CAPUT XVIII. Alia scientia de similitudine novem ordinum angelorum, et novem charismatum Spiritus sancti, quae secundum Apostolum hominibus data sunt, dicentem:

“Alii quidem per spiritum datur sermo sapientiae,”

etc.

Nunc jam, quia sermo idem nos laetificavit secundum speciem quam Dominus ipse fundavit, dicens:

“Aequales enim sunt angelis, cum sint filii resurrectionis (Luc. XX),”

quia, inquam, sumus ejusdem novenis ordinibus disponendi, perpulchrum est considerare, quia quot sunt illic a Spiritu oris Domini ornamenta coelorum, tot sunt hic in hominibus sanctis ab eodem spiritu divisiones gratiarum. Sic enim ait Apostolus:

“Unicuique autem datur manifestatio Spiritus ad utilitatem: alii quidem per Spiritum datur sermo sapientiae, alii autem sermo scientiae secundum eumdem Spiritum, alteri fides in eodem Spiritu; alii gratia sanitatum in uno Spiritu; alii operatio virtutum, alii prophetia, alii discretio spirituum, alii genera linguarum, alii interpretatio sermonum. Haec autem omnia operatur unus atque idem Spiritus, dividens singulis prout vult (I Cor. XII).”

Hoc ergo qui perpendit, scilicet electionem ex hominibus tot esse charismatum varietate ornatam, quot ordinibus illos beatus spiritus constat esse distinctos; potest etiam apte secundum eadem charismata conjicere, qui vel quales homines, quibus aut cujus ordinis angelis similes debeant existimari. Denique qui habent interpretationem sermonum, ut saltem in una lingua possint enuntiare sensum Scripturarum ad utilitatem audientium, nonne angeli sunt?

“Labia enim sacerdotis, ut Dominus in Malachia, custodiunt scientiam, et legem requirent ex ore ejus, quia angelus Domini exercituum est (Malach. II).”

Qui autem etiam genera linguarum acceperunt, in hoc ipsum non una lingua, verum etiam variis linguis efficere possint, et de gente in gentem transferre ac dilatare Verbum Dei, quod maxime sanctis datum est apostolis, nonne merito dicuntur et sunt archangeli? In discretione spirituum nimirum dignitatem judiciariam recte intelligis, quod jure vocentur throni, eo quod de spiritibus Deo in ipsis praesidente, judicare noverint, juxta illud:

“Nolite omni spiritui credere, sed probate spiritus si ex Deo sunt (I Joan. IV).”

In gratia prophetica non incongrue dominationum agnoscitur auctoritas, quia profecto regibus quoque prophetae dominati sunt, maximeque Elias et Elisaeus, nam Elisaeo quoque clamavit rex:

“Pater mi, Pater mi, currus Israel et auriga ejus (IV Reg. XIII),”

caeterisque regibus prophetae dominati sunt, et maximo prophetarum Moysi dictum est:

“Ecce constitui te deum Pharaonis (Exod. VII).”

Fides nonne principatum meretur? Denique et Abraham (Rom. IV), et Isaac, et Jacob, et David propter fidem, sive justitiam fide, patriarchae, id est, Patrum principes nominati sunt, et Petrus quoque apostolus ob excellentiam fidei, princeps apostolorum nominari meretur. Ergo et omnes quorum fides praeclarior habetur, recte principatus nominantur, et ipsi fratribus suis, sive Ecclesiis Christi principari, id est, praeesse digni habentur. Gratia sanitatum et operatio virtutum hoc maxime differunt, quod gratia sanitatum circa infirma corpora expenditur, sive per impositionem manuum, sive per alium quemlibet modum. Operatio vero virtutum extrinsecus exhibetur in rebus exterioribus, in elementis hujus mundi, sicut maxime factum est per manum Moysi, qui circa corporum sanitatem ferre hoc solum fecisse legitur, quod Mariae sororis suae Iepram sanavit (Num. XII). Quibus ergo gratia sanitatum data est, nonne inter potestates, et quibus operatio virtutum data est, nonne jure reputantur inter virtutes? Porro quibus sermo scientiae, ipsi sunt tanquam cherubim, et quibus sermo sapientiae datus est, ipsi sunt tanquam seraphim. In illa gratia maxime apostolus Paulus claruit, habuit enim scientiam non solum Dei, verum etiam saeculi; in ista vero Joannes dilectus Domini, cujus sermo totus versatur circa charitatem, quae vera sapientia est, et auditores intendit accendere igne amoris Dei, secundum ipsum vocabulum seraphim.