|
Hic propositum fuit demonstrare, quod haec tria sint, per quae homo ad
illam Dei similitudinem reformetur, quod in initio proposuit dicens:
|
“Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram.”
|
|
Unde et apostolus Joannes:
|
“Scimus, ait, quia, cum apparuerit, similes ei erimus, quoniam videbimus
eum sicuti est (I Joan. III).”
|
|
Quantum putas jucunditatis habet demonstratio, sive intelligentia haec?
Nam beati quidem sancti prophetae pro eo quod in manu eorum Dominus
assimilatus est, sicut in Osee dicit, et nos jam ante meminimus:
|
“Et locutus sum super prophetas, et ego visiones multiplicavi, et in
manu prophetarum assimilatus sum (Ose. XII),”
|
|
sed nihilominus sancti et electi omnes beati, quia sancta Trinitas, unus
Deus, Pater, et Filius, et Spiritus sanctus per haec tria, fidem, spem
et charitatem, assimilatur eis. Hic assimilationis modus est
universalis. Habuerunt sancti patriarchae, Abraham, Isaac et Jacob (qui
et ipsi prophetae fuerunt) quasdam proprias in semetipsis assimilationes
Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, quod et suo loco commemoravimus,
sed haec est assimilatio universalis charitas, fidei, spei et
charitatis, quae videlicet assimilatio in aeternum manebit. Delectamur
rei magnitudine, sed labor est in delectatione, dum sermo deficit
invalidus, et quantillum in mente suggerit Spiritus, fari gestiens
lingua non assequitur. Capitulum quippe magnum est, in quo vel circa
quod pene defessus animus jam terminare properat sermonem habitum de his
tribus. Quod capitulum?
|
“Nunc, inquit Apostolus, cognosco ex parte, tunc autem cognoscam sicut
et cognitus sum. Nunc autem manent fides, spes, charitas, tria haec;
major autem horum est charitas (I Cor. XII).”
|
|
Qua enim voce, qualibus verbis, horum possumus verborum sensum consequi?
Verbum quippe cognitionis, duarum quemdam significat contractum sive
sensum conscientiarum, nimiam nimisque familiarem habentem fiduciam in
alterutrum, qui neque per lectionem, neque per auditionem, sed per solum
satis anima scire potest experimentum. Multum est quod sacra Scriptura
de mutua cognitione Spiritus Dei et spiritus hominis agit per
similitudinem. Exempli gratia:
|
“Et gaudebit sponsus super sponsam, et gaudebit super te Deus tuus (Isa.
LXII).”
|
|
Quod ergo dicit:
|
“Tunc cognoscam sicut et cognitus sum,”
|
|
verbo cognitionis sempiternum insinuare volens usum charitatis sive
torrentem voluptatis, redundantem ex secreto divinitatis in interiora
animae diligentis, quis digne verbis explicare possit? Absconditum est a
nobis toto hujus nostrae peregrinationis tempore, propter quod Psalmista
suspirans dicit:
|
“Quam magna multitudo dulcedinis tuae, Domine, quam abscondisti
timentibus te (Psal. XXX).”
|
|
Si absconditum est ab omni vivente, imo peregrinante in ista
mortalitate, ut recte dicat:
|
“Nunc cognosco ex parte.”
|
|
Quidnam est:
|
“Nunc cognosco ex parte,”
|
|
praesertim, quia subjungit:
|
“Tunc autem cognoscam sicut et cognitus sum (I Cor. XIII).”
|
|
Per supra scriptam similitudinem in hoc sensu adjuvemur, qua dictum est:
|
“Et gaudebit sponsus super sponsam, et gaudebit super te Deus tuus (Isa.
LXII).”
|
|
Nunquam enim sponsa plene cognoscit sponsi affectum, nisi dum per
naturalem commistionem fiunt corpus unum. Ibi plane dicere potest, nunc
cognosco sicut et cognita sum.
|
|