|
Igitur hic habemus certis disparata terminis duo opposita haec,
vanitatem et veritatem; vanitatem videlicet, in senario creaturae
numero; veritatem, in requie Dei, scilicet, in die septimo. Ergone,
inquis, creatura vana est, aut opera Dei vana sunt, et ipse Deus
vanitatis auctor est? Nonne cuncta Dei opera potius bona sunt, sicut
ibidem Scriptura dicit:
|
“Et vidit Deus cuncta quae fecerat, et erant valde bona?”
|
|
(Gen. I.) Ad haec, inquam, plane vanitas est creatura omnis, in
comparatione requietionis, qua Deus in die septimo requiescit, et ex eo
vanitatis arguitur creatura rationalis quaecunque, quod requiem quaerit
in temporalibus sive visibilibus istis, et in illis aeternis atque
invisibilibus bonis, requiei Domini, fundamentum spei non sibi
collocavit. Verumtamen hic non tam ipsa creatura quam creaturae usus vel
amor immoderatus vanitatis arguitur. Exempli gratia: Dum circa solis
pulchritudinem ita sese impedit humana mens, ut hunc esse Deum
putaverit, et huic creaturae potius quam Creatori servire delegerit; nec
solum huic, verum etiam caeteris creaturis, maximeque quatuor elementis
igni et aeri, et terrae, et aquae nomina divinitatis ascripserit.
Propterea merito cuncta haec Scriptura vanitatis arguit, et in primis
solem, dicens:
|
“Oritur sol et occidit, et ad locum suum revertitur, ibique renascens
gyrat per meridiem, et flectitur ad aquilonem (Eccle. I).”
|
|
Nimirum in ortu ejus, et occasu in gyro ejus australi, et reflectione
aquilonari, quia magna est mutabilitas, magna est et vanitas, quia nec
homini laboranti satis grata est productior lux, dum sol ad aquilonem
reflectitur, nec his qui in avibus ludunt, semper placet longanimitas
tenebrarum, dum gyrat per austrum. Similiterque in caeteris varietatibus
diei et noctis, aestatis et hiemis, veris et autumni. Sunt quidem multa
humanae infirmitatis remedia, sed multa nihilominus anxietatis taedia,
quia nulla in his sufficientia, imo in omnibus magna indigentia est.
Propterea nec in his, nec in aliquo eorum quae sub sole sunt vel fiunt,
est sperandum sive confidendum, quod cuncta vana, cuncta transitoria
sunt. Hac intentione cuncta vanitatis arguit, tandemque ipsum hominem,
cujuscunque spes ultra vel extra haec, pedem suum non extendit. Ait
enim:
|
“Idcirco interitus unus est hominis et jumentorum, et aequa utriusque
conditio; sicut moritur homo, sic et illa moriuntur; similiter spirant
omnia, et nihil habet homo jumentis amplius. Cuncta subjacent vanitati,
et omnia pergunt ad unum locum. De terra facta sunt, et in terram
pariter revertentur (Eccle. III).”
|
|
Non ergo sperandum in homine, quamvis divino, quamvis potenti. Annon et
ante istum, pater David idem senserat?
|
“Nolite, ait, confidere in principibus, in filiis hominum, in quibus non
est salus. Exibit spiritus ejus et revertetur in terram suam, in illa
die peribunt omnes cogitationes eorum (Psal. CXLV).”
|
|
Nonne proinde constat quod ipse homo sit vanitas? Hinc idem alibi dicit:
|
“Verumtamen universa vanitas, omnis homo vivens.”
|
|
Statimque duobus hoc ipsum versiculis astruit, quod hic explicatur
longiori disputatione concionatoris :
|
“Verumtamen, inquit, in imagine pertransit homo, sed et frustra
conturbatur. Thesaurizat et ignorat cui congregabit ea (Psal. XXXVIII).”
|
|
Plane idem sensus est in plurimis horum quae hic dicit, addens etiam
haec :
|
“Rursus detestatus sum omnem industriam meam, et quam sub sole
studiosissime laboravi, habiturus haeredem post me, quem ignoro utrum
sapiens an stultus sit futurus, et dominabitur in laboribus meis, quibus
desudavi et sollicitus fui, et est quidquam tam vanum (Eccle. II)? ”
|
|
|
|