CAPUT XVI. Quod cantico isto secunda perioches sit passionis Christi, et quod secundum illud canticum Dominus illam parabolam dixerit:

“Homo erat paterfamilias, qui plantavit vineam.”

(CAP. V.) Cantabo dilecto meo canticum patruelis mei vineae suae. Vinea facta est dilecto meo in cornu filio olei. Et sepivit eam, etc. Canticum hoc secundae perioches initium est. Quod in initio dixerat, filios genui et exaltavi, ipsi autem spreverunt me (Isa. I), hoc istud canticum in parabola vineae latius ostendit. Dicitur autem per contrarium canticum, nam veraciter idem est vae quod, item in initio dictum est: Vae genti peccatrici. Cantabo, inquit, dilecto meo, id est Christo veraciter animae meae dilecto. Quis enim nescit quia tua anima, o cantor, optime desiderabilem Christum dilexit et diligit? Nempe canticum sibi vel ad opus suum cantatum esse testatur, cum ex eo sumpta parabola, principibus sacerdotum et Pharisaeis dicit: Homo erat paterfamilias, qui plantavit vineam, et sepem circumdedit ei, et fodit in ea torcular, et aedificavit turrim, et locavit eam agricolis (Matth. XXI), etc. Canticum hoc quorum sit vae, distincte insinuat, dicendo: Patruelis mei vineae suae. Quis enim patruelis prophetae exstitit, nisi agricolae jam dicti, id est ordo leviticus et sacerdotalis? Denique cum ipse propheta de tribu Juda exstiterit, patruus ejus quodammodo fuit Levi. Patruelis autem ejus cunctus ordo leviticus et sacerdotalis. Porro vinea dilecti, populus exstitit. Igitur cantabo dilecto meo canticum patruelis mei vineae suae, id est proloquar Christo quod annuntiet agricolis, et vineae suae, scilicet sacerdotibus et populo suo carmen lamentabile. Vinea facta est dilecto meo. Quaenam ista vinea sit, ipse cantor aperit in fine conclusionis. Vinea, inquit, Domini exercituum, domus Israel est. Haec dilecto meo facta est acquisitione, non auri, neque argenti, sed multorum mirabilium quae fecit in terra Aegypti. Unde et scriptum est: Vineam de Aegypto transtulisti (Psal. LXXIX). Facta est autem in cornu, id est, in eadem potentia, qua illam transtulit, quemadmodum et Balaam cum de eodem populo dixisset: Deus adduxit eum de Aegypto, continuo subjunxit: Cujus fortitudo similis est rhinocerotis (Num. XXIV). Haec facta est, ut jam dixi, dilecto meo filio olei, id est filio charitatis Dei. Nam idcirco illi facta est, ut praeparatam sibi ille adveniens possideret, et per suum sanguinem sanctificaret. Quod et fecit. Omnes enim per suum sanguinem de inferno eduxit, quorum pars vinea bona est. Sed et de radice ejus apostolos sumpsit, de quibus vel per quos totus mundus vitibus bonis impletus est. Sive filio olei, id est in loco pingui, quia revera nihil pinguius terra repromissionis. Et sepivit eam, id est angelorum praesidio sepsit eam. Et lapides elegit ex ea, id est idola, vel quidquid Dei cultum impedire poterat, diligenti cura persaepe rejecit ab ea. Et plantavit eam electam, id est optimam, in fide electorum Abraham, Isaac, Jacob, bene radicatam. Et aedificavit turrim in medio ejus, id est, templum in medio regiae civitatis ejus Et torcular exstruxit in ea, id est altare quod ita sacerdotibus commoda reportat, quemadmodum agricolis torcular. Et exspectavi, inquit, ut faceret uvas, et fecit labruscas, id est ut faceret bona, et fecit opera mala. Nunc ergo habitatores Hierusalem, et viri Juda, judicate inter me et vineam meam. Nonne ergo canticum hoc dilecto animae suae cantavit? Denique sic jam dictam in Evangelio parabolam secundum cantici hujus sensum contexuit, ut omnino sibi istud cantatum velit intelligi, tandemque percunctatur, et ipse pene eisdem verbis: Cum ergo, inquit, venerit Dominus vineae, quid faciet agricolis illis (Matth. XXI)? Hoc tantum interest, quod istic inter dominum vineae et ipsam vineam illic autem inter dominum vineae, et agricolas judicium postulat. Porro quid per labruscas hic velit intelligi, illic manifestius aperit, in haec verba prorumpens: Et agricolae apprehensis servis ejus alium ceciderunt, alium occiderunt (Ibid.). Et nunc, inquit, ego ostendam vobis quid faciam vineae meae. O habitatores Hierusalem, o viri Juda, ut judicaretis inter me et vineam meam interrogavi, et quia non vultis respondere quod sciscitor, ego ipse mihi respondebo: Auferam sepem ejus, id est tollam angelorum auxilia. Et erit in direptionem. Diruam maceriam ejus, et erit in conculcationem, et ponam eam desertam. Non potabitur, et non fodietur. Et est sensus: Destruam muros ejus, Romano circumcidente exercitu, ita ut in aeternum non reaedificetur. Nec vero sicut sub Babyloniis passa est, ita et sub Romanis patietur. Nam sequitur: Et nubibus mandabo ne pluant super eam imbrem. Siquidem et Hieremias capta jam urbe prophetavit in populo, et Ezechiel, Daniel quoque et tres pueri, vel prophetasse, vel mirabilia signa etiam in captivitate fecisse narrantur, et postea Aggaeus, et Zacharias futura dixerunt in consolationem populi servientis. Nunc autem ejusmodi nubibus mandabo ne pluant super eam imbrem, id est ut jam nec apostolos habeant, nec prophetas quos occidant. Unde et in Levitico loquitur: Ponam coelum vobis ferreum, et terram aeneam (Lev. XXVI). Quare hoc mandabo nubibus meis? Quia exspectavi ut faceret judicium, et ecce iniquitas. Quanta enim iniquitas, et quantus clamor, quod et servos patrisfamilias occiderunt, et videntes filium ejus, de quo dixerat: Verebuntur filium meum (Matth. XXI), crucifige, crucifige clamaverunt (Luc. XXV).