CAPUT 17

“Respondit itaque Jesus, et dixit eis: Amen, amen dico vobis, non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem.”

Haec dicta quamdam impotentiam insufficientis naturae resonare videntur, sed si recte advertas veram, certam stabilemque Filii Dei omnipotentiam praedicare comprobantur. Quae cum vero sensu fuerint perspecta, clarebit, et quam recte quamque optime responderit ita Jesus quaerentibus se interficere. Et hoc primo sciendum quia fecunda oratrix sapientia Dei, ab hoc loco usque ad id quod longe inferius dicit: qui vero mala egerunt in resurrectione judicii, firmissimis argumentis utitur, utpote nobis verba faciens ad confutandas adversarias partes Judaicae vel haereticae pravitatis, et id ad confirmandam veritatem suae divinitatis, necessariam omni Christiano homini.

“Non potest, inquit, Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem.”

Quis unquam angelorum aut hominum hoc de seipso protestari potuit? quid enim Deum Patrem videt quis facientem, nisi omne bonum? quid vero aliud est quod ille non facit, nisi omne malum? Quod videlicet qui facit, a semetipso facit, quia solus facit, quia seorsum extra Deum et Patrem facit. Quis ergo sive angelorum, sive hominum, ita castum cor potest se habere gloriari, ut dicat quod a seipso quidquam facere non possit? Nam et angelica natura malum potuit facere et facit; et humana natura malum potuit facere et fecit. Et quidem sancti angeli firmati sunt, et quia, malo angelo quidquam a seipso faciente, id est, malum faciente, ipsi Deo principi suo adhaerere maluerunt, hoc in remunerationem acceperunt, ut deinceps malum facere non possint, quia, cum possent facere, noluerunt. Verum hoc non est per naturae ipsorum potentiam, sed per divinae voluntatis remunerantem gratiam. Proinde, etsi recte dicatur quod jam a seipsis quidquam facere non possint, attamen non illud verum est adjungere quod facient quaecunque viderint Patrem facientem. Te igitur, o Ari, cujus mortui quoque et in inferno sepulti, nomen fetori et honori est, toti magnae et sanctae civitati Dei; te, inquam, Filii Dei defensio praesens oppugnat; te haec vox ejus accusat; te verum hoc ejus testimonium verberat; te hic ejus clamor aeterna decollatione condemnat. Tu enim eumdem Filium Dei creaturam dixisti; tu factum esse inclamasti; tu, tempus erat, quando non erat adinvenisti; tu, convertibilem (heu pollute et immunde!), id est, de bono ad malum aeque ut angelicam vel humanam naturam deflexibilem esse delatrasti. Denique cum haec Judaeis diceret, jam hic horrisonus furor tuus in auribus ejus erat; jam te inter illas Judaeorum turbas tumultuantem et vesanientem audiebat; jam adversus blasphemias tuas seipsum defendendum suisque fidelibus succurrendum esse sentiebat. Ait ergo:

“Amen, amen dico vobis, non potest Filius a seipso facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem.”

Quid est hoc, o Ari, nisi idem ac si dixisset: Non est Filius convertibilis, id est, de bono ad malum flexibilis? Quid enim unquam vidit Patrem suum intus vel foris, in coelo et in terra facientem, nisi valde bona (Gen. I)? Sed ipse non potest quidquam a seipso

“facere, nisi quod viderit Patrem facientem.”

Ergo, non nisi omne bonum Filius facere potest, ergo de bono in malum mutabilis aut flexibilis non est, ergo convertibilis non est. Et vos itaque, o Judaei, quod illum quasi absque Patre suo quidquam facientem, solum propter Sabbata vestra persequimini? Cum Patrem ejus usque modo operantem culpare non audeatis, cur Filium interficere quaeritis? Forte dicitis: Deus Pater, quoniam lege Sabbatorum non tenetur, semper operetur, quia nonnisi bonum unquam operatur, nec evenire potest, ut malum operetur: Amen, amen, inquit, dico vobis, nec Filius unquam nisi bonum operatur, nec fieri potest ut aliud vel aliter quam Pater operetur. Ergo consequens est ut et ipse semper liber operetur, ut nulla Sabbati lege teneatur, ut etiam ipse Sabbati sit Dominus. Sed adhuc parum est. Nam hac prima propositiuncula concessa, constat quidem quod Filius nihil nisi bonum facere queat; sed nondum consequi videtur quod nullum bonum factum sit a Patre absque Filii cooperatione. Rationem ergo subjungit, ex qua constet quod in praedicta propositione nihil omnino exceperit.