|
Quid enim hoc erat? Quid putamus facturos vel dicturos fuisse vicinos et
cognatos, qui multi convenerunt, si inter eos inveniretur in utero
habens!
|
“Ipse Joseph vir ejus, cui desponsata erat, quoniam invenit eam in utero
habentem, cum esset justus, nolebat traducere eam, sed volebat occulte
dimittere eam (Matth. I).”
|
|
Ergo in oculis ejus nigra erat, et est adhuc in oculis sive in sensu
illorum, qui, cum sint filii matris suae, dequibus postmodum dicendum
est, pugnant contra eam, contradicendo nobis credentibus et
confitentibus, eam de Spiritu sancto fuisse impraegnatam. At illa dicere
poterat et veraciter dicit,
inquam, id est praegnans inventa sum;
id est salva virginitate de Spiritu sancto impraegnata. Bene actum,
optime provisum est, ut ventura postmodum multitudine ad illud
nativitatis Joannis gaudium, reverteretur in domum suam, ne prius ab
illis deprehenderetur in utero habens, quam ab ipso beato Joseph, qui
dignus esset corrigi per angelum dicentem:
|
“Joseph, fili David, noli timere accipere Mariam conjugem tuam: quod
autem in ea natum est, de Spiritu sancto est (ibid.).”
|
|
Nec istud suffecisset, nisi etiam, priusquam complerentur dies Mariae ut
pareret, locum mutavisset. Poterat namque vicinis et notis fieri occasio
loquendi, quod tam cito peperit, vix habens menses sex, ex quo monente
angelo, beatus Joseph conjugem suam accepit. Bene igitur et hoc provisum
est, quod
|
“exiit edictum a Caesare Augusto, ut describeretur universus orbis (Luc.
II),”
|
|
quatenus per hanc occasionem et Scriptura impleretur, quae Christum de
Bethlehem nasciturum praedixerat esse, et Virgo ab omni vicinorum
quaestione liberaretur, quomodo tam brevi tempore exacto, ex quo in
conjugium accepta fuerat, peperisset. Dicat igitur:
|
“Nigra sum sed formosa, filiae Hierusalem.”
|
|
Secundum opinionem male videntium nigra, secundum fidem recte credentium
formosa. Quam nigra, et quam formosa?
|
“Nigra, sicut tabernacula Cedar; formosa, sicut pellis Salomonis.”
|
|
Sicut enim Ismael, ad quem pertinet Cedar, niger, id est ferus homo,
jure fuit ejectus cum matre sua, dicente Sara:
|
“Ejice ancillam et filium ejus non enim erit haeres filius ancillae cum
filio liberae (Gen XXI),”
|
|
et e regione omnium fratrum suorum in solitudine fixit tabernacula, ita
et ego jure ejicienda visa sum, ita ut vir meus Joseph nollet traducere,
sed vellet occulte dimittere me. Multum erat miserationis in eo, quod
occulte dimittere voluit, cum lex multo asperius censeat de puella
ejusmodi (Deut. XXXII), qualis ego, dum praegnans essem, poteram
existimari. Ergo
ego
|
“sicut tabernacula Cedar:”
|
|
Quia sicut ille cum matre sua, ita et ego cum eo, quod conceperam,
videbar ejicienda, viri mei domo et haereditate indigna. Cedar, ut jam
dictum est, pertinet ad Ismael. Quare autem magis hic placuit dicere
tabernacula Cedar, quam tabernacula Ismael? Videlicet quia Cedar
tenebrae, Ismael interpretatur exauditio Dei, magisque nomen tenebrarum,
quam exauditionis Dei congruit meae, quae putabatur, ingenii nigredini.
Econtra, sicut pellis Salomonis, id est, exterior cultus et omnis
dignitas sapientissimi Regis incomparabiliter splenduit, ita ut nullus
ei regum potuerit unquam comparari, ita et virginitatis meae splendor
prae omnibus sanctis et filiis regni Dei est admirabilis, nec ei qui ex
me natus est quisquam sanctorum, nec ipse Isaac eidem Cedar longe
praelatus et praeferendus, potuit unquam vel poterit comparari. Quare
autem non dixit, sicut Salomon, sed
|
“sicut pellis Salomonis?”
|
|
Videlicet, quia quidem formosa pellis Salomonis, sed non ipse Salomon
valde formosus fuit. Intus enim quamdam deformitatem habuit, etiam
quando fulgebat formositas pellis.
|
“Dixit enim Dominus illi: Quia habuisti apud te hoc, et non custodisti
pactum meum et praecepta mea, quae mandavi tibi, disrumpens scindam
regnum tuum (III Reg. XII),”
|
|
etc. Quidnam est dicere,
nisi ac si diceret, qualem te nunc ostendisti, sequendo deos alienos,
talis eras etiam, cum de foris me honorares omni adoratione et pulchri
templi aedificio. Igitur melius dicere fuit,
quam sicut Salomon, ita
quia non sicut habuit apud se, sed sicut de foris aedificavit templum
manufactum, et sicut dixit:
|
“Sapientia aedificavit sibi domum (Prov. IX),”
|
|
ita ex me Deus templum sibi non manufactum, et non manufactam sapientia
sibi aedificavit domum.
|
“Nolite, filiae Hierusalem, considerare me, quod fusca sim, id est
corrupta, quia quod tumentem uterum habeo, quod inventa sum in utero
habens, non fecit vir, quia virum non cognosco, sed ita decoloravit me
sol.”
|
|
Verus sol, et sole Deus longe pulchrior semetipso me implevit, de
semetipso uterum meum tumentem reddidit. Hoccine est decolorari? Non
apud vos, o filiae Hierusalem, quae habetis oculum simplicem, sed apud
superborum cogitationes, quorum nequam est oculus. Non erat nequam
oculus Joseph, sed quamdam excusabilem ignorantiae nebulam habens, cito
purgatus est, dicente sibi angelo Domini, quod sana cute decolorata
essem, quam non flamma ignis de deorsum, sed desuper
quod salva virginitate gravida essem, quam non vir terrenus, sed Pater
coelestis de Spiritu sancto gravidam fecit. Non ita caeteri omnes
cognitam veritatem sequuntur. Sed quid:
|
“Filii matris meae pugnaverunt contra me, posuerunt me custodem in
vineis, vineam meam non custodivi.”
|
|
Judaei sunt, filii synagogae [al., synagoga], imo qui se dicunt Judaeos
esse, et non sunt, sed sunt synagoga Satanae. Isti
id est certissime pugnabant contra me, considerantes et considerare
volentes, quod fusca sim, quod non vere decoloraverit me sol, sed nigra
sim nigredine omnimoda,
|
“sicut tabernacula Cedar.”
|
|
Hincab illis passa sum, vel patiar pugnas verborum, pugnas linguarum
blasphemantium. Praedicatum est eis, quod non nigra, imo, ut jam dixi,
sim
|
“sicut pellis Salomonis,”
|
|
sed econtra pugnaverunt repleti zelo, et contradixerunt propugnatoribus
meis blasphemantes. Diximus ergo:
|
“Vobis oportebat primuml oqui verbum Dei, sed quoniam repellitis illud,
et indignos vos judicatis aeternae vitae, ecce convertimur ad gentes.
Sic enim praecepit nobis Dominus: Posui te in lucem gentibus, ut sis in
salutem usque ad extremum terrae (Isa. XLIX).”
|
|
Hoc modo
|
“posuerunt me custodem in vineis,”
|
|
id est in gentibus, quae non quidem erant, sed ex mea custodia factae
sunt vineae Domini. Posuerunt, inquam, id est ut ego ponerer effecerunt
per incredulitatem suam. Non enim ego prior illos, sed ipsi priores me
repulerunt et custodia mea sese indignos judicaverunt. Igitur justo
judicio tales matris meae filios reliqui, et vineam meam non custodivi,
gentem meam non adjuvi, non defendi, quin venirent, locumque et gentem
tollerent Romani. Putaverunt quod, si me repulissent, errare deberem in
solitudine, sicut Cedar vel sicut Agar (Gen. XVI). Verum non ita est.
Pro una vinea, quae debuit esse mea, utpote gens mea, sanguis meus, et
caro mea, multas vineas acquisivi, multas Ecclesias in gentibus
dilatavi, quae omnes custodiam meam habent, et habere desiderant, de
meritis meis praesumentes, de intercessionibus meis confidentes, et pro
hujusmodi custodia clamantes ad me jugiter: Haec ad filias Hierusalem
elocuta, quales refugit, ut supra jam dictum est, ne consideraretur ab
eis, et inveniretur in utero habens, in illa frequentia venientium ad
Elizabeth, ut congratularentur ei, mox ad dilectum conversa, dicit:
|
“Indica mihi quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie,
ne vagari incipiam per greges sodalium tuorum.”
|
|
Sensum vocis hujus quaerenti, nec dubitanti mihi, quin veraciter
congruat tantae tamque beatae Virgini, magnum et mirum sese ingerit et
aperit sacramentum illius evangelicae lectionis:
|
“Cum factus esset Jesus annorum duodecim, ascendentibus illis
Hierosolymam secundum consuetudinem diei festi, consummatisque omnibus,
cum redirent, remansit puer Jesus in Hierusalem, et non cognoverunt
parentes ejus,”
|
|
etc., usque,
|
“et dixit mater ejus ad illum: Fili, quid fecisti nobis sic? Ecce pater
tuus et ego dolentes quaerebamus te (Luc. II).”
|
|
Quid enim? Nunquid casu gestum est, ut puer Jesus remaneret in
Hierusalem, et parentes ejus illum esse in comitatu existimarent, ut
requirerent inter cognatos et notos, et non invenirent, regressi in
Hierusalem, requirentes, post triduum invenirent, non quomodocunque vel
ubicunque, sed in templo sedentem in medio doctorum, audientem illos, et
interrogantem? Nunquid hoc evangelista tam diligenter scriberet, nisi
rem sacramenti plenam esse sciret?
inquit Joannes,
|
“quae fecit Jesus, quae si scribantur per singula, nec ipsum arbitror
mundum capere eos, qui scribendi sunt, libros (Joan. XXI).”
|
|
Si solam spectes rem gestam, quantum est hoc inter alia tam multa, ut
illis omissis ab evangelista non deberet omitti? Igitur et in voce ista,
|
“indica mihi quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie,”
|
|
et in illa re gesta, qua dixit eadem diligens et dilecta:
|
“Fili, quid fecisti nobis sic? Ecce pater tuus et ego dolentes
quaerebamus te,”
|
|
unum idemque mysterium spectare juvat. Quid enim est comitatus de die
festo redeuntium, nisi frequentia vel ritus caeremoniarum Judaicarum,
caeremoniarum carnalium? Istae namque mandata vitae non praecesserunt,
sed comitatae sunt, et si rite consideres legis ordinem, postquam
praecepta bona data sunt, quae faciens homo viveret in eis, istae
caeremoniae praeceptaque non bona, in quibus non viverent, a reatu
vituli sumpserunt initium (Levit. XVIII; Ezech. XX; Exod. XXIII), et hoc
erat jugum gravissimum, quod
ait Petrus apostolus,
|
“neque patres nostri portare potuimus (Act. XV).”
|
|
Super his magna conquisitio futura erat, et facta est, sicut in Actibus
apostolorum legimus:
|
“Et quidam descendentes de Judaea, docebant fratres, quia, nisi
circumcidamini, non potestis salvi fieri, et quia oportet praecipere,
servari legem Moysi (ibid.).”
|
|
Hoc erat parentes Jesu existimare, Jesum esse in comitatu. Sed non erat
ibi Jesus. Imo erat et esse illum oportebat, in medio doctorum, audire
et interrogare verba vitae. Hinc per Hieremiam prophetam fuerat
praedictum:
|
“Quia non sum locutus cum patribus vestris, et non praecepi eis in die,
qua eduxi eos de terra Aegypti, de verbo holocaustomatum et victimarum,
sed hoc verbum praecepi eis, dicens: Audite vocem meam et ero vobis
Deus, et vos eritis mihi populus, et ambulate in omni via, quam mandavi
vobis (Jer. VII),”
|
|
subauditur, in monte Oreb ante reatum vituli, ubi justificationes et
praecepta vitae dedi, scripta in tabulis digito Dei (Exod. XX). Horum
discernendorum utique magistram te esse oportebat, o B. Maria, et
magistra magistrorum, id est, apostolorum, juxta illud:
|
“Fons hortorum, puteus aquarum viventium, quae fluunt impetu de Libano
(Cant. IV).”
|
|
An quia Spiritus sanctus illos docuit, idcirco tuae vocis magisterio non
illis opus fuit? Imo vox tua vox illis fuit Spiritus sancti, quidquid
supplementi opus erat eisdem mortalibus vel testimonii, ad confirmandos
singulorum sensus, quos acceperant ab eodem Spiritu, dividente singulis,
prout vult (I Cor. XII), ex religioso ore tuo perceperunt, instructo ad
loquendum, bene composito ad tacendum, prout tempus erat opportunum. An
quia loco supra memorato de Actibus apostolorum, ubi facta seditione
propter caeremonias Judaicas convenerunt apostoli et seniores videre de
hoc verbo, nullam tui mentionem Scriptura fecit, idcirco putandum est
quod conventus ille te omiserit, et sanctum de tuo pectore, de tuo ore
Spiritum non consuluerit? (Act. XV.) Imo et illic et in caeteris agendis
tu princeps, omnem solvisti quaestionem: ita tamen, ut non clamares,
neque contenderes, neque audiretur vox tua foris (Isa. XLII): quia,
sicut ante nos dictum est, tu sola es Virgo, quae universam haereticam
pravitatem interemisti. Dixeris ergo:
|
“Indica mihi quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie,
ne vagari incipiam per greges sodalium tuorum.”
|
|
Indicari tibi flagitabas, ut aliis indicare scires. Sed dico: Nunquid
nesciebas? Nunquid quod prophetae sciverunt, tu ignorabas? Utique
nescires, nisi desuper indicatum tibi fuisset. Et Deus tuus, filius tuus
praesciebat, quod resurrecturus esset a mortuis et tamen in persona ejus
Psalmistadicit:
|
“Tu autem, Domine, miserere mei, et resuscita me, et retribuam eis
(Psal. XL).”
|
|
Dicat aliquis: Quid ergo est, quod in supradicto loco Evangelii, dum
ista significarentur, dixit:
|
“Fili, quid fecisti nobis sic, ecce ego et pater tuus dolentes
quaerebamus te,”
|
|
etc., usque,
|
“et ipsi nihil horum intellexerunt?”
|
|
Ad haec inquam: Et quid illud est, quod evangelista continuo intulit:
|
“Mater ejus conservabat omnia verba haec conferens in corde suo?”
|
|
Igitur ecce duo quasi repugnantia. Si enim non nesciebat, quomodo
quaerens dolebat, dolens quaerebat? Si autem nesciebat, quomodo vel de
quibus in corde suo conferebat? Ergo neque a dextris, neque a sinistris
sermo fit, quia veraciter magna haec prophetissa, quid ageretur, non
ignorabat, quoniam gratia plena erat, et tamen dolens quaerebat, quoniam
dispensationi divinae ipsa suo silentio serviens, quamvis cum illis
quaerentibus quareret, tempus tacendi custodiebat, et dolentibus
condolebat. Quomodo autem dicenti,
responsum est ex persona dilecti? Nam et percunctatio, et causa
percunctationis melius cum responsione explanari poterit.
|
“Si ignoras te, o pulchra inter mulieres, regredere et abi post vestigia
gregum, et pasce haedos tuos juxta tabernacula pastorum.”
|
|
O pulcherrima mulierum, o benedicta inter mulieres, cujus pulchritudo
benedictio est, cujus pulchritudo ipse benedictus fructus ventris tui
est, talis ac tanta causa tua est, ut si teipsam non ignores, statim
scias illud quod quaeris, dicens:
|
“Indica mihi, ubi pascas, ubi cubes in meridie,”
|
|
nec verendum tibi sit,
incipias
|
“per greges sodalium meorum, id est, per conventicula, quae fiunt circa
cathedras sive doctrinas Scribarum et Pharisaeorum, qui sese mihi
sodales sive pares faciunt, qui in caeremoniis suis justificari volunt,
qui suam quaerentes statuere justitiam, justitiae Dei”
|
|
quae Christus est,
|
“subjecti non sunt (Rom X).”
|
|
Quid enim? Unde pulchritudinem istam acquisisti, ut sis pulcherrima
mulierum? Ex fide et humilitate, an ex operibus legis? Nonne ex fide et
humilitate? Nam et beata quae credidit, ait illa prophetissa, illa
cognata tua Elizabeth, repleta gaudio et exsultans in Spiritu sancto cum
infante in utero suo:
inquit,
credidit,
|
“quoniam perficientur ea, quae dicta sunt”
|
|
ei
Non dixit, beata, quae inventa est in operibus legis. Ecce beatitudo ex
fide. Tu quoque statim cecinisti:
|
“Quia respexit humilitatem ancillae suae, ecce enim ex hoc beatam me
dicent omnes generationes.”
|
|
Et ecce beatitudo ex humilitate. Ergo ex fide et humilitate, imo fides
et humilitas tota pulchritudo tua est, et hic est locus requietionis
meae. Locus, in quo dilectus tuus pascendo et cubando delicietur in
meridie, id est in hoc tempore plenae gratiae, quando figura jam
praeterita, res illuxit, umbra depulsa, sol veritatis ascendit.
|
|