CAPUT XIV. Quod hodie gaudendum non solum quidem sit in domo patris, quia qui mortuus fuerat, revixit filius, sed etiam dolendum, quia frater senior foris stat, et ingredi non vult.

Gratia tanti patris hujus, ecce hodie, tali convivio, talibusque gaudiis intersumus, et ita demum vera pietate epulamur, si de conversione peccatoris in Domino gaudemus. Verum et illud ad pietatis officium, ut aliquantisper gaudium diminuatur in nobis, duritia fratris nostri qui foris est, quia stat pertinaciter indignatus, et introire non vult, sicut de illo scriptum est: Et cum veniret et appropinquaret domui, audivit symphoniam et chorum. Et vocavit unum de servis, et interrogavit, quae haec essent. Isque dixit illi: Frater tuus venit, et occidit pater tuus vitulum saginatum, quia salvum illum recepit. Indignatus est autem, et nolebat introire (Luc. XV). Frater ille populus Judaicus est, ex eo nimirum frater populi gentium, quia Deus unus est Judaeorum et gentium, quia quem plasmavit unus Adam pater omnium est. Dicitur autem et senior frater, quia prior venit ad unius Dei cultum. In agro quoque fuisse dicitur, quia res agrestes, id est terrenas retributiones operando justitias, sequebatur legis. De hoc vigilanter intuendum est quid dictum sit quia indignatus nolebat introire. Non per ignorantiam foris manebat, sed sciendo cognoverat quod pater domi esset, quod gauderet super eo qui perierat et inventus est. Vocavit enim unum de servis, et interrogans quae haec essent quae audierat, certus factus est, et quod verum erat ab illo didicit. Non ergo arbitremur Judaeos per ignorantiam foris stare, et in evangelicam domum nolle introire, illos maxime, qui unum de servis vocare possunt et interrogare, id est prophetarum voces quae per omne Sabbatum leguntur, audire et sensum aliquo modo percipere. Si enim ignorarent, aut non intelligerent, et non potius intelligere nollent; si, inquam, per ignorantiam, et non potius per invidentiam foris starent, odientes gentium salutem, non conveniret talis parabolae textus, quo et prius auditur symphonia, et chorus, et ab uno de servis vocato certius cognoscitur, quod intus agatur. Symphonia quippe concors et consona est evangelicae praedicatio gratiae, chorus autem gratiarum actio est, et vox laudis quae in omni terra, et per omnes terras, corporaliter quoque auditur Judaeis, qui per omnes gentes dispersi sunt, audientibus, et quaqua versum distracti sunt nostros per vicos et urbes urbiumque plateas festivitates aspicientibus nostro die ac nocte foris, et intus choros, quibus Deum et Christum ejus cum Spiritu sancto laudamus, visu et auditu percipientibus. Porro unus de servis quem ille vocare, et a quo interrogare potuit, unitas est, et una veritas omnium quas Judaeus recipit, Scripturarum Veteris Testamenti. Duo sunt servi ex quibus res poterat inquiri, quia duo sunt Testamenta, Vetus et Novum, ex quibus, si vellet, Judaeus potuisset perdoceri. At ille unum tantum vocavit, et ille unus quod satis est edixit, veritatem omnem expressit. Ubi enim tacet Vetus Testamentum, reversionem minoris fratris, et occisionem vituli saginati, id est conversionem gentium, et passionem Christi Filii Dei? Exempli gratia: In exordio sermonis, quo Deus Abraham alloquitur, talis est ratio, talis causa, quae advocationem praestet, recipiendis gentibus, et supercilium decutiat Judaeorum, quod nequaquam sine illis salventur: Egredere, inquit, de terra tua, et de cognatione tua, et de domo patris tui, et vade in terram, quam monstravero tibi, faciamque te in gentem magnam, et benedicam tibi, et magnificabo nomen tuum, erisque benedictus. Benedicam benedicentibus tibi, atque in te benedicentur omnes cognationes terrae (Gen. XII). In repromissione quoque: Per memetipsum, inquit, juravi, dicit Dominus, quia fecisti rem hanc, et non pepercisti filio tuo unigenito, benedicam tibi, et multiplicabo semen tuum sicut stellas coeli, et sicut arenam quae est in littore maris. Possidebit semen tuum portas inimicorum suorum, et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae, quia obedisti voci meae (Gen. XXII). O Judaee, etiam si tu universus talis sis qualis Abraham exstitit, et ita obediens per omnia, sicut ille obedivit voci Domini, quid aliud exigere potes vel poteris pro mercede tua, quam quod Abrahae Deus promisit, sive repromisit? Et nunquid coelum aut paradisum promisit se daturum, vel soli illi quod ex carne ejus est semini, si suae obediret voci? Non utique, sed tantum semen quoddam promisit, semen benedictionis, in quo non solus Judaeus, sed omnes gentes benedicerentur. Quod sit illud semen, quis sit modus benedictionis, propheticus omnis ordo contestatur, quia Christus est et remissio peccatorum, quae per sanguinem ejus datur. Igitur ille quidem impie agit, quia salutem foris odit, sed ille qui inventus est, qui revixit intus, ad pietatem eruditur, ut, non reddat malum pro malo, sed odientem diligat, invidenti condoleat, et si nondum adeo perfectus, saltem foris relicto non insultet. Nam hoc est quod Apostolus ait illi: Si aliqui ex ramis fracti sunt, tu autem cum oleaster esses, insertus es in illis, et socius radicis et pinguedinis olivae factus es, noli gloriari adversus ramos. Quod si gloriaris, non tu radicem portas, sed radix te. Dices ergo: Fracti sunt rami, ut ego inserar. Bene. Propter incredulitatem fracti sunt rami, tu autem fide stas. Noli alte sapere, sed time. Si enim Deus naturalibus ramis non pepercit, nec forte tibi parcat. Vide ergo bonitatem et severitatem Dei. In eos quidem qui ceciderunt severitatem, in te autem bonitatem Dei, si permanseris in bonitate (Rom. XI). Hoc audire et sic facere pium est. Secundum exemplum ipsius qui hoc docet, ipse enim qui sic persuadet, supra ostendit, sese hoc ipsum facere quod docet: Veritatem, inquit, dico in Christo, non mentior, testimonium mihi perhibente conscientia mea in Spiritu sancto, quoniam tristitia mihi est magna, et continuus dolor cordi meo. Optabam enim ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus meis (Rom. IX), etc.