CAPUT 24

“Et congregavit illos in praelium in loco qui vocatur Hebraice Harmagedon.”

Quos illos congregavit? Utique reges, quia de regibus congregatio ista scribi coepta est. Sunt autem hic diversi imo oppositi et contrarii reges. Nam de bonis regibus praemissum fuerat, ut pararetur via regibus ab ortu solis; de malis vero subjunctum,

“et procedent ad reges totius terrae congregare illos in praelium.”

Quos ergo regum istorum congregavit in loco, qui vocatur Hebraice Harmagedon, vel quis congregavit illos tali in loco? Non enim singularem aliquem praemiserat, neque aperte distinguit, quos malos aut bonos congregaverit. Ergo dicere licet quia malorum et bonorum congregatio hic illa praesignata est, de qua non ignoramus, quia, cum sederit Filius hominis in sede majestatis suae, tunc congregabuntur ante eum non solum reges, sed etiam omnes gentes. Illic in praelium mirabile congregabuntur, quia videlicet illic praelii malorum et bonorum mirabilis et horrendus finis statutus est. Ille status recte designatur hoc nomine, quod hic ponitur Harmagedon. Interpretatur enim consurrectio in priora, sive mons globosus. Congregationem ergo illam recte significat, ubi et sancti reges, qui venerunt ab ortu solis in priora consurgent, et ad judicandum sedebunt, et mali reges tanquam mons globosus tollentur cum diabolo suo principe, quia tunc revera dicetur monti huic tollere et mittere non jam in mare, sed in profundum gehennae.

“Et septimus effudit phialam suam in aerem. Et exivit vox magna de templo a throno dicens: Factum est.”

Et illic ubi

“septimus angelus tuba cecinit, factae sunt voces magnae in coelo dicentes: Factum est regnum mundi hujus Domini nostri et Christi ejus (Apoc. XI).”

Itaque et hic cum dicitur, factum est, idem intelligendum est, scilicet

“regnum Domini nostri et Christi ejus,”

illa tamen cum discretione, ut plus iracundiae Dei viventis in hac septima phiala quam in illa septima tuba perpendamus. Istae namque plagae novissimae sunt, illae autem primae; quae in eo discernuntur quod illae visibilium, istae invisibilium diversitates distinctionesque sunt malorum. Ergo in illa septima tuba, visibilis conflagratio universi mundi hujus, in ista septima phiala recte illa pleninitudo damnationis intelligitur, qua daemones puniendi sunt, qui nunc per istum aerem de coelo projecti vagantur. Nam hoc est quod dicit:

“Et septimus effudit phialam suam in aerem,”

id est, super catervas sive potestates aereas. Et recte in illos phiala effunditur septima, quia videlicet quidquid malorum praecedentibus sex phialis vindicatur, in ipsos redundat, qui malorum eorumdem incentores sunt. Unde et principatus, et potestates, et rectores mundi hujus, tenebrarum harum ab Apostolo vocantur (Ephes. VI). Cum igitur dicit magna vox ista:

“Factum est,”

idem est ac si dicat: In electis regnum Dei adimpletum, et in reprobis ira Dei consummata est, quia diabolus quoque cum angelis suis in profundum inferni praecipitatus est.

“Et facta sunt fulgura, et voces, et tonitrua, et terraemotus factus est magnus qualis nunquam fuit, ex quo homines fuerunt super terram, talis terrae motus sic magnus.”

Non post illam vocem magnam dicentem, factum est, sed interim dum phialas suas effundunt angeli,

“facta sunt fulgura, et voces, et tonitrua, et terraemotus.”

Fulgura namque miracula, voces testimonia Scripturarum; tonitrua, comminationes futurorum sunt malorum, quibus omnibus confirmaverunt sermonem suum angeli qui phialas suas effuderunt, id est praedicatores qui judicium Dei futurum praedicare missi sunt in mundum universum. Porro terraemotus qui factus est sic magnus, terraemotus cordium nostrorum exstitit, quae commota sunt audita praedicatione Evangelii, in quo revelatur ira Dei. De hoc tali terraemotu Psalmista dicit:

“Commota est et contremuit terra, et fundamenta montium conturbata sunt, et commota sunt, quoniam iratus est eis (Psal. XVII),”

etc. Talis terraemotus sic magnus non fuit, inquit, ex quo homines fuerunt super terram; quia videlicet nunquam ante Christi adventum factum fuerat, ut praedicatores missi universum commoverent mundum, ut coelis enarrantibus gloriam Dei, in omnem terram exiret sonus eorum, et in fines orbis terrae verba eorum (Psal. XVIII). Terraemotus ejusdem magnitudinem ex subsequentibus vult intelligi, cum dicit:

“Et facta est civitas magna in tres partes, et civitates gentium ceciderunt.”

Civitas magna hoc loco generis humani universitas est. Nam ne putemus jam hic eam solam intelligi divisionem in qua deputantur tantummodo reprobi, continuo subjungit de illa, et dicit:

“Et Babylon magna venit in memoriam ante Deum, dare illi calicem vini irae indignationis ejus.”

Ergo utrumque oportet animadverti, et unumquodque suo sensu probabiliter distingui. Quod universitas mundi non solum una civitas, verum etiam quasi unum atrium unius fortis ante adventum Christi exstiterit, permistum ex electis ac reprobis, nota Domini nostri Jesu Christi auctoritas hoc modo tradit:

“Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt omnia quae possidet; si autem fortior illo superveniens vicerit eum, universa arma ejus in quibus confidebat auferet, et spolia ejus distribuet (Luc. XI).”

Porro quod haec civitas ad praedicationem Evangelii, quo sicut istae phialae suimet effusione significant, revelatur ira Dei, in tres partes dividenda esset, ipse Dominus hoc modo praedixit:

“Nolite putare quod venerim pacem mittere in terram; non enim veni pacem mittere, sed gladium. Veni enim separare hominem adversus patrem suum, et filiam adversus matrem suam, et nurum adversus socrum suam, et inimici hominis domestici ejus (Matth. X).”

Istae sunt tres partes, quas Lucas adhuc distinctius expressit his verbis:

“Putatis quia veni pacem dare in terram? non, dico vobis, sed separationem. Erunt enim ex hoc quinque in una domo divisi: tres in duos, et duo in tres dividentur: pater in filium, et filius in patrem suum; mater in filiam, et filia in matrem; socrus in nurum, et nurus in socrum suam (Luc. XII).”

Notandum quia duo sunt, scilicet pater et mater, id est vir et uxor, in quo tres dividuntur: ipsi autem duo, scilicet vir et uxor, contra se nequaquam propter Evangelium dividuntur. Neque Evangelii causa, imo nulla nisi sola fornicationis causa, viro ab uxore, vel uxori a viro discedere conceditur. Igitur phialis effusis iracundiae Dei civitas magna in tres partes facta est, id est, revelata per Evangelium ira Dei aliis ad poenitentiam confugientibus, aliis in poenitentia remanentibus, communes hominum necessitudines, quae naturaliter magnae sunt, trifariam divisae sunt, dum sibi in via Domini non consentiunt, disceditque filius a patre, filia a matre, et nurus a socru sua. His partibus factis, dum isti convertuntur, et fiunt Jerusalem civitas Dei, illi aversi permanent, ut erant Babylon civitas diaboli, profecto fiunt inexcusabiles, et tunc demum peccati illorum, quo fideles persequuntur, Deus recordatur, ut videlicet sicut scriptum est:

“Quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est, non est oblitus clamorem pauperum (Psal. IX).”

Sequitur:

“Et Babylon magna venit in memoriam ante Deum, dare illi calicem vini irae indignationis ejus.”

Sententiam damnationis appellat calicem vini, addendo,

“irae et indignationis;”

videlicet, ad distantiam boni et praeclari calicis, de quo in psalmo Deus dicit:

“Et calix meus inebrians quam praeclarus est (Psal. XXII)!”

Denique sicut calix ille gratiae feliciter, sic econtra iste calix irae infeliciter inebriat, ut civitas diaboli aeterna sopiatur stultitia, sicut dicit Ecclesiastes:

“Quia nec opus, nec ratio, nec sapientia, nec scientia sunt apud inferos quo tu properas (Eccle. IX).”

Causam adhuc majorem reddit, cur civitas illa talem in memoriam ante Deum venerit. Ait enim:

“Et omnis insula fugit, et montes non sunt inventi.”

Idem namque est ac si diceret: Et in eo civitas illa memoriam sui in malum suum suscitavit, quia persecutiones tanquam fluctus maris fugientes servi Dei absconderunt se in remotis locis, sicut et de antiquioribus sanctis Paulus congemiscendo dicit:

“Circuierunt in melotis, in pellibus caprinis, egentes, angustiati, afflicti, quibus dignus non erat mundus. In solitudinibus errantes, in montibus, et in speluncis, et in cavernis terrae (Hebr. XI).”

Denique per insulas, Ecclesias, per montes sanctos, eminentiores significari in Scripturis usitatum est. Nunquid per ipsam sanctorum fugam Evangelii praedicatio conticuit? Non utique, imo magis invaluit. Sequitur ergo:

“Et grando magna sicut talentum descendit de coelo in homines.”

Et est sensus: Quanto majores sancti persecutiones passi sunt, tanto magis praedicaverunt, et iram Dei de coelo super omnem impietatem hominum revelaverunt.

“Haec erat grando magna, inquit, sicut talentum;”

quo dicto significat unicuique reddi quod meretur, quasi ad pondus secundum peccati sui modum (Deut. XXV). At illi qui ejusmodi sunt homines impii, et rebelles justitiae et veritatis, quanto plus arguuntur, tanto deteriores fiunt, imo interdum verbo quoque resistunt et contradicunt, et maledicunt. Sequitur ergo:

“Et blasphemaverunt homines Deum propter plagam grandinis, quoniam magna facta est vehementer.”

Quod est dicere: Et converterunt se ad blasphemias impii, propter insuperabilem constantiam praedicationis, et quia ratione non poterant defendi, saevierunt maledictis, quia tantus erat in illis spiritus sapientiae et fortitudinis, ut nullo modo possent exsuperari. Tales primum sunt Judaei, de quibus in Actibus apostolorum Lucas dicit:

“Cum venissent ad Macedoniam Silas et Timotheus, instabat verbo Paulus testificans Judaeis esse Christum Jesum. Contradicentibus autem eis et blasphemantibus, excutiens vestimenta sua dixit eis: Sanguis vester super caput vestrum; mundus ego ex hoc ad gentes vadam (Act. XVIII).”