CAPUT XIX. De sequentibus sermonis ejus quomodo nulli blandiatur, sive aduletur, dura praedicando et aspera:

“Intrate per angustam portam,”

et quod hoc exemplo cuncti adjutores regni Dei non debeant ita delectari numero discipulorum, ut non praedicent eis dura, per quae itur ad Deum.

Post haec magnis ac legitimis, idemque in magna curia totius aures audiendi habentis Ecclesiae, orator facundus sermonem dignum se hoc modo ingreditur. Vos estis sal terrae, quod si sal evanuerit, in quo salietur? Ad nihilum valet ultra, nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus. Vos estis lux mundi (Matth. V), etc. Primatibus vel primis officialibus suis, id est, apostolis rex regni Dei haec loquitur, brevi similitudine, magnam satis exprimens distantiam ipsorum a ducibus terrae, vel principibus, cunctisque regno terreno militantibus, quia videlicet non sunt ut illi qui bellis atque discordiis insistant, sed mundum insulsum, et habentem ignorantiam Dei coelestis doctrinae sale condiant, atque in docendo benevolentiam mereantur audientium bona verba dicturi, bonorum nihilominus operum lucem proferant. Sed quid sibi vult haec tanta tamque vehemens regiae auctoritatis severitas, tanta districtione formidabiles provincialibus suis jam in exordio regni sui proponens sententias? Nolite, inquit, putare quia veni solvere legem aut prophetas. Non veni solvere, sed adimplere. Et subinde: Audistis, quia dictum est antiquis: Non occides, qui autem occiderit, reus erit judicio. Ego autem dico vobis, quia omnis qui irascitur fratri suo, reus erit judicio. Post haec, et caetera hujusmodi, quae nimirum angusta angusta sunt, et quanto angustiora tanto perfectiora legalibus praeceptis, ita dicit: Intrate per angustam portam, quia lata porta et spatiosa via est, quae ducit ad perditionem, et multi sunt qui intrant per eam: Quam angusta porta, et arcta via quae ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniunt eam. (Matth. VII.) Quid, inquam, hoc sibi vult, quod rex iste sapiens in exordio regni sui, imo nondum sedens in solio regni, tam dura tamque aspera praedicit? Nunquid adhuc ignorabat illud quod postmodum de eximio milite suo loquens cum dixisset: Quid existis in desertum videre, hominem mollibus vestitum, continuo subjunxit, ecce qui mollibus vestiuntur, in domibus regum sunt? (Matth. XI.) Imo et illud jam dudum noverat, quam ob causam regnum Israel a domo David scissum fuisset, videlicet quia dixerat novus rex. Minimus digitus meus grossior est dorso patris mei, et nunc Pater meus posuit super vos jugum grave, ego autem addam super jugum vestrum. Quo audito, populus, Quae, inquit, nobis pars in David, vel quae haereditas in filio Isai? Redi in tabernacula tua, Israel. Nunc vide domum tuam David. Et abiit Israel in tabernacula sua. Super filios autem Israel quicunque habitabant in civitatibus Juda, regnavit domus David (III Reg. XII). Hoc, inquam, factum noverat, sibique simile eventurum erat. Si enim in adulterio simul et homicidio David, sacrum invenerunt sancti Patres exemplar coelestis mysterii, cur non in stultitia regis pueri reperisse nos juvet altitudinis similitudinem divitiarum sapientiae et scientiae Dei? Constat quippe certa et vera Patrum eorumdem attestatione, quia quod a domo David scissum est regnum Israel, tribus autem Juda adhaesit regi suo, simile vel par est ei quod accidit vero David Christo, quando a fide ejus multitudo seditiosa per multas atque multiloquas haereses scissa est, sola autem vere confessionis Ecclesia, fabricantibus illis vitulos mendacii, veritatem tenens adhaesit regi suo, et templo Dei sui. Itaque quod nunc ait rex iste, rex novus nondum per passionem mortis gloria et honore coronatus, audistis quia dictum est antiquis: Ego autem dico vobis, et in omnibus angustam ostendit esse viam regni sui, magis quam hactenus fuerit (Matth. V), pene idem est ac si dicat: Pater meus posuit super vos jugum grave, ego autem addam super jugum vestrum. Pater quippe Deus pronis ad sanguinem hominibus grave jugum imposuit, dicendo: Non occides (Exod. XX), grave jugum petulcis atque luxuriosis, dicendo: Non moechaberis (Deut. V), grave jugum jurantibus, dicendo: Non pejerabis (Levit. XIX), grave jugum iracundis, ac propriae vindictae avidis, dicendo; Oculum pro oculo, dentem pro dente (Exod. XXI). Hic autem Filius ejusdem Dei super jugum illorum addidit, dicendo: Omnis qui irascitur, reus erit; omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam moechatus est; non juretis omnino, sit sermo vester, Est est, Non non, et, ego autem dico vobis, non resistere malo (Deut. XIX). Quid igitur hoc sibi vult, nisi quia rex iste Deus est, et judicii Dominus, et quod regno terreno solet obesse, hoc coelesti prodest regno ejus? Denique reges terrae ab hominibus fiunt, tributisque egent, et vectigalibus hominum suae anhelanti inopiae subveniunt reges egeni et inopes, huic autem coelesti Domino et regi veraciter dicit sapiens terrae rex: Deus meus es tu, quoniam bonorum meorum non eges (Psal. XV). Proinde homines terreni ut reges fiant, et in domibus regum sint, mollibus vestiantur, id est, placentia loquantur, nam rex iste qui veraciter dicit hominibus: Non vos me elegistis, sed ego elegi vos (Joan. XV); rex, inquam, iste unus et solus, non ab hominibus, neque per homines factus, nemini blanditur, sed sicut stimuli, et quasi clavi in altum defixi, ita recta sunt verba ejus, ut judicet et probet eos qui regno suo digni habeantur. Hoc itidem ejus exemplo faciendum est cunctis regni ejus adjutoribus, ut videlicet nemini adulentur delectati numero discipulorum, sed praedicent illis dura et aspera, per quae itur ad Deum. Nec vero quidquam in hoc est quod vereatur aut vereri debeat prudens magister militum. Nam si is qui venit revera Deum quaerere, et regno Dei veraciter militare cupit, nulla terretur austeritate legis militaris, sciens quia rex qui dura haec proposuit, dicit in fine sermonis: Omnis ergo qui audit verba mea haec, et facit ea, assimilabitur viro sapienti, qui aedificavit domum suam supra petram, et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt venti, et irruerunt in domum illam, et non cecidit, fundata enim erat supra petram (Matth. VII). Qui haec non attendunt, juxta quod Apostolus ait: Omnes quae sua sunt quaerunt, non quae Jesu Christi (Philipp. II), similes sunt Scribis et Pharisaeis, quos Evangelista continuo denotat, cum dicit: Erat enim docens eos sicut potestatem habens, et non sicut Scribae et Pharisaei (Matth. VII); potestate namque se privant, qui, cum quidpiam ab aliquo accipiunt, illum censent militem bonum, qui autem non dederint aliquid in ore eorum, sanctificant super eos bellum. Hoc rex iste non faciebat, idcirco sic dictum est, erat enim docens eos sicut potestatem habens, et non sicut Scribae et Pharisaei, id est, non sua quaerendo, contemptibilem faciebat docendi auctoritatem, quemadmodum illi.