|
Timor iste, vel perturbatio animae, est veniens ex fide et Spiritu Dei.
Quatuor enim sunt timores, quorum anima hominis perceptibilis est, et
idcirco dum de uno proponimus, definitione opus est. Duo mali, duo boni
sunt timores. Est enim malus timor passio quaedam vel perturbatio animi,
sed neque ex fide veniens, neque ex Spiritu Dei, quem improbant etiam
saeculares philosophi, apud quos lectitantur etiam et saepius quatuor
animi passiones, gaudium, timor, spes atque dolor, et econtrario totidem
virtutes, temperantia, fortitudo, prudentia atque justitia. Timor ille
idcirco malus est, quia perturbat inde animum, unde perturbari non
debuit, scilicet de amittendis opibus saeculi, vel de incumbentibus
adversis, quae oportuerat pro utilitatis causa fortiter sustineri. Item
timor malus est ex fide quidem, sed non est ex Spiritu Dei, quo interdum
turbatur animus, sed non se corrigit. Hic jam forte quaerat aliquis
quomodo possit esse ex fide, quod non est ex Spiritu Dei, cum ipsa fides
donum sit Spiritus Dei? Ad haec Jacobus apostolus dicit: Tu credis
quoniam unus est Deus, bene facis. Et daemones credunt et contremiscunt.
Vis autem scire, o homo inanis, quia fides sine operibus otiosa est
(Jac. II). Idemque supra dixerat: Fides, si non habeat opera, mortua est
in semetipsa (ibid.). Est ergo timor malus ex fide quidem, sed non ex
Spiritu Dei, quia non ex fide quae per dilectionem operatur (Gal. V),
sed ex fide otiosa, et ideo mortua. Et hunc timorem omnes quidem et
semper daemones habent, quia credunt et contremiscunt; homines autem
mali non omnes, sed multi desperati habent, quomodo ille de quo in
Actibus apostolorum ita legitur: Post aliquot autem dies, veniens Felix
cum Drusilla uxore sua, quae erat Judaea, vocavit Paulum et audivit ab
eo fidem quae est in Jesum Christum. Disputante autem illo de justitia
et castitate, et de judicio futuro, tremefactus Felix respondit: Quod
nunc attinet, vade; tempore autem opportuno accersam te. Simul et
sperans quia pecunia ei daretur a Paulo, propter quod frequenter
accersens eum, loquebatur cum illo. Biennio autem expleto, accepit
successorem Felix Portium Festum. Volens autem gratiam praestare Judaeis
Felix, reliquit Paulum vinctum (Act. XXIV). Tremefactus est, sed non se
correxit, qui tali modo gratiam praestare Judaeis, et correctionis
magistrum vinctum reliquit. Sed quid tam longe timoris hujus exempla
petivimus? Primus homo timore isto timuit: Vocem tuam, inquiens, Domine,
audivi et timui, eo quod nudus essem, et abscondi me (Gen. III). Neque
enim bene timuit, qui se abscondit, et culpam confiteri noluit. Bonorum
differentias timorum supra diximus, quia videlicet alter servilis, alter
liberalis, alter incipientium, alter perfectorum est, alter poenam
pavet, alter detrimentum gratiae cavet. Sed et in hoc differunt quia
alter quidem passio vel perturbatio, alter vero pax et requies animi
est. Alter enim dicit: Domine, ne in furore tuo arguas me, neque in ira
tua corripias me. Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum; sana me,
Domine, quoniam conturbata sunt ossa mea, et anima mea turbata est valde
(Psal. VI). Et subinde: Turbatus est a furore oculus meus (ibid.). Alter
vero ita tranquillus, quietus, et ab omni perturbatione remotus est, ut
de illo veraciter quidam sapiens dicat: Qui timet Dominum nihil
trepidabit et non pavebit, quoniam ipse est spes ejus. Timentis Dominum
beata est anima ejus. Ad quem respicit, et quis est fortitudo ejus?
Firmamentum virtutis, tegmen ardoris, et umbraculum meridiani,
deprecatio offensionis, et adjutorium casus exaltans animam et
illuminans oculos, dans sanitatem, et vitam et benedictionem (Eccli.
XXXIV). Igitur timoris boni quidem, sed nondum perfecti et optimi
timoris poenam habentis, quem perfecta charitas foras mittit, vera et
sufficiens est illa definitio, quam diximus, quia passio vel perturbatio
animi est veniens de fide et de Spiritu Dei.
|
|