CAPUT IX. De muliere pulchra in bello capta et adamata, qualiter eam ducere uxorem liceat, et quid mystice significet.

(CAP. XXI.)Si egressus fueris ad pugnandum contra inimicos tuos, et tradiderit eos Dominus Deus tuus in manu tua, captivosque duxeris et videris in numero captivorum mulierem pulchram, et adamaveris eam, voluerisque habere uxorem, introduces in domum tuam. Quae radet caesariem, et circumcidet ungues, et deponet vestem in qua capta est, et sedens in domo tua, flebit patrem et matrem suam uno mense. Et postea intrabis ad eam, dormiesque cum ea, et erit uxor tua. Juxta litteram hoc fecisse David tradunt Hebraei de Maacha filia Tholomai regis Gessur (II Reg. III), videlicet quod in praelio captam, caesarie et unguibus praecisis, secundum hanc legem uxorem sibi sociaverit, ex qua genuit Thamar et Absalon. Porro juxta sensum mysticum hoc ita facere debet ecclesiasticus vir. Mulier pulchra in numero captivorum sive inimicorum, sancta Scriptura est, in tractatibus haereticorum. Nam et plerique haeretici sive haeresiarchae in cathedra Moysi, imo et in apostolico culmine sederunt, et quanquam de divinitate male sentientes, de moribus tamen et allegorica subtilitate utiliter multa dixerunt. Si ergo egressus fueris, inquit, ad pugnandum contra inimicos tuos, id est si sanctum habueris zelum contra fidei Christianae hostes haereticos, et tradiderit eos Dominus Deus tuus in manu tua, ut palmam veritatis obtineas potenti fide et sana doctrina, non tibi illa legis imponitur necessitas, ut nullam quamlibet pulchram mulierem apud illos inventam adamare non audeas, id est ut nullam quamlibet utilem Scripturarum expositionem ab illis conscriptam legere vel audire non debeas, sed omnibus probatis, quod bonum est tenere, et a sola specie mala tibi abstinere licebit (I Thess. V). Nam hoc est quod nunc dicitur: Quae radet caesuriem, et circumcidet ungues, et deponet vestem in qua capta est. Et postea intrabis ad eam, dormiesque cum illa, et erit uxor tua. Caesariem namque radere, ungues circumcidere, vestemque pulchrae mulieris mutare, est omne quod pravum, omne quod superfluum est sacrae lectioni amputare, omnem denique speciem malam, id est sensum haereticum, caute et diligenter auferre, ut uxorem habeas idoneam, juxta illud: Dixi sapientiae: Soror mea es. et prudentiam vocavi amicam meam (Prov. VII). Si autem postea non sederit animo tuo, dimittes eam liberam, nec vendere poteris pecunia, nec opprimere per potentiam, quia humiliastis eam. Juxta litteram manifesta est aequitas, juxta anagogen vero, judicii lectorum inhibetur mutabilitas, videlicet quale in Theophilo, Alexandrinae civitatis episcopo, ecclesiastica reprehendit relatio. Qui cum Joannis Constantinopolitani, qui Chrysostomus appellatur, esset inimicus, lectionem Origenis, cui libenter incumbebat, zelo ejusdem Joannis damnavit, tandemque damnato Joanne, quia se a lectione Origenis non cohibuit, rursus ipse lectioni Origenis ejusdem incubuit. Qui dum ab aliquo fuisset interrogatus, quomodo ea quae abdicaverat, rursus amplecteretur, ita respondit:

“Origenis libri similes sunt prato floribus pleno, quidquid ergo bonum in eis invenero, decerpo; si quid mihi spinosum occurrerit, hoc quasi si pungat, omitto.”

Igitur si postea, inquit, non sederit animo tuo, dimittes liberam, id est si quamlibet circumcisam damnaveris, pro experimento tuo lectionem captivam, non eamdem rursus, mutata sententia, ad tuam retrahes scholam, quia humiliasti, id est damnasti eam, ne non tam per rationem damnasse videaris quam per invidentiam.