|
Si videris calumnias egenorum, et violenta judicia, et subverti
justitiam in provincia, non mireris super hoc negotio, quia excelso
excelsior est alius, et super hos quoque eminentiores sunt alii, et
insuper universae terrae rex imperat servienti. Qui non vult credere,
quod mundus lege regatur, propterea quoniam impietas injustitiae
dominatur, ejus mentem et voluntatem praeoccupat Ecclesiastes. Ne
mireris, inquit, quod iniquus vexet egenos, aut quia jus summum sit
saepe malum tibi summum. Quicunque iniquus erit, non impune abibit, et
injuste punitus non ibit inultus. Veniet debita poena malo, quamvis pede
claudo. Qui in sordibus est, sordescat adhuc, et justus justificetur
adhuc (Apoc. XII). Si aspicias conditionem nostrae naturae, quibus est
eadem sors eamdem sortiuntur legem. Sed libertas arbitrii, quae jam
omnia vitiavit, abstulit aequalem conditionem vivendi. Iste praeest,
ille subest, abundat tibi facultas, mihi deest et tenuis victus, alter
regit, alter regitur, hic servit, hic dominatur, unus punit, alter
punitur. Hoc autem libertate meremur. Virtus, vitium, vis, segnities,
dolus, ars et jus reddunt dissimiles quos Creator creavit similes. Tales
fecit culpa, non tales fecit gratia. Quis ergo ista arrogabit Deo? Quis
ei deroget quod mala patimur, quae perpetienda lucramur? Non homines
soli hac disparilitatis sorte monentur, nec solos egenos vexat inflicta
calumnia. Piscibus, feris, avibus, serpentibus atris, quos natura parens
condidit, sorte dispares sunt. Unde dolus piscibus? unde fraus brutis
animalibus? Decipit arte fera feram, piscis in aqua piscem. Est lupus in
terris, est lupus in mari unius pene furoris ingluvia pleni. Raptorem
alter devorat raptor, et alter eumdem. Locusta devorans multa a seleuce
devoratur. Quis dedit aquilae regnare inter aves? Quis dedit leoni
regnare super omne genus ferarum? Omnes rugitu terret, ipsum nullus. Ne
autem de me mirer, sic me magistrat natura, sciens certo distinguere
fine jus et legem, me tenet sub jure suo, et refrenat lege sua. Tenet
natura jus quod Deus ei praefixit. Accepit et leges tanquam impositos
sibi frenos, ne vagetur liberius justo. Omnes aequales creati sumus, sed
prohibemur aequales esse praescripta lege, quod magis et minus suscipit
usus naturae. Viribus, ingeniis, usu artis inaequales sumus, capientes
plus sive minus. Sunt etiam inaequales mundi honores, et distinctus est
gradibus suis orbis dominatus. Cur ergo mirer si ego jure aut lege
refrener? Iste mihi praecellit, major illi supereminet. Sunt et alii qui
istis altius praeemineant, et gubernent, sicut rex praecellit, cui
servit machina mundi. Non aliud dixit Ecclesiastes, quam dicturus erat
Petrus sive Paulus, et ipse Deus. Ait enim Paulus: Non est potestas nisi
a Deo (Rom. XIII). Item: Omnis anima potestatibus subjecta sit (ibid.).
Et Dominus: Reddite quae sunt Caesaris Caesari, et quae sunt Dei Deo
(Matth. XXII). Unus qui praesit multis cognovit orbis subditum et
alternam vicem miratur, ut unus et idem serviat et regnet, leo parvis,
muscula magnis. Quem timent multi, multos et ipse formidat, et quem
timent parvi, parvos ipse magnus timet. Quare elephas murem, quare leo
gallum timet album? Scorpio fortissimum occidit pungendo leonem, atque
draco tam grandem sternit fraudando elephantem. Accipe reges, qui aut
praeemineant principibus, quos verus rex hic exercet in umbra regnandi,
aut quod verius est, coeli accipe primates, non quidem singillatim vel
publica regentes regna. Ipsos etiam non merito, non ordine, sed nomine
et actu pares esse cognoscas. Non est enim par aliqua potestas. In Deo
autem solo par est et summa potestas.
|
|