CAPUT 19

CHRIST. Scio quia jamdudum audire vix sustines, et vereor ne, dum cupio tibi sublevare velamen vultus Moysi, ut videas claritatem ejus, effugias sicut fugiebant patres tui, cum viderent splendidam faciem ejus nondum velatam, et timebant propius accedere. Totam similitudinem tibi volo aperire usque ad illud: Ejice ancillam et filium ejus; non enim erit haeres filius ancillae, cum filio meo Isaac (Gen. XXI). Illa videlicet ancilla concepisse se videns despexit dominam suam, et lex postquam subintravit, occasionem carnali fecit multitudini ut contemneret, et pene oblivioni daret justitiam fidei, putans se justificari posse ex operibus legis. Unde et tu cum superius te interrogarem per quid Abraham justificatus fuerit, dicere nescisti, usque adeo propter ancillam legem neglexisti dominam fidem, ut ne saltem unquam fuisse illam meminisses, nisi tibi impegissem sententiam irrefragabilem et veram: Credidit Abraham Deo, et reputatum est illi ad justitiam (Gen. XV). Deinde sequitur: Ecce, ait Abraham, ancilla in manu tua est, utere ea ut libet. Affligente igitur eam Sarai, fugam iniit? (Gen. XVI.) Quidquid egerint probi judices Israel regesque fideles, cohibendo populum ab illicitis, afflictio fuit ancillae illi; idcirco fugit. Initium fugae fuit in eo quod vitulum unum in deserto post exitum de Aegypto sibi formavit, et sculptile illud adoravit, gaudens quod in illius cultu comedere et bibere, et deinde ludere vacaret sibi. Consummatio autem ejusdem fugae in eo fuit quod decem tribus, scissae a domo David, etiam duos vitulos fecerunt sibi. Sed ecce angelus Domini: Agar, inquit, ancilla Sarai, unde venis? Vel quo vadis? Quae respondit: A facie Sarai dominae meae ego fugio: dixitque ei angelus Domini: Revertere ad dominam tuam, et humiliare sub manu ejus (ibid.). Nonne similiter sermo Domini per prophetas revocavit, et revocare non desiit per prophetas populum refugum a cultu vitulorum et Baal, caeterorumque daemoniorum, ad cultum Dei sui? Vix tandem effecit ut tribus Juda rediret ad cultum Dei sui; nam decem tribus scissae per Jeroboam a domo David nunquam recesserunt a cultu vitulorum, quos Jeroboam fecit; propter quod in Assyrios translatae sunt captivitate indissolubili. Hinc Osee Doninus ipse dixit: Quia non addam ultra misereri domui Israel; sed oblivione obliviscar eorum, et domus Juda miserebor (Ose. II). Profecto quando tribus Juda poenitentiam egit, et de Babylonica captivitate reversa templum et civitatem reaedificavit, tunc ancilla ad dominam suam rediit, et sub manu ejus humiliata est. Tandem libera peperit Isaac, id est fides nobilissima et princeps ex utero Virginis Mariae Jesum Christum de Spiritu sancto conceptum enixa est. Quo facto vidit Sara filium ancillae ludentem cum Isaac filio suo? dixitque ad Abraham: Ejice ancillam hanc, et filium ejus: non enim erit haeres filius ancillae cum filio meo Isaac. Sed nimirum vidit liberrima fides carnalem Judaismum ludentem, id est illudentem, imo persequentem Christum, Christi apostolos, et ecce electus est cum lege sua populus secundum solam carnem Judaeus, ut non sit haeres in regno Dei, ejectus quoque de loco terrenae possessionis, ut non vacet ei ludere, id est persequi libertatem fidei.

JUD. Si ita est, ut dicis, magna mihi est in Christum tuum causa odii. Nam secundum affectatam similitudinem quam introduxisti, adventus ejus causa mihi est totius mali, causa excidii, captivitatis et dispersionis et longissimae captivitatis. Populus, antequam iste veniret, eram Dei; nunc jam autem nec populus, nec Dei sum, ut tibi videtur; nimis ergo male mihi propter adventum ejus.