CAPUT IX.

Cur proprie Spiritus sanctus procedens dicatur, cum Filius a Deo processerit, sicut ipse ait:

“Ego enim a Deo processi et veni.”

Cum et Filius a Patre processerit, sicut ipse Judaeis loquitur, dicens:

“Si Deus pater vester esset, diligeretis utique me; ego enim a Deo processi et veni (Joan. VIII),”

merito quaeritur cur proprie Spiritus sanctus procedens dicatur. Ad quod facilis promptaque patet responsio, quod videlicet, quia Filius semel missus, semel venit redimere mundum per incarnationis mysterium, et sicut omnia per ipsum semel et simul facta sunt, ita et per ipsum omnia semel et simul restaurata sunt. Propter quod non praesenti tempore ait: Ego enim a Deo procedo, sed praeterito:

“Processi, inquit, et veni.”

At vero Spiritus sanctus non semel, neque cuncta simul electorum pectora perlustrat, sed diversis temporibus veniens diversis modis visitat, id est gratiarum divisiones unus idemque Deus ac Dominus varie dispensat (I Cor. XII), de cujus sanctificatione ait Filius:

“Pater meus usque modo operatur, et ego operor (Joan. V).”

Duplex est enim operatio Dei. Et de alio opere Dei, quod per Filium operatus est, scilicet de creatione omnium, scriptum est:

“Qui vivit in aeternum, creavit omnia simul (Eccles. XVIII).”

Idcirco cum de Spiritu sancto loqueretur Filius, dicens:

“Cum venerit Paracletus, quem ego mittam vobis a Patre, spiritum veritatis,”

praesenti tempore ait:

“Qui a Patre procedit (Joan. XVI).”

Et sicut lunae corpus integrum semel in coelo formatum est, semper autem beneficio solis, ut ab illo illustretur, indiget, quia lumine proprio non lucet; sic Ecclesia sancta semel in baptismo nata est, sed semper inter praesentis vitae defectus variosque labores gratia sancti Spiritus visitari ac refici opus habet. Quapropter vultui divinitatis assistere satagit, dum quotidie Creatori suo pro beneficiis ejus gratias agit, verbi gratia, dum in consecratione eucharistiae dignum et justum esse confitetur, illi semper et ubique gratias agere, cum coeli coelorumque virtutibus suas quoque voces admitti deprecans, quia per Christum Dominum nostrum et ipsa condita, et per eumdem benedictum qui venit in nomine Domini, redempta est. Hac enim maxime beneficiorum ejus commemoratione vultui Creatoris sui occurrit, et tanquam luna, vero soli faciem cordis objicit, sicque spiritu sanctificationis, et in illis qui forte necdum acceperunt, initiatur, et in illis qui jam acceperunt, per adjectionem muneris perficitur.

Recte igitur Spiritus sanctus qui a Patre procedit, solus procedens dicitur; Filius vero, quia non procedo, sed

“processi, ait, et veni,”

non procedens, sed genitus, ut vere est, asseritur. Processit enim ante omnia tempora, de corde Patris natus; venit in tempore, ex Maria virgine incarnatus.

122