CAPUT XXI. Quatuor colores, hyacinthum, purpuram, coccum, et byssum, qualiter Hebraei interpretentur, et de textura superhumeralis, et rationalis.

“Facient autem superhumerale de auro, et hyacintho, ac purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta opere polymito.”

Quatuor colores toties in hac Scriptura compositos, Hebraei ad quatuor elementa referunt, ex quibus universa subsistunt. Byssus aiunt terrae deputatur, quia ex terra gignitur. Purpura mari, quia ex ejus concheolis tingitur. Hyacinthus aeri, propter coloris similitudinem Coccus igni et aetheri. Et justum esse commemorant, ut pontifex Creatoris, non solum pro Israel, sed pro universo mundo roget. Siquidem et terra, et aqua et aere, et igne, mundus iste consistit, et haec elementa sunt omnium:

“Facies, inquit, superhumerale de auro et hyacintho ac purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta, opere polymito.”

Sciamus hoc vestimentum esse pontificis, et apud Hebraeos ephod appellari. Nec enim statim illud occurrit quod Samuel qui levita fuit scribitur, in libro Regum, primo habuisse aetatis adhuc parvulae, ephod (I Reg. II), id est superhumerale lineum, cum David quoque ante arcam Domini idem portasse referatur (II Reg. VI). Aliud est enim ex quatuor praedictis coloribus, id est hyacintho, bysso, purpura coccoque, et ex auro habere contextum; aliud in similitudinem sacerdotum simplex et lineum.

“Duas, inquit, oras habebit junctas in utroque latere summitatum, ut in unum redeant, ipsaque textura, et cuncta operis varietas, erit ex auro et hyacintho,”

etc. Auri, inquit, laminae, id est bracteae mira tenuitate tundantur, ex quibus secta fila torqueantur sub tegmine trium colorum hyacinthi, cocci, purpurae, et cum stamine byssino, et efficiatur palliolum mirae pulchritudinis in modum caracallarum praestringens fulgore oculos, sed absque cucullis, junctas habeat oras in utroque latere summitatum, ut in unum redeant.

“Sumesque duodecim lapides onychinos, et sculpes in eis nomina filiorum Israel, sex nomina in lapide uno, et sex in altero.”

Ut videlicet pontifex ingrediens sancta sanctorum nomina populi, pro quo rogaturus est Dominum, portet in humeris. Hoc nempe est quod subjungitur:

“Et pones in utroque latere superhumeralis memoriale filiis Israel, portabitque Aaron nomina eorum coram Domino super utrumque humerum ob recordationem. Rationale quoque judicii facies opere polymito, juxta texturam superhumeralis,”

etc. Patet litterae superficies, et scire volentibus omnium positionem, id est, superhumeralis, rationalis, tunicae hyacinthinae cum tintinnabulis ac malis punicis aureis, tunicae quoque lineae et baltei, tiarae quoque, et quod omnium sacratissimum est, laminae aureae super tiaram imminentes fronti pontificis. Haec, inquam, scire volentibus, descriptio litteralis est in promptu, qua planiorem descriptionem explicare non possumus. Proinde mysticas jam singulorum rationes subnectimus, sicut a Patribus editae sunt, primum secundum Hebraeos, deinde secundum ecclesiasticos.