CAPUT 14

Verum ergo est, quia reges terrae, qui relicto Deo cum pulchritudine creaturae mundanae fornicati sunt, fornicariam suam oderunt, et quale vehementissima odia ministrabant pretium suae fornicationis, illi reddiderunt.

“Non enim est pax impiis, dicit Dominus (Isa. LVII).”

O igitur miserabilis conditio Babylonis terrenae civitatis, quae a Deo fornicatur cum amatoribus, quia non solum fornicatur cum amatoribus, sed cum hostibus, quorum et si quis amor est, tanto felle amaritudinis permiscetur, ut ipsam hostiliter dilanient cum qua fornicantur. Horum causa vel incitator malorum diabolus est. Idcirco non dixit tantummodo, et decem cornua quae vidisti, hi odirent fornicariam, sed

“et decem cornua quae vidisti, et bestia, inquit, hi odient fornicariam suam,”

etc. Continuo subjungit:

“Deus autem [enim] dedit in corda eorum ut faciant quod illi placitum est, ut dent regnum suum bestiae, donec consummentur verba Dei.”

Ut faciant, inquit, quod illi placitum est. Cui illi? Videtur hoc referri ad Deum, quia sic praemissum est:

“Dedit enim Deus in corda eorum,”

et ita intelligi,

“ut faciant quod illi,”

subauditur Deo,

“placitum est.”

Verum quia praemiserat:

“Et decem cornua quae vidisti est bestia, hi odient fornicariam,”

et deinde cum dixisset,

“ut faciant quod illi placitum est,”

addidit,

“ut dent regnum suum bestiae;”

rectius refertur ad eamdem bestiam, scilicet ut faciant quod illi, subauditur bestiae, placitum est; et deinde,

“ut dent regnum suum bestiae,”

id est, ut totius regni sui vires impendant diabolo, faciendo voluntatem ejus, quae semper adversatur bono Dei proposito. Quid enim illi faciunt nisi malum? Malum autem Deo non placet, imo eos qui malum operantur ipse odit, sicut Scriptura ei testis est, dicens:

“Odisti omnes qui operantur iniquitatem (Psal. V).”

Item:

“Quoniam non Deus volens iniquitatem tu es (ibid.).”

Sed iterum Scriptura dicit:

“Faciens pacem et creans malum (Isa. XLV).”

Intra haec secundum veritatis rationem et secundum Patrum orthodoxorum veridicam auctoritatem dicendum et sentiendum est, quia malum illud quod est afflictio sive bellum paci contrarium, de qua dictum est, faciens pacem Deus aliquando creat propter correctionem; malum autem, id est, iniquitatem sive peccatum neque creat, neque illi placitum est. Et est quidem voluntatis ejus, ut bellum sive aliam ejusmodi afflictionem, cum supervenerit iis qui peccatis praecedentibus perpeti merentur, effugere non possint, ut autem homines mala faciant vel mali fiant, nunquam fuit aut placitum est illi. Quaeritur ergo: Si malum quod faciunt, vel hoc ipsum quod mali sunt, non est Deo placitum, quomodo hic praemissum est. Deus enim dedit in corda eorum? Quod dum quaeritur, consequenter vel simul et illud quaerendum est quod dicit Psalmista:

“Convertit cor eorum ut odirent populum ejus, et dolum facerent in servos ejus (Psal. CIV).”

Illud autem sic intelligi oportet, quatenus nulla unquam suspicio in corde hominis locum inveniat, quasi Deus odii vel doli aliquando auctor existat quod vel suspicari dementissimum atque impium est. Deus enim neque Pharaonem induravit, neque cor Aegyptiorum in odium convertit, voluntatem habendo duritiae, vel odii ipsorum, sed tantummodo bona fecit filiis Israel, multiplicando illos in terra illa, sicut Abrahae promiserat, dicens:

“Benedicam tibi, et multiplicabo semen tuum (Gen. XXII).”

Pharao autem et Aegyptii sicut superbi ita invidi erant, et secundum morem invidentium, quanto plura vel majora Dei beneficia videbant impendi his quibus invidebant, tanto majori contra illos odio saeviebant. Hoc praevidens Deus dicebat Moysi:

“Ego indurabo cor Pharaonis (Exod. VII).”

, Quod idem est ac si diceret: Ego quidem signa et prodigia pro filiis Israel faciam coram Pharaone et servis ejus, sed quia invidi sunt, hoc illis ad nihil aliud valebit, nisi ut odio majori contra eos indurentur. Hoc sensu versiculum praedictum Pater Augustinus explanat. Igitur et quod hic dictum est, Deus enim dedit in corda ipsorum, sic intelligi oportet ut nullatenus suspicemur, quod Deus in corda quorumlibet regum illorum miserit, quatenus facerent quidpiam mali, aut ipsi fierent mali, sed bona quae voluit singulis in tempore suo fecit regnis, reges autem mundi ut superbi ita erant et invidi, et alternae invidebant felicitati. Exempli gratia: Prospera fecit Deus Babyloniis, ut valentiores essent gentibus caeteris. Et ne dubium sic hoc illis a Deo esse datum, Deus ipse in propheta dicit:

“Jugum ferreum posui super collum cunctarum gentium istarum, ut serviant Nabuchodonosor regi Babylonis, et servient ei. Insuper et bestias terrae dedi ei (Jer. XXVIII).”

Hoc datum Dei misit in cor Medis et Persis, utpote invidentibus et aeque superbis, ut ascenderent et facerent in eos quidquid potuerunt mali, Deo non resistente illis, imo permittente propter peccata Babylonis, Eodem modo postea Macedones Persarum et Medorum felicitas concitavit, quam utique non casus sed ordinatio Dei fecerat illis. Itaque

“Deus, inquit, dedit in corda eorum ut faciant quod illi placitum est, ut dent regnum suum bestiae,”

id est, felicitas aliis concessa dono Dei, aliorum invidentium corda in odium concitavit, et ita contra alterutros per invidentiam excitati sunt, ut universas regnorum suorum vires ministerio certatim impenderent malitiae diabolicae. Usquequo?

“Donec, inquit, consummentur verba Dei.”

Id est, adimpleantur ea quae Deus per sanctos et prophetas suos regnis illis futura judicia sua praedixit. Quid enim eventurum fuerat illis quod non ante praedixerat factus ad homines sermo Dei? Aut quid praedixit de illis sermo Dei, nisi quod eis juste obvenire debuit? Denique futurum erat et fieri juste debebat, ut Aegyptii postquam oppressissent filios Israel, ipsi poenas darent suae iniquitatis, et hoc ante loquens ad Abraham Deus ipse praedixit. Ait enim:

“Scio praenoscens quod peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua, et subjicient eos servituti, et affligent eos quadringentis annis. Verumtamen gentem, cui servituri sunt ego judicabo, et post haec egredientur cum magna substantia (Gen. XV).”

Item futurum erat, ut reges Israel et Juda, propter abominationes quas fecerunt, et propter sanguinem innocentem quem effuderunt, condigna recepturi forent, tandemque, et Israel et Judas in Assyrios atque Chaldaeos traducti captivi abirent, et hoc ante per prophetas Deus non semel praedixit: Pleni sunt libri prophetarum. Isaiae (cap. X), Jeremiae (cap. XXVII), Ezechieli quoque verbis Domini ita praedicentis (cap. XII); item futurum erat ut Babylon subverteretur a Medis et Persis, et hoc ante per eosdem prophetas, et per Danielem Deus quoque praedixit (Dan. VII). Item futurum erat ut Persae et Medi ab Alexandro Macedone superarentur, et hoc ante per jam dictum Danielem Deus praeostendit et praedixit (Dan. VIII). Item futurum erat ut tam Macedones quam caeterae gentes comminuerentur atque conculcarentur viribus Romani imperii; et hoc ante eidem Danieli praeostendit per bestiam quartam magnam terribilemque et fortem nimis, dentes ferreos habentem, comedentem atque comminuentem et reliqua pedibus conculcantem. Item futurum est, ut Antichristus regna haec omnia supergrediatur operatione habitantis in illo diaboli, et plus omnibus conterat sanctos Altissimi, et hoc ante non solum in prophetis, verum etiam per semetipsum in Evangelio suo praedixit Filius Dei. Igitur recte et veraciter dictum, donec consummentur verba Dei, quia videlicet nihil egerunt aut agere possunt regna mundi quasi contra propositum Dei, quod Deus non praescierit imo et praedixerit. Notanda tamen infinita cunctorum perversitas, cum dicitur primo:

“Hi cum Agno pugnabunt,”

et deinde hi odient fornicariam et desolatam facient eam, et caetera, quia concorditer quidem contra Deum dimicant, et uno spiritu malignitatis in hoc sibi consentiunt; ad concupiscientias vero suas vel propter cupiditatem eorum qui in mundo sunt, discorditer insaniunt et invicem saeviunt, et omnibus modis a semetipsis serpentina haec capita dissentiunt. Tandemque angelus idem dicit:

“Et mulier quam vidisti est civitas magna quae habet regnum super reges terrae.”

Brevi recapitulatione renovat quod superius dixit, vel quod ipsa in fronte mulieris Scriptura signavit:

“Babylon magna mater fornicationum et abominationum terrae.”

Porro quod illic dixerat,

“cum qua fornicati sunt reges terrae,”

hic paulisper commutavit dicendo,

“quae habet regnum super reges terrae.”

Et quidem multum est illic dictum ad significandam ignominiam regum terrae, sed multo amplius hoc valet ad insinuandam servilem stultitiam regum terrae, cum dicitur:

“Quae habet regnum super reges terrae.”

Quid enim? Nonne reges terrae supini incedunt et sese esse liberos confidunt? Sed ecce regnum super se habere comprobantur, et quod turpissimum est, mulier meretrix super eos regnare, et cervicibus eorum incumbere rationabiliter ac irrefragabiliter asseritur. Mentiuntur ergo liberos se esse pronuntiantes; quia servi sunt, et meretricium portant jugum, semper anhelantes et sub onere curvi tot dominorum servi, quot vitiorum captivi.