|
etc., et de eo quod juravit male facere, quod sive faciat sive non
faciat, reus sit, et qualiter vel quid offerat qui juravit.
|
“Anima quae juraverit, et protulerit labiis suis, ut vel male quid
faceret, vel bene, et idipsum juramento vel sermone firmaverit,
oblitaque postea intellexerit peccatum suum, agat poenitentiam pro
peccato, et offerat agnum de gregibus sive capram.”
|
|
Hic locus ex illis est, de qualibus canitur in psalmo:
|
“Pluit super peccatores laqueos (Psal. X).”
|
|
Multos quippe peccatores illaqueavit, verbi gratia, Herodem in
decollatione Joannis, qui cum jurasset saltatrici, idcirco sibi legitima
necessitate occidere visus est ne pejeraret (Matth. XIV), et Judaeos
quadraginta in Actibus apostolorum, qui devoverunt se non manducaturos
panem, antequam occiderent Paulum (Act. XIV); putaverunt enim quia
quidlibet jurassent, aut devovissent, sive bonum sive malum, liberi ex
lege forent, dummodo juramento facto complessent. Dicit enim lex:
|
“Anima quae juraverit et protulerit labiis suis male quid facere vel
bene,”
|
|
etc. Ergone hoc intelligendum fuit, quod sive bene sive male agere, quid
jurasset et utrumlibet oblita esset peragere, inde poenitentiam ageret?
Hoc illi putaverunt, qui tam ad malum quam ad bonum, imo magis ad malum
quam ad bonum semper proni fuerunt. Caeterum, juxta veritatem, hic
praesentis loci sensus est: Qui juravit, ut bene quid faceret, si
peragit, liber est; si non perficit, reus est. Qui autem juravit, ut
mali quid faceret, ut, verbi gratia, cum meretrice maneret, sive
perficiat, sive non, reus est. Obsessus ergo undique, quia per portam
legitimam non vult exire, oportet ut ab illa muri parte desiliat quam
humiliorem conspicit, id est in eo peccet, in quo peccatum levius est,
et citiori potest remedio curari. Moraliter tamen recte potest dici,
quod is male sibi juraverit facere, qui carnem suam per abstinentiam
macerare devovit, quod perfecto malum et asperum est sensibus carnis.
Qui ergo juramentum sive votum suum oblitus postea intellexerit,
|
“offerat, inquit, agnum de gregibus sive capram.”
|
|
Quid per agnum, nisi activae vitae innocentiam? quid per capram, quae in
summis saepe extremisque pendens rupibus pascitur, nisi contemplativa
vita signatur? Qui ergo se conspicit promissa, ac proposita non
implesse, ad sacrificium Dei se studiosius debet, vel innocentia boni
operis, vel in sublimi pastu contemplationis accingere. Et bene agna de
gregibus, capra vero de gregibus offerri non jubetur, quia activa vita
multorum est, contemplativa paucorum.
|
“Sin autem non poterit offerre pecus, offerat duos turtures, vel duos
pullos columbarum Domino, unum pro peccato, et alterum in holocaustum,
dabitque eos sacerdoti,”
|
|
etc. Juxta litteram, pie pauperibus consulit lex Domini, illo contenta
quod vilius potest comparari. Juxta spiritualem vero intelligentiam,
illis consilium dat qui adeo inopis animi sunt ut utentes mundo tanquam
non utentes esse non possint, ut ementes tanquam non possidentes, ut
habentes uxores tanquam non habentes esse non noverint (I Cor. VII).
Quid enim est agnam sive capram invenire non posse, et idcirco duos
columbarum pullos, aut duos turtures offerre, nisi in saeculari habitu
vitae activae vel contemplativae studere nequaquam posse, et idcirco ad
spiritualem ordinem publica professione transmigrare, juxta psalmum
dicentem:
|
“Ecce elongavi fugiens, et mansi in solitudine?”
|
|
(Psal. LIV.) Quid vero per duos turtures, nisi duplex poenitentiae
gemitus designatur, ut cum ad offerenda bona opera non assurgimus,
nosmetipsos dupliciter defluamus, quia et recta non fecimus, et prava
operati sumus? Unde et unus turtur pro peccato, alter vero offerri in
holocaustum jubetur. Holocaustum namque totum incensum dicitur. Unum
ergo turturem pro peccato offerimus, cum pro culpa gemitum damus. De
altero vero holocaustum facimus, cum pro eo quod bona negleximus,
nosmetipsos funditus succendentes, igne doloris ardemus. Et bene caput
ad pennulas retorqueri praecipitur, ut videlicet ea quae dicis facias,
et os ad opera conjungas. Nec ita caput abscindendum est ut a corpore
dividatur, sed
|
“collo, inquit, inhaereat,”
|
|
quia videlicet mens quae per caput intelligitur, a carnis delectatione
incidenda est, sed carnis cura necessaria incidenda non est. Juxta
allegoricum quoque sensum, caput turturis incisum est, et tamen a suo
corpore abscissum non est, quia ex eo quod pro nobis caput nostrum
Christus mortem pertulit, omnes nos verius in ipsa morte sua conjunxit.
Caput ergo turturis incisum inhaesit corpori, quia pro nobis quidem
Redemptor noster passus est, sed a nobis per passionem separatus non
est. Sed rarus quisque est, qui compunctus spiritu pietatis assumere
pennas sicut columbae, et volare sciat, et requiescere (ibid.), et ita
gemitus turturis, aut columbae sciat in poenitentia vel in oratione
habere. Extenditur autem et adhuc lex clementiae, et subditur:
|
|