|
Ante faciem tuam, o princeps, beatissime Petre testis Christi ac
praecentor Christianae fidei, simulque ante faciem vicarii tui papae,
viam latam invenire et spatium habere nostra parvitas deposcit: dicit
autem quidam de principibus sapientissimis: Donum hominis dilatat viam
ejus, et ante principes spatium ejus facit (Prov. XVIII). Ne igitur
vacuus venirem, donum praesentavi, quale manus mea reperire potuit, et
utinam donum perfectum, sive datum optimum, ut dicas: Hoc de sursum est,
descendens a Patre luminum! (Jacob. I.) Est enim hoc donum non ex
corruptibilibus auro et argento, quibus maxime delectantur principes
saeculi, sed est opus ex gratia Dei, qua sola delectati sunt et
delectantur principes sancti; quibus ipse Rex regum et Dominus
dominantium principatum dedit aeternum in regno suo coelesti (Apoc. V),
habetque amabilem hunc in fronte titulum: De glorificatione Trinitatis
et processione Spiritus sancti. Forte dicit aliquis: Sufficiunt jam
principibus nostris dona sive donaria hujusmodi. Meminisse debes quia,
cum fieret tabernaculum Domini et instanter quotidie mane vota populus
offerret, artifices venire compulsi, dixerunt Moysi: Plus offert populus
quam necessarium est. Jussit ergo Moyses praeconis voce cantari: Nec vir
nec mulier quidquam offerat in opere sanctuarii. Sicque cessatum est a
muneribus offerendis, eo quod oblata sufficerent et superabundarent
(Exod. XXXVI). Ad haec inquam: Equidem memini, sed quorsum istud?
Hoccine intendis, ut, quoniam tabernaculum illud manufactum secundum
exemplar fiebat tabernaculi non manufacti sive coelestis, quod in monte
monstratum est Moysi (Exod. XXV), nos quoque secundum exemplum illius
prohibitionis debeamus prohiberi et cessare a muneribus offerendis in
opere sanctuarii coelestis, cessare ab exercitio gratiarum sive
charismatum, quae Spiritus sanctus prout vult distribuit singulis,
scilicet a sermone sapientiae, a sermone scientiae, a generibus
linguarum, ab interpretatione sermonum, quoniam ante nos alii satis
sapienter, satisque scienter locuti sunt et abundanter sermones Dei
interpretati sunt? (I Cor. XII.) Nunquid quia illic voce praeconis
cantatum est, ut nec vir nec mulier quidquam offerret in opere
sanctuarii, nos quoque quasi per allegoriam includere vis, ut jam in
opere sanctuarii coelestis nullum offeramus donum de divitiis salutis,
de thesauro sermonis Domini? Noli, quaeso, noli esse allegoricus nimis.
Meminisse debes et tu quid sancti Patres ante nos senserint de illa
stropha simplicis Jacob: Tollens, ait Scriptura, Jacob virgas populeas
virides et amygdalinas et ex platanis, ex parte decorticavit eas,
detractisque corticibus in his quae spoliala fuerant, candor apparuit;
illa vero quae integra erant viridia permanserunt, atque in hunc modum
color effectus est varius (Genes. XXX). Denique juxta mysticum illud
exemplum, non passim ubique, sed in plerisque locis corticem litterae
detrahimus et candorem allegoriae tenemus, in nonnullis allegoriam non
quaerentes, moralem sensum in viriditate litterae retinemus. Exempli
gratia: Ignis, ait Dominus, in altari semper ardebit, quem nutriet
sacerdos, subjiciens mane ligna per singulos dies, et, imposito desuper
holocausto, adolebit adipes pacificorum. Ignis iste est perpetuus, qui
nunquam deficiet de altari (Levit. VI). Quid valeret in isto praecepto
litterae cortex? Corticem ergo detrahimus et allegoricae intelligentiae
spiritum tenemus, dum altare Dei cor nostrum, et in hoc ignem qui semper
debet ardere, charitatis flammam intelligimus. Fateor tibi, magne
sacerdos, quia praesens opus, et quaecunque hactenus simili studio
peregi, sic affero, sic aestimo vel aestimari cupio, tanquam ligna,
quibus nutriri possit ignis charitatis sive amoris in altare Domini, in
corde cujuspiam legentis sive audientis, et legendo sive audiendo
cupientis proficere in dilectione nominis Domini. Neque enim donum hoc
quo, ut praescripsi, viam sive spatium ante principes mihi cupio parari,
tanti aestimo quanti est aurum, et argentum et pretiosi lapides, quanti
hyacinthus et purpura, coccusque bis tinctus et byssus, quae
spiritualiter in constructione spiritualis tabernaculi offeruntur. Bene
nobiscum agitur, si haec scripta nostra saltem pretium lignorum habere
judicentur, quibus jam dictus ignis in altari Domini in corde cujuspiam
pusilli efficaciter nutriatur. Porro in eo quod jussit Moyses praeconis
voce cantari: Nec vir nec mulier quidquam ultra offerat in opere
sanctuarii, sicut et in multis aliis permaneat sensus litteralis;
quomodo partibus virgarum, cortex viridis, quia non sicut illic cessatum
est a spiritualibus offerendis. Non bene videntium imo invidentium est,
tali similitudine uti, ut dicant: Sicut tunc offerebat populus plusquam
necessarium fuit, ita nunc plures scribuntur libri quam necessarium sit,
semper licuit semperque licebit unicuique dicere, salva fide, quod
sentit: nolentem autem nostra, nemo compellit. Vellem, quoniam lex
praecipit Domini, tibi summo sacerdoti probata vel accepta esse haec
fidelis animae oblata, ut vere primitias digne in opus Domini
suscipiendas. Ubinam hoc praecepit mystica lex Domini? In constructione
tabernaculi supra memorati, in verbis istis: Loquere filiis Israel ut
tollant mihi primitias, ab omni homine qui offert ultroneus accipietis
eas (Exod. XXV). Et quis est ille omnis homo primitias offerens
ultroneus, nisi is in quo fides, quae prima virtus est, per dilectionem
operatur? (Galat. V.) Nimirum recte dicitur ille ultroneus. Est enim
hilaris dator quem diligit Deus (II Cor. IX), et proinde sive parum
offerat sive multum, digne oblationes ejus primitiae dicuntur et sunt.
Quapropter et istud est notandum quia oblationes, quae secundum pretium
sui viliores sunt, non ultimo loco ex ore Domini nominatae sunt,
scilicet pili caprarum et rubricatae pelles arietum, sed loco fere medio
cunctarum oblationum; ita ut prima posita videas aurum, argentum et aes,
hyacinthum et purpuram, coccumque bis tinctum, byssum; novissima autem
aromata in unguentum et thymiamata boni odoris, lapides onychinos,
gemmas ad ornandum ephod ac rationale; et medio, sicut jam dictum est,
loco pelles caprarum et pelles arietum rubricatas (Exod. XXV). Nonne per
hunc quoque ordinem utiliter commonemur quia quae parva hominibus
videntur interdum pro bona voluntate offerentis Deo magis accepta
habentur, et inter primitias ab eo computantur? Accipias ergo a me
homine ultroneo primitias istas quas obtuli, in primis praesens opus IX
distinctum libellis, De glorificatione Trinitatis et processione
Spiritus sancti. Sunt alia quae nunc usque praesentare non potui, opus
quoddam XIII librorum De victoria Verbi Dei. Itemque opus De gloria et
honore Filii hominis, in totidem libellis. In XII Prophetas XXX libri.
In Apocalypsim libri XII. In Evangelium Joannis libri XIV. De Sancta
Trinitate et operibus ejus libri XLII. In Samuelem et David libri XV. In
honorem B. Mariae Virginis super Cantica libri VII. Scripseram et ante
haec omnia opusculum De sacramentis sive officiis divinis per circulum
anni, distinctum libelis sive tomis XII. Hoc donum, sicut initio memini
ex Salomone dicente: Donum hominis dilatat viam ejus, et ante principes
spatium ei facit (Prov. XVIII). Hoc, inquam, donum quis prohibere debet
ne hujus hominis viam dilatet et ante principes spatium ejus faciat,
praesertim clamante desuper auctoritate divina: Ab omni homine, qui
offert ultroneus, accipietis primitias? (Exod. XXV.) Hominem quippe me
esse ultroneum veraci sententia profiteor, quia non conductus mercede
hominis, sed sola delectatus dulcedine Verbi divini, circa hoc donum
laboravi, offerendum in opus tabernaculi Domini, et ea causa haec
recordatus sum et effudi in me animam meam, quoniam transibo in locum
tabernaculi admirabilis usque ad domum Dei in voce exsultationis et
confessionis (Psal. XLI).
|
|