CAPUT 23

“Ecce equus pallidus, et qui sedebat desuper, nomen illi Mors, et Infernus sequebatur eum.”

Denique pallidus equus haereticorum est furor lividus et invidus, quorum insania tanta est, ut eos audiens recte pro Christo glorificato illud sapientis dicas:

“Gloriam semper sequitur invidia.”

Vident quidem, sed invident, juxta illud:

“Peccator videbit et irascetur (Psal. CXI).”

Vident, quia qui sedet ad dexteram Patris, Filius Dei dicitur, et est Deus, eidem Patri coaequalis et consempiternus. Legunt enim et audiunt Scripturas, quibus hoc astruitur, et dicere non audent, quia mentiuntur. Aequalitati tamen derogant quamvis Deum fateantur. Quare? quia quod Deus est, inquiunt, hoc ei Pater donavit, quemadmodum Apostolus dicit:

“Propter quod et Deus illum exaltavit, et donavit illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine Jesu omne genu flectatur (Philip. II),”

etc. Non quaerunt, cui donavit, utrum homini, an Deo. Quando enim donaverit, evidenter apparet:

“Humiliavit semetipsum, inquit, usque ad mortem, mortem autem crucis. Propter quod et Deus illum exaltavit, et donavit illi nomen, quod est super omne nomen, quia factus est obediens usque ad mortem, mortem autem crucis (ibid.).”

Nunquid antequam hoc fieret, non erat altus Dei Filius, Dei Verbum, Deus apud Deum, sed postea quam propter hoc exaltatus est,

“quia factus est obediens usque ad mortem crucis,”

tunc coepit altus esse Dei Filius, unicus Dei Deus, tunc coepit habere nomen quod est super omne nomen? quis hoc insipientissimus diceret? Hoc ergo illi donatum est, ut homini, secundum quem

“Filius factus est obediens usque ad mortem crucis,”

quod jam habebat idem ipse Dei Filius Deus, Deo natus aequalis. Verum de his a catholicis Patribus contra illum pallidum diaboli equum sufficienter disputatum est. Recte ergo de equo illo dicitur:

“Et qui sedebat desuper, nomen illi Mors, et Infernus sequebatur eum.”

Quia videlicet

“invidia diaboli mors introivit in orbem terrarum (Sap. II).”

Ipse quoque diabolus et ministri ejus [m][e][t][oh][n][u][m][i][k][ohti][sf] mors et infernus dicti sunt, eo quod multis mortis causa et infernorum sint. Potest et simpliciter accipi, quod hic spiritualiter mortuos, ibi poena sequatur aeterna.

“Et data est ei potestas super quatuor partes terrae, interficere gladio, fame, et morte, et bestiis terrae.”

Ecce Arii vesania de Alexandria nascens, ad Gallicum usque pervenit Oceanum, non fame tantum verbi Dei, sed et gladio corporali bestialiter pios insequens. Amplius autem ad sensum et hoc proficit, ut quatuor partes terrae ipsas intelligamus, quas et hic praesens scriptura numerat, dicendo:

“Interficere gladio, fame, morte, et bestiis terrae;”

et in propheta Ezechiele sua quatuor judicia pessima Dominus ipse nuncupat.

“Quod et si quatuor, inquit, judicia mea pessima gladium et famem, bestias malas, et pestilentiam misero in Jerusalem, ut interficiam de ea hominem et pecus, tamen relinquetur in ea salvatio educentium filios et filias (Ezech. XIV).”

Istae sunt namque partes terrae, id est, portiones mentis terrenae. Solet enim pars pro portione poni usu sacrae Scripturae, alias singulariter, alias pluraliter. Singulariter, ut illic:

“Ignis, sulphur, spiritus procellarum, pars calicis eorum (Psal. X).”

Pluraliter vero, ut illic:

“Tradentur in manus gladii, partes vulpium erunt (Psal. LXII).”

Itaque super quatuor partes terrae, id est, super quatuor judicia illa pessima, quae sunt portiones sive retributiones mentis terrenae, data est huic equo pallido, id est furori haeretico, potestas, ut

“gladio, fame, morte, et bestiis terrae interficiat.”