CAPUT XIX. De eo quod ait Lucae vigesimo tertio:

“Pater, in manus tuas commendo spiritum meum,”

sciens se resurrecturum, et hinc esse illud:

“Lignum si praecisum fuerit, habet spem.”

Tunc iste novus Adam obdormivit atque obdormiens dixit: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum (Luc. XXIII). Certus hoc dixit; certus, inquam, et securus, quod commendatum vel depositum suum cum grandi esset lucro cito recepturus, sicut et factum est. Nam quia sic tradidit spiritum suum, ecce omnibus filiis suis, omnibus filiis regenerationis suae, acquisivit paracletum Spiritum sanctum, et ipse recepit suum. Alias autem, nisi spiritum suum, spiritum vitae suae hic homo tradidisset, Spiritus paracletus in eo ipso, quod paracletus est, scilicet in dando remissionem peccatorum, non venisset. Proinde et dicebat: Sed ego veritatem dico vobis, expedit vobis, ut ego vadam. Si enim non abiero, Paracletus non veniet ad vos. Si autem abiero, mittam eum ad vos (Joan. XVI). Itaque quemadmodum illi veteri Adae dormienti statim, costa de latere subducta, et in conjugem illi aedificata vel formata est, ut posteritas propagaretur (Gen. II), sic isti novo Adae, jam in morte soporato, de patefacto ejus latere, sanguinis et aquae sacramentum productum est, et exinde statim Ecclesia reformata, de qua multi per orbem terrarum filii nascerentur. Nam quod optime novit, et nosse debet fides Christiana, statim universa priscorum electorum, quantacunque ab origine mundi collecta fuerat, apud inferos redemptionem suam exspectans illo sanguine et illa aqua emundata, regenerata atque huic viro copulata est, et exinde quot singulatim de cunctis gentibus baptizantur, tot filii de isto viro, et de ista ejus conjuge nascuntur. Nec vero cum sic obdormiret, quam cito, evigilaturus esset, ignorabat, quam cito spiritum suum quem in manu Patris tradebat, cum tanto peractae obedientiae fructu resumpturus esset. Nam et antea cum dixisset de hac dormitione sua: Ecce ascendimus Hierosolymam, et consummabuntur omnia quae scripta sunt per prophetas, de Filio hominis. Tradetur enim gentibus et illudetur et flagellabitur, et conspuetur, et postquam flagellaverint, occident eum, continuo subjunxit: Et tertia die resurget (Luc XVIII). Idcirco qui supra, scilicet sanctus Job, post illa quae supra dicta sunt, continuo dicit in eum: Lignum habet spem, si praecisum fuerit, rursum virescit, et rami ejus pullulant. Si senuerit in terra radix ejus, et in pulvere mortuus fuerit truncus illius, ad odorem aquae germinabit, et faciet comam, quasi cum primum plantatum est (Job XIV). Quod est enim hoc lignum, nisi is ipse qui cum praecideretur, dicebat: Quia si in viridi ligno hoc faciunt, in arido quid fiet? (Luc. XXIII). Itaque si praecisum fuerit, rursus virescit, subauditur, tertia die velocitate resurrectionis. Hoc idcirco, quia nihil unquam habuit ariditatis, id est homo erat absque omni corruptione peccati, imo, quia non solum homo, sed et Deus erat, cujus viror nunquam deficit. Caeterum, de homine, qui homo tantum, et non Deus est, qui in peccatis nascitur antiquae praevaricationis, et idcirco comparari vel coaequari non potest huic tam viridi ligno, continuo subjungit: Homo vero cum mortuus fuerit, atque nudatus et consumptus, ubi quaeso est? (Job XIV). Quomodo si recedant aquae de mari, et fluvius vacuefactus arescat, sic homo cum dormierit non resurget, donec alteratur coelum non evigilabit, nec consurget de somno suo (ibid.). Est ergo hic homo lignum vitae semper virens spiritu sapientiae, quod ut nobis fructificaret, et in praesenti vitam animarum et in futuro resurrectionem corporum, quando atteretur coelum praecidi se permisit, non dubitans quod continuo post triduum reviresceret, evacuata in semetipso praecisione ejus, quam solam pertulerat mortis corporis.