CAPUT 4

Item et illud notandum, quod cum dixisset:

“eo quod concluserit captivitatem perfectam in Idumaea,”

addidit pluraliter,

“et non sunt recordati foederis fratrum.”

Quinam erant, qui non sunt recordati foederis fratrum? Nimirum Tyrus sive Chananaeus et Idumaea. Ambo namque consilium incuntes, unam eamdemque voluntatem habuerunt. Idumaea sive Edom, ut contra fratrem de captivitate revertentem armatus exiret; Chananaeus, ut idumaeae malitiam adversus fratrem approbaret, pariterque accurrendo cum armis fraternum odium sibi placere ostenderet. Ita foedus fraternum, foedus naturale, alter istorum impugnavit, alter ut impugnaretur adjuvit. Praeterea, fratres quodam modo Judaeorum Tyrii fuerunt, eo quod Hiram princeps Tyri cum David atque Salomone habuerit amicitias (III Reg. V, 6), in tantum, ut et ille in aedificationem templi atque palatii ligna cedrina ratibus Joppen usque perduceret, et hi frumentum et oleum Tyriis largirentur, et viginti urbes in Basan ei dono daret, quas ille, quia graminibus plenae erant, suscipere noluit. Verum quid post illam societatem ante tempora prophetiae hujus fecerit Tyrus contra Israel, sive contra Judam, et quomodo vel quando concluserit captivitatem perfectam, sacra non narrat Historia. Item, quod dicit deinde:

“Et immittam ignem in murum Tyri, et devorabit aedes ejus,”

sacris litteris aperte traditum non invenitur. Et quidem Nabuchodonosor Chaldaeorum rex Tyrum expugnavit et cepit, secundum prophetiam Ezechielis dicentis:

“Circumdabit te munitionibus, et comportabit aggerem in Aegypto (Ezech. XXVI).”

Et rursus:

“Nabuchodonosor rex Babylonis servire fecit exercitum suum servitute magna adversus Tyrum (Ezech. XXIX),”

et caetera; sed cuncta haec absque ignis conflagratione fieri vel perfici potuerunt. Itaque quoquo modo in illam Tyrum vindicatum sit, illud dubium non est quin super generationem illam saepe dictam scelera ejusdem Tyri, sicut et caetera omnia, venerint, quia quod Tyrus fecisse arguitur, illa spiritualiter implevit persequendo, ut superius jam dictum est, fidem Evangelii Christi. Proinde cum dicit,

“Super tribus sceleribus Tyri, et super quatuor non convertam cum,”

subaudiendum est, ut in caeteris, verticem Carmeli. Neque enim, quod dicit

“eum,”

referri potest ad Tyrum, cum Tyrus sit feminini generis. Cur autem vertex Carmeli illam quae Dominum crucifixit generationem significet Judaici populi, saepe dictum est, et in hac serie lectionis memoriter tenendum est. Sequitur:

“Haec dicit Dominus, super tribus sceleribus Edom, et super quatuor non convertam eum, eo quod persecutus sit in gladio fratrem suum, et violaverit misericordiam ejus, et tenuerit ultra furorem suum, et indignationem suam servaverit usque in finem. Et mittam ignem in Themam, et devorabit aedes Bosrae.”

Ecce jam tertio culpatur Edom, primo cum Gaza sive Philistiim, deinde, cum Tyro sceleribus arguebatur, nunc in sua tantum persona dicitur quid fecerit, et quid recipere mereatur, et merito, cum singulae gentes singulis vicibus coarguantur, iste Israelis frater impius, tertio in judicium sermonis divini protrahitur,

“eo quod fratrem suum in gladio persecutus sit, et misericordiam ejus violaverit.”

Levemus oculos nostros superius, et statum illius consideremus temporis, quando Edom transitum, sicut jam dictum est, fratri suo Israeli per terram suam non concedens, etiam armatus contra illum exivit cum infinita multitudine et manu forti, et tunc intelligemus quanta misericordiae violatio fuerit. Israel de captivitate demissus egrediebatur, ipse autem Edom in suo monte habitabat dives et robustus. Cumque esset illius frater uterinus, ex eodem patre, et uno, ut Apostolus ait, concubitu pariter generatus, sic universos germanitatis naturales occlusos tenuit affectus, ut crudelior contra illum nulla esset ex cunctis gentibus, et caeterarum gentium roboraret manus, persecutionis et odii primus auctor et praevius. Nec vero contra hominem fratrem, sed contra Deum erat odium ejus. Quam enim ob causam tali vel tanto contra Israelem odio ferebatur? Nimirum propter benedictionem, qua sibi frater ita Domino disponente fuerat praelatus. Idcirco cum dixisset propheta,

“eo quod persecutus sit in gladio fratrem suum, et violaverit misericordiam ejus,”

addidit,

“tenuerit ultra furorem suum, et indignationem suam servaverit usque in finem.”

Furorem et indignationem illam dicit, quia furens et indignans Edom, id est, Esau semper odio habens Jacob, dixit in corde suo:

“Venient dies luctus patris mei, ut occidam Jacob fratrem meum (Gen. XVII).”

Hoc propositum odii paterni, posteritas de qua nunc sermo est, usque in finem servavit, agendo pro posse quidquid furor et indignatio suggessit. Et quidem quandiu filii Israel in Aegypto servierunt, et tam durae servitutis pensum Pharaoni et Aegyptiis illudentibus in luto et latere solverunt, consolabatur se nequiter in illo fratre maligno Edom, paululumque requiescebat odii spiritus, non dubium sibi fore existimans quod cassa semper deberet esse benedictio, qua junior Jacob sibi priori fuerat praelatus, cum ipse jam regnaret, ille autem misere peregrinaretur. At ubi magnalia Dei facta sunt in Aegypto pro illo fratre suo; ubi illum egressum esse audivit in manu potenti et brachio excelso, utique non dubium quin renovatus sit livor, exarserit furor, efferbuerit indignatio, quippe qui primus in gladio, perpetuus in odio, frequens contra illum fuit in bello, donec, vincente David, persensit quod benedictionibus Domini invalidior, Jacob infirmior, Israel esset indignior:

“Facta est namque universa Idumaea serviens David sub tributo, et ipse posuit in Idumaea custodes, statuitque praesidium (II Reg. VIII).”

Idcirco malam ubique nimisque acerbam passim in Scripturis sanctis habet memoriam. Omnes homicidae, universi persecutores piorum, nomen ejus haereditaverunt ut vocetur Edom, quia videlicet cunctorum ipse fuit exemplum. Exempli gratia:

“Memento, Domine, inquit Psalmista, filiorum Edom in die Jerusalem, qui dicunt: Exinanite, exinanite, usque ad fundamentum in ea (Psal. CXXXVI).”

Idem enim est ac si dicat: omnes cives regni Dei, exsultantes super flumina Babylonis, id est super decursum confusionis hujus saeculi. Memento, Domine, tribulationum, quas sustinemus illatas a filiis Edom, id est, ab imitatoribus Esau, qui propter saevitiae magnitudinem dictus est Edom, quod interpretatur terrenus sive sanguinolentus, quia ipsi cupiunt exinanire Jerusalem usque ad fundamentum, ut totum funditus destruatur fidei et veritatis aedificium. Cunctorum talium homicidarum maximi et notissimi carnales Judaei sunt, Abrahae sive Israel filii sunt. Illi etiam secundum exemplum prioris Esau, primogenita sua perdiderunt, scilicet, adoptionem filiorum et gloriam, et testamentum, et legislationem, et promissa, quae illorum, ut Apostolus ait (Rom. IX), esse debuerunt, gentes autem, secundum exemplum junioris Jacob, eadem haereditaverunt. Et sicut ille ascendenti ex Aegypto Israeli, quanto per carnem propinquior, tanto per odium fuit caeteris gentibus nequior, sic Judaei, quanto per carnem Christo propinquiores, tanto per invidiam Christiano populo, ex quo coepit praedicari fides evangelica, fuerunt perniciosiores, primique ante omnes gentes, et maximi inter omnes gentes inimici ac persecutores. Itaque et quod nunc dicit:

“Super tribus sceleribus Edom, et super quatuor non convertam eum,”

ad utrumque quidem est referendum, maxime autem ad illum qui non carne, sed spiritu est Edom, scilicet Judaicum populum, qui per verticem Carmeli saepe dictum, et adhuc dicendum est, significatur.