CAPUT V. Malae voluntatis creaturam duobus modis ad nihilum tendere, primo per errorem ignorantiae, altero per mendacium malitiae.

Duobus enim modis malae voluntatis creatura quae de nihilo facta est, rursus in nihilum tendit. Nam alter modus est, quo in illud contendit, quod neque est, neque esse videtur; alter vero quo illud appetit, quod videtur quidem esse, sed non est. Et illo quidem modo declinare a Deo, qui solus vere est, est diabolicum; isto vero modo deviare humanum est. Diabolus enim in eo peccat, quod neque est neque esse videtur, sciens quippe mendacium loquitur, non errando per ignorantiam, sed confingendo per malitiam. Idcirco Veritas de illo sic loquitur: Ille homicida erat ab initio, et in veritate non stetit, quia non est veritas in eo. Cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater ejus (Joan. VIII). Homo autem in eo peccat, quod esse videtur, et non est; sive loquendo per errorem, quod non ita est, sive amando quod non vere est, quia transitorium est, non jam subversus per malitiam, sed errans per ignorantiam, sive abstractus et illectus per concupiscentiam (Jac. I). Idcirco non jam mendax dicitur, sed vanitatis arguitur, sicut scriptum est: Adolescentia enim et voluptas vana sunt (Eccle. XI). Verumtamen universa vanitas omnis homo vivens Item: Verumtamen in imagine pertransit homo, sed et frustra conturbatur. Thesaurizat, et ignorat cui congregabit ea (Psal. XXXVIII). Cum autem homo quoque sciens veritatem, veritati renititur, pertinaciter mendacium loquitur; hic jam non homo, sed diabolus aut filius diaboli recte dicitur, quia peccatum diaboli est peccatum ejus, et idcirco quomodo diabolus, sic et ipse cordi impoenitenti traditur, ut nullam veniam mereatur. Nam hoc est dicere verbum contra Spiritum sanctum, de quo peccato Dominus: Non remittetur, ait, neque in hoc saeculo, neque in futuro (Matth. XII). Isti sunt quos, sicut Apostolus ait, tradidit Deus in reprobum sensum, ut faciant ea quae non conveniunt (Rom. I). Non utique volens ut tot vel tanta non convenientia faciant, sed omnino non curans quid faciant, quia iratus est, sicut scriptum est: Secundum multitudinem irae suae non quaeret (Psal. IX). Solummodo in eo circa illos voluntas, imo super illos est judicium Dei, ut nunquam inclinentur ad humilitatem poenitentiae, sicut de quibusdam dictum est: Et non audierunt vocem patris sui, quia voluit eos Deus occidere (I Reg. II). Duobus ergo modis, quorum alter quidem malus, alter vero pessimus est, creatura voluntate propria ad nihilum tendit, non aliunde ita convertibilis, nisi ex eo quod ipsa de nihilo facta est.