CAPUT 5

“Dicit ei Philippus: Ducentorum denariorum panes non sufficerent eis, ut unusquisque modicum quid acciperet.”

Tale namque est hoc ac si dicant hi quibus Evangelii dispensatio credita est: Omnium magistrorum veterum pariter et novorum doctrina non quidquam efficiet, ut gens stolida et antiqua, fame audiendi Verbum Dei praemortua, modicum quid fidei vel Christianae religionis accipiat.

“Dicit ei unus ex discipulis ejus Andreas, frater Simonis Petri: Est puer hic unus, qui habet quinque panes hordeaceos et duos pisces. Sed haec quid sunt inter tantos?”

Quis iste puer fuerit, vel cujus in obsequium, utrumne Christi et discipulorum ejus, an quorumlibet e turba, venalia haec portaverit, juxta historiam ignoramus. Caeterum quacunque in solitudine, quacunque in deserti, id est, saeculi hujus regione, turba gentium Christum sequitur trans mare baptismi ejus, ut videat signa quae facit super his qui infirmabantur, diversis peccatorum languoribus, illuc adest puer stultitiae magnitudine cunctis notus, scilicet ille Judaeorum

“populus, qui pro eo quod non habuit scientiam, captivus ductus est (Isa. V);”

populus, inquam, dissipatus, puer sensu, sed malitia veteranus, qui sanguine Christi pollutus, cecidit in ore gladii sub Tito et Vespasiano imperatoribus, et in omnes gentes captivus ductus est. Quocunque Christum turba credentium secuta est (I Cor. XIV), illuc iste puer deportavit se, cum integros quinque Mosaicae legis panes, id est totidem libros; duos quoque pisces, id est prophetas omnes et Psalmos, Legem simul et Evangelium testificantes, vel unum eumdem Christum regem simul et sacerdotem, claris praeconiis concinentes. Illos Scripturarum panes ac pisces, collo servili bajulat nec manducat, sudat sub onere litterae, nec attingit manu vel dente medullam spiritualis intelligentiae. Non ergo sibi sed omni mundo portat, ut omnis homo vel quaeque gens testimonia Christi, quam antiquissima sint, de vicino audiat: ut non dicat paganus sive haereticus, a nobis conficta esse quaecunque de Christo contra eos proferimus testimonia; quaecunque de rege et sponso suo Catholica contra omnes veritatis adversarios praedicat Ecclesia, nec negare queat idem puer stultus, suo convictus onere, id est lege sua. Nam quemadmodum filii Ruben, Gad, et dimidiae tribus Manasse, nolentes transire cum caeteris filiis Israel ad habitandum trans Jordanem, et citra ipsum caulas ovium fabricantes et stabula armentorum, nos ipsi, inquiunt, armati et accincti pergemus ad praelium ante filios Israel, donec introducamus eos ad loca sua, usque dum possideant haereditatem suam, nec quidquam quaerimus trans Jordanem, quia jam habemus possessionem nostram, et ita egerunt (Num. XXXII); sic iste populus, qui noluit nobiscum transire Christi baptismum, tamen hic inter nos est, portans non sibi, ut praedictum est, sed nobis omnes Scripturas legis et prophetarum, quae uno eodemque sensu cibus et arma nobis sunt, neque dimittunt nos, donec perveniat ad victoriam auditorium nostrum, sive contra paganum sive haereticum, sive etiam contra ipsum armaturae nostrae portatorem quidquam dicendum sit vel agendum.

“Est igitur puer unus hic, habens quinque panes hordeaceos et duos pisces,”

id est quinque Moysi libros, sub tenacissima litterae palea, granum spiritus continens, Prophetasque et Psalmos Christum testificantes. Sed haec quid sunt inter tantos? Videlicet si ita permaneant, quomodo iste puer illos circumportat, permodicum et nimis parum est. Esurientium quippe multitudo magna est, et in ipsa multitudine aliqui sunt magni, id est, magnae capaces scientiae, oratores atque philosophi. Nam et de ipsis nonnulli veniunt ad fidem Christi. At illae Scripturae secundum litteralem sensum non valde magnae sunt. Quid enim magnum apponeretur avido convivae, id est, cuilibet philosopho vel oratori, vocato et sedenti ad mensam Christi, cum non nisi secundum litteram legeretur illi, quia

“Abraham duos habuit filios, unum de ancilla et unum de libera (Gen. XII; Galat. IV);”

vel quia minor ex filiis Isaac, scilicet Jacob, astu matris majori filio benedictionem praeripuit, contectus hirsutis haedorum pelliculis? (Gen. XXVII.) Sic et in plerisque gestis, mandatis, sive holocaustis adeo macra littera est ut quamlibet esurienti vel Dei Verbum desideranti, in ipso desiderio fastidium generare possit, nisi ad Christi manus implenda haec Scriptura pervenisset.