CAPUT IV. Quod ait:

“Verbum misit Dominus in Jacob, et cecidit in Israel,”

et quomodo haeretici qui significantur per Ephraim dixerunt vel dicant,

“lateres ceciderunt, sed quadris aedificabimus.”

Verbum misit Dominus in Jacob, et cecidit in Israel. Revera verbum hoc, verbum bonum, verbum carnem factum, misit Dominus in Jacob, voluit enim illud incarnari, et hominem fieri ex Jacob. Quare autem non dictum est in Isaac, aut certe in Abraham, ad quem primum promissio facta est? Videlicet, ut privilegium unius ingratissimae gentis ostenderet. Nam neque Abraham unius gentis, secundum carnem quoque pater est, neque Isaac unius gentis pater est; dictum quippe est uxori ejus Rebeccae: Duae gentes in utero tuo sunt, et duo populi ex ventre tuo dividentur (Gen. XXV), scilicet altera ex Jacob, et altera ex Esau. Jacob autem unius populi pater est, qui est Israel. Ergo Verbum misit Dominus in Jacob, id est in illum peculiarem populum, ut incarneretur de semine Jacob. Et, o mira ingratitudo, verbum ipsum cecidit in Israel, ita ut conteretur casu istius Israel. Nam in Israel illa ejusdem verbi sententia pervenit. Et qui ceciderit super lapidem istum, confringetur, super quem vero ceciderit, conteret eum (Matth. XXI). Et sciet omnis populus Ephraim, et habitantes Samariam, in superbia et magnitudine cordis dicentes: Lateres ceciderunt, sed quadris lapidibus aedificabimus. Sycomoros succiderunt, sed cedros immutabimus. Populus Ephraim, omnes recte intelliguntur super quos lapis iste cecidit, quos Verbum istud terribili casu contrivit, tam Judaei quam haeretici. Quare videlicet, quia Ephraim cum haec prophetia scriberetur, scissus erat a domo David, et aureos colebat vitulos, relicto templo Domini. Porro in nomine Ephraim, decem tribus intelliguntur, quia Hieroboam, qui tulerat decem scissuras et vitulos illos fabricaverat, de tribu erat Ephraim. Illum imitantur quicunque resiliunt a regno Christi, sive Judaei sive haeretici. Igitur sciet omnis populus Ephraim, scient omnes qui se sciderunt a regno Christi, quia malum est eis, cecidisse in ipsis verbum istud, quod Dominus misit propter superbiam ipsorum, et magnitudinem cordis sui, qua dicunt: Lateres ceciderunt, sycomoros succiderunt. Per contemptum, lateres aut sycomoros, quae ligna vilia sunt, eos appellant Judaei, qui in Christum credunt, omnesque haeretici catholicos qui suae sectae non sunt. Nos, inquiunt, quadro scientiae lapide aedificemus, nos pro sycomoris illis, cedros quae imputribiles sunt commutemus, dum insuperabile dogma tenemus. Et elevabit Dominus hostes Rasin super eum, et inimicos ejus in tumultum vertet. Revera Rasin, id est sapientiam saecularem, cujus utebatur auxilio, elevavit Dominus super eum, in quemcunque cecidit hoc verbum, quod non stat nisi in eo qui diligit Christum. Et inimicos ejus in tumultum vertet. Nam in sapientia saeculari confidunt adversarii Verbi Dei; fit autem eis e contrario, ut per eamdem sapientiam tumultuosa conflictatione destruatur. Etenim adversus Christum quidem concorditer dimicant, sed contra invicem contrariis divisi sectis, implacabilem trahunt discordiam. Unde postmodum sic dicitur. Unusquisque carnem brachii sui vorabit. Manasses Ephraim, et Ephraim Manassen, simul ipsi contra Judam. Denique haec, etc. quae hoc loco dicuntur, tripliciter intelligenda sunt. Legamus Regum et Paralipomenon volumina, et inveniemus Samariae inter se bella civilia, dum alii pro aliis regibus dimicant, et quomodo suis regibus interfectis, in Judae expugnatione concordent. Item legamus miserabile Hierosolymorum excidium, et inveniemus circumfuso Romano exercitu, triplicem intus discordiam, dum adversum se partes dimicant, et in rebellionem pertinaciter currendo Romanorum iram corcorditer provocant, ut irato Deo, nullam hominum mereantur clementiam. Item ecclesiasticas legamus historias, et inveniemus haereticorum adversus alterum rixas interminabiles, qui tamen, dum seipsos contraria sentiendo dilaniant, concordi tamen malignitatis spiritu adversus catholicam debacchantur Ecclesiam. Triplici igitur sensu vere dictum est, unusquisque carnem brachii sui vorabit. Manasses Ephraim, et Ephraim Manassen, simul ipsi contra Judam. Porro quod ait: Vir fratri sua non parcet, et declinabit ad dexteram, et esuriet, et comedet ad sinistram, et non saturabitur. Hunc sensum habet: Unusquisque tantae crudelitatis erit ut ne charissimo quidem germanitatis nomini parcat, sed dexteram deserens atque contemnens saturetur in his quae sinistrae erant, dum voluptatum et malorum patitur famem et semper cupit malis pejora sociare