CAPUT XV. Cur cum Patris et Filii et Spiritus sancti una sit substantia, magis Spiritus sanctus dicatur ignis.

Nec illud omittendum est, cur cum una sit substantia Patris et Filii et Spiritus sancti, magis et pene sola persona sancti Spiritus appelletur ignis, et nonnunquam ignis Domini, ut ibi:

“In igne enim Domini devorabitur omnis terra (Soph. I).”

Quod tamen mirum non videbitur, si ad memoriam revoces quia proprie et naturaliter amor est iste Spiritus. Amor, inquam, vel charitas, qua Pater Filium vel Filius diligit Patrem, Spiritus sanctus est, qui et bonitas utriusque dicitur et est.

“Nam si quaeras, inquit Augustinus, quis omnia fecit, respondeo: Deus. Si quaeras per quid? per Verbum suum. Si quaeras, quare? quia bonus est, omnia fecit. Et haec Trinitas unus est Deus.”

Itaque amor Dei Spiritus sanctus est. Amor autem tam spiritualis quam carnalis revera ignis dicitur et est, adeo sensibiliter calens ut nemo amantium calorem ejus nesciat. Sed cum Deo consubstantialis amor suus sit, sic eodem amore suo Deus ignitus est, ut sine distinctione personarum dicatur Deus, et sit invisibilis atque incorporeus ignis, juxta illud Apostoli:

“Etenim Deus noster ignis consumens est (Hebr. XII).”

Verumtamen ubi personarum distinctione opus est, cum quid cujusque personae sit proprium distinguimus, sicut Deum Patrem, vitam in se immortaliter viventem, Filiumque ejus dicimus veram et incommutabilem sapientiam, per quam universam condidit creaturam, sic Spiritum sanctum dicimus amorem ejus, per quem concupiscit rationabilem et inhabitare appetit creaturam. Qui amor quasi ignis, imo ut vere ignis ad eamdem appositam sibi tendit rationalem creaturam, sicut ignis visibilis semper in appositam tendit competentem sibi materiam. At illo igne, quae conflatur, consumitur creatura, sicut hoc igne visibili non consumuntur ligna, fenum, stipula, sed quemadmodum aurum et argentum hoc igne liquescunt, neque consumuntur, sed persistunt et puriora sunt, sic illo igne, illo, ut ait Isaias, camino, qui est in Hierusalem (Isa. XXXI). Beata rationalis creatura, inconsumptibiliter liquescit in incendio hujus amoris, in torrente hujus voluptatis semper pura, semper liquida, semper ardens amore, semper fruens Deo amatore, desiderando non indigens, fruendo non fastidiens.