PROLOGUS RUPERTI AD CUNONEM.

Quid faciam, o Philochristi omnes auditores benevoli, quia animus meus materiam qualemcunque sibi objectam, quamvis supra vires sit, interpretatam sive inoperatam abire non sinit? Ecce cuidam amicorum sponsae vel sponsi, qualium in Canticis est illa vox: Murenulas aureas faciemus tibi, vermiculatas argento (Cant. I), multum roganti, opusculum tribus edideram libellis secundum materiam quam ille mihi objecit, scilicet De sacramentis fidei sub dialogo Christiani et Judaei, quod videlicet opusculum, pro re vel qualitate suimet Annulum placuit appellari, atque hoc facto, putabam me satisfecisse illius volantati bonae et laudabili. At ille, juxta quod Sapientia dicit: Qui edunt me, adhuc esurient, et qui bibunt me, adhuc sitient (Eccli. XXIV), ubi hoc tantillum comedit et bibit, amplius esuriens et sitiens, et quasi irritato mentis palato ex gustu boni saporis, hoc rogare, hoc instanter perere addidit: ut apponerem loqui adhuc contra perfidiam Judaicam, primum de tribus personis unius summae Divinitatis, et demonstrare illi, quamvis invito, Trinitatis gloriam testificatam esse ex lege et prophetis; quas nimirum Scripturas ipse legit et recepit. Deinde cur vel quomodo magis ad personam Filii pertinuerit susceptio carnis. Deinde hoc demonstrare quod tempus illud quo natus est hic Jesus Christus, quem confitemur et scimus Messiam ipsum esse quem exspectabant Patres sancti, promissum sibi, a veritate non discrepet, imo valde concrepat Prophetiae, quam patriarcha Jacob praelocutus est: Non auferetur sceptrum de Juda, et dux de femoribus ejus, donec veniat qui mittendus est (Genes. XLIX). Haec tria proponens, num parvam aut facilem mihi materiam objecisse visus est? Imo rem magnam, rem difficilem imposuit, et quanto propinquius huc animus accedit, et postulata facere cupit, tanto pondus esse gravius sentit, et pene refugit, nisi quod majora suis viribus jamdudum cum auxilio Dei versare consuevit. Quid igitur faciam? nimirum hoc expedit et optimum est, ut habens amicum, eam ad illum media nocte, et dicam: Amice, commoda mihi tres panes, quoniam amicus meus venit ad me de via, et non habeo quod ponam ante illum (Luc. XI), animus meus, amicus meus, qui tamen saepe elongatur a me, ita ut recte clamem, et cor meum dereliquit me (Psal. XXXIX). Ergo verum dicere licet, et amicus et desertor ipse est. Amicus nimirum, in eo dum intus se continet; amicus dum vocat et ad aliquem sanctorum convertitur; amicus, dum cogitat altius quod Dei Filius propter nos Virginis filius factus est; amicus, dum adhuc altius intuetur mysterium crucis, quod per illam idem Dei Filius omnia traxit ad se (Joan. XII); amicus dum adhuc certissime gloriam B. Trinitatis cupit videre, quasi per speculum et in aenigmate. Hunc denique suimet processum, et olim in quadam vidit imagine, et nunc rebus aliquantisper experitur. Dum post multa quae scrutatus est in Scripturis ejusdem Christi Filii Dei testimonia, nunc tandem aliquid dulce vel jucundum de gloria S. Trinitatis et processione Spiritus sancti effari desiderat. In quo autem desertor idem est? Nimirum desertor in crebra resolutione, desertor in propositi oblivione, desertor in fenestris per quas non deberet exire, desertor in visu, desertor in auditu, desertor in gustu, desertor in odoratu, desertor in tactu, hic talis ecce nunc, ut saepe fecit, de via rediit ad me. Sed quid dicam? Non habeo, ut jam dixi, quod ponam ante illum, non habeo ex me sermonem bonum sive rectum et bene sonantem, quod digne valeam exsequi opus propositum. Restat igitur ut, sicut jam dixi, eam ad illum verum amicum, ad illum singularem amicum, qui, cum Deus esset, propter nos homo factus est, amicus et frater, dicamque ei: Amice, commoda mihi tres panes (Luc. XI); amice, da sermonem qui et cor meum reficiat atque delectet, et cultores Trinitatis, quicunque legerint vel audierint, aedificet. Olim dum tu, amantissime mi Cuno, Ratisponensis Ecclesiae praesul venerabilis, legato sedis apostolicae, D. Wilhelmo, Praenestino episcopo, quaedam ex operibus nostris demonstrasses, et ille, ut vir studiosus et apprime eruditus, intente legeret atque amplecteretur; inter caetera libuit eum sciscitari, si aliquid operis edidissem de processione Spiritus sancti. Quod quia satis desideranter sciscitatus est, tu nimirum pro bona voluntate pene indoluisti, quod non haberem, quod per illum deportari posset ad vestigia sanctae apostolicae sedis de materia hujuscemodi, ut essent quasi margarita super opus illud, quod, ut tu putabas, velut aurum ille exoptavit et secum tulit videlicet explanationem in sex priores ex XII Prophetis. Exemplar illud, te agente et illo expetente amisi, sicut et caetera multa nostrorum operum exemplaria, quae tu profectus in episcopatum abstulisti. Cum ergo postulatum ingredi vellem de gloria sanctae Trinitatis memoria simul illius diei mentem tetigit, visumque est augmentum fore qualiscunque utilitatis, si simul in procursu ejusdem operis dulcedinem sermonis permiscerem secundum hanc materiam de processione Spiritus sancti. Fateor quia mox ut occurrit mentio sive suggestio haec (quae utinam ipsius sit Paracleti!) de quo Dominus: Ille vos, inquit, docebit omnia et suggeret vobis omnia quaecunque dixero vobis (Joan. XIV), valde complacuit, faciemque mentis ad occurrendum sibi delivit, et hilarem effecit. Sed quomodo Judaeo competeret hic stare in dialogo, ut ille amicus postulavit, ante faciem Christiani revelata facie contemplantis sanctae Trinitatis, et quaestiones proponere, quarum solutione magis ac magis reveletur vultus Moysi; cum ille a prima revelatione statim fugere consueverit? Amoto itaque illo, sola cum quieto et tranquillo otio sacras perageret paginas Christiana fides, quatenus et ille non interturbet, et tu, Christiane, nihilo minus habeas quod cupis, quantum per nos, Deo juvante, fieri potest.