CAP. III


CAPUT 1

Et dixit Dominus ad me: Adhuc vade et dilige mulierem dilectam amico, et adulteram, sicut diligit Dominus filios Israel, et ipsi respiciunt ad deos alienos, et diligunt vinacia uvarum. Mulier ista Ipsa est Ooliba, id est Hierusalem, sive domus Juda. Et quare haec dicitur dilecta amica? Videlicet pro eo quod superius dixit: Et domui Juda miserebor. Ad distinctionem domus Israel, de qua dixit: Quia non addam ultra misereri domui Israel, sed oblivione obliviscar eorum, ista dicitur dilecta amico. In quo misertus est domui Juda? In eo nimirum quod, cum domum Israel transtulisset Salmanassar rex Assyriorum, domum autem Juda captivasset rex Babylonis, domum quidem Juda Dominus solvit de captivitate post septuaginta annos, domum autem Israel non solvit, sed tenentur captivi in Aila et in Abor, juxta fluvium Gozan in civitatibus Medorum (IV Reg. XVII). Translatus est, inquit Scriptura, Israel de terra in Assyrios usque in diem hanc. Dilecta ergo recte haec dicitur amico, quia parcius percussit hanc Ooliban quam sororem ejus Oollam, prioris amicitiae memor, imo propositi sui, de quo mox dicendum est in praesenti loco. Sed vide quomodo, cum dixisset mulierem dilectam amico, statim addidit, et adulteram, subauditur, sicut est et soror ejus. Sequitur enim: Sicut diligit Dominus filios Israel, et ipsi respectant ad deos alienos, et diligunt vinacia uvarum. Idem namque est ac si dicat: Quia domus Juda sic adultera est, ut domus Israel. Utraque enim cum diligeretur a Domino, saepe respexit ad deos alienos, et dilexit vinacia uvarum, id est eosdem deos, imo daemones qui vere tanquam vinacia uvarum sunt. Sicut enim tempore vindemiae pressis uvis, vinoque in apothecis recondito vinacia foras projiciuntur, sic habito in supernis judicio, factaque honorum et malorum divisione angelorum, boni in beatis mansionibus confirmati, mali autem foras projecti sunt. Istos deos se esse mentientes ista mulier Ooliba dilexit, et ad eos respexit non minus, quam Oolla, id est domus Juda non minus quam domus Israel, Hierusalem non minus quam Samaria. Unde in Ezechiele Dominus cum dixisset de Oolla, id est de Samaria: Ipsi discooperuerunt ignominiam ejus, filios et filias ejus tulerunt, et ipsam occiderunt gladio, continuo subjunxit: Quod cum vidisset soror ejus Ooliba, plus quam illa insanivit libidine, et fornicationem suam super fornicationem sororis suae ad filios Assyriorum praebuit impudenter ducibus et magistratibus ad se venientibus indutis veste varia equitibus, qui vectabantur equis, et adolescentibus forma cunctis egregia (Ezech. XXIII). Praeterea et aliter nunc usque Judaei fastidientes vinum, diligunt vinacia uvarum, quia in omnibus vivificantem fugientes spiritum, occidentem vilem et aridam sequuntur litteram. Sed ad ordinem redeamus. Adhuc, inquit, vade; dilige mulierem dilectum amico et adulteram. Postquam ad illam Gomer filiam Debelaim, o, tu Osee, semel et iterum ac tertio accessisti, et illa toties concepit et peperit, adhuc vade et dilige sororem ejus, similem adulteram. Et est sensus hic mysticus: Post illa tria quae jam dicta vel facta sunt testamentum confirmatum cum Abraham, legem datam per Moysen in monte Sina, et sermonem propheticum a pluribus prophetis administratum et conscriptum, tandem, o Salvator, Fili Dei, Verbum Patris, ingredere mundum ad salvandum genus humanum, et de domo, inquam, Juda, de semine David, de virgine Maria, homo factus nascere. Hoc namque erat, mulierem illam diligere, imo et osculum illi dare. Juxta quod bona pars, delecta pars ejusdem per Salomonem dixit: Osculetur me osculo oris sui (Cant. II), quod est dicere: Qui olim per figuras loquens vel apparens, testamentum vel foedus cum Abraham pepigit, qui deinde in monte Sinai legem dedit, et qui deinde prophetas misit, ipse jam veniat et conjungatur mihi per sacrosanctum mysterium suae Incarnationis. Sequitur: Et fodiam mihi quindecim argenteis, et coro hordei, et dimidio coro hordei. Et dixi ad eam: Dies multos exspectabis me, non fornicaberis, et non eris conjuncta viro. Sed et ego exspectabo te, quia dies multos sedebunt filii Israel sine rege, et sine principe, et sine sacrificio, et sine altari et sine ephod, et sine theraphim. Sicut paulo ante, cum secundum multitudinem mulieris loqueretur dicendo, et ibat post amatores suos, etc., repente ad similitudinem vineae transivit et dixit: Et dabo ei vinitores ejus ex eodem loco. Ita et hic de similitudine mulieris, qua dixerat: Adhuc vade; dilige mulierem dilectam amico, repente ad similitudinem vineae transivit, dicens: Et fodi eam mihi. Ad proprietatem namque spectat vincae, quod dicit: Fodi, pro quo verbo in alia translatione scriptum est: Et conduxi, quia magis hoc pertinere visum est ad similitudinem vel proprietatem mulieris. Quid autem sibi vult haec argenteorum quantitas numero XV itemque corus hordei et dimidius eorus hordei? Et quidem multa sunt quae hinc potuere dici, videlicet quindenarium argenteorum numerum ad XV lunam, qua die exierunt filii Israel liberati ab Aegyptiis. Corum autem hordei et dimidium eorum hordei, qui sunt simul XLV modii, ad XLV dies congrue referri quibus egressi, pervenerunt ad montem Sinai die XLV. Qui enim XLV die ad eum pervenerunt locum, in quo legem acceperunt, bene XLV modiis hordei fuisse referuntur conducti. Non quidem hunc sensum ab antiquioribus traditum tenuem arbitramur, sed quia ad Salvatoris adventum, sicut jam dictum est, praesens spectat locus. Ex tunc enim sedent Judaei sine rege et principe, secundum haec eadem tempora litterae hujus sacramentum enucleare conamur.