CAPUT XXII. Septima periocha, qua universae Ecclesiae sub peccato in tenebris jacenti, dicitur propter adventum Salvatoris Christi:

“Surge, illuminare, Hierusalem, quia venit lumen,”

etc., usque ad id,

“et domum majestatis meae glorificabo.”

(CAP. LX.) Surge, illuminare, Hierusalem, quia venit lumen tuum, et gloria Domini super te orta est. Quia ecce tenebrae operient terram, et caligo populos. Super te autem orietur Dominus, et gloria ejus in te videbitur. Quod nunc dicit, surge, illuminare, Hierusalem, idipsum est quod supra dixerat, elevare, consurge, Hierusalem. Ad universam quippe sanctorum multitudinem bonus iste consolationis sermo dirigitur, quae una unius regis civitas est, una et vera Hierusalem est. Jacebat illa sub peccato primae praevaricationis prostrata, Deumque lumen suum pariete interposito inimicitiarum, non videbat, donec veniret Christus sol justitiae, lux de luce, lumen de lumine, Deus de Deo, Filius de Patre. Dicit ergo huic Hierusalem. Surge, illuminare, Hierusalem. Bonum prophetici spiritus imperium, certum et indubitabile est venturi boni praeconium. Surge, et illuminare, inquit, id est nunc revera surges, et illuminaberis. Unde hoc? Ait: Quia venit lumen tuum, et gloria Domini super te orta est. Lumen, inquam, tuum, quo defraudata es dolo serpentis in parentibus primis, quibus dixit: Comedite, et aperientur oculi vestri (Gen. III), ecce venit, ecce in uterum Virginis descendit, ecce ponitur in testa carnis ut lucerna tibi sit qua requiraris, qua illumineris; ita venit lumen tuum et illo nascente, gloria Domini super te orta est, quae a te tenebrosam antiquae praevaricationis ignominiam expurget. Quare signanter dico super te? Quia ecce tenebrae operient terram, et caligo populos. Super te autem orietur Dominus, et gloria ejus in te videbitur. Idcirco super te quia populos superfluos, populos qui non pertineant ad te, qui non sunt ex fide, et terram, id est, omnem gentem terrenis inhiantem, et coelestia non curantem, caligo et tenebrae operient, etenim ut sunt ita caligine et tenebris operti remanebunt. Super te autem quae venturi fidem habuisti, orietur Dominus, et gloria ejus in te videbitur. Cum autem venerit illud lumen tuum, non in abscondito, neque sub modio, sed super candelabrum ponetur, ut ab omni mundo videatur (Matth. V). Hoc est quod sequitur: Et ambulabunt gentes in lumine tuo, et reges in splendore ortus tui. Nunc interim antequam oriatur ille Dominus, angustiis Judaeae nomen ejus continetur, tunc autem cum velut lucerna super candelabrum posita fuerit, gentes quae in profundis erant tenebris, ambulabunt in illo lumine tuo, et reges quoque supplices oculos attollent ad splendorem luminis quod ortum est tibi. Tunc non paucos filios, nec solos habebis Judaeos. Sed quid? Filii tui de longe venient, et filiae tuae de latere surgent. Filii, inquit, id est tuo lumine illuminati, tui luminis baptismate purificati, de longe venient; de longe. inquam, id est de omni gente et natione, ab oriente et ab occidente, a meridie et a septentrione. Hactenus non ita, sed veniebant tantum de prope, tantum de carne Abrahae. Nec vero tantum filii, sed et filiae tuae venient, et quandiu filiae parvulae erunt, cibumque solidum manducare non poterunt, lac simplicis doctrinae de latere suo fugant. Tunc videbis et afflues, et mirabitur, et dilatabitur cor tuum, quando conversa fuerit ad te multitudo maris, fortitudo gentium venerit tibi. Tunc, inquit, videbis et gaudebis et in modum fluviorum aquis subitis inundaberis, et mirabitur et stupebit, imo dilatabitur cor tuum dilatatione charitatis, omnes suscipientis, nullas angustias tot filios parturiendo sustinentis. Inundatio camelorum operiet te dromedarii Madian et Epha, etc. Madian et Epha regiones sunt trans Arabiam, fertiles camelorum, omnisque provincia appellatur Saba. Cedar autem regio Sarracenorum est, qui in Scripturis vocantur Ismahelitae, et Nabaioth unus est filiorum Ismahel, ex quorum nominibus solitudo appellatur, quae frugum inops, pecorum plena est. Per familiaria ergo nomina gentium barbararum, quae vicinae sunt Israel, totius mundi conversionem intellige praedicari, et hunc esse sensum: Greges camelorum iniquitatum vinculis resoluti, et animas suas effundentes Deo, operient te, Hierusalem, muneribus oblatis, et omnes de captivitate venient et conversione, aurum fidei deferentes, et thus sacrificii. Madian quippe in hoc loco interpretatur iniquitas, Epha resolutus sive effundens, Saba conversio vel captivitas, Cedar tenebrae, Nabaioth prophetiae. Igitur dromedarii Madian et Epha et omnes de Saba venient, omne pecus Cedar congregabitur tibi, arietes Nabaioth ministrabunt tibi, ut jam dictum est, aurum fidei, thus sacrificii deferentes. Et quia propria non sunt salute contenti. Laudem quoque Domino annuntiantes, id est caeteris quoque salutare Dei praedicantes. Offerentur, inquit, haec super placabili altari meo, et domum majestatis meae glorificabo. Domus majestatis Domini sancta catholicae fidei Ecclesia est, altare autem ejus placabile, ipse Christus est. Nam sicut hoc visibile altare templo manufacto, sic Dominus Jesus Christus Domini Dei, id est Ecclesiae praeeminet, quae sumus nos. Igitur super placabili altari meo, id est in illo in quo sum placatus Filio meo Jesu Christo, munera haec offerentur et accepta erunt, et propter illud altare ego domum majestatis meae glorificabo, propter Christum Filium meum, Ecclesiam, cujus caput ipse est (Col. I), ego tanquam majestatis meae reclinatorium glorificabo.