|
(CAP. XXXIII.) In ultima tandem voluminis hujus Numerorum parte, quod
apud Hebraeos appellatur Vagedaber, ita scriptum est:
|
“Hae sunt mansiones filiorum Israel, qui egressi sunt de terra Aegypti
per turmas suas in manu Moysi et Aaron,”
|
|
etc. Catalogus iste mansionum, a prima usque ad ultimam numero
quadraginta duarum, secundum numerum totidem Christi generationum, quid
mysterii contineat, latius a beato viro Hieronymo dissertum est. Proinde
nostra compositione res non indiget, verumtamen singulorum nominum,
secundum ipsum mysticas ponamus interpretationes.
|
“Profecti sunt, inquit, de Ramesse mense primo, quinta decima die mensis
primi,”
|
|
etc. Ramesse a quibusdam interpretatur commotio turbulenta, aut
amaritudo, commotioque tineae, nos autem, inquit, verius existimamus
exprimi tonitruum gaudii. Secunda mansio in Socoth, quod interpretatur
tabernacula sive tentoria, quia videlicet illic primum tetenderunt
tabernacula, unde et ex ea re locus nomen accepit, et ob id septimo
mense, quinta decima die mensis solemnitas Tabernaculorum est. Tertia
mansio in Etham, quod interpretatur fortitudo atque perfectio, de qua et
David canit:
|
“Tu dirupisti fluvios Etham (Psal. LXXIII),”
|
|
id est fortes. Quarta mansio est contra Phiairoth, quae respicit
Beelzephon ante Magdalum. Phyairoth interpretatur os nobilium,
Beelzephon, dominus aquilonis; Magdalum, magnitudo vel turris. Quinta
mansio in Mara, quod interpretatur amaritudo. Sexta mansio in Helim,
quod in arietes fortesque vertitur. Septima mansio ad mare Rubrum. Et
quaeritur quomodo supra transitum maris Rubri, et fontis Mara et Helim,
rursus ad mare Rubrum venerint, nisi forte in itinere pergentibus sinus
quidam maris occurrit, juxta quem castrametati sunt. Aliud est enim
transire per mare, aliud in proximo figere tabernacula. Octava mansio in
solitudine Sin, licet, juxta ordinem Exodi, septima sit. Interpretatur
autem Sin rubus vel odium, quorum utrumque facit ad mysticos
intellectus, quod videlicet postquam venerimus ad eum locum de quo sit
Dominus nobis locuturus, grande mereamur odium inimici, et videamus
ardere rubum, et non comburi, id est illustrari igne sancti Spiritus,
qui illuminat, et non comburit; sive etiam persecutionibus inflammari,
nec tamen perire. cum Dominus in illa sit. Nona mansio in Daphca, quod
interpretatur pulsatio, videlicet juxta quod Dominus ait:
|
“Pulsate et aperietur vobis (Matth. VII).”
|
|
Decima mansio in aliis, quae in Exodo non habetur, crediturque in Sin
eremo contineri, eodem narrante libro:
|
“Profecta est omnis multitudo filiorum Israel de eremo Sin per mansiones
suas juxta os Domini, et venerunt in Raphidim (Exod. XVII.)”
|
|
Ex quo conspicuum est plures mansiones unius regionis vocabulo
demonstrari. Interpretaturque aliis fermentum, quod videlicet
|
“tollens mulier commiscuit farinae satis tribus, donec fermentaretur
totum (Matth. XIII.)”
|
|
Undecima mansio in Raphidim, quod interpretatur dissolutio fortium, sive
remissio manuum. Illic Moyses ascendit in montem, et Jesu praeliante
contra Amalec sedet super lapidem, ut non lassentur manus ejus.
Duodecima mansio est in solitudine Sinai, in qua videlicet media pars
Exodi, et totus Leviticus liber, Numerorum praecepta non modica, et per
singulas tribus populi distributio et oblationes principum descriptae
sunt. Interpretatur autem Sinai rubus, non unus ut supra in solitudine
Sin, sed plures. Nam, cum sit mansio duodecima, et ad apostolorum
spectet numerum, ibi principium, hic perfectio est; ibi solitarius
numerus, hic multiplex. Aliud est enim unam, et aliud plures gratias
possidere. Tertia decima mansio in sepulcris concupiscentiae, videlicet
ubi murmurantes coturnices acceperunt, et usque ad nauseam ac vomitum
devoraverunt. Quarta decima mansio in Haseroth est, quod in atria
vertitur, ubi Aaron et Maria contra Moysen murmurarunt, propter uxorem
ejus Aethiopissam. Quinta decima mansio in Rethma. Notandum quod
reliquae mansiones decem et octo, quarum nunc catologus breviter
describitur a Rethma usque Syongabor, id est tricesimam secundam
mansionem sub Pharam solitudinis nomine contineantur, in quibus universa
quae scripta sunt diversis temporibus gesta sentimus. Rethma
interpretatur sonitus aut juniperus. Ferunt autem lignum hoc ignem multo
tempore conservare, ita ut si prunae ex ejus cinere fuerint opertae,
usque ad annum perveniant. Ex quo discimus, post sepulcra
concupiscentiae et vestibula, transire nos ad lignum, quod multo tempore
calorem tenet, ut simus ferventes spiritu, et claro sonitu, atque in
altum exaltata voce Evangelium Domini praedicemus. Sexta decima mansio
est in Remon-phaores, quod interpretatur mali punici divisio, quod alii
malum granatum dicunt, cujus arboris fructus in Scriptura dupliciter
accipitur, aut in Ecclesiae gremio, quae omnem turbam credentium suo
cortice tegit, aut in varietate consonantiaque virtutum, juxta illud
quod scriptum est:
|
“Multitudinis autem credentium erat cor unum et anima una (Act. IV).”
|
|
Sicque divisi sunt singuli gradus, ut omnes eadem compage teneantur.
Septima decima mansio est in Lebna, quod nos in laterem possumus
vertere, videlicet cujus opificio populus in Aegypto inserviens
ingemuit. Unde discimus, in itinere istius vitae, et de alio in alium
nunc nos crescere, nunc decrescere, et post ordinem ecclesiasticum saepe
ad laterum opera transmigrare. Octava decima mansio in Ressa, quod in
frenos vertitur. Si enim post profectum rursus ad luti opera
descendimus, infrenandi sumus, et cursus vagi ac praecipites,
Scripturarum retiaculis dirigendi. Nona decima mansio in Caaltha, quod
interpretatur Ecclesia. Vagi currentium gressus frenis ad Ecclesiam
retrahuntur, et fores quas ante reliquerant, rursus intrare festinant.
Vicesima mansio in monte Sepher, quod interpretatur pulchritudo. Et vide
quid prosint frena; a vitiis nos retrahunt, introducunt ad virtutum
choros, ut in Christo monte pulcherrimo, habitare faciant. Vicesima
prima mansio in Arada, quod vertitur in miraculum, quam pulcher ordo
profectuum, quam egregia textura credentium. Post opus lateris
infrenamur, post frenos in Ecclesiam introducimur, post habitationem
Ecclesiae ad Christum montem ascendimus, in quo positi stupemus atque
miramur, ut noster in laudibus ejus sermo superetur. Vicesima secunda
mansio in Moseroth, quod vertitur in coetus, videlicet de quibus dicere
possumus:
|
“Ecce quam bonum et quam jucundum habitare fratres in unum! (Psal.
CXXXII.)”
|
|
Item: Deus
|
“qui habitare facis unius moris in domo (Psal. LXVII).”
|
|
Vicesima tertia mansio in Taath, quod in pavorem vertitur, illum
videlicet quem exigens Apostolus:
|
“Noli, inquit, altum sapere, sed time (Rom. XI);”
|
|
|
“Deus enim superbis resistit, humilibus autem dat gratiam (I Petr. V).”
|
|
Vicesima quarta mansio in Thare, quo vocabulo, et eisdem litteris
scribitur pater Abrahae, qui fertur ab abactis corvis, qui hominum
frumenta vastabant, abactoris vel depulsoris nomen sortitus esse. Itaque
et nos imitemur Thare, ut volucres coeli, qui juxta viam satum triticum
devorare festinant, solliciti prohibeamus. Vicesima quinta mansio in
Methca, quod vertitur in dulcedinem, illam videlicet, de qua psalmus
dicit:
|
“Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, super mel et favum ori meo
(Psal. CXVIII).”
|
|
Vicesima sexta mansio in Hesmona, quod in lingua nostra festinationem
sonat, qua videlicet ad ulteriora properantes, obliviscamur
praeteritorum, et in futura extendamus nos. Vicesima septima mansio in
Moseroth, quod vincula sive disciplina sonat; vincula, inquam, de
qualibus propheta:
|
“Et Sabaim, inquit, viri sublimes, ad te transibunt, et tui erunt, post
te ambulabunt vincti manicis (Isa. XLV).”
|
|
In his vinculis commoramur, dum festino gradu pergimus ad magistros et
eorum terimus limina, praeceptis virtutum ac mysteriis occupati
Scripturarum. Vicesima octava mansio in Benejaacan, quod transfertur in
filios necessitatis sive stridoris, videlicet de qualibus dicas cum
Sion:
|
“Ego sterilis et non pariens, transmigrata et captiva, et istos quis
enutrivit? Ego destituta et sola, et isti ubi erant?”
|
|
(Isa. XLIX.) Filios stridoris ad illum sensum refer, quod timore
supplicii et ejus loci, ubi est stridor dentium, et fletus (Matth.
VIII), deserentes diabolum, in Christo renasci festinant. Vicesima nona
mansio in monte Gadgad, quod interpretatur nuntius sive expeditio, vel
certe (quod verius est), concisio, videlicet ut non prohiheamus gladium
nostrum a sanguine, dicente propheta:
|
“Maledictus, qui facit opera Domini negligenter, et qui prohibet gladium
suum a sanguine (Jer. XLVIII),”
|
|
scilicet, quin carnes devoret, carnis vitia trucidet. Tricesima mansio
in Jerebatha, quod interpretatur bonitus, ut cum pervenerimus ad
perfectum virum in sacerdotalem gradum, imitemur eum qui dixit:
|
“Ego sum Pastor bonus. Pastor bonus animam suam ponit pro ovibus suis
(Joan. X).”
|
|
Tricesima prima mansio est in Hebrona, quod interpretatur transitus sive
transitio, quo verbo significatum est, si exempla velimus congerere ex
omnibus Scripturis probantes, quod non habeamus hic manentem civitatem
(Hebr. XIII), sed transire debeamus
|
“in locum tabernaculi admirabilis, usque ad domum Dei (Psal. XLI).”
|
|
Tricesima secunda mansio in Asiongaber, quod transfertur in ligna viri,
qualia videlicet sumus nos, in manu artificis Dei nostri, vasa facientis
diversa, quae in domo magna necessaria sunt (II Tim. II). Hucusque
solitudo Pharan, decem et octo continens mansiones, quae descriptae in
catalogo in superiori itinere non ponuntur. Tricesima tertia mansio in
deserto Sin, haec est Chades. Quaeritur cur octava mansio nunc tricesima
tertia esse dicatur? Sed sciendum quod prior per samech litteram
scribitur, interpretaturque rubus, sive odium, haec autem per Sade
scribitur, et vertitur in mandatum. Illudque quod jungitur Chades, non
ut plerique aestimant sancta dicitur, sed mutata sive translata. Legimus
in Genesi, juxta Hebraicam veritatem, ubi Judas meretricem putans
Thamar, dona transmittit, et sequester munerum interrogat, ubi esset
cadosa, hoc est scortum cujus habitus a caeteris feminis mutatus est
(Gen. XXXVIII). In multis quoque locis hoc idem reperimus. Sin autem
sancta interpretatur, Chades, per antiphrasim intelligendum est, quomodo
Parcae dicuntur, ab eo quod minime parcant, et bellum, quod nequaquam
bellum sit, et lucus, quod minime luceat. Tricesima quarta mansio in
monte Hor, quod plerique interpretantur lumen, quo nomine dignus locus
meritis sacerdotis monstratur, duntaxat secundum personam ipsius; nam,
secundum mysteria, per mortem ejus sacerdotii Judaici designatur
interitus. Tricesima quinta mansio in Salmona, quod interpretatur
imaguncula. Tricesima sexta mansio in Phunon, quod interpretatur
diminutive os (ab ore non ab osse). Hae duae mansiones tricesima quinta,
et tricesima sexta, in ordine historiae non inveniuntur, sed scriptum
est pro eis:
|
“Egressi de monte Hor, per viam maris Rubri, ut circuirent montem Edom.”
|
|
Ex quo ostenditur in finibus atque circuitu terrae Edom eas positas.
Secundum nomen Salmona, imagunculae verae expressaeque imaginis Filii
Dei passionem ejus intuendo conservatur, et in Phunon, quod corde credit
ore pronuntiat, legens illud Apostoli:
|
“Corde creditur ad justitiam, ore autem confessio fit ad salutem (Rom.
X).”
|
|
Tricesima septima mansio in Oboth, quod vertitur in magos sive in
pythones, quales pugnaverunt contra Moysen et Aaron, dum inter
scorpiones habitamus, et tamen eorum venena vincimus, profecto in Oboth
castrametati sumus. Tricesima octava mansio in Jeabarim, quod acervos
lapidum transeuntium sonat. De qualibus scriptum est:
|
“Lapides sancti volvuntur super terram (Zach. IX).”
|
|
Sunt tamen et alii quos propheta tolli de via jubet (Jer. L), ne per
istud saeculum ambulantium, et ad alias mansiones transire festinantium
pedes offendant. Tricesima nona mansio in Dibongad, quod interpretatur
fortiter intellecta tentatio, qua videlicet intelligimus quod non
debeamus nos elevare in superbiam. Ante contritionem enim elevatur cor,
et ante gloriam humiliatur. Quadragesima mansio in Helmon Deblathaim,
quod interpretatur in contemptu plagarum sive opprobriorum, quo discimus
omnia dulcia et illecebras voluptatum in hoc saeculo contemnendas, nec
inebriari debere vino, in quo luxuriae sunt opprobria (Ephes. V).
Quadragesima prima mansio in montibus Abarim, contra faciem Nabo. In
montibus, inquit, Abarim, quod interpretatur transeuntium, videlicet
quamvis in montibus sit virtutum, adhuc tamen indiget, quandiu
peregrinatur hic civis coelorum. Nabo interpretatur conclusio, scilicet
in qua finitur lex, et non invenitur ejus memoria. Porro gratia
Evangelii absque ullo fine tenditur. Quadragesima secunda mansio, quae
et extrema est, in campestribus Moab. Cursim quae in hac sint gesta,
narremus.
|
|