CAPUT XII. Quid sint duo cherubim, et cur posita in oraculo, et quid quod fecit ea de lignis olivarum, quid extensio alarum, quid ostiola in ingressu oraculi, et postea anguli ipsorum, quid in ejus pictura cherubim, et species palmarum, quid ostia, quid postes in introitu templi de lignis olivarum.

“Fecit in oraculo duo cherubim de lignis olivarum decem cubitorum altitudinis.”

In tabernaculo Moysi, duo cherubim obumbrantia propitiatorium (Exod. XXV), mystice duo Testamenta sunt, mediatori Dei et hominum Christo concorditer perhibentia testimonium, quia

“ipse est propitiatio pro peccatis nostris (I Joan. II).”

In his itidem quae fecit Salomon, ipsum intelligimus mysterium. Et ille intra velum, et hic intra tabulatum quo distinguebatur a templo propitiatorium, posuit cherubim. Plane salvo mysterio poterat posuisse in templo extra propitiatorium, quia videlicet templum divinitatis, homo Christus utrumque memoriter capiebat Testamentum, et ab utroque tam divinitatis quam humanitatis suae verum habet testimonium. Sed hoc sciendum necessario recondita haec fuisse, tam nunc intra oraculum quam tunc intra velum, videlicet ne populus instabilis, et idololatriae nimius appetitor, pulchras effigies miratus pro Deo adoraret, sicque verum et vivum offenderet Deum. Denique in hoc libro Regum scriptum est:

“Confregitque Ezechias serpentem aeneum, quem fecerat Moyses. Siquidem usque ad illud tempus incensum adolebant ei filii Israel (IV Reg. XVIII),”

Si non tantum aureum vitulum, sed et serpentem populus ille pro Deo adorare poterat aeneum, quanto magis cherubim adoraret spectabilium, imo et quasi coelestium mirator specterum? Ergo necessario haec, ut praedictum est, recondita sunt, ut sola sacerdotalis maturitas, ea certis temporibus intueretur, ita dicente Domino per Moysen quia,

“si quis externus accesserit, morte moriatur (Num. I).”

Verumtamen et mystice idcirco Testamentum utrumque intrinsecus recondatur, ut Scripturarum arcana nullus attrectare audeat profanus, ne dum verba Spiritus sancti discuti alieno spiritu, fiat haereticus, atque ita juxta sententiam legis divinae morte moriatur.

“De lignis, inquit, olivarum fecit eos.”

Ligna olivarum viri sunt misericordiarum, de qualibus scriptum est:

“Hi sunt viri misericordiae, quorum justitiae oblivionem non acceperunt. Cum semine eorum permanent bona, haereditas sancta nepotes eorum, et in testamentis stetit semen ipsorum (Eccli. XLIV).”

Tales quippe per viros utrumque conditum est Testamentum, qui, quasi ligna olivarum, id est vasa misericordiae fuerunt, eorumque fides et merita utriusque cherubim materia sunt.

“Extendebant alas suas cherubim, et tangebat ala una parietem, et ala cherubim secundi tangebat parietem alterum. Alae autem alterae in media parte templi se invicem contingebant a pariete usque ad parietem alterum, quidquid erat oraculi obumbrabant.”

Cherubim, quia videlicet quidquid est de verbo Dei, quidquid sciri vel praedicari oportet, de incarnatione, de vera divinitate et humanitate Filii Dei, duobus ita continentur Testamentis, ut extra haec nihil sit quod annuntiari debet aut credi. Totum in his comprehenditur coeleste oraculum, quod tam firmiter scire debemus, ut extra haec audire, nec hominem nobis liceat nec angelum.

“Texit quoque cherubim auro.”

Ut videlicet omnis litterae vilitas splendeat spiritualis intelligentiae fulgore divino.

“Et in ingressu oraculi fecit ostialia de lignis olivarum.”

Ostialia quae claudantur et aperiantur, sanctorum sunt expositiones eloquiorum, quae pro diversa capacitate audientium aliis claudendae, aliis aperiendae sunt, quemadmodum dicit:

“Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, caeteris autem in parabolis (Luc. VIII).”

“Postes, inquit, angulorum quinque, et duo ostia de lignis olivarum.”

Factura haec pentagoni speciem exprimit, maxime clausis ostiolis, ut videlicet illis praecipue claudi debeant secreta coelestis oraculi, quorum capacitas quinque sensuum facultatem non excedit, adeo ut spiritualium comparatione non tam homines quam jumenta possint aestimari.

“Et sculpsit in eis picturam cherubim, et palmarum species.”

In ostiis et in parietibus cum Cherubim, palmarum quoque species pinguntur, quia scientiam Dei fideliter suscipientibus, et pro illa certantibus, victoriae de coelo promittuntur.

“Fecit et in introitu templi postes de lignis olivarum quadrangulatos, et duo ostia de lignis abiegnis, altrinsecus, et utrumque ostium duplex erat, et se invicem tenens aperiebatur.”

Itaque quatuor erant ostia, quoniam utrumque ostium duplex erat. Plane in introitu templi non manufacti quatuor ostia sunt, quia notitiam quatuor evangelistarum, narratione incarnationis Dominicae accipimus. Haec ostia se invicem tenentia aperiuntur, quia profecto summa Evangelistarum concordia est, seque invicem tenent, et in nullo a se illos discrepare sentit et credit quisque pio spectat intuitu.