CAPUT 2

CAP. X.

“Et vidi alium angelum fortem descendentem de coelo amictum nube, et iris erat in capite ejus.”

Et subinde:

“Et angelus quem vidi levavit manum suam in coelum, et juravit per viventem in saecula saeculorum; qui creavit coelum et ea quae in eo sunt, et terram et ea quae in ea sunt, et mare et ea quae in illo sunt, quia tempus amplius non erit, sed in diebus vocis septimi angeli, cum coeperit tuba canere, consummabitur mysterium Dei, sicut evangelizavit per servos suos prophetas.”

Quis enim ille est angelus, nisi Angelus magni consilii, Angelus testamenti Dei saepe dictus et saepe dicendus, vere alius, et longe dissimilis angelis omnibus. Hunc Angelum fortem dicit, nam vere est fortis, imo et princeps fortitudinis. Hinc et Psalmista:

“Dominus, inquit, fortis et potens, Dominus potens in praelio (Psal. XXIII).”

Proinde et angelus ille qui hunc venientem praenuntiavit, Gabriel dicitur, id est fortitudo Dei.

“De coelo, inquit, vidi illum descendentem.”

De coelo, inquam, videlicet ubi erat prius. Nam quo descendit de coelo, nisi in uterum virginis? Non enim de illo virginis utero initium habuit existendi, sicut quidam dixerunt blasphemantes haeretici, quorum primus Cherintus fuit, sed in illum uterum de coelo descendit, de sinu Patris advenit. Et qui Deus erat homo factus est; quodque erat Verbum in principio, caro factum est, non mutata in carnem divinitate, sed assumpta carne. Hoc est quod dicit,

“amictum nube.”

Nubes enim et hicet in plerisque Scripturarum locis mysticis carnem illam significat, pulchra nimirum et congrua considerata similitudine, quia videlicet sicut sol, cum nube tegitur et latet, et tamen scitur quia praesens est dum suum orbem non ostendit, et tamen orbi universo diem facit; sic in illa carne Deus et latuit, et praesens dignosci potuit, dum divinitatem suam, ut semper erat, invisibilem continuit, et tamen per opera visibilia mundum universum illuminavit.

“Et iris, inquit, in capite ejus.”

Iris, id est arcus coelestis, misericordiam designat ejusdem fortissimi; est enim signum vel pro signo datus propitiationis, dicente Domino ad Noe:

“Nequaquam interficietur omnis caro ultra aquis diluvii;”

ac deinceps:

“Hoc signum foederis inter me et vos; arcum meum ponam in nubibus, et erit signum inter me et inter terram (Gen. IX).”

Igitur

“iris in capite ejus,”

id est, misericordia in summa et principali intentione adventus ejus. Idcirco namque sic nube carnis amictus advenit, ut praepararet nos talesque efficeret, qui possimus stare in illa die judicii, cum tuba illa novissima cecinerit, quae praeparatio est peccatorum remissionem dare, quod fecit ille poenitentiam praedicans et lavans nos a peccatis nostris in sanguine suo (Hebr. V). Unde misericors et fidelis dicitur pontifex, quia talis erat iris in capite ejus.

“Et facies ejus erat ut sol, et pedes ejus tanquam columna ignis.”

Facies ejus est notitia ejus, quae a tempore resurrectionis ejus (qua clarificatus est claritate quam habuit priusquam mundus fieret [Joan. XVII]), orbi universo sereno lumine infulsit, impleto quod Zacharias eodem mox nascituro praecinens:

“Visitavit nos, inquit, oriens ex alto, illuminare iis qui in tenebris et in umbra mortis sedent (Luc. I).”

Hujus solis resurgentis ortum respiciens Paulus apostolus dicit:

“Nox praecessit, dies autem appropinquavit (Rom. XIII).”

Nox enim prius erat, extunc autem sole surgente, dies appropinquantibus sibi appropinquat. Marcus quoque Evangelista in mysterio loquens, cum dixisset:

“Et valde mane una Sabbatorum veniunt ad monumentum orto jam sole (Marc. XVI).”

Nam mystice dictum intelligatur, de isto sole justitiae, qui diem novum mundo indidit sua resurrectione, repugnantia sunt, valde mane, et orto jam sole.

“Et pedes ejus, inquit, tanquam columna ignis.”

Haec descriptio nonnihil a priore differt, ubi primum ipse, qui nunc describitur, huic Joanni visus est. Illic namque primum Filius hominis manifeste scribitur, hoc autem in loco Angelus mortis dicitur. Illic et caput ejus et capilli tanquam lana alba et tanquam nix candidi scribuntur (Apoc. I). Hic autem de hujusmodi canitie tacetur, et hoc solum dicitur, quia

“iris erat in capite ejus.”

Illic scriptum est:

“Et pedes ejus similes aurichalco, sicut in camino ardenti.”

Hic autem nunc dicitur:

“Et pedes ejus tanquam columna ignis.”

Has talium descriptionum diversitates quaerere cur habitae sint non otiosum est. Dicimus ergo, quia prioris illius habitudinis alia fuit causa vel intentio quam illic non tacuimus, et alia hujus praesentis quam similiter praeterire non conamur. Illic namque contra Cherintum et Hebionem, caeterosque antichristos, qui interim dum hic Joannes in insula Pathmos exsularet, Christum ante Mariam fuisse negare coeperant, ostendebatur eidem illo tali schemate vel figura, quale scripturus foret evangelium, vel quale oporteret eum de Christo perhibere testimonium. Hic autem omnibus fidelibus pariter et infidelibus significabatur, quale vel quantum orbi universo impendeat negotium, propter quod venerit Christus in hunc mundum, ut providum sive inexcusabilem faceret omnem hominem, novissimae tubae terribilem sonum, id est ultimum praenuntiando judicium. Idcirco et illic naturam utramque unius ejusdemque Christi recte significatam accipimus; hic autem officium ejus. Inde est quod illic Filius hominis, quod naturae est; hic autem dicitur Angelus, quod officii est. Item, illic caput ejus scribitur prae canitie candidum, significando divinae naturae antiquitatem; hic autem

“iris in capite ejus,”

videlicet designando suscepti officii misericordiam et pietatem. Illic pedes qui sunt infimae partes cujusque corporis, dicti sunt similes aurichalco, quo significatur inferior, id est humana Christi natura, permanente substantia, in auream transmutata esse gloriam divinitatis. Hic autem pedes ejus dicuntur tanquam columna ignis, quo dicto significantur praedicatores ejus, per quos venit ad nos, Spiritu sancto firmati atque illustrati sunt. Sunt enim pedes ejus omnes Evangelii ejus portitores atque ministri, de quibus et Propheta dicit:

“Quam speciosi pedes evangelizantis et annuntiantis pacem, annuntiantis bonum, praedicantis salutem, dicentis Sion: Regnabit Deus tuus (Isa. LII).”

Isti pedes ex eo facti sunt

“tanquam columna ignis, ex quo venit super eos Spiritus sanctus tanquam ignis. Extunc enim qui prius fuerant imbecilles et pavidi, idiotae et sine litteris, facti sunt fortes et securi, facundi et omnium Scripturarum periti (Act. II).”

Exempli gratia: Petrus ante frigidus, et ad prunas sedens et calefaciens se, timuit et negavit propter vocem unius ancillae ostiariae (Luc. XXII); extunc autem columna ignis, sive columna ignea factus est, ut et firmiter stans Ecclesiam Dei tanquam columna sustineret, et zelo bono fervens tanquam ignis, principes et reges, summosque imperatores in verbo virtutis justitiaeque responsis adureret, et eidem Ecclesiae quam velut columna sustinet, velut ignis lucem veritatis infunderet.