CAPUT 17

Cur hoc, nisi aliud nomen bestiae significat, et aliud ipsa est? Bestia namque ipsa homo est, et in ea diabolus inhabitat; nomen autem ejus quod sibi usurpat, quod nisi quis confessus fuerit, vendere aut emere non poterit, Deus. Adversatur namque,

“et extollitur, ut jam saepe dictum est, supra omne quod dicitur Deus, aut quod colitur; ita ut in templo Dei sedeat, ostendens se tanquam sit Deus (II Thes. II).”

Duos ergo hic numeros intelligi oportet, alterum nominis ejus, quod illa bestia sibi usurpat, scilicet Dei, alterum bestiae, id est hominis ejus quod ipsa erit. Alius namque est numerus Dei, et alius hominis; imo omnis creaturae rationalis quae ad Creatoris gratiam non pertingit, sive hominis, sive angeli. Debuerat quidem unus esse numerus Creatoris et creaturae sed creatura numerum sibi alium elegit, dissentiendo a Creatore. Quis est ille numerus Creatoris? Numerus septenarius, sicut Scriptura dicit:

“Complevitque Deus die septimo opus suum quod fecerat, et requievit ab omni opere suo quod patrarat. Et benedixit dici septimo et sanctificavit illum, quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit Deus ut faceret (Gen. II).”

Quis est autem numerus creaturae? Numerus senarius, quia videlicet numero dierum senario creaturam universam Scriptura comprehendit, et in sexto die, imo et sextus dies creatura est hominis. Et ille quidem ad hoc conditus est, ut post obedientiae opus consummatum, cum Deo in septimo sabbatizaret, id est requiesceret, eoque compleretur bono quod significatur, dicendo:

“Complevitque Deus die septimo opus suum quod fecerat.”

Significat namque dies septimus remunerationem boni operis, Apostolo quoque teste, cum dicit:

“Ingrediemur enim in requiem qui credimus, quemadmodum dixit: Sicut juravi in ira mea, si introibunt in requiem meam (Psal. XCIV).”

Et quidem operibus ab institutione mundi perfectis, dixit quodam loco de die septimo sic:

“Et requievit Deus septima die ab omnibus operibus suis (Gen. II),”

et in isto rursum:

“si introibunt in requiem meam.”

Quoniam ergo superest quosdam introire in illam, et hi quibus prioribus annuntiatum est, non introierunt propter incredulitatem, iterum terminat diem quamdam; hodie in David, dicendo post tantum temporis, sicut supra dictum est:

“Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra (Hebr. IV; Psal. XCIV),”

etc. Ut, inquam, in illam diei requiem introiret, ut in illius numeri septenarii sabbatismo cum Deo sabbatizaret homo idcirco conditus est; sed neque homo tunc introivit, neque diabolus, qui illum decepit, unquam introibit. Nam uterque sine Deo, imo contra Deum, in creatura mundi, et in semetipso voluit gloriari. Ait ergo:

“Numerus enim hominis est.”

Praemiserat autem:

“Si quis habet sapientiam, computet numerum bestiae.”

Ac si dicat: Si quis habet sapientiam, cum viderit illum hominem peccati, filium perditionis, potentem ac divitem, extollentem se, et resistentes sibi occidentem, et in omnibus magnifice gloriantem, recogitet ac perpendat quia quidquid loquitur, quidquid agit, non pertinet ad illam requiem, non est de illa septima Creatoris, de verbo Dei, de regno charitatis, sed totum tantummodo de creatura mundi, de concupiscentia oculorum (I Joan. II), de superbia vitae, ac proinde quasi certo confirmatus argumento sciat et dicat, quid ille homo non est ipse quem se esse dixit, non est Deus, sed fallaciter se ostendit, tanquam sit Deus. Cum igitur dixisset,

“numerus enim hominis est”

senarius simplex sive singularis, subintelligi potest, siquidem homo ille, homo tantum, et non etiam diabolus esset. At vero homo ille, quidem natura, sed diabolus in illo totus erit cum omni sua virtute, tota plenitudine, et ejusdem, videlicet hominis adventus, ut ait Apostolus, erit secundum operationem Satanae (II Thess. II). Sequitur ergo:

“Et numerus ejus sexcenti sexaginta sex.”

Ecce senarius numerus tertio repetitus, imo in decuplum, atque inde in centuplum multiplicatus est. Notum maxime arithmeticis sive abacistis est, quod nunc dicimus: Senarius character de primo, id est, singulari limite in secundum, id est, decimum transgressus, sexaginta facit, idemque in tertium, id est, centenum traductus, sexcentos efficit. Cum ergo dicit:

“et numerus ejus sexcenti sexaginta sex,”

senarius qui erat numerus hominis, ut jam dictum est, ad septimum diem, ad Sabbatam, id est requiem Dei propter suam praevaricationem non pertingentis, secundi et tertii limitis transgressione multiplicatus est. Quid est hoc, nisi quia diabolus Satanas, cujus secundum operationem ille homo veniet et qui in illo totus habitabit, postquam semel a requie Dei, a sabbatismo coelesti sese excussit, secundo ac tertio laborem suum multiplicavit? Nota replicamus, ubi, quando, quomodo numerum suum sic multiplicaverit transgressor antiquus, multiplicator laboriosus. Primo, ubi perfectis coelo et terra, et omni ornatu eorum,

“die septimo complevit Deus opus suum quod fecerat et requievit ab omni opere quod patrarat (Gen. II),”

ille cum requiescente Creatore in septimo ejus die non requiescebat, quinetiam jamdudum propter inquietudinem superbiae suae de coelo in istum caliginosum aerem projectus, in circuitu ambulabat impius et laborabat (Psal. XI). Erat ergo in numero senario, in ista sex dierum creatura, in quo videlicet senario, detineri dolens homo poenitens, septimumque diem suspirans dicit in Psalmo:

“Notum fac mihi, Domine, finem meum, et numerum dierum meorum, quis est, ut sciam quid desit mihi (Psal. XXXVIII);”

ille autem impius et praevaricator Angelus non sic, sed cum esset foris a requie sive septima die, et senarius ejus adhuc simplex sive singularis esset, non contentus fuit labore suo, sed adjecit per invidiam ut genus humanum in eumdem laborem traheret secum, decipiendo protoplastum. Hoc agendo utique transgressionem auxit, et recte sicut proprius, ita et hominis labor imputatur illi. Multiplicatus est ergo primus ejus senarius, et factus est jam numerus ejus sexaginta sex. Verum nec isto contentus, adjiciet adhuc ut illum hominem peccati, filium perditionis, totus ingrediatur, et faciet per illum id quod nunc de bestia maligna praesenti loco miramur. Illic nimirum tertia transgressione senarius ejus multiplicabitur, quando is qui hominem primum dolo decepit sine vi, idem et dolo in prodigiis mendacibus pariterque vi sive gladio Dei hominumque manifestus hostis utetur, perseverante invidia qua mundo mortem induxit, perseverante imo et in pejus aucta superbia qua sese in coelo adversus Deum extulit. Bene igitur cum dixisset,

“numerus enim hominis est,”

addidit:

“et numerus ejus sexcenti sexaginta sex,”

quia videlicet labor peccati, qui in homine cum Deo non sabbatizante simplex est, in illa bestia notis incrementis secundo ac tertio multiplicatus est. His animadversis non abs re esse cuiquam videri debet quod plagam mortis ejus haec scriptura ter commemorat. Primo, cum dicit,

“et vidi unum de capitibus suis quasi occisum in mortem, et plaga mortis ejus curata est.”

Secundo, cum dicit:

“et fecit terram, et inhabitantes in ea adorare bestiam primam, cujus curata est plaga mortis.”

Tertio, cum dicit,

“ut faciant imaginem bestiae, quae habet plagam gladii, et vixit.”

Ter namque malignus ille plagatus est. Primo, quando judicatus in coelo sententiam damnationis accepit (Isa. XIV); secundo, quando in serpente per quem deceperat hominem, maledictione multatus est (Gen. I); tertio, quando Dominus Jesus interficiet eum spiritu oris sui, et destruet illustratione adventus sui (Luc. X). Hic est verus bestiae numerus sexcenti sexaginta sex. Caeterum numerum nominis ejus quem qui non habuerit, vendere aut emere non poterit, sic falso illi attribuitur, sicut et ipsum nomen quo se jactat, ostendens se, tanquam sit Deus (II Thess. II). Numerus namque septenarius Dei est et Agni; Dei, inquam, qui die septimo requievit (Gen. II), et agui cujus in hoc ipso libro septem sunt cornua, septemque oculi. Denique quod haec bestia septem ostentat capita, violentum est atque contrarium. Contra illud quod Deus die septimo requievit, caput hujus septimum plagam habet mortis, plagam gladii, et non requiescit, sed semper laborat, et in labore vivit, juxta Psalmistam dicentem:

“Et laborabit in aeternum, et vivet adhuc in finem (Psal. XLVIII).”

Idcirco et sicut supra dictum est, et super septem capita ejus nomina blasphemiae, quia non est nomen ejus Deus, quod inscripsit suis capitibus, sicut illic memoravimus (Apoc. V). Quod si non est hoc nomen ejus, certe nec nominis numerus. Iste numerus meriti est, et pro vero illi attribuitur, sicut jam dictum est,

“sexcenti sexaginta sex,”

et nusquam ad septimum pervenit, quia nunquam poenitentiam egit, sive acturus est, ut requiescere possit.