|
Cur sancta Romana Ecclesia nunquam in sacrificio fermentum admiserit,
non otiose quaeritur, nec inutiliter scitur, maxime quia consuetudini
huic tota hactenus Graecia refragatur. Nam de fermento Graeci immolant,
et nescio qua auctoritate suffragante (quae procul dubio de authenticis
nunquam profecta est Scripturis), tam legalem quam evangelicam Romanae
Ecclesiae consuetudinem nimis pertinaciter abhorrent. Veris persaepe
rationibus superati sunt, sed Constantinopolitanae sedis arrogantia
multarum haeresum genitrix, cedere dedignata est. Leo, IX hujus nominis
papa, a B. Petro CXLVIII, per Epistolam ad imperatorem Constantinum
scriptam, animum ejus concilians, apocrisiarios suos Hunibertum Silvae
candidae episcopum, et Petrum Amalitanorum archiepiscopum, Fridericum
quoque VII levitam et cancellarium, Constantinopolim dirigens, multas
Graecorum confutavit haereses, qui inter caetera Latinos vocabant
Azymitas, et eos nimis persequentes, eorum ecclesias claudebant, et
Michaelem patriarcham, a gratia et palatio imperatoris remotum,
excommunicationis gladio percussit. Tantis autem haeresibus fermentata
est Graecia, ut mirum videri non debeat hoc quod de fermento immolat.
Tantae econtra sinceritatis semper fuit sancta Romana Ecclesia, ut cui
deest Scripturarum notitia, vel argumentandi facultas, sola illi de
azymo contra Graecos sufficere debeat ejus auctoritas. Nam
Constantinopolitana non solum haereticos, sed et haeresiarchas protulit
multos. Romana vero Ecclesia, super apostolicae fidei petram altius
fundata, firmiter stetit, et tam Graeciae quam totius orbis haereticos
semper confutavit, et de excelso fidei tribunali data sententia
judicavit. Scripturarum tamen suffragia deesse non debent, ne ullam tam
sincera auctoritas videatur passa esse jacturam. Quae certius atque
commodius peterentur, si vel scripto vel auctore certo constaret, quid
rationis super fermentato sibi videantur habere Graeci. Nam Romanae
Ecclesiae consuetudo legalibus, propheticis, evangelicis atque
apostolicis rationibus consona est. Ferunt tamen quidam, hanc a Graecis
fermentati se audivisse rationem, eo quod Maria praegnans de Spiritu
sancto facta fuerit, atque ideo per fermentatum signari recte Dominicam
incarnationem, et manifestum virginei ventris tumorem. Quicunque ex eis
huic innituntur rationi, longius a sanae doctrinae regula absunt, quam
si nullas omnino supradictae rei causas redderent. Quid enim ideo
fermentatum offerunt, ut impraegnatum et tumidum Mariae significent
uterum? Nempe hoc respectu panem sacrificii Mariam, vitium autem panis,
id est fermentum Christum ejus filium esse volunt. Haec ratio duabus ex
causis evidentibus, infirmata contemnitur. Primo, quia non Mariae, sed
Christi solius, qui solus pro nobis crucifixus est, corpus offerre
debemus. Secundo, quia fermento, ut aliquid boni significari mereatur,
nulla omnino sacrae Scripturae de Veteri aut Novo Testamento auctoritas
suffragatur; pulchrius atque rationabilius memoriam Dominicae
incarnationis ex sancto Evangelio recognoscimus. Nam quod dixit Dominus
de pane quem accepit,
|
“hoc est corpus meum (Matth. XXVI),”
|
|
quoties illa sacrosancta actione iteramus, incarnationem ejus ita nobis
reparamus, ut ad hoc non uterum beatae Mariae, sed solam ejus fidem, per
quam concepit, necessariam habeamus. Est autem ejus fidei signum altare
visibile, sicut recte placet doctoribus Ecclesiae. Igitur cum Dei Verbum
per fidem Ecclesiae descendens, panem accipit de signo fidei, quod est
altare, renovatur nobis illud quod idem Verbum Dei, per fidem Virginis
descendens in uterum ejus, carnem assumpsit. Atque ita incarnationem
Dominicam nobis reparamus, non sicut fermentum in pane significante
Mariam, sed sicut Dei Verbum in pane Catholicam significante Ecclesiam,
in eo quod sicut unus ille panis de multis confectus est granis, sic
Ecclesia de multis hominibus una consistit per fidei unitatem.
Significari autem pane illo dixi Ecclesiam, non in eo quod offertur et
consecratur, sed in eo quod de multis, ut dictum est, granis conficitur.
Nam in eo quod consecratur, nec ipsum individuum corpus Domini
significat, sed est transfusio in se Dei Verbo per fidem passionis,
resurrectionis et ascensionis Domini. Dominus enim non hoc significat,
sed,
inquit. Infirma ergo et merito contemptibilis est supradicta fermenti
ratio. At vero azyma tam ex evangelica quam ex legali auctoritate
profecta sunt. Nam Dominus et in lege, ubi typicum paschae sacrificium
mandavit, fermentum abjici jussit (Exod. XII; Deut. XVI), et in
Evangelio, ubi novum sacrificium primus celebravit, azyma nihilominus
ipse consecravit. Et ne forte aliter suspiceris, fermentum in domibus
Israel tunc non inveniebatur, lege enim Domini sancitum erat. Dum ergo a
vetere ad novum sacrificium proficiscens, azyma non reliquit, sed azyma
benedixit, fregit, dedit discipulis suis dicens,
|
“hoc facite in meam commemorationem (Marc. XIV; Luc. XXII),”
|
|
nunquid de fermento quidquam dixit aut questus est, quod cogente
consuetudine legis fermentum sibi defuerit? Imo qui in lege de azymis
jussit, in gratia quod contrarium erat, statuere non debuit. Notandum
quippe est, et animo memori retinendum, nullas antiquae legis
consuetudines, contrariis supervenientibus ex Evangelio decretis, esse
destructas. Sed quae abolitae sunt vel destructae, melioribus non
contrariis cesserunt, ut circumcisio baptismo. Nam circumcisio bona
quidem, sed baptismus melior. Nec mutabilitate usus est Deus, dum bono
praetulit melius, praesertim cum bonum illud irritum fecisset ille
populus, sicut ipse Deus improperat illis per prophetam dicentem:
|
“Et irritum fecistis pactum meum (Malach. II),”
|
|
etc. Magis autem praeputium oppositum videtur circumcisioni, scilicet ut
habitus privationi. Sed Dominus de praeputio nihil dixit, imo de utroque
tacuit,
|
“quia circumcisio nihil est, praeputium nihil est, ait Apostolus, sed
fides quae per dilectionem operatur (Galat. V).”
|
|
At vero azymum et fermentum manifeste opposita sunt, ut contraria
immediata. Igitur non decebat Deum, ut tanquam sibimet contraria,
abjecto azymo de fermento praeciperet de quo ante prohibuerat dicens:
|
“Non immolabis super fermento sanguinem hostiae tuae (Exod. XXIII).”
|
|
Approbat vero Deus azymum, non propter ipsum, sed propter id cujus est
signum. Significat quippe sacrificantibus nobis, ut epulemur paschali
convivio,
|
“non in fermento malitiae et nequitiae, sed in azymis sinceritatis et
veritatis (I Cor V).”
|
|
Nec ideo rei tam necessariae significatio haec rejicienda est, quia de
legis antiquae caeremoniis illam constat esse profectam. Non enim
cunctas legis antiquae significativas consuetudines abjecimus (Exod.
XII). Adhuc quippe plenariam lunae faciem consideramus, nec unquam in
defectu ejus pascha celebramus, et quotidie thus sacrum Domino in odorem
suavitatis adolemus, et oleum unctionis sanctum apud nos est (Levit. II;
Exod. X), et pro tubis campanas habemus, et multa ejusmodi (Num. X). Nam
illa quae significantur, quoniam bona sunt moralia, significationes
ipsas omnes quidem lectione, quasdam vero actu quoque celebramus, ut
significata ipsa nostris sensibus, opportune importune ingerantur. Quis
hoc improbare audeat? De gentibus quoque exemplo apostolorum atque
doctorum, solemus auferre, si qua ab aliis probe dicta vel facta sunt,
et tanquam captivae mulieris ungnes pilosque superfluos amputare (Deut.
XXI), ut ab alienigena falsitate mundata sententia, thalamum veritatis
digna sit introire. Nonne ergo familiarius aut justius antiquitatum
suarum reminiscitur Ecclesia? quae in Canticis canticorum gloriatur et
dicit:
|
“Omnia poma nova et vetera, dilecte mi, servavi tibi (Cant. VII).”
|
|
Igitur azyma non propter hoc abjicienda erant, quia significationis
gratia in antiqua lege tradita fuerant, quin potius ideo retinenda, quia
quod significant, optimum, et huic tempori gratiae magis congruum est.
Significant enim id quod apostolica tuba probabiliter sentiendum
personat, videlicet ut inter Christum, qui de massa peccatrice carnem
sine peccato, tanquam azymum assumpsit de fermentato, et Christianum
populum ita nequitiae et malitiae nihil intersit, quomodo in azymo pane
cum fermento, et aqua nihil veteris massae aut alienae confectionis
intervenit (I Cor. V). Aqua namque populum significat, juxta illud:
|
“Beati qui seminatis super aquas (Isa. XXXII).”
|
|
Frumento autem significari Christum, nullo melius quam ipso auctore
probamus, qui seipsum mortificandum infidelitate Judaeorum,
multiplicandum fide populorum, figurate praedicans:
|
“Nisi, inquit, granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsum
solum manet; si autem mortuum fuerit, multum fructum affert (Joan. XV).”
|
|
Aqua frumento mista sine fermento, simplices debere esse significat
populos, Christo per fidem conjunctos. Cum ergo monimentum sit
sinceritatis et veritatis ejus, in cujus azymis nos epulari hortatur
Apostolus expurgato veteri fermento (I Cor. V), ut simus nova
conspersio, jure inter utilia legis antiquae signa, reservata sunt
azyma, auctore magno pontifice Christo, et per succedentem sibi beatum
Petrum, Romanae Ecclesiae fideliter delegata. Quae beata, quod in
fundamento suo petram illam excepit, quam in suo veritas ore laudavit et
beatificavit (Matth. XVI), tali structura super illam aedificata est, ut
contra omnes haereses perstaret murus inexpugnabilis. Et quacunque mundi
ex parte periclitata fides ad illam confugit,
|
“mille clypeos ex ea, omnemque armaturam fortium (Cant. IV),”
|
|
qua se defenderet, pendentem et praeparatam invenit.
|
|