CAPUT XXI. Satanam non statim ut conditus est cecidisse.

Ei qui opinione illa praeventus est, ut eumdem Satanam cecidisse putet statim ut conditus est, non apparet, non accedit ad cor, ut sentiat magnum illum fuisse diabolicae seditionis et discordiae tumultum, licet magnas esse iras daemonum, magnum econtra zelum bonum zelum non ignoret sanctorum angelorum. Prius ergo sciendum est eum non cecidisse statim ut conditus est. Sic enim in eum per prophetam supra memoratum dictum est:

“In medio lapidum ignitorum ambulasti, perfectus in viis tuis a die conditionis tuae, donec inventa est iniquitas in te (Ezech. XXVIII).”

Profecto dicto hujusmodi,

“a die conditionis tuae, donec inventa est iniquitas in te,”

sensum sive opinionem illam non admittit, ut dicat vel putet quis, quod ubi conditus est ille, statim ceciderit. Consequeretur etiam illa suspicio, ut posset suspicari, quia qualis idem nunc est, scilicet malus, talis a Deo conditus esset, nunc autem et innocentem et rectum illum fuisse conditum, et non parva mora permansisse in medio angelorum sanctorum, praesens sermo convincit, dum ita praemittit:

“In medio lapidum ignitorum ambulasti perfectus in viis tuis.”

Ac demum subjungit:

“A die conditionis tuae:”

ac deinde:

“Donec inventa est iniquitas in te.”

Diem conditionis non sic accipimus, ut nunc cursum et recursum solis, quia necdum erat sol iste visibilis, sed melius exprimi non potuit sensus prophetae vel Dei ad hominem loquentis. Non ergo putandum est quod conditus statim ceciderit, imo istud verum est, quia primum conditus, et tunc demum positus est in illo paradiso coelesti. Sic enim ibidem scriptum est:

“In die, inquit, qua conditus es foramina tua praeparata sunt, tu cherub extentus et protegens, et posui te in monte sancto Dei (Ezech. XXVIII).”

Sed et illud datur intelligi quod non statim in initio peccati de coelo projectus fuerit, sed ipsum quoque exspectaverit patientia Dei. Ipse autem secundum duritiam suam et cor impoenitens iram sibi thesaurizavit (Rom. II). Cum enim praemissum fuisset,

“donec inventa est iniquitas in te,”

statim subjunctum est:

“In multitudine negotiationis tuae repleta sunt interiora tua iniquitate,”

statimque,

“et peccasti,”

ait, et tunc demum:

“Et ejeci te, inquit, de monte Dei.”

Tria haec sunt incrementa peccati, quae in hominibus, quoque tandem justum consequitur judicium Dei. Primum iniquitatem mente concepisse, deinde ipsam iniquitatem non semel aut uno actu, sed multipliciter adimplesse, deinde opera iniquitatis defendendo peccare. Itaque quia et

“inventa est iniquitas in te, et multitudine negotiationis tuae repleta sunt interiora tua iniquitate, et peccasti,”

non parva intelligitur mora in iniquitate illius peccatoris antiqui, ad instruendos electos angelos, ut scirent justum esse judicium Dei, videntes illum peccatorem quod esset incorrigibilis.