CAPUT V. De rogationibus a sancto Mamerto institutis.

Hujus sponsionis memor, et in ea spem ponens sanctus Mamertus, Viennensis episcopus cum Christianus populus longa et gravi afflictione urgeretur, ausis etiam divino judicio lupis turmatim cum confertis confligere hominibus, rabidamque dentium caedem, non solum villis, sed et plenis inferre moenibus rogationes fieri solemnes ante diem ejusdem Dominicae ascensionis instituit, ut tanquam abeunti in coelum Domino ac dicenti:

“Petite et accipietis (Joan. XVI),”

humanae miseriae commemoratio triduanis supplicationibus ambitiosius ingereretur, et ut rememorata sponsoris potentia fide petentium spes roboretur, in eisdem processionibus triumphatoris coelos ascendentis insignia, scilicet cruces atque vexilla praeferuntur. Horum usus in Ecclesia coepit a Constantini temporibus, qui cum vidisset in somnis signum crucis in coelo splendide collocatum, dictumque sibi fuisset:

“O Constantine, in hoc vinces;”

jussit viros eruditos ex auro et lapidibus pretiosis in vexillum sanctae crucis transformare signum, quod Labarum vocabatur. Hoc enim signum bellicum inter alia pretiosius erat, eo quod imperatorem praecedere, et adorari illud a militibus moris esset. Sciendum autem has rogationes triduanas litania majore, quam beatus Gregorius instituit, esse antiquiores. Siquidem a vicesimo Zenonis anno imperii, quo Mamertus episcopus praedictas rogationes instituit, usque ad novum Mauricii imperatoris annum, quo diluvium magnum in finibus Venetiae, et Liguriae et Italiae factum est, quale post Noe tempus non creditur fuisse, et subsecuta est e vestigio pestis inguinaria, qua cum Romanus populus pene deleretur Gregorius adhuc levita, litaniam majorem indixit, Pelagio papa eadem peste exstincto, paulo plus quam centum anni secundum chronographos inveniuntur.

Utrorumque salutares et opportunae traditiones eodem celebrantur officio, quo commonemur per evangelicam similitudinem, perseverare pulsantes ad ostium amici (Luc. XI), scilicet Domini nostri Jesu Christi, cujus ostium jam clausum est et pueri ejus cum ipso sunt in cubili (ibid.), quia videlicet ex quo ascendens in altum captivam duxit captivitatem (Psal. LXVII), in templa sua tanquam in cubili receptus, illic post laborem passionis in lectulo consummatae gloriae requiescit, et cum eo pueri ejus, id est sancti, qui de mundi hujus laboribus exierunt. Atque inde, sicut in introitu cantamus, Exaudivit vocem nostram (Psal. XVII), si quemadmodum in offerenda dicimus: Confitemur Domino nimis in ore nostro (Psal. CXVIII); nimis, inquam, id est usque ad improbitatem, propter quam surgat amicus ille evangelicus, et det amico suo panes, quotquot habet necessarios (Luc. XI). Epistola pulsantem ad amici januam competenter animat ad perseverantiam, de Elia proferens exemplum, ut argumentemur a simili, posse amicum vinci improbitate pulsandi. Nec desperet qui pulsat, eo quod sit peccator, et exemplum propositum est de justo. Peccatoribus enim propositum est. Siquidem peccatoribus loqui se indicat idem apostolus, sic incipiens:

“Confitemini alterutrum peccata vestra (Jac. III).”

Sed hoc est justitiae principium.

“Justus enim in principio accusator est sui (Prov. XVIII),”

id est ab accusatione sua incipit justificari. Peccatorem ergo, sed accusatione sua justificatum, illa concludit universalis sententia.

“Multum enim valet deprecatio justi assidua (Jac. V),”

et idcirco illi exemplo quoque licet uti, quod propositum est de justo Helia, ut pulsans, si non amicitiae causa, sicut in Evangelio dictum est, saltem improbitate perseverantiae vincat (Luc. XI).