|
Hebdomadae tertiae feria secunda praesignat in Evangelio Dominus se in
patria sua, scilicet in Judaea, honorem non habiturum, et ad gentes, ubi
honoretur, transiturum, dum dicentibus Pharisaeis: Quanta audivimus de
te facta in Capharnaum, fac et hic in patria tua (Luc. IV), respondet:
Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus est in patria sua (ibid.).
Iterumque cum terribili illo ac venerabili juramento suo per simile, non
tantum omnino expresse docet, illis posthabitis, gentes potius a
peccatis suis esse curandas: in veritate, inquiens, dico vobis, multae
viduae erant in Israel in diebus Heliae, et ad nullam illarum missus est
Helias, nisi in Sarephta Sydoniorum. Et multi leprosi erant in Israel
sub Helisaeo propheta, et nemo illorum mundatus est, nisi Naaman Syrus
(ibid.). Amplius autem in eo quod surrexerunt et ejecerunt illum extra
civitatem, et duxerunt illum in supercilium montis, supra quem civitas
illorum posita erat, ut praecipitarent eum (ibid.), significatur ab
illis transitura salus, dum dicitur: Jesus autem transiens per medium
illorum ibat (ibid.). Cum enim illum Judaei crucifigentes, in profundum
oblivionis praecipitare vellent, ipse, aversus et per medium illorum
transiens, ivit ad gentium populos pedibus suis, pedibus speciosis, id
est praedicatoribus sanctis. Bene ergo huic Evangelio praemittitur
lectio illa de Naaman Syro. Helisaeus Christum, leprosus Naaman gentilem
populum significat, immundum et idololatram. Quod non ipse Helisaeus
exivit ad illum foras, sed mandavit illi dicens: Vade et lavare in
Jordane septies, et mundaberis (IV Reg. V): hoc prophetice innuit quod
factum est, quia per semetipsum Christus non praedicavit gentibus, sed
mittens praecepit eos baptizari:
|
“Euntes, inquit, docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris
et Filii et Spiritus sancti (Matth. XXVIII).”
|
|
Septies autem lavatur leprosus, quia in baptismo propria est operatio
septiformis Spiritus sancti, ex quo et renascimur, et remissionem
peccatorum accipientes, novi restituimur.
Feria tertia in Evangelio commendatur lucidum opus misericordiae,
dicente Domino: Si peccaverit in te, id est, te sciente, frater tuus,
vade, corripe eum inter te et ipsum solum (Matth. XVIII), etc. Et quia
ubi duo consentiunt, scilicet corrector et auditor, neque opus est ut
alium adhibeas, neque Ecclesiae dicas, eo quem corripis inter te et
ipsum solum, sponte audiente, quia, inquam, tunc parata venia confestim
impetratur a Domino. Amen, inquit, dico vobis, si duo ex vobis
consenserint, ex omni re quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo
(ibid.), et, quia de impetratione veniae dixerit, hoc testatur ipse, dum
praemittit: Amen dico vobis, quia quaecunque alligaveritis super terram,
alligata erunt in coelo: et quaecunque solveritis super terram, soluta
erunt et in coelo (ibid.). Terminatur autem sic: Domine, quoties
peccabit in me frater meus, et dimittam et? Usque septies? Et dicit illi
Jesus: Non dico tibi, Petre, usque septies, sed usque septuagies septies
(ibid.). Ad haec pulchre lectio, quae praemissa est, concinit. Mulier
namque, quae clamat ad Elisaeum pro duobus filiis, quos creditor in
servitutem tollere contendit (IV Reg. IV), ipsa est Ecclesia, quae pro
filiorum peccatis, quos in baptismate genuit, sollicita est, ne exactor
diabolus pro nummo malae voluptatis, quem illis credidit, debitores
trahat in damnationem perpetuae mortis. Cui verus Helisaeus, scilicet
Christus, praecepit oleum infundere vasis, ostio clauso (ibid.), quia
peccatoribus privata correptione conventis, praecipit remissionem et
absolutionem indulgeri, data potestate ligandi atque solvendi, sicut in
Evangelio jam dicto promisit, et veritate interposita, id est amen,
promissionem confirmavit. Clauso ergo ostio vasis infusis redundat
oleum, quia per privatam correctionem poenitentibus confestim venia
peccatorum affluit. Cum autem quis secreto correptus inter te et ipsum
solum non audierit, postquam Ecclesiae dictum fuerit, non tam facilis
indulgentiae leniendus erit oleo, sed congrue poenitentiae secandus
cauterio.
Feria quarta calumniantibus Pharisaeis quod discipuli Domini
transgrederentur traditiones seniorum, non lavando manus suas, dum panem
manducarent, redarguit eos Dominus, et criminationis spiculum retorquet
in auctores: Quare, inquiens, vos transgredimini traditiones Dei propter
traditiones hominum? Nam Deus dicit: Honora patrem tuum et matrem tuam:
Vos autem dicitis: Quicunque dixerit patri suo aut matri: Munus,
quodcunque est ex me, tibi proderit (Matth. XV), etc. Docuerat enim
avaritia Pharisaeorum juvenes, quorum laqueus omnes facti erant, ut,
injussu parentum, imo praerepta parentibus donaria deferentes ad
templum, reclamantibus parentibus se hoc pacto inhonorari a filiis, cum
Deus dicat:
|
“honora patrem tuum et matrem tuam (Exod. XX),”
|
|
illud objicerent: Imo hoc pacto honoramus patrem. Nam Deus Pater noster
est, ad cujus haec deferimus templum, et quod illi offerimus filii,
vobis parentibus proderit. Haec et hujusmodi culpat Dominus in
traditionibus hominum, quas traditionibus Dei praeferebant, simulque
edocet quod sola transgressio mandatorum Dei coinquinet hominem (Matth.
XV). Bene ergo in lectione libri Exodi ipsa Dei mandata praeferuntur:
|
“Honora patrem tuum et matrem tuam (Exod. XX),”
|
|
etc. De quibus in Evangelio convincuntur hypocritae, foris nitidi
observando traditiones hominum, intus autem coinquinati transgrediendo
traditiones Dei, quia non quod intrat in os, sed quod exit de corde,
coinguinat hominem (Matth. XV).
Feria quinta venientes ad se turbas, ut sese facerent regem, quia
manducaverant de panibus ejus et saturati fuerant, hortatur Dominus:
Operamini, inquiens, non cibum qui perit, sed qui permanet in vitam
aeternam (Joan. VI), etc. Dixerat autem eis: Amen dico vobis, venistis
ad me, non quia vidistis signa, sed quia manducastis de panibus et
saturati estis (ibid.). In quo sacerdotum quoque turbam percutit, quia
turbatim veniunt ad altare Domini, non quia delectat eos contemplari
mysteria, quae illic commemorantur incarnationis, nativitatis,
passionis, resurrectionis et ascensionis Domini nostri Jesu Christi, sed
quia manducant de panibus ejus et saturantur, videlicet de decimis et
oblationibus fidelium, sola quaerentes stipendia corporis. Quapropter
illa congrue lectio praemittitur, qua Hieremiae dicitur a Domino: Sta in
porta domus Domini, et praedica ibi verbum istud (Jer. VII), etc. Sic
enim et illi, qui pompatice ingrediebantur portas domus Domini, et
cupiditates suas pascentes applaudebant sibimet, dicendo templum Domini,
templum Domini, templum Domini est (ibid.), magis per illud praedas
agere de populo, quam (secundum quod in eadem lectione jubetur) bonas
facere vias suas et bene dirigere studentes.
Feria sexta legitur in Evangelio Dominus Jesus fatigatus ex itinere hora
sexta sedisse super puteum, loquensque cum muliere Samaritana, quae
venerat haurire aquam: Si scires, inquit, donum Dei, et quis est, qui
dicit tibi: Da mihi bibere, tu forsitan petisses ab eo; et dedisset tibi
aquam vivam (Joan. IV), etc. Notum atque celebre est fidei sanctae
Ecclesiae lectionis hujus mysterium, videlicet Dominum nostrum Christum
ex itinere, quo ad nostram salutem venit, fatigatum usque ad mortem,
mortem autem crucis (Philip. II), sedisse super puteum, id est mundanae
sapientiae exsuperasse profundum, mulieremque Samaritanam, id est
Ecclesiam alienigenam, quae de profundis, imo obscuris philosophorum
doctrinis mortuam aquam haurire consueverat, de qua sitientem animam, ut
non sitiret iterum, satiare non poterat, didicisse, quia qui biberit ex
aqua hac, sitiet iterum, qui autem biberit ex aqua, quam ipse dederit,
id est de Spiritu sancto, non sitiet unquam, sed fiet in eo fons aquae
salientis in vitam aeternam (Joan. IV). Huic Evangelio valde congruit
praemissa lectio, in qua congregatis filiis Israel adversus Mosen atque
dicentibus: Da nobis aquam (Exod. XVII), jubente Domino, ducit eos ad
aquam, ad petram Oreb, et quanquam diffidens, percutit virga bis
silicem, et egressae sunt aquae largissimae, ita ut populus biberet et
jumenta (Num. XX). Moses namque significat hac in re Judaicum populum
incredulum, populus sitiens, humani generis exspectationem, petra
Christum. Percussit bis silicem virga Moses, id est Judaicus populus
duobus lignis crucis appendit Christum, et egressae sunt aquae
largissimae, aquae vivae, quas in Evangelio supradicto se habere indicat
Dominus mulieri Samaritanae. Aqua haec Spiritus sanctus est, qui tunc
datus est, quando petra Christus virga crucis percussus, imo post
percussionem resurrectione atque ascensione glorificatus est.
Sabbato mulierem in adulterio deprehensam legimus in Evangelio, et
adductam ad Dominum Jesum a Scribis et Pharisaeis tentantibus, sicamque
latrocinii sui ancipitem occultantibus, ut quidquid respondisset,
calumniantes criminarentur (Joan. VIII), id est si ut misericors
dimittendam diceret, accusaretur injustus, et legis adversarius, si
puniendam, velut immisericors infamaretur. Quibus ita obviavit
mansuetudo cum justitia, ut, cedentibus accusatoribus, quippe quos sua
subtraxerat conscientia, soli duo remanerent misera et misericordia.
Huic Evangelio illa, quae praemittitur, Danielis lectio congruit:
quamvis, ut ait Beatus Hieronymus , in Hebraico non habeatur, qua
legitur Susanna a falsa criminatione adulterii Dei auxilio liberata
(Dan. XIII). Nam haec per misericordiam, illa lapidationem evasit per
justitiam. Atque ita in ejusdem diei officio quodammodo misericordia et
veritas obviant sibi (Psal. LXXXIV), paribus in personis, eodemque
praesidio pietatis, quamvis disparibus causis.
|
|