CAPUT XXIV Quae, vel qualis aestimanda sit illarum aquarum species.

Quod si a nobis quaeritur, in qua ergo specie aquae illae super firmamentum sunt, si congelatae non sunt? interrogemus eos, in qua specie fuerunt antequam fieret firmamentum? Verum hoc respondere nequeunt, quia chaos erat, et confusa moles, qualis ab humanis sensibus dijudicari non potest. Igitur criptam mundi hujus exiguam, quam in medio abyssi magnae, mirabilis artifex Deus excavando fecit, in qua nati sumus, cum vix attendere possumus philosophando, quantum volumus, de circum manentium aquarum natura vel specie taceamus, quia videlicet nec istis aquarum reliquiis, quae postea speciem vel formam suam acceperunt, omnino similes probabiliter definire valemus, nec aliquid fingere dignum arbitramur, ut verbi gratia, congelatas esse, sicut jam dictum est, opinemur. Unum hoc ut certum teneamus, cameram hujus mundi positam esse in medio aquarum, quia videlicet firmamentum, quod quasi tectum ejusdem camerae est, undique ambiens auctoritate sacrae Scripturae, factum est in medio aquarum. At enim, quia dixit Deus: Fiat firmamentum in medio aquarum. At quid? Et dividat, inquit, aquas ab aquis. Quod ne quarum firmitatis haberet, semel dictum, iterum Scriptura hoc ipsum repetivit, dicens: Et fecit Deus firmamentum, divisitque aquas quae erant sub firmamento, ab his quae erant supra firmamentum. Itemque, quia in ore duorum aut trium testium stabit omne verbum (Deut. XIX), addidit, et factum est ita. Haec enim trina repetitio in singulis operibus Dei, secundum vespere et mane et totum diem, observatur. Unde jam dictum est, et adhuc dicendum est: Igitur quia Spiritus Dei, qui ferebatur super aquas, spiritus pietatis est, hoc vere dignum se opus fecit, ut inopem fundum abyssi penetraret, et interiora ventris ejus tantis ornamentis illustraret, quorum novissimum et optimum Deus et homo Christus est, administrationem principatuum et potestatem in coelestibus, ut ejus paulatim sapientia eis multiformis innotesceret (Ephes. III). Vere pius Dominus post ruinam caducorum spirituum, adorantes dominationes, et trementes potestates, refocillante pietatis opere erudivit ad veram humilitatis sapientiam, dum de interioribus abyssi, super cujus faciem erant tenebrae, Regem et Dominum ipsorum parans educere, talem hoc modo incoepit fabricam. Hic ordo et nobis hodieque competit, ut omnis anima, prius timore, post amoris pietate compungatur. Etenim sic ut nos prius angimur timentes gehennam, et postea pro modulo nostro delectamur amantes aeternam vitam, sic illi et prius in casu damnatorum angelorum terribilem, et ex subsequentibus operibus Deum cognoverunt amabilem. An parum hoc illis profecisse putas ad pietatem, quod viderunt in tali firmamento suae firmitatis similitudinem? Etenim sicut illae aquae, quae super firmamentum sunt, non delabuntur, et quae sub firmamento sunt super illud non levantur, sic nec illi beati spiritus ultra casuri, nec isti reprobi sunt amplius in statum proprium ulla mutatione revocandi.