CAPUT V. Quod Filius a Patre solo processit nascendo, Spiritus autem sanctus a Patre procedat, et Filio, et quod in enuntiando nonnihil distantiae sit, cum Filius alias absolute Pater, alias Pater meus dicit.

Sed et in hoc differt, quia Filius de solo Patre processit, videlicet nascendo, ut jam dictum est, hic autem Spiritus de Patre Filioque procedit. Nec enim quia sic dixit Filius Dei, Spiritum veritatis, qui a Patre procedit (Joan. XV), consequitur quod non ab ipso etiam procedat Filio, cum et hoc praemiserit ipse, quem ego mittam vobis a Patre. Longe melius est, quod intelligi voluit sic distinguendo quem ego mittam vobis a Patre Spiritum veritatis, qui a Patre procedit (Joan. XV). Sciendum quippe quod in nomine Patris, alias quidem una de tribus personis, alias autem sine distinctione personarum Deus sive divinitas debeat intelligi. Discretionis hujus vis, sive evangelica rite verba perpendas, in promptu est. Nam alias absolute Patrem, alias cum possessivo pronomine, Patrem meum, Pater meus, Patris mei dicit ipse Filius Dei. Ubi sic Patrem nominat procul dubio distinctionem facit personarum, Patris, et Filii, et quae illic de semetipso loquitur, longe superexcellunt formam servi. Exempli gratia: Pater meus usque modo operatur, et ego operor (Joan. V). Item: Ego veni in nomine Patris mei (ibid.). Et alibi: Ascendo ad Patrem meum et Patrem vestrum (Joan. XX). Ubi autem absolute dicit Pater, non unam personam, sed simul Patris, et Filii, et Spiritus sancti, unam vult intelligi divinitatem, et quae illic de semetipso loquitur humiliora sunt, et formam servi non supereminent. Verbi gratia: Venit enim princeps mundi hujus, et in me non habet quidquam, sed ut cognoscat mundus, quia diligo Patrem, et sicut mandatum dedit mihi Pater, sic facio (Joan. XIV). Item: Confiteor tibi, Pater, Domine coeli et terrae (Matth. XI). Hoc animadverso nullum movet scrupulum, imo fidei confert plurimum, quod ita dixerit: Cum venerit Paracletus (Joan. XIV), etc. Quid enim est, quod cum dixisset, quem ego mittam vobis, addidit a Patre, nisi ut intelligas quia quod Spiritum sanctum mittit Dei Filius, non est ex humanae naturae paupertate, sed ex divinae sufficientia naturae? Et quid est quod a Patre meo procedit dixit, nisi quia non ab una tantum persona, sed absque personarum distinctione a divina majestate Spiritus sanctus procedit?