CAPUT 2

CAP. VIII.

“Quis mihi det te fratrem meum sugentem ubera matris meae ut inveniam te foris et deosculer, et jam me nemo despiciat? Apprehendam te et ducam te in domum matris meae, et in cubiculum genitricis meae, ibi me docebis, et dabo tibi poculum ex vino condito, et mustum malorum granatorum meorum.”

Ista admirativa percontatio,

“quis mihi det te,”

similis illi est,

“et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me (Luc. I);”

et ista exsultatio,

“inveniam te foris et deosculer, et jam nemo despiciat,”

similis est illi responso tuo ad angelum:

“Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum verbum tuum (ibid.).”

Similis namque est, vel quae haec dicit, sicut decet filiam similem esse matri. An non tu mater ejus, quae vitam et salutem peperisti? An non filia tua haec est, videlicet imitatione fidei? Si Abraham pater gentium, et Sara mater gentium recte dicitur et est (Gen. XVII), videlicet propter fidem, quanto magis tu, o fidelissima fidelium, mater es omnium nostrum? Propterea dicit ista valde attonita propter auditum supradictum magna gaudii multitudine:

“Quis mihi det te fratrem meum sugentem ubera matris meae?”

“Fratrem”

suum dicit dilectum suum, et describit eum dulci descriptione,

“sugentem, inquiens, ubera matris meae.”

Cujus

“matris meae,”

nisi virginis Mariae? Propterea de patre nihil dixit, quia videlicet in fratre isto, ut conciperetur vel nasceretur, fieretque filius naturae vel carnis nostrae, vir nihil patravit. Totum quod, frater noster est, de matre est. Matris ubera suxit, sed non de patris radice fluxit. Mater ista, mater est; quia caro ista, caro nostra; et fides ista, fides tua, o Maria, fides nostra est. Non se capit intus magnitudo gaudii, intus in corde credentis, et felicitatem suam admirantis, quod Deus Filius Dei, frater ejus factus sit, frater ejus, o mater, ex te, cujus ubera suxit. Erumpit et clamat:

“Quis mihi det te fratrem meum sugentem ubera matris meae,”

et adjicit,

“ut inveniam te foris et deosculer, et jam me nemo despiciat?”

Despiciebatur enim, utpote sterilis et deserta sine viro, id est sine Deo in hoc mundo: Despiciebatur, inquam, et dicebatur praeputium, ut Apostolus ait, ab ea quae dicitur circumcisio in carne manufacta, et erat alienata a conversatione Israel (Ephes. II).

“Inveniam ergo te, inquam, foris et deosculer, et jam me nemo despiciat,”

videlicet cum possim dicere illud verissimum, quia multi filii desertae magis, quam ejus quae habet virum. O frater vineae, o sugens ubera matris meae, quid est invenire te foris, quid est te deosculari? Invenire te foris, est exire ad te extra castra, qui sicut extra portam passus es, ita

“extraneus fratribus tuis et peregrinus filiis matris tuae factus es (Psal. LXVIII),”

teque deosculari, improperium tuum venerari, et sacramenta pietatis tuae familiariter cognoscere est. Nam in quantum illa cognoscimus et diligimus, in tantum te amabilem amantes deosculamur. Quis fructus, quod emolumentum hujusce inventionis, hujusce deosculationis?

“Apprehendam te, inquit, et ducam in domum matris meae, et in cubiculum genitricis meae, ibi me docebis.”

Quomodo fiet hoc, videlicet cum tuis fuero potita osculis, cum tu mihi tua mysteria revelaveris, habebo ego hactenus sterilis, habebo ex te filios innovatae juventutis, quos te faciente ordinabo mihi lectores atque lectrices, cantores atque cantatrices, sacerdotes sive pontifices, propheticae atque apostolicae gratiae appropinquantes, et constituam ex eis scholas legentium atque choros canentium; adhibebo mihi tubas praedicantium, et linguas interpretum ut mihi explicent Scripturas quae de te sunt et quae hactenus intus in una lingua latuerunt. Atque ita ordinata castrorum acie irrumpam

“domum matris meae in cubiculum genitricis meae,”

ubi hactenus

“requiescunt bestiae, et habitant dracones sive struthiones, et pilosi saltant et respondent ululae (Isa. XIII),”

dum colitur adulter Jupiter, caeterorumque non deorum, sed daemonum terrae phalanges, protractisque foras omnibus, inducam te illuc, ut et in domo matris meae et in cubiculo genitricis meae, scilicet et in palatiis regum, et in templis quondam daemonum nomen tuum invocetur.

“Ibi me docebis”

palam et cum libertate vocis, more tuo, quemadmodum dixisti:

“Ego palam locutus sum mundo, et in occulto locutus sum nihil (Joan. XVIII).”

“Et dabo tibi poculum ex vino condito, et mustum malorum granatorum meorum.”

Quid enim aliud vel majus dare possum? Hoc ut daret, invenit et ille qui dixit:

“Quid retribuam Domino pro omnibus quae retribuit mihi? Calicem salutaris accipiam, et nomen Domini invocabo (Psal. XV).”

Et est sensus: Prius bona pro malis, deinde bona pro bonis Dominus mihi retribuit.

“Quid retribuam”

ei? Haec deliberans, ad id veni, cum aliquid majus non possim:

“Calicem salutaris accipiam, et nomen Domini invocabo.”

Hoc est, quod nunc dico. Et dabo tibi poculum ex vino condito, id est, sacrificium offeram sacratum, et vere sanctum invisibili passionis tuae sacramento. Nec solum istud faciam, verum etiam mustum dabo tibi

“malorum granatorum meorum,”

id est, pretiosam in conspectu tuo mortem sanctorum martyrum tuorum qui quamplures ex me tuae mortis imitatores erunt. Hoc erit tibi poculum, quod non erit sanguis brutorum animalium. Hinc enim vel tu vel Pater tuus, Deus deorum Dominus, locutus est:

“Nunquid manducabo carnes taurorum, aut sanguinem hircorum potabo? Immola Deo sacrificium laudis, et redde (Psal. XLIX),”

etc.

“Laeva ejus sub capite meo, et dextera ejus amplexabitur me.”

O vos filii vel filiae, magna quidem et ardua res est, fratrem meum taliter introducere in domum matris meae, et in cubiculum genitricis meae, et multas proinde pressuras habemus tolerare, sed nolite pertimescere. Ipse ubique praesens, duplici consolatione consolabitur me. Nam

“laeva ejus sub capite meo, et dextera ejus amplexabitur me.”

Laeva ejus, id est, temporalis interdum prosperitas, ne in laboribus deficiam, sustentabit me, neque tentari dimittet supra id quod possum sustinere, et dextra, scilicet spes retributionis, aeternae non incerta, fortius atque abundantius laetificabit atque delectabit me. Fiet mihi jam in isto saeculo consolatio haec, ut ipsi reges vel principes mihi dentur in famulatum, in illa vero dextra, ubi immortalitas regnat, ipsum visura sum ego visione aeterna in decore suo (I Cor. X), fratrem meum, dilectum meum, Regem regum, et Dominum dominantium, jamque tantum bonum praegustare cupio per contemplationis studium.

“Adjuro vos, filiae Hierusalem, ne suscitetis neque evigilare faciatis dilectam, donec ipsa velit.”

Hoc sciens ipse frater meus, quia solus meditor vel meditari cupio amplexus dextrae ejus: Ne, inquit, suscitetis neque evigilare faciatis dilectam, donec ipsa velit. Ne, inquam, suscitetis, videlicet eo modo quo Martha suscitare volebat Mariam sororem suam. Maria namque sedens ad pedes dilecti, audiebat verba oris ejus. Hoc erat requiescere. At illa quae satagebat circa frequens ministerium (Luc. X), volens eam suscitare: Domine, inquit, non est tibi curae, quod soror mea reliquit me solam ministrare? Dic ergo illi ut me adjuvet. Cunctis filiabus ejusmodi, quae corporale ministerium sive actualem vitam nesciunt discernere; quantum distet a dignitate contemplationis, dictum hoc esse nemo dubitet, ne suscitetis neque evigilare faciatis dilectam, donec ipsa velit. Nam illa, quae

“optimam partem elegit,”

quaecunque studet Verbo Dei, ipsa est dilecta: Caeterae quae

“sollicitae sunt et turbantur erga plurima,”

sicut Martha illa, filiae sunt.

“Quae est ista, quae ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super dilectum suum?”

Ab isto versiculo usque ad finem decantatio clarissima, circa illam versatur de gentibus electam atque dilectam, cujus electio fratris gratiae est, fructus sive effectus Evangelicae praedicationis, ex quo fieri coepit, o dilectissima dilecti, illud quod dicebas:

“Veni, dilecte mi, egrediamur in agrum, commoremur in villis.”

Hunc tantum egressus vestri fructum admiratur electio ex Judaeis, quae parva numero per Evangelium venit et dicit:

“Quae est ista quae ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super dilectum suum?”

De deserto, id est, de agro et de villis, quo vos, o dilecte et dilecta, cum consilio supradicto egredi atque commorari voluistis.

“Quae est ista?”

Ubi erat? ubi latebat? Mira res. Nobis nulla erat, nusquam erat, sed illi erat, in illo erat, de quo veraciter dictum est:

“Quod factum est, in ipso vita erat (Joan. XVII),”

et de quo dicit alius quidam amicorum:

“Qui vocat ea quae non sunt, tanquam ea quae sunt (Rom. IV).”

Qualis enim est, qualis ascendit?

“Deliciis affluens innixa super dilectum suum.”

Jure miremur quantis vel qualibus deliciis affluit. Deliciis gratiarum, quae manifestantur ad utilitatem (I Cor. XII), videlicet sermone sapientiae, sermone scientiae, fide, gratia sanitatum, operatione virtutum prophetia, discretione spirituum, generibus linguarum, interpretatione sermonum. Quomodo autem vel ad quid innixa super dilectum suum? Nimirum ut non timeat timorem hominum, ut non deficiat in tribulationibus, quae illam invenerunt, sive inventurae sunt, tribulationibus atque persecutionibus inimicorum visibilium atque invisibilium, paganorum, judaeorum, haereticorum, et spirituum malignorum. Quomodo enim inter haec omnia subsisteret, nisi innixa esset super dilectum suum? Nunquid innixa deberet esse super semetipsam, aut super quemlibet alium? Tunc utique caderet, stare non posset. Nunc autem dicit:

“Dominus illuminatio mea et salus mea, quem timebo? Dominus protector vitae meae, a quo trepidabo? Si consistant adversum me castra, non timebit cor meum. Si exsurgat adversum me praelium, in hoc ego sperabo (Psal. XXVI).”

Hoc dicere et facere, nimirum est innixam esse super dilectum. Quomodo factum est istud? Quomodo talis et taliter ascendit?

“Sub arbore malo suscitavi te, ibi corrupta est mater tua, ibi violata est genitrix tua.”

Delectio ex Judaeis, nunquid quasi nesciens admiraris? Nunquid causam nescis cur ista talis taliter ascendere debuerit? Ego causam dico tibi quia mater tua, genitrix tua me dereliquit, me abnegavit virum suum, regem suum, et idcirco aliam duxi, dato illi libello repudii, et haec est quae taliter ascendit. Ubinam hoc accidit? Sub arbore malo, ubi te suscitavi, sub ligno crucis, ubi te redemi. Propterea dixi sub arbore malo, id est, sub arbore afferente fructus suos, quia videlicet lignum crucis non sterile lignum fuit, sed fructus attulit vitae et salutis. Ibi te suscitavi, sed mater tua Synagoga, genitrix tua, gens Judaica ibi corrupta est, dicendo,

“Non habemus regem nisi Caesarem,”

ibi violata est, clamando:

“Sanguis ejus super nos et super filios nostros (Joan. XIX; Matth. XXVII).”

Propterea, repudiata illa, ista talis ascendit, et sicut ait quidam ex vobis:

“Caecitas contingit in Israel, donec plenitudo gentium subintroeat, et sic omnis Israel salvus fiat (Rom. XI).”

Nunc audi quid dicat ista quam tu miraris, ista mulier fortis, de qua veraciter dictum sit: Confidit in ea cor viri sui, et spoliis non indigebit (Prov. XXXI).

“Pone me ut signaculum super cor tuum, ut signaculum super brachium tuum, quia fortis est ut mors dilectio, dura sicut infernus aemulatio. Lampades ejus, lampades ignis atque flammarum. Aquae multae non potuerunt exstinguere charitatem, nec flumina obruent illam. Si dederit homo omnem substantiam domus suae pro dilectione, quasi nihil despiciet eam.”

Quid, rogo, ista petit, ut jam dictum est, mulier fortis, nisi ut confidat in ea cor viri sui? Quid enim est dicere,

“pone me ut signaculum super cor tuum, ut signaculum super brachium tuum,”

nisi ac dicat: Confidat in me cor tuum, roboretur ex adjutorio meo brachium tuum? Et, o dilecte, quid est praesenti loco cor tuum, et quid brachium tuum, nisi Scripturae veritatis, quae scriptae sunt secundum cor tuum, et memoria mirabilium tuorum, ex quibus cognoscitur quam magnum, quam forte sit brachium tuum? Pone me ut signaculum super illud cor tuum, pone me ut signaculum super illud brachium tuum. Quam ob causam? Nimirum ob triplicem, quae contra me latrant, insaniam videlicet Judaicam, paganicam, haereticam. Prompta sum, expedita sum, devota sum econtra fortiter defendere illud cor tuum, protegere illud brachium tuum sicut imperiale signaculum, sicut fidele testimonium, mira fortitudine miranda duritia quam nullus possit effringere. Fortitudinem meam dico dilectionem, duritiam meam dico aemulationem. Cur hoc? quia

“fortis est ut mors dilectio,”

dura sicut infernus aemulatio. Quid est hoc dicere, nisi ac si dicatur: Zelum magnum habet dilectio, iram intolerabilem habet aemulatio? Attendite, amici, quod dicitur, animadvertite diligenter quod agitur et actum est hactenus, ex quo ascendit de deserto, deliciis affluens mulier ista fortis, et innixa super dilectum suum, quae istud poscit, ut confidat in ea cor viri sui.