CAPUT XIX. Quomodo id quod dixerat,

“inglorius erit super viros aspectus ejus,”

latius querula voce declamet propheta, ab eo quod ait:

“Quis credidit auditui nostro,”

usque ad id:

“Et cum sceleratis reputatus est.”

(CAP. LIII.) Quis credidit auditui nostro, et brachium Domini cui revelatum est? Et ascendit sicut virgultum coram eo, et sicut radix de terra sitienti. Non est species ei neque decor, et vidimus eum, et non erat aspectus, et desideravimus eum; despectum, et novissimum virorum, virum doiorum, et scientem infirmitatem. Et quasi absconditus vultus ejus et despectus, unde nec reputavimus eum. Hoc est quod supra dixit, inglorius erit super viros aspectus ejus. Latius illud de vulnerato corde, emissa in altum voce, declamat propheta venerandus, illis merito comparandus quibus ille, cum jam inglorius esset, ita loquebatur. Mulier cum parit, tristitiam habet, quia venit hora ejus. Et vos igitur nunc quidem tristitiam habetis (Joan. XVI), etc. Vere enim sicut gemitus mulieris parturientis. sic istae voces dolorem sonant animae compatientis. Quis, inquam, credidit auditui nostro? subauditur ex Judaico populo. Et brachium Domini, cui revelatum est, videlicet dum in forma contemptibili humilis Filius Dei adversus superbum diabolum consurgeret? Nam cum sit brachium, id est fortitudo Domini, aspectus ejus super viros inglorius fuit, et sicut ascendit virgultum, sive radix de terra sitienti, videlicet macro cortice folioque decrepito, quia vim non habet humoris, sic ascendit coram Domino hoc brachium suum de terra maledicta Judaicae siccitatis, non habente humorem fidei. Et in oculis quidem illorum, quasi tale virgultum, vel talis erat radix, caeterum in oculis Domini, simul etiam in oculis omnis fidem habentis, sic erat et est, tanquam lignum quod plantatum est non in terra sitienti, sed secus decursus aquarum (Psal. I) plenitudinis Spiritus sancti de quo et conceptus ascendit. Non est species ei neque decor, videlicet dum consputus, et alapis caesus, alba veste illusus, et spinis coronatus, tandemque cruci affixus reputatur inter sceleratos. Interim neque species divinae virtutis, neque decor mundissimae et sanctae humilitatis inesse videtur illi. Et vidimus eum, et non erat aspectus. Haec et caetera sic legenda sunt, ut humana aestimatio subaudiatur. Nam de veritate rei certissimus continuo subjungit propheticus spiritus: Vere languores nostros ipse tulit, et dolores nostros ipse portavit. Et nos reputavimus eum quasi leprosum et percussum a Deo, et humiliatum. Ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras, attritus est propter scelera nostra. Disciplina pacis nostrae super eum, et livore ejus sanati sumus. Omnes nos quasi oves erravimus, unusquisque in viam suam declinavit, et Dominus posuit in eo iniquitatem omnium nostrum. Oblatus est, quia ipse voluit, et non aperuit os suum. Illa quae ante haec dixerat, illa, inquam, sola oculi stultorum viderunt, qui in finibus terrae sunt, qui intus non aspiciunt, quia in capite, id est in corde non sunt. Attamen prae magnitudine doloris, prae immensitate justae compassionis, sese propheta cum talibus adnumeravit, vidimus, inquiens, eum, desideravimus eum despectum et novissimum virorum, unde nec reputavimus eum. Haec autem ex judicio dixit verae rationis, vel ratae veritatis, quia vere non suos, sed nostros languores ipse tulit, non suos, sed nostros dolores ipse pertavit, non propter suas, sed propter nostras iniquitates ipse vulneratus est, non propter sua, sed propter scelera nostra attritus est. Et nos, inquit, putavimus eam quasi leprosum. Qui nos ita putavimus? Nunquid prophetae, quorum ego unus sum? Non utique sed nos, infelix Judaismus, concisa circumcisio, dura incircumcisio, de quibus et nos secundum massam fuimus, sed secundum fidem exinde discernimur. Putavimus eum quasi leprosum. Imo putari voluimus quasi leprosum a Deo lepra percussum et humitiatum, ita ut contaminari diceremus omnem qui sequeretur eum, qui crederet in eum, quomodo inquinatur, secundum legem, qui tangit leprosum. Idcirco extra portam ejectum condemnavimus eum, crucifiximus eum, ut consequenter nemo dubitaret, illum a Deo esse maledictum juxta legem dicentem: Maledictus a Deo est, qui pendet in ligno (Deut. XXI). Ibi illum, id est extra portam civitatis ejectum deridentes, putavimus nos legem implesse, jubentem ejici extra portam leprosum (Lev. XIII; Num. V). Quid porro? Disciplina pacis nostrae super eum, id est reconciliati et pacificati sumus Deo, per illum tam dure disciplinatum, tam atrociter flagellis caesum, tam crudeliter clavis et lancea vulneratum. Illo tali livore corporis ejus nos et in corpore et in anima sanati sumus. Nos omnes quasi oves insipientes erravimus, Dominus autem posuit in eo iniquitatem omnium nostrum, ut solus vapularet illud quod nos omnes errando commeruimus. Quomodo vel quo jure unus portavit iniquitatem omnium? Videlicet quia nos brutae oves, ille autem rationalis pastor est. Quomodo in statera rationis, unus pastor centum ovibus pro dignitate rationalitatis, tanto ille nobis omnibus praeponderat pro virtute divinitatis. Non ergo ululet lupus murmurando dicens, quia minus rapui et plus exsolvi. Nam ille unus quem nil sibi debentem rapuit melior omnibus nobis est, quos reddidit, quasi juste aliquando possessos pro debito peccati. Bene igitur Dominus posuit in eo iniquitatem omnium nostrum, et bene ille praedictum sciens fructum, oblatus est, quia ipse voluit, et non aperuit os suum. Bene sicut ovis ad occisionem ductus est, et sicut agnus coram tondente se obmutuit, et non aperuit os suum, ut non solum non sanguine suo redimeret, sed et lanis operiret, ut algentes infidelitate sua veste calefaceret. Quid deinde? De angustia, inquit, et de judicio sublatus est. Solutis enim doloribus inferni, suscitavit illum Deus, juxta quod impossibile erat teneri illum ab eo (Act. II), et ecce leo est, et fortiter rugit, qui velut agnus coram tondente se obmutuit. Generationem ejus quis enarrabit? Quia abcissus est de terra viventium. Extunc quidem, ex quo de angustia et de judicio sublatus est, resurgendo a mortuis, ut jam non moriatur, et mors illi ultra non dominetur (Rom. VI), extunc, inquam, praedicatur, quia est Filius Dei, et Filius Virginis. Sed utramlibet generationem quis enarrabit? Nam utraque mirabilis, et utraque ineffabilis est. Nam ineffabile est quod divina generatione Pater in psalmo: Eructavit, inquit, cor meum verbum bonum (Psal. XLIV), ineffabile itidem est quod de carnis generatione recte hic dictum intelligitur, qua abscissus est de terra viventium. De terra, inquam, non morientium, sive mortuorum morte peccati, qua omnes in Adam mortui sunt, sed de terra viventium, id est de terra virginea per sanctum vivificata Spiritum, abscissus est. Abscissus, inquam, subauditur sine manibus, quemadmodum et Daniel. Abscissus est, inquit, lapis de monte sine manibus, et percussit statuam in pedibus ejus (Dan. II). Propter scelus populi mei percussi eum, subauditur, ego Deus Pater hunc Filium Christum. Unde Apostolus: Qui etiam proprio filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum (Rom. VIII). Haec interlocuto Patre, subsequens propheta, complet sententiam. Et dabit impios pro sepultura, et divites pro morte sua, eo quod iniquitatem non fecerit, neque dolus fuerit in ore ejus, et Dominus voluit conterere eum in infirmitate. Impios, inquam, et divites, qui extento collo, moverunt, super eum caput, cum inglorius esset eis aspectus ejus, dabit pro sepultura et morte sua, subauditur, in manus Romanorum et in potestate malignorum spiritum, juxta illud Davidicum: Tradentur in manus gladii, partes vulpium erunt, (Psal. LXII.) Quia non sicut calumniati sunt, malefactor hic erat, sed iniquitatem non fecit, neque inventus est dolus in ore ejus. Et Dominus, inquit, voluit conterere eum in infirmitate. Quae tandem, Domine, utilitas erit in illa tali voluntate ejus? Sequitur: Si posuerit pro peccato animam suam, videbit semen longaevum, et voluntas Domini in manu ejus dirigetur. Et est sensus: Si aeterno Patri Adae debitum moriendo solverit, aeternae regenerationis Pater erit, et sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in illo omnes vivificabuntur (I Cor. XV). Nam haec est voluntas Domini, quae in manu ejus dirigetur. Videbit semen longaeuvum novus hic Adam, quod aevi brevis fecerat esse ille verus Adam. Nam ille fecit ut in pulverem de quo sumpti sumus omnes reverteremur, hic faciet ut omnes resurgamus, et longaevi, id est jam immortales simus. Pro eo quod laboravit anima ejus, videbit et saturabitur. Laboravit, subauditur in morte, anima ejus, et pro eo videbit illud semen longaevum, et saturabitur charitas ejus, quippe cui nostra salus cibus deliciosus. In scientia sua justificabit ipse justus servos meos multos. Hoc est quod Apostolus vehementer insistendo commendat in Epistola ad Romanos, quia sicut per inobedientiam unius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per unius obedientiam, justi constituentur multi (Rom. V). Quae est enim scientia ejus nisi obedientia ejus? Cum esset Filius Dei, inquit idem Apostolus, didicit ex his quae passus est obedientiam, et consummatus factus est omnibus obtemperantibus sibi causa salutis aeternae (Hebr. V). Ergo in scientia sua, id est in obedientia sua, inquit Deus Pater, justificabit ipse justus servos meos multos. Statimque subjungit: Et iniquitates eorum ipse portabit. Portabit, inquit, sicut pontifex idemque hostia quia pro justificandis peccatoribus oblatus est. Ideo dispertiam ei plurimos, et fortium dividet spolia, pro eo quod tradidit in mortem animam suam et cum sceleratis reputatus est, et ipse multorum peccata tulit, et pro transgressoribus exoravit. Quia, inquit, iniquitatem eorum ipse portavit, ideo dispertiam ei plurimos, ut videlicet per multas mansiones dispertiti, uno fruantur regno, et fortium, id est malignorum spiritiuum, spolia dividet, qui fortes erant, antequam ipse humanum corpus assumeret, et forti armato superato, fortior ipse domum ejus diriperet (Luc. XI). Pro transgressibus, inquit, oravit. Non solummodo pro transgressoribus oravit dicens: Pater, ignosce illis, nesciunt enim quid faciunt (Luc. XXIII), sed tota passio ejus oratio pro transgressoribus fuit, qui eramus nos, nam in Adam omnes peccavimus, omnes transgressi sumus. Et pro transgressoribus, quidem, sed non pro omnibus oravit, et peccata non omnium, sed multorum peccata tulit. Quod statim in illis duobus sceleratis, inter quos reputatus est, spectabile est. Alterum reliquit, alterius peccata tulit eumque secum in paradisum recepit.