CAPUT XXI. De his quae tertia benedictione dixit, canens de semetipso:

“Dixit homo cujus obturatus est oculus,”

etc. Et quae sit spiritualiter pulchritudo tabernaculorum Israel.

(CAP. XXIV.)

“Cumque vidisset Balaam quod placeret Domino ut benediceret Israel, nequaquam abiit, ut antea perrexerat, ut augurium quaereret: sed dirigens contra desertum vultum suum, et elevans oculos, vidit Israel in tentoriis commorantem per tribus suas. Et irruente in se Spiritu Dei, assumpta parabola, ait: Dixit Balaam filius Beor, dixit homo cujus obturatus est oculus, dixit auditor sermonum Dei, qui visionem Omnipotentis intuitus est, qui cadit, et sic aperiuntur oculi ejus.”

“Cum, inquit, vidisset,”

cum experimento didicisset,

“quod constanter placeret Domino ut benediceret,”

quippe qui et dixerat,

“Non est Deus quasi homo ut mentiatur, nec ut filius hominis ut mutetur,”

spe perdita qua post suam cupiditatem hiabat,

“non abiit, ut ante perrexerat, ut augurium quaereret.”

Augurium quasi augurarium, id est garritus avium, unde fanatici futura explorare consueverunt, non quod oraculum Dei dici debeat augurium, sed quia sic dici debuit in talis prophetae, tamque cupidi consultoris despectum.

“Dixit homo, inquit, cujus obturatus est oculus,”

etc. Magnum ac praeclarum est auditorem sermonum Dei esse; verumtamen malum ac perversum est obturatum oculum habere. Item pulchrum ac honorificum est visionem Omnipotentis intueri, sed rectus ac legitimus debet esse ordo intuendi. At ille perversum exposuit ordinem, protinus dicendo:

“Qui cadit, et sic aperiuntur oculi ejus.”

Hoc nisi dixisset, duo praedicta,

“cujus obturatus est oculus,”

et

“qui visionem Omnipotentis intuitus est,”

contraria vel repugnantia sibi viderentur. Nunc autem planum intellectu fit quia per propheticam quidem scientiam auditor sermonum Dei est, et visionem Omnipotentis intuitus est, sed per avaritiam cor caecatum habet, et in cupiditatem quidem cadit, sed sic tamen apertos oculos habet, unde nec excusationem habet de casu, vel peccato suo. Quid talis homo dixit?

“Quam pulchra tabernacula tua, o Jacob, et tentoria tua, Israel, ut valles nemorosae, ut horti juxta fluvios irrigui, ut tabernacula quae fixit Dominus, quasi cedri propter aquas.”

Et secundum historicam quidem castrorum positionem superius descriptam, pulchra erant tabernacula Jacob, sed quia sermones Dei sunt, quia visio Omnipotentis est, tabernaculorum spiritualis Jacob spiritualem hic intelligamus pulchritudinem. Veri Israel ac spiritualis Jacob peregrinantis in saeculo praesenti tabernacula sunt religiosi, et secundum disciplinam Christi bene dispositi ordines conjugatorum, continentium, viduarum atque virginum secundum utrumque sexum. Haec plane tabernacula singula in suo proposito pulchra sunt. Et quam pulchra tabernacula, quam pulchra tentoria?

“Ut valles, inquit, nemorosae, ut horti juxta fluvios irrigui,”

etc. Haec ex aliis Scripturae locis ita esse perspicuum est. In Isaia Dominus derelictae quondam gentilitati, spiritualium virtutum merita, tanquam deserto arbusta promittens:

“Dabo, inquit, in solitudine cedrum, et spinam, myrtum, et lignum olivae. Ponam in deserto abietem, ulmum, et buxum simul, ut videant, et sciant, et recogitent et intelligant pariter (Isa. XLI).”

Ergo

“pulchra tabernacula, ut valles nemorosae.”

Item:

“Et eris quasi hortus irriguus, et sicut fons aquarum, cujus non deficient aquae (Isa. LVIII).”

Et in Canticis:

“Hortus conclusus, fons signatus, fons hortorum, puteus aquarum viventium, quae fluunt impetu de Libano (Cant. IV).”

Ecce

“pulchra tabernacula, ut horti juxta fluvios irrigui.”

Et Psalmista cum dixisset:

“Rigans montes de superioribus suis (Psal. CIII),”

etc., continuo subsecutus:

“Saturabuntur, inquit, ligna campi, et cedri Libani quas plantavit.”

Ergo

“pulchra tabernacula, ut cedri propter aquas,”

videlicet in quibus aves nidificant, quarum abundantia, cum sint divites homines, pauperum inopiam supplet.