CAPUT XV. De excidio Hierosolymorum et eversione templi, et dispersione Judaeorum, quod cum consilio Dei acta sit.

Sed quantula confirmatio fuit comparatione majoris? Major enim multitudo confirmatio successit. Quaenam illa exstitit? Excidium miserae civitatis, eversio atque incendium templi augustissimi, tantum tamque ruinosum civitatis et templi excidium, ut non remaneret lapis super lapidem qui non destrueretur (Luc. XXI), tanta universae patriae clades, totiusque gentis caedes, ut caderent in ore gladii, et captivi ducerentur in omnes gentes. Legat qui vult miserabilem illius excidii tragoediam a Josepho conscriptam, et scire poterit non alio nisi Deo auctore Judaicae gloriae cecidisse superbiam, ob confirmandam atque fulciendam evangelicae humilitatis gratiam. Nam si civitas illa in gloria pristina perstitisset, si gens illa in templo suo consuetis hostiis insistere permissa fuisset, quanto putas scandalo credentibus in Christo exstitisset? Igitur sicut veraciter dictum est: Illi autem profecti praedicaverunt ubique Domino cooperante et sermonem confirmante, sequentibus signis (Marc. XVI), sic et nos parva mutatione de vicina re vel rei ejusdem maxima parte indubitanter dicamus: Vere Spiritui sancto visum est, et verum apostoli Spiritus sancti consilium contulerunt ad consolationem gentium, Domino Jesu, et eodem Spiritu ejus cooperante, et consilium confirmante, sequente ruina civitatis, et templi, atque dispersione Judaeorum. Nam ad idem consilium revera et illud pertinet, quod non omnes Judaei fame et gladio Romanorum in illa famosa obsidione atque horrendo excidio interierunt, sed aliqui superstites fuerunt, qui captivi in omnes gentes eadem captivitate, vel dispersione sua praeclarum in toto orbe veritate evangelicae perhiberent testimonium, secundum illum psalmi quinquagesimi octavi versiculum: Dominus ostendit mihi super inimicos meos, ne occidas eos, ne quando obliviscantur populi mei, disperge illos in virtute tua. Illum quippe psalmum orat Christus, in illo psalmo loquitur Christus, verus David, id est manufortis, sive desiderabilis, quem usque ad mortem persecutus est Saul, id est populus ille invidus, secundum ejusdem psalmi titulum. In finem, ne corrumpas ipsi David, in tituli inscriptione, quando misit Saul ad custodiendam domum ejus ut interficeret eum. Et est praedicti versiculi sensus. Consideranti mihi super inimicos meos Judaeos ostendit Deus, ut pro eis orem ita: Domine, ne occidas eos, id est ne penitus a terra evellas eos. Quare? videlicet nequando populi ad confitendum conversi obliviscantur mei, quod pro eis natus et passioni addictus fuerim, et sic eos redemerim. Et hoc idem est, ac si dicat: Idcirco Judaei tua gratia vivere permittantur, ut etiam eorum testimonio fides meorum certior habeatur. Aliter enim psalmi et totum Vetus Testamentum multis quasi figmenta viderentur. Ne igitur occidas eos. Sed quid? Disperge illos, subauditur ubique terrarum, in virtute tua, id est, in potentia tua. Notandum itaque Judaeorum dispersionem per divini consilii factam esse dispensationem, idcirco, ut non tantum in uno loco, sed in omni terra fidem gentium confirmarent, dum eum a parentibus suis crucifixum fuisse assererent, et Scripturas, in quibus nobis promissus fuerat, sese habere non denegarent, imo tanquam capsarii nostri Scripturas easdem in usum nostrum circumportarent.