CAP. VIII.


VERS. 1.

Sapientia hominis lucet in vultu ejus, et potentissimus faciem illius commutabit. Supra docuerat, difficile bonum hominem reperiri, et venientem contra eliserat quaestionem, a Deo bonos homines conditos, sed sponte sua ad peccata delapsos, nunc quid boni homini dederit Deus quasi gloriabundus enumerat, sapientiam scilicet atque rationem, providentiam occulta Dei nosse mysteria, in arcana ejus sensu cordis intrare. Oblique autem de se loquitur, quod nemo ita fuerit sapiens ut ipse, et nullus sic scierit problematum solutiones, et sapientia ejus a cuncto laudata sit populo, quae non intrinsecus latuerit, sed et in superficie corporis, et speculo vultus eluxerit, ultraque omnes homines prudentiam mentis in facie sua pinxerit. Et revera cum multi sint qui sapientiam repromittant, difficile invenitur qui discernere queat virum sapientem ab his qui videntur esse sapientes. Et cum sint plurimi qui Scripturarum occulta dicant posse se solvere, rarus est qui veram inveniat solutionem. Quod autem sequitur, sapientia hominis lucet in vultu ejus, ita possumus explanare, ut Pauli verba ponamus: Nos autem omnes revelata facie gloriam Domini speculantes (II Cor. III), et Psalmistae canentis: Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine (Psal. IV). Sapientiam autem hic hominis non aliam dicit absque sapientia Dei, quae cum sapientia Dei sit, juxta possibilitatem capacitatis hominis, esse ejus incipit qui se habere meruerit. Omnis haereticus et falsum dogma defendens, impudenti vultu est. Denique Marcion et Valentinus, melioris se dicunt naturae esse quam Conditor est. Et hoc posset aliqua ex parte fieri, si spem se hujus rei habere contenderent, et non jam possiderent naturam. Neque super hoc verbo mundana tacuit sapientia, quod sapientia hominis luceat in vultu ejus, quia philosophi hoc in ipsa vultus viderunt figura. Ex illis enim Plato ubi disputat ore Timaei de anima mundi quam fabricata est sapientia, ostendit formam capitis teretem et globosam ad mundi exemplar in arce corporis a Deo factam, ut corpus subsit capiti tanquam servus, et partes capitis anteriores praeponens postremis, oculisque et sensibus perornans, ancillas mentis, et vultum atque faciem appellavit. Haec utique verba Platonis veris ut reor proxima sunt. Mens enim sedet in solio capitis, et quasi dominatur in arce, regens quinque sensus et praebens unicuique debita stipendia. Sed quare dicit Plato formam capitis teretem esse et globosam? Certe quod dixit Moses: Formavit Deus hominem ad imaginem suam (Gen. I) hoc dicit Ecclesiastes: Sapientia hominis lucet in vultu ejus. Quod ergo sensit Moses, quod sensit Ecclesiastes, forte sensit et Plato, qui philosophando pinxit formam capitis esse teretem et globosam. Quod philosophi corpus divinum esse putabant, dicebant illud esse teres et globosum. Sicut rotunda sine principio sunt et fine, ita Deus principium non habet aut finem, quemadmodum ipse dicit: Ego A et [o][qu] principium et finis (Apoc. I). Est autem intus solidum, quod globosum esse dicitur. Tale caput est Deus, in se teres et rotundus, circumdans omnia, virtute solida globosus. Forma vero humani capitis teres et globosa, quod imago Dei sit, teres et globosa in conum defluit. Quid est conus? Conus res teres atque in longum deflexa vocatur linea ut a puncto, dias elongatur ab uno. Quid significet teres capitis in conumque figura reflexa, credo antiquos patres voluisse, non tam litteris quam signis prodere nobis. Nam pictura format humanam formam, videmus quomodo a tereti in conum deflexa figura pictura circumdet caput ad mentum usque reflexa. Picturae litterae sunt simplicium. Pictura demonstrat indocto, quod littera docto, quod sit teres forma apta Deo, et reflexa homini. A tereti deflexa figura in conum significat quod de tereti mente Dei ratio fluit ad nos, et nos Deo similes, non aequales facit. Inde fluens sapientia in vultu hominis lucet, ut cognoscat homo quod ad imaginem Dei factus sit. Si autem non luceat sapientia in vultu ejus ut stet homo justus et rectus, facies ejus immutabitur, non mutato vultu naturae, sed honore. Mutata quippe facie, quid est homo nisi nomen inane?