LIBER OCTAVUS


CAPUT PRIMUM. De missa ejusdem diei.

Totum diei praesentis officium cunctis partibus suis in illum aeternitatis diem intendit, cujus, nobis aditum Deus per Unigenitum suum, devicta morte reseravit, ubi

“epulabuntur et exsultabunt justi in conspectu Dei (Psal. LXVII),”

qui nunc epulantur, ut cantamus ac legimus, in azymis sinceritatis et veritatis (I Cor. V),

“bibentque vinum bonum, quod ex aqua factum est in coelestibus nuptiis (Joan. II),”

id est, in gloria delectabuntur immortalitatis, et impassibilitatis, a corruptione mortalitatis penitus immutati. Et recte: Ut quia Pascha transitus est, illo Paschale praesentis diei canticum intendat, ubi transeuntibus patria constituta est. Tunc illa sancta civitas Hierusalem splendebit novitate aeterna, novumque cantabit Canticum, nova ipsa

“non habens maculam aut rugam (Ephes. V).”

Cujus Cantici aeterni doctor ac praecentor erit novus ejus sponsus, qui primus resurrexit, cui cum diceret Pater, sicut habemus in psalmo: Exsurge, gloria mea, exsurge, psalterium et cithara, respondit, exsurgam diluculo (Psal. LVI, CVII). Recte ergo in Introitu hodierni officii primam vocem emittit, qui primus resurrexit, dicitque: Resurrexi, et adhuc tecum sum (Psal. CXXXVIII). Ad hujus Cantici novitatem nos invitans et instruens Paulus in sequenti lectione Epistolae: Expurgate, inquit, vetus fermentum, ut sitis nova conspersio (I Cor. V), etc. Aperta similitudine baptizatos docet, dum novam, id est, absque fermento, conspersionem nos esse hortatur, eo quod ex multis hominibus unum Ecclesiae corpus, tanquam ex multis granis unus panis efficiatur. Quale autem sit illud, quo panis iste fermentetur, et Paschali mensa fiat indignus, ex his, quae supra Corinthiis dixerat, patenter agnoscimus. Dixerat enim,

“Omnino auditur inter vos fornicatio, et talis fornicatio, qualis nec inter gentes, ita ut uxorem patris sui quis habeat (ibid.).”

Et paulo post:

“Non bona, inquit, gloriatio vestra. An nescitis, quia modicum fermentum totam massam corrumpit? Expurgate vetus fermentum (ibid.),”

etc. Hoc igitur ecclesiastici compositor officii per hanc lectionem Ecclesiae Christi intimare voluit, ut illam, quam accepit in baptismo, servet immaculatam nuptialem tunicam, utpote quam

“exhibere sibi cupit Christus sponsam gloriosam, non habentem maculam aut rugam (Ephes. V).”

Fornicatio enim, propter quam eadem lectio scripta est, ut supra dictum est, vel aliud quodlibet damnanabile vitium, vetus fermentum est, vetusti hominis morbus est, veteris vitae macula est. Itaque cum haec dies novitatem vitae praedicet, et aeternam juventutem annuntiet, miranda plane et laudanda Romanae Ecclesiae diligentia in eo quoque, quod in officio praesenti legendum esse Evangelium secundum Marcum instituit. Ille namque praeter hoc, quod in quatuor animalium admirabili figura leoni assimilatur, praeter quod ejus Evangelium recte legi videretur, ut leo rugitum leonis resurgentis evangelizaret, de quo praedictum fuerat:

“Catulus leonis Juda, ad praedam, fili mi, ascendisti, requiescens accubuisti, ut leo et quasi leaena, quis suscitabit eum (Genes. XLIX)?”

praeter hoc, inquam, officium diei praesentis Evangelium ejus maxime pro eo congruit, quod sanctae resurrectionis nuntium, quem caeteri simpliciter appellant angelum, hic altiori mysterio juvenem appellat:

“Viderunt, inquit, juvenem sedentem a dextris, coopertum stola candida (Marc. XVI).”

Haec enim duo, quae posui,

“juvenem, et coopertum stola candida,”

duo itidem, quae ab Apostolo in laudem et [honorem] gloriosae Ecclesiae dicta sunt, praedicant scilicet

“non habentem maculam, non habentem rugam (Eph. V).”

Nam quia gloriosa Ecclesia, pro qua Christus mortuus est, et propter cujus justificationem resurrexit (Rom. IV), in illa gloriosa resurrectione, cui se praeparans, nunc vetus fermentum expurgat, ut dictum est, rugam vetusti hominis, quem exuit, non habebit, recte sanctus evangelista resurrectionis ejusdem praeconem angelum, juvenem appellat: et quia maculam non habebit, quam Sponsus suus in sanguine suo lavit a peccatis suis (Apoc. XXII), pulchre coopertum stola candida, ut vere erat, diligenter expressit. Diligentissima ergo institutione, hac die secundum Marcum legitur resurrectionis Christi Evangelium, quo baptizatis nostris, quibus renovata est ut aquilae juventus sua (Psal. CII), juvenis sedens in dextris dominici sepulcri, et coopertus stola candida, ipso suo habitu, quid acceperint, aut quid sperare debeant, praedicat cunctis consonantibus partibus officii, et hoc maxime conclamantibus concorditer, ut expurgato veteri fermento, in azymis sinceritatis et veritatis epulantes (I Cor. V), primam baptismi resurrectionem ita servemus, quatenus secundae resurrectionis aeternae juventuti praeparemur. Tunc, sicut in Offerenda cantamus, resurgente Deo in judicio, qui nunc sopitus esse, et humana curare non putatur, terra tremet et quiescet (Psal. LXXV), id est, impii terrebuntur, et traditi gehennae nocere desinent, et erit in pace locus Domini, scilicet Ecclesia, et in Sion juvene, jamque candida, sicut angeli supradicti habitus praedicat, confractae erunt omnes adversariae potentiae, arcus, scutum, gladiusque et bella vitiorum. Graduale, quod est cantus laborantium in hac peregrinatione, jam dictum est ad hos dies resurrectionis usque in Pentecosten non pertinere, sed propter baptizatos per hanc hebdomadam in officiis additum esse, ita tamen, ut sicut his, propter quos additum est, militiae laborem, quem arripuerunt, praesens sublevet gaudium, de recenti remissione peccatorum: sic consuetudinalem gradualium neumarum serenent verba, diem, quam fecit Dominus, quotidie personantia, et exsultandum atque laetandum esse in ea, tam ex ipse quam ex versibus ejus accipimus, qui ex eodem psalmo sumpti per hebdomadam dispertiuntur.