CAPUT III. De his quae sequuntur in eodem libro Proverbiorum, quomodo fere totus sermo, quasi in conflictu sit per oppositionem justi et impii, sibi invicem adversantium et compugnantium secundum quod ait ipsa incarnata Sapientia:

“Non veni pacem mittere, sed gladium. ”

Ecce, ut arbitror, ostium apertum et intelligentia clarificata est in istam amplitudinem sive multitudinem Proverbiorum Salomonis. Quantum enim, quam mirabile spectaculum hic habes quicunque attendis; quantus hic est incursus, quantus conflictus sermonis sapientissimi, consistens in oppositione duorum sibi invicem adversantium, justi et impii contra se invicem compugnantium, per antitheta horum fere totus liber decurrit:

“Filius sapiens laetificat patrem, filius vero stultus moestitia est matris suae. Non proderunt thesauri impietatis, justitia vero liberabit a morte. Non affliget Dominus fame animam justi, et insidias impiorum subvertet (Prov. X).”

Sic incipientem opponere oppositiones tam multiplices justi et impii, sive sapientis et stulti, specta oculis intentis, et tunc demum in hoc spectaculo oppido delectaberis, si certos noveris terminos justi et impii, sive justitiae et impietatis. Quaenam est justitia nostra, nisi fides nostra? Sive quis est justus, nisi qui credit? Nam

“justus, ait Scriptura, ex fide vivit (Habac. II).”

Nimirum infidelitas econtra injustitia est, et infidelis derisor justi impius est. Pulcherrimum ergo hic est post aedificationem domus, quam per Incarnationis mysterium sapientia sibi aedificavit, in cunctis divisionibus sive oppositionibus libri hujus, illum intelligere gladium, de quo ipsa Sapientia incarnata dixit:

“Non veni pacem mittere, sed gladium (Matth. X).”

Extunc enim maxime, et multo plus quam eatenus, justi et impii, sive sapientes et stulti contra semetipsos divisi, ex suis studiis contrariis manifesti facti sunt. In qua nimirum rationabili consideratione illud quoque non minime delectat, quod in initio talium oppositionum prius oppositae consistunt: hinc sapientia mater justorum, et illinc stultitia mater impiorum. Ait enim:

“Principium sapientiae timor Domini, et scientia sanctorum prudentia. Per me enim multiplicabuntur dies tui, et addentur tibi anni vitae.”

Statimque subintulit:

“Mulier stulta et clamosa, plenaque illecebris, nihil omnino sciens, sedit in foribus domus suae super sellam in excelso urbis loco, ut vocaret transeuntes viam et pergentes itinere suo. Quis est parvulus? declinet ad me. Et vecordi locuta est: Aquae furtivae dulciores sunt, et panis absconditus suavior (Prov. IX).”

Nomine stultae mulieris, sine dubio denotat procacem nimisque loquacem, imo et fallacem sapientiam saeculi, extollentem se adversum sapientiam Dei, ex quo tempore, maxime illa domum, sicut jam supra dictum est, sibi aedificavit, et immolatis victimis suis, misit ancillas suas, ut vocarent ad arcem et ad moenia civitatis. Utriusque filiorum fines, scilicet filiorum sapientiae et filiorum stultitiae, quam diversi, imo quam contrarii fuerint vel sint, sequentis libri fere tota series declamare intendit, per antitheta, sicut jam dictum est, hujusmodi:

“Filius sapiens laetificat patrem, filius vero stultus moestitia est matris suae (Prov. X).”

Levemus in directum oculos nostros per omnem mundum, sive in fines, orbis terrae, quo exivit sonus apostolorum, ubi fusus est sanguis martyrum, ubicunque voce et litteris decertavit sapientia Patrum orthodoxorum pro gloria domus, quam sibi sapientia aedificavit, septemque ejus columnarum contra stultitiam Judaeorum, adversus impietatem paganorum et contra nequitiam haereticorum, et palam est, quia experimentis horum, quae ad hoc dicuntur per tot oppositiones sententiarum, omnia plena sunt.