CAPUT 5

“Et accepit angelus thuribulum et implevit illud de igne altaris, et misit in terram. Et facta sunt tonitrua, et voces, et fulgura, et terraemotus magnus.”

Hoc thuribulum aureum fumus incensorum, hoc manus angeli mediantis impetravit, ut de igne altaris pleno thuribulo mitteretur in terram, et fierent

“tonitrua, et voces, et fulgura, et terraemotus magnus.”

Hoc, inquam, ut manifestius dictum sit, aurea sanctorum patrum fides emeruit, ut tanta fierent in gente illa signa atque prodigia, quibus contrita est Aegyptus, Pharao submersus cum curribus suis et equitibus suis, filiis Israel per medium mare transeuntibus (Exod. XIV), utque fieret in monte Sinai quod scriptum est:

“Jam advenerat dies tertius, et mane inclaruerat, et ecce coeperunt audiri tonitrua ac micare fulgura, et nubes densissima operire montem, clangorque buccinae vehementer perstrepebat, timuitque populus qui erat in castris (Exod. XIX).”

Hoc respiciens Moyses homo Dei, salvo sacratiore intellectu, dum benediceret filiis Israel dixit:

“Dominus de Sina venit, et de Seir ortus est nobis. Apparuit de monte Pharan, et cum eo sanctorum millia. In dextera ejus ignea lex (Deut. XXXIII).”

Igneam legem dixit, ne dubites per ignem quem angelus iste misit in terram, recte legem debere intelligi. Et quid est lex ignea, nisi lex spiritus Dei, qui per ignem solet significari, conscripta: et contra peccata perseverantia zelo fortissimo fervida? Quod autem iste ignis manu angelica in terram missus sit, quod ista lex ignea per angelos administrata sit, Stephanus protomartyr in Actibus apostolorum patenter edicit:

“Et occiderunt, inquit, eos qui praenuntiabant de adventu Justi, cujus vos nunc proditores et homicidae fuistis, qui accepistis legem in dispositione angelorum, et non custodistis (Act. VII).”

Quid hoc testimonio manifestius?

“Legem, inquit, in dispositione angelorum accepistis.”

Apostolus quoque ad Galatas scribens dicit:

“Quid igitur lex? Propter transgressionem posita est, donec veniret semen, cui repromiserat ordinata per angelos in manu mediatoris (Galat. III).”

Qua in manu vel cujus mediatoris? In manu nimirum mediatoris Angeli magni, qui nunc mediator Dei et hominum est, homo Christus Jesus; hunc enim et jam dictus protomartyr in Actibus apostolorum patenter innuit dicendo: Hunc Moysem Deus principem et Redemptorem misit cum manu Angeli qui apparuit illi in rubo (Act. VII; Exod. III). Et Malachias propheta manifestius exprimit, quis vel quantus sit Angelus iste, cum dicit:

“Et statim veniet ad templum suum Dominator quem vos quaeritis, et Angelus testamenti quem vos vultis (Malach. III).”

Itaque quomodo angeli, quorum in dispositione sive ordinatione, promissio ad Abraham, et Isaac et Jacob facta est. et lex data est, plures fuerunt, iste qui auctoritate prophetica princeps illius populi dicitur fuisse, archangelus Michael in tanto negotio nullatenus defuisse credendus est. Nam etsi illic de suae personae manifestis indiciis tacet, alias non tacet. Denique

“cum esset Josue in agro urbis Jericho, levavit oculos et vidit virum stantem contra se, et evaginatum gladium tenentem, perrexitque ad eum, et ait: Noster es, an adversariorum? Qui respondit: Nequaquam, sed sum princeps exercitus Domini, et nunc venio (Josue V).”

Sane quod dixit,

“sed sum princeps exercitus Domini,”

non sufficiens fuisset descriptio personae hujus Michaelis archangeli, nisi supplevisset ipsa quam supra diximus auctoritas prophetalis, qua dixit ille alius angelus,

“et nemo est adjutor meus in omnibus iis nisi Michael princeps vester (Dan. X).”

Itemque alibi:

“In tempore, inquit, illo consurget Michael princeps magnus, qui stat pro filiis populi tui (Dan. XII).”

Multa sunt nimis et plura, quam ut praesenti loco commemorare patiatur tenor propositi nostri, quae per ministerium principis hujus facta sunt, sicut Scripturis sacris continentur, ex quibus omnibus magnus iste princeps, quia per ipsum disposita sunt, sortitus est nomen Michael, quod interpretatur quis sicut Deus? Quid enim aliud hoc nomine innuitur, nisi quia qualia per ipsum facta sunt, nemo facere possit nisi Deus? Hoc denique et Psalmista perspiciens:

“Quis Deus, inquit, magnus sicut Deus noster? Tu es Deus qui facis mirabilia (Psal. LXXVI),”

etc. Sciendum tandem quia angelus iste non in re, sed tantum in significatione mediator fuit. Nam idem Apostolus, ut supra meminimus, dixit,

“quia lex propter transgressores posita est, donec veniret semen cui repromiserat ordinata per angelos in manu mediatoris (Galat. III).”

Et alibi dicit:

“Unus Deus et unus mediator Dei et hominum homo Christus Jesus (I Tim. II);”

significatione ergo qualiter mediator fuerit, id est qualiter mediatorem Dei et hominum secundum hanc visionem significaverit, jam dicendum est:

“Venit, inquit, angelus et stetit ante altare, habens thuribulum aureum in manu sua.”

Angelum esse Christum Dei Filium: angelum, id est nuntium magni consilii (Isa. IX). Hunc esse vel dici non solum prophetica, verum etiam legalis auctoritas astruit, cum ad Moysen Deus dicit:

“Ecce ego mittam Angelum qui praecedat te, et custodiat in via, et introducat in locum quem paravi. Observa eum et audi vocem ejus, nec contemnendum putes, quia non dimittet cum peccaveris, et est nomen meum in illo (Exod. XXIII).”

Nam Angelus, in quo debeat esse nomen Dei, id est, qui Deus aut Dominus jure debeat dici, unus et solus est Deus, Christus Dei Filius. Hic, inquit, venit, videlicet in hunc mundum, per incarnationis mysterium. Nam et ex eo quod sic venit, et voluntatem Patris nobis annuntiavit, angelus dicitur et est.

“Veniens autem stetit ante altare, habens thuribulum aureum in manu sua.”

Quomodo stetit ante altare, nisi praesto se exhibens ad subeundum opus obedientiae spontaneae? Cum enim tanquam Deus manu sua se tueri posset, tanquam homo infirmum se inveniri et teneri passus est, dixitque orans ad Patrem:

“Mi Pater, si possibile est transeat a me calix iste, verumtamen non sicut ego volo, sed sicut tu (Matth. XXVI, Luc XXII).”

Itaque non se defendens stetit ante altare, videlicet tanquam ovis ductus ad immolandum, et non aperuit os suum (Isa. LIII). Taliter astitit, aureum in manu sua habens thuribulum; scilicet, apparens in conspectu Ecclesiae factus ipse thuribulum, ut super altare crucis thuribulum suum aureum, id est, corpus immaculatum et de Spiritu sancto conceptum, offerret Patri pro nobis.

“Et data sunt illi incensa multa, ut daret de orationibus sanctorum omnium super altare, quod est ante thronum.”

De orationibus sanctorum obtulit incensa. Ipsi enim libavit Ecclesia preces suas, dicens:

“Dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo (Psal. CXL).”

Accepisse autem de orationibus sanctorum idem dicitur et obtulisse, quia per ipsum omnium possunt preces ad Dominum suaviter pervenire. Et ascendit fumus incensorum de orationibus sanctorum de manu Angeli coram Deo, Christo Domino se hostiam suavitatis offerente compunctio cordis sanctorum acceptabilis facta est, quae ab igne nascens intimo, sicut fumus solet excitare lacrymas, et accepit angelus thuribulum, et implevit illud de igne altaris, bene thuribulum igne plenum inducit.

“Non enim ad mensuram dat Deus Spiritum (Joan. III).”

Quod proprie de Christi humanitate novimus adimpletum,

“in quo habitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter (Coloss. II).”

Et misit in terram. Sic et Dominus in Evangelio:

“Ignem, inquit, veni mittere in terram (Luc. XII).”

“Et facta sunt tonitrua, et voces, et fulgura, et terraemotus.”

Tonitrua, comminationes supernae; et voces, id est exhortationes; et fulgura, id est splendores miraculorum; terraemotus, ut quibusdam insequentibus, quibusdam vero sequentibus: iis dicentibus bonus est, illis autem non, sed seducit turbas (Joan. VII). Nunc ad ordinem recurramus. Diximus supra, quia sicut in praeceptis praecedentibus, septem libri sigillis absolutis, spiritum intellectus, sic in istis septem angelorum tubis, et in illo alio angelo thuribulum habente, spiritum consilii operatum esse sive operari agnoscimus, ipsum tamen Dei consilium in eo magnum et mirabile fuisse vel esse, quod ultimum judicium per ignem futurum, non repente, aut ex improviso voluit evenire, sicut illud alterius judicium per aquam factum; sed multa praemisit ad idem judicium pertinentia, per quae non dubitaretur futurum esse, socia ubique misericordia, pro illis quos poenitentiam agere vel acturos esse praevidit ante ipsum judicium. Cum igitur angelus iste staret, ut supra jam dictum est, datus in principem Abrahae et semini ejus, sumpto thuribulo paratus ad suscipienda orationum incensa, ad impetranda pro illis misericordiae suffragia.