CAPUT XIV. Qualiter Christus ambulans per viam hujus vitae, in arbore, vel in terra nidum avis invenerit, et pullos tenuerit, et matrem abire permiserit.

Si ambulans per viam in arbore, vel in terra nidum avis inveneris, et matrem pullis, vel ovis incubantem desuper, non tenebis eam cum filiis, sed abire patieris, captos tenens filios, ut bene sit tibi, et longo vivas tempore. Parvis nominibus res pergrandes significantur, et ut magnificentius dictum sit, hic quoque in facie Moysi parvo velamine grandis splendor operitur. Nam cujus, aut qualis aviculae nidum hic aut ova oportet intelligi, consultus Jeremias propheta sic exprimit: Perdix fovit quae non peperit, fecit divitias et non in judicio. In dimidio dierum suorum derelinquet eas, et in novissimo suo erit insipiens (Jer. XVII). Perdix avicula fovit, inquit, quae non peperit. Solet enim furari et fovere ova comparis sui. Nati autem pulli audiunt clamorem ejus quae ova peperit, et continuo relicta illa quae furata est et ova furtiua fovit, ut divitias faceret et nidum suum ditaret, et non in judicio, id est, de rapina, recurrunt ad eam quae mater est, quae peperit prima. Propterea dicit, in dimidio dierum suorum derelinquet eas, et in novissimo suo erit insipiens. Inspienter enim dum deludere cupit, delusa est, et ars ejus a natura victa est. Perdix iste diabolus est, qui astutia sua massam generis humani, in primis parentibus Creatori subripuit, et ex tunc fovit quae non peperit, id est in vitiis hujus mundi male blanditus est eis, et in peccato, nasci fecit eos quos non creavit. Unde in Isaia sub nomine Assur gloriabundus dicit: Et detraxi quasi potens in sublimi resistentes, et invenit quasi nidum, manus mea fortitudinem populorum (Isai. X). Itaque quasi ova de nido sublimi, de nido alieno subripuit, de quibus pulli erant nascituri, quando de paradiso fraude eduxit homines, de quibus nascituri erant omnes filii Dei jam praedestinati, dicente Domino: Crescite et multiplicamini (Gen. I). Fecitque divitias, et non in judicio, quia videlicet princeps mundi hujus factus est et ab hominibus in templis idolorum, pro Deo cultus est ordine perverso. Sed in dimidio dierum suorum, inquit, derelinquet eas, quod jam factum est, et in novissimo suo erit insipiens, quod futurum est. Universitas namque dierum ejus usque ad ultimum judicium protenditur. Verum ante illum judicium qui judicaturus erat venit judicandus, et sine judicio raptas, cum judicio raptori per passionem suam sustulit divitias quemadmodum dicit: Nunc judicium est mundi, nunc princeps hujus mundi ejicietur foras. Et ego si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum (Joan. XII). Tandem in novissimo suo erit insipiens, id est insipientiae coarguetur, tunc videlicet, quando videntibus cunctis praecipitabitur (Job. XL). Igitur pulchre et venerabiliter tibi, o singularis auditor et factor legis, Christe Jesu, dicit haec sancta lex: Si ambulans per viam in arbore vel in terra nidum avis inveneris, et matrem pullis vel ovis incubantem desuper, etc. Nidus avis in arbore, populus fuit Israel sub praedicto quidem mundi principe, sed in legis altitudine natura quidem filius irae, sicut et caeteri, sed in alta fide Abrahae. Nidus avis in terra fuit universa gentilitas, sub pennis diaboli male fota, et in omni terrena cupiditate, Dei quoque ignorantiam habens, omnino depressa. Porro Filius Dei per viam ambulans utrobique nidum invenit, quia praesentis vitae mutabilitatem ingressus, utramque partem gratia sua respexit, absque distinctione Judaei et Graeci. Non, inquit, tenebis eam cum filiis, sed abire patieris, captas tenens filios. Matrem adulterinam quae, ut supra dictum est, fovit quae non peperit, non tenebis. Nec enim gratia liberatoris diabolum requisivit, sed tantum filios sibi gratia regenerandos requisivit. Idcirco capti tenentur filii ut salventur, idcirco mater talis abire permittitur, ut in novissimo suo perdatur.