CAPUT 12

“Et vivi missi sunt hi duo in stagnum ignis ardentis et sulphuris, et caeteri occisi sunt in gladio sedentis super equum qui procedit de ore ipsius.”

Hi duo, inquit, scilicet bestia et pseudopropheta,

“vivi missi sunt in stagnum ignis ardentis.”

Admirari et ad intellectum excitare nos nititur, cum dicit

“vivi.”

Quid est enim

“vivi,”

nisi scientes? Denique qui scienter veritati resistit, vivens in infernum descendit. Qui autem ignorantiam Dei habens, servit iniquitati, quasi mortuus eodem descendit. Unde est illud in Psalmo:

“Cum exsurgerent homines in nos, forte vivos deglutissent nos (Psal. CXXIII).”

Siquidem nisi quia Dominus erat in eis, qui confortabat eos in virtute Spiritus sancti quamvis vivi essent, quamvis scientiam haberent, victi tormentis Christum negassent. Et de bestia quidem, id est de diabolo certum est, quia sciebat ipsum esse Christum, quem tamen ut occiderent Judaei, ipse immisit in cor eorum. De propheta autem quem hic dicit pseudoprophetam, id est de illo coetu malignantium pontificum et Pharisaeorum, de quibus unus Caiphas, ut jam dictum est, prophetavit, forte quis dubitet utrum scierint illum an non? Sed dicit ipse de cujus dicto non est dubitandum:

“Si non venissem, et locutus fuissem eis, peccatum non haberent. Nunc autem excusationem non habent de peccato suo (Joan. XV).”

Item:

“Si opera non fecissem, in eis, quae nemo alius fecit, peccatum non haberent. Nunc autem et viderunt, et oderunt et me, et Patrem meum (ibid.).”

Igitur scienter tam bestia, quam pseudopropheta, tam diabolus quam perfida Synagoga, cum pseudopropheta suo Caipha congregati sunt

“ad faciendum praelium cum illo, qui sedebat in equo, et cum exercitu ejus,”

id est

“astiterunt adversus Dominum et adversus Christum ejus (Psal. II),”

atque idcirco rectissime

“vivi,”

missi esse in stagnum,

“vivi,”

inquam, descendisse dicuntur in infernum. Et notandum, quia non contentus est dixisse

“in stagnum ignis,”

sive ut frequente in Evangelio dictum habes,

“in gehennam ignis (Marc. IX),”

sed addidit,

“ardentis et sulphuris,”

sive

“ardentis sulphure,”

ut habent codices nonnulli: quod utrumque idem est ac si diceret, ignis sulphurei. Cur hoc nisi pro illorum perditorum meritis? Nam privata illorum vita nequam fuit et tam corrupta, ut merito sulphureo debeant apud inferos igne cremari. Nonne ipsi erant, quos propheta spirituali oculo praevidens a longe, eorumque pessimam exsecrans vitam digna cum animadversione:

“Audite, inquit, verbum Domini, principes Sodomorum porcipite auribus legem Dei mei, populus Gomorrhae (Isa. I).”

Et vere credendum est, nec dubium esse debet, quin vita eorum in occulto exsecrabilis fuerit, in manifesto tantum scelus admittere potuerunt in Dominum majestatis.

“Et caeteri, inquit, occisi sunt in gladio sedenti super equum, qui procedit de ore ipsius.”

Duo illi jam dicti, bestia, scilicet, id est diabolus, et pseudopropheta, videlicet anni illius pontifex Caiphas, totusque coetus Scribarum atque Pharisaeorum, quia scienter impietatem tantam commiserunt,

“vivi in stagnum ignis ardentis sulphure missi esse”

dicuntur. Caeteri vero, subauditur qui seducti, sunt, seducente illo pseudopropheta, id est populares Judaei, qui persuasi a pontificibus clamaverunt:

“Crucifige, crucifige (Joan. XIX),”

nunquid excusati, aut a poena immunes debuere relinqui? Non utique, sed sicut de illis Psalmista praedixerat:

“Tradentur in manus gladii, partes vulpium erunt (Psal. LXII),”

sic factum est. Venerunt enim Romani, et sicut totus orbis audivit, traditi sunt in manus gladii ipsorum, venerunt vulpes, id est maligni spiritus, et in partes eorum cesserunt infelices animae illorum.

“Occisi sunt ergo in gladio sedentis super equum qui procedit de ore ipsius,”

id est secundum sermonem quem ille proprio ore de istis locutus est:

“Et cadent in ore gladii, et captivi ducentur in omnes gentes (Luc. XXI).”

Sed et Hieremias ante de hac ipsa vindicta per concessionem dixerat:

“Propterea da filios eorum in famem, et deduc eos in manus gladii. Fiant uxores eorum absque liberis, et viduae, et viri earum interficiantur morte. Juvenes eorum confodiantur gladio in praelio, audiatur clamor de domibus eorum. Adduces enim super eos latronem repente (Jer. XVIII),”

etc. Hoc fuit illis torcular calcari, sicut supra per anticipationem dictum est:

“Et ipse calcat torcular vini furoris irae Dei omnipotentis.”

Verumtamen, sicut jam dictum est, percussionem gladii oris ejus in bonam interdum partem accipi, ita et hic ad gladium eumdem referendum est, quod quidam ex ipsis poenitentiam egerunt, praedicantibus apostolis.

“Compuncti namque dixerunt ad Petrum, et ad reliquos apostolos: Quid faciemus, viri fratres? Petrus vero ait ad illos: poenitentiam, inquit, agite, et baptizetur unusquisque vestrum (Act. II).”

Ac deinceps:

“Salvamini, ait, a generatione ista prava (ibid.),”

subauditur, ne vos gladius ille pariter comprehendat. Nam quoscunque non percutit ad temporalem poenitentiam, sine dubio percutit ad temporalem poenam, plerosque vero ex ipsis ira feriet, ut et corpus occidat, et animam mittat in gehennam. Sequitur: