CAPUT XXXIV. Quod recte post praecepta judicia ponantur.

(CAP. XXI.)

“Haec sunt judicia quae propones eis.”

Recte et ordinate, post data praecepta, judicia proponuntur; futurum namque erat non omnes observare vel audire praecepta, et idcirco necessarium fuit praescribere qualis transgressor quali reus foret judicio. Non autem idem singulariter judicium sonat quod pluraliter judicia. Nam singulariter judicium, plerumque damnationem; pluraliter vero judicia, tam rei vindictam quam innocentis significat defensionem. Utriusque partis, judicii scilicet et misericordiae; sententias, post data decem praecepta, proponit hic lex Domini sancta et immaculata, et justa et bona (Psal. XVIII; Rom. VII), ut veraciter Psalmistae psallenti in decachordo psalterio, primam locus hic materiam videatur dedisse, quatenus diceret:

“Misericordiam et judicium cantabo tibi, Domine (Psal. C).”

Cantandi namque judicii materia est insignis, ab hoc loco usquequo dicit:

“Qui immolat diis, occidetur, praeter Deo soli (Exod. XXII),”

misericordiae vero moduli dulces sunt ab eo quod continuo subjungit:

“Advenam non contristabis (ibid.),”

usque ad id quod ait:

“Sex diebus operaberis, septimo die cessabis, ut requiescat bos et asinus tuus, ut refrigeretur filius ancillae tuae, et advena (Exod. XXIII).”

Res quidem obscurae et exiles, sed judicio splendidae et justitia illustres, verbi gratia:

“Si bos alienus bovem alterum vulneraverit, et ille mortuus fuerit, vendent bovem vivum, et divident pretium, cadaver autem mortui inter se dispertient.”

Noli hic attendere quantitatem peculii, sed aequitatem judicii. Quid enim de bobus curare tantae majestati? Sed vere laudabilis sapientiae judicantis de bobus cornupetis, sicut et mirabilis fortitudo praeliantis contra Pharaonem in ranis et muscis. Haec igitur judicia Domini judicia vera justificata in semetipsis (Psal. XVIII), quae propones eis, inquit: Non sunt illa judicia, de quibus Psalmista:

“Judicia tua, inquit, abyssus multa (Psal. XXXV),”

vel illud Apostoli:

“O altitudo sapientiae et scientiae Dei, quam incomprehensibilia sunt judicia ejus, et investigabiles viae ejus (Rom. XI),”

sed ejusmodi sunt haec, de quibus item Psalmista dicit:

“In labiis meis pronuntiavi omnia judicia oris tui (Psal. CXVIII).”

Manifestam quippe habent aequitatem, conspicuamque omni homini rationabiliter disputanti, unde et regibus gentium ante Christi quoque adventum cum summo favore et collaudatione accepta haec et historiae fuisse tradunt. Breviter aliqua de his discutienda sunt ad comprobandum manifestae justitiae testimonium.