CAPUT 5

Quam vano tumore inflatus ille Satanas, sibimet applaudebat, eo quod effecisset, ut non solum caetera Dei opera, quorum sub sole nil permanet, ait Ecclesiastes (Eccle. II), verum etiam ipse homo, ad imaginem Dei factus, vanitatis argui posset, ita ut Scriptura quoque diceret:

“Homo vanitati similis factus est, dies ejus sicut umbra praetereunt (Psal. CXLIII).”

Item:

“Verumtamen universa vanitas, omnis homo vivens (Psal. XXXVIII).”

Et iterum alia Scriptura dicit:

“Homo natus de muliere, brevi vivens tempore, repletur multis miseriis, qui quasi flos egreditur et conteritur, et fugit velut umbra, et nunquam in eodem statu permanet (Job XIV).”

Effecerat quippe duas hujusmodi mortes, alteram animae, alteram corporis, secundum illam mysticam similitudinem in Aegypto, vel, sicut jam supradictum est, Magi coram Pharaone, cum duo essent, projecerunt singuli virgas suas quae versae sunt in dracones, nescientes futurum, quod virga Dei virga Aaron versa in columbrum devoraret virgas eorum. Unam quippe solummodo quae carnis est, mortem, Deus homini bene providus intulit, dicendo:

“Ne forte sumat de ligno vitae et vivat in aeternum,”

emittens eum de paradiso, et dicens ei:

“Quia terra es, et in terram ibis (Gen. III).”

Verumtamen et ipsa mors carnis non minus quam mors animae auctori diabolo ascribenda est, quia propter peccatum, cujus ille auctor exstitit, utraque mors in hunc mundum subintravit (Rom. V). Itaque vanus male gloriabatur, quod optimam Dei creaturam, scilicet hominem, quasi victor, vanitati et morti subjecisset, ignorans futurum, quod, sicut jam dictum est, virga Dei versa in colubrum virgas contrarias devoraret, id est mors carnis divinitus provisa, utramque generis humani mortem evacuaret. Quam justo econtra dolore interim omnis creaturae angelicae et humanae pars electa dolebat, bene aemulans pro sui Creatoris honore, eo quod opus ejus nondum ita esset consummatum in veritate, ut obstrueretur os nebulonis illius, gloriantis quasi pro victoria, tanquam omnino et irrecuperabiliter avertisset propositum Dei, parte angelorum detracta, et vitiata omni creatura humana. Hinc Joannes in Apocalypsi cum praemisisset:

“Et nemo poterat in coelo, neque in terra, neque subtus terram, aperire librum, neque respicere illum, et ego, inquit, flebam multum, quia nemo dignus inventus est aperire librum, nec videre eum (Apoc. V).”

Denique in persona flentis Joannis universitatem intelligimus, et eorum qui erant in coelo, id est sanctorum angelorum, et eorum qui erant in terra, scilicet hominum justorum in quacunque generatione viventium, et eorum qui erant subtus terram, videlicet mortuorum fidelium, quia apud inferos longum videndi gloriam Dei habebant desiderium. Omnes itaque dolebant tanto dolore, quantum ille Joannis fletus debuit significare, eo quod nemo dignus inveniretur aperire librum, et solvere signacula ejus, id est adimplere sacramenta salutis nostrae, vel promissa quae Scripturis veritatis clausa continebantur. Ab aliqua similitudine capiamus argumentum. Cum ille Philisthaeus Golias, stans clamaret adversus phalanges Israel, et diceret:

“Quare venistis parati in praelium? nunquid ego non sum Philisthaeus, et vos servi Saul? eligite ex vobis virum et descendat ad singulare certamen (I Reg. XVII),”

et post haec et caetera ejusmodi, jactaret se dicens:

“Ego exprobravi agminibus Israelis hodie (ibid.);”

nimirum dolebant omnes viri Israelitae, quia nemo inveniebatur qui auferret hoc opprobrium ab Israel, cum praecederet idem Philisthaeus mane et vespere, et staret quadraginta diebus. Fugiebant omnes a facie ejus timentes eum valde, et dicentes alter ad alterum:

“Ad exprobrandum Israel ascendit, ad exprobrandas acies Dei viventis (ibid.).”

Quid autem erat opprobrium sive exprobratio unius hominis, pro causa ejusmodi in comparatione tantae rei, tanti adversarii, dicentis:

“Deus ego sum et in cathedra Dei sedi, et meus est fluvius, et ego feci eum,”

scilicet genus humanum? (Ezech. XXVIII, XXIX.) Si ergo dolore justo dolebant omnes Israelitae propter unum talem Philisthaeum, et propter illud tale opprobrium Israel, quia non habebant virum qui descenderet ad singulare certamen, quanto magis jure dolebant omnes sancti, et homines, et angeli, pro gloria Dei, eo quod non haberent, qui pugnarent contra talem tantumque adversarium diabolum, secundum jam dictam similitudinem Joannis multum flentis, eo quod nemo esset inventus, neque in coelo, neque subtus terram dignus aporire librum vel respicere eum.