CAPUT XXXV. Quod juxta sententiam Domini nullus unquam, nisi renatus ex aqua et Spiritu sancto, regnum Dei introierit, et quod illa hora, qua Dominus noster sanguinem et aquam de latere suo fuderit, universa Ecclesia, quae jam erat vel fuerat ab origine mundi usque ad latronem, qui in cruce confessus est, baptizata sit.

Tantum autem, tamque necessarium est baptismi sacramentum, ut sine illo, juxta sententiam Domini, non possit quis videre regnum Dei (Joan. III). Hic jam de illo latrone quaeri potest, cui confitenti in cruce et dicenti:

“Memento mei, Domine, dum veneris in regnum tuum; Amen dico tibi, inquit Dominus, quia hodie mecum eris in paradiso (Luc. XXIII).”

Hic enim secundum regulam, qua singuli baptizamur nos, baptizatus non est. Quomodo ergo defenditur illa Domini sententia, dicentis:

“Nisi quis renatus fuerit ex aqua, et Spiritu sancto non potest videre regnum Dei?”

(Joan III.) Sed, si de hujusmodi permovemur, angustus est adhuc cordis nostri intellectus, claramque majestatem sacri baptismatis nondum satis apertis intuemur oculis. Solum rivum, quem ad nos, qui foris eramus, Christus emisit, dicens discipulis suis:

“Euntes docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii et Spiritus sancti (Matth. XXVIII),”

solum, inquam, rivum sacri baptismatis, qui ad nos exivit, attendimus, ipsumque fontem domus David (Zach. XIII), ubi quando, vel quantum, priusquam ad nos derivaretur, inundaverit, minus diligenter animadvertimus. At ille fons salutaris universae Ecclesiae, quae ab initio per sex mundi aetates collecta, propter originale peccatum ab ingressu paradisi arcebatur, cunctisque qui adhuc viventes jam corpore erant ejusdem Ecclesiae, Dominum nostrum audiendo ipsumque fideliter sequendo, universae, inquam, Ecclesiae ab Adam usque ad latronem supradictum, fons ille baptismi salutaris mundavit: qua hora patefacto lancea militis Christi latere, sanguis et aqua prorupit (Joan. XIX). Ibi pariter totam Ecclesiam, quae jam erat, vel ab initio mundi fuerat,

“lavit Christus a peccatis ejus in sanguine suo, ut exhiberet sibi sponsam gloriosam, non habentem maculam aut rugam (Ephes. V). ”

Nam ex quo primi parentis peccato maculata, et propter hoc in medio corruptionum veterascens, corrugata est vel, ut Isaiae verbis utar,

“ex quo bibit de manu Domini calicem irae ejus, et usque ad fundum calicem soporis bibit, et potavit usque ad feces (Isa. LI),”

non fuit, ut idem ait propheta, qui suscitaret eam ex omnibus filiis, quos genuit, et non fuit, qui apprehenderet manum ejus ex omnibus filiis, quos enutrivit. Filii tui, inquit,

“projecti sunt, dormierunt in capite omnium platearum, sicut bestia illaqueata (ibid.).”

Quamvis enim idem salutiferae curationis auxilium, circumcisio in lege contra originalis peccati vulnus tunc ageret, quod nunc baptismus agere, revelatae gratiae tempore, consuevit, hoc omnino exceptum est, quod regni coelestis januam necdum intrare poterant; tantum in sinu Abrahae post mortem beata spe conselati, supernae pacis ingressum feliciter exspectabant, donec adveniret ipse, qui in eodem propheta post pauca loquitur:

“Propter hoc sciet populus meus nomen meum in die illa, quia ego ipse qui loquebar, ecce adsum (Isa. LII).”

Et paulo post idem propheta de eodem:

“Iste, inquit, asperget multas gentes (ibid.).”

De qua aspersione loquitur Ecclesia per os David, qui ex supradictis Ecclesiae filiis antiquae unus erat:

“Asperges me, inquit, hyssopo et mundabor, lavabis me et super nivem deal babor (Psal. L).”

Per hyssopum, quae herba humilis est, nasciturque in petrosis locis, et bibita tumorem pulmonis deponit, de qua in lege quoque praeceptum erat, ut fasciculo hyssopi intincto in sanguine victimae aspergerentur leprosi et sic mundarentur (Levit. XIV; Num. XIX), per hyssopum, inquam, herbam humilem atque salubrem, passionis Christi significat humilitatem, qua aspergenda, lavanda et super nivem dealbanda erat ipsa, quae per David hoc loquitur, Ecclesia. Hinc et propheta Zacharias cum dixisset de ingressu ejus, quo in civitatem Hierusalem passurus intravit:

“Ipse pauper et ascendens super asinam, et super pullum filium asinae (Zach. IX),”

post pusillum conversus ad ipsum:

“Tu quoque, inquit, in sanguine testamenti tui emisisti vinctos tuos de lacu, in quo non est aqua (ibid.),”

id est, in sanguine passionis tuae eos, qui vincti in carcere tenebantur inferni, in quo non est ulla misericordia, tua clementia liberasti. Hanc autem munitionem, ad quam per eumdem prophetam eosdem vinctos cohortatur Dominus, statim adjungens:

“Convertimini ad munitionem vincti spei (ibid.),”

non aliam debemus accipere, nisi habitationem paradisi, in quam primus cum Domino latro ingressus est.

Baptizatus ergo Jesus in passione sua, de qua et ipse dixerat:

“Baptismo autem habeo baptizari, et quomodo coartor usque dum perficiatur (Luc. XII),”

qua hora sanguinem et aquam de latere suo profudit, eadem hora totum corpus ejus, quod est Ecclesia, quantacunque ab initio mundi usque in eamdem horam concreverat, semel simulque baptizata est, et aspersa hyssopo, ut supra dictum est, mundata est, et tota super nivem dealbata est. Propter eos autem qui foris erant, nec adhuc ejusdem Ecclesiae corpori per fidem uniti fuerant, idcirco non eos ille fluctus attigerat, nec enim baptizatur quis, priusquam ejusdem baptismi fidem habeat: propter eos, inquam, positum est quasi ante fores ejusdem Ecclesiae derivatum baptismi sacramentum, ut quicunque Judaeorum sive gentilium Ecclesiam ingredi cupiunt, baptizentur, quia Ecclesia ipsa baptizata est. Inde est quod singulariter Paulum quidem legimus baptizatum (Act. IX), videlicet, quia quando universaliter, ut dictum est, Ecclesia baptizata est, ipse in corpore ejusdem Ecclesiae nondum erat, sed in Synagoga Satanae, quae Christum caput Ecclesiae crucifixerat. Petrum, vel quemlibet caeterorum qui Christo adhaeserant, baptizatos singulariter non legimus: nec ipse Augustinus reperire potuit in epistola, quam ad Seleuciam interrogatus de baptismo apostolorum scripsit. Nam ante passionem suam Jesus, inquit evangelista, non baptizabat, sed discipuli ejus (Joan. IV). Quomodo autem baptizabant discipuli ejus, nisi quemadmodum et discipuli Joannis, videlicet, in poenitentiam? Siquidem et Romana papae Leonis auctoritas ex evangelica serie comprobat, quia baptizandi regula ante passionem Domini data non fuerat, sed post passionem ac resurrectionem ejus ab ipso data est, dicente:

“Euntes docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti (Matth. XXVIII).”

Caeterum de his viderit quisque, quid sentiat, utrum eos rebaptizatos esse asserat. De latrone supradicto illud nemo est qui dubitet, quin cum Domino paradisum ingressus sit; et tamen non nisi in universali Ecclesia simul illo qui de latere Domini effluxit, flumine praesentialiter baptizatus est: Baptizata quippe, ut saepe dictum est, tunc est omnis, quae super terram, vel subtus terram erat Ecclesia, sicque de mortui Christi latere renata sicut de latere dormientis Adae fabricata est Eva (Gen. II). Nam, sicut costa Adae causa materialis exstitit unde formaretur Eva, sic fluvius ille, qui de latere Christi fluxit, causa fuit effectiva, ut paradiso vel coelo, Christique spirituali conjugio sancta ejus sponsa renasceretur Ecclesia. Siquidem nullus adhuc de omni genere humano regnum Dei viderat. Dixerat autem ipse absque ulla exceptione, tam praeteritorum quam praesentium vel futurorum: quia

“nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non potest videre regnum Dei (Joan. III).”

Omnes igitur oportuit renasci, omnem Ecclesiam veterum pariter ac novorum, quia fuerat in praevaricatione primi Adae generata, oportuit in fide secundi Adae regenerari, ut posset videre regnum Dei.