CAPUT XXX. Quid sit dicere:

“Quem mittam, et quis ibit nobis,”

et quid illud:

“Ecce ego, mitte me,”

et quod Stephanus protomartyr sese obtulerit, et secundum sensum praesentis loci dura illi populo stans in concilio nuntiaverit.

Et audivi vocem Domini dicentis: Quem mittam, et quis ibit nobis? Et dixi: Ecce ego, mitte me. Et dixit: Vade et dices populo huic: Audite, audientes, et nolite intelligere, et videte visionem, et nolite cognoscere. Excaeca cor populi hujus, et aures ejus aggrava, et oculos ejus claude, ne forte videat oculis, et auribus suis audiat, et corde suo intelligat, et convertatur, et sanem eum. Quem, inquit, mittam, et quis ibit nobis? Ac si dicat: Quoniam neminem ex eis, quos mittimus vivere permittunt, et meipsum occiderunt, quem inveniam tantae fortitudinis, ut mittam eum? Quis ibit, vel quis ire audebit nobis et dicet eis: Me, quem occiderunt Filium hominis sedere super solium excelsum, et elevatum, sedere vel stare a dextris Dei? Et dixi: Ecce ego, mitte me. Et dixit: Vade, etc. Supra diximus in personam eorum qui auditis Petri apostoli dictis compuncti corde dixerunt: Quid faciemus, prophetam dixisse, vae mihi, quia tacui, etc. Cujus nunc in persona dicit: Ecce ego, mitte me. Cujus, inquam, nisi protomartyris Stephani, qui gratia et fortitudine plenus ire non timuit? Nempe ille quasi injussus, ultro se obtulit, et ecce ego, mitte me, dixit, nec enim legimus quod per aliquem apostolorum mandatum accepit, sed quod publicum testimonium perhibens Filio Dei, cum tantum diaconus esset, prodigia et signa faceret aspostolicae virtutis (Act. VI). Nonne iste praesentem, de quo loquimur, legationem evidenter attulit, qui cum staret in concilio, cum esset plenus Spiritu sancto, intendens in coelum, vidit gloriam Dei, et ait: Ecce video coelos apertos, et Filium hominis stantem a dextris virtutis Dei (Act. VII)? Vade, inquit Dominus, dices populo huic: Audite audientes, et nolite intelligere, etc. Nimirum et hanc legationis partem pertulit, qui causas tantae irae non tacuit. Dixit enim: Dura cervice, et incircumcisis cordibus, et auribus, vos semper Spiritui sancto restitistis, sicut et patres vestri et vos. Quem prophetarum non sunt persecuti patres vestri? Et occiderunt eos, qui pronuntiabant de adventu justi, cujus nunc vos proditores, et homicidae fuistis (ibid.). Plane quod dictum est, aure audietis, et non intelligetis, continuo verum esse constat. Nam ubi dixit: Ecce video coelos apertos, et Filium hominis stantem a dextris virtutis Dei, acclamantes voce magna continuerunt aures suas, et impetum fecerunt unanimiter in eum (ibid.). Excaeca, inquit, cor populi hujus. Et dixi: Usquequo, Domine? Et dixit: Donec desolentur civitates absque habitatore, etc. Et est sensus. Tandiu non audiet, et non videbit, et excaecatum habebit cor donec civitates Judaeae, Vespasiano Titoque pugnantibus, penitus subvertantur, in tantum ut ne nomen quidem pristinum remaneat, et domus si quae remanseriut sine habitatore sint, et terra redigatur in solitudinem, et vel fuga vel captivitate in totum orbem Judaicus populus dispergatur, et nequaquam in Judaea, ut prius, sed in cunctis gentibus Judaeorum populus multiplicetur. Nam hoc est quod sequitur: Et multiplicabitur quae derelicta fuerat in medio terrae, et adhuc in ea decimatio, et convertetur. Ac si dicat: Quid autem dico multiplicabitur? Tanta erit infelicitas residui populi, ut ad comparationem prioris multitudinis vix decima pars remaneat. Convertetur, inquit, et erit in ostensionem sicut terebinthus et sicut quercus quae expandit ramos suos. Semen sanctum erit id quod steterit in ea. Et erit in depraedationem, quando post annos ferme quinquaginta Arianus venerit, et terram Judaicam penitus fuerit depraedatus in tantum ut terebintho et quercui, quae glandes amiserit, comparetur. Denique post extremam vastitatem, etiam leges publicae pependerunt, et prohibiti sunt Judaei terram, de qua ejecti fuerant, ingredi. Si quis autem crediderit in Christum, et impletum fuerit illud quod supra legimus: Nisi Dominus Sabaoth reliquisset nobis semen, quasi Sodoma essemus, et similes Gomorrhae fuissemus (Isa. I), quando, juxta Apostolum, reliquiae salvabuntur (Rom. IX), hoc semen sanctum erit, et apostolorum germine cunctae Ecclesiae pullulabunt.