CAPUT X. Qualiter in sacramento altaris observandum sit quod dictum est:

“Non comedetis ex eo crudum quid, nec coctum aqua, sed tantum assum igni.”

“Et edent carnes nocte illa assas igni. Non edetis ex eo crudum quid, vel coctum aqua, sed tantum assum igni.”

Signata domo comedimus, quia, videlicet per baptismum consecrato cuique, et a macula veteris cibi per quem periit humanum genus emundato, corpus et sanguis Christi traditur, quo cibo non superbe fieri velit sicut Deus sed humiliter in gratiam filiorum Dei adoptari mereatur. In nocte quippe agnum comedimus, qui in sacramento modo Dominicum corpus accipimus, quando adhuc ad invicem conscientias nostras non videmus.

“Carnes, inquit, assas igni,”

id est excoctas molestia passionis. Unde quia vis ipsa passionis, eum valentiorem reddit ad resurrectionem, dicit in persona ejus Psalmista:

“Aruit tanquam testa virtus mea (Psal. XXI).”

Quid namque est testa ante ignem, nisi molle lutum? Sed ei ex igne agitur ut solidetur. Virtus ergo humanitatis ejus, velut testa exaruit, quia ab igne passionis ad virtutem incorruptionis crevit. Amplius autem, quia de Spiritu sancto, qui aeternus est ignis, Virgo illum concepit, et ipse per eumdem Spiritum sanctum, ut Apostolus ait, obtulit semetipsum hostiam vivam Deo viventi (Ephes. V), eodem igne assatur in altari, operatione namque Spiritus sancti panis corpus, vinum fit sanguis Christi. Sed istud non capit humana sapientia. Repellitur ergo illa non tam sapientia quam curiositas, dum repetendo dicit:

“Non comedetis ex eo crudum quid, nec coctum aqua, sed tantum assum igni.”

“Crudum”

namque comedere nihil aliud est, nisi quod videtur aestimare, et

“coctum aqua”

comedere est, quomodo sit velle carnaliter dijudicare. Sed comedetis, inquit

“assum tantum igni,”

id est, totum attribuetis operationi Spiritus sancti, cujus effectus non est destruere vel corrumpere substantiam, quamcunque suos in usus assumit, sed substantiae bono permanenti quod erat, invisibiliter adjicere quod non erat . Sicut naturam humanam non destruxit, cum illam, operatione sua ex utero Virginis, Deus Verbo in unitatem personae conjunxit, sic substantiam panis et vini, secundum exteriorem speciem quinque sensibus subactam, non mutat aut destruit, cum eidem Verbo in unitatem corporis ejusdem quod in cruce pependit, et sanguinis ejusdem quem de latere suo fudit, ista conjungit. Item, quomodo Verbum a summo demissum, caro factum est, non mutatum in carnem, sed assumendo carnem, sic panis et vinum, utrumque ab imo sublevatum, fit corpus Christi et sanguis, non mutatum in carnis saporem, sive in sanguinis horrorem, sed assumendo invisibiliter utriusque, divinae scilicet et humanae, quae in Cbristo est, immortalis substantiae veritatem. Proinde sicut hominem, qui de Virgine sumptus in cruce pependit, recte et catholice Deum confitemur, sic veraciter hoc quod sumimus de sancto altari, Christum dicimus, Agnum Dei praedicamus.