CAPUT 3

Primus pastor fuit Abel, de quo scriptum est: Fuit autem Abel pastor ovium, et obtulit Domino munera de primogenitis gregis sui, et de adipibus eorum, et respexit Dominus ad Abel et ad munera ejus (Gen. IV). Secundus pastor fuit Abraham. Tertius Isaac. Quartus Jacob, qui stans coram Pharaone cum filiis suis, interrogante illo: Quid habetis operis? Pastores ovium sumus, inquit, servi tui, et nos et patres nostri (Gen. XLVII). Erant autem patres ejus Abraham et Isaac, qui profecto curam habuerunt alendorum gregum, ita ut non posset eos capere terra prae multitudine gregum, unde et facta est rixa inter pastores gregum Abraham et Loth (Gen. XIII), et fuit jurgium pastorum Gerare adversus pastores Isaac (Gen. XXVI). Verumtamen non pro multitudine vel cura gregum, sed pro eo, quod circa res horum pastorales, divina sese commendavit auctoritas, septem istos pastores excellentissimos numeramus. Igitur, ut dicere jam coepimus, horum primus fuit Abel, qui de primogenitis gregum Domino munera obtulit, quae suo respectu Dominus digna duxit. Secundus Abraham, qui de armento suo vitulum tenerrimum tollens, et optimum inclytis hospitibus, scilicet tribus angelis venientibus in figura sanctae Trinitatis, memorabile convivium fecit (Gen. XVIII). Tertius Isaac, qui velut aries ad immolandum ductus est, et pro quo arietem Abraham inter vepres haerentem cornibus holocaustum obtulit (Gen. XXII). Quartus Jacob, qui de grege duos afferens haedos in cibum patri benedictionem accepit, et deinde soceri greges pascens, auctus est benedictione Domini (Gen. XXVII). Quintus fuit Joseph qui cum sedecim esset annorum, pascebat gregem cum fratribus suis, et inde venditus fuerat, factusque princeps Aegypti (Gen. XXXVII), professionem istam non erubuit, quamvis detestarentur Aegyptii omnes pastores ovium, dicens ad Patrem et ad fratres suos: Cum vocaverit vos Pharao, et dixerit: Quod opus est vestrum? respondebitis: Viri pastores sumus servi tui ab infantia nostra usque in praesens, et nos, et patres nostri (Gen. XLVI). Sextus fuit Moyses, qui pascebat oves Jetro soceri sui sacerdotis Madian, et inter pascendum, cum minasset gregem ad interiora deserti, venit ad montem Dei Oreb, apparuitque ei Dominus in flamma ignis de medio rubi (Exod. III). Septimus fuit David, qui de semetipso proloquens ad Saul: Pascebat, inquit, servus tuus patris sui gregem, et veniebat leo et ursus, tollebatque arietem de medio, et sequebar eos, et percutiebam eruebamque de ore eorum. Et illi consurgebant adversum me, et apprehendebam mentum eorum, et suffocabam, interficiebamque eos. Nam et leonem et ursum interfeci, ego servus tuus. Erit ergo et Philistaeus hic incircumcisus quasi unus ex eis, qui ausus est maledicere exercitui Dei viventis (I Reg. XVII). Ecce isti sunt septem pastores inclyti quos, Scriptura teste, auctoritas divina commendavit. Porro octo primates homines hi sunt. Primus Josue, filius Nun. Secundus Caleph, filius Jephone. Tertius Ottoniel, filius Caenez. Quartus Aoth, filius Gera filii Gemini. Quintus Barach, filius Abinoem de Cades Nephtalim. Sextus Gedeon. Septimus Jephte Galaadites. Octavus Sampson. Isti octo idcirco dici merentur primates homines, quia auctoritate divina praeeunte et induente illos Spiritu Domini, constituti judices liberaverunt populum suum, unde et meruerunt appellari salvatores Israel. Primus horum Josue et secundus Caleph introduxerunt populum in terram promissionis, dicente Domino ad Moysen: Tolle Josue filium Nun, virum in quo est Spiritus Domini, et pone manum tuam super eum (Num. XXVII), etc. De Caleph vero ait: Servum meum Caleph, qui plenus alio spiritu, secutus est me, inducam in terram hanc quam circuivit, et semen ejus possidebit eam (Num. XIV). Primatum ejus hoc divinum testimonium commendat, et praeter hoc alia, quae praesenti loco inserere longum est. Tertius Othoniel filius Caenez liberavit Israel de manu Cusamrasathaim regis Mesopotamiae, cui servierunt octo annis, Scriptura dicente: Et clamaverunt ad Dominum, qui suscitavit eis salvatorem, et liberavit eos Othoniel, videlicet filius Caenez, fuitque in eo Spiritus Domini, et judicavit Israel (Judic. III), Quartus Aoth liberavit Israel de manu Eglon regis Moab, cui servierunt decem et octo annis, Scriptura dicente: Et clamaverunt filii Israel ad Dominum, et suscitavit eis salvatorem Aoth filium Gera (ibid.), etc. Quintus Barach filius Abinoem liberavit Israel de manu Jabin regis Chanaan, qui per viginti annos vehementer oppresserat eos, et ipse auctoritate divina suscitatus per Debboram propheten uxorem Lapidoth (Num. VI). Sextus Gedeon liberavit Israel de manu Madian, cui servierant septem annis, praecipiente angelo, qui apparuit ei (Num. VI). Septimus Jephte Galaadites liberavit Israel de manu filiorum Ammon, cui cum Philisthiim vehementer oppresserant eos per decem annos et octo. De isto scriptum est: Factus est super Jephte Spiritus Domini, transivitque ad filios Ammon, ut pugnaret contra eos. Quos tradidit Dominus in manus ejus, percussitque eos plaga magna nimis, humiliatique sunt filii Ammon a filiis Israel (Num. XI). Octavus Sampson per angelum Domini praenuntiatus est matri sterili: Et hic erit, inquit, Nazaraeus ab infantia sua et ex matris utero, et ipse incipiet liberare Israel de manu Philistinorum (Judic. XIII). Isti sunt octo primates homines, qui miro modo septem pastoribus ita inseruntur, et ita inter sextum pastorem qui est Moses, et septimum qui est David, surrexerunt, ut filios Israel, quos Moses sextus pastor, ut jam dictum est, de Aegypto eduxit, primus hominum primatum Josue cum Caleph introduceret in terram repromissionis, et liberationem de manu Philistiim, quam octavus primas Sampson incoepit, perficeret septimus pastor David. Habemus igitur et septem pastores, et octo primates homines ex propriis causis notos et insignes, quos suscitabimus, inquit propheta, super eum, videlicet saepe dictum judicem Israel, cujus maxilla percussa est. Quomodo illos suscitabimus super eum? Videlicet eo modo ut quae per illos corporaliter gesta sunt, doceamus spiritualiter fieri vel impleri per ipsum. Doceamus, inquam, quia quarum rerum in illis praecessit figura, in isto successit veritas. Hoc facientes suscitabimus illos super eum, nos prophetae et sapientes et Scribae, ex quibus ego sum. Nam et si secundum tempus corpore absens spiritu cum illis praesens sum, quorum spirituali studio fit, ut in lectione talium pastorum et primatuum nihil mortuum remaneat aut otiosum, dum omnia referuntur ad Christum. Itaque et isti cum illo vivent, et illi, qui tunc erunt, ex istis proficient. Unde cum dixisset: Et suscitabimus super eum septem pastores, et octo primates homines, confestim subjunxit: Et pascent terram Assur in gladio, et terram Nemroth in lanceis ejus. Quod est dicere: Et omnes gentes quae nunc sine Deo sunt, neque verbi Dei pabulum habent ullum, tunc ex mysticis istorum exemplis, legendo proficient, quarum videlicet gentium Assur et Nemrot, id est Assyrii et Babylonii maximi Deoque magis adversi tunc erant. Principium namque regni Nemroth Babylon fuit in terra Sennaar, et de illa terra egressus est Assur, et aedivicavit Niniven. Nec vero dubium vel incognitum est quin Assyrii postmodum decem tribus transtulerint, Babylonii vero, pro quibus hic ponitur Nemroth, duas reliquas, Judam et Benjamin. Magnifice ergo reconciliatio gentium promittitur, dum de illis qui tunc erant infestissimi talis prophetia texitur: Et pascent terram Assur et terram Nemroth, et hoc non sine armis, sed in gladio et in lanceis ejus, id est in sermone Dei, qui est vivus, et efficax, et penetrabilior omni gladio ancipiti (Hebr. IV). Et in sententiis veritatis, quae sunt lanceae sive sagittae ejus, suo gladio et illis lanceis diabolum, qui prius terram obtinuerat, debellabit et liberabit humanum genus. Hoc est quod ait: Et liberabit ab Assur cum venerit in terram nostram, et cum calcaverit in monte nostro. Ac si dicat: Eodem tempore quando veniet in terram secundum praesentem prophetiam, et conculcabit Judaeos subversa civitate et templo, liberabit a diabolo gentes, quae hactenus erant terra Assur et terra Nemroth, quod interpretatur tentatio, qui per hoc ipsum quod de illo scriptum est: Erat robustus venator coram Domino (Gen. X), significat diabolum qui possidebat gentes tanquam fortis armatus custodiens atrium suum (Luc. XI). Sequitur: Et erunt reliquiae Jacob in medio populorum multorum, quasi ros a Domino, et quasi stillae super herbam, quae non exspectant virum, et non praestolantur filios hominum. Reliquiae Jacob credentes ex Judaeis sunt, quorum unum ex optimis Apostolus cum dixisset: Nunquid repulit Deus populum suum? subjunxit atque ait: Absit. Nam et ego Israelita sum ex semine Abraham de tribu Benjamin (Rom. XII). Etenim, licet illi qui in futuro tempore credituri sunt, cum plenitudo gentium intraverit, reliquiae dicantur, nihilominus tamen et hi recte dicuntur reliquiae, quae tunc crediderunt pauci, multitudine in incredulitate permanente, testante eodem, cum praemisso exemplo de Helia, cui dixit responsum divinum: Reliqui mihi septem millia virorum, qui non curvaverunt genua ante Baal (III Reg. XVIII); sic ergo, inquit, et in hoc tempore reliquiae secundum electionem gratiae salvae factae sunt (Rom. XI). Ergo reliquiae Jacob erunt, inquit, in medio populorum multorum quasi ros a Domino, quasi stillae super herbam, id est, apostoli Christi sive ministeriales judicis ejusdem, de quo hactenus sermo fuit, sanctam et divinam de coelesti conversatione sua sumptam stillabunt vel depluent gentibus scientiam. Ros enim suaviter cadens, et stillae sensim decidentes super herbam, evangelicam vel apostolicam significant doctrinam a Domino datam, et pro capacitate audientium discrete annuntiatam, et dupliciter valentem nobis, scilicet ad refrigerandum et sanctificandum. Terra quippe nostra calore vitiorum erat exusta et a maligno spiritu quasi vento urente percussa, ita ut cor hominis Babyloniae fornaci non incongrue posset simile dici. Tunc autem coepit Dominus mittere quasi ventum roris flantem (Dan. III), quando ad amorem coelestium nos excitavit per apostolorum praedicationem. Item manus nostrae vacantes ab operibus bonis, sic erant quasi herba macra et sterilis, sed nunc quasi stillae a Domino super herbam ceciderunt, quando eadem doctrina nos ad dilectionem proximi reflorescere fecit, et in porrigendo eleemosynam facies nostras exhilaravit. Et bene de isto rore et de hujusmodi stillis ait: Quae non exspectant virum, et non praestolantur filios hominum, sed signanter cum dixisset, quasi ros, addidit a Domino, quia videlicet Evangelium sive doctrina quae per apostolos administrata est, non per instructionem vel magisterium hominum venit aliquando, sed coelitus data est, docente illos invisibiliter Spiritu sancto absque mora et momento, ita ut qui fuerant homines sine litteris et idiotae (Act. IV), repente fierent litterarum periti, et potentes in omni sermone (Luc. XXIV).