CAPUT 10

“Et principum horum, inquit, qui fuerunt in ea,”

id est apostolorum et prophetarum, sive etiam evangelistarum. Vide quid dicat: Qui fuerunt, non qui sunt, ut exceptis apostolis, quodcunque aliud postea dicitur, abscindatur, nec habeat postea auctoritatem. Quamvis ergo sit aliquis sanctus post apostolos, quamvis disertus sit, non habeat auctoritatem, quoniam

“Dominus narrat in Scripturis populorum et principum horum, qui fuerunt in ea.”

Igitur datus est mihi calamus similis virgae, id est data est mihi facultas scribendi cum principatu, et omnimoda magisterii auctoritate, ut principatum cathedramque magisterialem haberem in medio Ecclesiae, cujus ad pedes sederent, cujus ab ore penderent omnes filii Ecclesiae, non dubium habituri, non negligere ausuri quidpiam eorum, quaecunque meo calamo exaratum haberet volumen meum, volumen evangelicae veritatis et gratiae. Talis calamus mihi datus est, et is qui dedit praecepit ita dicens:

“Surge et metire templum Dei et altare et adorantes in eo.”

Ac si dicat: Ecce congregatio taurorum in vaccis populorum, id est, ecce tumultus haereticorum in Ecclesiis populorum, ut excludant eos qui probati sunt argento, ut ejiciant a templo Dei, qui probitatem tenent, qui probi et probati sunt, sensumque probatum habent in omni verbo vel sermone divino. Insurge, increpemus feras istas, feras arundinis, tauros cornupetas et cervicosos vastatores Scripturarum veritatis. Surge, inquam, et metire templum Dei et altare, id est, Christum Dei Filium, qui et templum Dei est, et altare sanctae Ecclesiae, templum videlicet Dei, secundum corpus quod assumpsit ex virgine; altare vero, secundum dignitatem utriusque naturae, divinae scilicet et humanae.

“Corpus namque quod assumpsit, templum Dei est, in quo habitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter (Coloss. II),”

propterea dixit:

“Solvite templum hoc, et ego in tribus diebus excitabo illud; hoc autem dicebat de templo corporis sui (Joan. II).”

Porro altare sanctae Ecclesiae est eadem substantia jam glorificati corporis, simul cum illa quae habitat in eo plenitudine divinitatis, juxta veridicam auctoritatem sanctae ac mysticae legis, in qua Deus dicit:

“Altare de terra facietis mihi (Exod. XX),”

id est, Christum verum Deum verumque hominem, terreno corpore incarnatum sive incorporatum confitentes, veras hostias offeretis mihi. Istud templum Dei, istud altare metire. Nam ecce mali mensores male et pessime mensi sunt, et de terminis ejus, quos haeretica infidelitate nimium mutilant, dicendo, Christum non fuisse ante Mariam, grandem tumultum facere incipiunt: Tu ergo metire, et mensuras ejus extende, calamo isto praescribens quantae longitudinis aut latitudinis sit aut debeat esse. Longitudinem ejus supra extende; supra, inquam, ante Mariam et ante Abraham, imo et ante Adam, sed et ante coelum et terram usque ad antiquum dierum, usque ad antiquitatem antiqui dierum et dic:

“In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum; hoc erat in principio apud Deum (Joan. I).”

Ita metire templum hoc, et altare, et tam longe mensuras ejus extende. Metire etiam adorantes in eo, id est, ostende cujus vel quantae magnitudinis sint, qui fideliter credentes bene sentiunt de eo. Verbi gratia, sic dicendo: Quotquot autem receperunt, dedit eis potestatem filios Dei fieri. Sic metire, et talis vel tantae mensurae fore illos ostende, ut filii Dei nominentur et sint.

“Atrium autem quod est foris, ejice foras, et ne metiaris illud, quoniam datum est gentibus.”

Quod est illud atrium quod jam foris est, nisi quodcunque conventiculum haereticorum, qui et si sese intus esse contendunt, nihilominus, tamen foris sunt, et in illud Dei templum, id est ad Christum nequaquam pertinent aut perveniunt? Illos ergo foras ejice, id est foris esse, foras exisse convince. Exempli gratia, ut dicas:

“Ex nobis exierunt, sed non erant ex nobis (I Joan. II).”

Illud atrium, illos haereticos, qui sicut atrium templo quidem vicinum est, sed in templo vel templum non est, ita sunt

“habentes quidem speciem pietatis, virtutem autem abnegantes (II Tim. III),”

ne metiaris, id est, nihil ad illos pertinere contesteris mensuram illam, quae data est his qui receperunt eum, qui credunt in nomine ejus, scilicet potestatem filios Dei fieri (Joan. I). Quare? Quoniam, inquit, datum est gentibus, id est, quoniam inter gentiles reputantur. Dicunt se Christianos esse et non sunt, sed mentiuntur, quia Christiani non sunt, sed cum gentibus eodem malignitatis spiritu debacchantes. Christianos persequuntur. Nam hoc est quod sequitur:

“Et civitatem sanctam calcabunt mensibus quadraginta duobus. Et dabo duobus testibus meis, et prophetabunt diebus mille ducentis sexaginta amicti sacco [saccis].”

Notum est, ex historiis ecclesiasticis, quia civitatem sanctam, id est Ecclesiam, haeretici cum gentibus simili furore persecuti sunt, non tantum mensibus quadraginta duobus, sed mensibus et annis multo plurimis. Cur ergo dixit mensibus quadraginta duobus, qui menses non sunt amplius quam trium annorum et semissis? videlicet propter intimandam magnitudinem persecutionis Antichristi, quae tanta erit, ut pene sola debeat cognosci vel praenosci, et pro cunctis persecutionibus sola computari, quasi caeterae persecutiones illi comparatae persecutiones non sint aut fuerint. Illam nimirum persecutionem tanti futuram esse temporis, Daniel quoque hoc modo dictum sibi audivit:

“Et putabit quod possit mutare tempora, et leges, et tradentur in manu ejus usque ad tempus et tempora, et dimidium temporis (Dan. VII).”

Item:

“Quia in tempus et tempora, et dimidium temporis, et cum completa fuerit dispersio manus populi Dei, complebuntur universa haec (Dan. XII).”

Tempus namque et tempora, et dimidium temporis, tres et semis annos intelligimus. Nam et supra in eodem Propheta legimus, quod septem tempora transierunt super Nabuchodonosor, id est, septem anni efferationis ejus (Dan. IV). Ipse quoque quod per tempus, et tempora, et dimidium temporis, annum, et duos annos, et dimidium anni velit intelligi, manifestius exprimit per numerum dierum postmodum dicendo sic:

“Et a tempore cum ablatum fuerit juge sacrificium, et posita fuerit abominatio in desolationem, dies mille ducenti nonaginta (Dan. XII).”

Etenim si juxta rationem mensium lunarium, quos solos cum embolismis suis noverunt Hebraei, dies istos dividas, vix paucos supra invenies quam attinet ad tempus et tempora, et dimidium temporis, id est, ad annum et duos annos, et dimidium anni. Nunc illud quaerere dignum est, cur hic Joannes cum dicere potuisset, et civitatem sanctam calcabunt tribus annis et dimidio, dicere maluit mensibus quadraginta duobus; itemque:

“Et prophetabunt, inquit, diebus mille ducentis sexaginta,”

qui sunt dies eorumdem temporum sive annorum trium ac semissis, tricenis diebus per menses singulos distributis. Nunquid enim casu vel absque ratione numeros istos mensium atque dierum taxare maluit? Non utique, sed sicut alias in Scripturis per numeros multa significatur sensuum utilium dignitas pulchra et delectabilis, ita et hic sub numeris istis pulchrum aliquid et delectabile vult intelligi. Quod ut manifestius fiat, de natura quorumdam numerorum ratio postulat aliquid praelibare quod ostium intelligentiae citius aperiat. Numerorum parium alii sunt superflui, alii diminuti, alii perfecti. Perfecti dicuntur, qui suis patribus aequi sunt, nec crassantur abundantia, nec egent inopia: ut exempli gratia, senarius: namque senarius habet partem mediam, id est tres; et tertiam, id est duos; et sextam, id est unum; quae in unam summam si redactae sint, per totum numeri corpus suis partibus invenitur, id est, integer ex ipsis senarius restituitur. Diminutus vero ille numerus dicitur, cujus eodem modo compositae partes pauciores sunt, et ejusdem numeri cujus erant partes multitudine superantur, ut exempli gratia, octonarius: Habet enim octonarius partem mediam, id est quatuor; habet et quartam, id est duos; habet et octavam, id est unam. Quae cunctae in unum redactae septem colligunt, minorem scilicet summam quam erat octonarius concludentes. Porro superflui nominantur illi, quorum partes ultra quam satis est sese porrexerint, ut exempli gratia, duodenarius; hujus enim partes majorem summam colligunt quam erat ipse duodenarius. Est enim duodenarii medietas sex, pars tertia quatuor, pars quarta tres, pars sexta duo, pars duodecima unum. Omnisque hic cumulus redundat in sedecim majorem utique summam quam erat duodecim, Est autem, inquiunt philosophi tam saeculares quam ecclesiastici, magna in his similitudo virtutis et vitii. Perfectus namque virtutum, diminutus atque superfluus similitudinem habet vitiorum. Nimirum de superfluis isti sunt numeri, quos hic Scriptura ista nobis obtulit, videlicet quadraginta duo et mille ducenti sexaginta. Habet namque hic numerus, scilicet quadraginta duo, partem mediam, id est viginti unum, tertiam id est quatuordecim, sextam, id est septem, septimam, id est sex, quartam decimam, id est tria, vicesimam primam, id est duo, quadragesimam secundam, id est unum. Quae profecto partes in unum redactae, majorem summam quam erant quadraginta duo simul colligunt. Quinquaginta enim et quatuor faciunt. Ita numerus iste mensium quadraginta duorum superfluit, et ultra mensuram suae originis partes excrescunt, tanquam si quis multis super naturam manibus natus sit, ut Centimanus gigas, vel triplici conjunctus corpore ut Gerion tergeminus, vel quidquid unquam monstruosum naturae in partium multiplicatione subripuit. Amplius autem numerus dierum mille ducentorum sexaginta in partibus suis excrescit et superfluit, habet namque hic numerus mediam partem, id est sexcentos triginta; tertiam partem, id est quadringentos viginti; quartam, id est trecentos quindecim; quintam, id est ducentos quadraginta duo; sextam, id est ducentos decem; septimam, id est centum octoginta; nonam, id est centum quadraginta; decimam, id est centum viginti sex; duodecimam, id est centum quinque; quartam decimam, id est nonaginta; quintam decimam, id est octoginta quatuor; octavam decimam, id est septuaginta; vicesimam, id est sexaginta tres; vicesimam primam, id est sexaginta; vicesimam octavam, id est quadraginta quinque; tricesimam, id est quadraginta duo; tricesimam quintam, id est triginta sex; tricesimam sextam, id est triginta quinque; quadragesimam secundam, id est triginta; quadragesimam quintam, id est viginti octo; sexagesimam, id est viginti unum; sexagesimam tertiam, id est viginti; septuagesimam, id est octodecim; octogesimam quartam, id est quindecim; nonagesimam, id est quatuordecim; centesimam quintam, id est duodecim; centesimam vicesimam sextam, id est decem; centesimam quadragesimam, id est novem; centesimam octogesimam, id est septem; ducentesimam decimam, id est sex; ducentesimari quinquagesimam secundam, id est quinque; trecentesimam quintam decimam, id est quatuor; quadringentesimam vicesimam, id est tres; sexcentesimam tricesimam, id est duo; millesimam ducentesimam sexagesimam, id est unum. Omnes istae partes numeri hujus, id est, mille ducentorum sexaginta in unum redactae tria millia centum et octo faciunt. In tantum numerus iste suis partibus excrescit et effluit. Cum igitur, ut supra jam dictum est, philosophorum omnium tam saecularium quam ecclesiasticorum eadem sententia sit, similitudinem in hujusmodi numeris, qui ita sunt vel dicuntur superflui, non virtutis esse, sed vitii; quid scripturae hujus auctorem intendere arbitramur, dum mavult dicere, menses quadraginta duos; itemque dies mille ducentos sexaginta, quam tempus et tempora, et dimidium temporis, sive annum et duos annos, et dimidium anni? Quid, inquam, nisi ut significet ex numeris tam superfluis illam, quae tunc temporis futura esse a Domino praedicta abundantiam iniquitatis? Ipse enim dixit:

“Et quoniam abundavit iniquitas refrigescet charitas multorum (Matth. XXIV);”

sed et alibi scriptum est:

“Annuntiavi et locutus sum, multiplicati sunt super numerum (Psal. XXXIX).”

Utrumque scriptura veridica tradit, et quia annuntiante Christo Domino, hi qui credentes vel Christiani dicerentur multiplicandi essent super numerum, multis vacuam nominis hujus professionem suscipientibus, qui ad electorum non pertinerent numerum, et quia tempore persecutionis abundante iniquitate refrigescere haberet charitas multorum. Bene ergo et numerus mensium quadraginta duorum satis superfluus, et numerus dierum mille ducentorum sexaginta, multo maxime superfluus, hic legentibus offertur, ut utrumque scilicet et multiplicitas credentium sive profitentium, de qua dictum est,

“annuntiavi et locutus sum, multiplicati sunt super numerum,”

et abundantia iniquitatis de qua item scriptum est:

“Et quoniam abundavit iniquitas, refrigescet charitas multorum,”

pulchra et venerabili significatione mysterium regni Dei noscere merentibus significetur. Qui porro sunt, vel quid sibi volunt duo testes isti, de quibus dicit:

“Et dabo duobus testibus meis et prophetabunt?”

Nunquid non plures quam duos homines testes ad prophetandum iste prophetarum Dominus et auctor habuit vel habiturus est? Nunquid non testes ejus omnes, ut de caeteris nunc confessoribus taceam, apostoli sunt et martyres? Magna vere et gravissima, ponderisque immensi est haec in ore potentis dictio, ut cum testes habeat tam multos tamque innumerabiles, duos tantum se habere pronuntiet, et hoc legitimo satis testium numero contentus sit. Duorum namque ad minus hominum testimonium lex sacra recipit, et si plures non sint, tamen paucis contenta est. Sic enim dicit:

“Non stabit testis unus contra aliquem, quidquid illud peccati et facinoris fuerit, sed in ore duorum aut trium testium stabit omne verbum (Deut. XIX).”

Igitur et dabo, inquit, duobus testibus meis, et prophetabunt. Sic intelligi digne potest ac si diceret:

“Cum tu mensus fueris templum Dei et altare,”

id est, cum tu terminos fidei dilataveris, et prolongaveris, ut expedit calamo tuo, id est, auctoritate Scripturae evangelicae, non patiar deesse aliquos qui te testificentur pro me ita scripsisse, ita sensisse. Quid enim si ita dixi, et verum dixi,

“quia multi vocati, pauci vero electi?”

(Matth. XX.) Nunquam tam pauci erunt electi, nunquam per abundantiam iniquitatis ita refrigescet charitas, ut minus quam duos testes invenire queat Evangelii veritas. Quid vero, inquis, si saltem duo testes contra tot adversarios exstiterint? Nimirum justum ac legitimum damnationis judicium ad ejiciendum foras illud quod supra dixi,

“atrium gentibus datum.”

Nonne et contra tantam multitudinem filiorum Israel murmurantium et terrae repromissionis detrahentium, duo testes, videlicet, Josue filius Nun, et Caleph filius Jephone, suffecerunt ad ipsorum judicium, ut merito prosternerentur in deserto corpora eorum? Soli namque duo hi ad omnem multitudinem locuti sunt dicentes:

“Terra quam lustravimus valde bona est,”

et omnis multitudo, quia testimonium illorum non recepit, in deserto prostrata est (Num. XIII). Igitur et nunc etiamsi non plures, quam duo testes mihi fuerint, qui testimonium perhibeant veritati, omnis multitudo contradicentium portabit judicium quantacunque sit. Si enim et in passione duo falsi testes adversariis meis contra me sufficere visi sunt, qui surgentes dixerunt:

“Hic dixit: Possum destruere templum Dei, et in triduo reaedificare illud (Matth. XXVI),”

cur non et mihi versa vice contra adversarios meos duo veri testes sufficere debeant? Verumtamen quoniam, ut supra dicere vel quaerere coeperam, innumerabiles nobis sunt multitudines martyrum, id est testium, etiamsi numerare velimus solos illos qui in testimonio sanguinem suum fuderunt, recte jam dicendum quia testes hujus qui haec loquitur, et vere quam multi sunt, et nihilominus juxta quamdam rationem tantummodo duo, id est, duobus ordinibus distincti sunt, videlicet, quomodo Henoch et Elias, ambo sancti et Deo dilecti a semetipsis differunt. Henoch namque nullas legitur persecutiones pertulisse, sed in pace cum Deo ambulavit, et non inveniebatur, quia tulit eum Deus (Gen. V). Elias vero notum est quantas persecutiones impiissimae Jezabelis pertulit (III Reg. XVIII). Secundum duos illos usque hodie et usque in finem saeculi testes Christi distincti sunt, ita videlicet ut alii sint testes, qui in pace sanctae Ecclesiae fideliter viventes, loquendo pariter et scribendo testimonium veritati perhibuerunt et perhibere non desinunt; alii qui in persecutione pro statu fidei pugnando, supradictas templi Dei et altaris, et adorantium in eo mensuras defenderunt, et in defensione sanguinem suum fuderunt vel fusuri sunt. Hi duo sanctorum ordines recte dicuntur duo testes. Ait ergo:

“Et dabo duobus testibus meis.”

Quid dabo eis? Nimirum os et sapientiam, sicut promisi, dicens:

“Ponite ergo in cordibus vestris non praemeditari quemadmodum respondeatis: Ego enim dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere et contradicere omnes adversarii vestri (Luc. XXI).”

Quo dicto non utique testibus suis sollicitudinem adimit, sed hoc imperat, ut non prophetent de cordibus suis, illa tantummodo scire et dicere contenti, quae sancta Scriptura porrexerit, quae sanctus sanctae Scripturae conditor Spiritus suggesserit.

“Et prophetabunt, inquit, diebus mille ducentis sexaginta.”

Prophetabunt, id est praedicabunt, non utcunque, sed ita ut intelligant et revelent ea quae intus reposita sunt arcana Scripturarum, et hoc diebus mille ducentis sexaginta, id est, etiam in illa non omnes refrigescentes iniquitatis abundantia quam hujus numeri supra scripta superfluitas significat. Diximus quidem pro posse de hujus numeri natura superflua. Sed adhuc restat quod forte quis quaerat, videlicet, quod cum Daniel dies scripserit mille ducentos nonaginta, isti magis placuerit dicere mille ducentos sexaginta. Ad hoc respondere licet, quia paulo quidem major est numerus mille ducenti nonaginta quam mille ducenti sexaginta, verumtamen de partibus minoris hujus quam de partibus majoris illius, excrescit multo numerosior quantitas. Hujus namque minoris numeri, id est, mille ducentorum sexaginta partes coacervatae, ultra tria millia, sicut jam praemonstratum est, excrescunt, illius autem majoris partes (quamvis et ipse superfluus sit) ad duo millia non perveniunt. Quod etiam hic demonstrare promptum est, habet namque ille Danielis numerus, scilicet mille ducenti nonaginta partem mediam, id est, sexcentos quadraginta quinque; tertiam, id est quadringentos triginta; quintam, id est ducentos quinquaginta octo; sextam, id est ducentos quindecim; decimam, id est centum viginti octo; quintam decimam, id est octoginta sex; tricesimam, id est quadraginta tres; quadragesimam tertiam, id est triginta; octogesimam sextam, id est quindecim; centesimam vicesimam nonam, id est decem; ducentesimam quintam decimam, id est sex; ducentesimam quinquagesimam octavam, id est quinque; quadringentesimam tricesimam, id est tres; sexcentesimam quadragesimam quintam, id est duo; millesimam ducentesimam nonagesimam, id est unum. Plures vel alias hujus numeri partes non facile quis reperiet, quae videlicet partes simul coacervatae superfluunt quidem ultra quantitatem, cujus partes sunt; verumtamen nec ad duo millia, sicut jam dictum est, excrescunt; faciunt enim mille octingentos septuaginta octo, cum numeri minoris, id est, mille ducentorum sexaginta, qui praesenti loco datus est, in uno redactae partes, ultra tria millia, sicut jam dictum est, protendantur. Igitur et ille Daniel et iste Joannes, sive is qui Joanni loquitur, uterque numeris superfluis usus, illam de qua saepe dictum est, iniquitatis abundantiam significat (Matth. XXIV). Sed iste qui ex ipsius Domini ore audierat, quoniam abundavit iniquitas, refrigescet charitas multorum, ut eamdem iniquitatis abundantiam acrius innueret, et multo magis superfluum numerum accepit vel dedit, et ab eadem temporis quantitate quam Daniel praeviderat, non valde in longum recessit. Notandum tamen valde quod cum dixisset,

“et prophetabunt diebus mille ducentis sexaginta,”

addidit,

“amicti sacco.”

Quid est enim amicti sacco, nisi multum humiliati, omnimodo poenitentiae studio? Saccus namque duram poenitentiae austeritatem significat, quo lugentes operiri solent, maximeque poenitentes. Sicut de rege Ninive scriptum est, quia ad praedicationem Jonae surrexit de solio suo, et abjecit pallium suum a se, et indutus est sacco, et sedit in cinere (Jon. III). Sed quis non miretur testes istos tantae dignitatis sacco debere amiciri? Attamen ita est. Eorum namque est in sacco et cinere peccata hominum lugere, et tanto magis coram Domino humiliari, quanto major in suo tempore est abundantia iniquitatis. Sic Elias cum Jezabel et Achab prophetas Domini occiderent, et altaria ejus suffoderent, non mollibus vestiebatur aut in domibus regum erat, sed in desertis, incultus et hispidus, asperam vitam ducebat (III Reg. XIX). Nam de ejusmodi cultu vel habitu ejus sic scriptum est:

“Cujus figurae et habitus, inquit Ochozias, est vir qui occurrit vobis, et locutus est verba haec? At illi dixerunt: Vir pilosus et zona pellicea accinctis [accinctus] renibus. Qui ait: Elias Thesbytes est (IV Reg. I).”

Hoc respiciens et Apostolus cum dixisset:

“Sancti ludibria et verbera experti, insuper et vincula et carceres, lapidati sunt, secti sunt, tentati sunt, in occisione gladii mortui sunt,”

etiam haec intulit:

“Circuierunt in melotis, in pellibus caprinis, egentes, angustiati, afflicti (Hebr. II).”

Itaque testes isti fideles, eo ipso quod fideles sunt vel erunt illa tribulatione, peccata lugebunt populorum, quomodo tum Elias et Elisaeus in desertis, in solitudinibus, in montibus, et in speluncis peccata Israelis lugebunt, caeterique filii prophetarum. Nunquid enim absque causa peccati, dies illi tribulationis tales erunt? Non utique, sed sicut alibi scriptum est:

“De humo non egredietur dolor, sic et tunc non pro nihilo, sed pro peccato consurget illa tribulatio (Job V).”

Cum autem multa sint peccata in populo Christianitatis, non abs re est scire vel quaerere Scripturarum exemplis, quo maxime vel quali pro peccato illa talis tribulatio contra Ecclesiam consurgere permittenda sit. Illustris et notae scientiae vel fidei vir beatus Hieronymus locum illum in Michaea pertractans:

“Principes ejus in muneribus judicabant, et sacerdotes ejus in mercede docebant, et prophetae ejus in pecunia divinabant, et super Dominum requiescebant, dicentes: Nunquid non Dominus in medio nostrum? non venient super nos mala propter haec, causa vestri; Sion quasi ager arabitur, et Jerusalem quasi acervus lapidum erit, et mons templi in excelsa silvarum (Mich. III).”

Haec inter caetera dicit Petrus apostolus:

“Argentum, inquit, et aurum non habeo (Act. III).”

Poterat utique Simoni Mago vendere quod petebat, imo poterat simulare vendentem (Act. VIII). Spiritus enim sanctus nec venundari nec emi potest, sed oblatam pecuniam cum offerente damnavit. Nunc videas prophetas Jerusalem non habere in ore prophetiam, et in Domino requiescere, et dicere:

“Non venient super nos mala.”

Quorum causa speculatorium Dei hostili aratro dividitur, et locus quondam pacis ruinis plenus fit, et templum Domini in vepres spinasque convertitur, et est habitaculum bestiarum. Et post aliqua:

“Propter quod causa nostri qui tales sumus, qui Sion aedificamus in sanguine, et Jerusalem in iniquitate, qui judicamus in muneribus, qui in mercedibus respondemus, qui in pecunia divinamus, et super hoc fictam nobis sanctimoniam vindicantes dicimus: Non venient super nos mala.”

Audiamus sententiam Domini quae sequatur: Sion, et Jerusalem, et mons templi, speculatorium, et visio pacis, et templum Christi, in consummatione et in fine, quando refrixerit charitas, et rara fides fuerit, quasi ager arabitur, et redigetur in tumulos, et erit in ecclesia silvarum, ut ubi amplae quondam domus erant, et absque numero acervi frugum, ibi vix parva sit casula servans speciem ciborum, refectionem animae non habentium. Cum haec dicit, profecto scire nobis et dicere licet, quia causa futurae tribulationis tam magnae peccatum est maxime graduum Ecclesiasticorum, peccatum venalitatis et avaritiae, quod nunc aspicimus et ubique regnare videmus, ambitione nimia cuncta devastante avaritia pene universa reposita intus in Ecclesiis devorante, ubi quia licet vivere, libet etiam ambire. Unde tunc merito fiet, ut quia non licebit vivere, etiam non libeat ambire, multo amplius, multo miserabilius quam tempore persecutionis Neronianae sive Diocletianae, quibus urgentibus nimirum gradus ecclesiasticos nec emere delectabat, nec vendere vacabat. Igitur amicti sacco prophetabunt, id est poenitentiam agentes et aliis praedicantes, et populo testimonium veritatis annuntiabunt, et Deo quatenus plagam cessare faciat, sive ut se ne in errorem inducantur liberet, tota intentione supplicabunt. Sequitur: