne redirent ad Herodem, et per aliam viam reversi sunt in regionem
suam.”
|
|
Ita quasi dedignentur manifeste loqui, loquuntur in somnis sancti angeli
servis Domini sui non dedignantes, sed pro voluntate ejusdem Domini sui
Scripturam veritatis honorantes, ut seipsos non tantum servis Domini
sui, verum etiam ipso Domino suo sciant et recognoscant esse majores,
cujus videlicet majoritatis novissimum illic fuit judicium sive
testimonium, ubi eidem Domino in passione agonizanti
|
“apparuit angelus de coelo confortans eum (Luc. XXII).”
|
|
Legimus quidem angelos ministrasse illi, cum adhuc esset minor angelis,
sicut scriptum est,
|
“reliquit eum tentator et accesserunt angeli et ministrabant ei (Matth.
IV);”
|
|
sed illud huic sensui non valde repugnat, cum Heliae semel et iterum
angelus eo modo ministraverit.
|
“Projecerat se Helias et obdormierat in umbra juniperi, et ecce angelus
Domini tetigit eum, et dixit illi: Surge comede. Respexit et ecce ad
caput suum subcinericius panis et vas aquae. Comedit ergo et bibit, et
rursus obdormivit. Reversusque est angelus Domini secundo, et similiter
fecit (III Reg. XIX).”
|
|
Quomodo Heliae ministravit angelus, ut deinde jejunaret quadraginta
diebus et quadraginta noctibus, quid mirum si eodem modo ministraverunt
angeli huic Filio hominis cum jejunasset quadraginta diebus et
quadraginta noctibus? Haec idcirco dicta sunt, quia valere nobis debent
ad cognitionem coelestis disciplinae, ad venerationem magistri hujus qui
dicit, et
|
“Discite a me quia mitis sum et humilis corde (Matth. XI);”
|
|
qui, sicut natura vel humana conditione, ita et ipso usu naturae
dignatus est angelis suis minor existere, juxta quod ipse testificatus
est, dicens:
|
“Quia Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare (Matth. XX).”
|
|
Quid porro ipsa mater? Nunquid non saltem ipsa loquebatur, aut loqui
poterat? Imo ipsam valde illud decebat, quod alius evangelista semel et
secundo memorat dicens:
|
“Maria autem conservabat omnia verba haec in corde suo (Luc. IV).”
|
|
|
“Tempus tacendi, ait Salomon, et tempus loquendi (Eccle. III).”
|
|
Discretionem ejusmodi virgo sapiens et prudens non ignoravit. Inde
collaudans eam sponsus, quod utique fuit illi Deus, et Pater Domini
nostri Jesu Christi, cui concepit et peperit, dicit in Canticis:
|
“Hortus conclusus, soror mea sponsa; hortus conclusus, fons signatus
(Cant. IV).”
|
|
Denique hoc quidem sponsus Christus Dei Filius, convenienter dicit
sponsae suae Ecclesiae, sed hoc ipsum non minus congrue dicat persona
Dei Patris, dilectae sibi beatae Mariae, statim subjungens:
|
“Emissiones tuae, paradisus malorum punicorum, cum pomorum fructibus
(ibid.).”
|
|
Etiam hoc praemiserat:
|
“Favus distillans labia tua sponsa, mel et lac sub lingua tua (ibid.).”
|
|
Quandiu Filius hominis manere debuit minoratus paulo minus ab angelis,
fere tandiu fuit beatae Virgini tempus tacendi, et tandiu tacuit, tandiu
in silentio fuit, velut
|
“Hortus, inquam, conclusus, fons signatus,”
|
|
quo accedere, cujus secretum audire nullus meretur nisi cognitus, nullus
cui talis hortus talisque fons clausuram vel signaculum oris sui aperire
indignum arbitraretur, ubi autem gloria et honore coronatus est Filius
hominis resurgendo, et in coelum ascendendo, ubi sedet ad dexteram
Patris, ex tunc eidem beatae Virgini fuit tempus loquendi, et hoc
amicis, id est sanctis apostolis et talia loquendi, qualia prius portare
non potuissent, quod sciens: ipse Filius hominis, dixerat quodam loco:
|
“Adhuc multa habeo vobis dicere, sed non potestis portare modo (Joan
XVI).”
|
|
Ubi venit, spiritus veritatis, primus quidem et princeps ipse illos
omnem veritatem docuit, sed et ipsa beata Virgo testimonium suae vocis
adhibuit, et taliter locuta est auribus fidelibus ut proinde recte dicat
dilectus ejus Deus:
|
“Favus distillans labia tua, mel et lac sub lingua tua. Emissiones tuae
paradisus malorum punicorum cum pomorum fructibus, cyprus cum nardo,
nardus et crocus, fistula et cinamomum, cum universis lignis Libani,
myrrha et aloe cum omnibus primis unguentis. Fons hortorum, puteus
aquarum viventium, quae fluunt impetu de Libano (Cant. IV).”
|
|
Igitur Dei Filius, homo vel Filius hominis factus, et ita paulo minus ab
angelis imminutus (Hebr. II), somniantibus magis et beato Joseph
nutritio ejus, vigilantibus autem angelis in custodia ejus, Herodis
homicidae malitiam elusit,
|
“et in Aegyptum fugit, eratque ibi usque ad obitum Herodis.”
|
|
Ut quid hoc?
|
“Ut adimpleretur, ait evangelista, quod dictum est a Domino per
prophetam dicentem: Ex Aegypto vocavi filium meum (Ose. XI).”
|
|
Puta dixisse illum, ut per omnia fratribus assimilaretur, juxta quod
Apostolus loquitur:
|
“Nusquam enim angelos apprehendit. Unde debuit per omnia fratribus
assimilari, ut misericors fieret et fidelis pontifex ad Deum, ut
repropitiaret delicta populi. In eo enim in quo passus est ipse
tentatus, potens est eis qui tentantur, auxiliari (Hebr. II).”
|
|
Quis enim filius, quis est de cunctis fratribus ejus, quem non ex
Aegypto vocaverit Deus? Novit sanctorum fides, et in ore fidelis
Ecclesiae frequentissimum est, quia cunctis filiis Dei mundus iste, in
quo quandiu
|
“sumus in corpore, ait Apostolus, peregrinamur a Deo (II Cor. V).”
|
|
Aegyptus est, et hoc in illa parte mundi, quae vulgo vocatur Aegyptus,
figuratum est, qualiter vocet Deus omnem filium ex Aegypto hujus mundi,
id est
|
“de tenebris in admirabile lumen suum (I Petr. II),”
|
|
per illud, quod sicut sacra narrat historia, populum illum, qui in
Aegypto servivit carneo Pharaoni, vocavit Deus exinde tam admirabili
ordine in terram promissionis (Exod. V). Praeter hanc universalem
peregrinationem, quam universi peregrinamur in Aegypto hujus saeculi,
propter praevaricationem Adae,
|
“in quo omnes peccaverunt, ait Apostolus (Rom. V),”
|
|
hoc illi plus habuerunt quod in illa Aegypto peregrinati sunt, et carneo
Pharaoni in luto et latere servierunt propter peccatum proprium, quia
vendiderant illuc in servum Joseph fratrem suum (Gen. XXXVII). Ergo quia
debuit filius iste unigenitus per omnia fratribus assimilari, excepta
duntaxat participatione peccati, oportuit illum fugere, et in illa
Aegypto peregrinari, et ita incipiendo, taliter totum peragere cursum
vitae praesentis in tentationibus suis, ut veram in semetipso
praesentaret similitudinem utriusque peregrinationis necnon et utriusque
vel vocationis, vel reversionis fratrum suorum, qui sunt omnes electi,
scilicet et illius, qua et illi filii Israel in Aegypto peregrinati, et
exinde vocati sunt, et hujus, qua omnes in Aegypto hujus saeculi
peregrinamur, et hinc quia filii sunt, quotidie vocantur. Igitur
|
“ut adimpleretur, ait, quod dictum est a Domino per prophetam dicentem:
Ex Aegypto vocavi filium meum (Ose. XI),”
|
|
id est ut assimilaretur per omnia fratribus et
|
“pro illorum similitudine per omnia tentaretur absque peccato (Hebr.
IV),”
|
|
quia ad veram promissionis terram vocati vel vocandi sunt, oportuit
illum in Aegyptum fugere, et illic peregrinari, peccatum nec originale
habentem, propter quod exsul in hoc mundo esse deberet, ut sumus nos
omnes, nec actuale, propter quod in illa Aegypto peregrinaretur, ut
peregrinatus est propter domesticum, de quo jam dictum est, peccatum
populus ille, de quo ipse secundum carnem natus est, ubi servivit exsul
ille, qui post eam quae ad Abraham facta est, promissionem primus
persecutionem pertulit, scilicet Joseph et deinde Jacob, et omnis domus
ejus intravit, illic exsulando, iste passionum vel 578 tentationum
suarum initium sumpsit. Ille populus Israel ex illa Aegypto vocatus,
mare transivit, et deinde in deserto quadraginta annis tentatus est,
quia Dominum tentavit. Iste puer Israel, sicut propheta dixit:
|
“Quia puer Israel est, et ego dilexi eum, vocans ex Aegypto postmodum,
quali oportuit modo mare transivit (Ose. XI),”
|
|
id est baptizatus est in baptismo Joannis, statimque ductus est in
desertum a spiritu, non quadraginta annis tentavit, sed tentatus est
quadraginta diebus. Itidem, ille populus Israel non ante, sed postquam
tentationibus exercitatus fuit, terram repromissionis introivit, iste
puer Israel, non ante, sed postquam tentationes superavit, regnum Dei
appropinquare praedicavit (Matth. IV), et
|
“ecce regnum Dei intra vos est (Luc. XVII),”
|
|
inquit. Itaque assimilatus erat fratribus illis, id est electis prioris
populi, sed necdum assimilationis perfectio vel finis. Ventum est ad
aliam Aegyptum, cujus illa terra Aegypti fuit exemplum. Quae est illa
Aegyptus, nisi infernus? Illic detinebatur captivus fratrum ejus, id est
sanctorum populus, quos omnes statim transduxit per mare Rubrum, id est
per sanguinis et aquae decurrentis ex latere suo sacramentum, et
inimicos eorum, id est peccatum eorum operuit mare illud et usque nunc
operit inimicos nostros, qui eodem Sacramento baptizati sumus. Nonne
ergo per omnia fratribus assimilatus est, ut debuit, ut eos assimilaret
sibi, qui ad fratres suos per multas tentationes usque ad infernum
descendit ut eos faceret cohaeredes et comparticipes sui. Eorum omnium
quae pertulit, principium fuit illud quod in Aegyptum fugit, et idcirco
competenter evangelista meminit illius testimonii, et retulit ad eum:
|
“Ut adimpleretur inquiens, quod dictum est a Domino per Prophetam
dicentem: Ex Aegypto vocavi filium meum.”
|
|
Ad summum quoniam non illic ubi narravit dixisse angelum:
|
“Surge, et accipe puerum et matrem ejus et vade in terram Israel,”
|
|
quod et facit Joseph; sed ubi narravit,
|
“quia consurgens, accepit puerum et matrem ejus nocte, et secessit in
Aegyptum,”
|
|
illic assumpsit hoc testimonium propheticum:
|
“Ex Aegypto vocavi filium meum.”
|
|
Quid si ipsam Judaeam propter persecutiones Aegyptias, sive ipsam
Hierusalem appellari voluit Aegyptum? Scriptum est enim in Apocalypsi:
|
“Et corpora eorum ponent in platea civitatis magnae, quae vocatur
spiritualiter Sodoma et Aegyptus, ubi et Dominus eorum crucifixus est
(Apoc. XI).”
|
|
Et ad ipsam Hierusalem loquitur Dominus per prophetam:
|
“Et nunc quid tibi vis in via Aegypti, ut bibas aquam turbidam?”
|
|
(Jer. II.) Plura sunt exempla hujusmodi, quam ut praesenti loco possint
cuncta conscribi, per quae comprobari queat illa terrena Hierusalem, et
Sodoma, et Aegyptus, et populus Judaicus jure et Aegyptus, et
Chananaeus, sive Cethaeus magis quam Israel fuerit appellatus. Quare
autem loco praesenti Judaeam sive Hierusalem illam magis Aegyptum, quam
Sodomam sive Chanaan placeat appellari? Videlicet propter similitudinem
praesentis peccati, quia
|
“turbatus est Herodes, et omnis Hierosolyma cum illo,”
|
|
quoniam audierat in Bethlehem natum esse regem Judaeorum.
|
“Et mittens, occidit omnes pueros qui erant in ea, et in omnibus finibus
ejus.”
|
|
Nonne hoc simile est illi, quod praecepit obstetricibus Aegypti, dicens:
|
“Quando obstetricabitis Hebraeas, et partus tempus advenerit, si
masculus fuerit, interficite illum, si femina, reservate (Exod. I).”
|
|
Itemque populo suo:
|
“Quidquid masculini sexus natum fuerit, in flumen projicite, quidquid
feminei, reservate?”
|
|
(Exod. I.) Nimirum et hic in Herode, et illic in Pharaone unus erat
diabolus, in utroque unus idemque bacchabatur malignitatis spiritus.
Illic idcirco necari volens omnes masculos, ut non esset semen, unde
secundum promissionem, quae ad Abraham dicta fuerat, Christus
nasceretur, hic autem idcirco pueros omnes occidere properans in
Bethlehem, et in omnibus finibus ejus, ut dum omnes occiderentur, non
evaderet ille qui solus timebatur. Igitur non absurdum, imo rationabile
est et verum, si dicas, tunc ex Aegypto vocatum esse filium istum,
quando fugit Joseph puerum deferens ad illam, quam Scripturae auctoritas
spiritualiter et Sodomam vocat, et Aegyptum, et idcirco evangelistam
recte non tunc, quando reversus est in terram Israel, sed tunc quando
secessit in Aegyptum, dixisse adimpletum hoc propheticum,
|
“ex Aegypto vocavi filium meum,”
|
|
ut sit sensus: De manu Herodis eripui eum, et de manu omnium qui
quaerebant animam ejus, qui vere Aegyptii fuerunt. Difficile et nimis
longum est, ea quae sequuntur hoc dictum:
|
“Et ex Aegypto vocavi filium meum,”
|
|
discutere et tractare, ut manifeste constet, quod pertineant ad tempus
et rem pro qua sumptum est ad testimonium veritatis evangelicae. Proinde
his omissis, videndum est et illud quod deinde subjungit.
|
“Tunc, inquit, adimpletum est quod dictum est per Jeremiam prophetam,
dicentem: Vox in Rama audita est, ploratus et ululatus multus, Rachel
plorans filios suos, et noluit consolari, quia non sunt.”
|
|
Hoc taliter apud Hieremiam scriptum est:
|
“Haec dicit Dominus: Vox in excelso audita est lamentationis, fletus et
luctus Rachel plorantis filios suos, et nolentis consolari, quia non
sunt (Jer. XXXI).”
|
|
Paucisque interpositis, quae pertinent ad consolationem lamentantis sive
plorantis, causam illam satis evidenter dicit, propter quam pueros juxta
veritatem Evangelii funestus Herodes occidit.
|
“Quia creabit Dominus novum super terram, femina circumdabit virum
(ibid.),”
|
|
id est non deforis semen admittet, sed intus de Spiritu sancto concipiet
et pariet filium. Nunquid vero propter istum quem femina circumdedit
virum, propter istum qui de Virgine natus est regem Judaeorum, soli
infantes illi in Bethlehem et in omnibus finibus ejus occisi sunt? imo
innumera in orbe terrarum millia martyrum, sed illi primitiae fuerunt
quos omnes Rachel, id est mater Ecclesia nunc usque deflet, et non vult
consolari, quia non sunt, donec resurgant et immortaliter cum illo
vivant qui est, quemadmodum dicit:
|
“Ego sum qui sum (Exod. III).”
|
|
Quare autem talis mater, scilicet Ecclesia, praesenti loco nominari
debuit Rachel? Videlicet quia mater illius, qui primus a tempore
promissionis persecutionem propter justitiam passus est.
|
“In servum quippe venundatus est Joseph, humiliaverunt in compedibus
pedes ejus, ferrum pertransivit animam ejus (Psal. CIV);”
|
|
mater, inquam, illius dicta est Rachel. Itaque et mater Ecclesia sive
omnis anima, quaecunque Christiano persecutionem propter justitiam
patienti compatitur, recte apud prophetam istum dicitur Rachel, et omnis
ille, quicunque persecutionem propter justitiam patitur, recte
nihilominus apud alium prophetam, videlicet Amos dicitur Joseph:
|
“Sicut David, inquit, putaverunt se habere vasa cantici bibentes in
phialis vinum, et optimo unguento delibuti, et nihil patiebantur super
contritione Joseph (Amos. VI).”
|
|
Non dixit, nihil patiebantur super contritione fratris, sed positus est
pro fratre
ut quilibet frater sive matris Ecclesiae filius, proprio significaretur
ejus nomine, cujus ex fratribus fama praeclara est, vel in malis quae
pendit, vel in bonis quae rependit. Et hoc miro decore dixit, videlicet
quia, ut supra dictum est, primus iste a tempore promissionis
contritionem, id est persecutionem 579 propter justitiam passus est
(Matth. V), ita ut
|
“ferrum animam ejus pertransiret (Psal. CIV).”
|
|
Porro, ista mater qualiter et ploret, et consolari nolit, melius sentiri
potest per experimentum quam per solum lectionis auditum. Qui enim Nonne
ploratus ejusmodi dulcior est omni consolatione praesentis saeculi?
Dicit namque ille, quisquis est, qui ploratum hunc, quam sit dulcis,
expertus est:
|
“Fuerunt mihi lacrymae meae panes die ac nocte, dum dicitur mihi
quotidie ubi est Deus tuus (Psal. XLI).”
|
|
Sed dicit aliquis: Si bonum est matri huic filios suos plorare, si
optimum est consolari nolle sive consolationem renuere, quomodo ploranti
Dominus ibidem apud eumdem prophetam verba consolationis ingerit, et eam
a ploratu compescit? Ubi enim dixit:
|
“Vox in excelso audita est lamentationis, fletus et luctus Rachel
plorantis filios suos, et nolentis consolari super eis, quia non sunt
(Jer. XXXI),”
|
|
continuo sequitur:
|
“Haec dicit Dominus: Quiescat vox tua a ploratu, et oculi tui a
lacrymis, quia est merces operi tuo, ait Dominus, et revertentur a terra
inimici tui, et est spes novissimis tuis, ait Dominus, et revertentur
filii tui ad terminos suos (ibid.).”
|
|
Quomodo et Dominus eam consolatur, et ipsa consolari non vult? Si bonus,
ut jam dictum est, illius est ploratus, quomodo dicitur ei:
|
“Quiescat vox tua a ploratu?”
|
|
Ad haec inquam: Non unus, idemque est ploratus ille, cujus vox in
excelso audita est, et ille, cujus vocem Deus audire non vult, dicens:
|
“Quiescat vox tua a ploratu.”
|
|
Ploratus namque alius est veniens ex spiritu Dei, et alius veniens ex
spiritu hujus saeculi. Hinc Apostolus:
|
“Quae enim secundum Deum tristitia est, poenitentiam in salutem stabilem
operatur, saeculi autem tristitia mortem operatur (II Cor. VII).”
|
|
Non multis opus est; nam qualem ploratum interdicat Dominus, dicens:
|
“Quiescat vox tua a ploratu, et oculi tui a lacrymis,”
|
|
ipse in eo de Apostolo determinat cum dicit:
|
“Nolumus vos ignorare de dormientibus, ut non contristemini, sicut et
caeteri, qui spem non habent (I Thess. IV).”
|
|
Denique et quod hic subjunxit consolando,
|
“quia est spes novissimis tuis, et revertentur filii ad terminos suos,”
|
|
idem est quod ibidem subjungit Apostolus:
|
“Si enim credimus, quod Jesus mortuus est et resurrexit, ita et Deus
eos, qui dormierunt per Jesum adducet cum eo (I Thess. IV),”
|
|
et caetera usque ad id:
|
“Itaque consolamini invicem in verbis istis (ibid.)”
|
|
Ploratum alium, ploratum sive luctum tristitiae, quae est secundum Deum,
non solum non interdicit, verum etiam beatificat idem Dominus:
|
“Beati, inquiens, qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur (Matth. V).”
|
|
Igitur et laudabiliter plorat, et laudabiliter consolationem renuit
Rachel, et cur ita faciat causam rationabiliter habet, videlicet
id est quia nondum ad immutabilitatem filii ejus pervenerunt, de qua
videlicet immutabilitate in psalmo dictum est:
|
“Hierusalem quae aedificatur ut civitas, cujus participatio ejus in
idipsum (Psal. CXXI).”
|
|
Quamvis in coelo sint animae sanctorum, nondum est illis idipsum, quia
videlicet adhuc in pulvere dormiunt corpora ipsorum (Job XXI), adhuc in
hoc saeculo peregrinatur pars ipsorum, adhuc nascituri sunt, quia
pertineant ad numerum ipsorum. Quando, sicut in propheta Dominus dicit,
|
“filii, quos plorat Rachel, revertentur ad terminos suos,”
|
|
id est quando Deus, sicuti ipse in Apostolo loquitur, eos
|
“qui dormierunt per Jesum, adducet cum eo (I Thess. IV),”
|
|
tunc erit idipsum, tunc consolabitur mater super filiis, quia sunt, quia
|
“tunc videbunt sicuti est (I Joan. I),”
|
|
eum qui dicit:
|
“Ego sum qui sum (Exod. II).”
|
|
|
“Defuncto autem Herode, ecce angelus Domini apparuit somnis Joseph,”
|
|
et caetera usque ad id,
|
“et admonitus in somnis secessit in partes Galilaeae. Et veniens
habitavit in civitate quae vocatur Nazareth, ut adimpleretur quod dictum
est per prophetas: Quoniam Nazaraeus vocabitur.”
|
|
Cum caetera satis per se clareant, illud solum quaestione indiget, cur
cum dixisset,
|
“et habitavit in civitate, quae vocatur Nazareth,”
|
|
causam hanc subjunxit:
|
“Ut adimpleretur quod dictum est per prophetas: Quoniam Nazaraeus
vocabitur.”
|
|
Quid enim? Nisi habitasset vel nutritus fuisset in civitate quae vocatur
Nazareth, non esse Nazaraeus, id est Deo consecratus? Ad haec, inquam:
Esset quidem, esset plane Nazaraeus, hoc est consecratus sive Nazaraeus,
id est sanctus, sed non ita vocaretur. Oportebat autem illum ita vocari,
quoniam ita per prophetas Spiritus sanctus praenuntiavit quod sanctus
imo et Sanctus sanctorum ipse sit. Exempli gratia:
|
“Vae, inquit Isaias, genti peccatrici, populo gravi iniquitate, semini
nequam, filiis sceleratis. Dereliquerunt Dominum, blasphemaverunt
Sanctum Israel, abalienati retrorsum (Isai. II.)”
|
|
Item:
|
“Ipsi autem ad iracundiam provocaverunt et afflixerunt Spiritum sancti
ejus (Isai. LXIII).”
|
|
Et ad Daniel angelus loquitur:
|
“Ut consummetur praevaricatio, et finem accipiat peccatum, et deleatur
iniquitas, et adducatur justitia sempiterna, et impleatur visio et
prophetia, et ungatur Sanctus sanctorum (Dan. IX).”
|
|
Ipsum quoque verbum Hebraicum Nazaraeus, quod hic evangelista posuit, de
prophetis sive prophetiis reservatum accipimus:
|
“Benedictionis patris tui confortatae sunt, ait propheta et patriarcha
Jacob, benedictionibus patrum ejus, dodonec venerit desiderium collium
aeternorum (Gen. XLIX),”
|
|
quod sine dubio Christus est, desiderium angelorum (I Petr. I), et
sanctorum omnium, in eum prospicere desiderantium, cujus typum gesserat
ille Joseph in eo, quod
|
“in servum venundatus (Psal. CIV),”
|
|
et post carceris angustias Dominus sive princeps terrae Aegypti factus
est. Statimque subjungit:
|
“Fiant in capite Joseph, et in vertice Nazaraei inter fratres suos (Gen.
XLI, XLIX).”
|
|
Possumus et hoc dicere, quod juxta veritatem Hebraicam in Isaia scriptum
sit:
|
“Exibit virga de radice Jesse, et Nazaraeus de radice ejus ascendet
(Isai. I).”
|
|
Moses quoque cum legem Nazaraei scribit, dicens inter caetera:
|
“Tunc radet Nazaraeus ante ostium tabernaculi foederis caesariem
consecrationis suae (Num. VI),”
|
|
et subinde:
|
“Post haec potest bibere Nazaraeus vinum (ibid.),”
|
|
et caetera quo, nisi in Christum tendit? Alioqui nisi cuncta quae ibi
dicuntur, efferri debeant secundum spiritum vivificantem ad spiritualia
sacramenta hujus vere consecrati, et vere sancti, quae utilitas in
littera hujusmodi? Oportebat, inquam, ut jam dictum est, illum ita
vocari, quoniam ita Spiritus sanctus per prophetas praenuntiavit. Et
quare hoc praenuntiavit? Videlicet quia necessarium est ad aeternam
salutem omni credenti scire et confiteri quod solus iste sanctus sit,
quod peccatum non fecerit, nec inventus sit dolus in ore ejus (Isai.
LIII), et ita sanctus, ita sine peccato (I Petr. II), ut etiam tollat et
tollere possit peccata mundi: Igitur ut materia daretur tanti nominis,
ut quod erat hoc diceretur, scilicet Nazaraeus sive Nazarenus, id est
consecratus sive sanctus, digne factum quod
|
“admonitus in somnis Joseph fecisset in partes Galilaeae, et habitavit
in civitate, quae vocatur Nazareth,”
|
|
Hinc namque occasione accepta, imo agente Spiritu Dei, qui etiam malis
bene novit uti, Pilatus famosum et praeclarum illum titulum, Hebraice,
Graece et Latine super crucem ejus scripsit:
|
“Jesus Nazarenus Rex Judaeorum (Joan. XIX).”
|
|
Hujus tituli non parva Spiritui sancto cura vel providentia fuit, ne
corrumperetur a pontificibus Judaeorum, dicentibus ad Pilatum:
|
“Noli scribere, Rex Judaeorum; sed quia ipse dixit: Rex sum Judaeorum
(ibid.).”
|
|
Quis enim nisi spiritus Dei, maligni illius 580 animam stare fecit, ut
responderet eis:
|
“Quod scripsi, scripsi? (ibid.)”
|
|
ibi namque servus malus propheticis quorumdam psalmorum bene servivit
titulis, scilicet quinquagesimi quinti, quinquagesimi sexti,
quinquagesimi septimi, quinquagesimi octavi et quinquagesimi noni, qui
videlicet tituli fere omnino homini sunt. In finem ne corrumpas, ipsi
David in tituli inscriptione. Nomen Nazareni in illo titulo et si
caeteri evangelistae praeterierunt, at Joannes aquilino pervidens oculo,
quod multum pertineret ad nomen crucifixi, ut vere Salvatoris (quod est
Jesus) et ut vere regis, quod ei pro crimine ascribebatur, ita et vere
sancti, quod est Nazarenus, non praeterivit, totumque nobis perscripsit
titulum,
|
“Jesus Nazarenus rex Judaeorum (ibid.).”
|
|
Ad summum memoriter illud tenendum quod evangelista, cum dixisset,
|
“habitavit in civitate Nazareth,”
|
|
non ita causam apposuit, ut diceret,
|
“ut adimpleretur, quod dictum est per prophetas, quoniam Nazaraeus
erit,”
|
|
sed
|
“quoniam Nazaraeus vocabitur,”
|
|
Siquidem non inde sanctus erat, vel est, quia
imo quia de Spiritu sancto conceptus est, sed hoc effecit inhabitatio
civitatis illius, qui competenter secundum sanctimoniam suam vocatur
Nazaraeus, sive Nazarenus, et sic eum vocat omnis lingua Hebraeorum,
Graecorum atque Latinorum, nec solummodo hominum, verum etiam angelorum
malorum pariter et bonorum, hominum piorum pariter et impiorum. Et quod
magis mireris, mali angeli sive maligni spiritus, per ejus praesentiam
torti, primi hoc nomine illum vocasse leguntur:
|
“Quid nobis et tibi Jesu Nazarene? Venisti ante tempus perdere nos
(Marc. I).”
|
|
Porro, angeli boni gratulantes in resurrectione ejus, non istud
solemniter praedicaverunt:
|
“Nolite expavescere, Jesum quaeritis Nazarenum crucifixum. Surrexit, non
est hic (Marc. XVI).”
|
|
Homines impii, non solus Pilatus, ubi titulum scripsit supra memoratum,
verum etiam illi qui comprehenderunt eum confessione sua provexerunt,
vimque vocabuli ejusdem protinus experti sunt. Interrogati namque ab eo,
|
“quem quaeritis? Responderunt ei semel et iterum: Jesum Nazarenum (Joan.
XVIII).”
|
|
Et eo dicente:
|
“Ego sum, abierunt retrorsum, et ceciderunt in terram (ibid.).”
|
|
Hoc ordine processit iste gloriosus, et honore dignus Filius hominis,
usque ad annum aetatis tricesimum, juxta quod Psalmista praedixerat:
|
“Intende, prospere procede, et regna (Psal. XLIV).”
|
|
Quem videlicet ordinem non recogitantes, imo recogitare, aut requirere
nolentes Pharisaei, et idcirco voluntarie errantes, quippe quos
excaecaverat malitia ipsorum, dixerunt quodam loco ad Nicodemum, qui
nocte venerat ad eum:
|
“Nunquid et tu Galilaeus es?”
|
|
(Joan. VII.) Scrutare Scripturas, et vide quia propheta a Galilaea non
surgit. Dixerat enim ille:
|
“Nunquid lex nostra judicat hominem, nisi audierit ab ipso prius, et
cognoverit, quod faciat?”
|
|
De turba quoque cum propter sermones ejus alii dicerent. Hic est vere
propheta, alii Christus, quidam dicebant:
|
“Nunquid a Galilaea Christus venit? Nonne scriptura dicit, quia ex
semine David, et de Bethlehem castello, ubi erat David, venit Christus?”
|
|
(Ibid.) Quasi vero fieri non possit et aliquando factum non sit, ut inde
alio loco natus quispiam, in alio nutriatur. Imo et si in Galilaea, ubi
fuerat conceptus, fuisset etiam natus, nihilominus veraciter de Bethleem
castello venisset Christus: nam Bethlehemitis de domo et familia David,
erat mater ejus. Alioquin mentitur Scriptura, Ephrathaeum, id est
Bethlehemitem fuisse dicens Helchanam patrem Samuelis (I Reg. I), qui
fuit dux populi in reversione a Babylonica captivitate, quique ob hoc
dictus est Zorobabel, quia natus est in Babylone, de Judaea non erit,
neque alii quicunque nati sunt illic per septuaginta annos captivitatis.
Haec adversus improbitatem illorum, qui quasi aedificantes lapidem hunc
reprobaverunt, unde et de peccato suo inexcusabiles sunt, quia si
voluissent, cito scire potuissent quod nos juniores scimus et
praedicamus, quia quamvis in Nazareth nutritus fuerit, nihilominus de
Bethlehem castello venit, ubi erat David, nec quomodocunque venit, sed
ibi natus fuit. Propheticis libenter immoramur testimoniis, quoniam illa
sunt quae maxime operantur ad clarificationem Filii hominis, cujus
gloriam et honorem praedicare (Joel. II) praesens opus intendit. Quod
non nesciens ipse cum dixisset,
|
“adhuc multa habeo vobis dicere, sed non potestis portare modo (Joan.
XVI),”
|
|
continuo subjunxit:
|
“Cum autem venerit ille Spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem.
Ille me clarificabit, quia de meo accipiet, et annuntiabit vobis, omnia
quaecunque habet Pater, mea sunt. Propterea dixi, quia de meo accipiet,
et annuntiabit vobis (ibid.).”
|
|
Ex illis erit iste Matthaeus, quondam publicanus, et idcirco nondum
poterant portare cuncta illa quae de Scripturis habebat eis dicere,
|
“quia erant homines sine litteris et idiotae (Act. IV).”
|
|
Factum est quod promisit, venit Spiritus veritatis post resurrectionem
et ascensionem ejus, et docuit eos omnem veritatem, sicut apparet tam ex
istis quae jam hic posuit, propheticis quinque testimoniis, quam ex
aliis quibus et iste et caeteri evangelistae valde convenienter utuntur,
in causis locisque opportunis. Hoc erat quod dixit,
|
“quia de meo accipiet et annuntiabit vobis,”
|
|
quia videlicet suum est omne Scripturarum sacramentum,
hujus Filii hominis sunt, et in ipsum tendunt omnia,
subauditur, in thesauris legis, et prophetarum et psalmorum. Quoties
aliquid eorum recte intelligimus, quod utique fit per Spiritum
veritatis, toties fit quod promisit,
|
“quia de meo accipiet, et annuntiabit vobis,”
|
|
atque ita clarificatur ipse in cordibus nostris, dum per testimonia
Scripturarum quae non possunt solvi cognoscitur id esse, quod est, verus
scilicet Filius Dei, verus quoque Filius hominis. Quomodo autem
potuisset decenter vel congrue fieri ut solus ipse, cum esset inter
homines, parvus et humilis; solus, inquam, velut primus testimonium sibi
ferret ipse tantae magnitudinis? Si prodiret in turbas, si veniret in
coelum Pharisaeorum et Scribarum, quibus ut erat magnum superbiae
supercilium, sic nihilominus magnum erat invidiae tormentum, ut diceret
eis: Ecce ego
|
“scripsit Moyses in lege, et prophetae (Joan. I);”
|
|
ecce ego Messias,
|
“creditis in Deum, et in me credite (Joan. XIV),”
|
|
quomodo consequenter diceret nobis, et
|
“discite a me, quia mitis sum, et humilis corde?”
|
|
(Matth. XI.) Profecto sic illum procedere non decebat, qui est ipsa
sapientia, sed nec filiorum sapientiae quemquam decet, ut ipse primus
gratiam praedicet, qualiscunque sibi fuerit collata, decebat ipsum,
cujus haec sententia est:
|
“Et beatus est, qui non fuerit scandalizatus in me (Luc. VII),”
|
|
dare operam, ut omnis auferretur occasio scandali, illis duntaxat, qui
non libenter vel lent scandalizari, ut maxime volebant Scribae et
Pharisaei. Idcirco factum est, et revera fieri opertebat, in quod
hactenus enarratis evangelista continuo subjungit:
|
|