CAPUT III. Quomodo scientiae generale nomen subdividatur usque ad philosophiam, et quod sit altera inanis, altera vera et sana philosophia.

Scientia alia litteralis, alia illitteralis est. Nam litteralis quae litteris addiscitur, ut sunt omnes artes quae libris continentur. Illitteralis vero quae litteris non addiscitur, ut est sculptoria, sive fabrilis, et talium quidlibet, quod recte quidem scientia dicitur, sed non legendo percipitur. Rursus litteralis scientia, alia liberalis, alia illiberalis. Litteralis et illiberalis est medicinae ars, quam philosophi non profitentur, quamvis et medici arti suae liberalitatem plurimum attribuant, dicentes, quod idcirco inter septem artes liberales non numeretur, quia de omnibus vel per omnes ipsa constat, ita scilicet ut medicus nemo veraciter dici vel esse possit, nisi omnium artium liberalium peritus sit. Porro litteralis et liberalis sententia philosophia dicitur, cujus in logica quidem tres, scilicet, grammatica, dialectica, rhetorica. In physica vero quatuor numerantur partes; arithmetica, geometria, musica, astronomia. Hucusque saeculares magistri artium scientiam per subdivisiones deduxerunt. Porro ecclesiastici adhuc, quod optimum optimeque sciendum est, philosophiam subdiviserunt, aliam dicentes philosophiam inanem, id est non secundum Deum, aliam sanam et veram, id est secundum Deum. Nam Apostolus ad Colossenses dicit: Videte ne quis vos decipiat per philosophiam et inanem fallaciam, secundum traditionem hominum, secundum elementa mundi, et non secundum Christum (Col. II). Quod dixerat, per philosophiam, hoc repetivit, dicendo, inanem fallaciam, ipsamque philosophiam, vel inanem fallaciam aperuit, cur sic dixisset, subjungendo, secundum traditionem hominum, secundum elementa mundi et non secundum Christum. Est ergo alia philosophia huic opposita, quae est non secundum traditionem hominum, sed secundum Christum, non inanis aut fallax, sed gravis et vera. Quomodo autem agatur vel exerceatur philosophia secundum Christum, apostolicae et evangelicae, imo et propheticae litterae docent, in quibus, quidquid utile est septem artium liberalium invenit, quisquis scientiam veraciter possidet ad famulatum veritatis quae Christus est, gravissime ac decentissime distributum. Erit igitur philosophia, id est litteralis et liberalis scientia, aliter quidem secundum elementa mundi vel traditionem hominum, et aliter secundum Christum. Juxta modum illum inanis sive fallax philosophia recte dicitur, juxta modum istum puro nomine, scientia, vel philosophia sive cum adjectione philosophia sana, vel scientia Dei nominatur.