CAPUT 32

Sic Haemorroyssa tangente fimbriam vestimenti Domini et a fluxu sanguinis liberata confestim archisynagogi filia mortua est (Matth. IX), quae tunc profecto nata fuerat, quando in infirmitatem incidit mulier praedicta. Nam et puella erat annorum XII. Et haec mulier habebat in infirmitate annos XII. Quid sibi vult hoc? videlicet quod tunc Synagoga in Abraham, Isaac et Jacob nata est, quando gentilitas in idololatriam defluere incipiebat, et ecce gentilitate ab ejusdem idololatriae fluxu sanata per fidem Christi, retro accedendo et fimbriam vestimenti ejus tangendo, id est, post ascensionem ejus in eum credendo; gentilitate, inquam, per fidem sanata, emoritur in infidelitate Synagoga prae invidia. Igitur verum est, quia in dispersionem gentium iturus est, et docturus gentes. Et quoniam vos per timidam invidentiam quasi divinantes ejus rei mentionem fecistis, jam nunc in semetipso praefigurare non distulit, qualiter vel in quo in dispersionem gentium iturus, et gentes docturus sit.

“In novissimo autem die magnae festivitatis, stabat Jesus et clamabat, dicens: ”

“Si quis sitit, veniat ad me et bibat.”

Novissimus hujus festivitatis dies octavus est. Sic enim de hac festivitate scriptum est:

“Primus et octavus dies erit celeberrimus atque sanctissimus (Levit. XXIII).”

Significat autem nunc in mysterio Domini stantis et clamantis eodem anno secuturam Paschae festivitatem, utique novissimam Veteris primamque Novi Testamenti; quia profecto post illam Paschalem vesperam, qua Dominus cum discipulis suis typicum Pascha mox tradendus manducavit, quidquid Judaei celebraverunt, non jam festivitas aut solemnitas, sed, juxta prophetam stercus solemnitatum debet nuncupari (Malach. II). In illa namque novissima festivitate magna, stetit Jesus in conspectu Patris, preces supplicationesque, ut ait Apostolus, offerens cum clamore valido et multis lacrymis (Hebr. V); dum percussus violentia passionis, sicut praefiguratum est in illa petra, quam Moyses virga percussit (Exod. XVII; Num. XX), effudit nobis de semetipso, quod biberemus, primum aquam qua ablueremur, et sanguinem suum quo potaremur deinde insufflando Spiritum sanctum dans apostolis (Joan. XX), et juxta alium evangelistam,

“aperiens illi sensum, ut intelligerent Scripturas (Luc. XXIV):”

quod est vere bibere salutares aquas. Deinceps persistit clamans vehementer, clamans gentibus cunctis, et quodammodo dicens:

“Si quis sitit, veniat ad me et bibat,”

dum receptus in coelum, dato Spiritu sancto coelos commovit, qui enarrarent gloriam Dei, ita ut non essent loquelae neque sermones quorum non audirentur voces eorum, ut in omnem terram exiret sonus eorum, et in fines orbis terrae verba eorum (Psal. XVIII). Totus quippe sonus sive narratio eorum, clamor erat Jesu, invitantis ut omnes sitientes venirent ad aquas, et accipere properarent gratiam Spiritus sancti, in remissionem peccatorum, et deinde, dividente prout vult (I Cor. XII) eodem spiritu, biberent de lege et prophetis, per fidem Evangelii salutarem, quam prius non habebant, abundantiam Verbi Dei. Igitur bene in novissimo die magnae festivitatis stabat Jesus, et clamabat dicens:

“Si quis sitit, veniat ad me et bibat,”

quia cunctis hominibus cujusque gentis vel conditionis desiderantibus salvari, extunc non solum aperuit salutis aditum; sed etiam altisona praedicatione cunctos invitavit ad bibendum vitae salutis poculum. Et adjecit:

“Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aquae vivae.”

Scriptura Proverbiorum est, quae sic dicit sensu eodem, verbis paululum diversis. Nec solum hoc, sed et quod praemissum est eidem Scripturae concinit. Nam quod hic dixit:

“Si quis sitit, veniat ad me, et bibat;”

hoc ibi sic dictum est:

“Bibe aquam de cisterna tua, et fluenta putei tui (Prov. V).”

Et quod hic subjunxit:

“Flumina de ventre ejus fluent aquae vivae,”

hoc ibidem sic subjunctum est:

“Deriventur fontes tui foras, et in plateis aquas tuas divide (ibid.).”

Ergo sic Scriptura dicit:

“Flumina, inquit, aquae vivae fluent de ventre ejus, qui credit in me.”

Ac si dicat: Quid male solliciti estis, dicentes:

“Nunquid in dispersionem gentium iturus est, et docturus gentes?”

An putatis quod si me occideritis, illud praecaventes, jam non sit, qui gentibus salutem, quam illis invidetis, annuntiet? Non est ita. Nam qui credit in me, per ipsam mortem, qua vos me occidetis, accipiet spiritum sapientiae et scientiae et implens mundum abundantia doctrinae evangelicae, non sinet, uti vos vultis, nomen meum perire, vel dispersioni gentium Dei notitiam deesse. Quod et factum est. Ecce quam multi credentium biberunt aquam sapientiae salutaris de cisterna legis, et fluenta viva de puteis Evangelii, et derivati sunt fontes eorum foras, et largis expositionibus in plateis aquas suas diviserunt. Illi qui jam tunc in eum primi credebant, scilicet apostoli, primi biberunt, et de illo primitivae Ecclesiae paradiso, primum quatuor Evangeliorum flumina fluentia, et Epistolarum fontes derivati, totum mundum notitia Divinitatis impleverunt, et postmodum tanti doctores bibendo impleti sunt, et scribendo refuderunt, ut Judaei dolentes satis videant esse impletum, quod invidentes, divinaverunt, scilicet Christum venisse in dispersionem gentium. Haec autem aqua viva sancti Spiritus gratia est. Nam protinus subjunxit evangelista:

“Hoc autem dixit de Spiritu, quem accepturi erant credentes in eum.”

Etenim Spiritus sanctus usitato in Scripturis vocabulo aqua, et interdum cum additamento aqua viva nuncupatur. Humana vero anima terra dicitur, videlicet pro similitudine: quia, sicut aqua terram irrigat et infusione competenti germinare eam facit, sic sancti Spiritus gratia substantiam humanae animae, per semetipsam inopem et sterilem, donorum suorum fuentiis necessariis irrigat, et beneficio suae visitationis infusam, fide et bonis operibus fecundat. Quam visitationem Psalmista per hanc similitudinem postulans dicit:

“Anima mea sicut terra sine aqua tibi (Psal. CXLII).”

Et bene dona sancti Spiritus, non modo aquae vivae, sed fluminibus aquae vivae assimilavit, dicens:

“Flumina de ventre ejus fluent aquae vivae.”

Nam quomodo aqua viva propriam certamque habet venam, et de fonte suo nascitur, fluendo autem nomen accipit, ut flumen vocetur; sic donorum distributiones, quae in sancta Ecclesia sunt, omnes ab uno Spiritu tanquam ab uno fonte prodeunt, sicut ait Apostolus:

“Haec autem omnia operatur unus atque idem Spiritus, dividens singulis prout vult (I Cor. XII).”

Perseverando autem in eadem Ecclesia per succedentes generationes, ab ipso Christo usque in finem saeculi, tam per doctrinam quam per manuum impositionem eo operante occulta inspiratione, et sic de aliis, vel per alios emanando in alios, quasi flumina longos alveos efficiunt. Et singulari quidem numero cum dicitur flumen ut Psalmista:

“Fluminis, inquit, impetus laetificat civitatem Dei (Psal. XLV),”

ipsa substantia vel persona sancti Spiritus intelligitur. Plurali autem numero flumina cum dicuntur ut hic:

“Flumina de ventre ejus fluent aquae vivae (Joan. VII),”

donorum ipsius distributiones apte significantur. Flumina quoque non solum aquae, quae possit intelligi qualiscunque, sed flumina vivae aquae dicuntur, videlicet ut hac propria differentia distinguantur ab aquis pharisaicae vel haereticae doctrinae, quae revera sunt mortuae; nec flumina, sed cisternae veteres rectius sunt appellandae. De quibus per prophetam Dominus dicit:

“Me dereliquerunt fontem aquae vivae, et foderunt sibi cisternas veteres, quae aquas non valent continere (Jer. II).”

Hoc ergo, inquit evangelista, dixit de Spiritu, quem accepturi erant credentes in eum. Nam revera credentes in eum, scilicet Dei Filium, sic erant accepturi hunc spiritum, ut dona ejus de ventre illorum fluerent, tanquam flumina, quod hactenus ab initio saeculi non fiebat. Quamvis enim dona sancti Spiritus antiqui patres haberent, non tamen de illis fluebant, tanquam flumina in illam de qua nunc agitur, gentium dispersionem; sed una in gente ista dona gratiarum, tanquam uno in vase continebantur exceptiones aquarum. Isti autem credentes in eum, scilicet apostoli, et post illos apostolici viri, sic acceperunt hunc Spiritum sanctum ut praedicando, baptizando, manus imponendo, maxima de ventre suo flumina profunderent per mundum universum.

“Et fluent, inquit, de ventre ejus;”

de ventre inquam, id est, de intimis animae, ubi Deus interno sentitur amore, seipsum infundens conjugi castae, ubi spiritum hunc imbibit anima de viri sui Dei se impraegnantis pectore. Quod dum fit, multum differt ab eis quorum solo ex ore verbotenus fluit ubertas doctrinae, corde intrinsecus suimet oris verba, per amorem non sentiente, de qualibus recte dicat Dominus:

“Populus hic labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me (Isa. XXIX; Matth. XV).”

Notandum vero quod non ait,

“de spiritu”

quem acceperant, sed

“quem accepturi erant, credentes in eum.”

“Nondum enim erat Spiritus datus, quia Jesus nondum fuerat glorificatus.”

Glorificatio Jesu, ob quam, donec facta esset, differebatur datum Spiritus, illa intelligenda est quae opposita sit ignominiosae nuditati Adae, propter quam ab humano genere adversus fuerat hic idem Spiritus gratiae (Gen. III). Scimus autem quae causa illum ignominiae impleverit, et nudum inter hostes, imo nudatum ab hoste, inimicum Dei constituerit, videlicet inobedientia praesumptuosa, qua lignum vetitum temeravit, dum Deo subesse diffugit, et affectat similitudinem Dei. Igitur obedientia Jesu Christi, qua Deo Patri semetipsum pro omni mundo obtulit, glorificatio ejus est (Ephes. V), quia vere sic illa passione glorificata est, nudata quondam, humana natura, quomodo glorificatur quis, dum pontifex factus sancto altari assistit in veste sacrata (Hebr. V). Et quidem veste adhuc corruptibili, id est carne mortali adhuc assistens Patri Pontifex noster, semetipsum ad horam obtulit, sed nunc eadem immortali carne resumpta eidem Patri suo pro nobis assistit. Ab hinc de ventre ipsius qui hoc ipsum loquitur dicens:

“Qui credit in me, flumina de ventre ejus fluent aquae vivae,”

de ventre, inquam, id est de profunda divinitate ejus, coeperunt fluere duo vivae aquae flumina, id est hujus sancti Spiritus duo data: primum videlicet, quod est remissio peccatorum; alterum, quod est diversarum distributio gratiarum. Nam ipsa die qua resurrexit, sero apparens apostolis,

“insufflavit, et dixit eis: Accipite Spiritum sanctum; quorum remiseritis peccata, remittuntur eis (Joan. XX),”

etc. Assumptus autem in coelum, ubi captivam duxit captivitatem, dedit dona hominibus (Ephes. IV), non omnibus eadem, sed alios quidem apostolos, alios evangelistas, alios doctores, alios ponens prophetas in Ecclesia sua (ibid.), eisdem usque in finem saeculi perseverantibus donorum suorum fluminibus eodem ordine, ut primum baptizati remissionem peccatorum per sanctum Spiritum accipiamus, quod datum aequaliter operatur in omnibus: deinde diversarum dona gratiarum, quae non eadem sunt omnibus, sed

“unus atque idem Spiritus dividit singulis prout vult (I Cor. XII).”

Non enim, ut plerique existimant, tunc illos apostolico Christus ordine consecravit, quando ante passionem suam,

“convocatis duodecim discipulis suis, dedit illis potestatem spirituum immundorum, ut ejicerent eos, et curarent omnem languorem et omnem infirmitatem (Matth. X),”

quod non ita esse, multis argumentis comprobatur. Primo, quia non est haec tota definitio apostolici ordinis, potestatem habere daemones ejiciendi, languoresque sive infirmitates curandi, et caetera hujusmodi signa faciendi. Alioquin et alii septuaginta duo discipuli omnes apostoli fuerunt [fuissent], qui videlicet ipsi quoque potestatem eamdem acceperunt, unde gloriabantur, quando reversi sunt cum gaudio magno dicentes:

“Domine, etiam daemonia nobis subjiciuntur in nomine tuo (Luc. X).”

Deinde quia apostoli Novi Testamenti, primi pontifices vel episcopi sunt, ipsum autem Novum Testamentum, non nisi Christi sanguine et morte conscriptum vel confirmatum est (Hebr. X). Quomodo ergo Novi Testamenti episcopi ordinarentur, antequam ipsum Novum Testamentum conscriberetur? Vel quomodo summus Pontifex, Christus, alios pontifices vel episcopos consecraret sibi vicarios, antequam suo prior ipse fungeretur officio? Nempe si illos ante passionem Christi consecratos esse velis, tale est ac si dicas congruum fore, si quilibet pontifex noster, quoniam ipse jam consecratus est, ubicunque vel quomodocunque presbyteros aut episcopos suos consecrare velit, extra legitimum tempus vel ordinem sacrificii absque vestibus sacris. Nempe Dominus noster plane quidem erat antequam pateretur, magnus pontifex unctus sancto Spiritu et virtute, ab ipso initio conceptionis suae (Isa. LXIII; Luc. IV), sed sacras vestes sacerdotii sui non induit, priusquam sacrificium ipse fieret, id est immortalitatis gloria non se vestivit, priusquam per passionem mortis, membra corruptibilia deponeret. Antea, juxta typum propheticum, ipse

“Jesus indutus erat sordidis vestibus (Zach. III),”

sed in ipsa passionis suae hora sic a Patre de ipso dictum est:

“Auferte vestimenta sordida ab eo.”

Dictumque est ei:

“Ecce abstuli a te iniquitatem tuam, et indui te mutatoriis.”

Item:

“Ponite cidarim mundam super caput ejus. Et posuerunt cidarim mundam super caput ejus, et induerunt eum vestibus (ibid.).”

De hac sordidorum vestimentorum, id est mortalium membrorum exspoliatione, et glorioso immortalitatis vestitu, ait hic ipse magnus Sacerdos Jesus:

“Ignem, inquit, veni mittere in terram, et quid volo, nisi ut accendatur (Luc. XII);”

statim subjungens:

“Baptismo habeo baptizari, et quomodo coarctor, usque dum perficiatur? (ibid.).”

Videlicet ut subaudias, quod ignis ille, id est Spiritus sanctus, non ante sit dandus quam illud perficiatur. Itaque sacris vestibus nondum indutus erat Jesus. Rursus nec ante hoc erat tempus vel ratio, sacrum oleum, vel chrisma, super illos effundendi, sicut petra illa in deserto, non ante flumina vel torrentes inundantes fundere habebat quam ex jussu Dei percuteretur virga (Exod. XVII; Num. XX). Nihilominus et apostoli necdum talem induerant vestem, in quo sancto altari assistere, et ab illo magno Pontifice sacri olei vel chrismatis unctionem id est sancti Spiritus effusionem, ratio vel ordo consentiret illos accipere. Nati quippe ut essent in delicto paternae praevaricationis, necdum remissionem peccatorum acceperant, quod nemini dubium est, nisi forte quis putet quod aliter quam per Christi mortem potuerit ulli homini, sive gentili, sive Judaeo dari peccatorum remissio. Sed hoc a fide Christi alienum est. Proinde constat quod apostolicae vel omnes ecclesiasticae ordinationes, et omnino cunctae Spiritus sancti donationes, non ante, sed post glorificationem Jesus effusae sunt, quia videlicet hic erat ordo necessarius, ut prius passione Christi redimerentur, et post ab eodem Pontifice suo, sancta immortalis gloriae stola vestito apostolica illis gratia conferretur, per geminam, de qua jam dictum est, effusionem sancti Spiritus. Igitur, ut ait evangelista,

“Spiritus nondum fuerat datus, quia Jesus nondum fuerat glorificatus.”

Non, inquam, datus erat ullo [illo] modo ea largitione, qua peccata remittuntur. Ea tamen qua divisiones gratiarum distribuuntur, datus quidem fuerat prophetis vel patribus, sed non eo modo ut recte flumen vocaretur. Nam quantulacunque illa donatio, non in gentium dispersionem valebat fluere, sed in una continebatur gente, largitatem istam, quae per Christum danda erat, praenuntians spiritus prophetiae.