CAPUT XX. De superbia Saulis, cujus indicia fuerunt peccata maxima, alterum quo sacrificium obtulit, alterum quo Amalech percutere et delere jussus, obedire contempsit, insuper et peccatum suum defendit.

Arbor magna et fertilis valde cito inveteravit, quae tantum duobus annis fruetificandi gratiam retinens statim, corrupta radice, frondium venustatem simul et fructuum honorem perdidit. Qualis putas vermis intrinsecus radicem ejus momordit? Utique vermis superbiae, quo et ille vitiatus computrescere potuit de quo et in Ezechiele dicit verbum Domini:

“Ecce Assur quasi cedrus in libano pulcher ramis et frondibus nemorosis, excelsusque altitudine, et inter condensas frondes elevatum est cacumen ejus.”

Ac deinceps:

“Pro eo quod sublimatus est in altitudine, et dedit summitatem suam virentem et condensam, atque elevatum est cor ejus in altitudine sua, tradidi eum in manu fortissimi gentium (Ezech. XXXI).”

Plane et de isto veraciter dicas, quia pro eo quod elevatum est cor ejus in altitudine sua, tradidit eum Deus in manu fortissimi gentium. Nam Spiritus Domini recessit ab eo, et exagitabat eum spiritus nequam a Domino. Duo peccata poenam hanc praecedentia, jam dictae ejus superbiae nobis indicio sunt. Primum est quod homo non de tribu Levi, sed de tribu Benjamin regio fastu nihil sibi non licere arbitratus (CAP. XIII):

“Afferte,”

ait,

“mihi holocaustum, et pacifica, et obtulit holocaustum.”

Hoc nimis grande fuit regis supercilium, digne superno judicio feriendum. Quid enim tale fecit Ozias Davidici generis, de tribu Juda? Tantum ingressus templum Domini adolere voluit incensum Domini super altare thymiamatis. At vero statim coelestis ultio superbiam ejus loco competenti percussit, orta est enim lepra in fronte ejus in domo Domini coram sacerdotibus, unde et leprosus usque ad diem mortis suae habitavit secundum legem leprosi in domo separata, plenus lepra, ob quam ejectus fuerat de domo Domini (II Paral. XXVI). Quanto magis iste projiciendus fuit, qui totum sibi sacerdotis officium usurpavit? Illic ergo dicitur ei:

“Nequaquam regnum tuum ultra consurget. Quaesivit Dominus sibi virum juxta cor suum,”

etc. Secundum illud fuit quod jussus in verbo vel voce Domini ire, et percutere Amalech, et demoliri universa ejus, non parcere ei, sed interficere a viro usque ad mulierem, et parvulum atque lactentem, bovem et ovem, camelum et asinum; non fecit sic, sed in derogationem supernae severitatis, ausus est parcere Agag, et optimis gregibus ovium, et armentorum: et vestibus et arietibus et universis quae pulchra erant, nec voluit disperdere ea. In hac superbia praesumpti quoque superius sacerdotii usum retinebat. Nam deinceps scriptum est (CAP. XV):

“Venit ergo Samuel ad Saul, et Saul offerebat holocaustum Domino, de juitiis praedarum quae attulerat de Amalech.”

Nonne supra quia necessitate compulsus obtulit holocaustum, dixerat ei Samuel:

“Nequaquam regnum ultra consurget?”

Itaque perseverans in malis peccatum non mutavit, sed auxit, quando optimis quibusque pepercit, et Agag reservavit, contra imperium Domini, non solum praesentis transgressor praecepti, sed et veteris contemptor Scripturae Dei. Dixerat enim Dominus Moysi, ubi venerat Amalech et pugnaverat contra Israel:

“Scribe hoc ob monumentum in libro, et trade auribus Josue. Delebo enim memoriam Amalech sub coelo (Exod. XVII).”

Praeterea, quod nequissimum est, redargutus in sermone Domini dicentis:

“Nonne cum parvulus esses in oculis tuis, caput in tribubus Israel factus es? Quare ergo non audisti vocem Domini, sed versus ad praedam es, et fecisti malum in oculis Domini.”

Refellere ausus arguentem se de peccato Spiritum Domini, cum superba defensione dicit:

“Imo audivi vocem Domini, et ambulavi in via per quam misit me Dominus, et adduxi Agag regem Amalech, et Amalech interfeci. Tulit autem populus de praeda oves et boves, primitias eorum quae caesa sunt, ut immolet Domino Deo suo in Galgalis,”

etc. Hoc etenim nequissimum est, cum post voluntatem peccati, quod primum est, et post effectum operis quod secundum est, atque post usum perversum, quod tertium est, additur et defensio peccati quod quartum est, et hic nullus veniae locus est. Nam et per prophetam Deus dicit:

“Super tribus sceleribus Damasci, et super quatuor non convertam eum (Amos, I).”

Idcirco et nunc quam acerrime Samuel cum dixisset:

“Melior est obedientia quam victimae, et auscultare magis quam offerre adipem arietum,”

continuo subjunxit:

“Quoniam quasi peccatum hariolandi, est repugnare, et quasi scelus idololatriae nolle acquiescere,”

etc. Igitur tantis exacerbatus contumeliosis injuriis (CAP. XVI),

“Spiritus Domini recessit a Saul, et exagitabat eum spiritus nequam a Domino.”

Grandis poena regis, grandis confusio populi, qui contra Dei voluntatem regem postulavit. Et si caetera desint exempla judicii et veritatis, vel hoc solum pro testimonio sufficere possit, quod nunquam ad bonum status sui finem perveniat omnis plantatio quam non plantavit Pater coelestis, quod omnis ordinatio domus Domini, quae inconsulta voluntate ejus per voluntatem hominum facta est, inordinationis poenas datura sit. Hujus opprobrii maculam subsequens abstulit regnum David, ordinatum per voluntatem et per manum Dei, quemadmodum et Samuel superius testificando dicit:

“Quaesivit sibi Dominus virum juxta cor suum, et praecepit ei Dominus ut esset dux super populum ejus,”

quod profecto cum dicit, ex opposito dat intelligi, quod nunquam Saulem juxta cor suum Dominus quaesierit. Ac proinde cum dicitur, quia

“erat Saul electus et bonus, et non erat vir de filiis Israel melior illo;”

utique subaudiendum est, non juxta cor Domini, sed juxta cor populi. Sequitur enim:

“Ab humero et sursum eminebat super universum populum.”

Quo videlicet dicto brutum percutit vulgi judicium, eo quod staturae, non meritis fasces ascribat, vel gloriam dignitatum.