CAPUT 11

“Tunc coepit Jesus exprobrare civitatibus in quibus factae sunt plurimae virtutes, quia non egissent poenitentiam. Vae tibi Corozaim! vae tibi Bethsaida! Quia si in Tyro et Sydone factae essent virtutes quae factae sunt in vobis, olim in cilicio et cinere poenitentiam egissent. Verumtamen dico vobis, Tyro et Sydoni remissius erit in die judicii quam vobis. Et tu, Capharnaum, nunquid usque in coelum exaltaberis? Usque in infernum descendes. Quia si in Sodomis factae fuissent virtutes quae factae sunt in te, forte mansissent usque in hanc diem. Verumtamen dico vobis quod terrae Sodomorum remissius erit in die judicii quam tibi.”

Miro modo post illam sententiam quam dixit, et justificata est sapientia a filiis suis, ita subjunctum est: Tunc coepit Jesus exprobrare civitatibus illis. Nam vere capitulum hoc magnum est, et a sanctis patribus scrupulose tractatum, qui utique sapientiam eamdem in omnibus justificare studuerunt. Ecce enim quasi oppositum. Si, inquit, in Tyro et Sydone factae essent virtutes quae factae sunt in vobis, olim in cilicio et cinere poenitentiam egissent. Si in Sodomis factae fuissent virtutes quae factae sunt in te, o Capharnaum, forte mansissent usque in hanc diem. Cur ergo illuc vel illuc praedicatores non misit? Cur virtutes, quatenus fierent in eis, non procuravit? Itaque consequens visum est quod illos salvos fieri noluerit, et, deficiente ratione, hoc solum sufficere nobis voluerunt, quia cuncta Dei judicia justa sunt, et quia nemo potest universum eorumdem judiciorum Dei penetrare profundum (Rom. XI). Sed nos excitati quorumdam modernorum importunitate, qui sentire nisi sunt contra illam Apostoli sententiam:

“Qui omnes homines vult salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire (I Tim. II),”

animadvertimus non consequi quod illos Deus salvos fieri noluerit, scilicet Tyrios et Sydonios atque Sodomitas [Add. dum in eis fieri virtutes], per quas ad poenitentiam agendum excitarentur, non procuravit. Hoc potius consequenter intelligi debet, quod de illorum poenitentia non curavit. Nunquid enim quaevis poenitentia curae esse debet Deo Altissimo? Non utique, sed poenitentia illa, quae est secundum Deum, qualem tunc ipse praedicare incipiebat, dicens:

“Poenitentiam agite; appropinquabit enim regnum coelorum (Matth. IV).”

Est autem alia poenitentia secundum saeculum, qualem agere potuit impius Achab, scindens vestem suam, et operiens cilicio carnem suam, jejunansque et dormiens in sacco, et ambulans demisso capite propter sermones Heliae quos dixerat:

“Si mortuus fuerit Achab in civitate, comedent eum canes, si autem mortuus fuerit in agro, comedent eum volucres coeli (III Reg. XXI).”

Nunquid iste poenitentiam egit propter regnum coelorum? Non utique, sed propter regnum terrenum, propter vitam praesentem, et ne insepultus projiceretur contra honorem regium. Similiter Ninivitae nunquid poenitentiam egerunt propter regnum coelorum? Non utique, sed propter hoc tantum ne subverteretur illa Ninive (Joan. III). Nunquid vero poenitentiam pro causa hujusmodi agere, id est quod salvum fieri, vel salvum esse? illa namque poenitentia salutem affert, quae secundum Deum est, quae pro spe agitur saeculi venturi, pro metu gehennae, pro amore vitae aeternae. Unde diligenter notandum quia non dixit,

“si in Tyro et Sydone, si in Sodomis factae fuissent virtutes quae factae sunt in vobis,”

salvi fuissent; sed olim, ait,

“in cilicio et cinere poenitentiam egissent, et forte mansissent usque in hunc diem,”

quorum neutrum idem est ac si diceret, salvi fuissent.