|
Et congregabo omnes gentes ad Hierusalem in praelium, et capietur
civitas, et vastabuntur domus, et mulieres violabuntur, et egredietur
media pars civitatis in captivitatem, et reliquum populi non auferetur
ex urbe. Et egredietur Dominus, et praeliabitur contra gentes illas,
sicut praeliatus est in die certaminis. Ubi dixit, et convertam manum
meam ad parvulos, et erunt in omni terra duae partes, et tertia pars
relinquetur, hoc etiam locutus de duabus partibus, et disperdentur et
deficient. Nunc quomodo disperdantur et deficiant, ita manifeste dicit,
sicut factum esse videmus oculis nostris. Nam adversus Hierusalem illam
terrenam congregatae sunt in praelium omnes gentes, scilicet Romani
omnium gentium principes, et capta est civitas, et vastatae sunt domus,
et mulieres sine dubio violatae sunt, ut solet fieri pro libitu
victorum, et media pars civitatis, videlicet, quae gladio superfuit, in
captivitatem egressa est. Et notandum, quod non dixit media pars
multitudinis, sed media pars civitatis, quod longe minus fuit. Nam qui
ceciderunt in ore gladii, qui fame perierunt, intus conclusi, multo
plures fuerunt quam qui abducti sunt captivi, sed non omnes fuerunt
populus civitatis. A totis enim regionibus, ut refert Josephus, ad
azymorum diem festum congregati fuerant, et bello subito circumfusi sunt
(De bel. Jud. lib. VII, c. 25). Et captivorum quidem numerus, qui in
toto bello comprehensi sunt, nonaginta septem millia collectus est,
occisorum vero per omne tempus obsidionis undecies centum millia.
Multitudo, quae a tot regionibus convenerat ad diem festum, intus
conclusa, sumptus non habens, quos nec providit, nec obsidionem
praevidit, citius tormento famis interius vitam finiet miserabilem,
populus autem civitatis diutius, quamvis in magna penuria durans, non
totus intus fame interibit, sed media pars ad manus perveniet victoris,
et egredietur in captivitatem. Quid de reliqua parte civitatis vel
populi? Non, inquit, auferetur ex urbe. Quare non auferetur ex urbe?
Quia victori non erit necesse. Mortua namque erit gladio, fame, igne,
cum caetera adventitia multitudine. Hoc namque modo disperdentur Judaei,
qui erant pars una de partibus supradictis. Quomodo deficiet pars alia,
scilicet pagani? Et egredietur, ait, Dominus, et praeliabitur contra
gentes illas, subauditur, in gladio oris sui, in fortitudine spiritus
sui, sicut praeliatus est in die certaminis, id est secundum
similitudinem mysticam praelii, quo Aegyptios in mare mersit. In hoc
egredietur illo nimirum egressu, quem Isaias praevidens, quia de Sion
exibit lex, et Verbum Domini de Hierusalem (Isa. II). Factum est et
sicut Pharao cum curribus et equitibus suis in mare submersus est, ita
gentes illae gentiumque illarum principes, reges, caesares, consules,
praesides, sacerdotes templorum, et pontifices cum idolis suis, et omni
ritu fanatico defecerunt, et ad nihilum redacti sunt, et ecce pars
tertia superest, pars Christiana relicta est. Et stabunt pedes ejus, in
die illa, super montes olivarum, qui est contra Hierusalem ad orientem,
et scindetur mons Olivarum ex media parte sui ad orientem et occidentem,
praerupto grandi valle. Et separabitur medium montis ad aquilonem, et
medium ejus ad orientem, et fugietis ad vallem montium eorum, quoniam
conjungitur vallis montium usque ad proximum, et fugietis sicut fugistis
a facie terraemotus in diebus Oziae regis Juda, et veniet Dominus Deus
meus, omnesque sancti cum eo. Pedes Domini pedes speciosi, apostoli
sunt. Isti pedes, ait, stabunt super montem Olivarum, id est super fidem
patriarcharum et prophetarum, et in Scripturis commorabuntur, et
secundum auctoritatem loquentur Scripturarum quae ex illo sunt. Et bene
de illo monte dicit, qui est contra Hierusalem ad orientem, quia
videlicet sancta Scriptura patriarcharum et prophetarum omnino est
contra illam terrenam Hierusalem, et omnino intendit ad illum orientem,
de quo longe superius in hoc eodem propheta: Ecce enim, inquit Dominus,
ego adducam servum meum orientem (Zach. III). Ita est contra illam
Hierusalem, ut interdum etiam vocet eam Sodomam sive Gomorrham, ut
illic: Audite verbum Domini principes Sodomorum, percipite auribus legem
Dei mei, populus Gomorrhae (Isa. I). Ita est ad orientem, id est, ita
intendit in Christum ut a nullo ipse cognosci, vel sensus ejus possit
inveniri, nisi ab illo qui legendo vel audiendo respicit ad Christum. Et
scindetur, ait, mons Olivarum ex media parte sui ad orientem et
occidentem, praerupto grandi valle. Mons Olivarum scissus est ex media
parte sui, quia cor patrum a filiis, et cor filiorum a patribus eorum
recessit. Pars montis ad orientem, et pars ad occidentem, quia videlicet
cor patrum ad Christum et fidei respicit lumen, et cor filiorum ad
Antichristum spectans, occiduam patitur caecitatem. Rursus ait: Et
separabitur medium ad aquilonem, et medium ejus ad orientem. Quod
separatur ad aquilonem, idem est quod dixerat, scindi ad occidentem, sed
propterea repetit ut de reliquiis quae convertentur, quando plenitudo
gentium subintraverit (Rom. XI), inferret, et medium ejus ad orientem.
Inter patres, quia jamdudum scissi sunt a filiis, ut jam dictum est, ad
orientem, et filios illos, qui tandem credendo separabuntur ad orientem,
valde grande est praeruptum, grande intervallum, nimirum subintrantium
grandem capiens gentium multitudinem. Huic sensui veritas apostolica
consonat, cum dicit: Aliqui ex ramis fracti sunt, tu autem cum oleaster
esses, insertus es in illis, et socius pinguedinis olivae factus es
(ibid.). Et fugietis, ait, ad vallem Montium eorum, quoniam conjungetur
vallis montium usque ad proximum. Hodie videmus quia fugiunt Judaei
altitudinem montium, ubi veritatis lumen est, retrudunt se in vallem,
quae sub montibus est, tenebras suas amantes, faciem solis quae in
montibus patet odientes, videre non sustinentes. Fugietis, ait, quoniam
conjungetur vallis Montium usque ad proximum, id est quoniam gentes vos
supergredientes, locum vestrum supplebunt, et non erit vacuum
praeruptum, atque ita et anterior mons patrum, et posterior pars
filiorum, insertis gentibus in medium, fiet unus mons Olivarum, unus
populus sanctorum. Et vos interim quomodo fugietis? Sicut fugistis, ait,
a facie terraemotus in diebus Oziae regis Juda, idem significatum est
illo terraemotu, qui factus est in diebus Oziae regis Juda, quo ille
illicitum sibi sacerdotium vindicare conatus est, in fronte percussus
est lepra (II Par. XXVI). Ergo vos, o Judaei, leprosi estis, quia
secundum hanc assimilationem pro conscientia leprosae frontis, vos ad
vallem fugitis. Jam amplius sacerdotium vestrum non erit. In domo
separata habitabitis, secundum similitudinem, ut jam dictum est, Oziae
regis, et sacerdotium eorum est et erit, quos fugitis omnes frontes
inclytae et lucidae, juxta illud: Signatum est super nos lumen vultus
tui, Domine (Psal. IV). Et veniet, inquit, Dominus Deus meus, omnesque
sancti cum eo. Et erit in die illa non erit lux, sed frigus et gelu, et
erit dies una, quae nota est Domino Deo, non dies neque nox. Hic est
finis cunctorum. Sic veniet, inquit, Dominus Deus meus, quemadmodum
viderunt eum euntem in coelum (Act. I); et impiis fngientibus quidem,
sed effugere non valentibus, omnes sancti venient cum eo, non
erubescentes, lepram in fronte non habentes, et idcirco apertione
frontis cum laetitia cordis occurrentes, assistentes, circumsedentes. Et
erit in die illa vobis, o fugaces, istud quod dico eveniet. Non erit
lux, sed frigus et gelu. Quomodo autem tunc effugietis, qui nunc
fugitis, si non erit lux, sed frigus et gelu? Quale est fugere in gelu
et frigore, et sine luce? Igitur fiet vobis, sicut et in psalmo Spiritus
justo judicio concedens, dicit: Fiat via illorum tenebrae et lubricum,
et angelus Domini persequens eos (Psal. XXXIV). Econtra, Sanctis lux
aeterna, dies indeficiens erit. Hoc est quod continuo dicit: Et erit
dies una, quae nota est Domino Deo. Quis enim alius illam diem novit,
nisi Dominus Deus. Oculus non vidit, auris non audivit, et in cor
hominis non ascendit, qualem diem sanctis suis praeparaverit (Isa. LXIV;
I Cor. II). Et quid dico diem? Non dies, inquit, neque nox erit. Quod
est dicere: Cum dico diem, vulgariter nomen hoc examinat aliquis, sed
secundum sensum illius, non dies, neque nox erit, id est non ortus neque
occasus solis erit. Sed quid? Et in tempore vesper erit lux, id est,
post omnia saecula saeculorum, quantacunque numerari vel existimari
possunt, lux erit, et lux exspectabitur indeficiens. Et erit in die
illa, exibunt aquae vivae de Hierusalem, medium earum ad mare orientale,
et medium earum ad mare novissimum. In aestate et in hieme erunt, et
erit Dominus rex super omnem terram. Credimus propter quod et loquimur
(II Cor. IV), quia dies ista dies est resurrectionis, quam dicit
proloquens et repetens, et erit in die illa et protenditur dies ista a
custodia matutina Dominicae resurrectionis usque in resurrectionem
universalem, et ultra. Exibunt, ait, aquae vivae de Hierusalem. Qua de
Hierusalem? Nimirum Hierusalem coelesti, Hierusalem civitate Dei
viventis, ubi est visio B. Trinitatis. Inde, inquit, acquae vivae
exibunt, aquae, inquam, vivae, id est aquae resurrectionis mortuorum. At
illa videlicet resurrectio mortuorum gemina est: est resurrectio
animarum, resurrectio prima, quae est remissio peccatorum; est et
resurrectio corporum, resurrectio secunda, qua procedent ad vocem Filii
Dei, omnes qui in monumentis sunt (Joan. V). Bene ergo aquas vivas
divisit, medium, inquiens, earum ad mare orientale, quod jam factum est,
quod est baptisma in remissionem peccatorum, et haec est resurrectio
animarum, et medium earum ad mare novissimum, quod in capite quidem, id
est in Christo, jam factum est, sed in corpore, id est in nobis, in
novissimo die fiet, quod est regeneratio omnium, juxta illud: In
regeneratione cum sederit Filius hominis (Matth. XIX), etc. Et haec est
resurrectio corporum, remuneratio tam animarum quam corporum. Istae
aquae vivae in aestate, inquit, et in hieme erunt, videlicet in aestate,
quae nunc est, quando operari et fugere licet, erunt in resurrectionem
animarum. In hieme autem, scilicet in novissimo judicio, quando nec
operari, nec fugere licebit, erunt in resurrectionem corporum in
remunerationem sanctis, tam animarum quam corporum. Et tunc erit
Dominus, id est tunc apparebit quod sit Dominus et non alius Rex super
omnem terram, completo quod dixit illi Pater Dominus: Sede a dextris
meis, donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum (Psal. CIX). In
die illa erit Dominus unus, et erit nomen ejus unum. Et revertetur omnis
terra usque ad desertum de colle Remmon ad austrum Hierusalem, et
exaltabitur et habitabit in loco suo a porta Benjamin usque ad locum
portae prioris, usque ad portam angulorum, et a turre Ananehel usque ad
torcularia regis, et habitabunt in ea, et anathema non erit amplius, sed
sedebit in Hierusalem secura.---Erit, inquit, in die illa Dominus unus,
ac si dicat: Nunc quidem sunt multi qui dicantur dii, qui dicantur
domini. Sed sicut in psalmo scriptum est: Periit memoria eorum cum
sonitu, et Dominus in aeternum permanet (Psal. IX), ita et hic dico,
quia in illa erit Dominus unus, et explosis deorum et dominorum
nominibus, erit et permanebit unum et solum, nomen ejus. Et revertetur
omnis terra usque ad desertum. Haec littera omnis fere usque ad finem
voluminis, talis est sine dubio ex industria Spiritus sancti, ut puerum
allicere possit ad favorem sui, totiusque voluminis prophetici, scilicet
populum Judaicum sensu puerili, qui talia libenter audit, et sic
intelligit quod Messias, quando in Hierusalem aurea atque gemmata
sederit regnaturus, cuncta auferet idola, nec erit divinitatis cultura
diversa, sed erit Dominus unus, et revertetur omnis terra usque ad
desertum, id est ad antiquum statum, et quod secundum locorum haec
vocabula, Hierusalem aedificanda sit, de colle Remmon ad austrum, etc.
Sciens quippe quales et quantas in hoc volumine congesserit margaritas,
claudendam thecam signandumque utiliter arbitratus est sacculum, ne
porci maligni non solum conculcarent eas (Matth. VII), verum etiam
conversi prophetam ipsum eliderent, quod sine dubio factum fuisset, ita
ut nec Scripturae ipsae ad nos pervenirent. Nihil utilius dicere
possumus quam intentionem istam sciendam esse in his, et in caeteris
quae postmodum sequuntur, quae hujusmodi sunt: Et omnes qui reliqui
fuerint de universis gentibus quae venerunt contra Hierusalem, ascendent
ab anno in annum, ut adorent regem Dominum exercituum, et celebrent
festivitatem tabernaculorum, etc. Verumtamen ista seductio talis pueri
non fallit, sed sensum continet veritatis, quem, cognoscere deceat
virum, qui evacuavit ea quae sunt parvuli (I Cor. XIII). Nam omnis
terra, id est omnis Ecclesia, omnis ordo ecclesiasticus, qui nunc locis
diversis et linguis dissonis disparatur, omnis, inquam, usque ad
desertum, id est usque ad eos qui in Ecclesia magis contemptibiles sunt,
minusque spiritualium videntur habere donorum, revertetur de colle
Remmon, quod interpretatur excelsum, ad austrum Hierusalem, id est de
altitudine fidei, et propter ipsam fidem perveniet ad plenam supernae
visionis claritatem, ut sit una civitas omnium, et, sicut jam dictum
est, unus Dominus omnium, et exaltabitur, et habitabit in loco suo, id
est in regno sibi ab origine mundi praeparato, a porta Benjamin usque ad
locum portae prioris, quod idem esse videtur, ac si dicat, a fine mundi
usque ad originem mundi. Nam porta Benjamin, quod interpretatur filius
dextrae, recte intelligitur illa vocatio qua dicetur his qui a dextris
erunt: Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum, quod vobis
paratum est a constitutione mundi (Matth. XXV), et porta prior ipsa
constitutionis mundi, scilicet benedictio, qua creatis hominibus primis,
crescite, ait, et multiplicamini (Gen. I). Nam extunc usque ad jam
dictam vocationem, qua vocabuntur a dextris constituti, colliguntur
homines, quorum de reversione hic sermo est. Exaltabitur etiam usque ad
portam angulorum, id est usque ad effectum promissionis, et spei
patriarcharum, ad quos post maledictionem, quae subintroivit per
peccatum, factum est promissionis verbum de semine benedictionis, quae
propalabitur in illa porta Benjamin, dicendo: Venite, benedicti.
Exaltabitur etiam, et habitabit a turre Ananehel usque ad torcularia
regis. Ananehel interpretatur gratissimus Dei. Et quis est gratissimus
Dei, ut Filius dilectus Deo Patri? Et quis rex, nisi ille idem
gratissimus Dei? Porro, turris hujus gravissima, turris aedificata cum
propugnaculis, ex qua mille clypei pendent, omnis armatura fortium,
sancta Scriptura est (Cant. IV). Torcularia vero regis ejusdem,
passiones ejus fuerunt. Exaltabitur ergo, ait, et habitabit Hierusalem a
turre Ananehel usque ad torcularia regis, id est, gloriabitur, tam in
his qui sanctarum virtute Scripturarum instructi et armati destruere
potuerunt omnem sermonem extollentem se adversus scientiam Dei (II Cor.
X), quam in illis qui, proficientes usque ad illam dilectionem, qua
majorem nemo habet ut animam suam ponat quis pro amicis suis (Joan. XV),
non subterfugerunt tradere corpora sua propter fidem Christi. Et
habitabunt, inquit, in ea, et anathema non erit amplius, sed sedebit
Hierusalem secura. Hoc est quod et in Apocalypsi legimus: Ecce
tabernaculum Dei cum hominibus, et habitabit cum eis, et ipsi populus
ejus erunt, et ipse Dominus eis erit eorum Deus. Et absterget Deus omnem
lacrymam ab oculis eorum, et mors ultra non erit, neque luctus, neque
clamor, neque dolor erit ultra (Apoc. XXI), quae prima abierunt. Haec
omnia hic anathematis vocabulo comprehendit, dicendo, et anathema non
erit amplius. Et haec erit plaga, qua percutiet Dominus omnes gentes,
quae pugnaverunt adversus Hierusalem. Tabescet caro uniuscujusque
stantis super pedes suos, et oculi ejus tabescent in foraminibus suis,
et lingua eorum tabescet in ore suo. Nunquid haec erit tota plaga?
Nunquid non in praesenti quoque saeculo nonnulli persecutores, qui
afflixerunt Ecclesiam Domini, talia receperunt? Legamus ecclesiasticas
historias, quid Valerianus, quid Decius, quid Diocletianus, quid
Maximianus, quid saevissimus Maximinus et Apostata Julianus passi sunt,
et tunc rebus probabimus, etiam juxta litteram prophetiae veritatem esse
completam quod putruerunt carnes eorum, et oculi contabuerunt, et lingua
in pedorem saniemque dissoluta sit. Nunquid oblitus est id, quod omnibus
notum est, quod cruciabuntur igne et sulphure, in conspectu angelorum
sanctorum, et ante conspectum Agni, et fumus tormentorum eorum ascendet
in saecula saeculorum, vel sicut ipsemet ore suo loquitur Dominus: Ibunt
in supplicium aeternum, ibunt in ignem aeternum, qui paratus est diabolo
et angelis ejus (Matth. XXVII). Ergo secundum tropum, qui dicitur
tapeinosis, id est humilitas magnae rei, non id assequente sermone quod
intendit, hic locutus est, non tam statum rei magnae dictis infirmans,
quam magnitudinem ejus quemquam verbis non posse consequi significans.
In die illa erit tumultus Domini magnus in eis, et apprehendet vir manum
proximi sui, et conseretur manus ejus super manum proximi sui. Sed et
Judas pugnabit adversus Hierusalem, et congregabuntur divitiae omnium
gentium in circuitu, aurum, et argentum, et vestes multae satis, et sic
erit ruina equi, et muli, et cameli, et asini, et omnium jumentorum quae
fuerunt in castris illis, sicut ruina haec. Et omnes qui reliqui fuerint
de universis gentibus contra Hierusalem, ascendent ab anno in annum, ut
adorent regem Dominum exercituum, et celebrent festivitatem
tabernaculorum. Et erit qui non ascenderit de filiis terrae in
Hierusalem, ut adorent regem Dominum exercituum, non erit super eos
imber. Quod si et familia Aegypti non ascenderit, et non venerit, nec
super eos erit. Sed erit ruina, qua percutiet Dominus omnes gentes, quae
non ascenderunt ad celebrandam festivitatem tabernaculorum. Hoc erit
peccatum Aegypti, et hoc peccatum omnium gentium, quae non ascenderint
ad celebrandam festivitatem Tabernaculorum. In die illa erit, quod super
frenum est equi, Sanctum Domino, et erunt lebetes in domo Domini, quasi
phialae coram altare, et erit omnis lebes in Hierusalem, et in aula
sanctificatus Domino exercituum. Et venient omnes immolantes, et sument
ex eis, et coquent in eis, et non erit ultra mercator in domo Domini
exercituum in die illo. Ultima haec recapitulatio brevis quo tendat, jam
ante dictum est. Ad claudendum tendit, et ad ligandum totius prophetiae
sacramentum, ut non intelligeretur usque ad tempus statutum sicut
Danieli praecipiebatur: Tu autem, Daniel, claude sermones, et signa
librum usque ad tempus statutum, pertransibunt plurimi, et multiplex
erit scientia (Dan. XII), et sicut Isaiae dicebatur: Liga testimonium,
signa legem in discipulis meis (Isa. VIII). Et tota quidem prophetia
clausa est, nec nisi in ipso Christo revelatur, sed capitulum hoc etiam
clausurae ligamentum est, nec tamen suspicari posset parvulus invidus,
id est Judaicus populus, quod in prophetis aliquid boni gentilibus
decerneretur, aut quod carnalibus caeremoniis finis esset aliquando
ponendus. Fuerit illis quondam permissus carnalis et puerilis sensus,
nunc autem in Christo evacuatus, inexcusabilis est error, ita ut de isto
veraciter dicas, puer centum annorum maledictus erit, sive morietur
(Isa. LXV). Nam quod dicit: In die illa erit tumultus Domini magnus, et
apprehendet vir manum proximi sui et conseretur manus ejus super manum
proximi sui, sed et Judas pugnabit adversus Hierusalem, et
congregabuntur omnium gentium divitiae in circuitu, aurum, et argentum
et vestes multae satis, jam factum est, non quomodo illi speraverunt et
sperant, avaritiam insatiabilem sperantes, aureamque et gemmatam in
terris Hierusalem exspectantes, sed quomodo Spiritum sanctum fecisse
decet, cujus omnis civitas non terrena, sed coelestis est, cujus omnis
pugna non contra homines, sed contra hominum vitia est. Tumultus ergo
Domini magnus ille est, de quo Psalmista: Commovisti, inquit, Domine,
terram et couturbasti eam (Psal. II), scilicet per praedicatores tuos,
nos terrenos commovens ad poenitentiam. Et apprehendit vir manum proximi
sui, et conserta est manus ejus super manum proximi sui, scilicet
taliter, ut dicerent salubriter contriti, tam gentiles, quam Judaei, imo
plures gentiles quam Judaei, quid faciemus, viri fratres (Act. II), et
responderetur eis: Poenitentiam agite, et baptizetur unusquisque vestrum
in nomine Domini Jesu Christi. Non solum in hoc tumultus fuit, in quo
bonum erat tumultuari, et ad poenitentiam conturbari, et quasi manibus
consertis quaerere, et dare consilium salutis, sed et in hoc quod Judas,
id est Judaeus sive Judaicus populus, non quidem solus sed primus
pugnavit adversus Hierusalem, adversus evangelicam fidem et Ecclesiam,
in coelis conversari, et ad visionem pacis pervenire cupientem. Non,
inquam, solus sed primus pugnavit Judaeus, deinde etiam paganus. Sed
quomodo provenit? Congregatae sunt divitiae omnium in circuitu, aurum,
et argentum, et vestes multae satis. Aurum, et argentum, et vestes
multas satis habebat Judaeus, scilicet adoptionem filiorum, et gloriam,
et testamenta, et legislationem, et obsequium, et promissa (Rom. IX).
Item aurum ingenii, argentum nitidi eloquii, artium studiorumque
utilium, vestes multas paganus habebat. Omnes istae divitiae ad
Hierusalem, id est ad Christi Ecclesiam congregatae sunt. Praeterea
materiale aurum, et materiale argentum, et vestes manufactae omnium
gentium, jure ad istam Hierusalem congregatae sunt, quia mortuis regibus
vel principibus impiis, successerunt reges vel principes pii, quibus
ista Hierusalem, quoniam sua spiritualia seminavit, eorum carnalia non
indigne messuit (II Cor. IX). Illi qui pugnaverunt adversus eam ubi
sunt? Periit memoria eorum cum sonitu (Psal. IX). Quae cura de illis?
Sic, inquit, erit ruina equi, et muli, et cameli, et asini, et omnium
jumentorum, quae fuerunt in castris illis, siout ruina haec. Ac si
dicat: Non magis curat Deus de ruina illorum, quam de ruina equorum et
mulorum, quibus sedentes et equitantes adversus Hierusalem pugnaverunt,
sive de ruina camelorum et asinorum, omniumque jumentorum, quae illorum
cibaria post illos circumtulerunt. Et recte. Nam in vita sua comparati
sunt jumentis insipientibus, et similes facti sunt illis (Psal. XLVIII).
Quomodo et illud jam factum est vel fit, quod dicit: Et omnes qui
reliqui fuerint de universis gentibus, quae venerint contra Hierusalem,
ascendent ab anno in annum, ut adorent regem Dominum exercituum, et
celebrent festivitatem tabernaculorum? Levemus oculos nostros per
universum orbem terrarum, et numeremus, si possumus, tabernacula Domini
virtutum, id est ecclesias sive basilicas martyrum sanctorumque omnium.
Nonne consecrationes earum recolentes, ab anno in annum celebramus
festivitatem tabernaculorum, gratias agentes Domino propter nostrum de
Aegypto hujus saeculi exitum? Egressus quondam Israelis de Aegypto per
vastam et terribilem ac latam solitudinem, in qua non erat domus, villa,
oppidum, specus, faciebat sibi tabernacula atque tentoria (Levit.
XXIII), quae nunc a similitudine parvulae avis papiliones vocantur.
Jussumque est, ut in mense septimo, in quinta decima die mensis fieret
Tabernaculorum solemnitas (Deut. XVI), ut beneficiorum Dei omni tempore
recordarentur, cum coepissent habitare in urbibus. Nos quando et quomodo
exierimus, quali de Aegypto, quibus de tenebris exierimus, non
incognitum habemus, et illum exitum in consecrationibus ecclesiarum
mysticis sacramentis significatum, ab anno in annum celebramus
ascendentes in Hierusalem, id est mente contemplantes illam beatam
patriam et civitatem coelestem, cujus in istis tabernaculis exiguam
quidem, sed sanctam et consolatoriam tenemus imaginem. Et erit, inquit,
qui non ascenderit de filiis terrae in Hierusalem, ut adoret regem
Dominum exercituum, non erit super eos imber. Imber coelestis doctrina,
scientia Dei est. Hinc est illud: Crescat ut pluvia doctrina mea, fluat
ut ros eloquium meum. Quasi imber super herbam, et quasi stillae super
gramina. Magna igitur poena, magnum detrimentum his qui non ascendunt ad
festivitatem hujusmodi Tabernaculorum, quia non est super eos imber,
quia Verbum Domini non audiunt. Nec semel hanc poenam deprompsisse
contentus, denuo ac tertio repetit hoc ipsum: Quod si et familia Aegypti
non ascenderit et non venerit, nec super eos erit (Deut. XXXII),
subauditur imber, sed erit ruina qua percutiet Dominus omnes gentes,
quae non ascenderint ad celebrandam festivitatem Tabernaculorum. Haec
secunda repetitio plus habet quam prima dictio. Nam ibi tantum dixit:
Non erit super eos imber. Hic autem cum dixisset: Nec super eos erit,
protinus addidit, sed erit ruina qua percutiet Dominus omnes gentes. Et
est sensus: Inter paganos alienos a Verbo Dei reputabuntur haeretici,
qui in Hierusalem, id est in catholicam Ecclesiam nolunt ascendere, ut
audiant verbum Dei secundum regulam fidei, quos hic intelligimus per
familiam Aegypti. Quam ob causam? Videlicet, quia templum aliquando fuit
in terra Aegypti factum ad similitudinem templi, quod erat in
Hierosolymis, quod fecit pontifex Onias (JOSEPH., De ant. lib. XIII, c.
4), putans se implere vaticinium Isaiae dicentis: Et erit altare Domini
in medio terrae Aegypti (Isa. XIX). Temporibus Machabaeorum fecit Onias
illud templum, et cum eo infinita examina Judaeorum in Aegypto
consederunt. Ad illos est illa Scriptura secundi libri Machabaeorum:
Fratribus qui sunt per Aegyptum Judaeis, salutem dicunt fratres qui sunt
Hierosolymis Judaei et qui in regione Judaea, et pacem bonam (II Mach.
I), hoc maxime intendens solum esse legitimum templum quod erat in
Hierosolymis, et illud esse contra legem quod habebant in terra Aegypti.
Quandiu stetit vel stare debuit templum illud in Hierosolymis, tandiu
qui recesserunt ab illo, templum aliud tenentes in terra Aegypti, recte
dicti sunt familia Aegypti, et nihilominus secundum similitudinem
illorum haeretici qui se sciderunt ab Ecclesia catholica recte dicuntur
familia Aegypti, et reputantur inter gentes, dicendo: Nec super eos erit
imber, sed ruina qua percutiet Dominus omnes gentes. Tertia repetitione
amplius adhuc facit, dicendo sic: Hoc erit peccatum Aegypti, et hoc
peccatum omnium gentium, quae non ascenderint ad celebrandam
festivitatem Tabernaculorum. Hoc enim est dicere: Ignorantiam Dei
habentes, ex eo quod non erit super eos imber, erunt inexcusabiles.
Quare non erit super eos imber? Nimirum quia non ascendent ad
celebrandam festivitatem Tabernaculorum, id est idcirco non habebunt
scientiam Dei, quia non acquiescent irae, ubi praedicatur Dei verbum.
Ergo inexcusabiles erunt propter hoc peccatum suum, non quia non
intellexerunt, sed quia intelligere noluerunt. Convincentur noluisse
intelligere, per hoc quod noluerunt illuc ascendere, quod noluerunt
festivitatem sanctam celebrare, quae festivitas est Scripturas sanctas
libenter legere vel audire, et pro amore illarum a servilibus saeculi
operibus aliquando vacare. Igitur super quem non erit imber, non
excusabitur, sed qui ignorat ignorabitur. In die illa erit quod super
frenum est equi, sanctum Domino. Ubi celebranda est ejusmodi festivitas
Tabernaculorum, oportet celebratores et festivos illos sive
Tabernaculorum aedituos habere victum et vestitum. Unde habebunt? non
serunt, neque metunt, sed semper in festivitate occupati sunt, ad
eruditionem et meditationem sanctarum Scripturarum dispositi sunt. Ad
haec, inquam, satis habebunt. Inquirentes autem Dominum non minuentur
omni bono (Psal. XXXIII). Unde hoc? Quod super frenum est equi, sanctum
erit Domino. Hoc est dicere: Dives fidelis, quod sibi superabundat
offeret Domino. Equi frenum significat omne necessarium. Quid enim inter
cuncta equi ephippia, id est stramenta, magis vel tam necessarium, quam
frenum? Ergo quod super frenum est equi, sanctum erit Domino, id est
quod super necessitatem abundabit sibi, dives fidelis offeret Domino.
Non frenum, sed quod super frenum est equi, id est non illud quo carere
non potest vir fidelis sed quod sibi superabundabat docebitur offerre
Domino. Hinc Apostolus: Si enim voluntas prompta est, secundum id quod
habet accepta est, non secundum quod non habet (II Cor. VIII). Non enim
ut aliis sit remissio, vobis autem tribulatio, sed ex aequalitate in hoc
praesenti tempore vestra abundantia illorum inopiam supplet, ut et
illorum abundantia vestrae sit inopiae supplementum, ut fiat aequalitas.
Itaque quoniam frenum equi sui dare non poterit sine tribulatione sua,
contentus erit Dominus illo tantillo, quod super frenum est, ut sibi
sanctificetur, id est quoniam durum erit homini exspoliari se rebus
necessariis, tantum ea quae superabundant, quaeret ut sibi offerantur,
et haec proficient praedictam festivitatem Tabernaculorum celebrantibus,
id est religiosam et spiritualem vitam ducentibus. Et erunt, ait,
lebetes in domo Domini quasi phialae coram altari. Quidquid super frenum
est equi sicut jam dictum est, id est omnis superabundantia, quae
sanctificatur vel offertur Domino a divitibus hujus saeculi, recte
lebetum nomine significatur, quia videlicet in lebete carnes coquuntur,
et carnalia sunt quaecunque Domino ab hujusmodi offeruntur. Porro per
phialas, quibus non carnes coquuntur, sed vinum funditur, spiritualia
significantur. Igitur erunt, inquit, lebetes in domo Domini, quasi
phialae coram altari, id est carnalia quaecunque offeruntur Domino in
usum servientium sibi, sic erunt sacra ut vasa altaris, sive quaecunque
res spiritualis ministerii, ita ut aeque de carnalibus sicut de
spiritualibus Ecclesiae rebus quidquam defraudare sive depravare
sacrilegium sit. Hoc itidem magis ac magis confirmat, dicendo sic: Et
erit omnis lebes in Hierusalem et in Juda sanctificatus Domino
exercituum. Quod est dicere: Omne quod carnale oblatum erit Domino
exercituum in Hierusalem et in Juda, id est in illis, qui spiritualem
vitam ducent, ita erit sanctificatum ut non dicat quisquam aliquid suum
esse, sed sint omnia communia. Unde adhuc subditur: Et venient omnes
immolantes, et sument ex eis, et coquent in eis. Quod est dicere: Et
venient omnes saeculo renuntiantes, et semetipsos Domino offerentes, et
sument ex eis quae oblata sunt Domino a divitibus, quibus ut jam dictum
est superabundavit, et in victu et in vestitu utentur eis, dividenturque
singulis prout opus erit (Act. IV). Et non erit ultra mercator in domo
Domini exercituum in die illa. Nomine mercatoris graviter denotandum se
esse noverit a Spiritu sancto quisquis in domo Domini, id est in
proposito spirituali, proprium quid possidere praesumpserit, et
delectari huic vitio nequissimo. Non erit, id est esse non debebit ultra
talis mercator in domo Domini exercituum, ne forte poenam quam Ananias
et Saphira in corpore pertulerunt (Act. V), ipse in anima patiatur.
|
|