|
Ut tu quoque, o venerabilis Coloniensium archipraesul Friderice,
praesentis et expressum in Scripturis veritatis exemplum perdocet,
cunctis ad veram repromissionis terram tendentibus quo sint mites,
spiritu pietatis opus est. Beati namque mites, ait ipse Dominus, quoniam
ipsi possidebunt terram (Matth. V); immites a beatitudine excludens,
quoniam ipsi non possidebunt terram. Utrorumque scilicet et eorum qui
sunt mites, et idcirco possidebunt terram, et eorum qui sunt immites, et
idcirco non possidebunt terram, notum celebre exemplum in illis
exploratoribus expressum est, quos jubente Domino misit Moyses ad
considerandam terram Chanaan. Nam qui ex illis mites fuerunt, id est,
qui veritatem scientes, ei non repugnaverunt, videlicet Josue filius
Nun, et Caleph filius Jephonae, dicentes: Terra quam circumivimus valde
bona est, si propitius fuerit Dominus, inducet nos in eam, et tradet
humum lacte et melle manantem; nolite rebelles esse contra Dominum, ipsi
possiderunt terram; caeteri autem, qui immites et rebelles fuerunt
adversus veritatem, et contra conscientiam propriam loquentes et
dicentes: Terra quam lustravimus devorat habitatores suos (Num. XIII);
ipsi non possederunt eamdem terram. Quid autem sacra nobis Scriptura,
nisi vera repromissionis est terra? Denique quod fuit illis corporaliter
de Aegypto exire, et in illam repromissionis terram introire, hoc nobis
est de tenebris ignorantiae exisse, et ad notitiam Dei per Scripturarum
veritatem introire. Imo abundantius nobis hoc est, videlicet quantum
umbram aut figuram praecellit corpus aut res. Nondum quidem dum
Scripturas legimus aut intelligimus, facie ad faciem Dominum videmus;
verumtamen ipsa Dei visio, quae quandoque perficienda est, hic jam per
Scripturas inchoatur. Et quaenam terrae hujus, id est, sanctae
Scripturae pars uberior est quam hic liber Apocalypsis Joannis apostoli;
ad quam videlicet partem studiosa meditatione explorandam, me tuarum
maxime collocutionum jucunditas excitavit. Instabat enim vir religione
illustris, et in sacris studiosus litteris, dominus Cuno abbas coenobii
Sigebergensis, quaedam libri hujus capitula prius seorsum, deinde te
quoque audiente proponens; ea videlicet intentione, ut et tibi compertum
esset, quod ego, (ut putabat ipse) ultra id quod antiquiores patres
librum hunc exponendo senserunt vel dixerunt, aliquid utiliter
supererogare possem. Agebat hic per nimiam suae mentis benevolentiam,
qua jamdudum de parvitate mea sentire coeperat altius quam se habet
ingenii mei possibilitas. Nimirum et ante et post easdem collationes, ut
hoc opus aggrederer, institit; nec persuadendo destitit, donec tandem,
ut volebat, evicit. Quae, inquam, sacrae Scripturae series, hac
Apocalypsi, aut in superficie pulchrior, aut in sensu est locupletior?
Etenim, sicut ante nos dictum est [HIER. in argumento hujus libri] tot
habet sacramenta, quot verba, parum dictum est, et pro merito voluminis
laus omnis inferior est. In verbis singulis multiplices latent
intelligentiae. Ut igitur terram istam possideamus, fidelium
exploratorum, qui mites fuerunt, exemplum sequamur dicendo contra
immites haereticos, huic terrae detrahentes, quoniam terra quam
circumivimus valde bona est. Ipsi dicunt, terra quam lustravimus devorat
habitatores suos, sed mentiuntur. Non enim terra ista, terra Dei,
devorat habitatores suos; sed suae ipsorum adinventiones devorant
superbos, sicut murmuratorum illorum quosdam, non illa repromissionis
terra quam non attigerunt, sed ipsa quam calcabant terra devoravit et
deglutivit, disrupta sub pedibus eorum. Proinde expedit, ut, sicut jam
dictum est, mites animo simus, quicunque hanc terram, id est, hanc
Scripturam ingredimur, et ibi altiorem Divinorum sensuum majestatem
latere arbitramur, ubi adhuc minus intelligimus. Si enim propitius
fuerit Dominus, introducet nos in eam, et tradet humum lacte et melle
manantem, ut inveniamus latentes in ea divitias salutis, thesauros
sapientiae et intellectus, consilii et fortitudinis, scientiae et
pietatis, et timoris Domini. Sed dicet aliquis: Jam satis est, quod alii
meliores et sanctiores nihilominus et doctiores invenerunt atque
scripserunt. Illicitum est, temerarium est, adjicere quidpiam ad ea quae
a nominatis catholicisque Patribus dicta sunt, atque ita fastidium
legentibus facere, augendo multitudines commentariorum. Ad haec, inquam:
Nimirum sanctarum spatiosus ager Scripturarum, omnibus Christi
confessoribus communis est, et tractandi illas nulli jure negari potest
licentia, dummodo salva fide, quod sentit, dicat aut scribat. Quis
namque recte indignetur, eo quod in eadem possessione post unum aut duos
puteos, quos foderunt Patres praecedentes, plures proprio fodiant labore
filii succedentes? Denique Isaac et alios puteos fodit, praeter illos
quos foderant servi patris sui Abraham, quos, illo mortuo, olim
obstruxerant Philisthiim. Nam postquam et illos rursum fodit,
appellavitque eos eisdem nominibus, quibus ante pater vocaverat,
sequitur Scriptura, et dicit: Foderunt in torrente, et repererunt aquam
vivam. Item foderunt et alium. Ac deinceps: Profectus inde fodit alium
puteum (Gen. XXVI). Itaque, juxta hanc regulam, nobis quoque concedant,
post illos puteos quos foderunt, id est, post illos tractatus quos
tractaverunt Patres et priores nostri, et alios fodere puteos proprii
vomere ingenii, dummodo vivam, et nos aquam reperire possimus, quae
nulli noceat bibenti, nulli scandalum vel errorem faciat legenti. Sed
jam gratiae Dei, tuaeque auctoritatis patrocinio fretus, propositum
ingrediar opus, solummodo in Domino Deo spem meam ponere (Psal. LXXII)
bonum judicans, ut videlicet non hic, sed in futuro recipiam mercedem.
|
|