CAPUT V. Cur apostolus Paulus eos, qui in Joannis baptismate baptizati fuerant, nihilominus baptizari fecerit.

Lectio Actuum apostolorum: Factum est cum Apollo esset Corinthi (Act. XIX), etc. Cunctis hujus hebdomadae diebus lectiones, de Actibus apostolorum sumptae, sancti Spiritus evidenter praedicant potentiam simul et gratiam, qua teneram nascentis Ecclesiae cum tanta dulcedine lactabat infantiam, ut imponentibus manus apostolis, loquerentur linguis fideles et prophetarent. Sed hodierna, id est Sabbati lectio, unicam baptismi Christi commendat dignitatem, in eo quod Paulum discipulos, qui baptizati fuerant in Joannis baptismate, rebaptizasse, imo quia baptizati non fuerant in nomine Domini Jesu, baptizasse commemorat. Causa autem manifesta est, videlicet quia baptismus Joannis non ad eamdem virtutem pertinuit quam operatur in nobis baptismus Christi. Primo, quia Joannes baptizabat in poenitentiam, Christus vero baptizabat in remissionem peccatorum. Deinde, quod maximum est, Joannes non baptizabat in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, quae sola et unica regula est baptizandi, quam suo sanguine conscriptam, Salvator post resurrectionem suam et non ante discipulis suis contradidit. Quae tantae virtutis atque auctoritatis est ut quantacunque dicat quis inter mersionem, si cuncta ex ordine quatuor Evangelia percurrat, totamque fidei catholicae decantet expositionem orthodoxam, hanc autem solam omittat regulam, verbum abbreviatum quidem, sed consummans: Ego te baptizo in nomine Patris, et Filii et Spiritus sancti. Si, inquam, istud omittit, non fecit opus baptismi, atque ideo frustratus, qui sic intinctus est, nihilominus baptizari indiget. Quod si sola haec verba deprompta fuerunt, quicunque sit ille verbi et aquae minister, quicunque baptizet, sive columba, sive corvus, id est sive castus, sive adulter aut ebriosus, sive Catholicus, sive haereticus, sive etiam ludo quis forte baptizet, nullatenus baptismum licet iterari, ne tanti nominis invocatio videatur annullari. Unde licet fere nemo dubitet, libet tamen quiddam ad hoc pertinens inserere, quod ecclesiastica de Athanasii principiis refert historia.

Tempore quo apud Alexandriam Petri martyris diem Alexander episcopus agebat, cum post exempla solemnia, conventuros ad convivium suum clericos exspectaret, in loco mari vicino videt eminus puerorum super oram maris ludum, imitantium, ut fieri solet, episcopum atque ea quae in ecclesiis geri mos est. Sed cum intentus diutino pueros inspectaret, videt ab his geri quaedam etiam secretiora et mystica. Perturbatus illico vocari ad se clericos jubet, atque eis quid eminus ipse videret, ostendit. Tum abire eos, et comprehensos ad se perducere omnes pueros imperat. Cumque adessent, quis eis ludus, et quid egissent vel quomodo percontatur. Illi, ut talis habet aetas, pavidi negare primo, dehinc rem gestam per ordinem pandunt, et baptizatos a se esse quosdam catechumenos confitentur per Athanasium, qui ludi illius puerilis episcopus fuerat simulatus. Tum ille diligenter inquirens ab his qui baptizati dicebantur, quid interrogati fuerint quidve responderint, simul et ab eo qui interrogaverat, ubi videt secundum religionis 119 nostrae ritum cuncta constare, collocutus cum concilio clericorum, statuisse traditur illis, quibus integris interrogationibus et responsionibus aqua fuerat infusa, iterari baptismum non debere, sed adimpleri ea quae a sacerdoti bus mos est.

Manifestum est igitur baptismum Joannis longe imparis fuisse virtutis a baptismo Christi, neque ulla quaestione opus est, cur apostolus Paulus, eos qui tantum in Joannis baptismate baptizati fuerant, nihilominus baptizari fecerit: quippe qui interrogati:

“Si Spiritum sanctum accepistis credentes, responderunt: Sed neque si Spiritus sanctus est, audivimus (Act. XIX).”

In quo satis liquet, quantae imperfectionis baptismus Joannis fuerit, in quo nec nominabatur is, in quo solo baptismi subsistit virtus, Spiritus sanctus in quo baptizat Christus, sicut idem Joannes ait:

“Ego baptizo vos in aqua, ille vos baptizabit in Spiritu sancto et igni (Matth. III).”

Et item:

“Qui misit me, inquit, baptizare, ille mihi dixit: Super quem videris Spiritum descendentem sicut columbam, et manentem in eo, ille est qui baptizat in Spiritu sancto (ibid.).”