|
|
“Multiplicabo te vehementer nimis,”
|
|
et de augmentatione nominis Abrahae.
Dixitque ei Deus: Ego sum, et pactum meum tecum. erisque pater multarum
gentium. Hoc utique est quod dixit: Multiplicabo te vehementer nimis.
Plane haec multiplicatio vehemens et nimia est, patrem esse multarum
gentium, patrem esse omnium credentium sive qui ex circumcisione, sive
qui ex praeputio sunt. Nam in Christo est hoc pactum de quo nunc ait: et
pactum meum tecum. Nec enim quatecunque, sed singulariter magnum est
pactum: quod enuntiaturus praemisit, Ego sum. Hoc, inquam, pactum in
Christo est, mediatore Dei et hominum, per quem solum Abram pater factus
est multarum gentium: imo quod dictum quoque sanctissimum et dignissimum
est, pater omnium Dei filiorum. Omnes enim quotquot filii Dei dicuntur
et sunt, nonnisi per Christum talem gratiam acceperunt, per quem
redempti et Deo renati sunt. At ille scilicet Christus, secundum
veritatem carnis assumptae semen Abrahae est. Igitur omnium quorum Deus
pater est, omnium, inquam, illorum et Abraham pater est. Bene ergo
cecidit in faciem, adorans et gratias agens, cum tanti hujus muneris
acceperit largitatem: multiplicationis ejusdem insigne in ipso ponit
titulo nominis. Nec vocabitur, inquit, ultra nomen tuum Abram, sed
vocaberis Abraham: quia patrem multarum gentium cunstitui te, faciamque
te crescere vehementissime: et ponam in gentibus: regesque ex te
egredientur. Dicunt Hebraei quod ex nomine suo Deus, quod apud illos
tetragrammaton dicitur, h litteram Abrahae et Sarae addiderit. Dicebatur
enim primum Abram, quod interpretatur pater excelsus, et postea vocatus
est Abraham, quod transfertur pater multarum, gentium enim quod
sequitur, non habetur in nomine, sed subauditur. Nec mirandum quare cum
apud Graecos et nos, a littera videatur addita, nos litteram he Hebraeam
additam dixerimus. Idioma enim linguae illius est, per e quidem
scribere, sed per a legere, sicut e contrario a litteram saepe per e
pronuntiant. Et hoc ad rationem promissionis valenter accedit, quod in
patris hujus nomine, cujus est secundum carnem filius Dominus Christus
Jesus Filius Dei, jam una praefulget littera nominis Domini. Cur enim
vel unam non haberet litteram nominis Domini, pater ejus, in quo est
totum nomen Domini? Sic enim Moysi dictum est de eo: Et est nomen meum
in illo (Exod. XXIX). Non dixit: super illum, quod commune est omnium
quorum hic pater est, ex multis gentibus credentium, juxta illud quod et
in Apocalypsi dicitur de unoquoque credentium: Et scribam super eum
nomen Dei mei, et nomen civitatis Dei mei novae Hierusalem, et nomen
meum novum (Apoc. III), sed est nomen meum in illo: quod proprium est
unici Filii qui, cum sit Deus et Dominus, per omnia tam nomine, quam et
re, Deo et Domino Patri consimilis et coaequalis est. Et ponam, inquit,
in gentibus-regesque ex te egredientur. Reges hic recte accipiuntur, qui
apud ipsum pro fidei merito noti sunt de quibus ipse in Evangelio: Dico
enim vobis, ait, multi reges et justi voluerunt videre quae vos videtis,
et non viderunt (Luc. X). Potest tamen non absurde universaliter tam de
iniquis quam de justis regibus accipi. Nam et Ismael loquens, duodecim,
inquit, duces generabit.
|
|