CAPUT 1

Et factum est verbum Domini ad Jonam filium Amathi, dicens: Surge et vade in Niniven civitatem magnam, et praedica in ea, quia ascendit clamor malitiae ejus coram me. Mirentur fortasse grammatici quod per conjunctionem sic incipit, et factum est verbum Domini, cum de littera nihil praecesserit. Nos autem, si causam attendimus cur Jonas ad gentes missus sit praedicare illis, non miramur. Nam non solum bene, verum etiam mirabiliter et gravissime sonat auribus nostris initium hujusmodi. Quae enim causa exstitit? Illa nimirum, quia filii Israel prophetas Domini non audierunt. Tot prophetae missi sunt, tot mirabilia facta sunt, toties praenuntiata est illis captivitas propter multitudinem peccatorum, nec unquam poenitentiam egerunt. Neque enim saltem unius regis tempore vitulos aureos colere cessaverunt, et ne unus quidem ex omnibus regibus decem tribuum recessit a peccatis Hieroboam, qui peccare fecit Israel (III Reg. XII). Ut de caeteris taceam, Elias missus in sermone, et spiritu Domini mira multa fecit, et nequaquam effecit, ut relinquerentur vituli illi, licet propter signa tandem hoc obtinuerit, ut sciret populus quod Baal non esset Deus clamaretque: Dominus ipse est Deus, Dominus ipse est Deus (III Reg. XVIII). Successit illi discipulus Elisaeus; qui et pro hac intentione ut populum revocaret, plura quam ille fecerat volens signa facere: Obsecro, inquit, ut fiat spiritus tuus duplex in me (IV Reg. II), factumque est quod petivit. Nam si rite numeres, Elias quidem octo, Elisaeus vero sedecim signa fecit, et hoc duplum fuit. Post haec mortuus est; et sicut ante mortem, ita et post mortem ejus vitulorum cultus in Israel perseveravit. Mirabatur autem Dominus, et taedebat eum super Israel, sciens quod si ad gentes mitteret, multo faciliores ad credendum eas inveniret. Unde ad quemdam illorum taliter locutus est: Fili hominis, vade ad domum Israel, et loqueris verba mea ad eos. Non enim ad populum profundi sermonis et difficilis linguae tu mitteris ad domum Israel, neque ad populos multos, et profundi sermonis, et ignotae linguae, quorum non possis audire sermones, et si ad illos mitterem te, ipsi audirent te. Domus autem Israel nolunt audire te, quia nolunt audire me (Ezech. III). Experimento illud comprobari decebat, quod taliter Dominus in vituperationem Israelis gentes de facilitate audiendi et credendi praeferebat. Ad hujus experimenti ministerium electus est hic Jonas, cujus post mortem Elisaei, taliter Scriptura libro Regum mentionem fecit. Ipse videlicet Hieroboam filius Joas filii Jehu regis Israel restituit terminos Israel ab introitu Hemath usque ad mare solitudinis, juxta sermonem Domini Dei Israel, quem locutus est per servum suum Jonam filium Amathi prophetam. Igitur dum per conjunctionem incipit dicendo: Et factum est verbum Domini ad Jonam, ad ea nos mittit quae jam diximus, ut sit sensus: Filii Israel non audierunt quae praeceperat Dominus, mittens ad eos in manu servorum suorum prophetarum, sed induraverunt cervicem suam, et tradiderunt se ut facerent malum coram Domino, et irritarent eum, et idcirco factum est verbum Domini ad Jonam: Surge, inquiens, et vade in Niniven civitatem magnam, et praedica in ea, quatenus in comparatione gentium damnabilis Israel amplius ostenderetur. Et idcirco judicium Domini tradentis vel tradituri illos in captivitatem irreprehensibile comprobaretur, Ninivitis poenitentiam agentibus, filiis autem Israel in impoenitentia persistentibus. Hic Jonas dicitur filius Amathi, id est veritatis. Tradunt enim Hebraei hunc esse filium viduae Sareptanae, quem Elias propheta mortuum suscitavit, matre postea dicente ad eum: Nunc cognovi, quoniam vir Dei es tu, et verbum Domini in ore tuo verum est (III Reg. XVII). Et ob hanc causam etiam ipsum puerum sic vocatum filium Amathi. Amathi enim in nostra lingua veritatem sonat. Et ex eo quod verum Elias locutus est, ille qui suscitatus est, filius esse dicitur veritatis. Porro, quod ait Dominus: Quia ascendit clamor malitiae ejus coram me, hoc ipsum est quod in Genesi dicitur: Clamor Sodomae et Gomorrhae multiplicatus est (Gen. XVIII). Et ad Cain: Vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra (Gen. IV).