CAPUT 2

Legat qui vult Historiam Josephi, ubi excidium Jerosolymorum describit, et sciet quam veraciter pro re praedictum fuerit malum illud sermonibus hujuscemodi.

“Tollet eum propinquus suus, et comburet, et dicet: Nunquid adhuc est apud te? Et respondebit: Finis est.”

Neque enim modus aut numerus erat intus morientium et fame pereuntium, nec sufficere poterant vivi mortuis efferendis. Cum autem scire possint nec dissimulare valeant, hoc illis accidisse propter sanguinem Jesu Christi, mirum valde est quod indomabili corde et tunc dixerunt, et nunc usque dicunt singuli ad alterum:

“Tace et non recorderis nominis Domini,”

nominis ejusdem Jesu Christi, quem Deum et Dominum esse publica confessione confitentur Christiani. Malunt damnati esse et damnationem aeternam exspectare, quam confiteri vel audire nomen hujus Domini, suffusi mirabiliter felle amaritudinis, odiumque spirantes implacabile contra nomen Domini nostri Jesu Christi, gentiumque invidentes saluti. Attamen justi sibi esse videntur nonnulli ex eis, observando justitias carnis et profitendo praecepta decalogi, quae sunt: Non habere deos alienos, non facere sculptile, non assumere nomen Domini in vanum, Sabbata custodire, patrem et matrem honorare, non occidere, non moechari, non furtum facere, non loqui falsum testimonium, non concupiscere (Deut. V). Sed qualis est haec justitia illorum, cum illum oderint, per quem unum et solum justificantur omnes quicunque veraciter justi sunt? Illum unum quaerit Deus ubi sit, vel apud quos commoretur ut parcat illis, et quia non est apud illos, idcirco super eos indignationem suam effudit, quemadmodum apud Ezechielem ipse dicit:

“Et quaesivi de eis virum qui interponeret sepem, et staret oppositus contra me, propterea ne dissiparem eos, et non inveni; et effudi super eos indignationem meam, et in igne irae meae consumpsi eos (Ezech. XXII).”

Igitur

“morientur,”

ait, etiam justi, sive, ut apud eumdem Ezechielem,

“et occidam, inquit, in te justum et impium (Ezech. XXI),”

etiamsi

“in domo una reliqui fuerint viri decem.”

“Morientur,”

inquam,

“quia ecce Dominus mandavit,”

id est per prophetas locutus est, et sermonem suum complens,

“percutiet domum majorem ruinis et domum minorem scissionibus.”

“Majorem domum”

decem tribus, quae appellabantur tribus Israel;

“domum minorem”

duas tribus dicit, quae regebantur a stirpe David. Et hoc in percussione domus utriusque notandum quod majorem ruinis, minorem vero scissionibus percutiendam fore dicit. Nam Israel, quia majora peccaverat, feritur ruinis; domus autem Juda, in qua erat templum et quae minora peccaverat, non ruinis percutitur, sed scissionibus dum septuaginta annorum captivitate retinetur. Sed econtra potest dici, quia domus Juda majora peccavit. Nam et apud Ezechielem cum praemisisset Dominus:

“Fili hominis, notas fac Jerusalem abominationes suas (Ezech. XVI),”

deinde inter caetera dicit:

“Et Samaria dimidium peccatorum tuorum non peccavit, sed vicisti eam sceleribus tuis, et justificasti sorores tuas,”

Sodomam videlicet et Samariam,

“in omnibus abominationibus tuis, quas operata es (Ibid.).”

Ergo et scissiones domus Juda majores intelligi convenit ruinis domus Israel. Quod ut liquido clarescat, non illam tantum captivitatem septuaginta annorum, sed illam potius attendamus, qua nunc in omnes gentes Judaei Romano excidio dispersi sunt. Tunc namque domus Juda nec scissionibus tantum, nec solummodo ruinis sed et scissionibus et ruinis percussa est; quia civitas Jerusalem ut rueret, primum in semetipsa scissionibus percussa est. Tito namque, ut refert Josephus, adhuc apud Alexandriam imperium disponente, contigit etiam seditionem quae apud Jerosolymam erat auctam trifariam dividi, ducibus Eleazaro, Joanne et Simone; quorum Eleazarus superiora, Simon autem inferiora civitatis loca, Joannes vero media tenebat. His ducibus a seditione nunquam quiescentibus, quam miserabilibus domus Juda scissionibus percussa fuerit qui plenius nosse cupit, narrationem jam dicti legat historiographi. Porro justitiam quoque judicii Dei quae domum illam tantis scissionibus percussit, scire desideranti prius animadvertendum est, in quo domus haec minor, id est domus Juda, domum majorem, scilicet domum Israel, peccando superavit, sicut supra diximus, cum testimonio prophetae dicentis ad Jerusalem:

“Et Samaria dimidium peccatorum tuorum non peccavit, sed vicisti eam sceleribus tuis.”

Peccata, sive scelera utriusque confitenda et comparanda sunt, ut appareat quam veraciter dictum sit:

“Et Samaria dimidium peccatorum tuorum non peccavit.”

Nimirum peccata Samariae fuerunt, quod decem tribus, quorum Samaria metropolis exstitit, sciderunt sese a domo David, et negaverunt eum, dicentes:

“Quae pars nobis in David, vel quae haereditas in filio Isai (III Reg. XII);”

et sicut David negaverunt, ita Deum quoque relinquentes, vitulos aureos pro Deo coluerunt. At vero peccata Jerusalem ista fuerunt, quod Christum Filium Dei verum David, et secundum carnem filium David, et secundum divinitatem dominum David, Christum, inquam, Deum et hominem, regem et salvatorem non solummodo dixerunt, non est

“nobis pars”

in isto Filio Dei, filio David, sive

“non habemas regem nisi Caesarem,”

verum etiam pro illo dimitti sibi petierunt Barabbam seditionis auctorem (Matth. XXVII). Ista si rite considerentur, revera

“dimidium Samaria non peccavit,”

quia videlicet quanto iste Deus et homo filius David major eodem patre David, tanto peccatum quod in eum admissum est majus debet aestimari, praesertim cum Jerusalem non solummodo negaverit hunc, sicut Samaria negavit, verum etiam occiderunt et pro eo Barabbam, sicut jam dictum est, seditionis auctorem dimitti sibi petierit. Idcirco quoniam taliter se scidit regno Jesu Christi filii David, nimirum valde justo judicio scissionibus percussa est, ita ut in malum suum sese a regno Romanorum scindendo victores orbis terrarum contra se concitaret, et quod valde mirum fuit, foris obsessa, intus trifariam, ut jam dictum est, scissa magis seditionibus quam obsidione deperiret. Sequitur:

“Nunquid currere queunt in petris equi, aut arari potest in bubalis. Quoniam convertistis in amaritudinem judicium, et fructum justitiae in absinthium. Qui laetamini in nihili, qui dicitis: Nunquid non in fortitudine nostra assumpsimus nobis cornua?”

Ad quid istas similitudines equorum et bubalorum induxerit, ipse pene exposuit, dicendo:

“Qui laetamini in nihili, qui dicitis: Nunquid non in fortitudine nostra assumpsimus nobis cornua?”

Vanitatem atque superbiam miro hic modo percutit, interrogando de equis et bubalis. Irridet eos sapientia Dei, qui confidunt in curribus et in equis, sicut tempore considerabat Ephraim, et qui superbiae cornibus arrectis steterunt contra fortitudinem coeli, sicut in psalmo testatur iste Christus per os Prophetae:

“Circumdederunt me vituli multi, tauri pingues obsederunt me (Ps. XXI).”

Irrisio gravissima sonat in verbis hujuscemodi. Idem enim est ac si dicat sapientia spiritus prophetici: Vos quidem praedicente me, quod major domus ruinis, et minor scissionibus percutienda sit, nihilominus equitando contenditis esse similes Aegyptiis atque Assyriis; sed vos bene scitis quod equi non currere possunt in petris. Hoc dixisse satis est; subaudiri enim potest id quod longe superius dixit quia

“fuga a veloce peribit (Amos II),”

et non poteritis effugere, multis adversitatum praepediti, offendiculis, sicut equi vestri non queunt currere in petris. Habetque talis dictio mistum cum severitate jocum, cum dicitur: Laetantibus in equis, vos revera

“laetamini in nihili,”

quia vestri equi non queunt

“currere in petris,”

id est fallaces ad salutem erunt vobis in tempore angustiae, quando ruinis et scissionibus feriemini. Item quod dicit,

“aut nunquid arari potest in bubalis,”

si respicias quod subsequitur, qui dicitis:

“Nunquid non in fortitudine nostra assumpsimus nobis cornua,”

nihilominus jocum in verbis habet amarum, et ad illum pertinentem risum, de quo Sapientia:

“Ego quoque, inquit, in interitu vestro ridebo (Prov. I),”

idem est ac si dicat: Quoniam estis superbi, quapropter, sicut supra dictum est, juravi in anima mea, dicens:

“Detestor ego superbiam Jacob, et domum ejus odi,”

quoniam, inquam, in fortitudine vestra cornua vos assumpsisse dicitis, eritis ergo mihi sicut bubali qui tam indomiti sunt, ut jugum cervicibus non recipiant, et cum silvestres boves sint, nolint propter feritatem vomere scindere terram. Ita vos mihi eritis utique inutiles operi vel regno Dei, vobisque evagantibus atque dispersis, adhibebo mihi boves alios, boves domitos, dicamque illis:

“Tollite jugum meum super vos (Matth. XI),”

et regno Dei fructum operabuntur, juxta illud:

“Amen dico vobis, quia auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur genti facienti fructus ejus (Matth. XXI).”

Revera dicunt isti bubali:

“Nunquid non in fortitudine nostra assumpsimus nobis cornua,”

dum

“quaerentes suam statuere justitiam, justitiae Dei non sunt subjecti (Rom. X),”

et pro hac feritate convertunt sibi

“in amaritudinem judicium, et fructum justitiae in absinthium,”

quae herba amarissima est. Nam quia suam, ut jam dictum est, statuere volentes justitiam, projiciunt a semetipsis Christi jugum, merito amarum, id est sine misericordia ferunt judicium, et quia dulcedinem justitiae Dei non quaerunt, justitiae suae metuunt absinthium, ut nec saltem in isto saeculo requiem habeant, vel in terra sua commanere valeant. Unde et sequitur:

“Ecce ego suscitabo super vos, domus Israel, dicit Dominus Deus exercituum, gentem: et conteret vos ab introitu Emath usque ad torrentem deserti.”

Haec est amaritudo judicii quam biberunt, quod in isto quoque saeculo contriti atque subversi sunt, a principio usque ad finem, a capite usque ad caudam, a terminis terrae suae, qui solem respiciunt, usque ad torrentem deserti, quod occidentem respicit, id est ab Emath (quae et Epiphania dicitur ab Antiocho cognomentum Epiphanes nomen sortita est) usque ad Rinocruram, inter quam et Pelusium rivus Nili sive torrens de eremo veniens mare ingreditur. Sicut dictum, ita et factum est, quia de cunctis terminis suis contritus atque subversus est Israel. Primum decem tribus ab Assyriis. Deinde Judam et Benjamin a Chaldaeis atque Romanis. Illa cornutorum sive jugum ferre recusantium bubalorum contritio sive subversio, qualiter futura, qualibus vel quantis incrementis ad consummationem perventura foret, sequentia prophetae dicta praesignant. Ait enim: