CAPUT XXIII. De candelabro, de quo idem:

“Ecce, inquit, candelabrum aureum totum,”

etc., lucernae ejus super illud quod sit Christus, et quid sint duae olivae, una a dextris, et una a sinistris ejus.

“Et dixit ad me. Quid tu vides? Et dixi: Vidi, et ecce candelabrum aureum totum, et lampas ejus super caput ipsius, et septem lucernae ejus super illud, et septem infusoria lucernis, quae erant super caput illius, et duae olivae super illud, una a dextris lampadis, et una a sinistris ejus (Zach. IV).”

Qui paulo ante per lapidem septem oculorum, ipse nunc per candelabrum figuratur aureum, totum septem lucernarum, scilicet Christus, qui septem spiritibus lucens, universam illuminat Ecclesiae suae domum. De isto candelabro plenius in Exodo diximus, ubi cum totidem lucernis suis a Domino per Moysen fieri imperatur (Exod. XV). Idcirco nunc ad alia properantes, duas tantum olivas, quae sunt super illud,

“una a dextris lampadis, et una a sinistris ejus,”

agnoscere cupimus. Has quippe alii Moysen et Eliam, qui cum Domino loquebantur in monte, id est legem et prophetas, passionem ejus concorditer praedicantes, alii legem et Evangelium interpretantur, ut in dextera Evangelium sit in sinistra lex. Ergo non longe quidem ab hoc sensu progredientes, manifestius tamen olivam utramque discernere cupimus, quibus hinc et inde stantibus tantum tamque lucidum candelabrum, sive candelabri lampas, rite condecoretur. Apostolus de isto candelabro, id est Christo ad Colossenses scribens, ita loquitur:

“Qui est imago Dei invisibilis, primogenitus omnis creaturae, quoniam in ipso condita sunt universa in coelis et in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates, omnia per ipsum et in ipso creata sunt, et ipse est ante omnes, et omnia in ipso constant (Col. I).”

Quisquis haec de illo fideliter sentit, profecto olivam uberem stantem intuetur a dextris candelabri sive lampadis, quia veraciter propter bonitatem suam Deus Pater per Verbum suum bonum, haec omnia creavit. Sequitur Apostolus continuo et dicit:

“Et ipse est caput corporis Ecclesiae, qui est principium primogenitus ex mortuis ut sit ipse in omnibus primatum tenens, quia in ipso complacuit omnem plenitudinem habitare, et per eum reconciliare omnia in ipso pacificans per sanguinem crucis ejus, sive quae in coelis, sive quae in terris sunt (ibid.).”

Quisquis itidem haec de illo non ingrata fide sapit, nimirum olivam speciosam a sinistris prospicit, a sinistris, inquam, quia peracta sunt haec in adversitate tribulationis propter benevolentiam charitatis, qua Patri obediens miseriae nostrae condescendit. Coram tanto tantae claritatis candelabro quomodo subsisteret mons magnus, id est princeps tenebrarum? Increpatur ergo repentina invectione, ut transferat et mittat se in mare. Quis tu mons magne, coram Zorobabel in planum? Zorobabel quippe et ipse Christum significat, ducem magnum, ortum secundum carnem in hac Babylone: nam et ille sic dictus est, eo quod ortus fuisset in Babylone.