CAPUT XIV. Quomodo in tribus istis, fide, spe et charitate, utiliter speculari possumus, quomodo magis ac magis ad cognitionem sanctae Trinitatis erudiamur.

Memores esse debemus propositi sive intentionis, qua sermonem coepimus habere de fide, spe et charitate, secundum libros istos tres Salomonis, scilicet ut in isto quasi speculo horum trium fidei, spei et charitatis quamdam specularemur similitudinem sanctae Trinitatis; quia per haec tria reformavit hominem ad similitudinem suam, juxta propositum quod proposuerat dicendo:

“Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram (Gen. I).”

In ista ergo divinae similitudinis claritate, in tribus istis, fide, spe et charitate, est quod utiliter speculemur, quo aliquantisper magis ac magis ad cognitionem ejusdem sanctae Trinitatis erudiamur, quam nunc in sua majestate videre nequimus. Ecce intelligimus et scimus, quia fides per spem et per charitatem, spes quoque per fidem et per charitatem operatur ea, quae in istis tribus libris Proverbiorum, Ecclesiastis et Canticorum continentur. Fides namque per spem et per charitatem hoc operatur in homine, ut accedat ad illam, quam sapientia aedificavit sibi domum, ut ad convivium victimarum quas illa immolavit, ad bibendum vinum quod illa miscuit, ad edendum panem mensae quem illa proposuit (Prov. IX), taliter praeparata mente, ut similia retribuere velit, scilicet animam ponere pro illo, qui prior in tantum dilexit nos, ut animam suam poneret pro nobis (Joan. XIX). Spes per fidem et per charitatem hoc operatur in homine, ut etiam si persecutor desit, qui et facultates terrenas auferre, et corpus solet occidere, ipse intelligens, quia vana, id est, transitoria sunt omnia, relinquat ultroneus ea quae possidet, juxta consilium dicentis:

“Si vis perfectus esse, vade, vende universa quae habes, et da pauperibus, et habebis thesaurum in coelo, et veni, sequere me (Matth. XIX).”

Quantum est quod speculari possumus in isto speculo sive aenigmate de illa altissimae Trinitatis claritate, cujus faciem nunc non possumus videre? Exiguum quidem, sed hoc ipsum jam aliqua vitae aeternae scintilla nobis est.

“Haec est enim vita aeterna, ait ipse Filius Dei, ut cognoscant te solum verum Deum, et quem misisti Jesum Christum (Joan. XVII).”

Quid ergo est illud quantulumcunque, quod videre nunc possumus, per hoc speculum, in isto aenigmate? Nimirum opus illud quod necessarium nobis est ad aeternam salutem credere et scire, quia Deus Pater per charitatem suam, id est, per Spiritum Sanctum, proprio Filio suo mandatum hoc dedit, ut pateretur pro nobis (Rom. VIII), et ipse Filius per eamdem charitatem suam, id est, per eumdem Spiritum sanctum, mandatum hoc suscepit, obedire

“usque ad mortem, mortem autem crucis (Philipp. II).”

Quali cum spe? Illa nimirum, quam per Isaiam nobis annuntiavit Spiritus sanctus dicens:

“Si posuerit pro peccato animam suam, videbit semen longaevum, et voluntas Domini in manu ejus dirigetur (Isa. LIII).”

Ipse autem Pater quali vel quanta fide?

“Fidelis enim in omnibus verbis (Psal. CXLIV),”

et in isto maxime, et omnia opera ejus in fide, et opus istud praecipue. Quali ergo vel quanta fide mandatum dedit hujus obedientiae, mandatum hujus patientiae? (Psal. XXXII.) Nimirum tali fide qualis est ipse: tanta fide, quantus est ipse, fide admirabili, fide inseparabili, fide perseverantissima, fide victoriosissima. Quantis irritatus est malis hominum, quam maximis peccatis? Attamen perseveravit in proposito vel promissione tanti boni, et quae processerant de labiis suis, irrita non fecit (Psal. LXXXVIII). Pro quo et David sollicitus:

“Miserere mei, ait, ut justificeris in sermonibus tuis, et vincas cum judicaris (Psal. L).”

Quantis regibus, quantis regnis armatus diabolus, hoc propositum eis avertere laboravit? Attamen evicit fortissimus Deus, et sicut proposuerat ecce Filius ejus Deus homo sedet a dextris ejus. De illa perseverantia fidelis et fortis Dei, nostrum illud opus existit, in duodecim libellis, quod intitulatur : De victoria Verbi Dei.