|
|
“Nunquid aliquis attulit ei manducare?”
|
|
Eodem modo in verbis ejus carnali sensu caligabant, cum diceret eis:
|
“Ego habeo cibum manducare, quem vos nescitis,”
|
|
quo et Samaritana mulier, cum de aqua viva a se petenda vel danda
loqueretur ei. Non ergo mirum quod illa in aquae vocabulo haesitavit,
cum isti in cibi nomine nihil velociores ad intelligendum fuerint. In
hoc sane miram dignationem operae pretium attendere sapientiae Dei, quae
sic parvulis condescendit, ut non omittat qualemcunque rem occasio sibi
objecerit, quin per ejus similitudinem illis introducendi studio, quasi
prae oculis exhibeat invisibilia mysteria regni Dei. Quid enim omittit
qui non regum nuptias, nec piscatorum sagenas, non margaritas
negotiatorum (Matth. XIII), nec veteres uteros vinariorum (Luc. V), non
ficus (Marc. XIII) aut vineas, neque granum sinapis (Luc. XVII), nimirum
inter minuta praeterit olera? Ita de singulis similitudines coelestium
carnalibus explicat, ut tanquam in notis et vulgaribus speculis solis
imaginem videant, qui ejus splendore aegris oculis ferre non sustinent.
Sic nunc mulieri aquam haurienti sub nomine aquae de gratia locutus est
Spiritus sancti, ut ex commoditatibus aquae visibilis quam hauriebat,
virtutem perpenderet aquae invisibilis, quam nesciebat. Sic nihilominus
cibos offerentibus incorporeos, de corporeo loquitur cibo, ut ex
corporea refectionis similitudine, ostendat voluntarium, imo et optabile
sibi esse operari opus salutis nostrae. Quod quia non adverterunt prima
ejus dictione, dixerunt enim:
|
“Nunquid aliquis attulit ei manducare?”
|
|
protinus subsecutus adjungit:
|
“Meus cibus est ut faciam voluntatem Patris mei, ut perficiam opus
ejus.”
|
|
Quo dicto patenter indicat quam spontanea in operando salutem nostram
Deo Patri obedientia deserviat, et quod magis delectetur in hac
obedientia, quam aliquis esuriens, dum oblatis cibis dicitur ei:
Manduca. Et recte plus. Nam corporeis cibis sola caro quae defecerat
reficitur, iterum defectura; per hanc autem obedientiam sic refici
habebat mortalis et passibilis in Christo natura humana, ut resurgens a
mortuis jam non moriatur,
|
“mors illi ultra non dominabitur (Rom. VI).”
|
|
Quae est enim voluntas Patris, nisi illa de qua paulo ante mulieri
Samaritanae dixit:
|
“Nam et Pater tales quaerit, qui adorent eum?”
|
|
Quid, inquam, vult, aut quid quaerit Pater, nisi veros adoratores habere
qui adorent eum in spiritu et veritate? Sed tales per Filii passionem
inventi sunt, tales adoratores per crucem et sanguinem Filii Deo Patri
acquisiti sunt. Cum ergo dicit:
|
“Meus cibus est ut faciam voluntatem Patris mei,”
|
|
hoc, ut praedictum est, per congruam similitudinem magnifice exprimit,
quanto desiderio consummando operi salutis nostrae intentus sit. Et
quidem constat sanctos homines, qui spiritum adoptionis filiorum
acceperunt (Rom. VIII; Gal. IV), cum magna dilectionis dulcedine operari
opus fraternae salutis, etsi quidem a timore servili incipiunt in amore
filiorum consummari, quod est juxta Psalmistam dilatato corde currere
viam mandatorum Domini (Psal. CXVIII). Verumtamen nemini illorum adeo
dulcis est labor operis, ut omnino recte dicat:
quod facio voluntatem Dei. Non enim quidquam impassibile habet
substantia hominis, cujus respectu dicere possit laborem vel
afflictionem in opere Dei sic sibi delectabilem esse, ut cibus suus
debeat appellari. Constat quippe, tam ex anima et corpore, quod utrumque
est procul dubio passibile. Ideoque cum quis tribulatur, patienter et
suavitate conscientiae suae reclinatur, quia pie vivit in Christo (II
Tim. III), necdum recte dicitur cibo suo vesci, quia nondum ipsa merces
operis reficit, sed sola consolatur eum spes, in alio repositae
mercedis, ut non deficiat, sive lacescat [lassescat] sub illa qua totus,
id est in anima et corpore, premitur vi tribulationis. At vero Christus
non totus erat passibilis, neque tantum ex anima et corpore, quae
utraque passibilia tunc erant, sed ex divinitate quoque constat
impassibili. Et cum subiret acerbam passionem mortis, faciendo
voluntatem Patris, non totum, quod Christus est, id est divinam simul et
humanam naturam, transverberabat vis doloris, sed natura quidem hominis
vero dolore cruciabatur, natura vero Dei charitate sua cum Patre suo
pascebatur, qua et semper pascitur. Pascebatur, inquam, et saturabatur
opprobriis, non ut martyres sancti in gaudio spei, sed ut martyrum et
sanctorum omnium Deus, in praesentia sempiternae et incommutabilis rei.
Quid enim unquam speravit? quid unquam non habuit is, per quem omnia
facta sunt, Filius Dei? Nunquid operarius conductus fuit? Nunquid
praemium sperans evangelizavit? Nunquid usquam tale quid dixit, quale
apostolus Paulus?
|
“Necessitas, inquit, mihi incumbit; vae enim mihi est, si non
evangelizavero; si enim volens hoc ago, mercedem habeo; si autem
invitus, dispensatio mihi credita est (I Cor. IX).”
|
|
Quapropter et hoc nusquam de illo dictum est, quod praemium acceperit,
sicut solet dici de omnibus sanctis, quibus Deus mercedem laborum suorum
reddidit (Sap. X), quia videlicet ipse sanctorum omnium remunerator et
remuneratio est sedens ad dexteram Patris: ubi quamvis natura humana
gloria et honore, quem non habuerat, coronata sit (Psal. VIII), natura
tamen Divinitatis, quae illam naturam provexit, ita nos jure tenet
reverentia sui, ut recte fateamur quia Christus Dominus quidquid
secundum hominem accepit, non aliunde, sed de insita sibi divinitate
accepit, ac proinde mercede donatum illum dicere fas non sit. Igitur
sancti omnes, quandiu hic exsulant, ubi a divinae visionis convivio
gementes jejunant, quamlibet voluntarie, quantolibet cum amore, quod
bonum est ad omnes operentur (Gal. VI), sive inviti pro dispensatione
credita, sive volentes, et ideo mercedem apud Deum repositam habentes,
evangelizent (I Cor. IX), nemo tamen illorum recte dicit:
|
“Meus cibus est, ut faciam voluntatem Dei,”
|
|
solus autem ille qui non aliunde mercedem sperabat, sed in seipso
habebat, dicente propheta:
|
“Ecce merces ejus cum eo, et opus illius coram illo (Isa. XL),”
|
|
solus, inquam, ille, qui in opere suo jam divinitate sua pascebatur,
veraciter dicere potuit:
|
“Meus cibus est, ut faciam voluntatem ejus qui misit me, ut perficiam
opus ejus,”
|
|
quia videlicet Dei Filius impassibilis, in ipsa passione carnis, quam
voluntate Patris assumpsit, dum perficeret opus ejus, opus nostrae
redemptionis, opus nostrae salutis, plene atque perfecte delectabatur
cum illo propter nos in plenitudine charitatis. Nostra quoque
qualiacunque bona opera, nostra fides et dilectio, caeteraque talia,
nunc interim cibus ejus sunt, postmodum vero noster cibus erit visio
ejus, ubi implebit quod promittere dignatus est,
|
“ut edatis, inquit, et bibatis super mensam meam in regno meo (Luc.
XXII).”
|
|
Unde ordinate in Apocalypsi loquitur:
|
“Si quis audierit vocem meam, et aperuerit mihi januam, introibo ad
illum, et coenabo cum eo, et ipse mecum (Apoc. III).”
|
|
Cibamus enim eum, quoties eamdem voluntatem Patris usque ad finem,
scilicet aedificando alterutrum facimus, donec ipse qui est caput super
omnia membra Ecclesiae, quae est corpus ipsius, plenitudo ejus omnia in
omnibus adimpleatur (Ephes. I). Sicut enim adimpletur imperator, si
quotidie ejus augeatur exercitus, et fiant novae provinciae, et
populorum multitudo succrescat, ita et Dominus noster Jesui Christus, in
eo, quod sibi credunt omnes, et per dici singulos ad fidem ejus veniunt,
ipse adimpletur in omnibus, et quicunque hanc voluntatem Patris cum illo
faciunt, ipsi illum cibant, et juxta alium evangelistam faciunt illum
proficere aetate et sapientia et gratia, non solum apud Deum, sed etiam
apud homines (Luc. II). Cur autem nunc primum hujusce cibi sui mentionem
fecit? Nam si hactenus discipulis suis cibos sibi offerentibus
consuevisset ista commemorare, non utique nunc errassent in verbis ejus,
dicendo:
|
“Nunquid aliquis attulit ei manducare?”
|
|
Cur ergo nunc primum dixit,
|
“meus cibus est, ut faciam voluntatem ejus, qui misit me,”
|
|
nisi quia nunc primum tempus et locus commonuit, videlicet exeuntibus de
civitate, et venientibus ad eum alienigenis, scilicet Samaritanis, erga
quos et omnes gentes haec erat voluntas Patris, ut operante Filio,
fierent veri adoratores sui? Gratulabatur namque Filius in illo cibo
suo, in illa voluntate Patris, licet patriam suam, in qua inhonorandus
erat, scilicet Judaeos, quorum detrimento sibi parabatur ille cibus, ut
est gentium salus, Judaeos, inquam, falsos adoratores, templo diruto, et
civitate Jerosolimorum subversa, ejiciendos humano fleverit affectu
(Luc. XIII). Itaque cum Samaritanos exeuntes et venientes ad se videret,
permanens in metaphora gratulabundus, ad modum divitis, cui jam matura
messis cibos plurimos pollicetur, hoc modo coepta prosequitur:
|
|