CAPUT VIII. Quid sit spiritualiter, obsessa civitate non arbores fructiferas succidere, sed de lignis agrestibus machinas instruere, et quid sit obsessae civitati primum pacem offerre.

(CAP. XX.) Quando obsederis civitatem multo tempore, et munitionibus circumdederis, ut expugnes eam, non succides arbores de quibus vesci potest, nec securibus per circuitum debes vastare regionem, quoniam lignum est, et non homo, nec potest bellantium contra te augere numerum. Si qua autem ligna non sunt pomifera, sed agrestia, sed et caeteris apta usibus, succide, et instrue machinas, donec capias civitatem quae contra te dimicat. Summa praesentis capituli haec est, ut ligna fructifera conserventur, quae autem fructum non faciunt, succidantur. Ergone de lignis cura est Deo? Si juxta Apostolum, de bobus cura illi non est (I Cor. IX), quanto magis de lignis insensibilibus cura illi non est. Igitur ligna ista vel arbores istae homines sunt, et secundum hanc similitudinem illud accipimus in Evangelio veraciter dictum: Fructus ergo facito dignos poenitentiae. Jam enim securis ad radicem arboris posita est. Omnis arbor, quae non facit fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur (Matth. III.) Nempe qui obsidet civitatem multo tempore, et munitionibus circumdat, ut expugnet eam, ipse est qui forti armato custodienti atrium suum fortior supervenit et civitatem ejus civitati Dei viventis Jerusalem coelesti inimicam, usque ad finem saeculi expugnare non desinit (Luc. XI). Unde, quia primus ejus adventus in pace exstitit, et remissionem peccatorum omnibus obtulit, secundus autem in terrore erit, et eos qui pacem ejus recipere noluerunt, durus debellator in infernum praecipitabit. In superiori capitulo (quod prae festinatione praetereamus) eidem alumno suo Christo Filio Dei familiariter dixerat haec eadem sancta et spiritualis lex: Si quando accesseris ad expugnandam civitatem, offeres ei primum pacem. Si receperit et aperuerit tibi portas, cunctus populus qui in ea est, salvabitur, et serviet tibi sub tributo. Si autem faedus inire noluerint, et coeperint contra te bellum, oppugnabis eam, etc. Accedens namque ad expugnandam civitatem primum ei pacem obtulit, qui ingrediens in hunc mundum ad expugnandum diaboli regnum, primum poenitentiam et remissionem peccatorum omnibus gentibus praedicavit (Matth. IV). Quem recipere et portas illi aperire, est corde aperto credere ad justitiam, et ore patenti confessionem facere ad salutem (Rom. X). Qui hoc modo foedus cum illo inierint, salvabuntur. Qui autem recipere illum noluerint, oppugnati et victi tandem gladio judicii ferientur. Igitur, non succides, inquit, arbores quibus vesci potest, idest non judicabis peccatores dignos fructus poenitentiae facientes. Quare? Quoniam lignum, inquit, est, et non homo, nec potest bellantium contra te angere numerum. Ergone lignum non pomiferum, id est, peccator, non patiens poenitentiae fructus, homo est, et potest contra pugnatorem istum augere hostium numerum? Plane homo, id est, sapiens et rationalis adeo sibi videtur, ut stultitiam arbitretur id quod praedicamus Jesum Christum, ideo crucifixum (I Cor. I) ut per ipsam crucem suam obsideret vel impugnaret diabolum, et adeo sibi videtur augere posse hostium Christi numerum, ut dissertando nonnunquam currenti verbo Dei moram faciat vel impedimentum. Econtrario, qui judicat se nihil scire inter ejusmodi homines, nisi Christum Jesum, et hunc crucifixum (I Cor. II), hic suomet judicio non homo est, sed lignum de coelo expectans rorem, unde reflorescat et dignum faciendo fructum, primae originis recuperet statum, quem in Adam perdidit propter concupiscentiae lignum, et hic talis contra Deum et hominem Christum nec potest, nec vult hostium augere numerum. Servabitur ergo hic, ille autem tanquam lignum inutile succidetur, juxta quod scriptum est: Perdam sapientiam sapientium, et prudentiam prudentium reprobabo (Isai. XXIX; I Cor. I). Sane si qua in illo vel ex illo procedunt utilia, quae ex adverso ejusdem civitatis munitionibus efficaciter intorqueri valeant, haec nos, imo qui in nobis loquitur Christus, rapere non dedignabitur, ut male compositis bene utatur. Unde provida cum dixisset Scriptura, succide illa, continuo subjunxit, et instrue machinas, donec capias civitatem quae contra te dimicat. Hoc ipsum primum Apostolum fecisse legimus, ubi cum dixisset: In ipso enim vivimus, et movemur, et sumus, continuo subjunxit: Sicut et quidam vestrorum poetarum dixerunt: Ipsius enim et genus sumus (Act. XVII). Item: Dixit autem quidam illorum proprius ipsorum poeta: Cretenses semper mendaces, malae bestiae, ventres pigri (Tit. I). Itemque non solum non reprehensibile, verum etiam laudabile est quoties vir ecclesiasticus de lignis agrestibus quae succisa sunt id est de sapientibus mundi qui damnati sunt, commoda dictorum convehit exempla vel testimonia, ut suomet robore debelletur civitas, quae adversus Christum dimicat.