R. D. D. RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS

EPISTOLA AD CUNONEM ABBATEM SIGEBERGENSEM


CAPUT 1

Cuicunque fideli animae, dum Verbo incarnato quodlibet impendit officium pietatis, non indignandum esse censet ejusdem Verbi auctoritas, tam vera quam mansueta, cum dicit: Quid molesti estis huic mulieri? Bonum enim opus operata est in me. Nam semper pauperes, inquit, habetis vobiscum, me autem non semper habebitis (Matth. XXVI). Nunquid enim, quia dixit, me autem non semper habebitis, et hoc dicto in coelum abiit, idcirco jam caput et pedes ejus unguento pretioso nemo ungit? At tu idem, cujus magnitudinis non est finis, cujus coelum sedes, cujus scabellum pedum terra est (Isai. LXVI), eodem ore tuo dixisti: Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem saeculi (Matth. XXVIII). Ergo quodam quidem modo me autem, inquit, non semper habebitis, scilicet praesentia corporea, praesentia visibili; quodam autem modo vobiscum sum, ait, omnibus diebus usque ad consummationem saeculi, videlicet incircumscriptae divinitatis praesentia incorporea, praesentia invisibili. Constat autem quod ea quae tunc, circa corpoream visibilemque illam praesentiam, gesta sunt eorum quae sub ista in orporea et invisibili praesentia, gerenda erant praesignativa fuerint. Mulier videlicet quae fuerat peccatrix, cum pretiosum effunderet unguentum super caput, et super pedes quoque, ut Joannes refert, ipsius recumbentis in domo Pharisaei (Luc. VII; Joan. XII), Ecclesiam de gentibus praesignabat, quae nunc illud spiritualiter agit, admissa in illam domum Judaici populi, de qua Apostolus ait: Quorum adoptio est filiorum, et gloria, et testamentum, et legislatio, et obsequium, et promissa, quorum Patres ex quibus Christus secundum carnem, qui est super omnia Deus benedictus in saecula. Amen (Rom. IX). Illuc inquam, admissa, ita ut idem Apostolus dicat: Jam non estis hospites et advenae, sed estis cives sanctorum et domestici Dei (Ephes. II), famatum hoc pietatis officium Domino Jesu Christo spiritualiter impendit. Et aliter quidem in activa, aliter autem in contemplativa vita. Nam in activa vita, pedes tantum ungit dum pauperibus vel egenis pro nomine ejus, cujus tanquam capitis membra infima sunt, corporalibus ministrat subsidiis. In contemplativa vero, caput et pedes ejus gratiosius ungit, dum de fideli sanctarum radice, sive medulla Scripturarum, pium conficiens sermonem suaviter tractat, quantum potest, quia in principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Hoc erat in principio apud Deum, omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil (Joan. I). Itemque, quia Verbum caro factum est, et habitavit in nobis (ibid). Cum igitur tale quid facimus, ne indignentur discipuli Domini, memores quia ipse dixit: Sinite illam. Quid illi molesti estis? Quod habuit haec fecit, praevenit corpus meum ungere in sepulturam (Marc. XIV). Defensa est illo defensore, qui cor ejus melius noverat, fecitque securior de suo quod sibi complacuerat, expendit ubi voluit, et in quo voluit quod de suo emerat. Quanto melius sic expendit quam si vendidisset Judas, ut volebat, trecentis denariis fur loculorum Domini? Nunc enim domus impleta est ex odore unguenti (Joan. XII), quia ubicunque praedicatur Evangelium, dicitur et quod haec fecit in memoriam ejus (Matth. XXVI): fetor autem furti et invidiae illius in aeternum non delebitur. Nosti haec, Pater mi Cuno, abba venerabilis et venerabilium studiosissime litterarum, quodque eo majus est, monachicae columna religionis, qui in monte Sigebergensi, ad memoriam sancti archangeli Michaelis jam ecce annum ab ordinatione tua agens duodecimum (qui est ab Incarnatione Domini millesimus centesimus septimus decimus, cum indictione decima) Christo fideliter obsequendo, bono hactenus imples odore domum Domini. Nosti, inquam, haec, nisi quia tu, imo per te Christus praesidio adfuit, nimirum qui molesti fuere huic operi, tantummodo dictis, fremuissent etiam in me factis. Quasi paxillus tu mihi factus es, fixus in loco fideli (Isai. XXII), in quo spei meae possit vasculum suspendi. Proinde actum est, credo, per providentiam Dei et Patris, sine quo nec unus passer in terram cadit (Matth. X), ut in notitiam venirem tuae charitatis et fidei, utque postmodum migraturus ab hoc saeculo Pater meus, vir vitae venerabilis et sapientiae memorabilis, Berengarius abbas Sancti Laurentii, in publico monte Leodii tuae committerer fidei, tanquam pupillum tutori. Solus enim is qui nunc successit ei, vir fidelis et prudens Heribrandus, qui et ipse litterarum peritus pueritiae meae magister exstitit, illuc usque non possit mihi patrocinari, quo sicut scis invidia pervenerat nominis mei. Recordabor ergo nunc clamoris mei, et somnii jure inter seria computandi, quoniam non dubito illud praesagium fuisse hujus rei quae nunc accidit, quod scilicet ille, quem jam dixi, moriturus in manu tua me dereliquit, inimicitias sustinentem odientium me gratis (Psal. XXXIV). Recordabor, inquam, clamoris mei in nocturna visione, quando clamabam sicut in responsorio cantare didiceram, clamorem illum magnum et novissimum B. Dionysii Areopagitae:

“Nunc jam, Domine, per coronam martyrii cum fratribus meis servis tuis suscipe me.”

Cantabatur nescio quid de contra, et circa me, in medio quasi magnae ecclesiae choris fortiter et altissime perstrepentibus, et opprobria exprobrantium atque contendentium quae nunc ceciderunt super me (Psal. LXVIII), illa cantationis imago per contrarium vaticinabatur. Stabam interim taciturnus et mitis, quia conjunctus eram lateri, et manu in manum tenebar jam dicti abbatis mei, cum ecce ille quasi alienae manui, inanum meam indidit miro modo, quem vix eloqui possim, videlicet tanquam in chirothecam, singulis digitis meis in singulos manus illius digitos immersis. Quid illa mihi manus, Pater mi, nisi patrocinium significavit tuae charitatis? Ille enim rebus excessit humanis, et me contra quem plurimi jam fuerant incitati; in manu tua, sicut tute scis, dereliquit. Cantabatur itaque, ut jam dixi, et multiplicante cantilenam turba, vocalis fragor invalescebat. Erupi tandem in vocem magnam et altam, et mihiipsi pro sua pulchritudine et compositione valde auditu mirabilem, omnium oculis in me conversis, decantans jam illud dictum responsorium B. Dionysii, me manu deducente, quam jam dixi, manum tuam figurante, ut nunc res ipsa probavit. Tua namque post Deum ope maxime tutus, et fretus testimonio, ecce respondeo exprobrantibus mihi verbum (Psal. CXVIII). Et dum facis etium scribendi auctoritatemque concedis superno muneri, quod mihi aspirasse sponte testaris, ad auditum publicum procedit hoc opus quod ante te cognitum incoeperam ad gloriam et honorem sanctae et individuae Trinitatis. Proposueram enim tripartitum hoc facere, ab initio primae creationis usque ad finem saeculi, ita videlicet ut primum ab ortu primae lucis usque ad lapsum primi hominis. Secundum, ab eodem lapsu primi hominis usque ad incarnationem vel passionem secundi hominis Jesu Christi Filii Dei. Tertium, extunc usque ad saeculi consummationem, id est generalem mortuorum resurrectionem, ejusdem operis dividuum sit. Et primum quidem Patris, secundum Filii, tertium proprium est Spiritus sancti. Fecimus ergo de proprio Patris opere, a prima creatione, id est ab initio quo creavit Deus coelum et terram, usque ad id quod Adam de paradiso ejectus est, libros tres; deinde de proprio Filii opere, quo a justitia vel morte Abel paulatim per figuras et visiones propheticas nobis appropinquans Verbum Domini pervenit usque ad susceptionem carnis et mortem crucis, libros trigenta. Deinde de proprio Spiritus sancti opere, scilicet ab incarnatione ejusdem Christi Filii Dei vivi, quem de Spiritu sancto Virgo concepit incorrupta, usque ad finem saeculi libros novem, simul fiunt libri quadraginta duo.