CAPUT 5

CAP. VII.

“Quid videbitis in Sunamite nisi choros castrorum?”

Quid, inquam, aliud? Nunquid sanguinem victimarum? Nunquid circumcisionis cauterium? Nihil omnino nisi choros castrorum, id est, laudes sive cantiones praeliantium sive cantantium, quod suavissimum, quod vere est pulcherrimum.

“Immola Deo sacrificium laudis, ait ipse Psalmista, et redde Altissimo vota tua (Psal. XLIX).”

Laudando chori praeliantur, praeliando castra laudant, et omnino est justitiae Dei subjici, non suam velle statuere justitiam (Rom. X). Nihil aliud videbitis, aut videre desiderabitis, sed et, si quis vestris, o amici, auditoribus ostendere voluerit, vos cum Spiritu sancto, spiritu consilii econtra dicetis:

“Visum est enim Spiritui sancto et nobis, nihil ultra imponere vobis oneris quam haec necessaria, ut abstineatis vos ab immolatis simulacrorum, et sanguine, et suffocato, et fornicatione, et ea quae vobis fieri non vultis, aliis ne feceritis. A quibus custodientes vos, bene agetis (Act. XV).”

Igitur hoc solum in Evangelio videndum atque providendum est secundum fidem Patrum, ut sint chori castrorum, chori in una fide, dicendo idipsum (I Cor. I), castra resistendo usque ad sanguinem contra peccatum:

“Quam pulchri sunt gressus tui in calceamentis, filia principis.”

Tibi dico, o Sunamitis, cui dixi

“revertere,”

et quae jam reverteris, te appello filiam principis, et haec dico tibi, quia

“pulchri sunt pedes tui in calceamentis.”

Quaeritisne, adolescentulae, cur Sunamitem jam dictam nominem filiam principis, vel cujus dicam filiam principis? Discite hoc ex amicis, et ex illo praecipue cujus in anima valde claruit illa reversio, quam inclinans dixi:

“revertere, revertere Sunamitis.”

Insigniter quippe reversa est anima illius de lege factorum ad legem fidei. Ille nos filiam principis cognoscere docet his verbis:

“Scriptum est, inquit, quoniam Abraham duos filios habuit, unum de ancilla, et unum de libera. Sed qui de ancilla, secundum carnem natus est; qui autem de libera, per repromissionem. Quae sunt per allegoriam dicta. Haec enim sunt duo testamenta (Galat. IV),”

et caetera usque:

“Itaque fratres jam non sumus ancillae filii, sed liberae, qua libertate Christus nos liberavit; state et nolite iterum jugo servitutis contineri (ibid.).”

Libera illa cujus secundum Scripturam meminit, Sara dicta est. Sara autem interpretatur

“princeps,”

et secundum hoc ipsum nomen et secundum suae generationis modum allegorice designat illam quae sursum est Hierusalem liberam, quae est mater omnium secundum fidem, neque enim generat secundum carnem, sed secundum fidem; sicut econtra ancilla Agar, secundum nomen suum, quod interpretatur

“aliena,”

et secundum suae vel generationis vel conditionis modum, illam designat Hierusalem, quae nunc est et servit cum filiis suis. Igitur filia principis, pulchra et speciosa Sunamitis, ipsa est fides vel generatio fidei, cui nunc dico

“quam pulchri sunt gressus tui in calceamentis, filia principis.”

An non ancilla sive ancillae filia discalceatis pedibus incedit? Plane discalceatis, et propter hoc ipsum servilis arguitur conditionis, quia nuditas pedum servilitatis est argumentum, excepto si fiat propter Deum, juxta illud:

“Solve calceamentum de pedibus tuis, locus enim in quo stas, terra sancta est (Exod. III).”

Verum de calceamentis hic agitur non corporis, sed spiritus, in quo discalceatum esse vel discalceatam summa est ignobilitas, et plusquam servilis egestas. Idcirco ancillae calcaneum serpens momordit; tu autem, o filia principis, bene calceata, caput serpentis contrivisti; tu maxime, o princeps et domina, singularis dilecta, et sicut jam dixi,

“una columba mea, una genitrici suae,”

videlicet generationi liberae, generationi non de carnis, sed fidei, quae me virum non de carne viri, sed de Spiritu Dei concepisti et peperisti patrem vel principem filiorum non carnis, sed fidei vel repromissionis.

“Juncturae feminum tuorum, sicut monilia, quae fabricata sunt manu artificis.”

Laus ista, laus magna vituperationi illi opposita est, imo et acerbissimae exprobationi illius ancillae jam dictae apud Ezechielem prophetam, dicentem ex ore Domini:

“Et divisisti pedes tuos omni transeunti, et multiplicasti fornicationes tuas (Ezech. XVI).”

Divisio vel divaricatio pedum ipsa est disjunctio feminum, valde vituperabilis, nimirum propter illud quod subintelligitur, videlicet propter multitudinem fornicationum. Et econtra junctura feminum ipsa est compositio vel continuatio pedum laudabilis, itemque propter illud quod subintelligitur, scilicet propter pudicitiae pulchritudinem, salvumque ac bene custoditum castitatis sigillum, maxime in te, o singularis et unica vel nobilissima Sunamitis; in te, o dilecta et dilectarum dilectissima, quae prima sine exemplo juncturam feminum tuorum ita custodire proposuisti, ut virgo nulli unquam cognita vel cognoscenda viro, digna fieres conjungi tuae integritatis auctori Deo. Quantum est hoc decus? Quanta honestas? Igitur juncturae feminum tuorum sicut monilia, id est virginitatis tuae integritas, perpesque pudicitiae custodia coelestibus praesidiis communita. Cujus est hoc opus? Cujus virtus? Nimirum Dei Altissimi.

“Et hoc ipsum, ait quidam sapiens, sapientia est scire quod continentia donum Dei sit (Sap. VIII).”

Dico igitur non qualiacunque monilia, sed

“monilia, quae fabricata sunt manu artificis,”

id est, quae solus Deus facere et dare potest vel potuit.

“Umbilicus tuus sicut crater tornatilis, nunquam indigens poculis.”

Et ista laus tua, o libera Sunamitis, opposita est ancillae vituperationi, quam apud jam dictum prophetam habemus his verbis:

“Et quando nata es, non est praecisus umbilicus tuus, et aqua non es lauta in salutem (Ezech. VIII).”

Quibus utique verbis luxuriae superfluitatem vituperat, quia viris quidem in lumbis, feminis autem in umbilico luxuria est, testante Domino, qui de diabolo loquitur ad beatum Job:

“Virtus ejus in lumbis ejus, et potestas ejus in umbilico ventris ejus (Job XL).”

Igitur

“umbilicus tuus crater tornatilis,”

quid est nisi ac si diceret: Perfecta est in te virtus castitatis, et liberata es ab omni carnalis appetitu voluptatis? Parum quippe fuisset ad laudem verae virtutis dixisse,

“juncturae feminum tuorum, sicut monilia quae fabricata sunt manu artificis,”

nisi et istud adderetur,

“umbilicus tuus crater tornatilis, nunquam indigens poculis;”

quia videlicet illo praecedenti versiculo solum denegatur opus sive affectus carnalis commercii, isto autem sequenti appetitus quoque cogitationis, qui si inesset, nunquam veraciter diceretur

“umbilicus”

sic praecisus, imo et circumcisus, ut

“crater tornatilis,”

neque adderetur adhuc,

“nunquam indigens poculis.”

Quidnam est umbilico non indigere poculis, nisi non uri vel sitire per appetitum libidinis? Hinc enim per quemdam sapientem dicitur in mulierem malam:

“Sicut viator sitiens ad fontes os suum aperiet, et ab omni aqua proxima bibet (Eccli. XXVI).”

Ergo tu, o Sunamitis, o filia principis, corde et corpore es casta, mente et carne integra et incorrupta, cogitatione et opere munda. Ut autem perficiatur ista laus, dicendum quia locutione quoque utilis es atque pudica. Hoc est, quod nunc dico, ego dilectus tuus:

“Venter tuus, sicut acervus tritici vallatus liliis.”

“Venter tuus,”

venter interioris hominis, juxta quod quodam loco dixi:

“Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aquae vivae (Joan. VII),”

ipse est

“sicut acervus tritici,”

id est, nunquam indiget pane verbi Dei, imo abundat omni tritico quodcunque seminaverunt alii. Illuc illatum est omne quod prophetarum fides elaboravit. Exempli gratia, ut Isaias qui dixit:

“Et accessi ad prophetissam, et concepit et peperit filium (Isa. VIII).”

Tu enim, o dilecta, tu es illa prophetissa ad quam accessit omnis sanctus et fidelis propheta, ad quam tendebat et in qua completa est omnis sancta et fidelis prophetia.