|
Eamdem fidei, spei et charitatis intelligentiam, quam in David secuti
sumus, ecce et in Salomone ostio patente satis evidenter conspicimus.
Tres enim ille libros scripsit, Parabolas, Ecclesiasten, Cantica
canticorum. Primus, id est Parabolarum, liber vocat ad fidem. Secundus,
id est Ecclesiastes, invitat ad spem. Tertius, id est Cantica
canticorum, sine dubio allicit ad charitatem. Nequaquam istud profundum
perambulare aggredimur, sed ad alia festinantes quasi ex latere
perstringemus. Ad fidem nos vocat in parabolis, dum in persona
sapientiae, quae est Christus, dicit:
|
“Dominus possedit me initio viarum suarum, antequam quidquam faceret a
principio, ab aeterno ordinata sum, et ex antiquis antequam terra
fieret. Nondum erant abyssi, et ego jam concepta eram, necdum fontes
aquarum eruperant, necdum montes gravi mole constiterant, ante colles
ego parturiebat (Prov. VIII).”
|
|
Ac deinceps:
|
“Sapientia aedificavit sibi domum, excidit columnas septem. Immolavit
victimas suas, vinum miscuit, et proposuit mensam suam (ibid.)”
|
|
Nempe quod hic ait Sapientia:
|
“Dominus possedit me in initio viarum suarum,”
|
|
etc., hoc evangelista confirmans:
|
“In principio, inquit, erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus
erat Verbum, hoc erat in principio apud Deum (Joan. I).”
|
|
Et quod hic ait:
|
“Quando praeparabat coelos aderam, quando certa lege vallabat abyssos;”
|
|
etc.,
|
“cum eo eram cuncta componens,”
|
|
hoc est, quod idem exprimens,
|
“Omnia, inquit, per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil
(ibid.).”
|
|
Item quod hic ait:
|
“Et delectabar per singulos dies ludens coram eo omni tempore, ludens in
orbe terrarum, et deliciae meae esse cum filiis hominum (Prov. VIII),”
|
|
hoc est quod ait idem qui supra:
|
“Quod factum est in ipso vita erat (Joan. I).”
|
|
Deinde quod ait hic:
|
“Sapientia aedificavit sibi domum,”
|
|
hoc est quod idem evangelista dicit:
|
“Et verbum caro factum est, et habitavit in nobis (ibid.).”
|
|
Quod itidem ait:
|
“Excidit columnas septem, misit ancillas suas, ut vocarent ad arcem, et
ad moenia civitatis,”
|
|
hoc est, Spiritus sancti dona distribuit, et infirma mundi elegit, ut
fortia vinceret (I Cor. I), et vocaret ad fidem Evangelii. Nam revera
quasi de petra septem columnas excidit, cum de plenitudine divinitatis
corporaliter habitante in se, dona septiformis Spiritus sancti
credentibus in se dividere non desinit. Item dicit:
|
“Bibe aquam de cisterna tua et fluenta putei tui. Deriventur fontes tui
foras, et in plateis aquas tuas divide (Prov. V).”
|
|
Quid hoc est dicere, nisi credendo in Christum, gratiam sancti Spiritus
accipere, ut possis aliis salutarem doctrinam propinare. Sic enim ipsa
incarnata Sapientia intelligi voluit, cum dixit:
|
“Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de ventre ejus fluent
aquae vivae (Joan. VII).”
|
|
Ergo et quod postmodum ait:
|
“Ut custodiat te a muliere mala, et a blanda lingua extraneae. Non
concupiscat pulchritudinem ejus cor tuum, ne capiaris nutibus illius
(Prov. VI),”
|
|
de vitanda doctrina haeretica, dictum recte intelligitur. Cum haec ita
se habeant, quid est quod initio Parabolarum de vitanda sanguinis
effusione exhortatur, nisi passionem Christi respicit, quae salutis
nostrae summa est, de qua maxime pendet nostra fides? Nam quia
salvationis humanae summa est, recte ab illa sermones parabolicos
exorsus est.
|
“Fili mi, inquit, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis. Si
dixerint: Veni nobiscum, insidiemur sanguini, abscondamus tendiculas
contra insontem frustra, et deglutiamus eum, sicut infernus viventem
(Prov. I),”
|
|
etc., nempe sic dixerunt peccatores Pharisaei et pontifices, et sic
dicendo lactaverunt miserum populum, et acquievit eis. Sapientia vero
nihilominus foris praedicavit, in plateis vocem suam dedit, in capite
turbarum clamitavit. Tandemque non exaudita, dixit:
|
“Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo, cum vobis quod
timebatis advenerit (ibid.).”
|
|
Quod timebatis, ait, subauditur, dicentes:
|
“Ne forte veniant Romani et tollant nostrum locum et gentem (Joan. XI).”
|
|
In Ecclesiaste cui dubium est quoniam ad futurorum spem nos instruat,
dicendo:
|
“Vanitas vanitatum, et omnia vanitas?”
|
|
(Eccle. I.) Quare omnia vanitas, nisi quia omnia transitoria? Et quare
haec dicit, quare universa quae sub coelo sunt vanitatis arguit, nisi ut
spe futurorum quae seria, spe invisibilium, quae aeterna sunt, haec
praesentia, haec visibilia doceat deberi contemni? Currit per omnia,
judicat omnia, omne quod in mundo est, omnem concupiscentiam carnis,
omnem concupiscentiam oculorum, et cuncta vanitatis arguit. Et quaedam
quidem in primis approbat, verbi gratia, cum dicit:
|
“Laetare, juvenis, in adolescentia tua (Eccle. IX).”
|
|
Verum postmodum resumpto judicio rationis:
|
“Adolescentia, inquit, et voluptas vana sunt.”
|
|
Proinde et Ecclesiastes dicitur, quod interpretatur concionator, quia
videlicet, prius infirmam de singulis sententiam ipse proponit, et ipse
continuo velut concinando firmis rationibus in conspectu omnium
destruit. Denique in calce libri quo tendat, evidenter ostendit.
|
“Finem, inquit, loquendi omnes pariter audiamus: Deum time et mandata
ejus observa (Eccle. XI). Hoc enim est omnis homo. Et cuncta quae
fiunt, adducet Deus in judicium pro omni erratu, sive bonum sive malum
sit (ibid.).”
|
|
In Canticis Ecclesia universalis, vel etiam singulariter quaelibet anima
fidelis, quae jam usque ad amorem Dei profecit, hanc primam vocem
emittit:
|
“Osculetur me osculo oris sui (Cant. I).”
|
|
Plane osculum oris Ecclesia tunc adepta est, quando Dei Filius
incarnatus est, quando in thalamo uteri virginalis divina natura naturae
humanae in unam personam conjuncta est. Item quaelibet anima quae Deum
diligit, osculum adipiscitur, quando dulcedinem divinitatis occulta
inspiratione gustare meretur, qui tamen contactus tam velociter transit,
ut sibilo aurae levis recte comparetur. Amplius autem et osculum et
omnimodam conjunctionem tunc adipiscetur, quando corpore deposito, ad
ipsam amatoris sui faciem videndam perducetur. Nihil immorandum est, nec
enim necesse habemus docere aut doceri, quod charitas significetur totis
libris hujus vocibus, idcirco jam ad alia transeamus.
|
|