CAPUT III. De lectione prima quid ad baptismum pertineat.

Illa, quae prima ponitur lectio, libri Genesis, In principio creavit Deus coelum et terram, fortasse quaerat aliquis quid ad baptismi pertineat sacramentum. Et qui tanis est, quasi clausus adhuc sacculus est, qui antequam excutiatur non apparet quid in illo contineatur. Sed prophetae quorum Moses primus vel maximus est, jam excussi sunt, ut inde, quae clausa et operta sacramenta continebant, manifesta procederent. Quod quia primitus apostoli fecerunt, ipsi namque primi post Christum quasi excutiendo nobis prophetas aperuerunt, idcirco dicuntur in psalmo

“filii excussorum (Psal. CXXVI).”

Et haec maxime lectio jam a magnis, et fortibus viris excussa et exposita est, a quibus et vocatur hexameron, id est, opus sex dierum. De quorum dictis si omnia congregarentur, quae ad baptismi pertinent sacramentum, nimia prolixitas praesenti loco magnum afferret fastidium. Breviter ergo dicendum, quia maxime ex hoc praeclarum baptismo Christi perhibet testimonium, quod ait: Et Spiritus Dei ferebatur super aquas, simulque divini nominis in quo baptizamur, id est, sanctae Trinitatis semel et iterum evidens personat oraculum. Ait:

“In principio creavit Deus coelum et terram (Gen. I).”

Quod aliud principium intelligendum putabimus, nisi filium? Ipse enim de seipso interrogantibus Judaeis quis esset:

“Principium, ait, qui et loquor vobis (Joan. VIII).”

Ergo principium Filius. Per Filium fecit Deus coelum et terram.

“Omnia per ipsum facta sunt (Joan. I),”

sicut Joannes evangelista narrat,

“et sine ipso factum ctum est nihil.”

Nam procul dubio in Dei nomine Pater, in Principii nomine Filius intelligendus est. Profecto, cum dixisset: In principio fecit Deus coelum et terram (Gen. I), subsecutus adjunxit: Et Spiritus Dei ferebatur super aquas (ibid.), qui tertia est in Trinitate persona.

Item in eadem lectione: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram (ibid.). Unde Gregorius:

“Cuncta, inquit, dixit Deus et facta sunt.”

Cum vero facere hominem decernit, hoc quod reverenter pensandum est praemittit, dicens: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, ut videlicet quia rationalis creatura condebatur, quasi cum consilio facta videretur, quasi per studium de terra plasmatur, et inspiratione conditoris in virtutem vitalis spiritus exigitur, ut scilicet non per jussionis vocem, sed per dignitatem operationis existeret, qui per imaginem Dei fiebat. De eo, quod supra dictum: Et Spiritus Dei ferebatur super aquas, et de similitudine, quae hic posita est: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, plus aliquid eloqui praesenti negotio competit. Nam vere idcirco nunc Spiritus sanctus fertur super aquas, ut similitudinem Dei, quae in homine per peccatum abolita fuerat, per regenerantem baptismi gratiam restituat. Quod ut commodius fieri possit, dicendum prius est quae inter imaginem similitudinemque Dei distantia sit.