CAPUT LII. Item de eodem: quod dictum est,

“Crescite et multiplicamini, et replete aquas maris.”

Benedixitque illis Deus dicens: Crescite et multiplicamini, et replete aquas maris, avesque multiplicentur, super terram. Ecce hic manifestius elucet, cur in istis operibus Dei singulorum factura operum tertio repetita sit. Videlicet quia quod factum est in ipso vita erat, primo dixit Deus, producant aquae reptilia animae viventis, et volatilia super terram sub firmamento coeli. Deinde quia quod in ipso vita erat, per visibiles essentias in actu demonstratum est. Et creavit, inquit, Deus cete grandia, et omnem animam viventem, atque motabilem, quam produxerant aquae in species suas, et volatilia secundum genus suum. Et quia per successiones suas eadem Creatoris potentia subsistere unumquemque oportebat, benedixit Deus illis, inquit dicens: Crescite et multiplicamini, etc. Tria sunt verba benedictionis, crescite et multiplicamini, et replete aquas maris, sed unus idemque sensus est, quippe qui uno tantum verbo rursum exprimitur, cum subjungitur, avesque multiplicentur super terram. Nec mirum. Etenim tria nomina sive tres sunt personae ejus qui benedixit, sed unus idemque Deus est. Quare autem qui multiplicationes horum in benedictione fieri mandavit, herbam quoque virentem et afferentem semen, lignumque pomiferum et habens unumquodque semen suum in semetipso cum jussisset produci e terra, non benedixit itidem dicendo, crescite et multiplicamini, et replete terram? Aut unde illis tanta crementi aut benedictionis in multiplicatione copia, cum non eis quoque benedixerit Deus? Etenim ipsa quoque crescunt et multiplicantur et secundum genus cujusque passim nova veteribus, tenera robustis, plantaria, verbi gratia, fagis aut quercubus, de parvo semine sucrescunt, et celsa in auras paulatim cacumina surgunt. Quid ergo amplius reptilibus maris, sive volatilibus coeli, quid, inquam, amplius quam terrae virgultis in suo genere benedictio compotens fuit, vel in quo ejus effectus certius cognoscendus erit? Ad haec, inquam, crescit quidem et multiplicatur herba virens, lignumque pomiferum unumquodque in genere suo, sed differt crementorum ratio pro diversa essentiarum qualitate. Etenim herbam virentem sive lignum pomiferum, eadem terra, quae germinat vel producit, multiplicat, et semen illis ipsa importat et cadentia recipit, etiamsi serentis manus forte desit, et ideo multiplicandae posteritati, solum ipsorum esse sufficit. Verum reptilibus sive volatilibus si nullus fuisset appetitus, non ipsa crescerent aut multiplicarentur, et non stetisset eorum genus. Cum ergo initium existendi accepissent, oportuit ejusdem Creatoris imperio naturalem illis medullitus inseri amorem vel appetitum, ut masculus ardens ad semen ingerendum, femina nihilominus avida foret ad recipiendum. Hoc illis benedictio contulit, et ob hoc necessaria fuit, nam inde reptilia creverunt, et multiplicata sunt, et repleverunt aquas maris, avesque multiplicatae sunt ex eis. Ad hoc, tenet haec animantia vinculo amoris magna hujus benedictionis vis. Quandiu enim emittentur fontes in convallibus, et inter medium montium pertransibunt aquae, tandiu super ea volucres coeli habitabunt, et de medio petrarum dabunt vocem (Psal. CIII). Et quandiu irriguis superioribus et pinguedine terrae saturabuntur ligna campi, et cedri Libani, quas plantavit, tandiu illic passeres nidificabunt (Ibid.). Et eodem amore vel desiderio et gallina languida vocem mutabit, et luscinia laetabunda parvulis ovis supersedens tota pervigil nocte decantabit, tanta cantilenae suavitate ut tibi videatur haec esse summa ejus intentio, quo possit non minus dulcibus modis fetus animare quam fetu corporis. Hinc educta progenies vespere et mane, et meridie quodam modo narrabit, et Creatoris laudem non ingrata natura annuntiabit (Psal. LIV) et ei qui dat escam omni carni (Psal. CXXXV), tanto concentu confitentur Deo coeli, ut erubescere debeat homo rationalis, si unquam dona Creatoris in escam mutus ab ejus laude perceperit. Item et quandiu steterit hoc mare magnum et spatiosum manibus in quo naves pertranseunt (Psal. CIII), quod qualiter transiturum sit, novit ipse qui dixit: Coelum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt (Matth. XXIV), tandiu perseverante hujus benedictionis virtute illic erunt reptilia, quorum 21 non est numerus, animalia pusilla cum magnis, et omnia non frustra creata exspectabunt ut det illis escam in tempore et eo dante illis colligent, et aperiente illo manum suam omnia implebuntur bonitate (Psal. CIII), tam balena quam rana, tam crocodilus quam murana.