|
Hoc quod jam supra diximus plane hic astruit, quia videlicet hora vel
momento, quo mittebatur in mare, dixerit aspiratus gratia spiritus
prophetici, abjectus sum ab oculis tuis, verumtamen rursus videbo
templum sanctum tuum. Hoc namque est, quod nunc ait, cum angustiaretur
in me anima mea, Domini recordatus sum, ut veniat ad te oratio mea, ad
templum sanctum tuum. Et considerandum quod novo genere oratio fiat pro
oratione, dum precatur ut oratio sua conscendat ad templum Dei. Et in
hoc magnae fidei firmitas animadvertenda est. Circumdatus aquis,
vallatus abysso, coopertus pelago, conclusus vectibus terrae non dubitat
aut interrogat utrum orationem suam possit Deus audire, utrum auris ejus
hic possit adesse, et de ventre ceti quid sibi dicatur auditu percipere,
sed certum habens apud se quia, dum nihil usquam latere potest, orat
fideliter ut orationi Deum tantis tamque profundis angustiis ad se
erumpere gestienti, viam ipse faciat, venientem ipse suscipiat. Magna
haec fides magnum meritum habet, coram Deo honorabilis est, quia docta
sive erudita est sanctamque scientiam habet. Quid enim? Nonne oratio
fidelis de boni verbi radice procedit? Ubi autem verbum radicatum sive
unde natum est, nisi de corde Dei Patris qui, ut fides catholica
firmiter tenet, Verbi boni genitor est, Verbi aeterni, quod et ipsum
Deus est? Ubicunque ergo conclusus homo sive hominis spiritus ubicunque
fuerit coangustatus, sive inferni, sive terrae vectibus, si apud se
habet verbum fidei, dum orat, non potest nesciri, quin imo ipso fidei
verbo viscera Dei, cor Patris altissimi fortiter tangit, unde est origo
Verbi boni. Nos ergo ex eo quod ait, cum angustiaretur in me anima mea,
Domini recordatus sum, hanc eruditionem capiamus ut noverimus eo tempore
quo deficit anima nostra et a corporis compage divellitur, nos non
debere alio cogitationem vertere, nisi ad eum qui et in corpore et juxta
corpus noster est Dominus, quia sic nostra oratio perveniet ad templum
sanctum ejus, ad ipsam altitudinem coeli, cujus immensitas magna domus
et sanctum est templum ejus. Hoc facere possunt, hanc fidem penes se in
illo mortis articulo illi habere vel retinere queunt, qui in corpore
viventes veritatem dilexerunt. Econtra qui mendacium diligunt in illa
hora magnitudine horroris praefocati, Verbum bonum invenire non possunt.
Unde et protinus sequitur: Qui custodiunt vanitatem, frustra
misericordiam suam derelinquunt. Non dixit, qui faciunt vanitates:
Vanitas quippe vanitatum, et omnia vanitas (Eccle. I), ne damnare
videretur universos et cuncto generi humano denegare misericordiam, sed
qui custodiunt vanitates sive mendacium, qui transierunt in affectum
cordis (Psal. LXXII), qui vanitates non solum faciunt, sed ita
custodiunt quasi diligant, et putant se invenisse thesaurum.
Misericordiam, inquit, suam derelinquunt. Licet offensa sit
misericordia, quam nos ipsum possumus intelligere Deum: Deus enim meus
misericordia mea, inquit Psalmista (Psal. LVIII), tamen eos qui
custodiunt vanitates non derelinquit, non detestatur; sed exspectat ut
redeant. Illi vero stantem misericordiam, et ultro se offerentem sponte
propria derelinquunt. Ego autem cum voce laudis immolabo tibi;
quaecunque vovi, reddam pro salute mea Domino. Sensus iste est: Ego
autem etsi vanitatem feci, non custodio illam, sed potius votum voveo
tibi, votum corrigendi, votum obediendi et pergendi quocunque jusseris,
et hanc obedientiam immolando tibi in voce laudis, haec vota pro salute
mea Domino. Vanitas quippe fuit quod, te praecipiente ut irem in Ninivem
civitatem magnam, et praedicarem in ea, praeoccupavi ut fugerem a facie
tua in Tharsis, metuens ne condemnaretur Israel impoenitens,
poenitentiam agente Ninive, et affectum gentis meae praeferens voluntati
tuae; sed hanc ipsam vanitatem non custodiam, id est in hac intentione
non persistam, praesenti vexatione commonitus quod tua voluntas sequenda
sit magis quam carnis affectus. Infelix Israel tantis tamque crebris
malis flagellatus, adhuc vanitates custodit pertinaciter colendo vitulos
aureos, quos Hieroboam fecit artifex vanitatis, nullius quippe regis
sui, tempore aliquo a peccatis suis recessit, et hoc agendo
misericordiam suam dereliquit. Ego autem adhuc illi condolens, vanum
habui consilium, ut a facie tua fugerem; sed nunc in tribulatione hac,
vanitatem illam non custodio, intentionem hujusmodi abjicio. Quod si non
facerem, misericordiam meam frustra derelinquerem; frustra, inquam; quia
nullum exinde fructum consequerer, neque eis, propter quem fugi a facie
tua, refuga Dei sui Israel. Igitur misericordia mea consequenter me non
derelinquat, quam ego misericordiam non derelinquo, quae nonnisi
derelinquentes se derelinquere consuevit, et nonnisi impoenitentibus
unquam se abscondit. Et dixit Dominus pisci, et evomuit Jonam in aridam.
Magnum hoc opus et testimonium evidens bonitatis et omnipotentiae Dei,
qui aurem suam illuc usque inclinavit, et quid in ventre ceti ageretur,
quid fides loqueretur, quid oratio moliretur audivit et appendit,
dixitque et dicere potuit pisci ut evomeret Jonam; et hoc utique non in
aquam, ubi periclitaretur, sed in aridam, ubi servaretur. Dixit hoc
plane non motis labiis, quae non habuit, neque voce elementari; sed illo
verbo, per quod et cetum et ipsum mare fecit. Illius verbi virtute
pressus venter belluae, prophetam reddidit, quomodo et ubi ipsum verbum
voluit. Nunc jam ad Domini nostri Jesu Christi personam juxta propositum
revertentes, hanc ipsam orationem secundum ipsum revolvamus; quia, sicut
jam diximus, haec oratio prophetae, orationis ejus typus est. Clamavi de
tribulatione mea ad Dominum, et exaudivit me. Apostolum in primis
loquentem audiamus: Qui in diebus, inquit, carnis suae preces
supplicationesque ad eum qui possit salvum facere a morte, clamore
valido et lacrymis offerens, exauditus est pro sua reverentia (Hebr. V).
Dicat ergo Christus, clamavi, quia revera clamore valido cum lacrymis
clamavit. Unde clamavit? De tribulatione mea, inquit, de ventre inferi.
Duo dixit, de tribulatione et de ventre inferi. Tribulatio fuit illi
angustia passionis, et de qua clamavit, ita ut evangelista refert, quia
positis genibus, factus in agonia, prolixius oravit, et factus est sudor
ejus sicut guttae sanguinis decurrentis in terram (Luc. XXII), ab illa
hora usque dum clamans voce magna spiritum traderet, clamore valido
clamavit. Venter inferi, descensus ejus ad inferos fuit totaque
absconsio sive depressio corporis ejus, quandiu in sepulcro jacuit.
Equidem de tribulatione quid clamaverit, ab hominibus praesentialiter
auditum est. Dixit enim inter alia quae audita sunt ex ore clamantis:
Heli, Heli, lamazabathani, hoc est; Deus meus, Deus meus, ut quid
dereliquisti me? (Matth. XXVII.) Et in consummatione tribulationis
clamans dixit: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum (Luc. XXIII).
Porro de ventre inferi quid clamaverit audiri non potuit a quoquam
mortali; sed antequam ipse in hunc mundum veniret, Spiritus ejus sanctus
in sancta Scriptura praedixit quid clamaturus esset, sicut et illa quae,
sicut jam diximus, clamans auditus est: Deus meus, Deus meus, ut quid
dereliquisti me (Psal. LXXXVI), et Pater, in manus tuas commendo
spiritum meum (Psal. XXX). Denique psalmus ille: Domine Deus salutis
meae, in die clamavi et nocte coram te. Intret in conspectu tuo oratio
mea (Psal. XV), etc., usque ad finem ejusdem psalmi, verba sunt clamoris
ejus de ventre inferi, postulantra celebrem glorificationem
resurrectionis, quod sine dubio prudens lector advertit. Igitur de
tribulatione mea, inquit, clamavi ad Dominum, subauditur, pro
transgressoribus exorans ut non perirent, et exaudivit me, ut videlicet
propter passionem meam, solveretur peccatum praevaricationis Adae, et
omnia delerentur peccata credentium in me. De ventre inferi clamavi, et
exaudisti vocem meam, subauditur, ut non derelinqueres in inferno animam
meam, nec dores Sanctum tuum videre corruptionem (Psal. LXXXVIII). Et
projecisti me in profundum in cor maris, et flumen circumdedit me. Omnes
gurgites tui, et fluctus tui super me transierunt. Sensus iste est:
Secundum rei veritatem exaudisti me, et secundum aestimationem hominum
projecisti me, juxta psalmum praememoratum: Aestimatus sum cum
descendentibus in lacum (Psal. LXXXVII), et juxta alterius psalmi
versiculum: Tu vero repulisti, et despexisti, distulisti Christum tuum
(Psal. LXXXVIII). Hoc enim videbatur illis, qui insultantes et capita
sua moventes dicebant: Confidit in Deo, liberet eum nunc si cult (Matth.
XXVII). Itaque secundum aestimationem illorum projecisti me in
profundum, in cor maris, id est in omne quod voluerunt de me facere
seditiosi Judaei similes mari, et flumen circumdedit me, videlicet
affluens tribulatio qua non parcentes afflixerunt me. Illi omnes
gurgites tui, illi omnes fluctus tui quos passus sum, super me
transierunt, id est sine dubio transibunt; neque enim permanebunt, sed
celerem finem habebunt. Tui namque fugerunt gurgites, tui fluctus; quia
videlicet non in ipsorum qui me afflixerunt, sed in tua potestate erat,
quousque inundarent super me fluctuantes insaniae illorum. Et ego dixi:
Abjectus sum a conspectu oculorum tuorum, verumtamen rursus videbo
templum sanctum tuum. Sicut jam dixi, quia projecisti me in profundum,
ita nunc repetens, et ego dixi, inquit, abjectus sum a conspectu
oculorum tuorum, subauditur, secundum aestimationem illorum vel secundum
rei veritatem, rursus videbo templum sanctum tuum, id est ego anima quae
descendi ad inferos, rursus ingrediar et resumam corpus meum, quod est
templum sanctum tuum, juxta illud: Solvite templum hoc, et tribus diebus
excitabo illud. Hoc autem, inquit evangelista, dicebat de templo
corporis sui (Joan. II). Videmus factum, credimus, propter quod et
loquimur, adimpletum; quia gurgites tui Deus, gurgites mortalitatis, et
omnium fluctus miseriarum, quascunque induxisti super nos, propter
praevaricationis Adae gentium, super eum transierunt, et finem habent,
et ipse rursus vidit templum sanctum tuum, id est resumpsit corpus, quod
principaliter est templum sanctum tuum; et nunc in medio Ecclesiae est,
quae et ipsa secundarie dicitur; et est templum sanctum tuum, et nunc in
gaudio videt illud templum sanctum tuum. Quemadmodum dixerat: Iterum
autem videbo vos, et gaudebit cor vestrum (Joan. XVI). Ubi autem vel in
quo dixerit, quod nunc se dixisse memorat his verbis: Et ego dixi:
Abjectus sum a conspectu oculorum tuorum. Psalmista jam ante hunc Jonam,
in quo idem Christus loquitur, praedixerat in persona ipsius: Ego autem
dixi in excessu mentis meae, projectus sum a facie oculorum tuorum
(Psal. XXX). Nam quod ait, ego dixi in excessu mentis meae, idem est ac
si dicat: Ego praevidi ia profunditate intellectus, qui excedit
intelligentiam omnis creaturae, subjungens, ideo exaudisti vocem
orationis meae, dum clamarem ad te (ibid.), quod et in isto praemissum
est, de ventre inferi clamavi, et exaudisti vocem meam, sive clamavi de
tribulatione mea ad Dominum, et exaudivit me. Interea considerare
perpulchrum est quomodo item in alio dicat ipse: In die tribulationis
meae clamavi ad te, qui exaudisti me (Psal. LXXXV). Majorem quippe habet
vim in sensu talis dictio, clamavi ad te, quia exaudisti me, quam si ita
dictum esset, exaudisti me, quia clamavi ad te. Denique omnes sancti
idcirco exauditi sunt, quia clamaverunt. Iste autem Sanctus sanctorum
solus est qui veraciter dicat, clamavi quia exaudisti me. Ipse est enim
electus ex millibus, qui solus idcirco venit in hunc mundum clamare pro
omnibus, quia scivit quod pro sua reverentia foret exaudiendus. Hoc ipse
in psalmo innuens, per os prophetae loquitur: Holocaustum et pro peccato
non postulasti, tunc dixi: Ecce venio (Psal. XXXIX). Et est sensus: Cum
ergo intelligerem quod illa de brutis animantibus sacrificia nolles,
quod nullus ex omnibus justis de peccato ad plenum satisfaceret, tunc
dixi: Ecce venio, sciens sine dubio futurum esse quod satisfacientem pro
omnibus et clamantem exaudires me. Hinc est quod clamans magna voce ad
monumentum Lazari, non orat exaudiri se, sed: Pater, inquit, gratias ago
tibi quoniam exaudisti me; ego autem sciebam, quia semper me amasti, me
audis (Joan. XI). Breviter autem concludendum est quia solus iste est,
qui dicat, clamavi ad te, quia exaudisti me; sanctus autem quilibet
dicat, quia clamavi ad te, exaudisti me. Sequitur: Circumdederunt me
aquae usque ad animam meam; abyssus vallavit me, et pelagus cooperuit
caput meum; ad extrema montium descendi; terrae vectes concluserunt me
in aeternum, et sublevabis de corruptione vitam meam, Domine Deus meus.
Quoniam in typo Christi propheta ejus et passus est et precem fudit,
perpulchrum est singulas voces istas ostendere prolatas, secundum
ordinem passionis Christi, sicut actuum passionis ejusdem ordo
processit. Circumdederunt me, inquit, aquae usque ad animam meam.
|
|