|
|
“Vanitas enim vanitatum, dixit Ecclesiastes: Vanitas vanitatum et omnia
vanitas (Eccle. I),”
|
|
et homo ipse vanitas, sive vanitati similis factus est. Et ipse diabolus
non solummodo vanus, verum etiam totius vanitatis est princeps, quia Deo
frui contempsit, et in semetipso remanere noluit, ut jam dictum est.
Utrum in potestate Dei fuerit, quatenus nec iste de coelo, nec homo
illum imitans caderet, sive ejiceretur de paradiso, dicat ipse Dei
Filius, omnipotens ex omnipotente, Deus ex Deo:
|
“Non possum, ait, ego a meipso facere quidquam; sicut audio, judico
(Joan. XV).”
|
|
Unde sciendum quia judex injustus est, qui a semetipso facit, id est,
qui aliter judicat quam audit, sive intelligit. Hoc facere Deo
impossibile est, injustus enim [esse] omnino non potest. Et proinde
sicut audivit, sic illum judicare oportuit, ut sese non communicaret aut
impartiretur creaturae illi quae ausa est velle seipsam sufficere sibi.
Salva igitur omnipotentia, salva benevolentia Dei, ruente diabolo et
homine decepto, malum accidit, propter quod Deum sapientem laudabiliter
hominem fieri, et pro omnibus mori oportuit, aliterque homo salvari non
potuit, et hoc nimirum sensu fidelis animus non segnior, imo citatior
fit ad occurrendum, et gratias agendum charitati Dei, quia necessario
propter nos tantum se humiliavit. Nunc ad illud longe superius memoratum
Apostoli capitulum recurrere libet, quo dicit:
|
“Decebat enim eum, propter quem omnia et per quem omnia, qui multos
filios in gloriam adduxerat, auctorem salutis eorum per passionem
consummari (Hebr. II).”
|
|
Hic primum illud quaerere libet utrum iste Filius Dei, de quo hic sermo
est, etiam si peccatum, propter quod omnes morimur, non intercessisset,
homo fieret, an non. Nam de eo quod mortalis homo non fieret, quod
mortale corpus non assumeret, nisi peccatum accidisset, propter quod et
nos omnes facti sumus mortales, nulli dubium est, nulli nisi infideli
incognitum est. Illud quaerimus utrum hoc futurum, et humano generi
aliquo modo necessarium erat, ut Deus homo fieret caput et rex omnium,
ut nunc est, et quid de hoc respondebitur? Nimirum de omnibus sanctis et
electis certum est, quia nati fuissent omnes, et soli, si non accidisset
illud peccatum primae praevaricationis. Hinc Pater Augustinus in libro
decimo quarto De civitate Dei:
|
“Quisquis autem dicit primos homines non coituros fuisse, nec
generaturos nisi peccassent, quid dicit, nisi propter numerositatem
sanctorum necessarium hominis fuisse peccatum? Si enim non peccando soli
remanerent, quia, sicut putant, nisi peccassent generare non possent,
profecto ut non soli duo homines justi possent esse, sed multi,
necessarium peccatum fuit. Quod si credere absurdum est, illud potius
credendum quod sanctorum numerus, quantus complendae illi sufficit
beatissimae civitati, tantus existeret, et si nemo peccasset, quantus
nunc per Dei gratiam de multitudine colligitur peccatorum, quousque
filii saeculi hujus generant et generantur .”
|
|
Cum ergo de sanctis et electis omnibus dubium non sit, quod nascituri
forent omnes usque ad praefinitum numerum secundum propositum Dei, quo
ante peccatum benedicens:
|
“Crescite, ait, et multiplicamini (Gen. I),”
|
|
et absurdum sit putare, quod propter eos, ut nascerentur, peccatum
necessarium fuerit, quod de isto capite, et rege omnium electorum
angelorum et hominum sentiendum, nisi quod et ipse maxime causam
necessariam non habuerit ipsum peccatum, ut homo fieret ex hominibus
delicias suae charitatis habiturus cum filiis hominum (Prov. VIII). Ipse
est enim sapientia Dei, quae de isto suo proposito dicit,
|
“Dominus possedit me initio viarum suarum,”
|
|
(Prov. VIII) etc., quae ita concludit:
|
“Quando appendebat fundamenta terrae, cum eo eram cuncta componens, et
delectabar per singulos dies, ludens coram eo omni tempore, ludens in
orbe terrarum, et deliciae meae esse cum filiis hominum (Ibid.).”
|
|
Tantae charitatis propositum, quo proposuerat Deus Dei Verbum deliciari
cum filiis hominum, formam habendo circumscriptam ex natura humana in
medio angelorum et hominum, mirum et adoratione dignum, quia non
evacuavit ex adverso veniens peccatum, imo jam tunc factum est illud,
quod alibi sive aliunde dictum est:
|
“Ubi autem abundavit delictum, superabundavit et gratia (Rom. V).”
|
|
Ubi namque abundavit tantum tantae praevaricationis delictum, ubi super
mortem animae, qua mortui fuimus in illis parentibus nostris per illud
originale peccatum, accessit mors altera, mors scilicet corporis,
providentia Dei, dicentis ad hominem: Quia terra es, et in terram ibis
(Gen. III): gratiosum accessit praeceptum ad charitatem Filii
obedientis, quatenus ipse Filius talis fieret absque peccato, quales nos
propter peccatum facti fueramus, id est, non solum nostram, quam
proposuerat assumere naturam, offensus non resurgeret [refugeret?],
verum etiam propter nos usque ad mortem nostram descenderet, quod cum
maxime diceret, quemadmodum, ut jam meminimus, Apostolus dicit:
|
“Decebat enim eum propter quem omnia, et per quem omnia, qui multos
filios in gloriam adduxerat, auctorem salutis eorum per passionem
consummari (Hebr. II).”
|
|
In hac ergo consummatione, eo quod per passionem consummatus est ipse
auctor salutis nostrae, pondus est paterni praecepti, decus est
obedientiae Filii paternae dilectionis, de quo idem Apostolus dicit:
|
“Humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad mortem, mortem autem
crucis (Philip. II).”
|
|
Et alibi:
|
“Qui etiam proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus
tradidit illum (Rom. VIII).”
|
|
Et ipse Filius ipsa nocte qua tradebatur, ait ad discipulos suos:
|
“Sed ut cognoscat mundus, quia ego diligo Patrem, et sicut mandatum
dedit mihi Pater sic facio (Joan. XIV).”
|
|
Et quia per charitatem Pater hoc mandatum dedit, et per charitatem
Filius obedivit usque ad mortem crucis, ipsa autem charitas sanctus est
Spiritus eorumdem Patris et Filii, recte et venerabiliter idem Apostolus
ad Hebraeos dicit:
|
“Sanguis Christi qui per Spiritum sanctum semetipsum obtulit immaculatum
Deo, emundavit conscientiam nostram ab operibus mortuis, ad serviendum
Deo viventi (Hebr. IX).”
|
|
|
|