|
In mense octavo, in anno secundo Darii regis, factum est verbum Domini
ad Zachariam filium Barachiae, filii Addo prophetam, dicens: Iratus est
Dominus super patres vestros iracundia. Aggaeus iste et Zacharias
contemporales fuerunt simulque sub Dario, secundo regni ejus anno
prophetarunt, adjuvantes Judaeos et confortantes, sicut in Esdra
scriptum est: Tunc surrexerunt Zorobabel filius Salathiel et Josue
filius Josedech, et coeperunt aedificare templum Dei in Hierusalem, et
cum eis prophetae Dei adjuvantes eos (I Esdr. V). Duobus mensibus
Aggaeus prior quam Zacharias prophetare coepit. Siquidem ad istum in
mense octavo, ad illum autem in mense sexto ejusdem anni, qui erat
secundus Darii regis, factum est Verbum Domini. Idcirco sicut prophetae
tempore, ita et Scripturae istum ille praecedit ordine. Porro Darius,
cujus anno secundo prophetaverunt, filius Hydaspis quarto loco post
Cyrum, Medis et Persis imperavit. Denique Cyro filius ejus Cambyses, et
Cambyse duo fratres Magi successerunt, eisque interfectis, Darius iste
rex constitutus est. A primo anno Cyri regis, qui templum Domino
reaedificari jussit in Hierusalem, et quinquaginta ferme millia
captivorum remisit in Judaeam, quadraginta computantur anni in quibus
altare tantum exstructum fuerat, et jacta templi fundamenta, vicinis
nationibus eos ex praecepto Cambyse regis, ne templum vel civitatem
aedificarent prohibentibus. Secundum magnitudinem gratiae vel meriti,
quo dignus exstitit in libro vitae conscribi. Nomen quoque apud homines
iste sortitus est, ut vocaretur Zacharias, quod interpretetur memoria
Domini, et filius Barachiae, id est Filius benedictionis Domini, et
filius Addo, id est filius testimonii Domini. Magnae gratiae filius
praedicatur nominibus istis, et ipsa gratia cognoscenda est, ex ipso
quod ad eum factum est Verbum Domini, cujus in ingressu nunc adsumus,
quod sic incipit: Iratus est Dominus super patres vestros iracundia. Et
dices ad eos: Haec dicit Dominus exercituum. Convertimini ad me, dicit
Dominus exercituum, et convertar ad vos, dicit Dominus exercituum. Sicut
in fine Aggaei, ita et in hujus initio trina refulget repetitio nominis
Domini. Nunquid casu vel sine intuitu rationis putamus ita dictum: Haec
dicit Dominus exercituum. Convertimini ad me, ait Dominus exercituum, et
convertar ad vos, dicit Dominus exercituum? Non utique casu, non sine
rationis intuitu, sed quia propheta erat, et prophetali oculo in illud
tempus acceptabile, in illum diem salutis totus tendebat, quo dicendum
erat: Euntes, docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et
Filii, et Spiritus sancti (Matth. XXVIII), et ut abluerentur peccata
illa per sanguinem Christi, propter quae Dominus iracundia super patres
vestros iratus fuerat. Quos namque super patres, et quali fuerat iratus
iracundia? Nimis angustam facimus sanctam Scripturam, si nullam
intelligimus aliam iracundiam, quam captivitatem unius generationis,
quae suo tempore ducta est in illam Babyloniam, quamdam mundi hujus
particulam, nullosque patres alios, nisi Judaeos qui in Babylone
defuncti sunt patres Judaeorum, qui inde reversi sunt. Sed profecto non
valde magna erat iracundia, pertransisse de gente in gentem et de regno
ad populum alterum. Non, inquam, valde magna illi, qui majorem
considerat, cujus ista quaedam similitudo tenuisque fuit umbra, per quam
velut imaginem, puerilis hominum sensus, magnam iracundiam, veramque
captivitatem, in quam decidit per Adam et de qua liberatus est per
Christum, paulatim introductus, agnoscat igitur, iratus est, inquit,
Dominus super patres vestros iracundia, subauditur, quam iracundiam
portastis et vos, sicut et alius propheta confitens loquitur: Patres
nostri peccaverunt, et non sunt, nos autem iniquitatem eorum portavimus
(Thren. V). Non potest illa iracundia sedari, non potest ille paries
inimicitiarum solvi, nisi per fidem Jesu Christi (Ephes. II), nisi
signari properetis in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Dices
ergo, inquit, ad eos: Haec dicit Dominus exercituum Pater, et Dominus
exercituum Filius, dicit Dominus exercituum Spiritus sanctus.
Covertimini ad me, 312 et convertar ad vos, id est credite in me, et
iracundia remota in reconciliationem suscipiam vos. Ne sitis sicut
patres vestri, ad quos clamabant prophetae priores, dicentes: Haec dicit
Dominus exercituum. Convertimini de viis malis, et cogitationibus
vestris pessimis, et non audiverunt neque attenderunt ad me dicit
Dominus. Hoc simile est illi, quod Spiritus sanctus dicit in David:
Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra, sicut in
irritatione secundum diem tentationis in deserto, ubi tentaverunt me
patres vestri, probaverunt, et viderunt opera mea, (Psal. XCIV), etc.
Quod hic dicit: Ne sitis sicut patres vestri, hoc est in illo, nolite
obdurare corda vestra sicut in illa exacerbatione ubi tentaverunt me
patres vestri. Et quod hic dicit: Et non audierunt neque attenderunt ad
me, hoc est in illo: Ipsi vero non cognoverunt vias meas. Igitur ad quem
diem nos ducit Apostolus in verbis illis: Hodie si vocem ejus audieritis
(Hebr. IV), ad ipsum respicere pulchrum est, in isto dicente: Ne sitis
sicut patres vestri. Quoniam ergo, inquit idem Apostolus, superest,
quosdam intrare in illam requiem, et hi, quibus prioribus annuntiatum
est, non introierunt propter incredulitatem, iterum terminat diem
quemdam in David, dicendo post tantum temporis: Hodie si vocem ejus
audieritis, nolite obdurare corda vestra. Nam si Jesus eis requiem
praestitisset, nunquam de alia loqueretur posthac die (ibid.). Et revera
hodie, hoc tempore salutis gratiae, qui mundo illuxit, a Christi
passione et resurrectione dicitur non solis Judaeis, ne sitis sicut
patres vestri, ad quos clamabant prophetae priores, et non audierunt,
neque attenderunt, ne obduretis corda vestra, sicut patres vestri qui me
tentaverunt, et in deserto prostrati sunt, nec in illam requiem
introierunt, sed et nobis cunctis hominibus quacunque sint ex gente vel
natione, dicitur: Ne sitis sicut patres vestri Adam et Eva, qui in illam
requiem, id est in paradisum introierant, et eadem requie sese indignos
fecerunt. Verumtamen et hoc sciendum, quia quicunque murmuratores aut
rebelles in professione Christianitatis sunt, quacunque ex gente vel
natione sint, patres eorum recte dicuntur illi, qui transito mari Rubro,
quamvis Aegyptum reliquisse viderentur, in illam repromissionis terram
non introierunt, sed in deserto prostrati sunt (Num. XIV), et illi qui
deinceps missos ad se prophetas non audierunt, cuncti murmuratores
universi rebelles illorum filii sunt, videlicet per imitationem, et
proinde non minus Graecus quam Judaeus, si dictum intelligat, ne sitis
sicut patres vestri, etc. Sequitur: Patres vestri et prophetae ubi sunt?
Nunquid in sempiternum vivent? Verumtamen verba mea et legitima mea,
quae mandavi servis meis prophetis, nunquid non comprehenderunt patres
vestros? Ac si dicat: Saltem vexatio tunc intellectum det auditui (Isa.
XXVIII), quoniam cum in pace habitaretis, prophetis quos mittebam,
credere noluistis, potius vestris attendentes pseudoprophetis. Ubi nunc
illi patres vestri et prophetae sunt? Illos namque prophetas mendaces
insultabunda requirit veritas, de qualibus Hieremias: Nolite, inquit,
audire verba prophetarum dicentium vobis: Non servietis regi Babylonis,
quia mendacium ipsi loquuntur vobis, quia non misi eos, ait Dominus, et
ipsi prophetant in nomine meo mendaciter (Jer. XXVII). Nunquid, ait,
ejusmodi prophetae vestri in sempiternum vivent? Imo illi citius mortui
sunt, exempli gratia, ut ille Ananias, qui contra Hieremiam imo contra
Dominum falso prophetaverat: Non misit te Dominus, ait Hieremias, et tu
confidere fecisti populum istum in mendacio. Idcirco hoc anno morieris,
dicit Dominus, adversus enim Dominum locutus es. Et mortuus est in anno
illo mense septimo (Jer. XXVIII). Nunquid ergo in sempiternum vivent?
Nequaquam, sed verba mea et legitima mea, quae mandavi servis meis
prophetis, illa vivunt, et illa patres vestros comprehenderunt. Et
conversi sunt, et dixerunt: Sicut cogitavit Dominus exercituum facere
nobis secundum vias nostras, et secundum adinventiones nostras fecit
nobis. Non bona conversio nec suavis videtur dictio, imo murmurosa
divinae severitatis reprehensio, in eo quod dicunt, sicut cogitavit
Dominus exercituum facere nobis, ita fecit. Quanto melius atque suavius
Daniel et socii ejus: Domine Deus magne et terribilis, peccavimus,
inique fecimus, omnia quae induxisti super nos, et universa quae fecisti
nobis, vero judicio fecisti, tibi justitia, nobis autem confusio faciei,
et caetera his similia (Dan. IX). Recta conversio et amabilis dictio
talium, ubi semetipsos sic accusant, ut justificent Deum. Non ita patres
vestri, inquit, sed conversi sunt, et dixerunt: Sicut cogitavit Dominus
exercituum facere nobis secundum vias nostras, et secundum adinventiones
nostras fecit nobis. Ita dicendo semetipsos non justificant, quia non
possunt, justitiam autem Dei non praedicant, quia nolunt. Videas usque
hodie Judaeos nimirum patrum ejusmodi, patrum malorum filios pessimos,
ita permanere perversos, ut si quaeras, cur captivi sunt? nihil aliud
dicant, nisi istud: Sicut cogitavit Dominus, sicut placuit Domino,
secundum vias nostras fecit nobis, et nunquam causam confiteri vel nosse
velint, propter quam Dominus ita cogitaverit vel cogitare facere
debuerit. Dicunt quidem: Secundum vias nostras fecit nobis, sed dicere
nolunt, quaenam illae viae fuerint. Perseverat nihilominus sermo
divinus, sermo propheticus. Ne sitis, inquiens, sicut patres vestri, et
illi factis reclamant, imo erimus sicut patres nostri, unde fit, ut
inexcusabiles sint. In die vicesima et quarta undecimi mensis Sabath, in
anno secundo Darii, factum est verbum Domini ad Zachariam filium
Barachiae, filii Addo prophetam, dicens: Vidi per noctem, et ecce vir
ascendens super equum rufum, et ipse stabat inter myrteta quae erant in
profundo, et post eum equi rufi, varii et albi, et dixi: Qui sunt isti,
Domine mi? Et dixit ad me angelus Domini, qui loquebatur in me: Ego
ostendam tibi quid sint haec. Et respondit vir, qui stabat inter
myrteta, et dixit: Isti sunt, quos misit Dominus ut perambulent terram.
Et responderunt Angelo Domini qui stabat inter myrteta, et dixerunt:
Perambulavimus terram, et ecce omnis terra habitatur et quiescit. Visio
pergrandis et admirabilis, unius Dei, scilicet vicesimae quartae
undecimi mensis in anno secundo Darii, cujus mense octavo primum fuerat
factum ad hunc Zachariam Verbum Domini; visio, inquam, pergrandis, et
valde clarior est, quam ut pati queant nostri caecutientes oculi
claritate nimia reverberati. Incipit a viro ascendente super equum
rufum, et stantem inter myrteta, quae erant in profundo, et terminatur
illic ubi coronatur Jesus filius Josedech sacerdos magnus, coronis
Helirae, et Dobiae, et Hidajae, et Hen filii Sophoniae. Qua voce,
qualibus verbis pulchritudinem atque majestatem eloquar tantae visionis?
Adsit auctor ipse et ordinator visionum propheticarum Spiritus Domini,
quia prophetica quaedam historia quaedam pistorica prophetica est
exspectationis et adventus tui, Christe Fili Dei, passionis, et
gloriosae resurrectionis sive clarificationis tuae, Christe Fili
hominis, et secundi adventus tui, quo in novissimo Dei gloria et honore
coronatus, 313 et coronarum tuarum nullus est terminus, regni tui nullus
erit finis. Talem tamque amabilem tuae laudis historiam, se utcunque
contemplari gaudet animus fidelis, optat eloqui lingua tuo devota
nomini. Vidi, inquit, per noctem, et ecce vir ascendens super equum
rufum, et ipse stabat inter myrteto, quae erant in profundo. Praemiserat
ita: Factum est verbum Domini ad Zachariam filium Barachiae, filii Addo
prophetam, dicens, et antequam ipsa Domini dicta, quae sibi erant
optabilia, subjungit: Zelatus sum Hierusalem et Sion zelo magno, et
caetera. Sic et Lucas in Actibus apostolorum cum praemisisset: Stans
Petrus in medio fratrum, dixit (Act. I), breviorem licet quam hic
digressionem fecit, subjungens: Erat autem turba hominum similiter fere
centum viginti (Ibid.). Itaque per anticipationem intelligendum quod
praemisit, factum est ad me verbum Domini, dicens, plus enim narrabit
ordinem gestae rei, demumque ipsa ordietur gratiosa dicta Domini: Vidi,
inquit, per noctem. Recte per noctem, ut ipsum tempus visionis
tristitiae et maerori congrueret, in qua ipsa erat, videlicet propter
diuturnam gentis et loci desolationem. Ob eamdem causam et Daniel in
nocte vidit: Et aspiciebam, inquit, in visu noctis (Dan. VII). Longa nox
et frigida, nec minus erat obscura. Erat enim vicesima quarta undecimi
mensis Sabath, qui apud nos Februarius dicitur. Vicesima quarta die,
luna prope est in defectu. Igitur et prolixitas noctis, et asperitas
frigoris, et defectu luminis, seu lunae sublustris, tristitiae
congruebant, in qua nimirum propheta consolatione indigebat supernae
visitationis et allocutionis, quae hujusmodi fuit: Ecce vir qui
ascendens super equum rufum. Ad quid ascendens super equum rufum, nisi
ut faceret, quod postmodum dicit: Revertar ad Hierusalem in
misericordiis? Vir enim ille ipse est Dominus, et propterea super equum
ascendere videbatur, quia tempus erat, ut ad illam civitatem suam
reverteretur, quia tempus venerat miserendi ejus. Quid erat ille equus,
nisi humana natura ipsius? Nondum quidem erat homo factus, sed hoc ut
fieret parabatur, et quod in re futurum erat, praesenti visione
significabatur. Ob hoc pulchre super equum ascendere videbatur, ad
Hierusalem in misericordiis reversurus, quia videlicet Hierusalem illam
reaedificari causa ista exigebat, ut esset, unde juxta promissiones,
quae ad patres factae sunt, ipse homo factus nasceretur. Equum autem
vidit, vel dixit rufum propter ipsius sanguinem rubicundum. Eumdem equum
Joannes in Apocalypsi vidit album. Vidi, inquit, coelum apertum, et ecce
equus albus, et qui sedebat super eum, vocabatur Fidelis, et Verax et
exercitus qui sunt in coelo, sequebantur eum (Apoc. XIX). Unus idemque
equus, et ille propter suam innocentiam visus est albus, et hic propter
passionis suae sanguinem rufus. Quid illud intendit Ecclesia, dum dicit
in Canticis: Dilectus meus candidus et rubicundus? (Cant. V.) Et ipse
stabat inter myrteta, quae erant in profundo. Myrtus temperativae
naturae est, et hanc arborem medicorum libri aptam asserunt curandis
infirmitatibus, et maxime mulierum necessitatibus plurimis. Dicitur
autem myrtus a mari, eo quod maris littoribus soleat innasci. Unde est
illud Virgilii.
Littora myrtetis laetissima . . . . . . . . . .
Et:
. . . . . . . . . . Amantes littora myrtae.
Quid ergo significat myrteta, nisi sanctas et vere salubres legis et
prophetarum atque psalmorum Scripturas? Et iste vir de quo loquimur,
nonne jam tunc stabat inter hujusmodi myrteta? Etenim scrutamini,
inquit, Scripturas, et illae sunt quae testimonium perhibent de me
(Joan. V). Plane ab omnibus sanctis Scripturis testimonium habere, hoc
est inter myrteta stare. Et myrteta, inquit, erant in profundo. Nam
revera sanctarum Scripturarum magnum est profundum. Unde Psalmista:
Abyssus, inquit, abyssum invocat (Psal. XLI), id est, unius Scripturae
profunditatem ut penetrare valeas, alterius Scripturae admota
profunditas plurimum juvat. Illic stabat vir, et illic potest inveniri
atque inde cognosci, si quaeritur, non autem invenitur ab eo qui
quaerere non vult, veluti stans aliquis inter myrteta, nec ita in
propatulo est, ut cito videatur a negligenter praetereuntibus, nec ita
latet, ut non possit inveniri a diligenter quaerentibus. Ex quo Moyses
in typum ejus agnum in Aegypto immolavit, et postes domorum ejus
sanguine signavit (Exod. XII), imo et ex quo pater Abraham unigenitum
filium Isaac sacrificaturus super aram imposuit (Gen. XXII), et ex eo ac
deinceps rufus coepit videri equus, super quem vir iste ascendit. Etenim
quocunque te verteris inter myrteta hujusmodi, ingerit se oculis tuis
sacramentum passionis hujus viri praefiguratum, tam factis quam dictis
patriarcharum et prophetarum mysticis. Et post eum, inquit, equi rufi,
varii et alibi: Post eum, inquam, et non ante eum, nam ipse ante omnes,
et primogenitus in multis fratribus, et omnes sancti fratres ejus, equi
utique Domini alii martyrio rufi, alii candore virginitatis albi, alii
diversorum charismatum donatione varii sequuntur eum, sicut supra ex
Apocalypsi dictum est, et exercitus qui sunt in coelo, sequebantur eum
(Apoc. XIX). Omnes equi hujusmodi sessorem unum habent Deum, et idcirco
concordem faciunt exercitum. Et dixi: Qui sunt, Domine mi? Cui dixerit,
vel quem interrogaverit, utrum virum ipsum, qui stabat inter myrteta,
angelum suum, id est, sibi deputatum, qui loquebatur in eo, non facile
dinoscitur, sed hoc palam est, qui utrumque respondet. Nam primo
subjungitur, et dixit ad me angelus Domini, qui loquebatur in me: ego
ostendam tibi quid sint haec, ac deinde: et respondit vir qui stabat
inter myrteta, et dixit: Isti sunt quos misit Dominus, ut perambularent
terram. Nisi esset propheta is cui sic responsum est, non esset
responsio, sive demonstratio sufficiens, isti sunt quos misit Dominus,
ut perambularent terram. Sed quia propheta erat, jamque spiritualem
habebat intelligentiam, intelligere potuit unde et ultra non quaesivit.
Quaerimus autem nos quomodo miserit Dominus illos quos diximus equos
suos, ut perambularent terram, et quid intendentes respondeant, et
dicant ei, perambulavimus terram, et ecce omnis terra habitabitur et
quiescit. Ut inveniamus primum, adjungendum est, quod sequitur: Et
respondit angelus Domini, et dixit: Domine exercituum, usquequo non
misereberis Hierusalem et urbium Juda, quibus iratus es? Iste jam
septuagesimus annus est. Igitur equi Domini, scilicet homines sancti,
quales fuerunt Abraham, Isaac et Jacob, et caeteri magnam deprompserunt
querelam, dicendo perambulavimus terram, et ecce omnis terra habitabitur
et quiescit. Ac si dicerent: Tu, Domine, misisti, ut perambularemus
terram, et jussu tuo facti sumus instabiles, fuimusque peregrini et
hospites super terram, et hoc confitentes, significabamus nos patriam
inquirere atque exspectare fundamenta habentem civitatem, cujus artifex
et conditor tu es Deus (Hebr. XI). Siquidem illius meminissemus,
habebamus utique tempus revertendi: nunc autem meliorem appetivimus, id
est coelestem. Porro, illius coelestis praeparatio nobis esse debuit
ista Hierusalem terrestris, quia videlicet non est nobis invenire
civitatem coelestem, quam appetivimus, nisi hinc promissio impleatur,
fiatque quod scriptum est: 314 et homo natus est in ea, ipse fundavit
eam Altissimus (Psal. LXXXVI). Perambulavimus terram, pertransivimus de
gente in gentem, et de regno ad populum alterum, aliqui sponte, jussu
tuo de terra sua egressi, aliqui captivi non sponte abducti, et ecce
omnis terra habitatur et quiescit. Hierusalem autem et terra Juda non
habitatur, neque quiescit, terra cujus habitatio, cujus quies sola est
necessaria nostrae spei, nostrae exspectationi, nostrae saluti, ut
faciat quod promissum est nobis, ut justificeris, Deus, in sermonibus
tuis (Psal. CIV), ut nascaris, o Christe, de semine Abrahae, de semine
David (Genes. XII), ut de Sion exeat lex, et Verbum Domini de Hierusalem
(Isa. XXV). Ad ista vere magnam, et valde opportunam talium equorum
Domini querelam respondens seque adjungens angelus Domini dicit: Domine
exercituum, usquequo tu non misereberis Hierusalem, et urbium Juda,
quibus iratus es? Iste jam septuagesimus annus est. Hic angelus Domini
respondens, recte intelligitur non ipse vir, qui stabat inter myrteta,
cui et loquebantur, dicens: Perambulavimus terram. Ipse quidem ante
angelus Domini dictus est, ita et responderunt angelo qui stabat inter
myrteta, sed non ipse est qui dicit, Domine exercituum, usquequo tu non
misereberis, et caetera. Sequitur enim: Et respondit Dominus angelo qui
loquebatur in me, verba bona, verba consolatoria. Qui loquebatur in
propheta solummodo angelus est, qui autem stabat inter myrteta vir, sive
angelus, ipse est Dominus exercituum. Sed dicet aliquis: Si vir ille,
angelus ille qui stabat inter myrteta, ut jam dictum est, Dominus ipse
exercituum est, quomodo dicit vel dicere convenit illi, isti sunt quos
misit Dominus? Hoc profecto superflue quaeritur, cum Domini vel Dei non
tantum persona sit, et una de duabus, et alia de aliqua loquatur, ut
illic: Et nunc Dominus misit me, et Spiritus ejus (Isa. XLVIII), et
alibi: Dominus mecum est tanquam bellator fortis (Jer. XX). Sequitur: Et
dixit ad me angelus qui loquebatur in me: Clama, dicens: Haec dicit
Dominus exercituum: Zelatus sum Hierusalem et Sion zelo magno, et ira
magna ego irascor super gentes opulentas, quia ego iratus sum parum,
ipsi vero addiderunt in malum. Propterea haec dicit Dominus: Revertur ad
Hierusalem in misericordiis, domus mea aedificabitur in ea, ait Dominus
exercituum, et perpendiculum extendetur super Hierusalem. Angelus qui
loquebatur in propheta, jam hic facit quod paulo ante promisit. Dicenti
namque: Quid sunt isti, Domine mi? Ita respondit: Ego ostendam tibi quid
sint haec; clama, inquit, dicens: Haec dicit Dominus exercituum: Zelatus
sum Hierusalem, etc. Ac si dicat: Quaeris de viro stante inter myrteta,
cur ascendat super equum, ecce dico tibi quia magnum est signum Domini
exercituum, valde irati super gentes, quae Judam et Hierusalem
afflixerunt. Super equum ascendit, et contra eas vadit. Quam ob causam?
Videlicet quia ego, inquit, tanquam Pater, sive tanquam vir conjugem
amans, zelatus sum Hierusalem, et Sion zelo magno, zelo bono, visitando
in virga iniquitates eorum, et in verberibus peccata eorum, quae
videlicet virga nunc fuit potestas Babyloniorum, quae verbera sunt
captivitas, et templi vel civitatis incendium. At vero gentes, quibus
tradidi filios in hoc ipsum, addiderunt sive adjuverunt in malum. Quid
addiderunt? Illud nimirum efficere voluerunt, quod si fuisset effectum,
jam non virgam, sive verbera tantum, sed plus quam virgam, plus quam
verbera subirent quidpiam, scilicet mortis additamentum. Hoc enim agere,
et ad hoc illos impellere voluerunt, ut me derelinquerent Deum suum, et
nolentibus consentire, dira supplicia mortesque diversas intulerunt.
Propterea haec dicit Dominus: Revertar ad Hierusalem in misericordiis,
hoc quod nunc vidisti virum ascendentem super equum rufum, et post eum
equos rufos, varios et dixisti, qui sunt isti, Domine mi, equi rufi,
varii et albi, exercitus Domini sunt, et hic ipse dicitur, et est
Dominus exercituum, quia tot equi, et multo plures quam vidisti, vadunt
post eum, ut tu videns, non timeas gentes opulentas, et recte dicas, ut
quidam alius ad puerum suum dixit: Noli timere, quia plures nobiscum
sunt quam cum illis (IV Reg. IV). Quod eo dicente et orante, aperuit
Dominus oculos pueri, et vidit, et ecce mons plenus equorum et curruum
igneorum in conspectu Elisaei. Ecce tu quoque vidisti equos Domini, et
ipsum ascendentem super equum suum rufum, cum his verbis, revertar ad
Hierusalem in misericordiis, domus mea aedificabitur in ea, et
perpendiculum extendetur super Hierusalem. Istud clama et contestare
filiis transmigrationis, ut confortentur scientes Dominum ad ipsos
reverti in misericordiis, et dicito quia ascendentem vidi. Adhuc clama
dicens, haec dicit Dominus exercituum: Adhuc affluent civitates meae
bonis, et consolabitur Dominus adhuc Sion, et eliget adhuc Hierusalem.
Non, inquit, hoc tantum clames, quod domus mea aedificabitur, et
perpendicnlum super Hierusalem extendetur, sed sicut interpellatus est
ipse Dominus a me dicente: Domine exercituum, usquequo tu non miserebis
Hierusalem, et urbium Juda, quibus prius iratus es, ita responsum accipe
meum, et de Hierusalem et de caeteris urbibus Juda, quia adhuc, inquit,
affluent civitates meae bonis, subauditur temporalibus, et propterea
consolatione sempiterna consolabitur Dominus adhuc Sion, et electione
perfecta eliget adhuc Hierusalem, ita videlicet, ut sicut apud alium
prophetam dicit: Vocetur civitas justi, mater civitatum, urbs fidelis
(Isa. I), et fiat quod apud eumdem locutus est dicens, quia de Sion
exibit lex, et verbum Domini de Hierusalem (Isai. II). Et levavi oculos
meos, et vidi, et ecce quatuor cornua, et dixi ad angelum, qui
loquebatur in me: Quid sunt haec? Et dixit ad me: Haec sunt cornua quae
ventilaverunt Judam et Hierusalem, et ostendit mihi Dominus quatuor
fabros, et dixi: Quid isti veniunt facere? Qui ait, dicens: Haec sunt
cornua quae ventilaverunt Judam per singulos viros, et nemo eorum
levavit caput suum, et venerunt isti deterrere ea, ut dejiciant cornua
gentium quae levaverunt cornu super terram Juda, ut dispergerent eam.
Ecce secundum quamdam similitudinem exercituum ad bella et diverso
procedentium, hinc apparuit Dominus exercituum, ascendens super equum
rufum, et equi rufi, varii et albi post eam, atque inde quatuor cornua,
scilicet exercitus sive reges exercituum, id est gentium quae
disperserunt, ait, Judam et Israel, et Hierusalem. Nam quatuor gentes
quae in regibus utique superbiae cornibus divinum nomen impugnaverunt,
et Dei populum obtriverunt, Babylonios, Medos atque Persas, Macedones ac
Romanos esse et nunc angelus interrogatus a propheta exponit, et Daniel
plenissime replicat, qui in visione statuae, quae habebat aureum caput
et pectus argenteum, et sub umbilico aereum, et crura ac pedes ferreos
ac fictiles, has quatuor gentes interpretatus est (Dan. II). Et rursum
in alia visione quatuor bestias, leaenam, et ursum, et pardum, et
quartam terribilem bestiam, cui nomen non posuit (ibid. II), easdem
gentes sub alia figura monstravit, Medos et Persas unum esse regnum post
victoriam Cyri, non 315 ambigit, qui et saeculares, et sacras litteras
legit. Quid Babylonii, quid Medi atque Persae, quid Graeci, id est
Macedones fecerint, quomodo Judam, et Israel, et Hierusalem, quasi
cornibus ventilaverunt, quomodo cornu Romani imperii non solum
Hierusalem illam quae jam non erat Hierusalem, sed spiritualiter Sodoma
et Aegyptus (Apoc. II), ubi Dominus noster crucifixus est, verum et
Christi Ecclesiam, verum Judam, verum Israel, veramque Hierusalem
eliserit atque dissipaverit missis per orbem terrarum, sive ubique
gentium crudelibus edictis legibusque publicis, quis nescit, quis non
audivit? Et ejusmodi cornua simul quidem prophetica visione demonstrata
sunt verum Dei populum non pariter oppresserunt, sed sibi invicem
successerunt Babylonii, Medi et Persae. Persarum regno regnum Macedonum,
regno Macedonum imperium Romanorum. Similiter de fabris sciendum quod
simul quidem prophetae ostensi sunt, venientes ad deterrenda cornua
regnorum illorum, sed non uno eodemque tempore detriverunt, neque omnes
omnia, sed singuli singula certis temporibus deterrentes confregerunt,
et invicem contrarii fuerunt, et alter alteri restiterunt. Quinam sunt
vel fuerunt quatuor isti fabri? Nimirum non absurde intelligitur, quod
fuerint principes, id est angeli illi, qui singulis praeerant regnis,
sicut apud Danielem declaratur his verbis: Ego, inquit, angelus veni
propter sermones tuos. Princeps autem regni Persarum restitit mihi,
viginti et uno diebus. Et infra: Nunquid, ait, scis quare venerim ad te?
Et nunc revertar, ut praelier adversus principem Persarum. Cum enim
egrederer, apparuit princeps Graecorum veniens (Dan. X). Sicut principem
Persarum, et principem legimus Graecorum, ita principem quemlibet
Babyloniorum, et principem aliquem fuisse non dubitamus Romanorum,
scilicet angelos qui singulis regnis praefuerunt, malos utique angelos,
malos principes, maligni, in quo mundus positus erat, sicut manifeste
testantur acta principatus eorum, acta crudelia, gesta sanguinea, quorum
narrationibus horrisonis libri tam saeculares quam divini pleni sunt.
Unus Dei populus bonum angelum bonum habebat principem, scilicet
Michaelem, ut ibidem angelus qui Danieli loquebatur: Verumtamen, inquit,
annuntiabo tibi quod expressum est in Scriptura veritatis, et nemo est
adjutor meus in omnibus his, nisi Michael princeps vester (ibid.).
Primus istorum quos prophetae Dominus ostendit, primus fabrorum ejusmodi
scilicet angelus qui praeerat Babyloniis detrivit cornua, gentium, quae
ventilaverunt Judam et Israel, et Hierusalem, in eo videlicet quod
permittente vel disponente justo judice Deo, caput regni Assyriorum
Niniven subverterunt, multasque gentes per circuitum, non valente aliquo
resistere principi Babyloniorum. Non quidem ille, neque alii fabri, id
est principes mali, quorum secundus princeps Persarum Babylonici regni
cornu contrivit, tertius princeps regni Graecorum, qui Persas cornu suo
mutilavit, quartus princeps Romanorum, qui cornu Graecorum citissime
confregit, non, inquam, isti propterea sic et sic egerunt? Non propterea
irati sunt, quia regna illa populum Dei vexaverunt, sed cum semper avidi
sint sanguinis humani, et videre hominum caedes eorum luxuria sit,
permisso Dei libenter usi sunt, quod videlicet permissum, cum sit justum
et bonum, ipsi semper illo injuste ac male utuntur, sicut econtra Deus
malis eorum semper bene utitur. Unde notandum quod cum dixisset
propheta, quid isti fabri veniunt facere, repetivit angelus quod jam
dixerat. Haec sunt cornua quae ventilaverunt Judam, et adjecit, quod non
dixerat, per singulos viros, et nemo eorum levavit caput suum, et tunc
demum de fabris ait, et venerunt isti deterrere ea, ut dejiciant cornua
gentium, quae levaverunt cornu super terram Juda, ut disperderent eam,
et est sensus: Cornua quae ventilaverunt Judam, id est reges vel regna,
quae captivaverunt vel obtriverunt Judaeam, singula suis temporibus
nimis grandia nimisque fortia fuerunt, ita ut dum ventilarent Judam per
singulos viros, nemo eorum levaret, aut levare deberet caput suum, verum
dum alterum contra alterum consurgit, et alteram fortitudinem, quasi
manu fabrili et ferreo malleo contundit atque confringit, sive deterit,
datur inde occasio levandi caput suum, et resistendi jam detritis
cornibus gentium. Verbi gratia: Cornu magnum de quatuor cornibus unum
fuit regnum Graecorum, sed divisum est contra semetipsum, quia de regno
uno regna quatuor facta sunt, quando, Alexandro mortuo, obtinuerunt
pueri ejus regnum unusquisque in loco suo. Attende nunc: Si regnum illud
integrum permansisset et unum, nunquid contra illud Judas Machabaeus
levasset caput suum? (I Mach. I.) Equidem potuisset hoc fieri per Dei
auxilium, sed placuit Deo tali ordine fieri hoc ipsum, scilicet et
regnum divisum infirmius existeret, et praeterea faber ille magnus
Romani imperii principatus, eidem superveniret, suoque illud malleo
tunderet ac deterreret. Recensitae historiae hoc testantur, quod
Epiphanes ille Antiochus, contra quem recte et juste caput suum levavit
Judas Machabaeus, jamdudum crescentis et invalescentis ejusdem Romani
imperii viribus terebatur, et legati Romanorum jussu Israel Aegypto,
inquam, regno suo voluerat adjungere, unde fuerat inhoneste reversus
(JOSEPH., De Ant., lib. XII, c. 6). Laudabilis in istis quoque
providentia Dei, quia sicut quando primum Israel ex Aegypto ascendit
Rubrum mare, ut transirent, divisit illi in divisiones, ita extunc regna
gentium, quorum in medio peregrinatur omnis qui ad Deum tendit, verus
Israel contra semetipsa divisit, ita ut illorum dissensio sanctis et
electis occasio salutis existeret.
|
|