|
|
“Crescite et multiplicamini,”
|
|
vel in quantum, si non peccasent homines, debuissent multiplicari.
Crescite, inquit, et multiplicamini (Gen. III). Crescite, videlicet
virtutum dignitate, et multiplicamini numerosa quantitate. Crescite,
inquam, et multiplicamini, subauditur, usque ad coeli regnum, certumque
numerum, qui utique solius ejus scientiam non latet, cui capilli quoque
capitis nostri omnes numerati sunt (Matth. X). Porro quod sequitur, et
replete terram, commune quidem est electis cum reprobis, qui omnes eodem
modo nascendo pariterque vivendo replent terram, sed in eo discernuntur,
quod sequitur, et subjicite eam. Soli namque electi, quorum est terra
viventium, hanc terram, quam corporibus repleverunt, libertate animorum
sibi subjiciunt, quippe qui solum Deum proponentes, terrena omnia
fortiter contemnunt. An et reprobi terram sibi subjiciunt, dum illam
aratro vertunt, aut etiam armis capiunt? Ita plane qualicunque modo
terram subjiciunt, sed hic vel ille subjiciendi modus de benedictione
Dei non est, cum econtra propter peccatum dictum sit homini, in sudore
vultus tui vesceris pane tuo (Gen. III). Et arma non benedictionis
gratia, sed cupiditatis invenerit immanitas. Itaque et hoc dictum est,
et subjicite eam, et dominamini piscibus maris, et volutilibus coeli, et
bestiis universae terrae, et omni reptili quod movetur in terra,
benedictionis est fructus, qui in electis manifestus apparet: quippe
quos terrae vel brutis animantibus, cupiditas subjicere non potest vel
poterit, quemadmodum reprobos de quibus scriptum est: Homo cum in honore
esset, non intellexit, comparatus est jumentis insipientibus, et similis
factus est illis (Psal. XLVIII). Attamen illi quoque cunctis praesunt
animantibus rationis dignitate, praestat, inquam, solummodo; isti autem
non utcunque praesunt, sed etiam dominantur in illo quo Deo pie subditi
sunt honore. Et haec benedictio primis hominibus data crementi et
multiplicationis causa effectiva est. Caeterum fuere nonnulli qui
putarent eosdem homines non fuisse generatos, nisi admisso peccato
fuissent ejecti de paradiso. Hi procul dubio quod valde absurdum est,
Deo volenti ut homines nascerentur, peccatum hominis existimant fuisse
necessarium, quasi non potuisset ipse talem ejus facere naturam quae
generaret, nisi adjuvisset peccatum. Verum contra haec longa
dissertatione opus non est, cum dicat Deus: Crescite et multiplicamini
et replete terram, cujus dictio naturae compositio est, nec solum
naturae hominis ad generandum, sed etiam naturae terrae ad germinandum;
suavius est hoc sentire quod si homo non peccasset, tam multa tamque
vitiosa progenies de carne ejus non pullulasset, sed solum praedictae
benedictionis fructum, id est, electos omnes et solos germinasset, non
more jumentorum ruendo in libidinem, sed rationis imperio per mundam
carnis naturam aedificando praedestinatam coeli progeniem. Peccatum
quippe generandi naturam non attulit, sed generationis instrumenta
corrupit; et generi honorem eripuit. Consideremus cur oportuerit
jumentis medullitus inseri libidinis ardorem, et indubitanter agnoscemus
non pertinuisse ad hominem, ut eumdem ad generandum acciperet, in carne
sua monitorem. Nempe quando dixit Deus caeteris animantibus: Crescite et
multiplicamini, et replete aquas maris, avesque multiplicentur ex eis,
ipsa non intellexerunt quid vellet Deus, vel quod posset de commistione
masculi et feminae propagari cujusque ipsorum genus. Propterea
necessario monitorem acceperunt, urentem carnis suae stimulum, ut
insiliat masculus in feminam rabido libidinis turbine, nulla conscientia
posteritatis propagandae, sicque Creatori scienti serviat bruta
ignorantia creaturae. Verum homo rationalis est, et proinde si Creatorem
dilexisset domumque ejus pia charitate aedificare voluisset, nullo alio
monitore indiguisset; sciens enim et prudens coelesti reipublicae
militaris cives gigneret, et ad hoc opus carnis suae ministerium eadem
pietate impenderet, qua nunc linguam vel vocem suam ad hoc impendit
sacerdos vel pontifex, ut male natos huic mundo, Deo per Christi gratiam
bene regeneret. At ille spiritu depravatus diabolico, non Deo generare,
sed sicut Deus ipse voluit esse; tanta perversitate abductus, ut mallet
ad honorem vel nomen suum, quam ad gloriam Creatoris sui filios facere.
Non enim arbitrandum est illud promissum serpentis, quod dixit, eritis
sicut dii (Gen. III), sic esse dictum ac si diceretur, eritis sicut
angeli, cum praesumptionem ejus et vanam spem gravissima Deus ironia
percutiens dixerit, ecce Adam quasi unus ex nobis factus est, eamdem in
se uno pluralitatem personarum indicans, quam et supra cum diceret:
Faciamus homines ad imaginem et similitudinem nostram. An ille ad
honorem Dei generare cuperet, et non potius a generationis opere vacare
mallet, qui ipse sicut Deus esse appetisset? Recte ergo Deus vindex
adversus contumacem insurrexit, et bestialis arma libidinis in
adversarium conjecit, ut serviliter vinctus et catenatus in poena et
verecundia sua generet, qui in honore et charitatis deliciis Deo
generare potuisset. Cujus libidinis tumultum barbaricum, quoties
eruditus quisque sentit, recte illud cum Psalmista clamat et dicit:
Domine, ne in furore tuo arguas me, neque in ira tua corripias me,
quoniam sagittae tuae infixae sunt mihi, et confirmasti super me manum
tuam, non est sanitas in carne mea a facie irae tuae (Psal. XXXVII),
etc. Sed de his vel hujusmodi locus postmodum opportunior ad loquendum
erit. Nunc illud dixisse satis est, quod non per peccatum, sed per Dei
benedictionem generandi usus homini datus sit, et per illam missos
fuisse solos electos generari vel nasci, ita ut quandoque absque
transitu mortis in aethereum translati paradisum beatis consocientur
angelis in gloria, quam praevaricator angelus perdidit.
|
|