|
|
“Oculi tui columbarum, absque eo quod intrinsecus latet.”
|
|
Oculi columbarum et oculi cervorum, hoc differunt, quo dulcedo
simpliciter diligentium, et multiplex amaritudo invidentium. Simplicitas
columbarum septem habet insignia virtutum naturalium. Haec namque
avicula, primum sine felle est, deinde nihil vivum comedit, pullos
alienos nutrit, grana semper candidiora colligit, in petris nidificat,
gemitum pro cantu habet, libenter juxta fluenta residet, ut venientem
accipitrem ex umbra praecognitum effugiat perniciter. Tu maxime, o
misericordiae mater, sine felle es: nihil enim unquam habuisti invidiae,
nihil odii, quod familiare est rapacibus corvis. Nihil vivum columba
comedit, et tu longe ab illis es, de quibus scriptum est, qui devorant
plebem meam sicut escam panis (Psal. XIII, LII). Pullos alienos columba
nutrit et nos qui eramus alieni secundum earnem a genere tuo, ecce
vivimus tuis meritis. Grana candidiora columba colligit, et tu conferens
in corde tuo testimonia de Scripturis, creditum tibi conservabas
secretum Dei (Luc. II). Columba in petris nidificat, et tu in solitudine
fidei permanens, evasisti serpentis antiqui venena. Columba gemitum pro
cantu habet, et tibi gemere dulce fuit, eo quod prae cunctis mortalibus
mente vulnerata esses. Columba juxta fluenta residet, tibi autem vel tuo
pectori omne fluentum Scripturarum, quam contiguum est! Nunquam adventus
spiritalis accipitris tibi esse improvisus, aut te consequi, imo nec
tibi appropinquare potuit. Igitur oculi tui columbarum, et haec vera
pulchritudo est, absque eo quod intrinsecus latet, quod solus in te Deus
videt, nobis autem quia inexpertum, idcirco ineffabile imo et
incogitabile est. Si enim quispiam dixit, et teste Deo vel conscio, non
mentiens, dixit raptum se fuisse in paradisum, sive ad tertium coelum,
ita ut nesciat, sive in corpore, sive extra corpus raptus fuerit et
audisse arcana verba, quae non licet homini loqui (II Cor. XII), quanto
magis tu, regina coelorum, persaepe coelestibus interfuisti, quippe quam
et circumsteterunt obstetricum vice, gloriam Deo concinentes angeli: et
inter haec didicisti vel assecuta es aliquid, quod latet et latere nos
debet?
|
“Capilli tui, sicut greges caprarum, quae ascenderunt de monte Galaad.”
|
|
Qui
vel quando
apparuerunt
Utique greges rationales,
rationalium tunc apparuerunt, quando coeperunt homines ejusmodi esse, de
qualibus Apostolus dicit:
|
“Circuierunt in melotis, in pellibus caprinis,”
|
|
et caetera usque,
|
“et in cavernis terrae (Hebr. II).”
|
|
Quando coeperunt esse homines ejusmodi, vel unde apparuerunt homines
hujusmodi conversationis? Nimirum quando Jezabel interficiebat prophetas
Domini, tunc apparuerunt
id est de civitate ejusdem nominis Galaad. Sic enim scriptum est:
|
“Et dixit Helias Thesbites, de habitatoribus Galaad ad Achab: Vivit
Dominus Deus Israel, in cujus conspectu sto, si erit annis his ros et
pluvia, nisi juxta oris mei verba. Et factum est verbum Domini ad eum,
dicens: Recede hinc, et vade contra orientem, et abscondere (II Reg.
XVII),”
|
|
etc. Haec dixit, et haec fecit ille primus auctor, et institutor eorum,
qui dicti sunt filii prophetarum, quos fuisse monachos in Veteri
Testamento, consentit auctoritas Patrum venerabilium. Et recte dicitur
apparuisse, quia jam dictus institutor illorum Elias, sic repente illic
introducitur, ut antea nusquam Scriptura meminerit, quis vel unde fuerit
progenitus. Qui
vel unde capilli tui, similes gregibus illis? Nimirum cogitatus tui
subtilissimi in eo fuerunt, ut fugeres ad desertum gentium, propter
sanguinem quem Synagoga multum effudit, sicut illi in solitudines
fugerunt, propter sanguinem quem Jezabel primum fudit, secundum nomen
suum, quod interpretatur
interficiens prophetas Domini. In hoc
illis gregibus
id est sicut illi, imo plus quam illi, omnes cogitatus tui, omnis
meditatio tua, solitudinem et requiem in omnibus quaesivit, procul a
tempestatibus Judaicis, quia suam justitiam statuere volentes, justitiae
Dei subjecti non sunt, Synagoga peccatrix, et per omnia Jezabeli
similis, quam Elias, quod interpretatur
et post cum filii prophetarum (Rom. X), non sine causa fugerunt, juxta
illud:
|
“Et dixi, quis dabit mihi pennas, sicut columbae, et volabo, et
requiescam (Psal. LIV). Ecce elongavi fugiens, et mansi in solitudine,
et exspectabam eum, qui salvum me fecit a pusillanimitate spiritus et
tempestate (Psal. LIV).”
|
|
Et tu columba illis similis, et quis illorum tibi columbae similis, haec
similitudo in capillis, non solum propter illa quae jam dicta sunt,
verumetiam quia tu quoque longum in cogitationibus tuis, praescia
futurae passionis filii tui, pertulisti martyrium, sicut illi diu
egentes, angustiati, afflicti, omnes testimonio fidei probati inventi
sunt (Hebr. XI).
|
“Dentes tui sicut greges tonsarum, quae ascenderunt de lavacro. Omnes
gemellis fetibus, et sterilis non est inter eas.”
|
|
Quam pulcher ordo? Primum oculi, et post oculos capilli, post capillos
dentes lavantur innocui. Respicite, amici, ad sinistram; considerate
Evam, mulierem odiosam, huic dilectae oppositam, et oculis, et capillis,
et dentibus et labiis, et genis, et collo, et uberibus infaustis. Oculi
ejus non sicut columbarum, imo sicut oculi corvorum rapacium. Scriptum
est enim:
|
“Vidit igitur mulier lignum, quod bonum esset ad vescendum, et pulchrum
oculis, aspectuque delectabile, et tulit de fructibus ejus et comedit
(Genes. III).”
|
|
Habet autem ambitionem hujusmodi, comedite
|
“et eritis sicut dii (ibid.).”
|
|
Ergo capilli ejus, id est ambitio ejus, non sicut supradictarum greges
caprarum, qualium est coeleste desiderium, sed sicut ille princeps super
omnes filios superbiae, qui dixit in corde suo, ascendam super
altitudinem nubium, similis ero Altissimo (Job XLI). Dentes vero ejus
quales fuerunt? Nimirum sicut dentes leonum qui momorderunt, et mordendo
vetitum, venturae posteritatis suae animas interfecerunt. Si enim de
filiis ejus veraciter dictum vel scriptum est:
|
“Filii hominum dentes eorum arma et sagittae (Psal. LVI);”
|
|
et illud:
|
“Deus conteret dentes eorum in ore ipsorum, molas leonum confringet
Dominus (Psal. LVII),”
|
|
quanto magis de illa, quae tali consilio momordit, cujus morsus tam
malus proventus exstitit, recte quis dicat, quia dentes ejus arma ferrea
fuerunt, dentes ejus molae sive molares fuerunt, At
o amica mea,
|
“sicut grex tonsarum, quae ascenderunt,”
|
|
id est certissime ascendent
Cum enim posuere, sive de memetipso de latere meo lavacrum
regenerationis, lavacrum sanguinis et aquae profudero (Joan. XIX),
sanctique Spiritus invocationem dedero, tunc lavabuntur oves, pro quibus
animam meam pono et mundabuntur eodem lavacro, nec emundatione simplici
contentae, vellera sua deponent, vellera rerum, vellera facultatum
suarum, ut nihil habeant proprium, sed sint illis omnia communia.
Hujusmodi tonsae omnes sunt gemellis fetibus, et sterilis non est inter
eas. In quo gemellis fetibus? In eo videlicet, quod et praeceptum
impleverunt vel custodierunt, et consilium suo addiderunt. Quod est
praeceptum, aut quod consilium? Utique praeceptum est, non rapere
aliena, consilium, relinquere etiam sua (Matth. V). Consilium istud tum
praecepto sibimet composuerunt, et hoc est bonum geminum, haec est
fecunditas fetuum gemellorum. Sic sunt, o amica mea, dentes tui, id est
talium innocentiam tibi proponis, cum ejusdem innocentiae magistra sis,
multo excellentior qualibet ovium sive arietum talium, quorum utique non
est dentibus male uti, scilicet invicem mordere, vel detrahere, et ab
invicem consumi. Et quidem grex ille, quicunque talis est, sibi
magistram scit, tu autem cunctis humilior, de omnibus pene altiora
sentis, et videris tibi capras et oves meas imitari, quas longe
praecedis.
|
“Sicut vita coccinea labia tua, et eloquium tuum dulce.”
|
|
In quo sicut vita coccinea labia tua? Nimirum in eo, quod sermo tuus a
veritate non discordat, imo cum veritate multum concordat. Principium
veritatis hoc est, ut non defendat se contra Deum, imo accuset ante Deum
quispiam filiorum vel filiarum Evae, quae dissolvit amicitiam inter se
et Deum proterva defensione. Si vitam hujusmodi habuisset, si vinculo
perfectionis, quod est dilectio, sese Creatori astrinxisset, paries
inimicitiarum in medio non surrexisset (Ephes. II). In labiis tuis
|
“confessio et pulchritudo”
|
|
est, in labiis tuis
|
“sanctitas et magnificentia”
|
|
est (Psal. XCV). Illa Deo fuit muta, tu autem magnificasti Dominum mente
ardentissima, voce suavissima, et haec est vitta coccinea, quia charitas
est ignea, qua bene cum eo ligata, sic Deo adhaesisti, ut unus cum eo
spiritus sis (I Cor. VI). Hinc
quia videlicet ex abundant a cordis os loquitur, et dulcedinem, quae
abundat interius, sapit sermo, qui redundat exterius. Ecce Rhaab
meretrix dulcis eloquii tui vittam coccineam, sive funiculum coccineum,
in fenestra sua ligavit, signum suae fidei, quod nuntios Josue sive Jesu
susceperit atque salvaverit (Jos. II), dum Ecclesia quondam peccatrix,
et idololatriae meretricio sordida, dulce eloquium tuum, quo
magnificavit anima tua Dominum (Luc. I), pignus suae salutis jugiter
personat, et omnem doctrinam evangelicam, in qua ipsos apostolos tua
sine dubio labia confirmaverunt, integra semper fide praedicat (I Cor.
I). Et de omni quidem anima, quaecunque diversa sentientes ad unitatem
sua praedicatione constringit, ut idipsum dicant omnes, et hoc agit
|
“in charitate et fide non ficta (I Thim. I),”
|
|
verum est dicere, quia
|
“labia ejus sicut vitta coccinea,”
|
|
sed in ista gratia caeteris omnibus es incomparabilis, post me dilectum
tuum, cui specialiter Spiritus in psalmo dicit:
|
“Diffusa est gratia in labiis tuis (Psal. XLIV).”
|
|
|
“Sicut fragmen mali Punici ita genae tuae, absque eo quod intrinsecus
latet.”
|
|
Malum Punicum dicitur, eo quod ex Punica regione sit genus ejus
translatum. Idem et malum granatum, eo quod intra corticis rotunditatem
granorum contineat multitudinem. Negant medici mali hujus cibo corpora
nutriri, sed eo sic utendum opinantur, ut medicari potius, non altere
videatur.
|
“Ita, inquit, genae tuae sicut fragmen mali Punici,”
|
|
id est, verecunda es, sicut decet virginem, longe dissimilem filiabus
illis, quarum cuilibet dicendum fuit:
|
“Frons mulieris meretricis facta est tibi, et erubescere noluisti (Hier.
III).”
|
|
Fragmen mali Punici et rubet, et amplius quam integrum malum redolet.
Sic tu et singulariter verecunda es, et multis per bonam opinionem in
bono exemplo proficies. Quid autem est dicere,
|
“absque eo quod intrinsecus latet,”
|
|
nisi ac si diceret: Et illud, quod intus in conscientia latet, amplius
laudabile est? O vere laudabilis verecundia, ubi et intus conscientia
munda, et foris facies verecunda est. Nam ubi est aliquid, quo mens
erubescat, non adeo laudabile est, si conspectam faciem rubor perfundat.
Igitur tua verecundia quid est, nisi religiositas summa? Et haec virtus,
sine dubio, malo Punico debuit assimilari, quia gratiosa est intuentium
oculis, et interdum suo silentio non minus aedificat, quam sermo
praedicationis. Unde in tunica pontificis deorsum ad pedes ejusdem
tunicae:
|
“Facies, inquit Dominus ad Mosen, per circuitum, quasi mala Punica ex
hyacintho, purpura et cocco bis tincto, mistis in medio tintinnabulis,
ita ut tintinnabulum sit aureum et malum Punicum rursumque tintinnabulum
aureum et aliud malum Punicum, et vestietur ea Aaron in officio
ministerii, ut audiatur sonus, quando ingreditur et egreditur
Sanctuarium, et in conspectu Domini, et non moriatur (Exod. XXVIII).”
|
|
Malum quippe Punicum in medio tintinnabulorum, religiosum atque operosum
est silentium, maxime sexus feminei, in societate fidei vel doctrinae
praedicatorum, qualis tu praecipue fuisti, Virgo virginum, in adjutorio,
vel etiam regimine praedicantium apostolorum, cujus etsi verba non
leguntur, vel audiuntur, ubi praedicaverunt, opera tamen vel merita non
ignorantur, non minora, imo majora tinnitu praedicantium. Illud quoque
factitium malum Punicum rubicundum erat, utpote non ex solo hyacintho,
qui color aerius vitam significat coelestem, verumetiam et ex purpura et
cocco bis tincto factum. Et
o dilecta verecunda, et magistra competentis verecundiae sive religionis
necessariae, cujus verecundia tanto est laudabilior, quanto conscientia
gloriosior, tutior atque securior.
|
“Sicut turris David collum tuum, quae aedificata est cum propugnaculis.”
|
|
Quid erat turris David? Putasne illa turris manufacta, de qua legitur,
Cepitque David Sion, haec est civitas David? Imo turris David non
manufacta fuit, cui tuum, o dilecta, collum debeat assimilari, et haec
est humilitas David. Atque hic sensus placet magis.
|
“Filiae Sion, ait Dominus Deus apud Isaiam, elevatae sunt et
ambulaverunt extento collo, et nutibus oculorum ibant et plaudebant
(Isa. III).”
|
|
Haec fuit superbia illarum. Propterea expugnari potuerunt. Tuum autem
collum nequaquam extentum fuit, sed est sicut turris David, id est sicut
humilitas David, per quam ille coram Deo fortis, et contra homines
stetit inexpugnabilis. Ipse enim quasi tenerrimus ligni vermiculus, qui
et cum esset rex unctus, dixit ad Saul, cum eum ille persequeretur:
|
“Quem persequeris, rex Israel, quem persequeris? Canem mortuum, et
pulicem unum (I Reg. XXIV).”
|
|
Turris ista aedificata est cum propugnaculis, et mille clypei pendent ex
ea, omnis armatura fortium, id est hanc ejus tantam humilitatem caeterae
virtutes consecutae sunt, maximeque fortitudo et sapientia, sicut
scriptum est: David sedens in cathedra, sapientissimus ipse est, quasi
tenerrimus ligni vermiculus, qui octingentes interfecit impetu uno. O
qualis haec turris, qualia propagnacula! Ex ea mille clypei pendent,
omnis armatura fortium, qui propter humilitatem accepit, ut caneret et
scriberet verba fortitudinis, verba sapientae et veritatis tam multa, ut
millenarius numerus vult intelligi, tam fortia, ut omnibus exinde
armatis fortibus nihil falsitatis obsistere possit. Ita collum tuum, imo
et ultra quam turris illa, collum tuum, id est humilitas tua, quae sedet
vel patet in collo tuo non extento, aedificata est cum propugnaculis, et
mille clypei pendent ex ea omnis armatura fortium. Nihil enim deest
illic omnium, quae continentur in Scripturis veritatis, et neque
invisibilis diabolus, neque visibilis homo haereticus econtra potuit
unquam vel poterit. Adde illud, quod maximum est, quia Verbi cujus
mysteria consecuta est, ut caneret humilitas patris tui David, Verbi,
inquam, ejusdem substantiam concepit, et incarnatam peperit humilitas
tua, o filia David.
|
“Duo ubera tua, sicut duo hinnuli capreae gemelli, qui pascuntur in
liliis, donec aspiret dies et inclinentur umbrae.”
|
|
O ubera vere gratissima atque pulcherrima, duo ubera manu Altissimi
formata. Haec sunt virginitas et fecunditas, quarum pulchritudo in tuis,
dilecta, uberibus castis, uberibus femineis, quae me lactaverunt, maxime
spectanda est. Spectate, amici, ubera haec, imo in uberibus istis duo
haec, virginitatem atque fecunditatem. Nonne sunt haec sicut duo hinnuli
capreae gemelli? Nunquam visum est simile huic in montibus, sive
collibus nostris; sed neque videbitur in saeculis superventuris, ut uni
capreae fiant duo tales hinnuli gemelli, ut uni feminae contingat,
quatenus eisdem uberibus et filium lactet, et virgo sit. Aspicite hoc et
admiramini, videte et congratulamini, quia caprea haec tales hinnulos
ita geminos edidit, quia femina haec, dum quasi caprea per montes
exilit, dum coelestibus vel supernis animo intendit, gemella haec plenae
gratiae dona feliciter apprehendit, ut et mater et virgo sit. Quid
faciemus gemellis istis? Pascuntur, et pascunt in liliis, donec aspiret
dies, inclinentur umbrae, id est secreto custodiantur, in silentio
habeantur, nec publice praedicentur, quod ita sint gemelli, donec
resurgam a mortuis, quod est aspirare diem, et inclinari umbras
mortalitatis. Omnino secreta sunt in liliis haec, id est in illis sive
penes illos, quibus inest et candor et suavis odor castitatis, qualium
prima fuit, cujus in utero infans ad odorem nostrum exsultavit longe a
filiabus illis, quarum sunt quasi septem daemonia, septem istis
praedicamentis tuae pulchritudinis, quae nunc edixi, contraria, scilicet
altitudo oculorum, compositio capillorum, voracitas dentium,
incontinentia labiorum, irreverentia genarum, colli erectio nimia,
subactionis atque confractionis frequens injuria. Tempus erit, quando
haec tua, quae nunc secreta sunt, oporteat praedicari ad gloriam Dei.
Primus [prius?] hoc fiet:
|
“Vadam ad montem myrrhae et ad collem thuris.”
|
|
Quomodo vadam? Ascendam Hierosolymam, et consummabuntur omnia, quae
scripta sunt de me:
|
“Tradar enim gentibus ad illudendum et flagellandum, et postquam
flagellaverint, crucifigent et occident me (Matth. XVI, 20).”
|
|
Hoc erit ire ad montem myrrhae, scilicet mortificari vel occidi, sicut a
patribus istorum mortificati sunt prophetae. Tertia die resurgam a
mortuis, et deinde ascendam in coelum, et sedebo ad dextram Patris,
juxta illud:
|
“Dixit Dominus Domino meo, sede a dextris meis (Psal. CIX).”
|
|
Hoc erit ire ad collem thuris. Exinde namque cognoscetur et
praedicabitur, quia sum Deus, juxta illud,
|
“Et vocabitur nomen ejus Admirabilis, Consiliarius, Deus (Isa. IX).”
|
|
Hoc praedicabitur, et sequentibus signis confirmabitur, atque ita fiet,
ut mihi thus offeratur tanquam Deo vero, destructis simulacris gentium
et aris daemonum, quibus hactenus ab ignorantibus et errantibus incensum
offertur et sacrificium. Quid deinde?
|
“Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te. Veni de Libano,
sponsa mea, veni de Libano, veni. Coronaberis de capite Amana, de
vertice Saniir et Hermon, de cubilibus leonum, de montibus pardorum.”
|
|
Cum pertransiero montem myrrhae, et pervenero ad collem thuris, id est
cum resurrexero a mortuis, atque coronatus gloria et honore
resurrectionis et immortalitatis sedensque ad dextram Patris adorari, et
thure, id est omni divina religione honorari coepero Deus unus cum Patre
et Spiritu sancto, tunc demum et
tunc demum haec loquar ad te:
|
“Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in te.”
|
|
Quomodo haec loquar ad te? Nimirum magna et manifesta Evangelii
praedicatione. Et nunc quidem pulchra es, sed nondum apparuit quod tota
pulchra sis, et quod macula non sit in te, quod scilicet virgo
conceperis vel genueris, et virgineis uberibus lactaveris me. Hoc
praedicabitur gentibus quod a Deo macula non sit in te. Tunc demum
loquar tibi,
|
“Veni de Libano, sponsa mea, veni de Libano, veni, coronaberis.”
|
|
Unde coronaberis? De capite Amana, quod interpretatur nocturna avis, de
vertice Sanir, quod interpretatur dens vigiliarum, et Hermon, quod
interpretatur anathema. Venies de Libano, quod interpretatur candidatio,
id est, migrabis de corpore isto, corpore candidio, corpore virgineo, et
coronaberis de omnibus his, id est de corpore vel membris illius, qui
nominibus istis recte denotatur, de regnis mundi hujus. Regna namque
mundi hujus, quaedam capita vel quidam vertices recte dicuntur nocturnae
avis, et dentis vigiliarum, et vere anathematizati diaboli, a Deo
separati, qui cum sit princeps tenebrarum, et tanquam leo rugiens
circumeat, quaerens quem devoret (I Petr. V), recte et nocturna avis et
dens dicitur vigiliarum. Ipsa eadem regna et cubilia leonum, et montes
dico pardorum, quia videlicet reges regnorum, reges Babyloniorum et
Persarum atque Medorum, reges et consules sive imperatores Roma norum,
quid nisi leones et pardi dicendi sunt, qui tot bellis, tot caedibus
orbem terrarum laceraverunt? De talium leonum cubilibus taliumque
pardorum montibus tu, amica mea, coronaberis. Quomodo? Videlicet credent
in me, fructum ventris tui, et eorum credentium salus corona tua erit.
Ita coronaberis, ut et in coelis regina sanctorum, et in terris regina
sis regnorum. Ubicunque enim praedicatum fuerit illud de dilecto dictum,
|
“minuisti eum paulo minus ab angelis, gloria et honore coronasti eum, et
constituisti eum super opera manuum tuarum (Psal. VIII),”
|
|
praedicabitur et de te, quod sis, o dilecta, et mater hujus coronati, ac
proinde regina coelorum, totum jure possidens filii regnum, atque hoc
intuitu reges atque imperatores coronis suis te coronabunt, palatia sua
nomini meo sacrabunt, honori tuo dedicabunt, ut desinant esse quod
fuerant, montes pardorum cubilia leonum.
|
“Vulnerasti cor meum, soror mea, sponsa. Vulnerasti cor meum in uno
oculorum tuorum, et in uno crine colli tui.”
|
|
Etenim quis unquam ita habuit, ut tu habes, soror mea, sponsa, unum
oculorum? De quadam muliere sacra et veridica narrat Scriptura, quia,
cum esset sterilis, et ob hoc amaro animo oravit Dominum flens largiter,
et multiplicavit preces coram Domino, et post haec ita subjunctum est:
|
“Et abiit mulier in domum suam, vultusque illius non sunt amplius in
diversa mutati (I Reg. I).”
|
|
Quid erat illa uniformitas vultuum, non se amplius in diversa mutantium?
Nimirum identitas cogitationum, et valde intenta earumdem perseverantia
precum, quas profecto quis discornat, vos scitis, o amici, qui dicitis:
|
“Vivus est enim sermo Dei et efficax, et penetrabilior omni gladio
ancipiti, et pertingens usque ad divisionem animae et spiritus, compagum
quoque ac medullarum, et discretor cogitationum et intentionum cordis,
et non est ulla creatura invisibilis in conspectu ejus (Hebr. IV).”
|
|
Hoc est unum oculorum, haec uniformitas vultuum, oculorum spiritualium
vultum internorum indefessa charitate justam precem perseveranter, uti
coeptum est, dirigere ad Dominum ac semper cogitare idipsum. Et quis in
hac re talis, ut tu, o dilecta singularis, quam solam prae cunctis
amantibus totam occupavit totamque possidet amor dilecti. In hoc uno,
soror mea, sponsa, per fidem soror mea, per Spiritum sanctum, amorem
verum, sponsa mea. in hoc uno oculorum tuorum vulnerasti cor meum, unde
et viscera mea super te continere se non potuerunt. Nec vero solummodo
|
“in hoc uno oculorum tuorum vulnerasti cor meum,”
|
|
sed et
|
“in uno crine colli tui,”
|
|
id est in nimia humilitate cordis tui, quem videlicet crinem semper unum
vidi, quam humilitatem semper uniformem et indeficientem esse conspexi.
Quid uno crine gracilius, et quid humilitate subtilius? Quid crine
flexibilius, et quid humilitate confractius? Crinis unus vix comparet,
humilitas tua vix consentit, quod computari possis inter homines. Iste
est crinis colli, humilis cogitatus mulieris, caput non habentis; caput
inquam, id est virum, neque habentis neque habere volentis. Nam
|
“caput mulieris vir (Ephes. V).”
|
|
Tu capite isto te indignam judicasti, tu viro et omni saeculo te
indignam existimasti. Hoc scientes dicunt et vere dicunt amici, quia
votum egregium Deo prima vovisti, votum virginitatis. Attamen sponsi
nomen admisisti, desponsari viro non renuisti, et inter haec unum
oculorum tuorum et illum crinem jam dictum colli tui, magis ac magis in
me fixisti, fide fortis, spe stabilis, charitate immobilis. Si enim
Abraham et Sara fideles sperare potuerunt (Gen. XII), quod conjugium
eorum non deberem negligere, quin custodirem illud in domo Pharaonis
incontaminatum, et idcirco Saram tolli in domum illam, nec Abraham
renuit, nec ipsa Sara refugit; quanto magis tu, fidelissima, me fidelem
fore sperasti, quod virginitatem tuam custodire possem aut non
negligerem illibatam in domo sponsi, praesertim fidelis et justi, et
idcirco desponsionis solemnitatem non refugisti? Itaque semper et ubique
unum sive unitatem habens oculorum, id est vultuum in diversa non
mutatum,
unum illum crinem tuum, scilicet spiritum humilem et contribulatum in me
jecisti, veluti spiculum praeacutum, et
Alii quondam fortes et validi me tenuerunt, et dicentem:
|
“Dimittite me (Gen. XXIV),”
|
|
non dimiserunt, et luctando fortiter contra Deum fortes fuerunt, tu
autem et
Et illi quidem luctando atque vincendo, aeternam sibimet benedictionem
et necessariam peccatori populo suo indulgentiam obtinuerunt, tu autem
quid invenisti, quid accepisti vulnerando cor meum?
|
“Quam pulchrae sunt mammae tuae, soror mea, sponsa. Pulchriora sunt
ubera tua vino, et odor unguentorum tuorum super omnia aromata.”
|
|
Amici auscultant haec, et intelligunt me hoc dicere, hoc admirari, quia
mater et virgo es, et hunc esse fructum unius oculorum tuorum, et unius
crinis colli tui, quod cum te reputares indignam viro, facta es digna
Deo; cum te indignam judicares facere semen in Israel, facta es digna
facere salutem in Israel; cum indignam te reputares lactare filium
hominem, digna habita es mammis pulchris, uberibus pulcherrimis, mammis
virgineis, uberibus intactis, lactare Filium Deum et hominem. Haec
auscultantes, toties de mammis et uberibus tuis, et de caeteris
instrumentis tuae pulchritudinis, de oculis, de capillis, de dentibus et
labiis, tot voces dilecti gratulantis non fastidiunt, quoniam amici
sunt, imo
|
“gaudio gaudent propter vocem sponsi”
|
|
laetantis (Joan. II), juxta illud:
|
“Laetabitur Dominus in operibus suis (Psal. CIII).”
|
|
Voces istae, voces laetitiae nostrae sunt, laetitiae Patris et Filii et
Spiritus sancti in istis operibus nostris, in mammis sive uberibus tuis,
semel duo ubera tua, sicut duo hinnuli capreae gemelli, quod jam
supradictum est; et nunc iterum:
|
“Quam pulchrae sunt mammae tuae, soror mea, sponsa!”
|
|
ac tertio: Pulchriora sunt opera Trinitatis, haec gratiora valdeque
pulchriora primis operibus illius, dicentis:
|
“Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram (Gen. I),”
|
|
plamantis de terra Adam et fabricantis de costa ejus Evam. Nunquid enim
non valde pulchrius est, sicut nunc de utero mulieris absque viro virum
facere, quam tunc de costa viri mulierem fecisse? Illic tamque de viro
mulier facta est, quae perdat; hic de muliere vir factus est, qui
perdita salvet, propter quod et factus est. Pulchritudo ejus operis
jucandius spectatur in mammis sive uberibus tuis, quando jam peracta est
species tantae pulchritudinis, quando jam natus lactor mammis tuis,
mammis femineis, uberibus virgineis. Qualis tandem est ista comparatio,
|
“pulchriora sunt ubera tua vino?”
|
|
Aut quid magnum est dicere,
|
“pulchriora sunt ubera tua vino?”
|
|
Nam in vino luxuria est.
ait quidam amicorum ad nostras adolescentulas scribens,
|
“nolite inebriari vino, in quo est luxuria (Ephes. V).”
|
|
Quid ergo magnum est dicere, quod ubera tua pulchriora sunt, eo quod non
est pulchrum? Vinum namque sive hoc praesens vini significatum non est
pulchrum, cum sit luxuria, sive carnis voluptas, sive cujus ebrietate
praeeunte nulla unquam ubera praeter ubera tua filium lactaverunt. Est
igitur illud, quod apud hominum scholas dicitur tapinosis, id est
humilitas, statum rei magnae dictis infirmans. Magna quippe res est
virginitas sive integritas uberum, me filium lactantium; nec satis
laudatur haec tam pulchra res, dum re maritali sive conjugali pulchrior
esse praedicatur, scilicet lactatione filiorum, quorum initium vinum
est, id est luxuria, quae in vino est. Itidem secundum tropum, qui apud
homines metenymia dicitur, per id quod continet, ostendens id quod
continetur. Poteram sic dicere, quia sola ubera tua me lactantia pulchra
sunt, caeterarum cuncta ubera feminarum, ex quo id acceperunt ut filios
suos lactare possent, etiamsi quid pulchritudinis prius habuerunt,
pulchra esse desierunt, ita ut reipsa quisque lactantium veraciter
dicat:
|
“Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me
mater mea (Psal. L),”
|
|
scilicet in iniquitatibus Adae, in peccatis Evae. Nam ex illis
iniquitatibus, ex illis peccatis cum caeteris malis istud quoque vinum
venit, scilicet luxuriae nimietas, per quam conceptus mulieris a Deo
super numerum multiplicentur, ut in comparatione reproborum electi pauci
aestimentur. Quae autem sunt unguenta tua? Dico enim, et odor
unguentorum tuorum super omnia aromata. Quae ergo sunt unguenta tua,
soror mea, sponsa? Eleemosynae tuae, quas expendisti in me. Audiunt et
audituri sunt imici de quadam muliere effundente oleum super caput et
super pedes dilecti tui recumbentis, et dicunt, quia
|
“domus impleta est ex odore unguenti (Joan. XII),”
|
|
et intelligunt in illa muliere Ecclesiam nostram, quae quoties impendit
eleemosynam pauperibus nostris, toties unguenta sua pedibus meis
superfundit, et aromata distribuit. Haec enim sunt aromata vera,
unguenta pretiosa, esurienti cuilibet ex inimicis meis cibum dare,
sitienti potum praebere, hospitem sive peregrinantem colligere, nudum
vestire, infirmum visitare, et si in carcere est, ad eum venire (Matth.
XXV).
|
“Super omnia haec aromata est odor unguentorum tuorum,”
|
|
id est suavitas eleemosynarum tuarum, quia non ut caeteri in membris
meis, sed in memetipso tu mihi munificentissima exstitisti. Et quidem
jure materno et naturali affectu tu mihi cuncta debuisti, verumtamen
fidem et humilitatem sive charitatem tuam plusquam maternam respicienti
mihi, cuncta pro optimis unguentis, cuncta pro suavissimis fuere
eleemosynis, ita ut nulla eleemosynarum aromata, quaecunque mihi in meis
expenduntur minimis, unguentis illis valeant aliquatenus comparari.
|
“Favus distillans labia tua, sponsa; mel et lac sub lingua tua, et odor
vestimentorum tuorum sicut odor thuris.”
|
|
Parum erat quod dixi supra,
|
“et eloquium tuum dulce,”
|
|
quia nimis parum est, dulcedinem esse in eloquio, nisi dulce sit etiam
cor. Tu dulcis in ore, dulcis et in corde. Hoc est quod nunc dico,
|
“favus distillans labia tua,”
|
|
subjungens,
|
“mel et lac sub lingua tua,”
|
|
id est in anima tua. Ibi tibimetipsi dulciter sapit favus eloquii tui,
favus distillans a labiis tuis, labiis gratiosis. Favus tuus ego sum,
mel tuum et lac tuum ego sum, quia Deus tuus et filius tuus ego sum. Hoc
tua sentit anima, hoc tua sonant labia. Aliud loqui non potes, quam id
quod in pectore habes:
labia tua loquuntur (Luc. VI). Et si aliis pro tempore tacuisti, mihi
tacere non potuisti. Ex quo me natum vidisti, mecum dedicata es favo
dulcis eloquii, simulque osculo oris mei, osculo oris tui, et
satisfactum est etiam sic fidei tuae, spei et dilectioni tuae, fidei per
dilectionem dicentis:
|
“Osculetur me osculo oris sui (Cant. I).”
|
|
Quid de pannis dicam, quibus me involvisti et in praesepio reclinasti?
Nimirum id quod verum est, quia
|
“odor vestimentorum tuorum sicut odor thuris.”
|
|
Omnium namque vestimentorum, scilicet bonorum operum tuorum, quae in me
materna et plusquam charitate operata es, panni illi primitiae fuerunt.
Et quia cuncta, quae tunc in me vel tunc propter me operata es, de magno
et valido charitatis igne cum suavitate humilitatis venerunt, recte
dixerim ego, recte consenserunt amici, quia
|
“odor vestimentorum tuorum sicut odor thuris.”
|
|
Sic enim in omnibus famulata es mihi, mater et virgo fidelis, tanquam
Deo, cui soli debetur odor thuris in sacrificio suo, quamvis essem ego
parvulus tuus, parvulus homo.
|
|