CAPUT XXIX. Quod per quatuor incrementa haec, idem debeat intelligi quod per propheticum sensum:

“Super tribus sceleribus Damasci, Gazae, Tyri, et caeterorum, et super quatuor non convertam eum.”

Incrementa haec peccati diligentius consideraturi, prophetae alterius recordemur, per quem loquitur Deus:

“Super tribus sceleribus Damasci, Gazae, Tyri, sive Edom aut filiorum Ammon, vel certe Moab, aut Israel,”

quorum septenario numero gentes omnes significantur, super tribus, inquam, sceleribus cujuslibet eorum,

“et super quatuor non convertam eum (Amos. I, II).”

Primum scelus est malum in desiderio habere; secundum, opere perpetrasse; tertium, in consuetudine habere; quartum, opera mala defendere, et in ipsis sibimet complacere. Primum horum significat

“idolum zeli, in ipso introitu ab aquilonari parte.”

Quid enim est idolum zeli in introitu habere, nisi malum desiderium, quod est introitus perversitatis in oculis Domini versare? Idcirco dicit:

“Auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis (Isa. I).”

Quid autem cuique ante idolum cum thuribulo in manu sua habito stare, ita ut vapor nebulae de thure consurgat, nisi praemeditatum scelus opere perpetrare, ita ut peccati effectus usque ad exteriores sensus erumpat? Quid deinde est, mulieres in planctu Adonidis sedere, nisi effeminatas animas in consuetudine peccati computruisse? Tria haec primus Psalterii versiculus breviter complexus est:

“Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum (Psal. I),”

id est qui malum non concepit desiderium, quod erat intus habere

“zeli idolum ab aquilonari parte,”

id est, a diaboli suggestione.

“Et in via peccatorum non stetit (ibid:),”

id est ad effectum peccati non pervenit, quod erat ante idolum stare, et de thuribulo in manu vaporem nebulae producere. Et bene istud perfosso pariete deprehendi dicitur, quia quisquis malum quodlibet occultum in corde versat, verbi gratia fraternum odium, mox ut pulsatus fuerit manu increpationis, per apertum linguae ostium vaporem ignis sublatentis protinus emittit.

“Et in cathedra pestilentiae non sedit (ibid.),”

id est, qui malae consuetudinis putore proximos non corripit, quod erat mulieres sedere, et Adonidem plangere, quia profecto velut mulieres illecebrosis gestibus, et plangentes canunt, et canendo plangunt, plangunt, inquam, Adonidem mortuum, et canunt quasi redivivum, et amissis moerent, et recuperatis voluptatibus gaudent, ad subversionem audientium. Haec tria respiciens praedictus propheta, et dicens

“super tribus sceleribus,”

quasi repressit se, quia videlicet, fieri potest, et nonnunquam factum est ut eum qui usque ad malam consuetudinem pervenit, Dominus converteret. Unde in Evangelio suo, non tantum puellam in domo mortuam jacentem, et adolescentem, qui jam efferebatur ad tumulum (Luc. VII), sed et quatriduanum, jamque fetentem suscitavit Lazarum (Joan. XI). Itaque cum dixisset Amos propheta,

“super tribus sceleribus,”

non voluit statim dictionem perficere, dicendo

“non convertam eum,”

quia quamvis rarius, constat tamen Dominum convertere, vel convertisse eum qui ejusmodi est, et ita dicere maluit,

“et super quatuor non convertam eum.”

Quartum quippe scelus est, secundum hunc locum adorando solem, dorsum habere contra templum Domini, et ramum applicare naribus suis, id est in ipsa consuetudine peccati superbiae contemnere vocem revocantis Domini, atque procaci defensione uti, et interea laetari in malefactis, et quasi ad suavem ramusculi odorem exsultare in rebus pessimis (Prov. I). Istud quoque de vitiosa radice primi parentis contraxerunt cunctae propagines humani generis. Nam ille postquam et occultam in corde divinitatis ambitionem concepit, et vetitum lignum momordit, et a facie Domini se abscondit, quarto quoque scelere cervicem erexit, dicendo:

“Mulier, quam dedisti mihi sociam, dedit mihi, et comedi (Gen. III).”

Nunc jam ad gentem ipsam, vel urbem, contra quam primum hic sermo est, revertamur, et haec quatuor peccati ejus incrementa numeremus, propter quae juste projecta sit in Salvatoris adventu.