|
Feria secunda legitur hoc Evangelium, in quo dictum est: Miserunt
pontifices et Pharisaei ministros, ut apprehenderent Jesum (Joan. VII).
Sequitur: Jesus autem dixit eis: Adhuc modicum tempus vobiscum sum, et
vado ad eum qui misit me (ibid.). Et quid deinde illis eventurum esset
subjungit: Quaeretis me, et ubi ego sum, vos non potestis venire
(ibid.), scilicet muro infidelitatis obsistente. Quo dicto perspicue se,
relictis illis, ad gentes commigraturum esse minabatur. Unde illi quoque
quasi divinantes dicunt: Nunquid in dispersionem gentium iturus est,
docturus gentes? (ibid.) Huic Evangelio recte illa praemittitur lectio
de Jona, qui praedicare nolens Ninivae civitati magnae, fugit in
Tharsis, et fluctibus maris se tradidit (Jon. III), desertionem utique
gentis suae veritus futuram, ut ait Hieremias, cum gentilibus Deus
innotesceret. Jonas enim quod interpretatur columba, qui missus
praedicare Ninivae civitati gratiam Dei, Christum significat Dominum ad
salutem totius mundi a Deo Patre missum. Nam sicut Jonas magnam Niniven
nolens adire, potius maris fluctibus se tradidit, sic Dominus noster
corporali praesentia gentes adire nolens, intra seditiones Judaeorum
persequentium remansit (Joan. VIII). Efferbuit mare,
|
“et timuerunt nautae (Jon. I).”
|
|
Audiens enim Pilatus accusationem dicentium: quia
|
“Filium Dei se fecit, magis timuit (Matth. XXVII),”
|
|
tandemque persistente gravi fluctuatione clamantium:
|
“crucifige, crucifige (ibid.),”
|
|
lotis manibus in modum nautarum, qui dixerunt,
|
“quaesumus, Domine, ne des super nos sanguinem innocentem (Jon. I),”
|
|
dicensque:
|
“Innocens ego sum a sanguine justi hujus (Matth. XXVII),”
|
|
tradidit illis Jesum, ut crucifigerent, quasi mari immittens. Et
absorbuit eum cetus, id est mors, sed adurente ventrem ejus divinitatis
igne, tertia die vivum rursus evomuit. Et tunc demum ad praedicationem
ejus territa Ninive magna, scilicet mundus, trina mersione baptismi,
quasi triduana poenitentia salvatur, et hedera, quae obumbrabat capiti
Jonae, videlicet Judaea, quondam habitaculum Christi, aruit
Feria tertia, ubi dictum est in Evangelio: Ambulabat Jesus in Galilaeam;
non enim volebat ire in Judaeam, quia quaerebant eum Judaei interficere
(Joan. VII), et paulo post tamen: Et ipse ascendit ad diem festum non
manifeste, sed quasi in occulto (ibid.), sequitur: Judaei ergo
quaerebant eum in die festo, dicentes: Ubi est ille? Et murmur multum
erat de eo in turba. Alii dicebant: Quia bonusest: alii: Non, sed
seducit turbam. Huic sane Evangelio nonnulla similitudine congruit illa,
quae praemittitur lectio de propheta Daniele, licet in Hebraico non
habeatur, quod congregati Babylonii adversus regem, dixerunt: Trade
nobis Danielem, qui Bel destruxit et draconem interfecit (Dan. XIV),
etc. Nam et Judaei vere et spiritualiter Babylonii (I Petr. V), qui nunc
quaerebant Jesum, tandem congregati adversus praesidem Romanae
potestatis, Pilatum, quae Roma scribitur et est spiritualiter Babylon
(Apoc. XVIII), petierunt excitata seditione, ut sibi traderet illum,
feceruntque sicut ipse queritur per prophetam:
|
“Deduxerunt in lacum mortis vitam meam, et posuerunt lapidem super me
(Thren. III).”
|
|
Cumque victor leonum, scilicet malignorum spirituum, vivum se iterum
praebuisset,
|
“exclamavit rex Babylonis”
|
|
videlicet Romanum imperium voce magna dicens:
|
“Magnus est Deus Danielis (Dan. XIV).”
|
|
Voce, inquam, magna. Magnus quippe sonus exstitit, cum primum imperator
Romanae urbis, magnae utique Babylonis, fidem Christi suscepit.
|
“Salutat vos Ecclesia, quae est in Babylone collecta (I Petr. V),”
|
|
inquit apostolus Petrus, Romam tropice percutiens.
Feria quarta in Evangelio, circumdantes Judaei Dominum, dicunt: Quousque
animam nostram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam (Joan. X). Et
respondens Jesus: Loquor, inquit, vobis et non creditis. Opera, quae ego
facio in nomine Patris mei, ipsa testimonium perhibent de me (ibid.). Et
post aliqua subjecit: Ego et Pater unum sumus (ibid.). Audiat Arius,
unum sumus, audiat Sabellius, quia non dixit unus, sed unum.
Volentibusque eum lapidare, et de blasphemia calumniantibus: Et si mihi,
inquit, non vultis credere, operibus credite (ibid.). Hic, quia non
solum Christum, quod quaerebant, sed et Deum se esse protestans, quod
intelligere nolunt haeretici, cum intellexerint Judaei, dixerunt: Quia
tu homo cum sis, facis teipsum Deum (ibid.), recte illa praemittitur
lectio, qua patribus eorum per singula pene praecepta Dominum se
protestatur, et Deum tanquam contumacis servi cervicem duram contundens
(Levit. XIX). Nam et isti, filii rebellium et incredulorum tentatorum et
murmurosorum tentantes, et cervicem suam obdurantes hoc merebantur, ut
quemadmodum corpora illorum prostrata sunt in deserto (Num. XIV), sic
ipsi longe a repromissione pellerentur, stantes contra sanguinem
proximi, et cuncta supradictae lectionis praecepta transgredientes.
Feria quinta totum lugubre officium, sterilitatem deplorat Judaicae
gentis, quae in morem salicum virilitatem habens per legis scientiam,
nullum tamen fidei aut boni operis fructum referebat. Ipsi namque, ipsi
praecipue Judaei, qui Domino praedicante obsurduerant, quibus ipse
dixerat:
|
“Cantavimus vobis et non saltastis (Matth. XVII),”
|
|
salices erant illae, de quibus eadem die sub persona antiquorum
sanctorum atque novorum luctuose cantatur: In salicibus, in medio ejus
suspendimus organa nostra (Psal. (CXXXVI), etc. Nam ex quo pretiosum
illud humanitatis Christi organum in ligno crucis confregerunt, cui
dicit Pater in psalmo:
|
“Exsurge, gloria mea, exsurge, psalterium et cithara (Psal. LVI),”
|
|
suspenderunt organa sua sancti Patres et prophetae ad salices illas,
quia propheta nullus ad Judaeos extunc missus est, et ipsos prophetarum
libros, quos legunt, quia non intelligunt, velut organa suspensa vacare
permittunt. Videndum ergo quid tam lugubri officio consonum sit in
ejusdem diei Evangelio: Reversi ministri, quos miserant pontifices et
Pharisaei ut apprehenderent Jesum, reversi, inquam, sine crimine, pleni
admiratione, cum dicerent eis illi: Quare non adduxistis eum,
responderunt: Nunquam sic locutus est homo, sicut hic homo loquitur
(Joan. VII). Plane hoc dicendo, cunctis organis cunctisque cantoribus
quicunque ab initio cantaverunt nobis hymnum de canticis Sion (Psal.
CXXXVI), dulcissimam illius cantionem, id est doctrinam, veraciter
praetulerunt. At illi invidentes et intra semetipsos rixantes, attende
quid tandem fecerint. Reversi sunt, inquit evangelista, unusquisque in
domum suam (Joan. VII). O salices infructuosae. Expressius significari
non potuit summae ac salutaris cantilenae contemptus. Merito ergo in
domibus suis hactenus retrusi [reclusi], quas distribuere non potuerunt
hi, qui distribuunt domos Sion, sicut illis in psalmo praecipitur:
|
“Ponite corda vestra in virtute ejus, et distribuite domos ejus (Psal.
XLVII).”
|
|
In domibus, inquam, suis, id est in malis conscientiis conclusi non
merentur ad publicum revocari, ut audiant organa Scripturarum, quae
illis suspensa sunt, nobis autem dulciter et aperte canunt. At illi
conjuncti filiis Edom, imo caput illorum effecti, commisti, inquam,
terrenis et sanguineis persecutoribus sanctae Sion, de quibus eodem die
cantamus: Memento, Domine, filiorum Edom in die Hierusalem (Psal.
CXXXVI), primum illud proprium divinitatis organum supplicio crucis
confregerunt, et inde sapientes et Scribas ad se missos occiderunt,
flagellaverunt, lapidaverunt, et persecuti sunt de civitate in civitatem
(Matth. XXIII), et in civitatibus quoque gentium persecutionem apostolis
per seditionem excitaverunt (Act. XIII, XIV), quodammodo dicentes:
Exinanite, exinanite usque ad fundamentum in ea (Psal. CXXXVI), ut
funditus tunc, si possent, nascentem Ecclesiam subruerent. Et sicut in
ecclesiasticis historiis legimus, cum spiritualis Nabuchodonosor,
scilicet diabolus, Christianos compelleret ad idololatriam, isti
nonnunquam vehementius urgebant. Bene ergo supradictum Evangelium lectio
praecurrit de libro Danielis prophetae, quae est oratio trium puerorum
qui secundum historiam super flumina Babylonis sedentes et flentes, et
in medio ejus salicibus, id est infructuosis hominibus laudem Dei se
frustra canere dolentes, insuper statuam auream adorare jussi, et quia
noluerunt in fornacem projecti martyria victoriasque Ecclesiae
praecurrerunt (Dan. III). Idcirco autem hac potissimum die convenienter
positum est hoc officium, quia post hanc diem nulla legitur Evangelii
lectio de eo quod Dominus Judaeis publice praedicaverit, et ecce illud
divinitatis organum in illis salicibus Babylonis suspensum est.
Feria sexta legitur hoc Evangelium: Collegerunt pontifices et Pharisaei
concilium adversus Jesum, et dicebant: Quid facimus, quia hic homo signa
multa facit? Si dimittimus eum sic, omnes credent in eum (Joan. XI),
causamque suae sollicitudinis, quasi rationabilem adhibentes: Et
venient, inquiunt, Romani et tollent nostrum locum et gentem (ibid.).
Nam sub imperio Romanorum erant, quia jam ablatum erat sceptrum de Juda,
et dux de femore ejus (Gen. XLI), et Pilatum Romanae potestatis
praesidem habebant. At illi quia sic timuerunt pruinam, irruit super eos
nix (Job. VI), et duplici contritione contriti sunt (Jer. XVII). Nam et
locum et gentem perdiderunt, et deleti de libro viventium (Psal.
LXVIII), in terra scripti sunt. Bene ergo illa lectio Hieremiae
prophetae praemittitur adversus canes illos, qui Dominum circumdederunt,
adversus illud concilium malignantium quod obsedit illum: Domine, omnes
qui te derelinquunt, confundentur, et recedentes a te in terram
scribentur (Jer. XVII), et post pauca, pravam sollicitudinem eorum
intuens qua dicunt: Venient Romani et tollent nostrum locum et gentem
(Joan. XI). Paveant, inquit, illi, et non paveam ego. Induc super eos
diem afflictionis, et duplici contritione contere eos (Jer. XVII). Quod
factum est per Titum et Vespasianum, quando regno Dei jam perdito, locum
quoque et gentem perdiderunt. Quamvis autem multoties Judaei Dominum
quaesierunt occidere; nam et lapides non semel sustulerunt ut illum
lapidarent, ministros quoque miserunt pontifices et Pharisaei, ut illum
apprehenderent. Recte tamen de hoc concilio dixit evangelista: Ab illo
ergo die cogitaverunt ut interficerent eum (Joan. XI). Nunc enim quasi
non tumultuarie vel populari seditione, aut cum praejudicio, sed
legitima judicii sessione sibi videbantur actitare, sollicitudinem suam,
ut dictum est, praetendentes, ne cum rex appellaretur, ipsi rei
majestatis [laesae] apud Romanum imperium, sub quo erant, addicerentur.
|
|