CAPUT XXII. Quid sacramentum et quid res sacramenti sint, et quod sit vere corpus et sanguis Christi.

Est igitur, sicut et Pater Augustinus ait, in Sacramento isto quod digni et indigni accipiunt, res sacramenti, quam non nisi digni accipere possunt, sed non sicut dicta ejus a nonnullis aestimata sunt. Putaverunt enim illum dixisse quod non sit corpus aut sanguis Christi, quod indignus quisque percipit, atque secundum tanti doctoris sensum non corpus aut sanguinem Christi, sed tantum figuram vel signum esse corporis et sanguinis Christi, id quod visibiliter sumimus de mensa Domini. Hoc ille non dixit, imo hoc ille non sensit. Neque enim Christo contrarius esse consuevit. Loquitur autem Christus, et per semetipsum, dicens: Hoc est corpus meum, hic est sanguis meus, et per Apostolum suum, cujus experimentum habemus quia in eo loquitur Christus (II Cor. XIII), dicens: Itaque quicunque manducaverit panem Domini, et calicem Domini biberit indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini. Probet autem seipsum homo, et sic de pane illo edat, et de calice bibat. Qui enim manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit (I Cor. II). Non dixit, qui manducat et bibit indigne, panem manducat simplicem vel communem, et vinum bibit quale prius erat nondum celebrata consecratione, sed reus erit corporis et sanguinis Domini, sed judicium, inquit, sibi manducat et bibit, non dijudicans corpus Domini (ibid). Quapropter non jam de contentiosa cujusquam dissertatione, sed de apostolica veritate sensum petamus, quo praedictus doctor sacramentum, remque sacramenti distinxerit. Rem sacramenti, Christus ipse mysterium suae dixit esse passionis, ut ante jam diximus, qui tenens in manibus hoc visibile sacramentum, cum dixisset, hoc est corpus meum, addidit quod tradetur, cum dixisset, hic est sanguis meus, addidit, qui effundetur. At ille qui indigne accedit, non communicat Christi passionibus, non contingit ore mentis, quod percipit ore corporis, unde et hoc ipsum est quod indignus existit. Ergo corpus quidem et sanguis Christi est hoc visibile sacramentum, quod ore percipit, neque enim indignitas ejus, dignitatem tantae consecrationis evacuare potuit, sed rem sacramenti non attingit, quia mente et fide per dilectionem operante, passionem Christi non respicit. Idcirco nec effectum consequitur ejusdem sacramenti, in eo scilicet ut pro se traditum sit hoc corpus, et fusus iste sanguis, id est in remissionem peccatorum sibi, ut habeat vitam aeternam, et resuscitetur in novissimo die, in resurrectionem vitae, sed consequitur id quod huic effectui contrarium est, ut videlicet sit reus corporis et sanguinis Domini, ut judicium sibi manducaverit et biberit.