CAPUT XII. Voluntatis Dei esse, ut omnes recipiant pacem et salventur; durae cervicis non accedere, imo cognitam Dei misericordiam abjicere.

Dicit itaque illa lex Dei: Si pacem receperit et aperuerit tibi portas, cunctus populus qui in ea est salvabitur, et serviet tibi sub tributo (Deut. XX). Cunctus, inquam, populus ut salvetur, si pacem receperit, voluntatis est Dei qui, ut ait praedictus Apostolus, vult omnes homines salvos fieri (I Tim. II), si tamen et ipsi pacem vel salutem ejus recipere velint. Sic enim secundum hoc dictum Apostoli, beatus Ambrosius ait : Vult Deus omnes homines salvos fieri, sed si accedant ad eum. Non sic vult, ut nolentes salventur, sed vult illos salvari, si et ipsi velint. Nam utique qui hominibus legem dedit, nullum excepit a salute. Nunquid non medicus idcirco proponit in publico, ut ostendat omnes se velle sanare si tamen ab aegris requiratur? Sed quia haec medicina non est corporalis, sed spiritualis, neque dubiis proficit, neque invidis. Fides enim est quae dat salutem, quam nisi mens tota voluntate susceperit, non solum nihil proderit, sed et oberit. Etenim gratia hanc habet potestatem, ut devotis sibi divinam infundat medelam, indevotis vero conferat morbum, per quem totus homo intereat. Non ergo vult Deus malum fieri, sed vult econtra omnes homines a malo salvos fieri. Et si amplius quaeris, dicens cur quod vult non facit, dicimus quia circa nullum hominem desinit adhibere instrumentum hujus suae voluntatis, prout cuique expediri conspicit. Quomodo enim vel per quid venitur ad salutem, nisi per veritatis agnitionem? Nam ipsa Veritas dicit in Evangelio: Haec est autem vita aeterna, ut cognoscam te solum verum Deum, et quem misisti Jesum Christum (Joan. XVII). Idcirco idem Apostolus cum dixisset: Qui vult omnes homines salvos fieri (I Tim. II), continuo quasi quaereres modum sive accessum salutis consequendae, subjunxit: Et ad agnitionem veritatis venire (ibid.). Sed dicis: Non omnibus dat facultatem agnoscendae veritatis. Neque enim omnes homines verum Deum se et quem misit Jesum Christum fecit agnoscere. Multis illam veritatem abscondit. Quomodo ergo illos vult aut voluit salvos fieri? Dicimus ad haec: Quia multis parcendo abscondit, videlicet ne cognita veritas gravioris fieret eis causa judicii. Nam melius est veritatem non agnoscere, quam post agnitam retrorsum redire. Tales erant vel esse incipiebant illi, quibus dicebat de Aegypto egressis in manu potenti, per quam habere jam coeperant notitiam veritatis: Non enim ascendam tecum, quia populus durae cervicis es, ne forte disperdam te in via (Exod. XXXV). Neque enim incolumes subsistunt cum quibus Deus non ascendit, sed multo gravius disperduntur hi cum quibus Deus ascendens, id est notitiam veritatis praebens contemnitur atque abjicitur rebellione durae cervicis.