VERS. 5, 6.

Melior est canis vivus leone mortuo. Viventes enim sciunt se esse morituros, mortui vero nihil noverunt amplius, nec habebunt ultra mercedem, quia oblivioni tradita est memoria eorum. Amor quoque et odium et invidia simul pereunt, nec habent partem in hoc saeculo, et in opere quod sub sole geritur. Quid sibi vult collata natura canis atque leonis? In genere quidem uniti sunt, sed specie canis et leo distant. Littera primo nobis insinuet naturam canis et leonis, spiritus dabit postea allegoriam, qui nos per sensum spiritualem vivificat, ne forte nos occidat littera per sensum carnis. Leo nulli conveniens vivit more tyranni, atque tuendo se naturali libertate nullum dignatur, tanquam jure feris omnibus dominatur. Quis rex ita homines terret, ut leo feras? Saepe exanimantur ferae leonino rugitu. Quamvis ille praedas quaerat, quamvis sanguine vivat, verumtamen in comedendo modus est, modus in bibendo: interpositis enim diebus manducat et bibit, ubicunque vadit, cauda vestigia abolens tollit venatoribus signa sequendi. Apertis dormit oculis leo, scit peregrino parcere, prostratoque homini. Haec est leonis vita. Canina vita leoninae contraria est vitae. Gaudet dominari sibi hominem canis, et obsequitur tam prompte uti commereatur. Servit amore gulae sine amore libertatis, non enim in edendo modus est illi: solet usque ad vomitum gravari, solet ingluviem vomitu relevare: rursus vomitu suo solet esuriem relevare. Ita natura canis atque leonis distinguitur. Est tamen ubi conveniunt leo et canis. Quando domitur captus leo vult semper secum habere catellum cujus blanditiis imminua, feritatis vim. Ut ergo timeat leo timendus naturae feritate, ceditur qui non peccavit catellus, territus inde leo pavet et oblitus leonem vincula gerit collo, et pavet magistro subesse. Ecce potes cognoscere quod vidit Ecclesiastes, quid significet vel vita leonis vel vita canis. Sed nos ad majora tendamus, et Chananaeam illam, cui dictum est: Fides tua te salvam fecit (Matth. XV), canem secundum Evangelium esse dicamus: leonem vero mortuum circumcisionis populum, sicut Balaam propheta dicit: Ecce populus ut catulus leonis consurget, et ut leo exsultans (Num. XXIII, XXIV). Canis vero vivus nos sumus ex nationibus. leo autem mortuus Judaeorum populus, a Domino derelictus. Et melior est apud Deum iste canis vivens, quam ille leo mortuus. Nos enim viventes cognoscimus Patrem et Filium et Spiritum sanctum; illi vero mortui nihil sciunt, neque exspectant aliquam repromissionem atque mercedem, sed completa est eorum memoria. Neque ipsi meminerunt quae scire debuerant, neque illorum jam Dominus recordatur. Dilectio quoque qua aliquando Deum diligebant periit: et odium, de quo audacter David loquebatur: Nonne odientes te, Domine, oderam et super inimicos tuos tabescebam? (Psal. CXXXVI) nec non et zelus eorum, juxta quem Phinees zelatus est (Num. XXV), et Mathathiae intremuerunt poplites (I Mach. II). Perspicuum autem, quod pars eorum non est in saeculo, non enim possunt dicere: Pars mea Dominus (Psal. LXXII). Praeterea quis canis aut leo sit, quis vivat aut quis moriatur, invenies causam variando alia figura. Canis impium significat, leo autem justum. Qui bene vivit confidentius tanquam leo vivens, nullius terretur occursu, nullius tumultu. Conjunctus Christo, non conjungit mundo. Libertate qua servit Domino sese tuendo, nullum dignatur nisi Deo mente tota famulatur. Justus feros corde et brutos terret. Sicut clamante leone ferae pavidae examinantur; ita Dei clamante praecone, homines bruti et pecuales deficiunt a ritu consuetae feritatis. Quomodo leo praedatur, ita praedatur et justus. Feras ille, homines justus: fovet iste, necat ille. Nulli amplius modus est justo in comedendo, justo sobrietas est quasi deliciosa voluptas. Quemadmodum leo oculis dormit apertis, ita justus quasi dormiendo vigilat, sicut in Canticis canticorum legitur: Ego dormio et cor meum vigilat (Cant. V). Justus prostrato parcit atque peregrino. Sicut leo exterretur patienter catuli flagello; ita plerumque a culpa retrahunt aliena flagella. Sic enim dicitur in Proverbiis: Pestilente flagellato sapiens sapientior erit (Prov. XIX, XXI). Ille enim peccare timet admonitus alienis plagis. Quotiescunque ita vivit leo, melius vivit vivo cane. Justus dum vivit ut leo, vivit melior cane vivo. Verum si pereat virtus mortua leonis in homine justo peccante, pejor cane vivo erit justus. Canis prius immundus et gulosus cum lingendo lingua sua vulne ra curat, melior efficitur justo qui moriendo degenerat a virtute leonina et vita beata. Quod etiam Dominus insinuare videtur cum dicit: Gaudium est angelis Dei super uno peccatore poenitentiam agente, quam super nonaginta justis qui non indigent poeni tentia (Luc. XV).