|
Sacrosanctum altaris ministerium idcirco, ut dictum est, missa dicitur,
quia ad placationem inimicitiarum, quae erant inter Deum et homines,
sola valens et idonea mittitur legatio. Cujus divina ratio, quamvis
assidui splendoris sit, cultus tamen exterior in vasis sacris, in
apparatu altaris et ministrorum ejus, semper quidem sancta, sed pro
dierum vel temporum diversa ratione interdum splendidior est. Auro et
argento, lapidibus pretiosis, pro posse fidelium singulis in locis
splendet festiva devotio, quae cum in saecularibus ambitionis insignia
sint, in ecclesiasticis et divinis rebus pietatis officia sunt; non quia
Deum, qui spiritus est, plus aurea quam lutea, plus gemmata quam nuda
delectent corpora; sed quia homines, quod diligunt, cum Deo libenter
offerunt, dilectione Dei, qua illud a se separant, quidquid illud sit,
Deo pretiosum efficiunt. Diligunt enim aurum quod maxime concupiscentia
carnis est, et concupiscentia oculorum (I Joan. II). Cum ergo illud
offerunt non indigenti Deo, sicut David concupitam libavit aquam Domino,
procul dubio sanctum et Deo placitum est quod offerunt (II Reg. XXIII).
Nimis reprehensibiliter sic ungerentur pedes luxuriosorum et nequam
hominum, quomodo super pedes Domini unguentum effusum est, quod potuit
venundari multo, et dari pauperibus (Matth. XXVI; Joan. XII). Sed hoc
ideo laudabiliter fecit Domino devota mulier quia Dominus, cui non
indigenti hoc factum est, in libra unguenti pistici libram appendit
potius pietatis et fidei, et ideo pro odore, qui respersus est in una
domo, memoriam praedicandae mulieris spirare fecit in toto mundo. Igitur
dum auro, et lapidibus, ac sericis vestibus honoratur Christus in
altaris apparatu, poterat et hoc dari pauperibus, sed non ideo jure
ornatus mensae Domini reprehenditur, cujus habitus, dum est incultus,
non sine culpa eorum despicitur, qui illam ornare posse videntur. Nam
quod Dominus per prophetam arguit populum, dicentem:
|
“Mensa Domini contaminata est (Malach. I),”
|
|
ideo facere videtur, quia sine culpa tunc erat quae putabatur
contaminatio esse altaris, nuda paupertas. Reversus namque de Babylone
populus, altare tantum fecerat fortuitis, ut ait Hieronymus, et
impolitis lapidibus, absque templo, absque urbis aedificiis, absque
exstructione murorum, et putabant minorem esse cultum religionis quia
templi ornatus deerat, nec intelligebant, omnipotentem Deum non aurum
gemmasque et hostiarum multitudinem quaerere, sed offerentium
voluntatem. Caeterum ubi opportunitas et opes non deerant, Dominus ipse
aurea sibi et argentea fieri mandavit opera, summa artificum industria
(Exod. XXV, XXVI et XXVII). Nec statim nobis illud objiciatur ex dictis
beati Hieronymi. Quod si haec ex Veteri Testamento suscipimus,
consequenter et victimarum ritum, et legem Sabbati, et his similia
suscipere deberemus. Pugnat enim haec ejus sententia, ne aurea vel
gemmata divini cultus ornamenta, velut necessaria requirantur. Nam
scribens adversus Vigilantium, itemque ad Demetriadem virginem,
eleemosynam quidem pauperum praefert, sed de hujusmodi unusquisque,
inquit, in suo sensu abundet, non damno, non reprehendo (Rom. XIV). Sed
et manifesta ratione colligimus, figuras ejusmodi, quales de
constructione tabernaculi beatus Gregorius moraliter exponit, praesentia
veritatis non ita dissipari, ut non debeant etiam nunc in exteriori
cultu Ecclesiae simili vel eadem ratione proponi; ut in illo nobis
eluceat, qualis interioris domus Dei, quod sumus nos, ornatus esse
debeat. Quamvis enim auctor veterum et novarum figuratarum promissionum
sacramenta mutaverit, quia promissa perfecit et denuntiationibus, ut ait
magnus Leo, cessationem imposuit, quoniam denuntiatus advenit, in
praeceptis tamen vel figuris moralibus (I Cor. III), nulla prioris
testamenti reprobata decreta, sed evangelico magisterio multa sunt
aucta. Dictis, factis, pulchrius Evangelium quam lex, frequentius
Christus quam prophetae, parabolas vel allegoricas proponit
similitudines, cujus magisterium sequens Ecclesia, rerum habitu
visibilium, res imitatur invisibiles, non solum in eorum, de quibus
supra dictum est, ministrorum sacro cultu, sed in caeterorum quoque
templi vel altaris ornatu. Nam si nulla significantur in hoc quoque
spiritualia, cur pretiosa pallia, et holoserica dorsalia parietibus
appenduntur, et sacrosanctum Domini corpus lineo corporali superpositum
obtegitur? Nam juxta dignitatem ejus, quod pretiosissimum habere
possemus, merito illi circumponeremus. Arcana ergo aliqua, quaesitu et
intellectu digna, cum hac discretione animadversa sunt. Nam corporale
lineum, in quo Dominicae passionis celebramus memoriam, tribulationem
ejus, et singularem designat in eo earnis munditiam. Linum quippe de
terra natum, multis attritum pressuris, ad nivei candoris honorem et
levem subtilitatem pervenit. Grossum et inglorium e terra consurgit, sed
inter manus prementium opificum subtiliatur et candescit. Tribulationem
ergo Domini in lineo corporali advertimus.
|
“Ascendit enim sicut virgultum et sicut radix de terra sitienti, non
habens speciem neque decorem (Isa. LIII);”
|
|
sed propter munditiam animae suae, quam pro peccato nostro posuit,
videbit semen longaevum, et voluntas Domini in manu ejus directa. Quod
diligentiores observant, ut duplex corporale sit, linteamina significans
capitis Domini quibus corpus ejus aromatibus conditum involvit Joseph
(Matth. XXIII; Luc. XXIII). Pallia vero, quae ut dictum est, solemniter
appenduntur templi parietibus futuram sanctae Ecclesiae gloriam
significant in regno Christi, quod nobis praesentes solemnitates
commemorant,
|
“ubi exhibebit sibi Christus gloriosam sponsam, non habentem maculam vel
rugam (Ephes. V).”
|
|
Codices quoque evangelici auro et argento, lapidibusque pretiosis non
immerito decorantur, in quibus rutilat aurum coelestis sapientiae, nitet
argentum fidelis eloquentiae, fulgent miraculorum pretiosi lapides, quae
manus Christi tornatiles aureae plenae hyacinthis operatae sunt. His
atque aliis hujusmodi ornatibus loquitur quodammodo regina, quae
assistit a dextris speciosi ac potentissimi regis, ut vestitum
deauratum, et varietates, quibus ipsa circumamicta est, omnemque gloriam
ejus, quae est ab intus in fimbriis aureis (Psal. XLIV), id est, in
perseverantia bonorum operum, recogitemus et ad memoriam revocemus, et
admoniti de visibilibus, invisibiles ornatus et repositam in coelis ejus
gloriam avida mente speculemur. Tunc solemne est cantoribus, sed et omni
choro psallentium, pretiosum de sacrario capere vestitum, et magnis
vocibus atque amplificatis cantibus jucundum sacri sacrificii celebrare
convivium. Causa postulat quiddam nostri ordinis, id est monachorum, non
praeterire proprium. Solemus enim in hujusmodi festis omnes in albis
stare vel procedere: qua veste novam sanctorum vitam designari superius
expositum est. Tunc namque in contemplatione ejus novitatis positi
sumus, de qua nos hortatur Apostolus dicens:
|
“Ut quomodo surrexit Christus a mortuis per gloriam Patris, ita et nos
in novitate vitae ambulemus (Rom. VI).”
|
|
Itaque cum simus comae illae, de quibus scriptum est:
|
“Comae ejus sicut elatae palmarum, nigrae quasi corvus (Cant. V),”
|
|
quia scilicet capiti nostro adhaerentes, humili conscientia nigri esse,
et victo mundo sursum tendere debemus; tunc tamen quando commemoratur
ejus saeculi status, quo cum filiis semper est sponsus, convenienter
laetitiam praeferentes, quotidianam salubris tristitiae nigredinem laeto
candore obducimus, juxta illud:
|
“Non possunt filii sponsi lugere, quandiu cum illis est sponsus (Matth.
V).”
|
|
Convenienter ergo in albis procedentes, simul etiam omnes a senibus
usque ad infantes, manipulos portamus, quia videlicet in illa vita, quae
per albas significatur,
|
“propriam unusquisque mercedem accipiet, secundum suum laborem (I Cor.
III),”
|
|
et
|
“venientes venient cum exsultatione, portantes manipulos suos (Psal.
CXXV).”
|
|
|
|