CAPUT XXXI.

PROEMIUM

Hoc ex loco incipit narrare subtilius bona quae fecit, quae ex magna
parte, juxta solius historiae textum tenenda sunt, ne, si plusquam
necesse est, investigentur, a verborum ejus uberibus sanguis pro lacte
respondeat, juxta illud Solomonis:

“Qui ubera vehementer emulget, elicit sanguinem (Prov. XXX),”

Sic enim sacrae Scripturae serie, partim, prout ratio exigit,
intellectus litterae solus tenendus; partim candor allegoriae
requirendus est. Sicut in facto Jacob mystice figuratur qui, virgas
positurus ante oculos ovium ut in earum conspectu conciperent,

“ex parte decorticavit eas, detractisque corticibus, in his partibus
quae excoriatae fuerant, candor apparuit; quae vero integra erant,
virides permanserunt, atque in hunc modum color effectus est varius
(Gen. XXX).”

Sic, inquam, in hujus, caeterorumque Patrum praecedentium sententiis,
dum plerumque intellectum litterae fugimus, quasi corticem subtrahimus,
et dum plerumque intellectum litterae sequimur, quasi corticem
reservamus. Enumerando itaque virtutes quibus objecta sibi ab amicis
crimina hypocriseos et impietatis rationabiliter a se depellit, primum
qua se fortitudine construxerit, insinuat dicens:


VERS. 1.

“Pepigi foedus cum oculis meis,”

videlicet, ut cogitationes cordis caste servarem, ne prius incaute prospicerem quod postmodum invitus amarem, quomodo propheta David (Psal. L), qui mente sublevata saepe mysteriis internis intererat, quia conjugem alienam incaute vidit (II Reg XI), obtenebratus postmodum sibimet illicite conjunxit.

“Pepigi, inquam, foedus cum oculis meis,”

id est menti meae consentaneos et obedientes oculos esse coegi,

“ut ne cogitarem quidem de virgine,”

videlicet jam illius habens spiritum, qui non solum carnis, sed et cordis compescens luxuriam dicturus est:

“Omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam moechatus est eam in cordo suo (Matth. V).”

Causamque vel intentionem, qui munditiae studuerit, subjicit, quam nemo hypocrita curat, qui hominibus placere appetit.