CAPUT XXX. Quod ait:

“Cumque impleti fuerint aies tui,”

etc. Ecclesiam promissam esse Christo secundum carnem, et super illo psalmum illum esse:

“Misericordias Domini in aeternum cantabo.”

“Nunquid, ait, tu aedificabis mihi domum ad habitandum? Neque enim habitavi in domo ex die illa qua eduxi filios Israel de terra Aegypti, usque in diem hanc.”

Ac si diceret: Non poteris mihi domum aedificare, quia vir sanguinum es, et multum sanguinem effudisti. Amplius autem non poteris mihi domum aedificare, domum, inquam, id est Ecclesiam, in qua mihi complacitum sit per gratiam inhabitare, quia videlicet cum propriis non careas, peccata populi nequaquam potes tollere, quod est revera Deo domum aedificare. Econtra.

“Praedicit, ait, tibi Dominus quod domum faciat tibi Dominus.”

Non tu illi, sed ille tibi domum aedificabit, in qua tu, et per communem fidem quidem domesticus sis, et per gratiae privilegium honorem obtineas paterni nominis. Nam ecce sustine me, audi, et hoc ipsum per me prophetam suum praedicit Dominus tibi, vel certe illud quod nunc per me internuntium ejus audis, ipse tibi velut eximio prophetae per Spiritum sanctum postmodum revelabit.

“Cumque completi fuerint dies tui, et dormieris cum patribus tuis, suscitabo semen tuum post te, quod egredietur de utero tuo, et firmabo regnum ejus. Ipse aedificabit domum nomini meo, et stabiliam thronum regni ejus usque in sempiternum. Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium.”

Ac deinceps:

“Et fidelis eris domus tua, et regnum tuum usque in aeternum ante faciem meam, et thronus tuus erit firmus jugiter.”

Majestas dictorum atque sensuum omnino prohibet haec, de alio quolibet intelligi quam de Christo unico Filio Dei, et filio David, secundum divinitatem Domino David, secundum carnem autem filio David. Cujus enim nisi hujus thronum firmavit Deus usque in sempiternum? Aut de quo alio aliquando dixit, aut dicere debuit:

“Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium?”

Igitur larga et admiranda vicissitudine, dum pauper et angustus homo, immenso et incomprehensibili Deo, domum manufactam aedificare cogitat, Deus e contrario, quod homini impossibile erat, eidem domum aeternam, in qua veraciter et ipse Deus inhabitet, aedificaturum se pronuntiat. Sic enim propheta loquitur:

“Praedicitque tibi Dominus,”

scilicet Pater, quod domum tibi faciat Dominus, scilicet Patris Filius. Et revera domus Dei, quae sancta est Ecclesia, ipsa est domus David, in qua Pater Christi Deus secundum divinitatem; David autem pater Christi nominatur secundum carnem. Inde illa magnifica aeternarum cantatio misericordiarum, quas latitudo cordis ore angusto satis exprimere non valens contendit hoc modo:

“Misericordias Domini in aeternum cantabo. In generationem et generationem annuntiabo veritatem tuam in ore meo (Psal. LXXXVIII).”

Quas enim misericordias cantabis, o homo, quam veritatem meam annuntiabis ore tuo?

“Quoniam dixisti, inquit: In aeternum misericordia aedificabitur in coelis, praeparabitur veritas tua in eis (ibid.).”

Et reliqua usque ad finem psalmi dicta prophetica, tanti fulgoris et tantae claritatis quantum pretiosae fidei, aurum in pectore David igne suo conflare potuit excitatus spiritus pietatis. Sedebat enim effuso corde suo coram Domino, post auditum tantae promissionis, et dicebat.

“Quis ego sum, Domine Deus, quia adduxisti me hucusque,”

etc. Sane quod hic dictum est:

“Qui si inique aliquid gesserit, arguam eum in virga virorum et in plagis filiorum hominum, misericordiam autem meam non auferam ab eo,”

in psalmo praedicto citius expeditum est:

“Si autem dereliquerint filii ejus legem meam, et in judiciis meis non ambulaverint, si justitias meas profanaverint, et mandata mea non custodierint, visitabo in virga iniquitates eorum, et in verberibus peccata eorum; misericordiam autem meam non dispergam ab eo (ibid.).”

Neque enim iniquum aliquid acturus erat ille filius David Sanctus sanctorum, quod arguendum esset

“in virga virorum, et in plagis filiorum hominum,”

sed filii ejus qui sumus nos, sine peccato non sunt, imo multae iniquitates nostrae, multa peccata nostra sunt, quae in virga merito visitentur, et purgatoriis verberibus expientur, non amota tandem misericordia, si non sit peccantium dura et impoenitens pertinacia. Verumtamen utriusque loci una est sententia, quia videlicet filiorum Pater ille super se peccata tulit, et ipse est caput totius cujus membra sumus corporis. Et hujus quoque veritatis firmitas in illo typico Salomone templi manufacti aedificatore praecessit. Nam et ille legem Domini dereliquit, et filii ejus reges Juda in judiciis Domini non ambulaverunt, nam praeter David et Ezechiam et Josiam omnes peccaverunt. Deus autem in virga iniquitates eorum visitavit, et misericordiam suam non abstulit ab eis, quando, juxta veritatem Dei juramento firmatam, cum David nasceretur ex eis, qui, sicut jam dictum est, misericordiam, vel misericordiae domum aedificaret in coelis.