CAPUT 47

“Et jam non sum in mundo, et hi in mundo sunt, et ego ad te venio.”

Cum haec loqueretur, utique in mundo erat, quia visibiliter aderat et mortalem vitam spirabat, imo quia pressuram in mundo habebat, et tamen in mundo non erat, quia jam a traditore venditus, moxque tenendus et ad mortem ducendus erat. Ergo non omnino, sed quodammodo jam in mundo non erat, quia jam in termino vitae praesentis, et jam in exitu mundi pedem irrevocabilem posuerat. Quia vero sic vadens, et dicens: Et ego ad te venio, gloria et honore coronabatur et constituebatur super opera manuum Patris (Psal. VIII); quia, inquam, sic de torrente in via bibens, propterea protinus habebat exaltare caput (Psal. CIX), recte omnino quasi de praetorio dixit:

“Et clarificatus sum in eis:”

causam autem quare sic vadens, pro suis roget, interposuit dicens:

“Et hi in mundo non sunt.”

Causa quippe magna et negotiosa est, de qua salutis amicum curare oportebat, quod se stabilitate littoris, id est, immortalitatis pace et securitate potito, sui remiges in fluctibus difficili navigio periclitantur, sine dubio perituri, nisi salutis ab ipso portus illis praeparetur. Itaque nunc demum ab eo postulat pro illis, id est, quid roget, propter quid obsecraverit, manifestius aperit. Ait enim:

“Pater sancte, serva eos in nomine tuo quos dedisti mihi, ut sint unum sicut et nos.”

Summam necessariae postulationis breviter est elocutus, dicendo:

“Ut sint unum sicut et nos.”

Et hoc multoties repetit: Quia vere magnum, quia praeclarum, quia gloriosum et optabile est, esse unum, et quam magnum sit, a similitudine ipsius vel Patris colligamus, quia dixit,

“sicut et nos.”

Quidnam est, unum esse, nisi semper idem esse et sine permutatione immutabiliter perdurare? Sic plane unum est Deus unus, Pater et Filius et Spiritus sanctus unum, inquam, et idem. Unde et dicit ad Moysem:

“Ego sum qui sum (Exod. III).”

Et Psalmista:

“Coeli, inquit, peribunt, tu autem permanes, et omnes sicut vestimentum veterascent. Et sicut opertorium mutabis eos et mutabuntur; tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient (Psal. CI).”

Homo autem postquam a paradisi aeternitate peccando dejectus est, ubi pro modo suo, unum esse vel fieri poterat, palam est jam unum non esse; quippe

“qui quasi flos egreditur, conteritur, et fugit velut umbra, et nunquam in eodem statu permanet (Job XIV).”

Quam ejus mutabilitatem, imo et defectionem Psalmista quoque deplorans:

“Mane, inquit, sicut herba transeat, mane floreat et transeat, vespere decidat, induret et arescat, quia defecimus in ira tua, et in furore tuo turbati sumus (Psal. LXXXIX).”

Ergo unum esse desiit, et in hoc Dei, qui semper unum et idem est, similitudinem perdidit. Dei autem Filius, qui haec moriturus nunc loquitur, idcirco nunc moritur, ut ad unum, id est, ad aeternitatis stabilitatem homo reformetur, ut mortuus in anima, et moriens quoque in corpore, beata utriusque resurrectio reparetur, et deinceps nullis subjaceat casibus, nullis mutationibus perturbetur. Igitur quod dicit:

“Pater sancte, serva eos in nomine tuo, quos dedisti mihi, ut sint unum sicut et nos,”

adoptionem filiorum Dei postulat illis, pro quibus et patitur, quia videlicet in nomine Patris servari nullo modo melius intelligitur, quam ut hoc idem sit, quod est in Dei filios adoptari (Rom. VIII). Nam idcirco Patrem sanctum invocat, ut sibi sanctificet quos filios, non quidem per naturam, sed per gratiam habeat; et notanda verbi proprietas, dum dicit,

“serva.”

Servari namque proprie dicuntur, qui capti in bello, cum jure belli possint occidi, victoris miseratione vita donantur. Sic nimirum cum mundo isto, Dei inimico, juste damnandi fuimus, sed victoris Dei gratia dimissi servamur. Unde et juxta rei veritatem servi sumus, licet propter abundantiam gratiae filii nominemur et simus. Hoc sane praetereundum non est, cum dicitur, ut sint unum sicut et nos, non Dei nobis aequalitatem dari, sed similitudinem comparari. Non enim ait, ut sint unum quod et nos, sed

“sint, inquit, unum sicut et nos.”

Quod hic idem Joannes in Epistola sua commendans, non ait aequales, sed

“scimus, inquit, quia cum apparuerit, similes ei erimus, quoniam videbimus eum sicuti est (I Joan. III).”

Hoc ergo agitur, non ut natura Deo aequales simus, sed ut gratia similitudinem Dei recuperemus, ut videndo eum qui solus vere est, ex ipsa ejus visione simus unum, sicut et ipse unum est. Unum, inquam, id est, immortales atque impassibiles, et nullius vicissitudinis obumbrationi subjacentes. Sequitur: