CAPUT XVIII. Cur tunc legitur liber generationis ante primam missam.

Hac nocte ante missarum solemnia legitur nobis Liber generationis Jesu Christi (Matth. I), quod pulchro satis ordine et mystica sanctae Ecclesiae traditum est institutione. Ecce enim vere divini structores ordinis, per hujus seriem lectionis, scalam illam nobis repraesentant profundo noctis tempore, quam nocte dormiens Jacob vidit, cui summitate sua coelos tangenti Dominus innixus, eidem Jacob apparuit, et semini ejus terram haereditariam repromisit, quando pro ejusdem propagatione seminis ibat jussu Patris sui, ut acciperet uxorem de domo et cognatione patris et matris. Nam, ut de mortalitate nunc taceam, quo secundum hoc, quod omnia in figura contingebant illis (I Cor. X), scala illa praefiguravit, cui Dominus innixus, ut jam dictum est, apparuit, nisi generationem Jesu Christi, quam sanctus evangelista divino ore ita contexuit, ut per Joseph ad Christum perveniret. Cui videlicet Joseph, supremo scalae gradui Dominus parvulus innixus est. An non illi beato innixus est, quando pupillus in hoc saeculo, id est absque carnali patre natus, solatio ejus cum puerpera matre sustentari dignatus est? Et, ut caetera taceam, nonne tunc vel maxime illi innixus est, quando ne ab inimicis Herode vel caeteris inveniretur, qui quaesituri erant animam ejus, in Aegyptum ab eodem nutritio suo deportatus est, iterumque defuncto Herode in terram Juda relatus est (Matth. II). Cum igitur nos media noctis librum illum generationis Christi audimus, non somno corporeo, sed supernorum contemplatione dormientes, juxta quod sponsa dicit in Canticis:

“Ego dormio, et cor meum vigilat (Cant. V);”

cum, inquam, generationem illam audimus, tunc praedictam scalam non tam somniamus, quam vigilanti animo, et certa fide videmus. Et Dominum nostrum parvulum propter nos factum, et per portam coeli, quam supremus gradus scalae, scilicet beatus Joseph, sponsali dignitate contingit; per portam, inquam, coeli, id est per beatam Virginem egressum Dominum nostrum parvulum et vagientem, et eo modo, quo jam dictum est, scalae innixum audimus, nostram, id est gentium salutem pro magna benedictione promittentem, imo promissam adimplentem. Nam quod in illo somno Jacob audivit dicentem Dominum:

“Atque in semine tuo benedicentur omnes tribus terrae (Gen. XXVIII),”

hoc impletur in hac Christi generatione. Quod et vere divinus evangelista respiciens, Raab meretricem et Ruth Moabitem, generationi huic nominatim inseruit; videlicet intuens hoc quod Christus non Judaeis tantum, sed et gentibus secundum carnem venerit; quippe qui ex gentibus matres habere dignatus sit, quod et prophetae ante testati sunt, dicente David:

“Memor ero Raab et Babylonis (Psal. LXXXVI),”

id est latitudinis confusarum gentium. Raab enim latitudo, Babylon vero interpretatur confusio. Isaia vero dicente in visione super Moab:

“Emitte Agnum, Domine, dominatorem terrae de petra deserti, ad montem filiae Sion (Isa. XVI),”

ac si aperte diceret: Emittes, Domine, Agnum tuum Christum de medio gentium, ut non glorietur carnalis Israel, quod proprius ejus sit Christus, cui aestimationi ejus hoc manifeste repugnet, quod tu eumdem Christum de gentibus emittes ad montem filiae Sion. Nam per petram deserti designatur Ruth Moabitis, quae, stans firmiter in petra solidae fidei, patrios deos populumque suum oblita, venit cum Noemi, juncta viro Booz Bethleemitae genuit Obed avum regis David (Ruth. IV), in quo facta est et parens Salvatoris. Duobus igitur ex populis, Judaico scilicet et gentili, patres progeniti, tanquam duobus scalae lateribus, diversi gradus inserti Christum Dominum sustinent, egressum a summo coeli, omnesque angeli sancti descendunt et ascendunt per eam, et omnes electi prius ad suscipiendam incarnationis ejus fidem humiliantur, ut postmodum ad videndum divinitatis ejus gloriam subleventur. Unde et alibi ipse Dominus:

“Amen, inquit, dico vobis, videbitis coelum apertum, et angelos Dei ascendentes et descendentes supra Filium hominis (Joan. I),”

id est supportante et sublevante Filio hominis, videbitis sanctos omnes ascendentes ad Deum, apertis sibi coelorum claustris per redemptionem Filii hominis, et ut post ascendere possint, prius descendere ad orationem crucis vel passionis ejus in spiritu humilitatis. Utrumque scilicet ascensum hunc et descensum Matthaeus et Lucas innuere videntur, dum alter eorum descendendo (Matth. I), alter vero ascendendo Christi generationem contexuit (Luc. III), quia videlicet factus homo Deus, dum vagit in cunis, invitat nos, ut humiliemur exemplo suae humilitatis, baptizatus autem dum coelestibus incipit coruscare miraculis, humiles suscitat ad intelligendam gloriam suae divinitatis. Lecta tandem praedicta generatione Christi protinus laudem Deo solemnem chorus Ecclesiae concrepando succinit. Et merito. Si enim Jacob, cum evigilasset a somno, ait:

“Vere Dominus est in loco isto (Gen. XXVIII),”

etc.: si inquam, adeo demiratus est propter umbram vel figuram futurorum, quae in somnis viderat, quanto magis nos peractam rei veritatem intuentes, excitari debemus in laudem, et vocare locum hunc, id est sanctam Ecclesiam, Bethel, id est domum Dei, ubi vere non est aliud nisi domus Dei, et porta coeli, scilicet non aliud quam beata progenies, et gloriosa Virgo, quae coeli Regem genuit? Et si statim

“surgens Jacob tulit lapidem, quem supposuerat capiti suo, et erexit in titulum, fundens oleum desuper (ibid.),”

quanto magis nos confestim, ubi nobis haec generatio recitata est, attollere debemus summis laudibus lapidem summum, angularem, pretiosum (I Petr. II), quem supposuimus capiti, id est cordi nostro, ut stabile fundamentum et super illum fundere oleum piae confessionis et devotae gratiarum actionis? Bene ergo statim missarum solemnia celebramus, et sicut visi sunt angeli ascendentes, et descendentes, nos quoque ascendimus per fidem, primam missam, ut dictum est, in laudem divinae nativitatis, secundam cantantes in confessione et honore humanae quam propter nos subiit generationis.