CAPUT V. De eodem, et quod inter oppressiones Pharaonis filii Israel creverunt, similiterque inter diaboli infestationes electi Dei proficiunt.

“Venite, inquit, sapienter opprimamus eum.”

Hoc dixit:

“Praeposuitque eis magistros operum, ut affligerent eos oneribus.”

Subauditur, ut non sineret eos conjugales complexus inire filiosque procreare, labore, vel injuria, voluptatis oblivionem afferente.

“Aedificaveruntque urbes tabernaculorum Pharaoni Phithon, et Ramesses.”

Hoc agebat naturae hostis demens et inefficax, qui, quasi sole aestivo, radices arborum, ne in flores aut poma prorumperent, exurere certabat. Aestu namque laboris operosi naturae radix non arescit, sed potius, post laborem, cibi, potusque ac somni avidior fit; quibus rebus voluptas non emori solet, sed refota gliscere et prorumpere gestit. Frustra igitur sic invidia pugnabat, praesertim ubi coeli ros et terrae pinguedo, id est, Dei et patrum benedictio sterilem esse Israelem non sinebat. Sequitur ergo:

“Quantoque opprimebant eos, tanto magis multiplicabantur et crescebant.”

Et continuo:

“Oderantque filios Israel Aegyptii, et affligebant illudentes,”

etc. Notandum valde est quid de hoc Psalmista senserit. Nam, cum dixisset,

“et auxit populum suum vehementer, et firmavit eum super inimicos ejus,”

ita subjunxit,

“Convertit cor eorum, ut odirent populum ejus et dolum facerent in servos ejus (Psal. CIV).”

Quid enim? Nunquid hoc dicendo odientes Aegyptios justificat, aut odium eorum excusat? Non utique. Sed nimium peccatores fuisse indicat quos tales Deus inveniret, ut ex conspectis beneficiis suis cor eorum in odium servorum suorum converteret. Non enim sic intelligendum est quod cor eorum de bono converterit in malum, quod de corde bono cor fecerit malum, sed sic:

“Convertit cor eorum in odium,”

quemadmodum sol molle lutum convertit in durum. Sed de hoc alias ubi Deus loquitur:

“Ego indurabo cor Pharaonis et servorum ejus (Exod. XVII, 9).”

Hic illud dixisse sufficiat, quod lutosam illorum gratiam, in qua dadum Israel exceperat propter Joseph, felicium advenarum ita splendor ussit, ut in odii duritiam converteret, et unam et meritam illis poenam Deus retribueret, ut quia, non solum non compatiendo, verum etiam illudendo affligebant eos: idcirco, quemadmodum illa luti et lateris opera prius mollia, deinde coquenti igni fiebant dura, sic eorum corda paulatim aeterna indurarentur impoenitentia. Nunc ad illum Pharaonem et illos Aegyptios sermo redeat, de quibus nos Christi gratia liberavit.

“Venite, inquit, sapienter opprimamus eum,”

etc. Hujus sapientis et sapienter opprimentis quam gravia sint onera, quibus humanum genus afflixit, jamdudum praesentiscere coepimus, ex quo vocem audivimus, in Evangelio suo, sic dicentis Liberatoris:

“Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. Tollite jugum meum,”

etc., usque ad

“onus meum leve (Matth. XI).”

Nam antequam hoc dixisset, nos laborem nostrum nesciebamus, imo peccati oneribus delectabamur, sub quibus et animae sensum vitae exspiraverant, et corpora nostra instante mortalitate languebant. Tot autem juga sunt servitutis illius quot vitia, tot onera quot peccata, quae persequi nimis longum et difficile, imo impossibile est. Hoc tantum dixerim, quia ex quo intravit Israel in Aegyptum usque ad vespertinam immolationem agni, id est, ex quo Adam de paradiso cecidit, usque ad passionem Christi Filii Dei,

“non cessavit ille exactor, non quievit tributum, non solutum est jugum dominantium (Isa. XIV).”

Nam ex tunc facta est pax, reddita libertas, nec enim, ut ante, ita nunc agit quidquam pro imperio, verumtamen ut latro insidiosus post nos incedit, et invidus insectatur liberatos, vacuas esse gemens urbes quas aedificavimus illi Phithon, quod interpretatur os abyssi, unde nos Christus eduxit, et Ramessen, quod interpretatur de tinea, a qua medicus ille capita nostra purgavit.