CAPUT 8

“Et plateae civitatis aurum mundum tanquam vitrum perlucidum.”

Sed et supra dicturus:

“Fundamenta muri civitatis omni lapide pretioso ornata,”

praemisit:

“Et erat structura muri ejus ex lapide jaspide, ipsa vero civitas aurum mundum simile vitro mundo.”

Igitur veraciter

“gloria vestra, inquit, nos sumus, sicut et vos nostra,”

id est, gloriari vobis licet de collata nobis gratia, et nobis de fide, de conversatione vestra nostro labore parta, nec in alterutros nobis indecores aut indecentes sumus sed sicut muros ex jaspide, vel civitatem auream, fundamenta deessent [decent] ex omni pretioso lapide ornata, sicut itidem auream civitatem portae ex margaritis condecent, sic populum Christianum conde corat principatus apostolorum; item vicissim tantis apostolis non indecens est talis populi profiteri principatum. Sequitur:

“Et templum non vidi in ea. Dominus enim Deus omnipotens templum illius est et Agnus. Et civitas non eget sole, neque luna, ut luceant in ea; nam claritas Dei illuminat eam, et lucerna ejus est Agnus.”

Magnifica spe, nostram, quae in hac peregrinatione est, inopiam sive indigentiam spiritus veritatis consolatur, dum dicitur:

“Et templum non vidi in ea, et civitas non eget sole neque luna, Dominus enim Deus omnipotens templum illius est et Agnus, et claritas Dei illuminat eam, et lucerna ejus est Agnus.”

Quantum enim hoc est vel erit ad comparationem ejus, quod de Deo nunc habemus, quod de Deo et Dei Filio Jesu Christo nunc videmus? Lapides congerimus, lapides materiales sine sensu, et sine anima comportamus, et ex ipsis domum construentes, in eisdem vel super eosdem nomen Domini invocamus, ut cujus faciem videre non possumus, ejus saltem sanctum nomen sciamus ubi vel quomodo invocare debeamus. Tunc quia ignorantiam ejusdem quoque nominis habuimus vel habemus lumen aliquantulum, id est, Scripturam sanctam nobis adhibemus, ut in ipsa, vel per ipsam utcunque perpendere queamus, non jam quid vel quomodo sit Deus, sed tantum quid non sit, et quod nulli creaturae assimilandus sit Deus. At vero ubi

“in illa Sion Deus deorum videbitur (Psal. LXXXIII)”

“facie ad faciem, et sicut est (I Cor. XIII),”

et ipse praesens habebitur intus in nobisipsis, in ipsa substantia animarum nostrarum inhabitans et inundans divinitas sentietur sicut impetus fluminis, sicut torrens voluptatis, et exterioribus quoque oculis (ut de substantia divinitatis taceam) de cujus visione sparsim disputatum est a patribus sanctis, utrum debeat vel possit corporalibus oculis videri; exterioribus, inquam, oculis illud divinitatis templum praesens videbitur, quod pulchre significatur cum dicitur:

“Et Agnus templum est illius.”

Nam vere Agnus templum Dei, templum sanctae Trinitatis est, et erit, secundum fabricam sui corporis,

“in quo corporaliter habitat plenitudo divinitatis (Coloss. II).”

Ipse enim dixit:

“Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud. Hoc autem, inquit evangelista, dicebat de templo corporis sui (Joan. II).”

Quo igitur ibi nobis templum manufactum, quale hic facimus ad invocandum nomen Domini, cum ibi praesens conspiciatur facies Domini, et pulchritudo templi non manufacti, id est, glorificati corporis Christi? Quo nobis illic solem aut lunam quaerere Scripturarum, ubi in semetipso, et in corde Patris, Deus Verbum, cujus hic indices Scripturae necessariae sunt? Nam, sicut in psalmo per id quod dicitur:

“Dies diei eructat verbum, et nox nocti indicat scientiam (Psal. XVIII),”

ita et hic per solem et lunam majorem et minorem recte intelligimus scientiam Scripturarum, quae illic necessariae non erunt. Alias autem et vere visibilibus istis sole et luna civitas illa non egebit, ubi nox non erit, sed nec dies, ut perpetuus ibi sit, hujus qui nunc per circuitum gyrat, statione solis indigebit. Nam, ut de caetero taceam lumine civitatis, ipse Dominus in Evangelio dicit:

“Tunc justi fulgebunt sicut sol in regno patris eorum (Matth. XIII).”

Quid ergo sol ad illuminationem illic conferre poterit, ubi tot quasi soles erunt, quot electi homines sive angeli? Verum ipse fulgor angelorum ex lumine erit unius Dei unde et dicit:

“Nam claritas Dei illuminavit eam et lucerna ejus est Agnus. Et ambulabunt gentes per lumen ejus, et reges terrae afferent gloriam suam et honorem in illam.”

Ambulabunt gentes, inquit, atque hoc dicto, magnifica contingit atque commemorat beneficia vel opera misericordiarum Domini. Non enim parvi ponderis aut momenti habet, quod gentes appellat eos hic qui ambulant in tali lumine tam gloriosae civitatis. Idem est ac si dicat:

“Illi, qui prius erant gentes, ad simulacra muta, inquit apostolus, prout ducebantur euntes (I Cor. XII),”

qualibus idem ait:

“Propter quod memores quod aliquando vos gentes in carne, qui dicemini praeputium, ab ea quae dicitur circumcisio in carne manu facta; quia eratis illo in tempore sine Christo, alienati a conversatione Israel, et hospites testamentorum promissionis spem non habentes, et sine Deo in hoc mundo (Ephes. II),”

etc. Illi, inquam, in tali civitate, in tali civitatis lumine ambulabunt facti domestici Dei, et super illorum, de quibus jam dictum est, apostolorum fundamentum superaedificati. Mirabuntur quippe, et ora ipsorum semper plena laudibus gratiae Dei, quod de tam longinquo in illam sint civitatem congregati, utpote quos, ut dicit Psalmista,

“de regionibus congregavit eos, a solis ortu et occasu, ab aquilone et mari,”

subjungens:

“Erraverunt in solitudine in inaquoso, viam civitatis habitaculi non invenerunt (Psal. CVI),”

etc. Quorum tunc eos meminisse juvabit ambulantes per amplitudinem ejusdem magnae civitatis, et ob hoc quod talem civitatem invenerunt, cantare in aeternum misericordias Domini. Nam hoc est quod hic protinus subjungit:

“Et reges terrae afferent gloriam suam et honorem in illam.”

Nam reges terrae iidem qui et gentes sunt, omnes enim illic regnabunt, omnes reges et sacerdotes Christi erunt, et regnabunt in saecula saeculorum et ejusdem regni sui gloriam et honorem afferent in illam, sempiternas semper agendo gratias illi qui fecit eis haec, qui glorificavit eos immortali beatitudine animarum, et honorificavit eos beata immortalitate corporum.