|
(CAP. XL.) His ita gestis, accidit ut peccarent duo eunuchi, pincerna
regis Aegyptii, et pistor domino suo. Iratusque est Pharao contra eos
(nam altem pincernis praeerat, alter pistoribus) et misit eos in
carcerem princeps militum, in quo erat vinctus et Joseph. At custos
carceris tradidit eos Joseph, qui et ministrabat eis. Manifestis
immorandum non est. Verumtamen ab eis, qui judicia Dei scrutari et
reprehendere audent, verbi gratia dicentis ad Moysen: Miserebor cui
voluero, et clemens ero in quem mihi placuerit (Exod. XXXIII), et
dicunt-Ergo cui vult miseretur, et quem vult indurat (Rom. IX),
quaerendum est in hac lectione an Pharaonem hic reprehendere velint.
Quid enim: Accidit, inquit, ut peccarent duo eunuchi domino suo. Ambo
peccaverunt ei, ambobus iratus est, ambos in carcerem misit. Exinde
recordatus amborum, alterum ex ipsis pristinum in gradum restituit,
alterum in patibulum suspendit. Ecce et hic misertus est cui voluit, et
clemens fuit in quem sibi placuit. Poterat de utroque supplicium sumere,
quoniam uterque peccaverat; poterat utrique donare, quoniam sibi uterque
peccaverat. Hoc namque judici justitia concedit, ut factam sibi injuriam
donet cui velit, et haec donatio non solum non reprehensibilis, verum
etiam laudabilis est. Caeterum in causa vel accusatione aliena, non
eamdem tribulantibus licentiam permittit ordo judicii, vel suscepta cura
ministerii. Non enim sine causa, inquit Apostolus, gladium portat (Rom.
XIII). Quod autem in ipsum Pharaonem uterque peccaverit, Scriptura
patenter expressit. Cum enim dixisset: Accidit ut peccarent duo eunuchi,
pincerna regis et pistor, addidit, domino suo. Communem ergo iram, vel
communem utrique poterat exhibere clementiam; verum hoc vel illud pro
potestate facere noluit, sed medium tenens in alterum quidem iram, in
alterum clementiam ostendit. An hoc in illo quisquam reprehendit? Non
utique cum firmamento rationis. Nam sicut clementia honor est principi,
sic et honor regis judicium diligit (Psal. XCVIII). Etenim ubi totum
punitur, regia severitas crudelitate polluitur; ubi vero totum
remittitur, facies majestatis sine metu disciplinae contemnitur. Quis
porro nesciat mundum universum, totam humani generis massam, sic esse
vel fuisse in manu Dei, tanquam duos reos, vel duos vinctos in manu
regis aut judicis? Etenim ex quo pater omnium protoplastus Adam
peccavit, universi secundum illum rei, omnes propter illum fuimus
vincti. Ergo duo sunt rei, sed unus assumitur et alter relinquitur.
Siquidem hanc universitatis divisionem triformiter propter tres
vinctorum ordines Dominus insinuat, cum dicit: Duo in agro, unus
assumetur, et unus relinquetur. Duae molentes in unum, una assumetur, et
una relinquetur (Matth. XXIV). Duo in lecto, unus assumetur et unus
relinquetur (Luc. XVII). Tu ergo, o homo, quis es, ut respondeas Deo
(Rom. IX), cum Pharaoni respondere non possis? Quoniam omnes rei et
omnes sunt vincti, an non habet potestatem Deus, contra quem reatus
admissus est, saltem aeque ut Pharao, uni donare, ab alio poenam
exigere? Imo quoniam homo qui per gratiam ad gloriam imaginis et
similitudinis Dei factus fuerat (Gen. I), per vitium suum factus est
lutum, an non habet, inquit Apostolus, potestatem figulus, facere de
eodem luto, aliud quidem vas in honorem, aliud in contumeliam? (Rom.
IX.) Non enim dixit: An non habet aurifex sive argentarius potestatem
facere de eodem auro, sive de eodem argento aliud vas in honorem, aliud
in contumeliam; quod indignum posset judicari, sed a figulo luti
argumentum similitudinis competenter edixit. Figulus namque luti nihil
luto adimit faciendo de illo vas in contumeliam, cum ipsum lutum
contumeliosum sit; multum autem illi confert, dum ex eo vas in honorem
facit. Et nunc, Domine, inquit propheta, Pater noster es tu, et nos
lutum, et fictor noster, et opera manuum tuarum omnes nos (Isa. LXIV).
Lutum sumus, non solum quia de luto facti sumus, quod ad querelam
nostram non pertinet, verum etiam quia cum argentea ratione vel aurea
plastae nostri similitudine splendescere debuimus, patre nostro
peccante, omnes cum illo in lutum recidimus, et mortales facti sumus.
Quod utrumque vir sanctus dolens: Comparatus sum, inquit, luto, et
assimilatus sum favillae et cineri (Job XXX). Obstruitur itaque omne os;
nihil enim Deus adimit eis, quos esse vasa contumeliae permittit, quia
suo sunt vitio lutum facti. Facit autem gratis quod non debuit, cum
aliqua ex eis format vasa honoris.
|
|