CAPUT 2

Nunc jam, quoniam Jonas iste missus ad Niniven typus est Salvatoris mittendi ad gentes, dicendum est, quando, ubi vel quomodo factum sit ad eum verbum Domini, qui utique ipse secundum divinitatem vocatur, et est verbum Domini. Si quaeris ubi, nimirum ad fluenta Jordanis; si quaeris quando, videlicet praedicante Joanne et baptizante baptismum poenitentiae, si quaeris quomodo, utique apertis coelis, et descendente in eum Spiritu sancto in specie colombae, simulque personante voce Patris: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui (Luc. III). Tunc, inquam, et taliter factum est ad eum verbum Domini, quemadmodum et ipse ore proprio confirmavit: Veniens quippe Nazareth, ubi erat nutritus, intravit secundum consuetudinem suam die Sabbati in synagogam, et surrexit legere, et traditus est illi liber Isaiae prophetae. Et ut revolvit librum, invenit locum ubi erat scriptum: Spiritus Domini super me, propter quod unxit me, evangelizare pauperibus misit me, praedicare captivis remissionem, praedicare cunum Domini acceptum, et haec Scriptura, inquit, hodie impleta est in auribus vestris (Luc. IV). Unde quod Spiritus sanctus super eum in specie columbae descendit; pulchre ipso quoque nomine figuravit eum Jonas. Interpretatur enim columba, ut jam dictum est, interpretatur etiam dolens. Quae nimirum interpretatio et ipsa nihilominus ad mysterium pertinet, quia ipse est, quem Isaias virum dolorum praenuntiavit, et scientem infirmitatem, subjungens: Vere languores nostros ipse tulit, et dolores nostros ipse portavit (Isa. LIII). Ab ipso baptismo poenitentiae, quem susceperat, jejunium ingrediens (Matth. IV), deinde praedicando, et persecutiones sustinendo poenitentiam continuans, et pro nobis dolens, et dolores nostros usque ad patibulum crucis portans. Nunquid autem nesciebat quibus pauperibus evangelizare, quibus captivis remissionem mitteretur praedicare? Nunquid nescire poterat quod ad gentes pertineret suae praedicationis officium, quod scire et praenuntiare prophetae potuerint? Et novissimus ille Simeon, qui dixit eum salutare Domini paratum ante faciem omnium populorum: Lumen ad revelationem gentium (Luc. II). Attamen ad gentes tunc ire noluit, imo et discipulos ne irent prohibuit dicens: In viam gentium ne abieritis (Matth. X). Et mulieri Chananaeae clamanti post se non cito respondit (Matth. XV), sed tantummodo Judaeis praedicavit, excepto quod in Samaria duos dies mansit (Joan. IV). Sequitur ergo: Et surrexit Jonas ut fugeret in Tharsis a facie Domini. Dure quidem sonat, neque Salvatori convenire videtur quod dicitur, ut fugeret Jonas a facie Domini. Sed si fugientis intentionem consideres, nec in ipso propheta valde est fuga reprehensibilis, quia non eam infidelitas, sed pietas fecit. Condolebat enim pio affectu suae, id est Hebraeae genti, eo quod in condemnationem ejus mitteretur ad praedicandum Ninivitis, ut in comparatione Israelis justificarentur Assyrii, et in comparatione Assyriorum condemnatus Israel perpetuae traderetur captivitati. Non gentium salutem oderat, sed suae gentis damnationem timebat, atque idcirco fugiens non multum Deo displicebat. Imo propter pietatis magnitudinem valde complacebat. Magis displicere potuisset, si non doleret, sicut Moyses non displicuit dicendo: Aut dimitte eis hanc noxam, aut si non facis, dele me de libro quem scripsisti (Exod. XXXII). Nec Apostolus optando esse anathema a Christo pro iratribus suis (Rom. IX), sic et iste taliter fugiendo non displicuit, quod maxime rerum exitus comprobavit. Quis enim omnium prophetarum tanto glorificatus est miraculo, tam mirabili Christi mortem atque resurrectionem praesignavit exemplo? Igitur quod illis non valde vituperabiliter fecit fugiendo a facie Domini, Christum Dominum laudabiliter fecisse, aliquo modo res manifesta innuit. Nam hic non quidem per inobedientiam unquam fugit, sed pietatis affectu condemnationem suae gentis ad tempus refugit. Testes sunt illae lacrymae quas fudit, videns civitatem et flens super illam, atque dicens: Quia si cognovisses et tu (Luc. XIX), et caetera. Testis, inquam, ille est fletus, quam veraciter judicium divinitatis quod suae genti imminebat, refugere voluisset humanitatis affectu. Novit enim et nosse debet Christiana fides, quod in uno eodemque Christo sicut duae sunt naturae, altera divinitatis, altera humanitatis, ita et duae erant voluntates sive operationes. Voluntas divinitatis erat relinquere Judaeam, et tradere Hierusalem in manus hostium. Voluntas erat humanitatis, ut liberaretur sua gens vel civitas Hierusalem, et tam miserabile non pateretur excidium. Illa justa, haec voluntas erat pia. Porro divinitatis voluntatem praecedere, humanitatis autem subsequi conveniebat. Obedienter ergo concedens, cum dixisset: Mi Pater, si possibile est, transeat a me calix iste (Matth. XXVII), nolens gentem suam propter mortis suae scelus interire, subjunxit protinus: Verumtamen non sicut ego volo, sed sicut tu (ibid.). Et iterum: Pater mi, si non potest hic calix transire, nisi bibam illum, fiat voluntas tua (ibid.). Igitur Jonas jussus praedicare in Ninive, fugit in Tharsis, id est in mare. Tarsis namque generaliter mare dicitur, ut illic: In spiritu vehementi conteres naves Tharsis (Psal. XLVII). Christus autem ad hoc natus, et cum Deus esset homo factus, ut esset ipse exspectatio gentium et Salvator eorum, Judaeorum fluctibus se tradidit, qui propter crebras seditionum tempestates, amplius quam ulla gens mari similes poterant reputari. Neuter eorum, scilicet neque Jonas, neque Christus salutem gentibus invidit, sed uterque gentis suae condemnationem imminere condoluit. Et descendit in Joppen, et invenit navim euntem in Tharsis, et dedit naulum ejus, et descendit in eam, ut iret cum eis in Tharsis a facie Domini. Joppen portum esse Judaeae in Regum quoque (III Reg. II), et Paralipomenon (II Par. II), libris legimus ad quem Hyram rex Tyri ligna de Libano ratibus transferebat, quae Hierusalem terrestri itinere perveherentur. Juxta regionis naturam, de montanis et arduis ad Joppen et campestria veniens, recte descendisse dicitur, et notanda fugitivi et timidi festinatio. Non locum fugae otiose elegit, neque enim ad certum fugere cupiebat locum, sed primam arripit occasionem navigandi quolibet ire festinans. Secundum hanc similitudinem Dominus noster Synagogam introiens quondam speciosam: hoc enim nomen Joppe interpretatur speciosa, navim sibi, id est evangelicae praedicationis scholam instituit. Illius naviculae remiges duodecim apostoli fuerunt, quibus et dedit naulum, id est dona gratiarum, scilicet virtutem et potestatem super omnia daemonia, et ut languores curarent (Luc. IX), promisitque regnum coelorum, ut ingressi mare, id est inquietum populum Judaeorum, per civitates et castella circumeundo, et evangelizando fortiter remigarent. Illud quoque ad hoc mysterium pulchre alludit, quod plerosque illorum, quibus ejusmodi naulum dedit, de puppibus vocavit. Erant enim piscatores, et ad hoc vocavit eos, ut mutato remigio de piscatoribus piscium faceret piscatores hominum. Igitur passibilis adhuc et infirma caro nondum fortiter obediebat, quia voluntatem divinitatis de repellenda Judaea gentibusque assumendis exsequi tardabat, et sicut jam dictum est, super civitatem ruituram flebat (Luc. XIX). Sed didicit, ait Apostolus, ex his quae passus est obedientiam (Hebr. V). Nam per passionem consummatus, talis effectus est, ut fortiter obediret, nullumque jam dolorem sive compassionem extunc, nisi solis poenitentibus impendere potest, quippe cum ante passionem suam super impoenitentes fleverit, nunc impios in inferno ardentes siccis oculis videt. Qualia pati, vel qualiter ex his quae pateretur obedientiam discere haberet, praesens mystice praesignavit historia. Dominus autem misit ventum magnum in mare, et facta est tempestas magna in mari, et navis periclitabatur conteri. Et timuerunt nautae et clamaverunt ad Deum, et miserunt vasa quae erant in navi, in mare, ut alleviaretur ab eis. Et Jonas descendit ad interiora navis, et dormiebat sopore gravi. Quantum ad historiam, et omnipotentiam Domini, quo adversante nihil securum est, et nautarum timiditas, et prophetae magnanimitas describitur, qui non tempestate, non periculis conturbatur, eumdem et in tranquillo et imminente naufragio animum gerens. Denique alii clamant ad deos suos, vasa projiciunt, nititur unusquisque quod potest; iste tam quietus est et securus animique tranquilli, ut ad navis interiora descendens, somno placido perfruatur. Verumtamen quod dormit, non securitatis est, sed moeroris. Nam et apostolos legimus in passione Domini prae tristitiae magnitudine somno fuisse depressos (Matth. XXVI). Porro, juxta coeptum mysterium turbatio maris, sive magnitudo tempestatis, et periclitatio maris, Judaicae sunt seditiones et persecutiones, et universae Domini passiones. Timor nautarum, timor est apostolorum, et dormitio Jonae, magna est tranquillitas divinae in Christo patientiae, qua semetipsam continens fortitudo majestatis, humanitatem suam suosque discipulos periculis eximere distulit. Quod ut amplius perpendere delectet simul ad memoriam revocandum est quia ipse Dominus Deus noster in sua persona quodam tempore naviculam ascendit, et secuti sunt eum discipuli ejus, et motus magnus factus est in mari, et timuerunt discipuli, ipse vero dormiebat (Matth. VIII). Et hic et illie motus maris vim persecutionis, et dormitio taciturnitatem patientiae ejus significavit, quam non ferentes, in nostra tribulatione dicimus: Exsurge, quare obdormis, Domine? (Psal. XLIII.) Alibi quoque, cum itidem navicula jactaretur fluctibus, legimus eum ad discipulos venisse ambulando supra mare (Matth. XIV), quo miraculo significabat, quod potenter superaret easdem passiones suas. Nunc rem secundum ordinem litterae persequamur.