CAPUT X. De eo quod dictum est:

“Sevit autem Isaac,”

et caetera; et quod invidentes Palaestini puteos ejus obstruxerunt.

Sevit autem Isaac in terra illa, et invenit in anno isto centuplum. Benedixitque ei Dominus, et locupletatus est homo, et ibat proficiens, atque succrescens, donec magnus vehementer effectus est. Habuit quoque possessionem ovium et armentorum, et familiae plurimum. Serere pacati et quieti temporis est. Vix enim aut nunquam tempore belli terra bene exculta seritur, ita praesertim ut semen in messe centuplicetur. Igitur per sationem Isaac, cujus centupla inventione locupletatus est homo, proficiens atque succrescens, et magnus vehementer effectus est, illa recte intelligitur magnificentia nominis Christi, qua in pace Ecclesiae dilatatum, et multiplicatum est semen Verbi Dei, cum sacerdotali auctoritate concurrente potestate imperiali, scilicet ut liceret operariis Evangelii exire ad seminandum, et non liceret adversariis Christi latissimum totius orbis erroribus suis vindicare agrum. Ob haec invidentes ei Palaestini, omnes puteos quos foderant servi patris illius Abraham, illo tempore obstruxerunt, implentes humo intantum ut ipse Abimelech diceret ad Isaac: Recede a nobis, quoniam potentior nostri factus es valde. Postquam magnificentia nominis Christi Romanum quoque cepit imperium, et idola contempta sunt, invidia suborta est haereticorum, per quos diabolus, quia non poterat vi persecutionis exstirpare Evangelium, veritatem corrumpere conatus est Scripturarum. Bene ergo postquam magnus factus est vehementer nimis, ob hoc, inquit, invidentes Palaestini sive Philisthiim quod interpretatur positione cadentes, omnes puteos quos foderant servi patris illius Abraham, illo tempore obstruxerunt implentes humo: nam putei, quos foderant servi patris Christi Dei, omnes Scripturae sanctae sunt, quas condiderunt Moyses et prophetae, atque apostoli omnes servi Dei. Hos puteos, id est has Scripturas, quantum in ipsis fuit, haeretici illo tempore obturaverunt, ut non facile inveniri posset ubinam esset doctrina veritatis, intantum ut diceret ipse Abimelech: Recede a nobis quoniam potentior nostri factus es valde. Intantum namque aucta est invida haereticorum vis ut regum quoque et imperatorum corda obtineret, eorumque gladiis utens, pene atrocius quam gentilium error in Christianos desaeviret. Porro quod dicit Abimelech, quia potentior nostri factus es valde, juxta hunc eumdem sensum constans est; etenim terreno imperio potentius factum est in gentibus coeleste imperium intantum ut feros principes et barbaras nationes, quas imperatorum gladius non attingeret, sacerdotum lingua liget, et latius Romanae Ecclesiae pontifices quam Romani imperii dominentur Caesares. Quamvis enim multis aucta victoriis Roma jus imperii sui terra marique protulerit, minus tamen est quod illi bellicus labor subdidit, quam quod pax Christiana subjecit.