CAPUT VI. Quae sit terra, quae aperuit os suum, et suscepit sanguinem hujus Abel, super quam ille Cain, id est Judaicus populus, vagus est et profugus

Quo clamore, quasi moleste excitatus, Dominus ait ad Cain: Ubi est Abel frater tuus? Qui respondit: Nescio. Nunquid ego sum custos fratris mei? Dixitque ad eum: Quid fecisti? vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra. Nunc ergo maledictus es super terram, quae aperuit os suum, et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua. Cumque operatus fueris eam, non dabit fructus suos: vagus et profugus eris super terram. Et illius de quo haec historia texitur stultitia simul et procacitas, quantam verbis nemo consequi valeat, denotatur, dignaque poena scelus fratricidae percutitur: et praeterea mysterium, quod nunc palam omni mundo factum est, ex Judaeis interfectoribus Christi praesignatur. Nam revera quod tunc dixit uni perdi o Cain: Vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra, nunc illi populo recte dici, est nemo qui nesciat. Quae est enim terra, de qua nunc figurata, sed propria locutione recte dicatur, quod aperuit os suum, et susceperit de manibus Judaeorum sanguinem fratris eorum. Nempe ipsa est sancta Christi Ecclesia, terra utique bona, terra fructifera, quae juxta Apostolum (Heb. VI), saepe venientem super se bibens imbrem, germinat herbam opportunam illis a quibus colitur, et proinde accipit benedictionem Deo: sicut e contra terra proferens spinas et tribulos, reproba est et maledicto proxima, cujus consummatio in combustionem. haec terra cum sit rationalis, tanto praestantior est terra inanimata et insensibili, quanto sanguis hujus Abel quem suscepit, aperiens os suum in voce exsultationis et confessionis melius clamat, quam sanguis illius Abel clamare poterit, sicut Apostolus idem qui supra dicit: Sed accessistis, inquit, ad Novi Testamenti mediatorem Jesum sanguinis aspersionem multo melius clamantem, quam Abel (Heb. XII). Nam ille sanguis clamando unius tantum hominis nefarium scelus accusabat, et si (quod verum est) aliud futurum annuntiabat, soli Deo adhuc audibilis vel intelligibilis erat: hic autem ex ore terrae fidelis, quae sumus nos, pro omni mundo interpellat, et universorum peccata excusat, ipsos quoque qui fuderunt illum ad poenitentiam invitat, impoenitentibus futurum judicium palam annuntiat. Super hanc maledicto subjectus vagus atque profugus est iste Cain molestius quam fuit ille super terram, in qua civitatem quoque primus aedificavit, quam et vocavit ex nomine primo geniti filii sui Enoch. Sed nec illud secundum litteram satis aperte constat quod terra operanti illi non dederit fructus suos, sed spinas et tribulos germmaverit illi, de isto autem satis notum est, quia cum Ecclesia patriarcharum et prophetarum se putet operari, legem eamdem lectitando, et easdem caeremonias observando, quas et illi non dat fructus suos, id est, utilitatem, quam imperfectam, licet ante passionem Dominicam conferebat, nulli conferri potest: sed, econtra, spinas et tribulos germinat, dum non modo non justificatur quis, verum etiam suam exinde damnationem accumulat. Porro, quod vagus et profugus sit super hanc terram. id est, propter Christi Ecclesiam, manifestum est, impleto quod de illo populo loquens ipse: Et cadent, inquit, in ore gladii, et captivi ducentur in omnes gentes (Luc. XXI). Hoc, inquam, super terram, id est propter Christi Ecclesiam, factum est. Nam et ipse sanguis, hoc ut fieret, flagitabat in psalmo, ubi cum dixisset Deus: Ostendit mihi super inimicos meos (Psal. LVIII), statim subjunxit, ne occidas eos, ne quando obliviscantur populi mei. Sed quid? Disperge, ait, illos in virtute tua. Igitur ut hoc ipsum proficeret ad augendam memoriam vel notitiam ejus in populis, vagum et profugum hunc populum ipse Christus esse voluit, quia videlicet et eorum sparsa captivitas, et captiva cum ejus ipsorum Scriptura perhibent testimonium, quod hic frater ipsorum quem occiderunt justus erat, et nihil horum quae praedicamus fides Christiana confinxit. Itaque littera quoque de hoc negotio manifeste agit, nec minus evidenter istum quam illum percutit Cain, quia nec ita vagus aut profugus fuit ille super terram, ut propriam civitatem non haberet, nec ita operanti fructus suos terra dare recusavit, vel spinas et tribulos adeo germinavit illi, ut sumptus ad aedificandam civitatem non inveniret.