|
|
“Beati pauperes spiritu,”
|
|
etc.
Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum coelorum (Matth. V;
Luc. VI). O amabile regnum Dei, o pia et venerabilis conditio, proposita
quaerentibus regnum Dei. Beati, inquit, pauperes spiritu, beati habentes
spiritum timoris Domini, quia, tametsi divites in hoc saeculo sunt, ut
fuit Abraham, tametsi regali purpura vestiti incedant, et crebros de
hostibus triumphos ducant, ut fecit David, corde contrito, et humiliato
ambulant spiritu, cognoscentes se esse pauperes spiritualibus bonis,
mendicantes jugiter, et supplici gemitu stipem postulantes, ab uno et
solo divite rege regni Dei. Hoc perversus ille angelus in coelo non
fecit, arbitrans semetipsum sufficere sibi, et cecidit angelus, et
factus est diabolus (Isai. XIV). Hoc primus ille generis nostri pater
Adam in paradiso non fecit, arbitrans propriis semetipsum divitiis
adornare posse ad similitudinem Dei, et idcirco a paradiso excidit, et
in infernum cecidit. Miseri ergo superbi omnes tumido spiritu, beati
autem pauperes spiritu, quia sic mendicando grandem eleemosynam, id est
regnum coelorum, de manu regis consequentur. Nam hoc est quod de isto
rege, de isto filio regis, vel de judicio ejus Psalmista dicit:
Judicabit pauperes populi, et salvos faciet filios pauperum. Item:
Parcet pauperi et inopi, et animas pauperum salvas faciet (Psal. LXXI).
Paupertatis imperandae ipse, ut regem decet, exemplar est. Nam de illo
in propheta tale insigne est: Ecce rex tuus veniet tibi justus et
salvator; ipse pauper, et ascendens super asinam, et super pullum filium
asinae (Zach. IX). Itemque pro illo contra Judam sive Judaicum populum
conquestio est haec: Et persecutus est hominem inopem, et mendicum et
compunctum corde, mortificare (Psal. CVIII). Beati mites, quoniam ipsi
possidebunt terram. Mites, id est, spiritum pietatis habentes, mansueti
atque tractabiles, non opera sua defendentes, sed veritati confitentes
peccata sua. Isti beati, quoniam possidebunt terram, quam pro contrario
spiritu perdidit immitis atque intractabilis Adam. Manum quippe Dei
pertractantis atque dicentis, quare hoc fecisti, spinosus ericius immiti
responso exasperavit, dum dixit mulier: Serpens decepit me, comedi, dum
dixit vir: Mulier quam dedisti mihi sociam, dedit mihi et comedi (Gen.
III). Immites isti ita se defenderunt, et idcirco miseri, quia terram
viventium perdiderunt. Beati autem mites, qui neque judicia vel mandata
Dei reprehendunt, neque semetipsos defendunt, quoniam ipsi possidebunt
terram, non istam terram mortuorum atque morientium quam reges immites
armis cruentis sibi subjiciunt, et tamen eam possidere non possunt, sed
terram viventium, in qua est lignum vitae, quae revera fluit lacte et
melle. Nihilominus quod hic praedicat militibus, exemplo suo persuadet
alibi rex ipse, dum veraciter dicit: Et discite a me, quia mitis sum et
humilis corde (Matth. XI). Beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur.
Beati, inquam, isti, qui tantum a spiritu scientiae profecerunt, ut
sciant tempus istud tempus esse lugentium, ut sciant lugere mortuos
suos, id est semetipsos; quia in Adam omnes mortui sunt, et ex eo non
est domus in qua non sit mortuus, cum universali originalis peccati
morte, trahente unoquoque actualis etiam peccati morticinium proprium.
Qui in hac scientia lugent, id est, poenitentiam agunt, nimirum beati
sunt, quoniam ipsi consolabuntur; ipsi enim sunt, quibus promittitur et
datur Paracletus, id est consolator, Spiritus sanctus, annuntians illis
quia causa hujusmodi luctus destructa est mors illis in uno homine, in
isto rege suo Christo Domino Jesu, qui et in isto loco haec dicit, et
alibi loquitur: Spiritus Domini super me, eo quod unxerit Dominus me. Ad
annuntiandum mansuetis misit me, ut mederer contritis corde, ut
praedicarem captivis indulgentiam, et clausis apertionem, ut consolarer
omnes lugentes, et ponerem fortitudinem lugentibus Sion, et darem eis
coronam pro cinere, oleum gaudii pro luctu: pallium laudis pro spiritu
moeroris (Isa. LXI). Nimirum nec partis hujus exemplo rex ipse defuit,
antequam enim haec diceret, prior luxit, suisque dedit militibus exempla
lugendi, videlicet ubi peccati nostri mortem lugendo quadraginta diebus
et quadraginta noctibus jejunavit (Luc. IV). Beati qui esuriunt et
sitiunt justitiam, quoniam ipsi saturabuntur. Isti fortes sunt, et
idcirco beati, habent enim sanctum fortitudinis spiritum, dum in
praedicto luctu suo, fide et spe confortati sitiunt, et avide fructus
dignos poenitentiae faciunt. Beati, inquam, quia saturabuntur, et
satiabuntur, videlicet eo ipso quod esuriunt et sitiunt, id est,
justificabuntur per unum justum regem suum, Jesum Christum. Hujus quoque
virtutis, id est, esuriendi et sitiendi justitiam, ipse qui docet,
exemplum actu praebuit rex, dicendo: Sic enim decet nos implere omnem
justitiam (Matth. III), quod utique esuriens ac sitiens dixit,
quemadmodum quodam loco testatur, dicens: Meus cibus est, ut faciam
voluntatem Patris mei (Joan. IV). Beati misericordes, quoniam ipsi
misericordiam consequentur. Vere et juste beati agentes, cum spiritu
consilii, ut peccantibus in se cum nocere possint misericorditer
indulgeant, propter conventionem illam, quam inter Deum et homines rex
ipse constituit, ut dicant: Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos
dimittimus debitoribus nostris (Matth. VI; Luc. XI). Beati, inquam,
isti, quoniam non repugnante justitia ipsi misericordiam consequentur,
ut quae peccaverunt in Deum; dimittat illis Deus. Econtrario non beati
immisericordes, quoniam ipsi misericordiam non consequentur, quod maxime
ex illa evangelica regis justitiae parabola comprobatur, qui voluit
rationem ponere cum servis suis. Et cum coepisset rationem ponere,
oblatus est ei unus, qui debebat decem millia talenta. Sic enim
justissime concluditur. Sic et Pater meus faciet vobis, si non
remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus vestris (Matth. XVIII).
Plane rex iste hac vicissitudine non indiguit, quippe qui peccatum non
fecit, quod dimitteretur illi, attamen fecit quod docuit. Dixit enim:
Pater, ignosce illis, non enim sciunt quid faciunt (Luc. XXIII). Atque
ita factum est: Dimissum est enim eis qui crediderunt. Beati mundo
corde, quoniam ipsi Deum videbunt. Mundo corde ille est quem emundavit
puritas dilectionis ex operibus misericordiae ut habeat simplicem et
absque odio cordis oculum, ut sit mundus ab omni cupiditatis pulvere, ab
omni furoris perturbatione. Sed ecce legimus sanctum Moysen nimia
commiseratione pro populo Dominum Deum suum orasse, cum dixisset:
Dimitte me, ut irascatur furor meus contra eos, et deleam eos, faciamque
te in gentem magnam (Exod. XXXII). Adeo cor ab omni cupiditate vel
ambitione mundum possidebat, ut non curaret, promissionem hanc,
faciamque te in gentem magnam, sed stabat in confractione cordis in
conspectu ejus, ut averteret iram ejus. Hic tamen cum tam mundi cordis
sibimet conscius diceret: Si ergo inveni gratiam in conspectu tuo,
ostende mihi faciem tuam. Non, inquit, Dominus, poteris videre faciem
meam. Non enim videbit me homo et vivet (Exod. XXXIII). Quid ergo
dicemus? Nimirum quia et Moyses mundo corde erat, et tamen nihilominus
sententia veritatis vera est. Non enim dixit, beati mundo corde, quoniam
ipsi Deum vident, aut viderunt, sed quoniam ipsi Deum videbunt,
subauditur postmodum, soluto pariete inimicitiarum, quibus
interjacentibus, ex quo primus homo per peccatum contra se hostilem Dei
iram constituit, neque Moyses, neque hominum quisquam Deum vidit unquam
(Joan. I). Et hujus visionis Dei facultatem penes semetipsum esse
testatur ipse rex qui haec loquitur, videlicet quod visionem Dei
conferat quibus vult, cum alibi dicit: Et nemo novit Filium nisi Pater,
neque Patrem quis novit, nisi Filius et cui voluerit Filius revelare
(Matth. XI), per speculum in aenigmate dando spiritum intellectus mundis
corde, ut intelligant Scripturas, quae utique clara sunt specula
visionis divinae. Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur. Pacifici
sunt, qui prime quidem et praecipuo studio inter se et Deum, inter
omnes, quoad possint, homines Deumque pacem exquirunt, secundo autem
inter hominem et hominem lites dirimere, charitatisque concordiam
nectere satagunt. Beati nimirum isti, quoniam filii Dei vocabuntur;
filii, inquam, non quidem natura, sed gratia, fratres et cohaeredes
unigeniti filii principis pacis, qui inter Deum et homines per suum
sanguinem inimicitias solvit, pacem reformavit. Isti in septimo, spiritu
sapientiae jam sabbatizare incipiuni, adhuc positi in isto mortali
corpore, suntque, ut jam dictum est, filii Dei, filii sapientiae. Beati
qui persecutionem patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est
regnum coelorum. Jam prioris meriti fuerat hoc primum, beati enim,
inquit, pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum coelorum. Quid ergo
amplius in octavo dum dicitur: Beati qui persecutionem patiuntur propter
justitiam, quoniam ipsorum est regnum coelorum? Nam magnum quidem est
pauperem spiritu esse, et caeteros assequi gradus justitiae, maximum
autem et optimum propter eam justitiam persecutionem sustinere. Quomodo
ergo inferioris et summi meriti, id est primi et octavi una merces
eademque est? Sed advertamus omnia quae hactenus, id est, a primo usque
ad septimum gradum disposita sunt communia esse merita vel praemia
cunctorum regis hujus exercituum, id est, angelorum et hominum, hoc
autem, scilicet persecutionem pati propter justitiam proprium esse
hominum, qui utique ex anima et corpore consistunt. Igitur beati tam
angeli quam homines pauperes spiritu, mites, lugentes sive condolentes,
justitiam esurientes et sitientes, misericordes sive commiserantes,
mundi corde, pacifici, quoniam ipsorum est regnum coelorum, in quo
terram viventium possidebunt, consolabuntur et saturabuntur, et
misericordiam consecuti, Deum videbunt, et filii Dei vocabuntur; beati
praeterea homines, qui soli in corporibus suis persecutionem passi
propter justitiam, regnum coelorum, quod jam cum beatis angelis
possident, secundum animam in octava, id est, in resurrectione
possidebunt, etiam secundum corpus. Parum autem fuerat dixisse, qui
persecutionem patiuntur propter justitiam, quia videlicet hodie paucorum
hominum istud est, nisi forte quia confirmare licet, quod omnes qui pie
volunt vivere in Christo (II Tim. III), etsi extrinsecus pacem habeant,
intus tamen a vitiis spiritualibus sive carnalibus infestationem
patiuntur, propter justitiam pietatis ejusdem. Cum igitur dixisset:
Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est
regnum coelorum, subsecutus, beati, inquit, estis cum maledixerint
vobis, etc. Hoc dicto sine dubio nos quoque extremos contigit, quos
hodie quoque in synagogis suis sub nomine Nazaraeorum maledicunt Judaei.
Sane cum omnium, quae hactenus dixit rex noster, exempla in semetipso
praebuerit, tunc vero hujus patientiae, id est persecutionis, propter
justitiam sustinendae, tale tantumque exemplum dedit, ut nesciri non
possit, imo oblivisci nefarium atque impium sit. Passus quippe est
persecutionem propter justitiam usque ad mortem, mortem autem crucis
(Philip. II), et idcirco ipsius est regnum coelorum. Nam propter hoc
Deus illum exaltavit, et dedit illi nomen quod est super omne nomen, ut
in nomine Jesu omne genu flectatur, coelestium, terrestrium, et
infernorum (ibid). Quid igitur, o reges terrae et principes, audito
nomine regis Christi, vel regni ejus, turbati estis male solliciti?
Securi estote quia milites regis, vel municipes regni hujus lege
prohibentur esse ut vos, superbi, immites, risores, justitiae taedium
patientes, immisericordes, immundi, inquieti, sed omnino tales, ut
injuriam pati quam facere, peregrinari quam regnare, occidi malint quam
occidere.
|
|