CAPUT 3

Porro, quod semel et iterum dicit,

“in valle concisionis,”

idem intelligi volens, quod supra, ubi dixit, in valle Josaphat, meminisse nos facit historiae supra memoratae, quia in valle Josaphat congregati filii Ammon et Moab, et montis Seir, ut pugnarent contra Judam, versi contra semetipsos mutuis concidere vulneribus, unde et propter hoc ipsum, quod propriis gladiis concisi sunt, recte vallis concisionis, sicut econtra pro eo, quod illic filii Juda benedixerunt Dominum, dicta est vallis benedictionis. Sicut illi mutuis vulneribus semet ipsos conciderunt, sic in illa die reprobi, omnes propriis ex conscientiis condemnandi sunt. Sequitur:

“Et Dominus de Sion rugiet, et de Jerusalem dabit vocem suam. Et movebuntur coeli et terra, et Dominus spes populi sui, et fortitudo filiorum Israel.”

Quoniam de illo die Domini magno et horribili hactenus sermo est, recte rugitus iste et vox ista Domini illa intelligitur, de qua ipse in Evangelio dicit:

“Nolite mirari hoc, quia venit hora in qua omnes qui in monumentis sunt, audient vocem Filii Dei, et procedent qui bona fecerunt in resurrectionem vitae, qui vero mala egerunt, in resurrectionem judicii (Joan. V).”

Nam vox illa, de qua praemiserat, dicens:

“Amen, amen dico vobis, quia venit hora et nunc est, quando mortui audient vocem Filii Dei, et qui audierint, vivent (ibid.):”

ille rugitus, et illa vox est qua infernum moriendo ac resurgendo terruit ac vicit. praedamque ex eo tulit, secundum prophetiam Jacob, dicentis:

“Catulus leonis Juda, ad praedam fili mi, ascendisti (Gen. XLIX),”

etc. Ab illo rugitu Amos propheta incipit, dicendo:

“Dominus de Sion rugiet, et de Jerusalem dabit vocem suam (Amos. I).”

Quod idem est, ac si dicat:

“De Sion egredietur lex, et verbum Domini de Jerusalem (Isa. I.).”

Nam quod illic sequitur,

“et luxerunt speciosa pastorum, et exsiccatus est vertex Carmeli,”

quod interpretatur scientia circumcisionis, intelligitur de superbia Scribarum et Pharisaeorum, qui se profitebantur pastores populi, qui propter suas traditiones reliquerant traditiones Dei, videlicet quod illa quasi speciosa doctrina illorum, coruscante Christi Evangelio, lugere deberet, et exsiccari. Igitur

“Dominus de Sion rugiet, et de Jerusalem dabit vocem suam,”

videlicet quando de medio sanctorum, quorum cum millibus veniet, et de medio angelorum qui cum eo venient, quorum nimirum una societas recte Sion dicitur et Jerusalem, sedens in sede majestatis suae,

“dicet his qui a dextris erunt: Venite, benedicti Patris mei, possidete regnum. His autem qui a sinistris: Ite, maledicti, in ignem aeternum (Matth. XXV).”

Tunc utique movebuntur coeli et terra, sicut ait ipse Dominus. Nam

“virtutes coeli movebuntur (Matth. XXIV).”

Nec vero parvus erit terraemotus in occursum ejus, sed tantus, ut mortui omnes impulsi tanquam dormientes excitentur. Et electi quidem ipsi quoque timebunt et trement, sed in ipso timore vel tremore fortem et firmam retinebunt spem. Hoc est quod protinus ait:

“et Dominus spes populi sui, et fortitudo filiorum Israel.”

Omnis namque populus electorum Dei recte dicitur et est, quos omnes tunc eadem majestate sua miro modo et terrebit et confortabit, quia videlicet nunquam in semetipsis, sed in Domino speraverunt, nunquam de sua, sed de Domini fortitudine praesumpserunt. Quo contra falsi Israelitae in semetipsis sperant, et de semetipsis fortes videri volunt, dum

“quaerentes suam statuere justitiam, justitiae Dei subjecti non sunt (Rom. X).”

Haec omnia gentibus praedicata sunt secundum praeceptum dicentis superius:

“Clamate hoc in gentibus,”

et quaecunque ab eo loco dicta sunt, propheta de persona Dei loquebatur. Nunc tandem ipse Deus in persona sua loquitur et dicit:

“Et scietis quia ego Dominus Deus vester, habitans in Sion, in monte sancto meo, et erit Hierusalem sancta, et alieni non transibunt per eam amplius. Et erit in die illa stillabunt montes dulcedinem, et colles fluent lacte, et per omnes rivos Juda ibunt aquae. Et fons de domo Domini egredietur, et irrigabit torrentem spinarum. Aegyptus in desolationem erit, et Idumaea in desertum perditionis, pro eo quod inique egerunt in filios Juda, et effuderunt sanguinem innocentem in terra sua. Et Judaea in aeternum habitabitur, et Hierusalem in generationem et generationem, et mundabo sanguinem eorum quem non mundaveram, et Dominus commorabitur in Sion.”

Miro modo verba suae personae verbis prophetae Dominus subjungit per conjunctionem, et, ac si dicat: Ista omnia, quae jussi clamari in gentibus, fient, et tunc vos qui estis populus meus, qui dicimini et veri estis filii Israel,

“quia ego Dominus Deus vester,”

scietis, inquam, quia videbitis. Videbitis autem, non adhuc

“per speculum in aenigmate, sed ad faciem (I Cor. XII).”

“Ego ille Dominus Deus vester,”

tunc cognoscar a vobis

“habitans in Sion, in monte sancto meo,”

et quemadmodum alius propheta testatur:

“Tunc loquar ad inimicos meos in terra mea, et in furore meo conturbabo eos, ego, inquiens, constitutus sum rex ab eo super Sion montem sanctum ejus (Psal. II).”

Et tunc erit Hierusalem sancta, videlicet

“quam, ut Apostolus ait, exhibui mihi sponsam gloriosam non habentem maculam aut rugam (Ephes. V),”

et de qua Joannes in Apocalypsi:

“Vidi civitatem Hierusalem novam descendentem de coelo, a Deo paratam, sicut sponsam ornatam viro suo (Apoc. XXI).”

“Et alieni, inquit, non transibunt per eam amplius.”

“Alieni,”

inquam, scilicet timidi, et increduli, et exsecrabiles, et homicidae, et fornicatores, et venefici, et idololatrae, et omnes mendaces, qui antehac per eam transibant eamque fatigabant, amplius per eam transire non poterunt, quia foras missi erunt, et sicut illic scriptum est,

“pars illorum erit in stagno ardenti igne et sulphure, quod est mors secunda (ibid.).”

Item: Illic scriptum est:

“Foris canes et malefici, et impudici, et homicidae, et idolis servientes, et omnis qui amat et facit mendacium (Apoc. XXII).”

Igitur

“alieni non transibunt per eam amplius,”

“et neque mors ultra erit, neque luctus, neque clamor, neque dolor, quae prima abierunt (Apoc. XXI).”

“Et erit in die illa, inquit, stillabunt montes dulcedinem, et colles fluent lacte, et per omnes rivos Juda ibunt aquae.”