CAPUT XIII.

Quomodo numerus trium personarum nihil inde auctus sit, quod homo factus est Filius Dei, nec idcirco quaternitas, sed dicatur et sit nihilominus Trinitas.

Quamvis autem Filius incarnatus sit, idemque Deus et homo sit, non crescit ex eo personarum pluralitas, ut quae ante Incarnationem ejus erat Trinitas, post dicatur aut sit quaternitas. Non enim duos Ecclesia catholica recipit filios, imo anathematizat Nestorium et omnes, qui unum ante saecula, alium profitentur post carnis assumptionem. Nam duo quidem, id est duas substantias; duo, inquam, neutro genere, non masculino; duos, id est duas in Christo praedicamus personas. Et sicut homo sedens in equo, non duo sunt, sed unus eques, sic Deus in homine non duo Christi, sed unus est Christus. Quomodo enim de diversarum specierum individuis duos aut tres praedicabis, cum unum substantiae nomen subjicere non possis? Verbi gratia: Hic homo, atque hic equus diversarum specierum, id est hominis et equi individua sunt. Si ergo de hoc equo et de hoc homine loquens, duos dixeris, inconveniente hoc mobile praedicabis, cum substantiale fixum non sit, quod subjicere possis, quia neque homines neque equos de uno homine et uno equo dicere ratio permittit. Non minus inconvenienter de Christo praedicabis duos. Nam quomodo constat hic eques ex hoc homine et ex hoc equo, sicut et Christus constat ex hoc individuo Dei quod est verbum Patris, et ex hoc individuo hominis, quod ex virgine Maria nascendo initium sumpsit. Dubium autem non est quod Deus et homo diversae sint species, omnino substantialibus differentiis longe ad invicem distantes, ab usque generalissimi generis, quod est substantia, divisione prima. Nam sub corporeo longe infra continetur homo, Deus autem verus sub incorporeo. Si ergo de Christo loquens dixeris duos, inconvenienter praedicabis, quia non est fixum substantiale quod congrue subjicere possis. Nec si Christos subjeceris, recte dixisti, quia Christus nec substantiale nomen est, sed est nomen officii, nec magis de Deo et homine, duos recte potes praedicare Christos, quam duos equites de homine et equo. Sed et minus convenienter de Deo et homine duos dicis Christos, quam de homine et equo equites duos, quia Deus homini unitus, nunquam separabitur; homo autem equo sedens, quoties descendit, toties separatur. Nec incongrue similitudo haec pro argumento sumpta est, quoniam in Christo divinitas humanitate tanquam equo usa est. Unde in Zacharia propheta equus roseus ostenditur (Zach. I), et in Evangelio Samaritanus hominem a latronibus convulneratum, jumento suo imposuisse legitur (Luc. XVII). Itaque quemadmodum filius tuus, si egressus pedes, forte sedens equo ad te revertitur, non idcirco tecum personas triplicat, sed tantum ut prius geminat; non enim dignum est ut cum filio tuo filius jumenti personam duplicet: sic Filius Dei, Verbum Patris in sola divinitate eructatum in uterum Virginis, dum cum humanitate redit ad dexteram Patris, personarum numerus non inde succrescit, quia dignum non est ut cum natura Dei personam duplicet natura hominis, quae ab illa substantia, et pluribus et majoribus distat differentiis, quam equus ab homine. Nam hominem ab equo rationalis differentia sejungit, hominem autem a Deo plurimae secernunt, quas enumerare longum est, substantiales differentiae.