CAPUT VII. De officio secundae feriae,

“Beati mites.”

Jam saepe dictum est Evangelium cujusque officit caput esse, caeterasque partes illi, ut membra capiti concordi sensu cohaerere. Est autem diei praesentis hoc Evangelium, quod duo ex discipulis Domini Jesu, euntes in castellum nomine Emmaus, ostensum sibi Dominum in via, sed in alia effigie, tandem cognoverunt in fractione panis (Luc. XXIV),

“et cum ipse evanuisset ex oculis eorum, illi ad invicem dixerunt: ”

“Nonne cor nostrum ardens erat in nobis, de Jesu, dum loqueretur in via, et aperiret nobis Scripturas? (ibid.)”

Primum ergo videndum de caeteris partibus officii, quomodo huic evangelio consonent, et maxime de Introitu:

“Introduxit vos Dominus in terram fluentem lac et mel (Num. XIV), etc.,”

et tunc palam erit, quod beatitudinum secundae totum officium consonet sententiae:

“Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram (Matth. V).”

Et quidem difficile hoc esset, nisi compunctionem lacrymosam, qua isti cor suum arsisse dixerunt, doctores nominati ante nos terram aquis irriguam appellavissent. Et recte, quia compunctione lacrymas excitante, fidelis anima tanquam bono terrae suae frumento refecta, dicit:

“Fuerunt mihi lacrymae meae panes die ac nocte (Psal. XLI).”

Huic animae beatus Gregorius Axam filiam Caleph eleganter assimilat, quae sedens asino, cum suspirasset, dixitque ei pater suus:

“Quid habes? Ecce, inquit, terram arentem dedisti mihi, da et irriguam aquis. Deditque ei pater suus irriguum superius, et irriguum inferius (Josue. XXV).”

Omnis enim, inquit, fidelis anima sedens asino, id est, carnis suae motibus praesidens, prius timore compungitur, quod est

“irriguum inferius;”

post amorem, quod est irriguum superius, et quae prius flebat, ne deputetur ad supplicia, postmodum amarissime flere incipit, quia differtur a regno.

Et competenter similitudo haec sese obtulit, quae, cum in singulis electorum perficiatur invisibiliter, in his duobus de quibus loquimur, visibiliter quoque peracta est. Cum enim ambulantes secum tristes colloquerentur de his quae acciderant (Luc. XXIV), quid aliud quam anima eorum velut Axa sedens asino suspirabat? Et cum Jesus accedens et jungens se in via: Qui sunt hi sermones, inquit, quos confertis ad invicem ambulantes et estis tristes (Luc. XXIV), quo dissimile est et quod Caleph suspiranti dixit filiae:

“Quid habes?”

Nam et ipsum nomen Caleph, Domino Christo congruit; interpretatur enim quasi cor. Verbum autem Dei Christus Deus, de corde Patris eructatum est (Psal. XLIV), et paterno cordi, quo eructatum est, per omnia simile est. Sed et hoc quasi cor idem erat Dominus, quod discipulorum cordi sic se conformavit, ut quia apud semetipsos intus amabant et dubitabant, eis foris Dominus et praesens adesset, et quis esset non responderet. Cum autem corda eorum tanta charitate ditavit, ut magnitudine divitiarum ejusdem charitatis attoniti dicerent:

“Nonne cor nostrum ardens erat in nobis, dum loqueretur nobis in via (Luc. XXIV),”

quis non attendat illum animabus eorum dedisse

“irriguum superius,”

scilicet ut superni amoris profundo vulnere compungerentur? Itaque, dubium nil remanet, quin in Evangelio tali hic Introitus consonet: Introduxit nos Dominus in terram fluentem lac et mel, atque ideo constans et probatum est secundae hujus feriae officio secundam beatitudinis praedicari sententiam:

“Beati mites quoniam ipsi possidebunt terram.”

Mites autem spiritus pietatis efficit quod et ipsa res indicat, et Augustini sententia superius dicta confirmat. Itaque tam secunda beatitudinis sententia, quam secundus donorum Spiritus sancti gradus praesentis officii causa materialis habetur. Lectio quoque Actuum apostolorum, quae praemittitur per os Petri apostoli, ex eo maxime loco huic Evangelio secundum suae praecursionis officium succinit, ubi ait

“Huic omnes prophetae testimonium perhibent remissionem peccatorum accipere per nomen ejus omnes qui credunt in eum (Act. X).”

Cum enim Dominus supradictos increpasset discipulos, quod tardi essent ad credendum: Et incipiens, inquit evangelista, a Mose et omnibus prophetis, interpretabatur illis in omnibus Scripturas quae de ipso erant (Luc. XXIV). Similiter Offerenda: Angelus Domini descendit de coelo, dictis evangelicis consonat, ubi referentes discipuli Domino, quem peregrinum esse arbitrantur, inter caetera dicunt: Sed et mulieres quaedam de nostris terruerunt nos, quae diluculo fuerant ad monumentum et non invento corpore ejus, venerunt, dicentes, se etiam visionem vidisse angelorum, qui dicunt eum vivere (ibid.). Alleluia. Nonne cor nostrum futurum nobis illud inclamat, quod omnes, quorum cor nunc ardens est de Jesu in via, dum loquitur nobis per Scripturas, cum illum cognoverimus in fractione panis, de quo dictum est:

“Beatus qui manducabit panem in regno Dei (Luc. XIV),”

tunc aeterna exclamatione nos invicem commemorabimus desiderium, quo nunc ardemus, nostramque satietatem, quae tunc plena sine fastidio erit, admirabimur, re ipsa tandem experti, quod nunc suspirantes credimus?

Cur statio ad S. Petrum.

Secundum ea quae dicta sunt valde congruit et hoc, quod praesenti officio prescripta est statio ad S. Petrum. Cui enim Pater omnium Deus largiori gratia dedit

“irriguum superius et irriguum inferius,”

revocemus ad memoriam quae circa illum acta sunt, et ecce manifestius apparebit. Mox ut trina negatione cecidit,

“conversus, inquit evangelista, Dominus respexit Petrum, et recordatus est Petrus verbi Domini quod dixerat ei, quia priusquam gallus cantet, ter me negabis, et egressus foras flevit amare (Luc. XXII).”

Tunc vere beatus inter omnes mites coepit possidere terram vero timore compunctus, quod est accepisse

“irriguum inferius.”

Quando autem resurrexit Dominus et sicut in Evangelio legimus (Luc. XXIV), et in Communione hac die cantamus, Surrexit Dominus et apparuit Petro, quid putamus, quantus intro currenti ad se misericordiae respondit gemitus, vero amore compunctus, quod est accepisse

“irriguum superius?”

Quia ergo et hic cunctis mitibus positus est in exemplum, et beata Dei Genitrix omnium regina est humilium, recte hodierna statione ad S. Petrum, beatos ejus exemplo praedicamus

“mites quia possidebunt terram (Matth. V).”

Sicut hesterna statione ad S. Mariam, beatos ejus exemplo praedicavimus

“pauperes spiritus,”

id est, humiles

“quoniam ipsorum est regnum caelorum (ibid).”