CAPUT XV. Quomodo testante haec propheta, non fuerit ante vel praeter Christum, ex omnibus sanctis vel justis qui Ecclesiam, quam hic per Hierusalem insinuat, posset resuscitare jacentem sub praevaricatione Adae.

Hoc responso accepto propheta, qui supra dixerat: Consurge, consurge, induere fortitudinem, brachium Domini, etc., bonum confestim nuntium apportat et laetabundus clamat: Elevare, elevare, consurge, Hierusalem, quae bibisti de manu Domini calicem irae ejus, usque ad fundum calicem soporis bibisti, et potasti usaue ad faeces. Non est qui suscitet eam ex omnibus filiis quos genuit. Quaenam est ista Hierusalem, cui consolatio tam magnifica declamatur nisi universa electorum Ecclesia, quantacunque ab initio usque ad finem mundi, secundum praescientiam et praedestinationem Dei colligitur? Jacebat enim prostrata, per culpam primae praevaricationis, et non erat de omnibus filiis ejus quisquam quamlibet justus, qui universalem ejus ruinam suscitare aut restituere esset idoneus, nisi solus iste, qui supra pro consolatore promittitur, ut jam diximus. Ergo, o Hierusalem, inquit, o universa Ecclesia Dei, cujus consolationem ego audivi, elevare, elevare, consurge, subauditur de casu quo in Adam corruisti, quae in transgressione Evae bibisti de manu Domini calicem irae ejus. Usque ad fundum calicem soporis bibisti, et potasti usque ad faeces. Nihil reliquum fuit amarissimae potionis. Intus mors animae, quae a Deo te separavit, foris mors carnis, quae animam a corpore dividit. Hoc dicto, ad nos apostrophen facit, ut diligentes ad intelligendum simus et dicit: Non est qui suscitet eam ex omnibus filiis quos genuit, et non est qui apprehendat manum ejus ex omnibus filiis quos enutrivit. Hic nempe intellectu fidei opus est, ut sciamus quam necessarius mundo fuerit Christi Filii Dei adventus. Multos filios ista Hierusalem genuit, multos enutrivit. Genuit ante legem Abraham, Isaac et Jacob. Enutrivit sub lege Moysen, Samuel et David. Sed et isti omnes peccaverunt. Etsi quantulamcunque justitiam habuerunt actualem, originali peccato non caruerunt. Nam omnes, inquit Apostolus, in Adam peccaverunt (Rom. VI). Quomodo ergo quisquam ex omnibus his apprehenderet manum ejus, et suscitaret eam? Duo sunt, inquit, quae occurrerunt tibi. Quae sunt illa duo? Vastitas et contritio, et fames et gladius. Vastitas mortem animae, contritio mortem corporis designat. Item fames mortem animae, quae Deum cibum angelorum perdiderat, gladius mortem carnis significat, quae animam a corpore separat. Haec sunt duo quae occurrerunt tibi, propter culpam primae praevaricationis. Quis contristabitur super te? Quis consolabitur te? Quis, inquam, contristabitur super te, id est, quis poenitentiam pro te suscipiens, satisfaciet pro te, cum nemo quamlibet justorum, vel pro solo se queat satisfacere? Quis consolabitur te, subauditur, impetrata reconciliatione, acquisita pace, comparata tibi remissione peccatorum? Filii tui projecti sunt, dormierunt in capite omnium viarum, sicut bestia illaqueata, pleni indignatione Domini, increpatione Dei tui. Ergo quomodo illaqueata bestia clamare tantum potest, laqueum autem per semetipsam evadere non potest, sic filii tui projecti, et pro culpa priorum parentum exhaeredati, liberatorem tantum fide magna inclamare potuerunt, laqueum autem suorum, multo magis vero alienorum peccatorum solvere non potuerunt. Dormierunt in capite omnium viarum, mortui sunt, quotidie moriuntur pro communi conditione cunctorum viventium, pleni indignatione Domini dicentis: Qua die comederitis ex eo, morte moriemini (Gen. II), pleni increpatione Dei tui, superbiam hominis increpantis et dicentis: Quia pulvis es, et in pulverem reverteris (Gen. III). Idcirco audi hoc, paupercula, et ebria non a vino. Haec dicit dominator tuus, Dominus et Deus tuus, qui pugnavit pro vopulo suo: Ecce tuli de manu tua calicem soporis, fundum calicis indignationis meae, non adjiciens ut bibas illud ultra. Idcirco, inquit, quia nemo est ex filiis tuis qui suscitet te, ecce ego ipse Dominus Deus tuus tuli, id est, sine dubio tollam calicem illum de manu tua, moriens ipse pro destruenda morte tua, ut non bibas ultra, ut non moriaris in aeternum, semel sublato calice, de duplici morte resuscitata. Hoc audi et crede, o paupercula, non a vino vitae aeternae, quo inebriari debueras, sed absinthio mortis ebria. Nam haec dixit dominator tuus, qui olim pugnavit pro populo suo, ut educeret illum de Aegypto, pugnaturus iterum pro populo suo, ut eruat illum ab inferno. Et ponam, inquit, illud in manu eorum, qui te humiliaverunt, et dixerunt animae tuae: Incurvare ut transeamus. Nam revera pro eo quod te humiliaverunt et incurvaverunt ut transirent, ampliorem bibituri sunt damnationem diabolus et angeli ejus, licet non invitam, sed volentem te incurvaverunt, et per te transierunt. Hoc est quod subjungitur: Et posuisti in terra corpus tuum, et quasi viam transeuntibus. Et est sensus: Quomodo terra, quia inanimata est, et via quia trita est, non repugnat transeuntibus, sic tu non restitisti malignis spiritibus, animam tuam quaerentibus.