CAPUT XIX. De tertio praecepto, et superadjiciendo consilio.

Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum (Exod. XX). Hoc necessario servus audit, et obaudit, si non vult plagis servilibus male discruciari, aut perimi. Quid est enim assumere in vanum nomen Domini Dei sui, nisi pejerare nomen Domini Dei sui, aut in rebus vilibus, aut ludicris, coelis et terris reverendum nomen habere ostentui? Non ergo assumere nomen Domini Dei in vanum, necessarium atque legitimum est praeceptum, quod qui custodierit servus, poenam evadit, quanta sub hac intentione valet intelligi. Nec enim habebit Dominus insontem eum qui assumpserit nomen Domini Dei frustra (ibid.). Quod si ingenuitatem desiderat amici, consilium est ut omnino non juret. Dicit enim in Evangelio suo Dominus ille et angelus magni consilii: Audistis quia dictum est antiquis: Non pejerabis. Reddes autem Domino juramenta tua. Ego autem dico vobis, non jurare omnino, neque per coelum, quia thronus Dei est, neque per terram, quia scabellum pedum ejus est, neque per Hierosolymam, quia civitas est magni regis. Neque per caput tuum juraveris, quia non potes unum capillum album facere aut nigrum. Sit autem sermo vester, est, est; non, non. Quod autem his abundantius est, a malo est (Matth. V). Non praeceptum hoc esse, sed id quod supra praeceptum est, id est consilium ex eo fateri compellimur, quia legem sanctam, justam et bonam Evangelio, vel Evangelium legi contrarium esse non putamus, imo istud vel suspicari ut nefas devitamus. Dixit autem lex: Si quis commendaverit amico pecuniam, aut vas in custodiam, et ab eo qui susceperat furto ablata fuerint, si invenitur fur, duplum reddet. Si latet dominum domus, applicabitur ad deos, et jurabit quod non extenderit manum in rem proximi sui ad perpetrandam fraudem (Exod. XXII). Item: Si quis commendaverit proximo suo asinum, bovem, ovem, et omne jumentum ad custodiam, et mortuum fuerit, aut debilitatum, aut captum ab hostibus, nullusque hoc viderit, jusjurandum erit in medio, quod non extenderit manum ad rem proximi sui, suscipietque dominus juramentum et ille reddere non cogetur (ibid.). Igitur cum de praecepto et consilio agere coeperimus, et hoc modis omnibus cavendum sit ne legi Evangelium contrarium esse suspicemur, tertium nobis idem permissum sese obtulit. Diligenter perpendamus tria haec, quae posita sunt, scilicet non pejerabis, non jurare omnino, applicabitur ad deos et jurabit, sive jusjurandum erit in medio quod non extenderit manum ad rem proximi sui, et inveniemus non pejerare praeceptum, non jurare omnino consilium, jurare aut verum dejerare esse permissum. Itaque qui pejerat, male facit, qui autem non jurat omnino, benefacit, magis eligens commodatum reddere quod futuro fuerit sublatum, quam proferre jusjurandum, propter illud quod dictum est: Redimentes tempus quoniam dies mali sunt (Ephes. V; Col. IV.). Qui autem jurat, et verum dejerat, nec bene nec male fecit, id est nec quia juravit, poenam, nec quia dejeravit verum, gratiam acquirit. Et ut breviter trium horum distantias colligamus, qui pejerat, poenam, qui verum dejerat veniam, qui non jurat omnino, gratiam meretur et gloriam.