CAP. III


CAPUT 1

Et dixit: Audite principes Jacob, et duces domus Israel: Nunquid non vestrum est scire judicium, et odio habetis bonum, et diligitis malum? Qui violenter tulistis pelles eorum desuper eis, et carnem eorum desuper ossibus eorum. Qui comederunt carnem populi mei, et pellem eorum desuper excoriaverunt, et ossa eorum confregerunt et conciderunt, sicut in lebete, et quasi carnem in medio ollae. Postquam decem tribuum peccata declamavit, et detrimentum carnis Jacob, quod contingit in illis tam anima perditis quam corpore in captivitatem irrevocabilem abductis, consolatus est ex promissione regis et Domini nostri, de quo nobis nunc sermo fuit rursus ab altero exordio incipiens, peccata Judae et Hierusalem depromit, et poenam praedicit quam simili fine concludit, sicut sequens Scripturae series ostendit. Praemisso namque propter hoc causa vestri: Sion quasi ager arabitur, et Hierusalem quasi acervus lapidum erit (Jer. XXVI), protinus de Christi subjungit: Et erit in novissimo dierum mons domus Domini praeparatus in vertice montium (Mich. IV), etc. Igitur dum praemisso, pariter ponam illum quasi gregem in ovili, et quasi pecus in medio caularum, Dominum ascendentem et iter pandentem dixisse, et subjungit: Audite principes Jacob, et duces domus Israel, subintelligendum est falso principes et falso duces: nam veraciter fures et latrones. Nam et illud quod sequitur, nunquid non vestrum est scire judicium, qui odio habetis bonum et diligitis malum, melius daret quanti vel quam gravissimi sit ponderis, si ad ejusdem sermonis despiciamus initium, quod tale est. In judicium ego veni in hunc mundum, ut qui non vident videant, et qui vident caeci fiant (Joan. IX). Sic incoepti sermonis causa erat, quod Pharisaei quos ipse interdum duces caecos appellavit (Matth. XV), illum a nativitate caecum quem ipse illuminaverat, propter testimonium veritatis, foras ejecerant, et extra Synagogam esse fecerant. Cum ergo sic incoepisset, in judicium ego veni in hunc mundum, ut qui non vident videant, et qui vident caeci fiant, illis contradicentibus: Nunquid et nos caeci sumus (Joan. IX), verbis subsequentibus dignos esse illos caecitate comprobavit, et nondum quidem videri sibimetipsis quod essent caeci, sed mox futurum esse, ut eorum tanquam furum et latronum eruerentur oculi. Sequitur enim: Amen, amen dico vobis, qui non intrat per ostium in ovile ovium, sed ascendit aliunde, ille fur est et latro (Joan. X), etc. Igitur, o falsi principes, et falsi duces domus Israel, veri fures et veri latrones, qui non intrastis per ostium in ovile ovium, sed ascendistis aliunde; neque enim intrastis per verum verbum Dei sed vestrum mendacium, sectantes turpe lucrum, qui odio habetis bonum et diligitis malum: ejicitis enim videntem et illuminatum, et omne pecus vultis esse caecum, audite hoc: Nunquid vestrum est scire judicium, subauditur, et non misericordiam? Misericordia namque longe facta est a vobis; judicium autem scietis, judicantis severitatem experiemini, ut videlicet efficiamini quemadmodum dixi, quia in judicium veni, ut qui non vident videant, et qui vident caeci fiant. Hoc vestrum est, haec pars vestra vobisque reposita est. Quare? Quia facitis quod furis est, qui non venit nisi ut furetur, et mactet, et perdat. Vos, inquam, hoc facitis quod furis est, nec ad aliud venistis nisi ad hoc ut furemini et mactetis et perdatis; quippe qui violenter tulistis pelles eorum desuper eis, et carnem eorum desuper ossibus eorum. Haec dicendo, coeptam servat metaphoram ovium, quas fur idcirco furatur ut mactet, et pellibus detractis, carnes earum devoret. Sic enim illi fures et latrones qui sibi videbantur principes et duces, praedam de populo faciebant, et substantias eorum devorabant. Sed parum erat res eorum corrosisse vel sorbuisse avaritia profunda et insatiabili cupiditate, nisi seductas quoque animas eorum perpetuae traderent gehennae. Itaque quod minus dixerat sequenti versiculo supplet. Conversus ad auditores, ut declamationis atque conquestionis vis acrius sonet: Qui comederunt, inquit, carnem populi mei, et pellem eorum desuper excoriaverunt, et ossa eorum confregerunt, et conciderunt in lebete, et quasi carnem in medio ollae. Vere ergo fures, vere latrones. Vere, inquam, fures qui et furati sunt et mactaverunt et perdiderunt. Mactaverunt enim corporaliter eos, qui non consenserunt, nolentes audire vocem alienorum; et perdiderunt eos qui sibi consenserunt, occidentibus pastorem et episcopum animarum suarum. Utrobique fures, utrobique latrones. Comederunt, ait, carnem, id est peccata populi mei, sicut per prophetam alium dictum est, peccata populi mei comedent (Ose. IV). Nam per carnem et sanguinem peccata designari solent, ut illic: Caro et sanguis regnum Dei non possidebunt (I Cor. XV). Comederunt autem substantias eorum quibus favebant ad peccandum, non tantum ultro oblatas, verum et per dolum et per vim detractas. Hoc pulchre per ordinem ejusdem metaphorae coelestis eloquentia figuravit, dicendo: Et pellem eorum desuper excoriaverunt, et ossa eorum confregerunt, videlicet ut fieri solet in mactatione et devoratione ovium. Primum quippe pelles arte lanistarum desuper excoriantur, deinde ossa; quia pro sua duritia dentibus et cultro resistunt, confringuntur ut ad medullae pinguedinem perveniatur, de eo quod medium est, id est de carnibus: illae namque inter pellem ut ossa sitae sunt; novissime dicit: Et conciderunt sicut in lebete, vel hoc solum, quasi carnem in medio ollae. Verum, quia non frustra putandus est utrumque dixisse, quaerimus utramque concisionem, utrumque poenalis officinae instrumentum, lebetem et ollam.