|
Tertia recapitulatio sonorum valde habet principium, scilicet tantam in
admiratione exclamationem, ut auditorem etiam dormitantem excitare et
reddere possit attentum. Praemissa namque admiratione,
|
“adjuro vos, filiae Hierusalem, per capreas cervosque camporum, ne
suscitetis, neque evigilare faciatis dilectam donec ipsa velit.”
|
|
de qua supra tractatum est, continuo sic exclamat divina vox:
|
“Quae est ista, quae ascendit per desertum sicut virgula fumi, ex
aromatibus myrthae et thuris et universi pulveris pigmentarii?”
|
|
Cujus rei, quaeso, est haec admiratio? Nimirum admiratio est hujus
dilecti singularis hujus sanctissimae Virginis. Et quid admiramur? Vel
quid nobis admirandum insinuat Spiritus sanctus per verba hujuscemodi:
|
“Ascendit per desertum sicut virgula fumi, ex aromatibus myrrhae et
thuris et universi pulveris pigmentarii?”
|
|
O felicem mentis habitum, qui tam magnum habet praeconium. Humilitas tua
est, o ancilla Domini, beata Maria, quam tali admiratione Spiritus
sanctus collaudat. Odor tuus, odor humilitatis tuae praecipuus ascendit
ad eum, ut vere sacrificium contribulati spiritus. Quid enim est fumus
et quid pulvis, nisi spiritus lacrymosus et conscientia valde humilis?
Et sua quidem aestimatione vera humilitas est fumus innoxius, quasi
cremii sive torris obusti, et pulvis terrae sine aqua et sitientis,
juxta illud:
|
“Quia defecerunt sicut fumus dies mei, et ossa mea sicut cremium
aruerunt (Psal. CI),”
|
|
et sicut Abraham dixit, loquar ad Dominum meum, cum sim pulvis et cinis
(Genes. XVIII), sed non ita aestimatione Dei. Aliter et melius ille te
discernit. Tu dicis, pulvis sum terrae, qualem ventus dispergit, aura
tollit, et ille dicit, non, sed pulvis pigmentarius, sive pulvis
pigmentarii, pulvis myrrhae et thuris, qualem pigmentarius Spiritus
sanctus conficit ex optimo thure, quod est suavitas mentis, et ex myrrha
probatissima, quod est mortificatio sive incorruptio carnis. Tu dicis,
fumus ego sum teter coram divinis oculis, qualis de camino sive de
fumario deficiens ascendit, ascendens deficit, et ille dicit, non, sed
fumus ex aromatibus myrrhae et thuris, qualem decet ascendere de aureo
thuribulo ante altare aureum, usque ad oculos et olfactum Domini (Apoc.
VIII). Talis fumus, imo talis
tu, o B. Maria, suavem odorem spirasti Altissimo, coelestibus
disciplinis erudita atque extenuata. Talis ascendisti per desertum, id
est, animam habens valde solitariam. Si enim vera cujusque animae
humilitas etiam inter turbas potest esse solitaria, ita videlicet, ut in
nullo alio praeterquam in Deo spem habeat, quemadmodum Esther, cum esset
regina, veraciter tum dicebat:
|
“Domine mi, qui rex noster es solus, adjuva me solitariam, et cujus
praeter te nullus auxiliator est alius (Esth. XIV),”
|
|
quanto magis tu vera aut solitaria, et quasi in deserto eras, quae virum
non cognoscebas, nec cognoscere cupiebas, et ab illo, cui desponsata
fueras, pene fuisti deserta, non quia sanctus angelus, qui te solitariam
invenerat, solitariam salutaverat, te commendat, et filium tuum, qui
quasi pupillus in hoc saeculo nasciturus erat (Matth. I). Digna ergo
exclamatio, digna admiratio.
|
“Quae est ista, quae talis ascendit per desertum”
|
|
sive de deserto? Vere mirabilis, et illi multum dissimilis, quae
descendit per paradisum, cecidit de paradiso: non gracilis per
humilitatem, sed nimis grossa et rigida per mentis tumorem. Propterea
vultis scire, quam magna fuerit cura Altissimo de ista, quae de superbis
non curat?
|
“En lectulum Salomonis sexaginta fortes ambiunt ex fortissimis Israel:
uniuscujusque ensis super femur suum propter timores nocturnos.”
|
|
Quis enim est lectus vere et veri pacifici regis Salomonis, qui inter
nos et Dominum pacem composuit, nisi ille in quo divina natura humanam
sibi naturam conjunxit? Et quis ille est, nisi uterus tuus, dilecta
dilecti, uterus virginalis? Ibi namque divinitas Verbi Dei, Verbum Deus
sese conclusit, et humanam naturam de tua carne formatam sibimet in
unitate personae inseparabiliter conjunxit, et ecce sponsus, id est,
carnem nostram, cum anima rationali habens Deus, sponsus, inquam, Deus
et homo Christus, sicut canimus in psalmo, et
|
“ipse tanquam sponsus procedens de thalamo suo (Psal. XVIII).”
|
|
Quomodo talem tanti Salomonis
|
“lectulum sexaginta fortes ambiunt.”
|
|
Vel qui illi
Magnum et mirum mysterium, audituque et scitu dignum; sed prius est
aliquid quaerendum Cur sancti patres gladios habuerunt, aut cur gladiis
licito usi sunt? Hodie vel hoc tempore, ex quo Evangelium effulsit, ex
quo ille sponsus de thalamo suo processit, sanctis ad perfectionem
tendentibus non conceditur usus gladii.
|
“Converte gladium tuum in locum suum (Matth. XXVI),”
|
|
ait idem sponsus Petro, qui fortiter ac fideliter pro illo zelabatur, et
quod uni dixit, omnibus dixit, ut post tempus belli, tempus pacis nunc
esse sciamus (Marc. XIII). Quare istud? Quam ob causam tunc fuit tempus
belli, et nunc est tempus pacis? Videlicet quia radicem sive arborem
bonam, quod erat genus Abrahae, ad quem primum beati seminis repromissio
facta fuerat (Genes. XII, XXII), diabolus per barbaricos gentium vel
regum impiorum gladios excidere atque extirpare volebat, unde sacrae
historiae plenae sunt. Idcirco tempus belli tunc erat, idcirco
materialibus gladiis tunc opus erat, ut defensaretur genus Abrahae, ut
defensaretur radix Jesse, defensaretur, inquam, atque protegeretur genus
et radix David, donec tu, beata Virgo, nascereris, lectulus, ut jam
dictum est, veri Salomonis. O igitur verum et bonum consilium, quod
lectum Salomonis
ex fortissimis Israel ambierunt. Et, qui fortes vel fortissimi illi sunt
vel fuerunt? Numeremus illos omnes, qui pro defensione spei vel
expectationis Abrahae gladiis laudabiliter usi sunt cum prophetis,
quorum libri exstant, quique contra gladios materiales regum impiorum,
gladium spiritualem, gladium Verbi Dei, non solum loquendo, verumetiam
scribendo evaginaverunt, et sexaginta fortes sunt (Ephes. VI). Primus
Abraham fortissimus, gladio accinctus, sicut probatum est in illis, de
quibus praedam reduxit, et Lot filium fratris sui liberavit de quatuor
regibus (Genes. XIV). Secundus Isaac paterno gladio sacratus, et deinde
patentia plus quam regia clarus, ita ut diceret ei rex Abimelech,
|
“Recede a nobis, quia potentior nostri factus es valde (Genes. XXVI).”
|
|
Tertius Jacob, et ipse fortis in gladio, sicut testatur ipse Joseph,
loquens filio suo:
|
“Do tibi partem extra fratres tuos, quam acquisivi in gladio et arcu
meo.”
|
|
Quartus idem Jopotentia regis potens, quasi rex vel regis pater (Genes.
XLI). Quintus Moyses, sextus Aaron, septimus Phinces, octavus Josue,
nonus Caleph filius Jephone; deinde duodecim judices, qui judicaverunt
et liberaverunt Israel, et sunt viginti et unus (Judic. III). Vicesimus
secundus Samuel (I Reg. VII), vicesimus tertius David (I Par. XXIII),
vicesimus quartus Elias, vicesimus quintus Eliseus, vicesimus sextus
Joiada pontifex clarissimus et Domini benedictus, vicesimus septimus
Zacharias, filius ejus, qui cultum Baal, quem Elias et Eliseus
exterminaverunt de Samaria per manum Jehu, Jezabel interfecta,
deleverunt de Juda et Hierusalem, occisa Athalia filia ejus impiissima,
vicesimus octavus rex Ezechias, vicesimus nonus rex Josias, tricesimus
propheta nobilissimus Isaias, post istos duodecim prophetae, quorum
libri exstant, qui et
dicuntur, et fiunt quadraginta duo. Quadragesimus tertius Hieremias,
quadragesimus quartus Ezechiel, quadragesimus quintus Daniel, et cum eo
tres socii ejus Ananias, Azarias, et Misael, et fiunt quadraginta octo
(Dan. III). Quadragesimus nonus Esdras, quinquagesimus Neemias,
quinquagesimus primus Zorobabel, quinquagesimus secundus Ihesus,
sacerdos magnus filius Josedech in reversione captivitatis et
reaedificatione civitatis vel templi. Quinquagesimus tertius cum regina
Esther Mardochaeus, qui ambo jure pro uno reputantur, quia regalis
dignitas sive sublimitas Esther fuit, Mardochaei gladius. Quinquagesimus
quartus Matathias, quinquagesimus quintus Judas Machabaeus. Post illum
Jonathas et Simon duces alter post alterum successerunt, et deinde Judas
et Joannes, qui et Hircanus filii Simonis novissimi contra pardum, id
est, regem Graecorum praeliati sunt, et fiunt quinquaginta novem. Quibus
adde hunc ipsum per quem Spiritus sanctus haec locutus est, regem
Salomonem (II Par. XXIII), et fiunt sexaginta. Nam Josaphat rex fuerat
quidem de fortibus, sed non de fortissimis Israel, quia impio praebuit
auxilium, et his qui oderunt Dominum amicitia junctus est per Athaliam
filiam Jezabel uxorem filii Joram, quae cultum Baal introduxit in
Hierusalem, et omnem impietatem, propter quam necessarii fuerunt gladii
fortissimorum Israel (III Reg. XXII). Omnes tenentes gladios, et ad
bella doctissimi. Vere tenentes et jure tenentes gladios tam sacerdotes,
quam reges, tam patriarchae, quam duces, tam prophetae, quam judices si
rationem temporis supradictam rite consideres. Nondum enim processerat
|
“sponsus de thalamo suo,”
|
|
et adhuc laborabat diabolus per satellites et comministros suos, reges
Aegyptios, reges quoque Israeliticos scissos a domo David, reges
Assyrios sive Babylonios, reges Persicos sive Medos, reges Graecos sive
Macedonicos; laborabat, inquam, et laboraverat atque contenderat
diabolus serpens antiquus, obsistere volens Dei proposito, ne impleretur
promissio, ne collocaretur hic lectus sive thalamus, ne esset unde
nasceretur haec beata et dilecta Virgo de cujus utero procedere
oportebat dilectum, tanquam sponsum de thalamo suo. Isti erant timores
nocturni, quos dicit hoc modo,
|
“uniuscujusque ensis super femur suum propter timores nocturnos.”
|
|
Hinc vere ad bella doctissimi, quia cur bellarent causam prae oculis
habebant hujusmodi. Et revera pro causae hujus consideratione
percutiendo et occidendo impios, juvat et delectat sive Eliam sive
quemlibet alium prophetam aut sacerdotem audire dicentem: Maledictus qui
retrahit gladium suum a sanguine, quia videlicet ille erat sine zelo
justitiae. Mirum spectaculum, quia cum haec diceret ille realis sive
temporalis rex Salomon, habebat et ipse sexaginta fortes ambientes
lectum suum, id est, pacatissimum et quietissimum regnum suum. Nam de
patre suo David sibi relictos habebat fortes triginta et septem, quorum
primus Eleazar, filius patrui David Ahoi, novissimus scribitur Uria
Ethaeus. Et quidem mystica littera sic se habet: Eleazar inter tres
fortes et Abisai frater Joab, filius Sarviae, princeps erat de tribus,
et haec fecit Banaias filius Joiadae, et ipse nominatus inter tres
robustos qui erant inter triginta nobiliores, tanquam ad mysterium
intendens eorum, qui propter fidem Trinitatis agonizaturi erant, quasi
distinctis ordinibus secundum triginta et tres, qui uterque numerus
ternarius est, alter singularis, alter decenus, sed in summa omnes
triginta septem sunt. Quibus adde principes undecim, quos habebat rex
Salomon, regnans super omnem Israel, et duodecim praefectos qui
praebebant annonam Regi et domui ejus, quos omnes, videlicet et
principes et praefectos suis ex nominibus Scriptura commemorat, et fiunt
sexaginta, excepto quod Banaias filius Joiadae, vir fortissimus et
magnorum operum, hoc pacto bis nominatur. Illi sexaginta fortes ex
fortissimis Israel, tam virtute animi quam corporis fortitudine, tunc
temporaliter ambierunt lectum, id est, tutati sunt quietissimum regnum
Salomonis temporalis, et sicut in caeteris laudabilibus atque
memorabilibus, quae gessit idem Salomon, ita et isto numero fortium
magnum sacramentum perpulchrum rex sapientissimus prospexit mysterium,
de quo jam pro posse dictum est. Et tunc quidem gladii, sicut jam dictum
est, necessarii fuerunt, nunc autem sola necessaria sunt testimonia
Scripturarum, et ipsae inter eosdem gladios divinitus provisae sunt, ut
tunc conderentur, quae nunc in suo tempore legerentur, quas legentes
atque credentes vitam in ipsis haberemus (Joan. V). Unde protinus
sequitur:
|
“ferculum fecit sibi rex Salomon de lignis Libani. Columnas ejus fecit
argenteas, reclinatorium aureum, ascensum purpureum. Media charitate
constravit propter filias Hierusalem.”
|
|
Ferculum namque regis Salomonis, Scripturae sunt veritatis omnes una
mensa Domini cuncta regentis, et omnibus providentis, quemadmodum
Psalmista dicit:
|
“Dominus regit me, et nihil mihi deerit, in loco pascuae ibi me
collocavit (Psal. XXII).”
|
|
Quid enim est, in loco pascuae ibi me collocavit, nisi fecit me studere
in Scripturis? Ibi regit me, scilicet ne quid prave intelligam, et nihil
mihi deerit, videlicet quod ad intelligendum mihi necessarium sit.
Altissimum est hujusmodi ferculum et habet ascensum. Qualem ascensum?
Purpureum. Quid est ascensus purpureus? Deus et homo Christus, pro
salute hominum passus et sanguine suo purpuratus. Istud credere,
ascendere est. Qui sic ascendit, illum ad refectionem vitae, quae est in
Scripturis divinis admittit. Nam qui sic non ascendit, qui non credit,
nunquam Scripturas intelligit. Idcirco Judaei non intelligunt, et caeci
sunt, quia non ascendunt per hunc
non credunt Christum de Maria Virgine natum, et eum qui a patribus
ipsorum crucifixus est, Deum esse ac Dominum, regem Salomonem verum,
regem aeternum. Exempli gratia:
|
“Deus judicium tuum regi da, et justitiam tuam filio regis (Psal.
LXXI),”
|
|
etc. Quomodo haec et horum similia intelligit, qui alium Salomonem,
alium regem sive filium regis non recipit, nisi illum hominem, qui suo
tempore regnavit, et mortuus est, sicut caeteri homines? Nimis arduum
est illi ferculum hoc regis, nec attingere potest quidquam de vitalibus
cibis, quos ibi sapientia praeparavit. Unde rex Salomon hoc ferculum
fecit? De lignis Libani, id est de hominibus sanctis, hominibus fidei
imputribilibus, quorum quamdam similitudinem habent ligna Libani, id est
cedri, per id quod sunt naturae imputribilis. Quomodo fecit? Eo
videlicet modo, quo ad illos factum est Verbum Domini. Ipse enim rex
Salomon erat Verbum Domini, et per Spiritum sanctum corda illorum
implevit, et linguas disertas fecit, ut de coelestibus scirent eloqui,
qui non ab hominibus, neque per homines fuerant docti, atque ita locuti
sunt et scripserunt, quae pascua vitae in quibus homo vivit, quemadmodum
ipse dicit:
|
“Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit de ore Dei
(Deut. VIII; Matth. IV).”
|
|
Ibi est argentum, ibi est aurum, nam
|
“columnas ejus fecit argenteas, reclinatorium aureum.”
|
|
Quod est illud argentum, et quod illud aurum? Argentum illud est
exterius eloquium valde nitidum; aurum vero interior majestas sensuum.
Aurum, inquam, imo desiderabiliora sunt super aurum et lapidem pretiosum
multum (Psal. XVIII), quae intrinsecus latent; nitidiora vero super
argentum, quae extrinsecus patent.
inquit Psalmista,
|
“eloquia casta, argentum igne examinatum, probatum terrae, purgatum
septuplum (Psal. II).”
|
|
Quod dicit casta, quod dicit argentum, ad hanc similitudinem dicit, quia
sicut casta mulier a labe corruptionis est immunis, et sicut argentum
bene excoctum a cunctis sordibus redditur vacuum; sic verbis sive
eloquiis Domini nihil falsitatis, nihil superfluitatis potest esse
admistum. Cunctam hominum sapientiam, cunctam rhetorum saeculi hujus
eloquentiam exsuperat hoc regis Salomonis ferculum, scilicet omne
canonicarum corpus Scripturarum, unde hic animae vivere incipiunt et in
aeternum vivunt.
|
“Media charitate constravit propter filias Hierusalem.”
|
|
Quomodo constravit, ipse dicat rex Salomon. Audivimus, quia dicit ipse:
|
“In his duobus mandatis universa lex pendet et prophetae (Matth. XXII).”
|
|
Dixerat enim interrogatus a Pharisaeis, quod esset mandatum magnum in
lege:
|
“Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et
ex tota mente tua. Hoc est maximum et primum mandatum. Secundum autem
simile est huic: Diliges proximum tuum, sicut teipsum.”
|
|
Statimque intulit:
|
“In his duobus mandatis universa lex pendet et prophetae (ibid.).”
|
|
Vere dixit, et antiquam veritatem dixit. Quid enim aliud ab antiquo
Dominus petit:
|
“Et nunc Israel, inquit Moses, quid Dominus Deus tuus petit a te, nisi
ut timeas et diligas eum in toto corde tuo, et in tota anima tua?”
|
|
(Deut. X.) Ergo media ferculi rex Salomon
id est in medio Scripturarum principatum charitatis posuit, quia revera,
de quo pendent caetera omnia, illud recte medium ac principale dicitur
et est. Ut quid media taliter
Propter filias Hierusalem. Quas propter filias Hierusalem? Quae sunt
illae filiae Hierusalem? Animae fideles, amantes quidem Hierusalem
veluti matrem, sed virilem, id est perfectam, nec dum habentes in
operibus justitiae virtutem, scilicet in hoc, omnia relinquere propter
regem Salomonem, ut suum quoque pro illo valeant crogare sanguinem, aut
in virgineo proposito sacram et beatam sponsi et sponsae, dilecti et
dilectae, de quibus hic sermo est, jugem celebrare festivitatem. Quomodo
vel in quo filiabus hujusmodi proficit, quod media ferculi rex Salomon
Nimirum in eo, quod facere possunt, et suum faciunt illud quod est
aliorum, quod est virorum sive fortium. Verbi gratia, non sunt carne
virgines, sed bonum virginitatis in te, o beata Maria, diligendo, suum
faciunt. Non alia praeter te genuit regem Salomonem, regem tam magnum,
tam magnificum, sed illae, diligendo in te hoc tam grande privilegium,
regis ejusdem matres fiunt. Item, non sunt martyres, neque sufficiunt
inter fortes praeliari, et pro amore regis Salomonis fundere sanguinem
suum, sed martyres diligunt, et diligendo illos, gloriam eorum suam
faciunt. Amplius dicam: non sunt dii, sed diligendo Deum, dii vel filii
Dei sunt, sicut scriptum est:
|
“Ego dixi, dii estis, et filii Excelsi omnes (Psal. LXXXI).”
|
|
Proinde quid sequitur?
|
“Egredimini et videte, filiae Sion, regem Salomonem in diademate, quo
coronavit eum mater sua in die desponsationis illius, et in die
laetitiae cordis ejus.”
|
|
O igitur, filiae Sion, sive filiae Hierusalem, quoniam ferculum ejusmodi
fecit sibi rex Salomon, et quoniam propter vos
|
“media charitate constravit,”
|
|
venite ad nuptias; venite et aspicite,
|
“egredimini et videte hunc regem,”
|
|
hunc
pacificum, et pacis principem,
regali, in charitate nuptiali, qualis, quantus, quam gloriosus sit.
Nolite hoc solum considerare, qualis sit in carne mea, qualis natus in
diversorio, qualis collocatus in praesepio. Egredimini ex istis
angustiis, et videte illum
suo,
|
“quo coronavit eum mater sua,”
|
|
scilicet antiqua patriarcharum et prophetarum Ecclesia, cujus fidei
promissus est, cujus de carne progenitus est. Antequam nasceretur, fecit
ei mater sua illud pretiosum diadema, quo coronari deberet, et unde
cognoscendus foret magnus et spectabilis rex. Quod est illud diadema?
Nimirum clarissima propheticae veritatis auctoritas, cujus quot sunt
praeconia, tot gemmarum, tot pretiosorum lapidum, est hujus Salomonis
diadema, in die desponsionis illius, quo de utero meo,
processit
et in die laetitiae cordis ejus, quo spinea coronatus corona laborem
consummavit, et subsequenti laetificatus resurrectionis triumpho. Et in
die laetitiae illius, et
illius, et in illo diademate videndus et ex illo est diademate, quantus
sit agnoscendus. Exempli gratia:
|
“Parvulus natus est nobis: Filius datus est nobis (Isai. IX),”
|
|
et caetera, usque amodo, et usque in sempiternum. Et alibi:
|
“Catulus leonis Juda, ad praedam, fili mi, ascendisti. Quiescens
accubuisti ut leo, et quasi leaena. Quis suscitabit eum? Non auferetur
sceptrum de Juda, et dux de femoribus ejus (Genes. XLIX).”
|
|
etc. Ex hujusmodi sententiis et dictis propheticis, ex hujusmodi auro et
lapidibus, quam multis, quam pretiosis, fabricatum vel compositum est
diadema regis veri Salomonis. Nolite ergo eum solummodo in praesepio
considerare, sed egredimini mente ex isto, in quo natus est, diversorio,
et ex illo, in quo judicatus est, Pilati praetorio sive auditorio, et
videte eum in praesepio simul et in diademate, in cruce simul et in ea,
qua coronavit eum Deus Pater gloria et honore. Et quis fructus visionis
ejus? Ille nimirum, qui in propheta promittitur, regem in decore suo
videbunt oculi ejus. Qui enim hic, ubi ambulamus per fidem et nondum per
speciem, viderit, et videre voluerit per speculum in aenigmate (I Cor.
II) regem Salomonem, in tali diademate, videbit eumdem in decore suo
regem, videbit cum facie ad faciem, quando, veniente eo quod perfectum
est, evacuatum fuerit, quod ex parte est. Sequitur:
|
|