|
Convenite, congregamini gens non amabilis, priusquam pariat jussio quasi
pulverem transeuntem diem, antequam veniat super vos ira furoris Domini.
Hoc officium et hic mos est speculatoris fidei, legati fidelis, ut non
contentus sit clamasse quod viderit, vel nuntiasse cui rei legationem
susceperit, verumetiam superintendat spontaneum quidpiam sermonis
hortatorii, per quod auditorem faciendo benevolum ad cautelam
necessariam properet excitare, quae magna pars est boni adjutorii. Hoc
Apostolus de semetipso pulchre ostendit, cum praemisso ad Corinthios,
quoniam quidem Deus erat in Christo mundum reconcilians sibi, et posuit
in nobis verbum reconciliationis pro Christo, pro quo legatione fungimur
(II Cor. V), deinde subjungit: Adjuvantes autem exhortamur, ne in vacuum
gratiam Dei recipiatis (II Cor. VI). Sic iste, ubi speculatoris more
prophetico ore clamavit quae vidisset mala ventura, primum in partibus,
deinde in universitate mundi, quasi demissa paululum declamationis
vehementia, suavius incipit, et hortatur his verbis: Convenite,
congregamini, subauditur, conventu, congregatione, qua Deo Creatori
conjungi possumus et conjungi debemus, quod quicunque non faciunt, ipsi
sunt tanquam pulvis quem projicit ventus a facie terrae (Psal. I). Hinc
est quod dicit: Priusquam pariat jussio quasi pulverem transeuntem diem,
antequam veniat super vos ira furoris Domini. Nam inde pulvis mobilis
est, et ventus dum flaverit, dispergit eum et projicit a facie terrae,
quia non convenit, non congregatus est in unum rore suscepto, per quem
poterat sibimet cohaerere. Cum autem ventus illum projecerit, ubi
parebit, aut unde convenire vel congregari rursus poterit? Ita nimirum
inde Omnipotentis jussio pariet super impios et incredulos diem
transeuntem, et eos transire facientem, quasi pulverem, quia non
convenerunt, non congregati sunt ad Deum et Dominum per gratiae ejus
rorem salutiferum, per aquam et spiritum, per quem omnes quicunque non
pereunt unum cum illo capite corpus effecti sunt. Hoc Petrus sciens,
eodem sensu quo et ipse dicebat: Salvamini a generatione ista prava
(Act. II). Sciebat enim quia super generationem illam primo paritura
foret jussio, quasi pulverem transeuntem diem, ut captivi dispergerentur
in omnes gentes, et deinde communiter cum caeteris gentibus impiis,
ventura esset super eos ira furoris Domini, die universalis judicii.
Verbum hujusmodi priusquam pariat jussio, pro re satis congruit illi qui
apud alium prophetam dicit: Tacui, semper silui, patiens fui, sicut
parturiens loquar (Isa. XLII). Illam namque iram furoris sui diu
continuit et distulit, sed tandem tanto durius declarabit quanto
patientius sustinuit, sicut in utero habens, diu quidem vocem continet
et continere potest, sed cum venerit hora, non sine clamore et gemitu
depromit, quod apud se nonnihil habuerit. Talis quoque compellatio, gens
non amabilis, sensum eumdem habet, licet minus aspere sonet, quam illud
dictum a Joanne Baptista: Genimina viperarum, quis ostendit vobis fugere
a ventura ira? (Matth. III.) Sed et ipse Dominus: Generatio, inquit,
prava et perversa signum quaerit (Matth. XII), et Petrus, ut jam supra
dictum est, salvamini, ait, a generatione ista prava (Act. II). Neque
hic neque illic dictum est ita sine judicio legis. Primus namque Moyses
dixit: Generatio prava atque perversu, haeccine reddis Domino (Deut.
XXXII), et: De vinea Sodomorum vinea eorum, etc. (ibid.). Sequitur:
Quaerite Dominum Deum nostrum omnes mansueti terrae, qui judicium ejus
estis operati. Quaerite justum, quaerite mansuetum, si quomodo
abscondamini in die furoris Domini, quia Gaza destructa erit, et Ascalon
in desertum, Azotum in meridie ejicient, et Accaron eradicabitur. Sicut
ubi revelari per Evangelium coepit ira Dei de coelo super omnem
impietatem hominum (Rom. I), primum oportebat Judaeis loqui verbum Dei,
et deinde converti ad gentes (Act. XIII), sic in isto spiritus
propheticus ubi praenuntiavit iram sive diem irae et furoris Domini
juxta esse, et velocem nimis, primo gentem non amabilem, gentem Judaicam
exhortando compellavit, dicens: Convenite et congregamini, et deinde
omnes gentes alloquitur, dicendo: Quaerite Dominum Deum nostrum omnes
mansueti terrae, et hoc ipsum verbum, quaerite, tertio repetit, quaerite
Dominum Deum nostrum, quaerite justum, quaerite mansuetum, quod non
aliud esse arbitror, quam credite in Patrem, credite in Filium, credite
in Spiritum sanctum. Qui hujusmodi adhortationem receperunt vel
recipiunt, recte dicuntur mansueti et operati judicium Dei, sicut
econtra Judaei qui repulerunt verbum, et indignos se judicaverunt
aeternae vitae (I Cor. XI), dicuntur gens non amabilis. Et revera omnes
mansueti, per hoc ipsum quod sunt mansueti et tractabiles verbo Dei,
judicium operati sunt et operantur Domini, judicando semetipsos, ut non
judicentur, cujus videlicet judicii principium est semetipsos ut
peccatores et reos mortis addicere patibulo Domini, id est baptizari in
morte ejus, et consepeliri in illo per baptismum in mortem perfectio
autem ejusdem judicii vel justitiae est, ita de caetero in novitate
ambulare, quomodo ille surrexit a mortuis per gloriam Patris (Rom. VI).
Mirum quod talibus dicit, si quomodo abscondamini in die furoris Domini.
Ergone et ipsi vix abscondentur in die furoris Domini? An non et hoc
Petrus apostolus dicit? Ait enim: Si autem primum a nobis, quis finis
eorum, qui non credunt Dei Evangelio? Et si justus vix salvabitur,
impius et peccator ubi parebunt? (I Petr. IV.) Igitur quamvis mansuetus
quis, quamvis judicium sit operatus Domini, semper sibimet suspectus
sit, nec se comprehendisse arbitretur, quia nec justus quispiam salvari
poterit, si absque misericordia judicetur. Impius et peccator omnis, sub
nominibus recte intelligitur urbium Philistiim, Gazae, et Ascalon, Azoti
et Accaron, duplicem, ut reor, ob causam. Prima causa est quia gens
Philisthiim primo loco denotatur inter omnes gentes quae inviderunt
gloriae Domini, et mansuetis terrae, scilicet Moysi, et caeteris
ascendentibus de terra Aegypti. Ascenderunt enim, ait, populi et irati
sunt, dolores obtinuerunt habitatores Philisthiim, tunc conturbati sunt
principes Edom, et caetera (Exod. XV). Primos nominavit habitatores
Philisthiim, quia primi doluerunt, et primi ad impugnandum ascendentem
Israelem fuere praeparati. Scriptum est enim: Igitur cum emisisset
Pharao populum, non eos eduxit Dominus per viam terrae Philistinorum,
quae vicina est, reputans ne forte poeniteret eum, si videret adversum
se bella consurgere (Exod. XIII). Alia causa est, quia sub
interpretationibus eorumdem nominum omnium illorum perversitas denotatur
qui secundum similitudinem Philisthiim pios omnes ad eum fugientes, et
hoc saeculum nequam relinquentes, odio habent et persequuntur. Gaza
namque fortitudo ejus, Ascalon ponderata, vel ignis homicida, Azotus
ignis generationis, Accaron eradicatio vel sterilitas interpretatur. Et
est sensus: Omnes qui sibi applaudunt in fortitudine corporis, et in
potentia saeculari, et dicunt cum diabolo: In fortitudine manus meae
feci (Isa. X), diripientur, et ad nihilum redigentur in die irae Domini.
Similiter qui arsit ad effundendum sanguinem, et multas scandalizavit
animas, sceleris sui mensuram recipiet, et eodem quo operatus est
pondere deprimetur, et implebitur in eo: Virum sanguinum et dolosum
abominabitur Dominus (Psal. V), dum gehennae ignibus cum diabolo
cremabitur. Itidem qui arsit libidine et generationis incendio
debacchatus est: Omnes enim adulterantes, quasi clibanus corda eorum
(Osee VII), non in tenebris, non in occulto judicio, sed in meridie, hoc
est, quando sancti plenam recipient claritatem, projicietur in tenebras,
et sanctorum consortium non habebit. Item qui non solum nullos fructus
habuit, sed perversitate doctrinae suae plurimos eradicavit, ipse quoque
eradicabitur. Proinde, quaerite Dominum, omnes mansueti terrae, et ne
sitis sicut Gaza, id est sicut male fortes, et non mansueti, qui suam
quaerentes statuere justitiam, justitiae Dei non sunt subjecti (Rom. X),
quia talis Gaza destructa erit. Quaerite Dominum, omnes mansueti, et ne
sitis sicut Accaron, id est ardentes igne homicidii, quorum manus
sanguine plenae sunt, quia deserta erit talis Accaron, sicut dixit
Veritas: Ecce relinquetur vobis domus vestra deserta (Matth. XXIII).
Quaerite Dominum, omnes mansueti, et nolite esse sicut Azotus, id est
sicut hi qui genuinam voluptatem ultro exasperantes, verterunt in
furorem, et conflaverunt sibi ignem urentem, quia talis Azotus in
meridie ejicitur, id est manifesto judicio condemnabitur, talis, inquam
Azotus, judicium portabit Sodomorum et Gomorrhae, juxta Prophetam alium
dicentem: Audite verbum Domini, principes Sodomorum; percipite auribus
legem Dei mei, populus Gomorrhae (Isa. I). Quaerite Dominum, et ne sitis
sicut Accaron, id est sicut sterilis vinea Domini Sabaoth, domus Israel,
quae cum debuisset facere uvas judicii et justitiae, fecit labruscas
(Isa. V) iniquitatis et clamoris, quia talis Accaron, talis sterilitas
eradicabitur. Omnibus quidem reposita est ira furoris Domini gentibus
incredulis, sed maxime et prae omnibus genti illi quae prima restitit,
et persecutionem excitavit Evangelio Christi, vel sacramento
baptismatis, secundum similitudinem Philisthiim, quae gens, ut supra
dictum est, prima invidit, et obsistere bellumque inferre prompta fuit
Israeli ascendenti de terra Aegypti in transitu maris Rubri. Sequitur
ergo: Vae qui habitatis funiculum maris, gens perditorum. Gens habitans
funiculum maris, id est vicina baptismo Christi, sicut gens Philisthiim
vicina erat mari per quod Israel transivit. Quam enim vicina fuit illi
sacramento aeternae salutis, apud quam idem sacramentum Christus moriens
condidit, apud quam aquam et sanguinem de suo latere fudit, apud quam
dato Spiritu sancto claruit multis signis et prodigiis, quod dux esset
ipse Dominus in misericordia populo quem redemit, gradientibus in
fronte, intransitu maris Rubri tribus millibus hominum, quia ipsa die
Pentecostes baptizati sunt in nomine Patris, et Filii et Spiritus sancti
(Act. II). Vae tibi, gens perditorum, vae tibi taliter habitanti
funiculum maris, quia cum posses trahere ad te funiculum ejusmodi,
funiculum distributionis, in qua sorte dividitur terra regni Dei, non
solum non attraxisti, verum etiam subeuntibus et trahentibus invidisti.
Verbum Domini super vos Chanaan terra Philistinorum, et disperdam te ita
ut non sit habitator. Quod terra Philisthiim terra sit Chanaan, nulli
dubium est, et quod praesenti loco Chanaan Judaeus sit jam dictum est,
et multis Scripturarum testimoniis comprobari solet. Itaque super vos, o
Chanaan, et, o terra Philisthiim; super vos, o non Judaei, sed
Chananaei; o non terra Hierosolymorum, sed terra Philisthinorum, id est
potione cadentium, verbum Domini super vos est, quod ego loquor non in
bono sed in malo, non in gratia sed in ira, non in misericordia sed in
vindicta. Sequitur enim: Et disperdam te ita ut non sit habitator. Et
erit funiculus maris, requies pastorum, et caulae ovium, et erit
funiculus eis qui remanserint in domo Juda, ibi pascentur in domibus
Ascalonis, ad vesperam requiescent, quia visitabit eos Dominus Deus
eorum, et avertet captivitatem eorum. Utrum ita factum sit, ut littera
sonat, quod terra Philisthinorum deserta et absque ullo habitatore
fuerit, Deus viderit. Disperdam te, inquit, ita ut nullus sit habitator,
et in tantam venies vastitatem ut omnes tuae urbes munitissimae sint in
ovilia pastorum. Quomodocunque terrae illi quae proprie dicta est terra
Philisthinorum contigerit, et terrae Moab, et terrae filiorum Ammon, de
quibus postmodum dicturus est: Nos qui scimus signatum fuisse librum
(Dan. XII), et clausas visiones prophetarum, sicut nonnullis eorum
legimus imperatum, dubitare non debemus sacramenta rerum spiritualium
sub rerum corporalium recondita esse nominibus, et cuncta ad Christum
applicanda, habentem clavim, ut in Apocalypsi legimus, qui et aperit et
nemo claudit, claudit et nemo aperit (Apoc. III), quia cuncta in eo
reserantur. Igitur super vos, o terra Chanaan, terra Philisthinorum, id
est super vos, o Judaei, verbum Domini est; quia jam semen Chanaan et
non Judae terra estis Philisthinorum, id est potione cadentium, ex quo
Christo Dei Filio dedistis in escam suam fel, et in siti sua potastis
eum aceto (Psal. LXVIII), unde et facta est coram vobis mensa vestra in
laqueum, et in retributionem, et in scandalum (ibid.). Te, o terra
ejusmodi, disperdam, ait, ita ut non sit habitator. Juxta quod et
Psalmista: Fiat, inquit, habitatio eorum deserta, et in tabernaculis
eorum non sit qui inhabitet (ibid.). Ita namque factum est: Non est ex
vobis, qui habitet in illa terra vestra, vel dominetur in ea. Quid porro
fiet de funiculo maris de quo paulo ante dictum est: Vae qui habitatis
funiculum maris? Requies erit pastorum, et caulae pecorum. Qui sunt
pastores, et quae pecora sive oves? Nimirum pastores illi, quorum
princeps ille bonus pastor est, qui posuit animam suam pro ovibus suis
(Joan. X). Et illae oves sunt, de quibus idem ait: Et alias oves habeo
quae non sunt de hoc ovili, et illas oportet me adducere, et vocem meam
audient, et fiet unum ovile, et unus pastor (ibid.) Funiculus maris,
quem vos habitatis, o Judaei, id est omne quod habere vel quod vicini
videbamini esse sacramento baptismatis Christi, quod inimicos nostros
Pharaonem spiritualem, et exercitum ejus operuit, scilicet lex et
prophetae, cuncta quae credita sunt vobis eloquia Dei, requies erunt
pastoribus istis, et erunt caulae pecorum sicut ovium quam Dominus
adduxit. Nonne ita est, o Judaei, imo Chananaei, sive Philisthiim? Oves
istae et pastores earum, id est Christiani et doctores eorum in illo
tali funiculo quondam vestro nunc requiescunt, quia legem et prophetas
vestros scienter legunt. Ille vester funiculus Hebraico quidem sermone
consertus, deinde in Graecum ductus et in Latinum reductus, ampla fecit
spatia cunctis gentibus, et ecce in spatiis ejus requiescimus, et caulae
pecorum, id est lectiones sive meditationes nostrae sunt. Mirum quod vos
ipsi caulas nobis ovibus Christi, ne veterascant aut vetustate
infirmentur et labescant, jugiter confirmatis, et ad confirmandum nobis
materiam validam ubique terrarum subministratis, dum captivi in omnes
gentes liberos vestros, imo jam nostros circumfertis, ut quidquid de
Christo praedicatur, Graecis et Latinis sive barbaris, praesentes vos
cum scriptis vestris palam testificemin: quod non sit novum sive
confictum quidquid auribus eorum quasi nova refert vox evangelicae
praedicationis. Quod deinde subjungitur, et erit funiculus eis, qui
remanserint de domo Juda, cum praecedenti dicto bene perspectum,
conjunctionem satius evidenter indicat aliarum, et aliarum ovium in
ovile unum. Qui enim sunt, qui remanserunt de domo Juda, vel quid est
remanere de domo Juda? Nimirum remanere de domo Juda, hoc est, salvari
de eadem gente perditorum, gente Judaica, et qui hoc modo remanserunt
vel remanebunt, primi apostoli fuerunt, et qui post ipsos vel per ipsos
crediderunt, et illae erunt reliquiae, quae salvae fient, postquam
subintraverit plenitudo gentium (Rom. XI). Pulchre ergo ita distinctum,
et erit funiculus maris requies pastorum et caulae pecorum, quod recte
intelligitur de pastoribus et pecoribus plenitudinis gentium. Ac demum:
Et erit funiculus eis qui remanserint de domo Juda, quod nihilominus
recte intelligitur de illis reliquiis quae supersunt et supererunt de
Israel, in quo contigit caecitas (Rom. XI). Simul de utrisque, de ovibus
sive pastoribus partium utrarumque illud intelligendum, quod subjunctum
est: Ibi pascentur in domibus Ascalonis, ad vesperam requiescent. Quid
est ibi pascentur, nisi in funiculo illo possidebunt? Funiculus namque
possessio est, juxta illud: Pars autem Domini populus ejus, Jacob
funiculus haereditatis ejus (Deut. XXXIII). Aut certe funiculus dimensio
possessionis est, juxta illud: Et ejecit a facie eorum gentes, et sorte
divisit eis terram in funiculo distributionis (Psal. LXXVII). Quolibet
modo accipias, sensus totius summa est. Ibi pascentur in domibus
Ascalonis, ad vesperam requiescent, ac si diceret: In sorte Domini
computabuntur, in sinubus Abrahae, Isaac et Jacob collocabuntur, in
coelestibus mansionibus quas Ascalon, id est ignis homicida, scilicet
Judaica impietas suas esse domos gloriatur. At illi filii regni
ejicientur in tenebras exteriores, isti autem venientes ab oriente et
occidente, recumbent. in sinubus Abrahae, Isaac et Jacob (Matth. VIII).
Unde hoc? Quia visitabit, inquit, eos Dominus Deus eorum, et avertet
captivitatem eorum. Quis ille Dominus qui visitabit, nisi ipse qui dixit
de his, et de semetipso: Et fiet unum ovile et unus pastor? Ipse namque
de visitatione hac dicit in alio propheta: Ecce ego requiram oves meas,
et visitabo eas sicut visitat pastor gregem suum (Joan. X) in die quando
fuerit in medio ovium suarum dissipatarum (Ezech. XXXIV), etc. usque:
Ecce ego judico inter pecus et pecus, arietem et hircum, inter pecus
pingue et pecus macilentum (ibid). Duo dicta sunt in illo. Visitabo oves
meas, et, judicabo inter pecus et pecus, duo nihilominus in isto, quia
visitabit eos Dominus Deus eorum, et avertet captivitatem eorum.
Visitabit, subauditur, primo adventu suo, ut sit ipse pastor, et ovem
perditam ad gregem suo reportat humero (Luc. XV). Avertet captivitatem
eorum, secundo adventu suo, quando judicabit utique inter pecus et pecus
(Ezech. XXXIV), et separabit oves ab haedis, dicetque ovibus a dextris:
Venite, benedicti, Patris mei, possidete paratum vobis regnum, et haedis
a sinistris: Discedite a me, maledicti, in ignem aeternum (Matth. XXV).
|
|