CAPUT V. Cur haec Paschalis sacra solemnitas octavas habeat, cum ipsa sit octava, id est octavam mundi aetatem respiciat, quae est universalis resurrectio.

Jam de reliquis paschalis hebdomadae officiis locuturus, opportunum esse arbitror, de ipsis Paschae octavis communiter aliqua praeloqui. Quaeri etenim potest, cur, cum haec sacra solemnitas octavam illam significet, ut superius dictum est, quae septem labentibus hujus mundi aetatibus aeterna stabilisque succedet, ipsa quoque octavas habeat. Nam de caeteris solemnitatibus illud fere omnibus notum est, quod idcirco octavas habeant, quia principium jam illis adesse, finemque, id est consummationem felicitatis in resurrectione futuram esse pariter considerantes, jure in octavam usque, celebritatis perducimus laetitiam. Haec autem solemnitas, quia resurrectionis est, ipsam totam respicit octavam, et celebritas ejus ultra dies octo, id est usque Pentecosten protenditur. Cur ergo et ipsa octavas habeat, merito quaeritur. Sciendum itaque est, quia resurrectio nostra quam exspectantes, jam nunc hujus solemnitatis occursu praeoccupando celebramus, vera et perfecta erit circumcisio, significata per illam, quae in veteri lege carnali Israel mandata est, octavi diei circumcisionem (Gen. XVII). Hujus autem verae circumcisionis, octo, ut ait Hieronymus, beatitudines sunt, et considera, inquiens, quia verae circumcisionis, octava beatitudo martyrio terminetur.

“Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est regnum coelorum (Matth. V).”

Veram ergo circumcisionem resurrectionis recte solemnibus octo dierum celebramus officiis, quam Dominus ipse, ut magnificam esse ostenderet, tanquam plenum et solidum corpus, longo, lato atque alto permensus est octonario beatitudinum numero commendans, qui ejusmodi est apud geometras, ut plenum et solidum corpus primus perficiat. Nostris enim numeris illi uti familiare est, imo suis, cui veraciter dictum est:

“Omnia in numero et mensura et pondere posuisti (Sap. XI).”

Verumtamen, quoniam non adeo geometricas traditiones, sed potius aeterni musici Dei cantiones in Scriptura sacra cognoscere operae pretium est, qui et citharam se habere indicat, cui dicit in Psalmo:

“Exsurge, gloria mea, exsurge, psalterium et cithara (Psal. LVI),”

cantilenam ejusdem citharae, imo citharam ipsam, in his octo beatitudinum sententiis tanquam octo chordis, quae integram reddunt diapason, consideremus. Et hoc placeat vel maxime musicis, quia, cum (sicut tradunt musicae artis scriptores) citharas antiquitus octo per diapason chordis fieri mos fuerit, musicus coelestis Deus, hanc illis in cithara sua, id est in ea quam assumpsit humanitate, de carnis nostrae sylva similitudinem repraesentat, dum aeternae laetitiae cantilenam per integram diapason, id est per octo beatitudinum (Matth. XI) chordas modulans, scitos pueros ad saltandum, id est dociles discipulos ad bene operandum excitat. Illud quippe fidei nostrae notissimum est, quia citharae huic de septem vocum discriminibus nihil deest. Quid enim sunt septem spiritus Dei, quibus Dominicus homo, requietionis locus unicus est, nisi septem vocum spiritualium discrimina, quibus omnis ejusdem Domini nostri contexitur doctrina? Illud quoque praetereundum non est, quod, sicut vocum non nisi septem sunt discrimina, et idcirco in diapason octava semper eadem est, quae et prima, sic secundum Spiritus sancti septem munera, dum nobis cithara haec, octo cordis, id est octo beatitudinibus coelestem diapason personat, octava beatitudo eadem est, quae et prima,

“quoniam ipsorum est regnum coelorum.”

Quod ne nullius auctoris patrocinio fultum, forte ulli contemptibile videatur, beati Augustini non longe dissimilem super eisdem Dei spiritibus, eisdem que beatitudinibus sententiam habemus. Ille namque septem gradus, quibus ad divinam contemplationem possit ascendi, in libro De doctrina Christiana distinguens, septem spiritibus Dei, septem supradictas beatitudines hoc modo coaptat, octavam nunc interim omittens, quoniam ipsa eadem est quae prima. De spiritu timoris Domini, timor, inquit, iste cogitationem de nostra mortalitate, et futura morte necesse est incutiat, et quasi clavatis carbonibus omnes superbiae motus ligno crucis affigens, pauperes spiritu, id est humiles efficiat. De spiritu autem pietatis deinde inquit, opus est mitescere pietate, neque contradicere divinae Scripturae, sive intellectae, cum vitia nostra percutit, sive non intellectae, quasi nos aliquid melius possimus sapere. De spiritu vero scientiae, tunc ille timor, inquit, quo cogitat de judicio Dei, et illa pietas qua non potest nisi credere sanctorum librorum auctoritati, cogit eum seipsum lugere. Nam ista scientia bonae spei hominem, non jactantem, sed lamentantem facit. De spiritu fortitudinis, hoc, inquit, affectu impetrat sedulis precibus consolationem divini adjutorii, ne desperatione frangatur, et esse incipit in quarto gradu, hoc est, fortitudinis, quo esuritur et sititur justitia, et ab omni mortifera jucunditate rerum transeuntium fortiter sese avertens animus, extrahit. De spiritu consilii, ubi, inquit, aspexit quantum potest, in longinqua radiantem incommutabilem Trinitatem, eademque unitatem, suique aspectus infirmitate sustinere se illam lucem non posse persenserit, in quinto gradu, hoc et, in consilio misericordiae purgat animam tumultuantem, seque in dilectione proximi gnaviter exercens, in ea perficitur. De spiritu intellectus, cum, inquit, hoc modo pervenerit ad inimici dilectionem, ascendit in sextum gradum, ubi jam ipsum purgat oculum, quo videri Deus potest, quantum potest ab his qui huic saeculo moriuntur, videlicet

“per speculum et in aenigmate (I Cor. XIII).”

De spiritu sapientiae, ita, inquit, purgans oculum cordis talis filius ascendit ad sapientiam, quae septima est, qua pacatus tranquillusque perfruitur:

“Initium sapientiae timor Domini (Psal. CX).”

Ab illo enim usque ad ipsam per hos gradus tenditur et venitur. Sed nos jam ad rationes officiorum considerationem vertamus, et cum tanti doctoris auctoritate eadem officia, quae octo beatitudines mystice praedicant, a gradibus vel ordine donorum Spiritus sancti non dissonare firmemus. Adeo namque in his paschalibus praesentis hebdomadae officiis, illa octo beatitudinum consonantia observata est, ut sensibus vel ordini sententiarum, quibus illas Dominus beatitudines contexuit, sensus et ordo officiorum, si diligenter examinetur, consonare probetur. Hoc autem superius in officio primo diei non dictum, sed usque adhuc opportune reservatum est, videlicet quia longa interjectio novarum consuetudinum, de quibus dicendum videbatur, lectoris memoriam fatigare, vel etiam fraudare poterat. Nunc ergo, ubi rationes officiorum paschalium continuandae sunt, competentius dicetur quod illic est tacitum.