CAPUT VI.De aedificatione hujus domus Domini: et quod ibi factum sit illud quod Psalmista dixit:

“Misericordia et veritas obviaverunt sibi, justitia et pax osculatae sunt.”

Quomodo factum est istud? Quomodo aedificata est ista domus?

“Malleus et securis et omne ferramentum non sunt audita in domo, cum aedificaretur (III Reg. VI),”

sed in secreto silentio, nulla interstrepente humani operis inquietudine, Spiritus sanctus, qui

“in principio ferebatur super aquas,”

in beatam Virginem supervenit ejusque utero ineffabiliter obumbravit (Luc. I), in modum volucris ovum subjectum desideratissima sessione calefacientis. Qua tamen similitudine, nisi ante praesumpta fuisset, forte nostra infirmitas in tanto mysterio uti non auderet. Tunc itaque factum est illud quod Psalmista canens praedixerat:

“Misericordia et veritas obviaverunt sibi, justitia et pax osculatae sunt. Veritas de terra orta est, et justitia de coelo prospexit (Psal. LXXXIV).”

Denique misericordia Spiritus sanctus est, veritas Verbum Dei, Filius Dei est. Item, justitia Christus Dei Filius est: pax id est remissio peccatorum Spiritus est. Quomodo, vel ad quid talis misericordia, et talis veritas, et ubi obviaverunt sibi? quomodo, vel ad quid talis justitia et talis pax osculatae sunt? Quis me hoc interrogabit? vel quis idonens, ut ad haec respondere possit? Interrogarem et ego aliquid, quod longe minus est, et tamen neque verbis explicari, neque sensu hominis comprehendi potest. In nido volucris, ovo subjacente, quomodo et ipsum corpus volucris, et concretus ex ovo fetus obviant sibi? Neque enim subsidentis corpus volucris in semen convertitur, aut a natura sua diminuitur, ut similis illi fetus nascatur, sed calore corporis subsedentis, ovum animatur, et succus ejus in volucrem similem formatur sicque obviant sibi, et invicem osculantur, id est, inseparabili amore consociantur. Quis de hujusmodi disputare sufficiat? Legimus quidem, quia:

“Disputavit Salomon super lignis e cedro, quae est in Libano usque ad hyssopum, qui egreditur de pariete et disseruit de jumentis et volucribus, et reptilibus, et piscibus (III Reg. IV),”

sed non legimus eum disputando et disserendo haec eadem comprehendisse. Quanto minus quis disputare vel disserere sufficiat, quomodo Spiritui sancto in beatam Virginem, et supervenienti in sua natura, sive substantia permanenti, ne quis putet quod illic ipse pro semine fuerit, Verbum Dei cum sementina substantia Virginei ventris obviaverit juxta illud quod jam dictum est:

“Misericordia et veritas obviaverunt sibi (Prov. XXV).”

Non ergo haec nobis altiora quaeramus, ne velut scrutatores majestatis arguamur. Hoc scire contenti, quia sapientia domum istam, templum sacrosanctum corporis sui, spiritu suo sibi aedificavit, spiritu, inquam, suo, id est ex operatione, non de substantia spiritus sui, et jam dictas septem columnas, de sola Patris sui persona, quasi de alio monte excidit, sed ipsa Sapientia sive Filius Dei et Pater ejusdem Filii, sicut sunt una substantia, sic et ambo inseparabiliter septiformem spiritum suum indiderunt huic domui, huic homini Jesu Christo Filio Dei, Filio hominis.