CAPUT XI.

Fratres mei, secundum Scripturam dicentem: Et sola vexatio dabit intellectum auditui (Isa. XXVIII), fere mihi contigit. Vexatio namque, quam vidistis me perpeti, quam audistis in dolore vocis quasi parturientis toto anno, imo et fere toto biennio priusquam inundaret hoc flagellum incendii, dedit intellectum auditui. Occasio enim mihi fuit, quatenus melius intelligerem id, quod verum est conditores civitatum terrenarum male in Scripturis sanctis, et ante et post diluvium denotari tanquam architectos sive municipes adversae civitatis, quae contraria est civitati Dei viventis, Hierusalem coelestis, videlicet, ante diluvium dicendo: Et aedificavit Cain civitatem, quam vocavit ex nomine filii sui Enoch (Gen. IV). Et post diluvium dicendo: Nemroth coepit esse potens in terra; fuit autem principium regni ejus Babylon. De terra illa egressus est Assur, et aedificavit civitatem Niniven et plateas civitatis (Gen. X), et ob ejusmodi potentias hunc mundum dictum esse a Domino atrium fortis armati (Luc. XI). Eadem namque potentia, qua ille Nemroth coepit esse potens in terra, et propter quam dictus est in proverbio: Robustus venator coram Domino, coeperunt et jussa sunt idola pro Deo coli, quasi ob decorem, munimen civitatis, maximeque ab initio pro memoria magnifici eorum nominis, quemadmodum Scriptura libri Sapientiae dicit: Acerbo, inquit, luctu dolens pater cito sibi rapti filii fecit imaginem, et illum, qui tunc quasi homo mortuus fuerat, nunc tanquam Deum colere coepit, et constituit inter servos suos sacra et sacrificia (Sap. XIV). Deinde interveniente tempore, convalescente iniqua consuetudine, hic error tanquam lex custoditus est, et tyrannorum imperio colebantur figmenta. Nimirum ea causa fuit, per quam mundus iste talis effectus est ut merito diceretur atrium fortis armati, dum is, qui in mundo nihil jure habere debuit, diabolus, per idololatriam in patrocinium tyrannidis ascitus est ab amatoribus mundi, qui in mundo properabant tyrannizari, qualium primus supra dictus Nemroth exstitit, secundum nomen suum, tyrannus. Nemroth quippe tyrannus, vel profugus, sive transgressor interpretatur. Sciendum vero quia cum dicitur, atrium fortis armati, domus quoque ejusdem cum atrio debet subintelligi. Atrium quippe dictum amplissimae domus primus ingressus, ubi sibi arbitri habitantes propter expellendum frigus focos facere noscebantur, et ab atri fumi nebulosissimo globo, appellata atria quasi atra tradit antiquitas. Et quae est domus illius nisi infernus? Ergo civitates terreni fundamenti, qualium in maximis vel notissimis tyrannizavit rex Nemroth, et semetipsum direxerit Assur, dum idola prostituunt, et nebulosissimum glomerant fumum sacrificiorum, recte dicuntur, et sunt atria teterrima domus nimis amplae, scilicet inferni, cum sint atria sive unum atrium fortis armati; scilicet diaboli. Verumtamen in atriis domus Domini (Psal. CXXXIII), in quibus stamus vel stare debemus, haec etymologia pene deficit, quia non est in eis ater fumus, nisi velis rationabiliter attendere, quia poenitentium luctus lacrymosus quidem est fumus, veram pariturus lucem, sicut contra fumus caecitatis et ignorantiae, qui est in illo tali atrio jam dicti fortis armati, parit gehennae ignem inexstinguibilem.