CAPUT XVII.

Quod non, ut quidam opinantur, apostoli una tantum, id est Hebraea lingua, loquebantur, ita ut cuique genti sua videretur, quod miraculum, ut ait Beda, non loquentium esset, sed audientium.

Et non (sicut suspicantur nonnulli) sic in illorum vocibus omnes loquelae atque sermones audiebantur ut tamen una tantum lingua, scilicet Hebraea, loquerentur: sed uniuscujusque nationis homini sua lingua videretur quod, ut ait Beda, miraculum non loquentium esset, sed audientium, id est non illis qui loquebantur erat vera virtus, sed in audientium auribus prodigium, imo error, id est non rei existentis erat sensus. Non, inquam, sic egit ille Spiritus veritatis, nec sic opinatur de illo, quicunque prudenter discernit quid doceat magistrum illum, qui omnem veritatem docere venit (Joan. XVI). Superest enim ut scripta quoque illorum quae dispersi per mundum universum, diversarum linguarum hominibus mittebant isti unius tantum, id est Hebraicae linguae litteris eos asserant scripsisse, omnemque hominem, cujusque linguae, unicunque vidisset Hebraicos 125 illorum apices, eodem miraculo suae linguae Scripturam aestimavisse: Quod valde ridiculum est: Saltem nos Latinos excipiant. Nam de nobis certum habemus quia Scripturas, quas Hebraice aut Graece conscripserunt, absque translatoribus legere nequimus. Illud quoque consequens est ut quamcunque ipsi linguam audirent, putarent Hebraeam, quamcunque viderent Scripturam, existimarent esse Hebraicam. Quod nimis frivolum, ut dictum est, ineptumque et erroneum, sanctoque Spiritui probatur indignum per omnia. Nec difficile est, hanc praesumptuosam suspicionem, Scripturae quoque auctoritate explodere:

“Et repleti sunt, inquit, omnes Spiritu sancto et coeperunt loqui variis linguis, prout Spiritus sanctus dabat eloqui illis (Act. II).”

“Coeperunt loqui variis linguis, ut Spiritus sanctus dabat eloqui illis,”

Scripturae verba sunt, quibus omnino repugnat id quod praedicta suspicio conjectat. Loquebantur ergo, nec falso videbantur loqui, dabatque vere Spiritus sanctus eloqui illis: verum, novum hoc canticum, ut canimus, ponens sanctificationis signum, ut in ore eorum omnium genera nascerentur linguarum. Novum, inquam, signum: Significabat enim quod Ecclesia Deum, hactenus notum sibi in sola Judaea (Psal. LXXV), linguis omnium gentium deinceps esset locutura. Ita vero signum fuit, ut causa quoque efficiens, principiumque esset futurae rei. Nam quomodo gentium magistri fierent nisi per scientiam linguarum copiam habuissent conferendi cum eis sermonem: Quomodo, inquam, saltem respondissemus: Amen, super benedictionem illorum, cum quid dicerent, nesciremus? (I Cor. XIV.) Turrim isti aedificaturi erant, nunc tempore accepto et divino, turrim, inquam, cujus cacumen coelos tangeret (Gen. V), per quam futurum quisque metuens judicium, in coelum fugere posset. At illi, qui olim absque Dei magisterio, soloque humano opere, superbia duce turrim sibi exstruere voluerunt, per quam ascenderent in coelum, facta confusione linguarum, cum prius esset terra labii unius et sermonum eorumdem, divisi contra se, ac dispersi sunt (Gen. VI). Igitur nunc, quando Dei consilio turris corporis Christi, quod est Ecclesia, de vivis et electis lapidibus per universum mundum rite et ordinate construitur (I Petr. II), recte omnes linguae ad horum artificum ora revocantur, nec sicut ibi, cum quis posceret lapidem, alius offerebat bitumen, cum peteret aquam, porrigebat trullam; ita hic, cum structores nostri annuntiarent pacem, nos suspicaremur bellum, cum praedicarent regnum Dei, nos putaremus gloriam mundi.