CAPUT XLII. De eadem dimissione legitima, secundum legem domorum redimendarum, aliam quidem earum quae in urbibus muratis, atque aliam earum, quae in agris sive in villis sunt, et de Levitarum aedibus.

Sed debet ipsa remissionis causa esse festivitas. Sunt enim plerique, quod valde absurdum est, faciles ad remittendam injuriam Dei, difficiles et tardi ad donandam injuriam suam. Nimirum hoc potius bene constituti et bene eruditi animi est, quod facilis sit ac promptus ad remittendam injuriam sui, tardior autem ad donandam injuriam Dei. Subsequitur ergo discretus, ac providus legis spiritus, et dicit:

“Qui vendiderit domum intra urbis muros, habebit licentiam redimendi, donec unus impleatur annus. Si non redemerit, et anni circulus fuerit evolutus, emptor possidebit eam, et posteri ejus in perpetuum, et redimi non poterit etiam in jubilaeo. Si autem in villa fuerit domus, quae muros non habet, agrorum jure vendetur. Si autem redempta non fuerit, in jubilaeo revertetur ad dominum.”

Domorum venditio, mentium abalienatio est. Quoties enim quisque, peccati captus dulcedine, semetipsum perdit, profecto domum valde necessariam pro nihilo vendit. Unde per prophetam Dominus dicit:

“Gratis venundati estis (Isa. LII).”

Ipsae autem domus aliae intra muros urbis venditae consistunt, aliae in villa sunt, quia videlicet est quando in Deum, est quando quis in proximum peccet. Et quidem utrumque pertinet ad Deum, sed in redemptione differt plurimum. Unde ad filios suos dicit Heli:

“Si peccaverit vir in virum, placari ei potest Deus. Si autem in Deum peccaverit vir, quis orabit pro eo (I Reg. II).”

Qui igitur vendiderit, inquit,

“domum intra urbis muros, habebit licentiam redimendi, donec unus impleatur annus. Si non redemerit, et anni circulus fuerit evolutus, emptor possidebit eam, et posteri ejus in perpetuum, et redimi non poterit etiam in jubilaeo.”

Quod est dicere:

“Qui nominatur fornicator, aut avarus, aut idolis serviens, aut maledicus, aut ebriosus (I Cor. V),”

qui, inquam, talis existens vel quidpiam hujusmodi faciens, etiam defendere voluerit opera sua, quandiu quidem superest illi vitae tempus, potest et licentiam habet poenitendo et emendando peccatum suum redimere et ab Ecclesia solvi, si vult. Si autem non poenituerit et impoenitentem comprehenderit vitae terminus, emptor diabolus possidebit animam ejus, et quia non est deploratum in isto, nec

“remittetur peccatum ejus in futuro saeculo (Matth. XII).”

Si autem in villa fuerit domus, quae muros non habet, id est si in proximum admissum fuerit peccatum, quod muro defensionis roboratum non est, agrorum jure vendetur, id est veniali conditione tenebitur. Nam

“si ante, inquit, redempta non fuerit, in jubilaeo revertetur ad Dominum,”

id est etiamsi ante finem vitae non condigna satisfactione compensatum fuerit, is, in quem peccavit proximus, non solum licito, verum etiam laudabiliter orabit pro eo, ut remittatur ei peccatum.

“Aedes Levitarum quae in urbibus sunt semper possunt redimi. Si redemptae non fuerint in jubilaeo revertentur ad dominos,”

etc. Is venditor domus suae, intra muros urbis constitutae, Levita est, qui, quamvis in Deum peccaverit, eumque superbe contempserit, non tamen tandiu in peccato permanet, donec eum invitum fetor suus publicet, sed aspirante Deo compunctus, peccati sui causam adhuc in anima sua latentem, spirituali seniori per semetipsum patefacere studet, praeoccupans faciem Domini in confessione (Psal. XCII), quod utique legitimum est quasi ordinis Levitici, id est boni ac sancti propositi. Ejusmodi, inquit,

“aedes Leviticae semper redimi possunt, etsi redemptae non fuerint, in jubilaeo revertentur ad dominos,”

quia videlicet culpae etsi in praesenti saeculo non satis dignis poenitentiae fructibus redemptae fuerint, saltem in futuro venia non carebunt,

“sic tamen quasi per ignem”

purgatorium (I Cor. III). Origenes de eo quod hic dictum est,

“si non redemerit, et anni circulus fuerit evolutus, emptor possidebit eam in perpetuum, et redimi non poterit,”

nescio quid volens:

“Semel tantum, inquit, in Ecclesia est poenitentiae locus.”

Verum quomodocunque ille dixerit, ille magis sensus eligendus est, qui neque sapientium auctoritatem, nec simplicium fidem laedit.