CAPUT 4

Hoc idem de prophetis sentiendum est, et primum de Mose. Nam ille quidem humanam scientiam per homines didicit, et erat, ut Stephanus protomartyr, eruditus omni sapientia Aegyptiorum et potens in verbis, sed scientiam rerum divinarum ut Pentateuchum suum conscriberet, non per hominem, sed per solum Deum didicit, qui illo in rubo apparuit. Sed et de David caeterisque prophetis, et de Christi apostolis omnino sciendum est, quos omnes et solos Ecclesia Christi in canonico apice suscipit. Unde et Petrus in Epistola sua dicit: Hoc primum intelligentes, quod prophetica scriptura propria interpretatione non fit. Non enim voluntate humana allata est aliquando prophetia, sed Spiritu sancto inspirati locuti sunt sancti Dei homines (II Petr. I). Et de caeteris quidem apostolis, qui fuerunt illic, ubi Spiritus sanctus in igneis linguis apparuit, seditque supra singulos eorum (Act. II), certum est quia non ab homine, neque per hominem, sed per revelationem Jesu Christi didicerunt. De Paulo autem qui tunc non erat illic, sed postea vocatus est, dubium volunt esse quidam adversarii ejus pseudoapostoli, dum vellent corrumpere veritatem Evangelii, quam ex ore ejus multi suscipiebant populi, ob hoc derogantes illi et auctoritatem ejus diminuere volentes, quia Domini nostri Jesu Christi, dum adhuc cum hominibus conversaretur, discipulus non fuit, hac pro necessitate plerisque in locis apostolatum suum defendit, maxime autem in Epistola ad Galatas cum dicit: Notum enim vobis facio Evangelium, fratres, quod evangelizatum est a me, quia non secundum hominem: neque enim ego ab homine accepi illud neque didici, sed per revelationem Jesu Christi (Galat. I). Bene ergo cum dixisset de reliquiis Jacob: Et erunt in medio populorum multorum quasi ros a Domino, et quasi stillae super herbam, addidit, quae non exspectant virum, et non praestolantur filios hominum. Ac si dicat: Et erunt apostoli Jesu Christi sapientes et eloquentes, totum salutari doctrina imbuentes mundum, quam videlicet doctrinam non a magistris hominibus accipient, non studii vel ingenii proprii labore acquirent, sed occulta gratiae coelestis aspiratione percipient. De reliquiis, inquam, Jacob, id est de apostolis, ita duntaxat aeque ut de prophetis qui et carne et fide sunt filii Jacob, hoc dicere verum est. Caeterum de aliis magistris ecclesiarum quicunque ex gentilitate surrexerunt, non eadem sententia est vel esse potest, quia videlicet sunt quidem et ipsi quasi ros a Domino, et quasi stillae super herbam, scripturas propheticas atque apostolicas tractando dulciter et exponendo utiliter; sed singuli horum, ut hoc facere possent, exspectaverunt virum, et praestolati sunt filios hominum. Multos enim post Deum cathygetas vel magistros subierunt. Unde quidquid dixerunt, non idcirco ratum habet Ecclesia Christi, quia sic ipsi dixerunt vel senserunt, sed quia dicta vel sensus suos propheticis atque apostolicis testimoniis, vel aliqua probabili ratione confirmare potuerunt. Sequitur: Et erunt reliquiae Jacob in gentibus, in medio populorum multorum, quasi leo in jumentis silvarum, et quasi catulus leonis rugiens in gregibus pecorum, qui dum transierit et conculcaverit et ceperit, non est qui eruat. Quam diversarum, quam longe dissimilium rerum similitudines eisdem reliquiis Jacob hic ascriptae sunt! Dixerat, et erunt reliquiae Jacob quasi ros a Domino, et quasi stillae super herbam, et continuo nunc dicit, et erunt reliquiae Jacob quasi leo in jumentis silvarum, et quasi catulus leonis rugiens in gregibus pecorum. Quid magis dissimile quam suavitas roris a feritate leonis? Quid magis diversum quam lenitas stillarum stillantium super herbam, saevitia vel impetu catuli leonis rugientis in gregibus pecorum? Attamen eisdem reliquiis Jacob, et suavitas roris sive lenitas stillarum, et feritas leonis sive impetus catuli leonis aeque per similitudinem ascribitur hic. Quare? Videlicet, quia magistri populorum sive gentium apostoli Christi et lenes et severi sunt, lenes in docendo sive exhortando, severi in corripiendo et ulsciscendo. Exempli gratia: Paulus ubi docet inter caetera, sic loquitur: Quoniam quidem Deus erat in Christo, mundum reconcilians sibi, et posuit in nobis verbum reconciliationis. Pro Christo ergo legatione fungimur, tanquam Deo exhortante per nos. Obsecramus pro Christo, reconciliamini Deo (II Cor. V). Quid isto rore dilectionis suavius, quid hac stilla verae et germanae pietatis lenius? Caetera quoque usque ad id, os nostrum patet ad vos, o Corinthii, cor nostrum dilatatum est (II Cor. VI), talia sunt stillicidia vel talis ros, ut nemo, qui dubitet quin sit a Domino Patre misericordiarum et totius consolationis Deo. At vero idem post plurima dicit: Ecce tertio, hoc venio ad vos. In ore duorum, vel trium testium stabit omne verbum. Praedixi enim et praedico ut praesens vobis et nunc absens iis qui ante peccaverunt, et caeteris omnibus, quoniam si venero iterum non parcam. An experimentum quaeritis ejus, qui in me loquitur Christus? (II Cor. XIII.) Ecce severitas magistri tanquam leonis rugitus super jumenta silvarum, et tanquam catuli leonis super gregem pecorum. Nam jumenta silvarum recte illos aestimamus, quos redarguebat super immunditia et fornicatione, et impudicitia quam gesserunt. Nonne super hujusmodi quasi leo fuit? Ait enim: Et vos inflati estis, et non magis luctum habuistis, ut tollatur de medio vestrum qui hoc opus fecit, id est qui uxorem patris habuit. Ego quidem absens corpore, praesens autem spiritu, jam judicavi ut praesens eum qui sic operatus est, in nomine Domini nostri Jesu Christi, congregatis vobis et meo spiritu cum virtute Domini Jesu, tardere hujusmodi Satanae in interitum carnis, ut spiritus salvus sit in die Domini (I Cor. V). Porro quasi greges pecorum ejusmodi fuerunt, qualibus veluti conterritis ad rugitum catuli leonis gratulatur et dicit: Quoniam et si contristavi vos in Epistola, non me poenitet. Et si ad horam vos contristavi, nunc gaudeo, non quia contristati estis, sed quia contristati estis ad poenitentiam, contristati enim estis secundum Deum (II Cor. VII), etc. Haec vero quasi de austeriori Paulo exempla posuisse putemus, quasi caeteris apostolis hunc amplius saevitiam leonis exercuisse dicamus. Nam, ut plura sermo praetereat, nonne Petrus quoque quasi leo sive catulus leonis in gregibus pecorum rugiit, quando in conventu discipulorum Ananiam primum, et deinde Saphiram uxorem ejus increpavit, et illi ceciderunt et expiraverunt, quia Spiritui sancto fuerant mentiti (Act. V). Vere igitur reliquiae Jacob, quasi catulus leonis, qui cum transierit, subanditur ad nullius pavens occursum, et conculcaverit, videlicet rebellantes, et ceperit, subauditur mendaces, ut capti et deprehensi sunt jam dicti Ananias et Saphira Spiritui sancto mentientes, non est qui eruat. His dictis de reliquiis Jacob, protinus ad illum convertitur sermo propheticus judicem Israel, de quo supra dixerat: In virga percutient maxillam judicis Israel, et dicit: