|
|
“O homo, tu quis es, qui respondeas Deo?”
|
|
Formavit igitur Dominus hominem de limo terrae, et inspiravit in faciem
ejus spiraculum vitae, et factus est homo in animam viventem. Supra jam
dixerat, quia creavit Deus hominem, sed non dixerat quomodo et unde
fecit eum. Dixerat, quia masculum et feminam creavit eos, sed non
dixerat quod feminam fecit de masculo. Et quidem de creatione masculi,
et feminae si nihil amplius diceret, quam quod supra dixerat masculum et
feminam creavit eos, forte et de isto similiter opinaremur, quod ita
Deus masculum et feminam creaverit simul, ut neuter altero prior
crearetur, repente exorti, mutuos sibi praebuerint conspectus: sicut,
verbi gratia, de sole et luna hodieque inter doctos diversa sententia
est: aliis dicentibus, quod lunam creans Deus, statim plenam ostenderit,
soli opponens remotam dimidia parte coeli; aliis e contra asserentibus,
quod utrumque ut simul fecit, ita et in coitu posuerit, ut paulatim luna
de sublatere solis emergeret, cum cremento mutuati luminis. Sublata est
hujusmodi dubitatio historica narratione, quae sic inchoatur: Formavit
igitur Dominus hominem de limo terrae. Solum namque masculum hic
intelligi oportet, quia postmodum de masculo femina formata est.
Formavit, inquit, de limo terrae. Duo dicta sunt, quae et diligenter
advertere operae pretium est, quia videlicet formavit, et non
undecunque, sed de limo terrae formavit. Hoc namque (sicut dignum erat)
perpendentes homines sancti, pulchra plasmata in gloriam et honorem
praeparata, hunc ipsum Creatorem suum plasten, seipsos autem lutum
appellaverunt, eleganti confessione, lacrymosa declamatione. Et nunc
Domine, inquit Isaias, tu Pater noster es, et nos lutum: et fictor
noster, et opera manuum tuarum omnes nos (Isa. LXIV). Et ad Jeremiam
loquitur idem plastes noster Deus: Nunquid sicut figulus iste, non
potero vobis facere, domus Israel? Ecce sicut lutum in manu figuli, ita
vos in manu mea domus Israel (Jer. XVIII), etc. Ostenderat enim illi
figulum facientem opus suum super rotam. Et dissipatum est, inquit, vas
quod ipse faciebat e luto manibus suis. Conversusque fecit illud vas
alterum sicut placuerat in oculis ejus ut faceret (Isa. XLV). Hinc idem
qui supra dicit Isaias: Vae qui contradicit fictori suo, testa de Samiis
terrae (ibid.). Haec et illis similia sciens ille jurisperitus coelestis
Paulus ait: O homo, tu quis es, qui respondeas Deo? Nunquid potest
figmentum dicere ei qui se finxit: Quare me fecisti sic? Aut nunquid non
habet potestatem figulus facere de eodem luto aliud quidem vas in
honorem, aliud vero in contumeliam? (Rom. IX.) Itaque et nos cum legimus
quia formavit Dominus hominem de limo terrae, non discutiendum nobis est
cur ita fecerit, sed potius illud timendum unicuique nostrum de seipso,
ne vas quod fecit ipse, dissipetur in manibus ejus, et, hoc abjecto,
faciat aliud vas, sicut placuit in oculis ejus ut faceret. Attamen
sobrie quaerere, id est, mirare licet cur Deus posset ruinas angelorum
novis angelis reaedificare et totidem quod ceciderunt simul creare et in
coelum levare, ut unius generis esset plebs cuncta, omnisque nobilitas
coelestis patriae? cur homines alterius naturae vel conditionis fecit,
quos reponeret pro angelis, et non cunctos aut multos simul, sed unum
tantummodo plasmavit, de quo propagarentur caeteri? Hoc, ut praedictum
est, et similia sobrie quaerentibus nobis non incongruit, neque propter
nos facta vel dicta est illa Apostoli objectio: O homo, tu quis es, qui
respondeas Deo? nec illa sententia Domini, qua propter irrisores dictum
est apostolis: Nolite margaritas vestras mittere ante porcos (Matth.
VII). Quaerimus enim non alta sapientes, ut Deo respondeamus, aut
judicia ejus comprehendere praesumamus, sed ut appropinquantes pedibus
ejus, de doctrina illius accipiamus. Unde et hoc in praesenti responsum
accipimus, quo dignum est ut contenti simus, quia quod habuit hoc de
thesauro cordis sui protulit omnium artifex Deus. Dicit nobis
evangelista de Verbo ejus: Quod factum est in ipso vita erat (Joan. I).
Nonne ergo qualis in ipso vita erat, talia foris opera fieri oportebat?
Eleva si habes oculos, et vide non in augusto theatro, sed in orbe
terrarum ludentem, et cum filiis hominum deliciantem Dei sapientiam
(Eccli. XXIV), et recogita sic ludendo cum filiis hominum, quae vel
quanta fecerit, quae vel qualia dixerit: Coeli eruditi sunt spectando
hoc terrarum circo ejus ludum, vel delicias habitas cum filiis hominum,
et aliquis homuncio fastidit quasi ludum superfluum? Nempe ex hoc
spectaculo innotuit, ut Apostolus ait, principatibus vel potestatibus
multiformis Dei sapientia (Ephes. III).
|
|