|
|
“Post haec vidi turbam magnam quam dinumerare nemo poterat ex omnibus
gentibus, et tribubus, et populis, et linguis, stantes ante thronum, et
in conspectu Agni amicti stolis albis, et palmae in manibus eorum, et
clamabant voce magna, dicentes: Salus Deo nostro qui sedet super
thronum, et Agno.”
|
|
Omnes isti conservi sunt et fratres eorum, quibus supra datae sunt
stolae albae (Apoc. VI), dictumque est ut requiescerent tempus adhuc
modicum, donec impleantur conservi et fratres eorum qui interficiendi
sunt, sicut et illi:
|
“Sunt enim isti amicti stolis albis.”
|
|
Dicit autem postmodum unus de senioribus:
|
“Hi qui amicti sunt stolis albis, qui sunt et unde venerunt?”
|
|
Et subjungit:
|
“Hi sunt qui venerunt ex tribulatione magna, et laverunt stolas suas, et
dealbaverunt eas in sanguine Agni.”
|
|
Sunt ergo illi qui ex omnibus gentibus, et tribubus, et populis, et
linguis, filii Abrahae, filii sanctorum patriarcharum, cum dicantur et
sint fratres illorum sanctorum piorum. Et recte. Nam et Apostolus dicit
de illo patre sanctorum Abraham:
|
“Et signum accepit circumcisionis, signaculum justitiae fidei quae est
in praeputio, ut sit pater omnium credentium per praeputium, ut
reputetur et illis ad justitiam, et sit pater circumcisionis, non his
tantum qui sunt ex circumcisione, sed et his qui sequuntur vestigia
fidei, quae est in praeputio patris nostri Abrahae (Rom. IV).”
|
|
Sed jam dicta hic paulo diligentius percurramus.
|
“Vidi, inquit, turbam magnam quam dinumerare nemo poterat.”
|
|
Numerus sanctorum in Scripturis bifariam intelligitur, alias quidem pro
multitudine ipsorum, alias autem pro multiplici profectu virtutum. Pro
multitudine ipsorum, ut illic:
|
“Dinumerabo eos, et super arenam multiplicabuntur (Psal. CXXXVIII).”
|
|
Non quod plures sint quam arena, sed idem est ac si dicat: Non paucos,
sed multos assumam; et ad modum rei numeratae et bene custoditae eos
custodiam. Pro multiplici incremento virtutum sive beatitudine, ut
illic:
|
“Notum fac mihi, Domine, finem meum; et numerum dierum meorum qui est,
ut sciam quid desit mihi (Psal. XXXVIII).”
|
|
Non quod ibi plures sint dies, sed una tantum continentior quam simul
omnes dies, ubi est spatiositas interminabilis, numerus non
transitorius, sed status vitae permanentis et aeternus. Secundum
utrumque modum turbam illam dinumerare nemo poterat. Nam et pluralitate
sua hi qui jam sunt cum eis, qui novissima persecutione Antichristi
martyres stolas atque victoriae palmas accepturi sunt, soli Deo numerati
vel numerabiles sunt, et quam multorum dierum sint, de quibus et alibi
in consolatione justi dicitur:
|
“Longitudine dierum implebo eum (Psal. XC),”
|
|
aestimari non potest, quippe ubi numerus infinitus est.
|
“Ex omnibus, inquit, gentibus, et tribubus, et populis, et linguis.”
|
|
Gens et tribus hoc differunt, quod una gens multas tribus habet. Gens
enim est multitudo ab uno principio orta, sive ab alia natione secundum
propriam collectionem distincta; sicut ab uno Jacob vel Israel una gens
Israelitica, quae duodecim tribus habebat. Romana autem gens in triginta
et quinque curias, quae nomine alio, quamvis non proprie, tribus
appellantur, dispertita erat. Porro populus aliquando pro gente,
aliquando pro unius tantum civitatis habitatoribus poni solet. De
linguis hoc sciendum, quia, quamvis prius gentes et tribus, atque
populos, ac deinde linguas posuit, non ex gentibus linguae, sed ex
linguis gentes exortae sunt. In initio quot gentes, tot linguae fuerunt.
Deinde plures gentes quam linguae; quia ex una lingua multae sunt gentes
exortae. Sunt autem tres linguae sacrae, Hebraea, Graeca, Latina, quae
in toto orbe maxime excellunt. His enim tribus linguis super crucem
Domini a Pilato fuit causa ejus scripta (Joan. XIX). Unde et propter
obscuritatem sanctarum Scripturarum, harum trium linguarum cognitio
necessaria est; ut ad alteram recurratur, si quam dubitationem nominis
vel interpretationem sermo unius linguae attulerit. Igitur jam non
gloriari licebit carnali Judaismo vel circumcisione carnis, in eo quod
scriptum est primitus:
|
“Notus in Judaea Deus, in Israel magnum nomen ejus (Psal. LXXV);”
|
|
quia
|
“ex omnibus gentibus, et tribubus, et populis, et linguis”
|
|
(ecce sunt) in quibus notus sit Deus; in quibus magnum et victoriosum
sit nomen ejus.
|
“Stantes ante thronum et in conspectu Agni amicti stolis albis, et
palmae in manibus eorum.”
|
|
Nimirum haec statio ante thronum vel ipse thronus ille est, de quo
Daniel cum praemisisset:
|
“Aspiciebam donec throni positi sunt, et antiquus dierum sedit,”
|
|
subinde dixit:
|
“Thronus ejus flamma ignis: rotae ejus ignis accensus.”
|
|
Item:
|
“Millia millium ministrabant ei, et decies millies centena millia
assistebant ei (Dan. VII).”
|
|
Non quidem istis talibus et taliter stantibus thronus ille flamma est
ignis urentis, nisi tantum ignis illuminantis; sed profecto illis qui
occiderunt, flamma erit ignis urentis sive liquefacientis, quemadmodum
Psalmista dicit:
|
“Sicut cera fluit a facie ignis, sic pereant peccatores a facie Dei
(Psal. LXVII).”
|
|
Quid enim istis est ante thronum stare, nisi hoc ipsum quod illis
superioribus sub altare Dei clamare? Nempe et isti stantes, et illi
clamantes idem prospiciunt, idem judicium et vindictam sui sanguinis
exposcunt. Stantes autem ante thronum, stabant etiam in conspectu Agni.
Nihil verius. Etenim cum Deo Patre in eodem throno sedet hic agnus a
dextris ejus. Nam hoc ipsum est quod ibidem Daniel loquitur:
|
“Aspiciebam ergo in visu noctis; et ecce cum nubibus coeli quasi Filius
hominis veniebat, et usque ad antiquum dierum pervenit; et in conspectu
ejus obtulerunt eum; ei dedit et potestatem, et honorem, et regnum (Dan.
VII),”
|
|
etc. Bene quoque ita stantes amicti sunt stolis albis; subauditur
sanguine agni dealbatis, ut videlicet illi cui astant similes sint. Nam
vestimentum ejus, ait idem qui supra,
|
“quasi nix candidum; et capilli capitis ejus quasi lana munda (ibid.).”
|
|
|
“Et palmae, inquit, in manibus eorum.”
|
|
Quia nimirum quatuor angelos supradictos, id est, quatuor principalia
regna mundi, vicerunt, et ipsis volentibus nocere reluctantibus, et omni
conatu resistentibus, nihilominus signati sunt, et signum Dei vivi in
frontibus suis acceperunt. Unde per pugnam quatuor ventorum, post
excursum quatuor bestiarum, ait idem qui supra,
|
“venit Antiquus dierum (ibid.),”
|
|
et judicium dedit sanctis excelsi, et tempus advenit, et regnum
obtinuerunt sancti:
|
“Palmae ergo in manibus eorum,”
|
|
et ipsae palmae florentes, interim crescunt, donec penitus interficiatur
bestia quarta, aliarum quoque bestiarum penitus omnis ablata sit
potestas, tandemque ultimum sedeat judicium, regnumque, et potestas, et
magnitudo regni, quae est subter omne coelum, detur populo sanctorum
Altissimi, singulis stolis quas nunc habent in illa corporum gloriosa
resurrectione duplicatis.
|
“Et clamabant voce magna, dicentes: Salus Deo nostro qui sedet super
thronum et Agno.”
|
|
Perditio et mors quae per unum hominem in hunc mundum intraverat, in
omnes homines pertransierat, quia in eo omnes peccaverunt. Sed sicut per
unum hominem peccatum in hunc mundum intravit, et per peccatum mors,
ita, inquit Apostolus, per unum Christum damnatio et mors peccati,
praestans vitam aeternam (Rom. V). Recte ergo memores sancti, quod in
primo homine peccaverint, et per peccatum ejus mortui fuerint, gratia
autem Dei per Jesum Christum salvi facti sunt, confitentur et dicunt:
subauditur, quia salvati sumus,
non nobis attribuatur,
id est Filio Dei, per cujus sanguinem in salutem recuperati sumus.
|
|