CAPUT XXVI. Non excusabiles esse per quos malum fiat, quod Dominus creat, eo quod Dominus malos esse non voluerit feceritve, sed cum mali essent, usus sit illis tanquam virga disciplinae.

Quid igitur? Nunquid excusabiles sunt illi per quos ista fiunt mala, quae Dominus creare vel facere se asserit? Minime. Non enim qui reges aut potentes sunt, idcirco mali fiunt, quia Deus ad correctionem peccatorum vult illorum potentia uti, sed quia mali et reprobi sunt, idcirco ubi causa talis postulat, permittuntur reges aut potentes fieri. Hinc est quod ad Pharaonem dicit, ut Apostolus quoque meminit: Quia in hoc ipsum excitavi te, ut ostendam in te fortitudinem meam, et annuntietur nomen meum in universa terra (Rom. IX). Ac si diceret: Non ego te malum esse feci, vel malum fieri volui, sed cum malus esses, ego te tali tempore in regem excitavi, ut duritia tua quasi virga uterer ad percutiendum filium meum, ut esset memor mei, et ex confractione duritiae tuae disceret omnis terra virtutem meam, quam scire expedit. Idem de Anna et Caypha sentire convenit. Non enim quia malo illorum volebat Dominus tam bene uti, idcirco voluit aut fecit ut essent mali, sed quia mali erant, et principes Sodomorum, populusque Gomorrhae, sicut propheta dicit, idcirco in illum diem sunt adducti, idcirco hora illa et potestas tenebrarum data est illis, scriptum quidem est: Excaecavit oculos eorum et induravit eorum, cor, ut non videant oculis et non intelligant corde (Joan. XII), et propterea, inquit evangelista, non poterant credere Judaei (ibid.). Sed itidem alia Scriptura dicit: Excaecavit enim illos malitia eorum, et nescierunt sacramenta Dei (Sap. III). Ergo quod dictum est, Deus excaecavit, idem est ac si diceretur: A malitia ipsorum eos excaecari permisit. Amplius autem quia secundum Hebraicum sic scriptum est: Excaeca cor populi hujus, et aures ejus aggrava, et oculos ejus claude (Isa. VI), et hoc in primordiis visionis dictum est; in fine autem ejusdem: Liga, inquit, testimonium, signa legem in discipulis meis (Isa. VIII). Et propheta respondet: Et exspectabo Dominum qui abscondit faciem suam a domo Jacob, et praestolabor eum (ibid.). Sine dubio in illa excaecatione idem debet intelligi, quod in illa Domini nostri confessione, qua dicit: Quia abscondisti haec a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis (Matth. XI). Quod vero, sicut evangelista dicit: Propterea non poterant credere quia haec dixit Isaias (Joan. XII), idem est ac si diceret, propterea non poterant credere, quia ipsi erant de quibus illud prophetatum fuit, et impossibile fuerat spiritum propheticum in eorum consideratione falli.