CAPUT 2

Nunc jam ordinem prophetici sermonis ingrediamur. Audite, populi omnes, et attendat terra et plenitudo ejus, et sit Dominus Deus vobis in testem, Dominus de templo sancto suo, quia ecce Dominus egredietur de loco sancto suo, et descendet et calcabit super excelsa terrae, et consumentur montes subter eum, et colles scindentur sicut cera a facie ignis, sicut aquae, quae decurrunt in praeceps. Quid sibi vult tale exordium? Cur omnes populos excitat ad audiendum? Cujus rei testem illis optat esse Dominum Deum? Quaerimus et scire desideramus prophetae sollicitudinem, pro qua re sollicitus sit, unde maxima cura sit illi. Jam profecto persentiscere nos arbitramur pro qua re angatur fidelis, et pius ac divini nominis amator animus. Novit denique levitatem populorum, ignorantiam Dei habentium, et hoc veretur ne hoc apud illos in opprobrium divini nominis redundet, quod Deum facturum ipse praevidit in gente Israelitica, in gente cum qua foedus pepigerat, cujus Deus erat, in qua notus fuerat. Hoc, inquam, veretur, ne quando dicant gentes, ubi est Deus eorum (Psal. CXIII), aut certe ubi est fidelitas, sive potentia Dei eorum? Hujusmodi sollicitudo veraciter hominem Deo fidelem comprobat, qualem et sanctum Mosen primum habuisse legimus, qui in omni domo ejus fidelis erat. Cum enim iratus Dominus propter vitulum quem fecerant, diceret: Cerno quod populus iste durae cervicis sit. Dimitte me, ut irascatur furor meus, contra eos et deleam eos, faciamque te in gentem magnam (Exod. XXXII). Ille orans Dominum Deum suum: Ne, quaeso, inquit, dicant Aegyptii: Callide eduxit eos, ut interficeret in montibus, et deleret e terra. Quiescat ira tua, et esto placabilis super nequitia populi tui (ibid.). Item et alibi cum detraxissent terrae, quam exploratores inspexerant, dicente Domino: Feriam igitur eos pestilentia atque consumam (Num. XIV). Ille econtra: Ut audiant, inquit, Aegyptii, de quorum medio eduxisti populum istum, quod occideris tantam multitudinem quasi unum hominem, et dicant: Non potuit introducere populum istum in terram pro qua juraverat, idcirco occidit eos in solitudine (ibid.). Josue quoque dum protinus coram arca Domini cadens clamaret: Mi Domine Deus, quid dicam videns Israelem hostibus suis terga vertentem (Jos. VII), istud quoque quasi maximum post caetera subjunxit: Et quid facies magno nomini tuo? (ibid.) Itaque et istum hac sollicitudine taliter proclamare sentimus, ut quoniam revocari jam sententia non potest, neque placari ira Domini, quin Israel de terra sua migret, et in captivitatem ducatur, sciant saltem populi causas, et non blasphement nomen Domini. Quia quod Israel relinquitur, non mutabilitatis, sed veritatis Dei est, non infidelitatis, sed judicii, non potentiae, sed justitiae, et cognoscant omnes quia, quamvis populum illum reliquerit, cui vel pro quo patribus juravit, nihilominus tamen fidelis Dominus est in omnibus verbis suis, et sanctus in omnibus operibus suis (Psal. CXLIV). Maxime autem propter Philistaeos sollicitus erat, quae gens et ante omnes inimica exstitit Israel, ab ipso exitu de terra Aegypti, et plus illi molesta fuit jam habitanti in terra promissionis. Et de ipsa gente Philisthiim acerbiores inimici erant Gethaei propter Goliam, caeterosque filios Arapha sive Orpha, qui ceciderant in manu David et servorum ejus, sicut in libro Regum legimus (I Reg. XVII). Propterea postmodum dicit: In Geth nolite nuntiare, lacrymis ne ploretis, subauditur, quia sine dubio non condolebunt, sed insultabunt vobis et subsannabunt nomen Domini. Igitur, inquit, audite populi omnes et attendat terra et plenitudo ejus, videlicet ut sciatis judicium Domini, propter quas causas in hostem sit conversus illis, super quos invocatum nomen ejus fuit, quorum patres in amicitiam recepit, quibus et juravit dare terram, de qua nunc filios eorum migrare facit. Malorum istorum causas audite, et sit Dominus Deus vobis in testem, videlicet pro semetipso testificans et semetipsum defendens, quod non ex parte sui, sed ex parte populi irritum factum sit pactum, quod cum eis pepigit. Siquidem malum hoc antequam super eos induceret, ipse per prophetas suos non praediceret, causasve praescriberet, non mirum, o populi, quod videretur vobis Deus reprehensibilis, nec enim esset unde apud vos judicium vel justitia ejus adeo posset defendi. Cumque aliquando vobis diceretur: Convertimini ad hunc vivum et verum Deum, qui Deus scribitur Hebraeorum, et de quo psalmus loquitur: Notus in Judaea Deus, in Israel magnum nomen ejus (Psal. LXXV), forte esset vobis suspectus tanquam Deus non fidelis, qui non fuerit cognitus, et nunc absconderet faciem suam, fieretque incognitus, relinquendo illos quos aliquando suscepit, sine causa et fortuita mutabilitate animi, et idcirco non apponeretis cor ad illum, neque vosmetipsos crederetis illi. Sit ergo vobis in testem ipse Dominus Deus, Dominus de templo sancto suo, scilicet de habitaculo pectorum fidelium prophetarum suorum, qui templum ejus sunt, quos per fidem inhabitat, et per os nostrum pro semetipso loquatur et de semetipso testificetur quod non sit suae voluntatis, quod Hierusalem relinquit, quodque illam non relinqueret, nisi ab illo prior ipse relictus fuisset, et dicat ipse quod contra se populus fecerit, quomodo recesserit, quomodo revocantem audire contempserit, ut necessario facere debuerit ipsi Deus id quod protinus sequitur: Quid est illud? Quia ecce Dominus egredietur de loco suo, et descendet, et calcabit super excelsa terrae, et consumentur montes subter eum, et colles scindentur sicut cera a facie ignis, sicut aquae quae decurrunt in praeceps. Sensus iste est: Quia ecce Dominus recedet, et omne auxilium auferet a populo quondam suo, ubi vel in quo ita notus erat, sicut quilibet in loco suo; inde egredietur, et palam fiet ex ipso malorum eventu ac perpetuae captivitatis, quod de illo tali loco suo veraciter egressus sit et recesserit.