CAPUT II.

Anno praesenti, qui est ab Incarnatione Domini millesimus centesimus vicesimus octavus, octavo Kalendas Septembris, prima vigilia noctis, subito exortus ignis mediam vici plateam corripuit, qui, vento agente concitatus, in brevi ultra modum invaluit. Erat autem siccitas nimia nimiumque diutina, et undique circa domos horrea collectis nuperrime et comportatis frugibus copiose referta. Repente ergo conflatum sine mora crevit incendium, quo non solum Rhenus liquidus resplenduit, et vicina Colonia reluxit, verum etiam regio haec omnis, et tota fere provincia lucem undique tristem et horribilem suspexit. Denique per stadia ferme ducenta, et eo amplius ignis aruit, Rhenique adhuc ignorantibus coelum ardere visum est. Quid animi vobis pariter ac mihi tunc erat, fratres charissimi, cum per turres et interturia videritis appropinquantes atque imminentes insanos exercitus flammarum, assilientes atque irruentes phalanges grandium scintillarum? Turres enim circumstantes odiosas nobis mira velocitate victrix flamma comprehendit, et nostras quoque domos sive officinas usque ad ipsum claustri coenobialis aditum uno impetu pervolavit, totumque istud castellum (mirum dictu!) quasi unum effecit caminum, ita ut de proxima civitate prospectantibus millibus hominum videretur id, quod verum erat, totum hoc monasterium flammis esse circumdatum atque coopertum. Causam post haec dicam cur turres jam dictas odiosas nobis fuisse vel esse dixerim. Quid ergo tunc erat animi? Nonne horruit visus? Nonne expavit auditus? Nonne corda tremuerunt et omnes corporis sensus stupendo aufugerunt? Meipsum perpendo, memetipsum recolens qualis in illa tentatione inventus fuerim, magis reprehendo. Denique illud mihi pene accidit quod supradictus Job dicit amicis suis: Statim ut se commoverit Deus, turbavit vos, et terror illius irruet super vos (Job III). Quid enim? Nunquid justorum est et eorum qui perfectae fidei sunt, turbari statim ut ille se commoverit, et ruina terroris ejus opprimi? Nonne potius hoc eorum est, statim ut senserint eum esse commotum, consurgere et tenere eum?

Tales quippe dolens propheta Isaias defuisse vel deesse in gente peccatrice: Non est, ait, qui invocet nomen tuum; non est cui consurgat, et teneat te (Isa. LXIV). Hoc, inquam, perfectorum est, et hujusmodi perfectio jure a nobis maxime exigitur, qui praelati dicimur ut luctemur contra iram Dei, secundum exemplum primi praelati, scilicet Moysis, qui luctabatur et tenebat Deum cum diceret ei Deus: Dimitte me, ut irascatur furor meus (Exod. XXXII). Et quomodo luctabatur? Nimirum flendo et rogando eum, vel sicut Psalmista dicit, stando in confractione (Psal. CV), id est in nimia mentis humilitate in conspectu ejus. Sic ante illum et sanctus Jacob cum eodem luctatus est (Gen. XXXII), videlicet flendo et rogando eum, quod manifeste et breviter docet propheta Osee:

“In fortitudine sua, inquit, directus est cum angelo, et invaluit ad angelum, flevit et rogavit eum (Ose. XII).”

At nos postremi, ego et similes mei, quandiu tranquillus est Dominus, et non se commovet, coram adsumus, et interdum blandiri quoque et quodammodo arridere risu cordis audemus per fiduciam fidei, qua in eum credimus; ubi autem paululum se commovet, et commotionem ipsam levi saltem significat tempestate, aut unius ictu fulminis cum repentino tonitruo transiliente statim turbamur et pene diffidimus, proculque absistimus, tanquam fugitivi clientes, in pace constantes, in bello fugaces, in prosperis magnanimi, in adversis pusillanimes et timidi, vixque speramus quod invocantibus nobis aliquis respondeat (Job V), vix ad aliquem sanctorum amicorum ejus convertimur, ut teneat eum, quia pro conscientia turbati sumus. Ego vero maxime turbatus fui, quippe qui pene nudus aufugi, et sedi procul ab incendio, procul ab ista periclitante domo, memor sancti David qui cum tantorum vir esset meritorum, nihilominus repentino turbatus nuntio, festinavit egredi, ne veniens, ait, Absalon occupet nos et egressus pedibus suis stetit procul a domo, et si invenero, ait, gratiam in oculis Domini, reducet me, et ostendet mihi arcam et tabernaculum suum (II Reg. XV).