CAPUT XII. Quod si Paracletus iste spirare velit, ubi non quaeritur vel recipitur consolatio praesentis saeculi, et de eo quod ait Dominus:

“Rogabo Patrem, et alium Paracletum dabit vobis.”

Ubi, quaeso, spiritus hujuscemodi aspirationem spirare vult? Nam quod spiret ubi vult tanquam Deus et omnipotens Dominus, credimus et scimus; sed hoc non frustra diligens animus quaerit, ubi illo spirare velit, vel spirare consueverit. Ad haec inquam: Illic spirare vult et illic spirat aspiratione illa mirabili, quam dixi, ubi non est consolatio praesentis saeculi, ubi est qui dicat,

“Renuit consolari anima mea (Psal. LXXVI).”

Item:

“Heu mihi quia incolatus meus prolongatus est, habitavi cum habitantibus Cedar, multum incola fuit anima (Psal. CXIX).”

Sed hic gemitus, cui nisi Deo vel spiritui ejus est manifestus? Idcirco et altius dicit:

“Secretum meum mihi, secretum meum mihi, vae mihi!”

(Isa. XXIV.) Quam ob causam? Confractione confringetur terra, contritione conteretur terra, commotione commovebitur terra, agitatione agitabitur terra, et subaudias, idcirco renuit consolari anima mea, quia consolatio stabilis non est in terra confringenda, et conterenda, commovenda, agitanda. Quod jam in partibus aliquoties factum est, universaliter autem ultimo judicio fiet irrecuperabiliter. Ubi pro hujusmodi causa luctus est vel gemitus, ubi spiritus iste Paracletus, id est consolator, spirare vult? Omnes hujus saeculi aliam habent consolationem suam, et

“Vae vobis divitibus, ait Dominus, quia habetis consolationem vestram (Luc. VI).”

Ad discipulos autem suos dicit:

“Et ego rogabo Patrem, et alium Paracletum dabit vobis, ut maneat vobiscum in aeternum (Joan. XIV).”

Alium Paracletum dixit, videlicet idcirco, quia duo sunt Paracleti, multum dissimiles, imo et oppositi, hinc Spiritus Dei, illinc spiritus hujus mundi. Unde et cum dixisset:

“Et alium Paracletum dabit vobis,”

subjunxit,

“quem mundus non potest accipere, quia non videt eum, nec scit eum (Joan. XIV),”

videlicet sua paraclesi consolatum et incrassatum habens cor suum. Et quidem bonus et acceptus est sensus, quo dictum est ante nos, Spiritum sanctum idcirco alium Paracletum a Filio esse nuncupatum, quia Filius ipse Paracletus est, alius in persona, non alius in natura; sed nihilominus hic sensus quem nunc dicimus placet, imo et expeditior est. Denique in beata Trinitate est quidem, et necessario confitetur ad salutem, quia est personarum pluralitas, sed non est ibi ulla paracleseos, id est consolationis dualitas. Hic profecto in hac oppositione, ubi Deo mundus opponitur, dicendo:

“Et alium Paracletum dabit vobis Pater, spiritum veritatis, quem mundus non potest accipere, quia non vidit eum,”

manifesta est dualitas paracleseos, quia sicut duo sunt spiritus, alius mundi, alius Dei. Unde Apostolus loquitur:

“Non spiritum hujus mundi accepimus, sed Spiritum qui ex Deo est (I Cor. II);”

sic et duos paracletos, nihil commune habentes recte dici ratio consentit, alium spiritum hujusmodi, qui consolatur filios saeculi in deliciis transitoriis, alium Spiritum Dei, in quo solo consolationem habent filii Dei, filii Sponsi, qui ablatus est ab eis (Matth. IX).