|
Et levavi oculos meos et vidi, et ecce vir, et in manu ejus funiculus
mensorum, et dixi: Quo tu vadis? Et dixit ad me: Ut metiar Hierusalem,
et videam quanta sit latitudo ejus, et quanta longitudo ejus. Et ecce
angelus qui loquebatur in me egrediebatur, et alius angelus egrediebatur
in occursum ejus, et dixit ad eum: Curre et loquere ad puerum istum,
dicens: Absque muro habitabitur Hierusalem prae multitudine hominum, et
jumentorum in medio ejus, et ego ero ei, ait Dominus, murus ignis in
circuitu, et in gloria ero in medio ejus. Magnum gaudium angelorum,
magnum in his verbis istis pro re quae accidit coelestibus spiritibus et
terrenis hominibus, laetitiae tripudium. Nam quia praevaluit Dominus
exercituum, et detritis cornibus regnorum gentium, propositum Dei ad
effectum pervenit ut aedificaretur Hierusalem, et in ea templum nomini
Domini (II Esdr. VI). Gaudent angeli, et homines volunt esse participes
gaudii sui. Vere magna gaudendi ratio, sed attendas non solum templum
illud manufactum quod Zorobabel fundavit et perfecit, nec solum
civitatem illam, cujus muros Nehemias construxit, detrito duntaxat uno
cornu regni Babylonici per fabrum regni Persici, sed templum non
manufactum et civitatem Dei viventis Hierusalem coelestem, quae detritis
cunctis quatuor cornibus illis, nunc usque aedificatur ut civitas, ut
ait Psalmista, cujus participatio ejus in idipsum (Psal. CXXI), cujus
templum jamdudum aedificatum est, imo et Judaica impietate solutum fuit,
et post triduum 316 excitatus est. Templum aliud civitas non habet, nam
templum, ait Joannes, non vidi in ea, Dominus omnipotens templum illius
est, et agnus (Apoc. XXI). Hinc sine dubio tendit haec prophetica visio,
et inde gaudent angeli, quod tale cum hominibus templum semper sint
habituri, talem cum hominibus civitatem semper sint habituri. Quare
autem maxime tunc temporis visio pro hac re demonstrari debuit angelicae
congratulationis, nisi quia, civitas illa terrena et templum illud
manufactum, quae tunc reaedificari incipiebant, quaedam erant
instrumenta sive initia coelestis illius civitatis. Nam, ut ante jam
dictum est, de loco et civitate vel gente illa, juxta promissiones Dei
Christum nasci oportebat, et inde jam tunc gaudium, quia reaedificato
templo et civitate illa, sanctorum spes non peribat, et promissio
permanebat. Unde quomodo nunc gaudere gestiunt. Ecce, inquit, vir, et in
manu ejus funiculus mensorum, et funiculus ille alacriter quid ageretur
significabat, et ut amplius inquireretur, videntem excitabat. Nec ille
moratus: Quo, inquit, tu vadis? Ut metiar, ait, Hierusalem, et videam
quanta sit latitudo ejus, et quanta longitudo illius. Breviter asseruit
quod aedificatio non in incerto esset, aut deberet differri. Nunquid
autem vir ille cujus est funiculum in manu habere, nondum sciebat
quantae longitudinis Hierusalem, et quantae deberet latitudinis esse? Si
de civitate illa terrena sive manufacta quaeritur, non magnum erat illi
viro scire vel videre, sed nec ullus prophetarum dignum duxit scripto,
ad nostram notitiam transmittere, quanta fuerit latitudo vel longitudo
ejus. Porro de civitate coelesti, cujus illa civitas quoddam exemplar
fuit, haud dubium est quin longitudinis et latitudinis mensor ille sit
vir cujus in manu funiculus est, qui omnis divisionis gratiarum cum
Patre et aequalem Spiritu sancto potestatem habet, et hujusmodi
dimensiones ita videt, ut videre faciat, nec quemquam lateat quanta
debeat esse longitudo illius, quae est fides, scilicet usque ad mortem,
et quanta latitudo, quae est dilectio, scilicet usque ad mortem. Nam
esto, inquit, fidelis usque ad mortem (Apoc. II). Et majorem hanc
dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis suis (Joan.
XV), et tanta quidem longitudo, tanta latitudo, tam in isto saeculo
habenda, ubi pro fide mori quis potest, pro dilectione animam suam
ponere potest. Sed in illo saeculo quo cum pervenerit, neque mors, neque
luctus, neque clamor, neque dolor erit ultra (Apoc. XXI), quid erit
longitudo et quid latitudo, nisi longitudinis et latitudinis hujusce
remuneratio? Hoc illi vero videre, perfectionem erat ostendere atque
promittere. Ad hoc dictum illius viri, ecce, inquit, angelus qui
loquebatur in me, egrediebatur, forte dimensiones illas inspecturus.
Docendus autem erat propheta, ne humano sensu acciperet id quod de
latitudine et longitudine audierat. Alius ergo, inquit, angelus
egrediebatur in occursum ejus, et dixit ad eum: Curre et loquere ad
puerum istum, dicens: Absque muro habitabitur Hierusalem. Qua causa,
putas, prophetam hic angelus puerum appellat, nisi quia, sicut jam
dictum est, docendus erat? Est enim quaedam sensus pueritia, quae in
isto quidem nondum reprehensibilis erat, quia nondum audiendo vel
videndo talia, multum tempus habebat. Reprehenduntur autem in his, qui
propter tempus esse deberent, et non sunt perfecti sive magistri,
qualibus Apostolus: Quoniam, inquit, imbecilles facti estis, quibus
lacte opus sit, non solido cibo (Hebr. V). Omnis enim qui lactis est
particeps, expers est sermonis justitiae, parvulus enim est. Perfectorum
autem est solidus cibus eorum qui pro consuetudine exercitatos habent
sensus. Haec Apostoli sententia praesenti quoque exemplo clarior fit.
Videbat hic oculis elevatis virum, cujus in manu funiculus mensorum, et
audierat eum dicentem, ut metiar Hierusalem, et videam quanta sit
latitudo ejus, et quanta longitudo illius. Si nondum aliud quid
intelligebat in visu illo, nisi terrenae illius civitatis dimensiones,
profecto puer erat, puerilem sensum habebat, et interim visio quam
videbat, quia de terreno tantum aedificio gaudebat non solidus ille
cibus, sed quaedam erat lactis alimonia. Recte igitur puer dictus est,
sed cito in virum proficere habebat praesenti magisterio coelestium
spirituum dicentium: Absque muro habitabitur Hierusalem prae multitudine
hominum et jumentorum in medio ejus, et ego ero ei, ait Dominus, murus
ignis in circuitu, et in gloria ero in medio ejus. Est enim sensus,
Hierusalem quae per nos aedificatur, quam per semetipsum vir iste
metitur, muro manufacto non circumdatur, sed tota spiritualis est
aedificatio ejus. Dominus ipse murus ejus, murus ignis in circuitu, per
quod civitas illa quam firma sit, satis innuitur. Cum enim scriptum sit,
sicut fluit cera a facie ignis, sic pereant peccatores a facie Dei
(Psal. LXVII). Quis ibi hostem timebit, quis de inimico sollicitus erit?
Ergo quod in Psalmo de hac ipsa Hierusalem dictum est: Montes in
circuitu ejus, et Dominus in circuitu populi sui (Psal. CXXIV),
magnifice praesens locus illustrat ei, qui sensum excessit pueri. Quod
deinde ubi dixerat. Ego Dominus murus ignis in circuitu, subjunxit, et
in gloria ero in medio ejus. Itidem longe supra sensum pueri est, quia
videlicet non sicut homo localis et terrenus in medio hominum localium
terrenorum, sed sicut Deus Creator spirituum in medio erit angelorum et
hominum in templis cordium, in domibus quae ipsa corpora sanctorum et
animarum praecordia sunt, quod quale est vel erit oculus non vidit, et
auris non audivit, et in cor hominis non ascendit (Isai. LXIV). Pueri
quidam qui nunquam proficiunt, pueri centum annorum, istud quod hic
dictum est, absque muro habitabitur Hierusalem prae multitudine hominum
et jumentorum in medio ejus, putant carnaliter esse venturum, videlicet
quod Hierusalem tantam beatitudinem habitura sit, ut prae multitudine
hominum et jumentorum omnium, murum habere non possit, sed Domini
defensio murus sit ipsius, et illius in medio habitantis gloria
perfruatur. Ad puerum hujusmodi, puerum centum annorum, qui moritur est
maledictum, populus enim Judaicus est, non currit neque mittitur angelus
ut ad eum loquatur (Isai. LXV), nec enim audire aut secundum sensum
senum intelligere vult. Nos autem cum isto puero, qui audiendo et
intelligendo proficit in virum, sic intelligimus quod dictum est prae
multitudine hominum et jumentorum in medio ejus, absque muro
habitabitur, ut nunc manifeste oculis apertis videmus. Quis enim regum
aut imperatorum tam magnum sive tam amplum potuisset facere murum, qui
concluderet orbem terrarum? Nisi autem concluderet orbem terrarum, non
posset ambire Hierusalem istam, scilicet Ecclesiam, quia videlicet in
toto diffusa est orbe terrarum in ea dicuntur homines, qui spiritualia
sapiunt, jumenta vero qui simpliciter sapiunt, juvant autem eos qui, cum
sint spirituales, sua spiritualia seminant illis, et eorum carnalia
metunt (Rom. IX). Et hic quidem in praesenti saeculo talis Hierusalem
peregrina pars coelestis Hierusalem, idcirco absque muro habitabitur,
quia non uno in loco, non in una gente continetur, sed, ut jam dictum
est, per orbem terrarum diffunditur. In illo autem saeculo, 317 quo hinc
quotidie transfertur, multo maxime nec est, nec esse debet aut potest
murus in circuitu ejus, nisi Dominus, qui et in gloria erit in medio
ejus. Sequitur: O, o, fugite de terra aquilonis, dicit Dominus, quoniam
in quatuor ventos coeli dispersi vos, dicit Dominus. O Sion, fuge quae
habitas apud filiam Babylonis, quia haec dicit Dominus exercituum. Post
gloriam misit me ad gentes, quae spoliaverunt vos. Qui enim tetigerit
vos, tanget pupillam oculi mei. Quia ecce ego levo manum meam super eos,
et erunt praedae his qui serviebant sibi, et cognoscetis, quia Dominus
exercituum misit me. Quam opportune, quam sapienter Spiritus sanctus dum
senibus loquatur et senili auditoris animo delectetur, interim puero
blanditur, qualis vero totus tunc erat populus, qui de Babylonica
captivitate revertebatur, cujus sensum supergredi volebat istum, quem
appellabat angelus puerum, dicens: Curre et loquere ad puerum istum
(Isa. LXV). Nam puero centenario, de quo jam dictum est, nequaquam
blanditur, sed dicit ei quia morietur. Quomodo, vel ad quid blanditur
illi puero, id est simplici populo? Videlicet ita loquendo, ut sentiat
talis puer sese divina invitatione revocari de Babylone ad
reaedificandam civitatem vel templum, cujus reaedificatio, sicut jam
dictum est, praeparatio erat salutis humanae. Puer erat, quisquis nihil
aliud praeter restitutionem loci et gentis sperare sciebat, quemque
saltem hoc exiguum delectabat. Vir autem, imo et senex erat, quisquis
loci illius restitutionem non propter ipsum locum, sed propter eum, qui
inde venturus erat, scilicet Christum desiderabat. Vocativum casum
congeminans, o, o, fugite, inquit, de terra aquilonis, itemque tertio, o
Sion, fuge, quae habitas apud filiam Babylonis. Fugite de terra
Aquilonis, idem est quod fuge, quae habitas apud filiam Babylonis.
Plagae namque orbis, quas Graeci appellant, climata, juxta situm
Hierusalem intelliguntur et templi et juxta situm illius Babylon, apud
quam captivus erat Dei populus, in parte est aquilonari. Hoc ergo quod
dicitur, o, o, fugite, o Sion, fuge, sic intelligitur, sensu quidem
puerili, sed non inutili. Ecce quomodo poenitet Dominum mali quod fecit
nobis, quomodo dolet super civitate inclyta et templo nobili, in qua
sola civitate glorificabatur, in quo templo unico nomen ejus
invocabatur. Nec mirum, magnum enim illic erat nomen ejus, magnus honor
impendebatur nomini ejus. Cyrus nos illuc redire non compulit, sed
tantummodo redeundi licentiam dedit. Quis est in vobis, ait, de universo
populo Domini coeli? Sit Deus illius cum ipso, et ascendat Hierusalem,
quae est in Judaea, et aedificent domum Domini Dei sui Israel (I Esdr.
I). Quantopere nos invitat, ut properanter velimus exire de terra ista,
terra Babylonis immunda, dum dicit, o, o, fugite de terra aquilonis, o
Sion, fuge, quae habitas apud filiam Babylonis, et quantum poenitet eum
de his quae passi sumus; qui enim deinceps tetigerit nos, tanget
pupillam oculi ejus et praedae nobis erunt hi, quibus serviebamus, id
est captivos ducemus eos, qui captivos duxerunt nos. Iste sensus, ut jam
dictum est, puerilis quidem est, sed utilis, quia quomodocunque factum
sit, factum est ut restitueretur locus et gens, unde salutem mundi
Christum oportebat nasci. Sensus tanto utilior, quanto solidus cibus
lacte melior existit, in discipulis Christi est. Primo ipsa quae hic
loquitur persona cognoscenda est. Unde cognoscetur? Nimirum ex eo quod
ait: Dominus exercituum, post gloriam misit me ad gentes quae
spoliaverunt vos, itemque et cognoscetis, quia Dominus exercituum misit
me, lauda et laetare, filia Sion, quia ecce ego venio et habitabo in
medio tui, ait Dominus. Quis est iste Dominus exercituum, quem post
gloriam misit Dominus exercituum? Quis, inquam, nisi Dominus Filius
Domini Patris? Filium namque Dominum et Deum, quod juste credimus, et
fideliter confitemur misit in hunc mundum post gloriam Pater Deus et
Dominus. Quam post gloriam? Nimirum post gloriam Divinitatis longe et
infinite, postquam erat in forma Dei, quod non est aliud, quam in gloria
Dei. Hinc Apostolus dicit: Qui cum in forma Dei esset, non rapinam
arbitratus est esse se aequalem Deo, sed semetipsum exinanivit formam
servi accipiens (Philip. II), etc. Itaque dictum hoc propheticum gratum
et gratiosum nobis sit, quia fidele est testimonium Domini nostri Jesu
Christi non solum quidem, sed de multis unum pulcherrimum atque
clarissimum. Igitur ab isto loco illuc se intendat animus, quo post
detrita, ut jam dictum est, cornua gentium, victor propositi Deus
promissum suum implevit, et jusjurandum quod juravit ad Abraham patrem
nostrum, daturum se nobis (Luc. I), mittendo in hunc mundum Filium suae
charitatis propter nimiam charitatem qua Deus mundum dilexit (Ephes.
II). Hic pulcherrimus est ordo prophetiae, quatenus post reversionem
ejus ad Hierusalem in misericordiis, quibus domus ejus aedificata est in
ea, et post detritionem regnorum quatuor, quae per quatuor cornua
significata sunt, et per quae sibi succedentia, draco diabolus
insectando populum illum, promissionis effectum avertere nitebatur,
venisse, qui promissus fuerat consideretur, et dicta haec: O, o, fugite
de terra aquilonis, et caetera, tanquam praesentis ejus voces audiant.
Quid enim est aliud, fugite de terra Aquilonis, sive fuge, Sion, quae
habitas apud filiam Babylonis, quam hoc initium ejus Evangelicae
praedicationis: Poenitentiam agite, appropinquabit enim regnum Dei
(Matth. IV). Denique incredulum esse et cordis impoenitentis, hoc est,
permanere in terra Aquilonis, venti utique frigidi, per quem diabolus
solet in Scripturis figurari, et econtra, fugere de terra Aquilonis, hoc
est credere et poenitentiam agere cum spe perveniendi ad regnum Dei.
Item, habitare apud filiam Babylonis, hoc est, servire vitiis et
concupiscentiis, et econtra, fugere de habitatione Babylonis, hoc est,
cessare ab eisdem vitiis et concupiscentiis. Duae causae quas hic
posuit, quoniam in quatuor ventis coeli dispersi vos, quia post gloriam
misit me ad gentes quae spoliaverunt vos, unam rationem faciunt, et
illius unius continet sensum, quam evangelista scripsit, quia Jesus
moriturus erat, ut filios Dei, qui dispersi erant congregaret in unum
(Joan. II). Ratio haec sic in isto divisa est, ut omni habenti aures
audiendi, prima parte timorem incutere, sequente dilectionem insinuare
velit. Dum enim praemisso, fugite de terra aquilonis, quod est dicere,
nolite cordis esse impoenitentis, subjungit, quoniam in quatuor ventis
coeli dispersi vos, opportuno timore concutitur attentus auditor, si
tamen intelligit, quomodo vel ob quam causam facta sit illa dispersio,
qua sparsim mixtimque inter malos et reprobos electi nascuntur in hoc
mundo, qui simul esse et soli nasci debuissent in paradiso. Cum item
praemisso: O Sion, fuge quae habitas apud filiam Babylonis, subjungit,
quia post gloriam misit me ad gentes. Magna dilectionis Dei offertur
occasio, consideranti quod veraciter dictum sit, quam bonus Israel Deus.
Quia videlicet sic dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret, ut
omnis qui credit in ipsum non pereat, sed habeat vitam aeternam (Joan.
III). Et quam bonus sit 318. idem unigenitus qui cum in forma Dei esset
(Philip. II), propter nos accepit formam servi, atque post gloriam
claritatis quam habuit ad Deum priusquam mundus fieret, saturatus est
opprobriis, dans percutienti maxillam (Thren. III), et factus est
obediens usque ad mortem, mortem autem crucis (Philip. II). et qui
misit, et qui missus est, Dominus exercituum est, testatur praesens
locus Scripturae veritatis. Nam ne forte quis non audierit, non
contentus fuit semel dixisse de isto, qui post gloriam missus est, quod
Dominus sit, sed tertio repetivit, dicit Dominus, pauculis dictionibus
interjectis, et de illo qui misit secundo asseruit quod Dominus
exercituum sit. Jam quippe semel dixit iste Dominus qui missus est, et
cognoscetis, quia Dominus exercituum misit me, et paucis interjectis,
iterum dicturus est filiae Sion, et scies quia Dominus exercituum misit
me ad te. Interea vide quam sapienter, quam mira arte sapientiae puerum
illum supradictum capit, scilicet populum illius temporis, qui sperare
nesciebat tale quid, qui non posset vesci tam solido cibo tantae
promissionis, et idcirco oportebat eum lactari lacte litterali, quod est
hujusmodi, cum dixisset: Post gloriam misit me ad gentes, addidit, quae
spoliaverunt vos, et subjunxit, qui enim tetigerit vos, tanget pupillam
oculi ejus, sive oculi mei, quia ecce ego levo manum meam super eos, et
erunt praedae his qui serviebant sibi, hoc enim littera sonat, quod
talis deberet rerum mutatio fieri, ut reversi de Babylonica captivitate,
multiplicati atque roborati, praesente cum eis Domino irent super
Babylonios et caeteras gentes a quibus fuerant spoliati, et versa vice
spoliarent eos, cederentque sibi in praedam hi, quibus servierant ipsi,
eodem genere vel modo praedae sive servitii. Bonus nobis error pueri,
sive sensus puerilis, et cunctis profuturus saeculis, quia videlicet
tali spe alacriores effecti, reversi sunt et aedificaverunt, et
Scripturam, quae utique pro nobis gentibus facit, quasi contra nos
agentem nobisque contraria promittentem, majore cum favore susceperunt
et custodierunt tanquam Scripturam ut vere est divinae auctoritatis.
Deus autem quomodo cogitavit, ita et fecit, levavit manum suam super
gentes, quae spoliaverunt Judaeos ornatu civitatis et templi et quibus
servierunt et serviunt Judaei, quarum gentium maxime fuere Romani, et
ecce ipsi sunt praedae Judaeis, scilicet apostolis, qui utique sunt ex
Judaeis. Quomodo gentes sive Romani praedae sunt apostolis? Nimirum eo
modo quo piscatoribus pisciculi. Sic enim quibusdam eorum quando vocavit
eos, dixit: Venite post me, et faciam vos fieri piscatores hominum
(Marc. IV). Isti sunt et quique similes illis, quos qui tetigerit,
tanget pupillam oculi mei, non ut ego caecus fiam, sed ut caeci sint
ipsi qui tetigerunt, et ego abscondam faciem meam ab eis, quomodo
abscondit et avertit quis, ictum vitans adversarii insidiantis, pupillam
oculi sui. Sequitur: Lauda et laetare, filia Sion, quia ecce venio et
habitabo in medio tui, ait Dominus. Et applicabuntur gentes multae ad
Dominum in die illa, et erunt mihi in populum, et habitabo in medio tui,
et scies quia Dominus exercituum misit me ad te. Et possedit Dominus
Judam partem suam in terra sanctificata, et elegit adhuc Hierusalem.
Sileat omnis caro a facie Domini, quia consurrexit de habitaculo sancto
suo. Sicut jam ante praelibavimus, bis ab ista persona Domini
exercituum, quae hic loquitur, dictum est: Dominus exercituum misit me,
quia dicturus, lauda et laetare, filia Sion, sic praecedentia finierat,
et cognoscetis quia Dominus caeercituum misit me, et ecce iterum
praemisso, et habitabo in medio tui, subjungit, et scies quia Dominus
exercituum misit me ad te. Pulchrum hoc et consideratione dignum est,
quia profecto Filium, qui revera Dominus exercituum est, misit Pater
sine dubio Dominus exercituum, misit Spiritus sanctus veraciter Dominus
exercituum. Duae personae Patris, et Spiritus sancti, unam personam
Filii miserunt, sic apud Isaiam ipse loquitur: Et nunc Dominus misit me,
et Spiritus ejus (Isa. XLVIII). Nimirum quando B. virgo Maria, nuntiante
angelo, concepit nunc Filium Dominum exercituum, et Pater Dominus
exercituum misit, et Spiritus sanctus Dominus exercituum misit eum in
uterum ejusdem virginis. Pater, quemadmodum ipse dicit: Eructavit cor
meum Verbum bonum (Psal. XLIV). Spiritus sanctus, quemadmodum angelus ad
Mariam: Spiritus sanctus, ait, superveniet in te et virtus Altissimi
obumbrabit tibi (Luc. I). Et ad Joseph: Quod enim in ea natum est, de
Spiritu sancto natum (Matth. I). Super hoc lauda et laetare, filia Sion,
ait Dominus, ipse qui missus est, Deus ex Dei Patris generatione, et
homo ex sancti Spiritus operatione, quia ecce ego venio et habitabo in
medio tui. Quid est in medio tui, nisi in communione naturae tuae, cum
substantia verae carnis. Nam Verbum caro factum est, et habitavit in
nobis (Joan. I). Ergo in medio tui, hoc est, praeter peccatum omnia
suscipiens, quae sunt tuae conditionis, primo novem mensibus habitans in
hospitio ventris feminei, deinde in cunabulis, imo in praesepi involutus
pannis, circumcisus, et ad templum deportatus, cum hostia legali, et per
annos triginta patiens omnia quae sunt humanae fragilitatis, praeter
peccatum, ut jam dictum est, modis omnibus inventus est homo, et mortis
quoque experimento. Vere magna materia laudationis et laetitiae talis
adventus, et talis Domini cohabitatio. Quamobrem et ita praemisit, lauda
et laetare, filia Sion. Omnis anima quae tantum bonum per fidem
speculando mereris dici, et esse Sion, anima Joannis vere filia Sion,
prima laetata est post illam laetitiae matrem, cujus in medio, cujus in
utero jam hic Dominus habitabat. Unde et laudabat in laetitia,
laetabatur in laude dicendo: Magnificat anima mea Dominum, et exsultavit
spiritus meus in Deo salutari meo (Luc. I). Post eam prima laudavit, et
laetata est anima Joannis. Ecce enim, ait Elisabeth, ex quo facta est
vox salutationis tuae in auribus meis, exsultavit in gaudio infans in
utero meo (Joan. III). Ubi tempus loquendi adfuit, illius laetitiae
causam pulchra cum laude taliter deprompsit: Qui habet sponsam, sponsus
est, amicus autem sponsi, qui stat et audit eum, gaudio gaudet propter
vocem ejus (II Cor. VI). Hoc ergo gaudium meum impletum est, quod deinde
dicit Dominus: Et applicabuntur gentes multae ad Dominum in die illa, et
erunt mihi in populum, manifestum atque perspicuum est, quia videlicet
ex quo dies ista illuxit, vel tempus advenit, de quo in Isaia Dominus:
In tempore placito, inquit, exaudivi te, et in die salutis adjuvi te.
Apostolus autem succinit: Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies
salutis (II Cor. VI), et ex eo gentes multae applicantur ad Dominum, et
sunt ei in populum. Porro ante diem hanc, notus tantum in Judaea Deus,
in Israel magnum nomen ejus (Psal. XXV), et recte aliae quoque gentes
applicantur ad Dominum, et sunt ei in populum licet invideant et
indignentur Judaei, qui sibi vindentur soli esse filia Sion, et non
pertinent ad filiam Sion. Quid enim, an Judaeorum Deus tantum, nonne et
gentium, imo et gentium? (Joan. III.) Et habitabo, inquit, in medio tui,
scilicet secundo adventu, non quomodo primo adventu venio, sicut jam
dixi, ut habitem in medio tui. Primo 319 namque passibilis atque
mortalis atque judicandus. Secundo impassibilis atque immortalis Deus
judicii Dominus habitabo in medio tui. Primae habitationis in medio tui
fructus hic est, ut applicentur gentes multae ad Dominum, sequentis
habitationis erit effectus, quem Joannes dicit: Scimus quia, cum
apparuerit, similes ei erimus, quoniam videbimus eum sicuti est (I Joan.
III). Illud videre, perfectum erit scire, de quo hic ait, et scies quia
Dominus exercituum misit me ad te. Quid porro sibi vult, quod cum
dixisset, et applicabuntur gentes multae ad Dominum, et erunt mihi in
populum, subjungit atque ait, et possidebit Dominus Judam partem suam in
terra sanctificata, et eliget adhuc Hierusalem? Nimirum quia faciendum,
et huic erat, quod prophetis aliis jubetur, scilicet claudere sermonem
(Dan. XII), ligare testimonium, quia videlicet sic expediebat, nec enim
portare potuissent homines, si manifeste diceret illis Deus id quod
intendebat. Ecce illud quod dixerat, et applicabuntur gentes multae ad
Dominum, subtegit, dicendo: Et possidebit Dominus Judam partem suam, quo
nomine, quoniam Juda interpretatur confessio, cum significentur omnes
gentes Christum confitentes, putare poterat ille populus Judae, qui haec
audiebat, quod qualicunque modo applicandae forent ad Dominum multae
gentes, tamen ipse solus Domini pars esse deberet, quae existimatio
nihil proposito Dei nocuit aut nocet, imo prodest: quia dum illi
benevoli fuerunt, Scriptura nobis custodita est. Sensus hic est: Judam
partem suam, id est eos qui praeordinati sunt ad vitam, qui secundum
propositum vocati sunt sancti, quos praescivit et praedestinavit
conformes fieri imaginis Filii sui (Hebr. XII) qui omnis Juda, idem
credentes atque confitentes sunt, et pars Domini sunt, possidebit
Dominus in terra sanctifacata, in terra viventium, ubi quod est, totum
sanctum est, et ita possidebit ut nullus desit de numero eorum, et quia
non sufficiunt, qui de ista terrena Hierusalem illic ascendunt, adhuc
eliget de aliis quoque gentibus, assumet qui sint Hierusalem. Nonne in
his quae dicta sunt, merito confortentur manus dissolutae, et genua
debilia roborentur? Nonne merito dicant, pusillanimis, confortamini, et
nolite timere? (Isai. XXXV.) Sequitur ergo: Sileat omnis caro a facie
Domini, quia consurrexit de habitaculo sancto suo. Ac si dicat: Sileant
quatuor cornua quae ventilaverunt Judam, et Israel, et Hierusalem;
sileant omnes qui regnare praesumpserunt, Domino nesciente, Domino non
probante; quia caro sunt Assyrii cum Babyloniis, Persae cum Maedis,
Macedones sive Graeci, Romani terribiles et, ut videbatur, ferrei.
Sileant, inquit, a facie Domini, quia consurrexit de habitaculo sancto
suo, quia throni ejus positi sunt, et judicium sedit, et judicatum est
interfici bestias cornutas (Dan. VII), et auferri potestatem eorum, et
dari potestatem et honorem et regnum Filio hominis venienti in nubibus
coeli, ut suscipiant regnum sancti Dei altissimi, quibus insultabant
regnantes bestiae, tanquam peregrinis atque captivis, et obtineant
regnum usque in saeculum, et saeculum saeculorum.
|
|