|
CAP. IV.
|
“Ut ergo cognovit Jesus quia audierunt Pharisaei quia Jesus plures
discipulos facit et baptizat, quam Joannes, (quanquam Jesus non
baptizaret, sed discipuli ejus,) reliquit Judaeam et abiit iterum in
Galilaeam.”
|
|
Facit prior ipse Jesus quod docturus est humilitatis magister, et
venerando praemonstrat exemplo hoc ipsum quod per habitaculum gratiae
suae Paulum dicturus nobis est, ut simus
|
“honore invicem praevenientes (Rom. XII).”
|
|
Nam quandiu lucerna haec de qua praedictum est, lucerna clarissima
Joannes ardere et lucere potuit (Joan. V), ut passi sunt filii
tenebrarum, ut staret lucens super candelabrum suum, tanto illum honore
dignum duxit hic Dominus omnium ut sicut ille non seipsum commendabat
praedicatione sua, sed Christum, sic econtra Christus Jesus, illo
superstite, nusquam poneret in conspectu populi magisterii sui cathedram
per publicae praedicationis officium. Quod si facere voluisset magna
utique claritate sua famam illius citius obscurasset, sicut sole
meridiano lucernae fulgor exiguus operiri solet. Hoc omnino devitans
exemplorum bonorum provisor, nec hoc saltem passus est, ut propter id
quod sui quoque discipuli baptizabant, quaestiones augescerent, quae
jam, ut supra dictum est, fieri coeperant, sed loco et tempore cedere
dignatus est, ut debito cum honore Baptista suus, ad consummationem
cursus sui perveniret. Hoc est quod evangelista nunc refert:
|
“Ut ergo cognovit Jesus, quia audierunt Pharisaei, quia Jesus plures
discipulos facit et baptizat quam Joannes, (quanquam Jesus non
baptizaret, sed discipuli ejus,) reliquit Judaeam, et abiit iterum in
Galilaeam.”
|
|
Qui omnia novit antequam fiant, tunc primum istud cognovisse dicitur,
quando quaestio, quae praedicta est, ex discipulis Joannis cum Judaeis
facta est. Et recte tunc cognovisse dicitur, quando jam aliis
cognoscentibus palam fieri debebat, quod falsis invidorum laudibus non
delectaretur, videlicet eadem judicii sui maturitate, qua daemonum
testimonia clamantium (Marc. I; Luc IV). Scimus quia Sanctus Dei es,
quia Filius Dei tu es, audire dedignabatur. Hoc enim quod Jesus
baptizaret, et plures quam Joannes discipulos faceret, audierunt
Pharisaei non habentes aures audiendi, sed omnino surdi ad audiendum
verbum Dei, et caeci ad videndam rectitudinem consilii divini. Ipsi
namque, ut superius dictum est:
|
“Spreverunt consilium Dei, non baptizati baptismo Joannis (Luc VII).”
|
|
|
“Excaecavit illos malitia ipsorum, et nescierunt sacramenta Dei (Sap.
II).”
|
|
Hoc isti tales audierunt quod Jesus baptizaret; malitiosa utique
invidia, quod discipuli baptizabant in Magistrum referentes. Non enim
Jesus baptizabat, sed discipuli ejus. Quod baptizabant discipuli ejus,
hoc satis erat occasionem detrahendi contra Magistrum praeripere
festinantibus. Dicebant ergo: Ecce duos Baptistas habemus, nunquid uter
que Christus est? Credibilius est, quia neuter. Quid ergo est, nisi
erraticus favor indocti popelli, qui prius Joannem Christum esse nobis
susurravit nescientibus et nunc eumdem satiata curiositate fastidiens,
istum novum consectatur eadem temeritate vel incertitudine judicii?
Videte nunc quam contentiose agant isti duo viri, ut contra se invicem
nomina sua magnificent in populis. Uter illorum pertinacius apud turbam
istam maledictam, quae non novit legem, nomen Christi obtinebit?
inquit evangelista, quia hoc quod supra dictum est,
|
“audierunt Pharisaei, reliquit Judaeam et abiit iterum in Galilaeam,”
|
|
non quidem timens illorum malitiam, sed suo secundum hominem priori
cedens, et tempus suum, quod illo adhuc praedicante nondum advenerat
(Joan. VII), decenter exspectans.
|
“Iterum, inquit, abiit in Galilaeam.”
|
|
Signanter addidit,
Quia videlicet dudum illuc abierat postquam baptizatum a Joanne spiritus
expulerat in desertum (Luc. IV); tunc scilicet quando invenit Philippum,
et in Cana Galilaeae aquas convertit in vinum (Joan. I, II). Ut
intelligas illum ejus reditum in Galilaeam, a quo caeteri evangelistae
incipiunt, non primum, sed alterum esse post ejus baptismum. Hunc ejus
reditum diligenti contemplemur intuitu, quia totus figurativus est, et
illius aquae rivum, de quo dixerat in Judaea:
|
“Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non potest introire
in regnum Dei (Joan. III);”
|
|
illius vivae aquae flumen, quae de templo suo egressura erat (Ezech.
XLVII), ubi Judaeorum sacrilegio solveretur, sicut ibidem tunc dixerat
illis:
|
“Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud (Joan. II),”
|
|
quo perducturus, quo ejus alveum deflexurus sit, in his quae praesens
lectio commemorat, dictis et factis suis mystice praepingit, ductore et
viarum ejus dispositore digito Dei. Quod evangelista sic incipit:
|
“Oportebat autem eum transire per Samariam.”
|
|
Quam ob causam? Illam utique quae longe inferius post hunc ejus
transitum his verbis subjecta est: Ipse enim Jesus testimonium
perhibuit, quia propheta in patria sua honorem non habet. Ergo, ut verum
comprobaret hoc testimonium suum, id est, non aliam ob causam se apud
Judaeos honorem non habere, nisi quia patria sua, contribules sui Judaei
erant, et prae invidia notum hominem contemnebant, simulque hoc ex
opposito, id est ex eo quod in patria non sua divinum honorem habiturus
erat, aliam convinceret non subesse causam, nisi commune malum
superborum invidiam,
|
“oportebat eum transire per Samariam.”
|
|
Hoc oportebat, hoc proposito vel cons lio divinitatis ejus congruebat,
ut per illos alienigenas iter faceret, et illud quod de nobis, qui
alieni a Deo et hospites testamentorum eramus, consilium habebat
praefiguraret. Samaritani namque a Judaeis inter alienigenas
reputabantur, Samaritanis Judaei non contebantur. Longa retro series
duplex causa dissensionis est: prima, quia per manum Hieroboam decem
tribus a Juda et a domo David rescissae fuerant, et relicto templo
Domini, quod Salomon in Hierusalem exstruxerat, vitulos aureos, quos
fecerat Hieroboam, pro Deo coluerant, videlicet instinctu regis sui
metuentis ne si juxta legem ter in anno Hierosolymam ascenderent, ut in
conspectu Domini Dei sui apparerent, sollicitati a fratribus suis filiis
Juda et Benjamin ab illo recederent (III Reg. XII). Alia causa erat,
quia cum easdem decem tribus captivasset Salmanasar, et cum reliquiis
illarum de diversis gentibus collectos incolas habitare fecisset,
unaquaeque gens fabricata est deum suum, et ita commistae cum gentibus
reliquiae Israel, inimicis suis Judaeis majorem contemptus materiam
dederant, ut merito viderentur contemptibiles (IV Reg. XVII). Sed hoc
erat propositum Divinitatis, ut Judaeis, qui sacrosanctum corporis ejus
templum soluturi erant, ut supra dictum est (Joan. II), propter
perfidiam relictis, salus ad alienigenas transiret. Bene ergo oportebat
relinquentem Judaeam transire per Samariam. Factis enim prius loqui
volebat, quod postea dictis firmaturus erat. Dicturus quippe:
|
“Euntes docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii
et Spiritus sancti (Matth. XXVIII),”
|
|
jam nunc eamdem doctrinam mulieri Samaritanae a se petendam esse innuit,
sub nomine aquae in vitam aeternam salientis. Praesentis ergo lectionis
mysteria, nobis advenis gentibus desiderabilia super aurum et lapidem
pretiosum multum, et dulciora super mel et favum (Psal. XVIII),
enucleare conemur ipso adjuvante, cujus intimam sub cortice litterae
gratiam veneramur.
|
“Venit ergo in civitatem quae dicitur Sichar, juxta praedium quod dedit
Jacob Joseph filio suo.”
|
|
Sichar ipsa est Sichem, sed vitiose ut Sichar legeretur error inolevit,
urbs Samaritanorum quae nunc Neapolis dicitur. Samaria quippe civitas
regalis erat, quae nunc Sebaste nuncupatur: sed et omnis regio quae
circa eam fuit a civitate quondam nomen acceperat. Illic videlicet in
Sichem dedit Jacob praedium Joseph filio suo, quando moriens in Aegypto
dixit ei:
|
“Dabo tibi partem unam extra fratres tuos, quam tuli de manu Amorrhaei
in gladio et arcu meo (Genes. XLVIII).”
|
|
Dicendo se eam in arcu et gladio possedisse, arcum et gladium justitiam
vocavit, per quam meruit peregrinus et advena, interfecto Sichem et
Hemor propter Dinae suae raptum, de periculo liberari (Genes. XXXIV).
Timuit enim, ut in historia legitur, ne vicina oppida et castella, ob
eversionem foederatae urbis adversus se consurgerent, et Dominus non
dedit eis, ut nocerent illi. Vel certe sic intelligendum: Dabo tibi
partem unam, quam emi in fortitudine mea, hoc est in pecunia, quam multo
labore et sudore acquisivi. Quod autem ait,
ostendit absque sorte dedisse eam tribui Joseph. Siquidem eodem loco
sepultus est Joseph et mausoleum ejus ibi hodie cernitur. Juxta praedium
illud venit Dominus Jesus.
|
“Erat autem ibi fons Jacob.”
|
|
Fons iste, cum pro raritate fontium vi [vel] jugis aquae, cujus in illa
terra plerisque locis praeter cisternas penuria est: tum pro dignitate
vel memoria tanti patriarchae insignis et notus erat praesertim ubi
inflabatur alter adversus alterum, scilicet Judaeus adversus
Samaritanum, et Judaeo de civitate David, temploque Salomonis gloriante
Samaritanus de priorum patriarcharum mansionibus (III Reg. VIII), qui
illis in locis habitaverant, sese defendens anhelantem solabatur
inopiam.
|
“Jesus ergo fatigatus ex itinere, sedebat hic super fontem. Hora erat
quasi sexta.”
|
|
Hic jam mysteria quaerenda sunt; nam quo modo hic in fonte subjecto
relucet solis imago, sic ista Domini Jesu fatigatio vel sessio,
fatigationem sessionemque alteram spectat, quam ipse in arcano
divinitatis suae meditabatur consilio. Quam ergo fatigationem sui
meditabatur? Judaeis dixerat superius:
|
“Solvite templum hoc, et ego in tribus diebus excitabo illud. Hoc autem
dicebat de templo corporis sui (Joan. II).”
|
|
Hoc utique futurum erat, et hoc illis facientibus Jesus ipse ex itinere
humanitatis suae, vera passione, veris doloribus, et vera morte erat
fatigandus. Deinde ascenso coelo venturus erat
|
“ad praedium quod dedit Jacob Joseph filio suo extra fratres suos,”
|
|
id est, relictis Judaeis venturus erat ad gentes, quas Deus Pater in
haereditatem daret sibi vero Joseph, cujus typum nomine et actibus
gessit filius ille accrescens Joseph. Ad illam haereditatem suam
venturus erat Dei Filius, et post acerbam mortis fatigationem, sedendo
in magna requie ad dextram Patris sessurus erat, et super hujus
haereditatis suae puteum, id est, exsuperaturus universum humanae
cupiditatis vel philosophicae sapientiae profundum. Nam ubi quod stultum
est Dei, sapientius esse hominibus comprobavit, et per stultitiam crucis
sapientes mundi confudit et subjugavit (I Cor. I), hominumque
cupiditates timore suo repressit, quid aliud quam super puteum sedit?
Bene ergo postquam Judaeis de templo suo ejectis dicit:
|
“Solvite templum hoc, et ego in tribus diebus suscitabo illud,”
|
|
relinquens Judaeam, super Samaritanorum sedit puteum. Quia postquam
illos de domo et regno Dei expulit, quia sceleratissime solverunt
templum corporis sui, et in agone mortis dicenti:
potum obtulerunt fellis et aceti (Joan. XIX), relinquens illis desertam
domum suam, venit ut biberet fidem et salutem gentium, et daret illis
aquam vivam, quam egredientem de templo corporis sui soluto Judaei ad se
venire passi non sunt. Cum autem sic sedet Jesus, hora sexta est, quia
videlicet nunc, dum ipse Dominus omnium ad dexteram Patris residens
regnat, sexta mundi solvitur aetas. Sequitur:
|
“Venit mulier Samaritana haurire aquam.”
|
|
Hoc profecto sitiens et arida gentilitas faciebat, currebat certatim ad
illam inanem philosophorum hujus mundi disciplinam, ut vel secundum
Stoicos curiositatem, vel secundum Epicureos omnem expleret cupiditatem,
sperans in illis esse venam aquarum viventium, id est, in scholis
illorum praedicari verae et summae beatitudinis viam. Quid enim Socratis
vel Platonis academiam, caeterorumque sectas diversas philosophorum,
nisi puteos viventium esse putabant aquarum? Veniens ergo mulier
Samaritana haurire aquam, tandem aliquando invenit Dominum sedentem
super puteum, quia philosophos suos diu mirata gentilitas, tandem
aliquando reluctantem per apostolos suos audivit Dei sapientiam
Christum.
|
“Dicit ei Jesus: Da mihi bibere. Discipuli autem ejus abierant in
civitatem, ut cibos emerent. Dicit ergo ei mulier illa Samaritana:
Quomodo tu, Judaeus cum sis, bibere a me poscis, quae sum mulier
Samaritana. Non enim coutuntur Judaei Samaritanis.”
|
|
Non mulier Jesum, sed mulierem Jesus prior alloquitur, et dum ab illa
bibere poscit, non se illam, vel ullum hominem communem aut immundum
aestimare profitetur, cum utique et ipse causam eamdem ignorare non
posset, propter quam mulier mirata est, quam et evangelista subnectens:
|
“Non enim, inquit, coutuntur Judaei Samaritanis.”
|
|
In quo parva quidem dignationis ejus scintilla praelucet, sed ejus
judicio gratiae ejus immensitas, quae postmodum in cunctis gentibus
eadem dignatione diffusa est, praesignata est. Nam quomodo tunc mulierem
illam affatu suo praevenit, quae nullam colloquii vel alicujus
communionis copiam haberet in omnium gentium contemptoribus Judaeis, et
illam prior obsecrare dignatus est, qui sine ejus ope non solum aquam
bibere, sed et totum puteum poterat in vinum convertere: sic omnium
gentium merita misericordia ejus praevenit, quae alienae et immundae
reputabantur ab illo peculiari populo Dei, nimium de suis vel patrum
suorum praesumente meritis, et obsecrare dignatus est ut communicarent
sibi, maxime dicente Apostolo qui legatione fungebatur pro illo:
|
“Obsecramus pro Christo, reconciliamini Deo (II Cor. V).”
|
|
Quam reconciliationem dum ab Ecclesia de gentibus ultronea vel gratuita
legatione petivit, profecto ab illo bibere poposcit, quia salutem ejus
sitiens, totis visceribus charitatis illam revera in magna siti
attraxit. Quod audientes illae, scilicet gentes, plus quam ista mulier,
admiratione et gaudio repletae sunt; sicut in Actibus apostolorum (cap.
XV) scriptum est, quia cum legissent apostolorum epistolam, gavisae sunt
super consolatione, scilicet quod salvari possent absque circumcisione
caeterisque operibus legis, sola Christi fide. Nec illud vacat a
mysterio, quod discipuli ejus abierant, de quibus et dicitur, quia
|
“abierant in civitatem, ut cibos emerent,”
|
|
et solus Salvator cum sola peccatrice et alienigena locutus est. Quando
enim gentes primum allocuta est gratia Christi, quando angelum suum ad
Cornelium misit (Act. X), apostoli Christi abierant, neque cum hominibus
ejusmodi quidquam de verbo salutis locuti fuerant; sed extraneos illos
arbitrati solos filios regni, scilicet Judaeos sibi incorporare
volentes, quasi circuibant civitatem, juxta Psalmistam:
|
“Dispersi ad manducandum, et quia non erant saturati, et murmurabant
(Psal. LVIII).”
|
|
Igitur cum illa mulier admirata dixisset:
|
“Quomodo tu, Judaeus cum sis, poscis a me bibere, quae sum mulier
Samaritana? respondit ergo Jesus et dicit ei: Si scires donum Dei, et
quis est, qui dicit tibi: Da mihi bibere, tu forsitan petisses ab eo, et
dedisset tibi aquam vivam.”
|
|
Pulchre divisa sapientia humanae facundiae dignatur nunc uti elegantia,
dum ab aqua visibili, cujus ad petitionem se inclinaverat latens in
carne majestas, metaphoram faciens, mulieris mentem paulatim sublevando
ad petendam Spiritus sancti gratiam leni introductione invitat.
|
“Si scires, inquit, donum Dei, et quis est, qui dicit tibi: Da mihi
bibere.”
|
|
Notanda diligenter series tenorque verborum. Non ait, si scires Deum,
non solum quippe Samaritani, sed et plerique gentilium scire poterant,
unum esse Creatorem Deum; sed ait:
quod profecto non est aliud quam Spiritus sanctus donum Patris et Filii,
quem ante Redemptoris adventum miser iste mundus non cognovit. Item non
ait: Si scires, quis dicit tibi: Da mihi bibere; quod utique illa scire
visu et auditu poterat, eumque sedentem super puteum praetento digito
Samaritanis concivibus suis demonstrare; sed ait:
|
“Si scires quis est qui dicit tibi,”
|
|
id est, qualis essentia ejus est, quantum a caeteris mortalibus differt,
quia non filius hominis tantum, sed et Filius Dei est, non homo tantum,
sed et Deus est. Et est sensus: Si scires Patrem et Filium et Spiritum
sanctum, si audisses nominis ejus evangelium, tu forsitan crederes in
eum et peteres ab eo donum Dei, scilicet aquam vivam, id est,
baptizareris, ut per gratiam Spiritus sancti acciperes remissionem
peccatorum. Jam enim Patrem Deum plerique utcunque sciebant; ipsum
autem, qui nunc haec loquebatur, Dei Filium et Spiritum sanctum
nesciebant. Quod in exprobationem Judaeorum dictum est, a quibus nunc
reversus fuerat, quosque incredulos sciens de templo ejecerat, futurum
praesignans quod illis ejectis alienigenas per aquae et Spiritus sancti
regenerationem introduceret in regnum Dei, quod postmodum evidenter
Nicodemo dixit. Et est huic simile quod Judaicis civitatibus exprobrans
dicit:
|
“Si in Tyro et Sidone factae essent virtutes, quae in vobis factae sunt,
olim in cinere et cilicio poenitentiam egissent (Matth. X).”
|
|
Quod enim de hac Samaritana muliere veritas protestatur, de idololatris
universaliter sentiendum est gentibus, quae ubi evangelica praedicatione
audire et scire meruerunt donum Dei, et eum qui in apostolis suis
loquebatur eis, Christum Filium Dei, poenitentiam egerunt, et Salvatore
Christo, donum Dei, vivam aquam, scilicet spiritum remissionis
peccatorum petierunt, et in nomine Trinitatis baptizati sunt, sicque una
de omnibus gentibus Ecclesia facta est, cujus haec mulier typum gerebat,
et qui in persona illius veritas testimonium perhibebat, quod non per
malitiam, ut perfida Synagoga, sed per ignorantiam peccaverat. At illa
mulier, adhuc circa nomen aquae quam haurire venerat carnali sensu
oberrans,
|
“dicit ei: Domine, neque in quo haurias habes, et puteus altus est. Unde
ergo habes aquam vivam? Nunquid tu major es patre nostro Jacob, qui
dedit nobis puteum et bibit ipse ex eo, et filii ejus, et pecora ejus?”
|
|
Errabat enim mulier haec in vocabulo aquae vivae, nesciens rivum jugiter
fluentem aquae invisibilis, et indeficientem gratiam Spiritus sancti
aquam vivam aequivoca appellatione nuncupari. Sed libet jam hujus
objectionem Judaeorum objectionibus conferre. Superius, cum illis signa
petentibus dixisset quiddam, quod intellectibus eorum videretur
impossibile:
|
“Solvite, inquiens, templum hoc, et ego in tribus diebus excitabo illud
(Joan. II);”
|
|
illi irreverenter objicientes:
|
“Quadraginta et sex, inquiunt, annis aedificatum est templum hoc, et tu
in tribus diebus excitabis illud?”
|
|
(ibid.) tu autem, inquiunt, homo contemptibilis: dicendo enim tu,
superbiam et contemptum exprimunt: homo ergo contemptibilis et
crucifigende, tu in tribus diebus excitabis illud? haec autem non
hostili irrisione, sed amica percunctatione, reverenti compellatione
praemissa:
|
“Domine, inquit, neque in quo haurias habes, et puteus altus est.”
|
|
Nisi humilem praemisisset vocem Dominum eum compellans, putaremus forte
quod tanquam homini alieno utpote Judaeo vasculum suum commodatura non
esset ad hauriendum aquam. Nunc autem palam est quod non ipsa Judaeum
contemnebat, sed a Judaeo contemni metuebat, quia videlicet Judaei
potius evidentem superbiendi materiam habentes, nec vasculis
Samaritanorum uti dignabantur: Samaritani vero conscientiae morem
gerentes, etsi interdum animosa contentione seipsos consolabantur, satis
illis esset non contemni, et ab eorum, qui in se confidebant tanquam
Israelitae veri, communione non repelli. Rursus illa Samaritana mulier
illi Judaeo, scilicet Domino nostro, nullum aliud vasculum praeter suum
praesto adesse videns:
|
“Domine, inquit, neque in quo haurias habes, et puteus altus est;”
|
|
tanta scilicet altitudine, quanta manu tua attingere non praevales.
Altus quippe et quadraginta cubitis, ab ipso latere hominis usque ad
summum digitorum extentis. Nonne ergo longius est a salute superbia
Judaeorum, quam humilis conscientia Samaritanorum? Hic et illic Praeses
justitiae Veritas in templo corporis sui residens, verborumque ac rerum
causas in statera appendens, unam aquam de eodem templo corporis sui
profluentem, Judaeis non creditam, Samaritanis propinare venit; imo
cunctae de Gentibus Ecclesiae, quam, ut saepe jam dictum est, haec
mulier Samaritana praefiguravit. Quod illa nondum intelligens, et a
Salvatore, quem non cognoscebat, ipsam Samaritanorum aquam Judaico fastu
despici, existimans:
|
“Unde ergo habes, inquit, aquam vivam? nunquid tu major es patre nostro
Jacob, qui dedit nobis puteum et bibit ex eo ipse, et filii ejus, et
pecora ejus?”
|
|
Ac si dicat: Nunquid qualiscunque Hierosolymitanus major est, mundior
aut religiosior patre nostro Jacob? Non. At ille nobis hunc puteum,
ille, inquam, non quivis alienigena, sed pater noster tam magnus, tam
sanctus, tam mundus, et Deo charus, hunc
|
“nobis dedit puteum, et ipse ex eo bibit, et filii ejus, et pecora
ejus.”
|
|
Unde ergo tu, vel quicunque Judaeus, habes aquam, quam in contemptum
hujus aquae, velut mortuae aut immundae, appelles aquam vivam, aut
mundam? Notandum quod non ait, qui fodit, sed
nobis puteum. Quia videlicet non legitur Jacob illic fodisse puteum, sed
tantum emisse partem agri a filiis Hemor patris Sichem (Gen. XXXIII),
quod praedium ex veritate veteris historiae evangelista refert, ut supra
dictum est, Jacob dedisse filio suo Joseph, subjungens de hoc puteo:
|
“Erat autem ibi fons Jacob.”
|
|
Omnis enim puteus fons, quamvis non e converso omnis fons puteus sit. Et
quidem Abraham et Isaac certis locis puteos, fodisse leguntur, quorum
etiam plerosque Palaestini invidentes obstruxisse et pro quibusdam
tantum contendisse referuntur. Hunc autem puteum, de quo cum Samaritana
muliere tanta Salvatoris collatio est, nec Jacob, nec patriarcharum
quisquam fodisse memoratur. Recte ergo non dixit, qui fodit, sed qui
dedit nobis puteum, fortassis cum ipso praedio pariter a filiis Hemor
coemptum, sufficere aestimans ad hujus aquae defensionem, quod ille
tantus patriarcha biberit,
|
“et filii ejus, et pecora ejus.”
|
|
Ad haec Dominus noster mulieris tarditati condescendens, qui noverat se
indoctarum magisterium suscepisse animarum, generalem propositionem
aquae vivae, cujus nullas esse differentias aut species illa pervidere
poterat, ipsam aquam vivam, quam se posse dare dixerat, et illam quam
solam mulier ista noverat, propriis differentiis hoc modo determinat:
|
“Omnis qui biberit ex aqua hac, sitiet iterum. Qui autem biberit ex
aqua, quam ego dabo ei, non sitiet in aeternum.”
|
|
Hae namque differentiae, scilicet iterum sitire et in aeternum non
sitire, e contrario modo a se invicem discrepant; velut omnem sitim
exstinguere et nullam sitim exstinguere. Quos effectus contrarios in his
Domini nostri dictis advertere promptum est. Nam aqua ejusmodi, quam
haec mulier haurire venerat, scilicet aqua elementaris, nullam omnino
sitim exstinguit; quia qui biberit ex ea, solo corpore refocillato, cum
iterum sitiat, inopiam naturae non se explicuisse satis evidenter
indicat. Aqua autem illa, quam Jesus dat, corporis et animae sitim
aeternam funditus exstinguit, ut apud inferos non sitiat ardens aut
ardeat sitiens, sed eodem, qui haec loquitur, Agno duce pergat ad vitae
fontes aquarum (Apoc. VII), et aeternae beatitudinis haustu, cunctam
corporis et animae purgans inopiam, non deficiat (Isa. LVIII) omni bono
in aeternum. Unde subditur:
|
|