CAPUT VIII. Quo ordine fiat eadem processio sancti Spiritus.

Magna res et a Deo speranda, quam considerare proposuimus, scilicet quo ad creaturam suam ordine veniat Spiritus sanctus. Quod ubi animadversum fuerit clarebit et hoc quam recte in Evangelio, procedens dictus sit. Ordo necessarius hic est, ut prius in creatura rationali bona voluntas excitetur erga Creatorem, consideratione beneficiorum ejus. Haec vero ut non deessent,

“ille proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum (Rom. VIII).”

Quomodo, inquit Apostolus, non cum illo nobis omnia donavit? Sed sunt homines ingrati, qui sicut in operibus mundi nulla benevolentia laudant Deum artificem, quos Apostolus percutit dicens:

“Qui cum cognovissent Deum, non sicut Deum glorificaverunt, aut gratias egerunt (Rom. I),”

ita cum praedicatur eis tanta charitas Dei, quod pro nobis Filium suum tradidit, non venerantur magnitudinem beneficii, sed irrident ut stultitiam verbum crucis Christi (I Cor. I). Tales spiritus nunquam dignatur, quia Deo odibiles, ingratitudine nimia legem naturalem praevaricantur. Naturale namque est homini amantem redamare, et opus quod laude dignum, quodque indignum sit, posse discernere. Quod quia vitio suo, videlicet quia ingrati sunt erga Deum, facere nolunt, merito Spiritus Dei semetipsum non credit eis, eosque in desideria cordis ipsorum, in immunditiam, in passiones ignominiae, et in omnem reprobum sensum, sicut Apostolus ait, traditos derelinquit (Rom. I). At vero quorum intuitum diabolicae non caecavit telum invidentiae, cognoscentes ex operibus mundi Artificem, venerantur illum, et benevole sapientiam ejus laudant in aequitate operum, magis autem incarnatum et passum pro omnibus audientes, Dei virtutem et Dei sapientiam Christum (I Cor. I), diligunt, approbant, amplectuntur, honorant. Unde est illud in Canticis:

“Oleum effusum nomen tuum, ideo adolescentulae dilexerunt te (Cant. I).”

Itaque quemadmodum in sponsalibus, primum sponsae ostenditur sponsus, laudatur genus, fortitudo praedicatur, divitiae numerantur et forma commendatur, per quae omnia mutuus affectus, voluntariusque puellae exigitur assensus et demum per conventum amoris, is, qui in suis placuerat, totus in seipso cognoscitur. Ita, Creator noster, prius animarum nostrarum in se excitat affectum, suorum ostensione operum, suaeque 121 divinitatis omnipotentissimae et incarnationis sacrosanctae, fideli praedicatione, et deinde ubi seipsum placuisse viderit, confidenter accedit, sicut de muliere forti scriptum est:

“Confidit in ea cor viri sui (Prov. XXXI),”

“et plenitudinem sui amoris,”

id est Spiritum sanctum, in illam effundit. Ibi manifestat ille seipsum, quod nunquam per aliud fit, nisi per hunc, de quo loquimur, Spiritum sanctum. Idcirco jamjam passurus Dominus, et post eamdem passionem suam hunc Spiritum daturus, dilectionem attentius commendabat (Joan. XI), videlicet ut dilectio cordis humani, dilectioni Dei, qui est Spiritus sanctus, occurreret locumque praepararet. Jam, ut ad superiora revertamur, talem dilectionis sitim requirebat, cum in templo stans et clamans dicebat:

“Si quis sitit, veniat et bibat.”

Ubi et Scenopegiae festivitas, quando memores beneficiorum Dei tabernacula faciebant, ut supra dictum est, ad similitudinem tabernaculorum, in quibus habitaverunt per desertum, quando de Aegypto educti sunt, festivitas, inquam, magna, solemnitatis ejus typus erat, quae nostris in mentibus splendere debet, contemplantibus beneficia Dei, quae per Filium suum Redemptorem nostrum magnifice nobiscum egit, et ob hoc sitientibus illum in seipso contueri, quem in tantis suis experti sunt beneficiis. In his nimirum clamor ille Domini non surdas aures invenit, dicentis:

“Si quis sitit, veniat et bibat.”

Et exponens quam sitim quaerat, quid bibendum offerat, adjungit:

“Qui credit in me, flumina de ventre ejus fluent aquae vivae (Joan. VII).”

Qui credit in me, idem est ac si dixisset: Qui sitit me. Quid enim est in Christum credere, nisi Christum sitire? Plus quippe multo est credere in Christum, quam credere Christo, vel credere Christum. Credere Christo, subauditur, quod verum credat, vel credere Christum, subauditur esse, non magnum est, siquidem et daemones credunt et contremiscunt (Jac. II). At vero credere in Christum, id est per fidem ambulando tendere in Christum, venerari et amare Verbum per quod omnia facta sunt, amplius autem quod Verbum caro factum, et habitavit in nobis (Joan. I). Qui ergo sic sitit, illi datur bibere de Spiritu Christi. O quanta de inopia sublevatur creatura, ut cum Creatore suo unum eumdemque spiritum habeat, qui solus aeternarum divitiarum cumulus est, quo ita inebriatur, et impletur venter animae, ut de illo fluant atquae vivae, scilicet dogmata divinae sapientiae, ut merito dicatur

“fons hortorum, puteus aquarum (Cant. IV).”

Igitur, ut supra dictum est, hic ordo consuetus, haec praeparatio competens est ante adventum sancti Spiritus, ut prius bona creaturae voluntas erga Creatorem excitetur, praedicatione beneficiorum ejus, quia, testante Scriptura quae dicit:

“Hominis est praeparare animum, Domini autem gubernare linguam (Prov. XVI);”

itemque:

“Hominis est disponere viam suam, sed Domini est dirigere gressus ejus (ibid.),”

hac, inquam, Scriptura testante, naturale est ut humanus affectus, id est bona voluntas erga Creatoris benefacta moveatur. Quod ubi non fit, ingratitudinis vitium, et superbientis animi contemptus est. Nam quod ait Apostolus:

“Deus enim est, qui operatur in nobis velle et perficere pro bona voluntate (Philip. II),”

supradictae non repugnat sententiae. Siquidem hominis est animum praeparare, id est bona velle, dum rationali sensu bonum discernit et approbat, sicut idem Apostolus ait:

“Nam velle adjacet mihi (Rom. VII),”

Deus vero hoc ipsum velle operatur, dum gratia sua causas agere, atque homini ostendere dignatur, quarum intuitu voluntas ejus ad amandum Deum excitetur. Verbi gratia: Petri apostoli fuit, ut vellet paratus esse cum Domino in mortem et in carcerem ire (Luc. XXII), sed hoc ipsum velle operatus fuerat in eo Pater, qui Christum Filium suum in hunc mundum miserat, et huic revelaverat. Et quia Judaeis invidentibus atque persequentibus, hic et caeteri apostoli suum velle Deo, sicut jam dictum est, accommodaverant, idcirco quod suum erat, perfecit Deus, mittendo illis Spiritum sanctum, quo accepto Petrus, qui jam velle habuerat, perficere quoque haberet, scilicet ut potenter pro Christo in carcerem et in mortem iret.