|
Quid faciam, o Philochristi omnes auditores benevoli, quia animus meus
materiam qualemcunque sibi objectam, quamvis supra vires sit,
interpretatam sive inoperatam abire non sinit? Ecce cuidam amicorum
sponsae vel sponsi, qualium in Canticis est illa vox: Murenulas aureas
faciemus tibi, vermiculatas argento (Cant. I), multum roganti, opusculum
tribus edideram libellis secundum materiam quam ille mihi objecit,
scilicet De sacramentis fidei sub dialogo Christiani et Judaei, quod
videlicet opusculum, pro re vel qualitate suimet Annulum placuit
appellari, atque hoc facto, putabam me satisfecisse illius volantati
bonae et laudabili. At ille, juxta quod Sapientia dicit: Qui edunt me,
adhuc esurient, et qui bibunt me, adhuc sitient (Eccli. XXIV), ubi hoc
tantillum comedit et bibit, amplius esuriens et sitiens, et quasi
irritato mentis palato ex gustu boni saporis, hoc rogare, hoc instanter
perere addidit: ut apponerem loqui adhuc contra perfidiam Judaicam,
primum de tribus personis unius summae Divinitatis, et demonstrare illi,
quamvis invito, Trinitatis gloriam testificatam esse ex lege et
prophetis; quas nimirum Scripturas ipse legit et recepit. Deinde cur vel
quomodo magis ad personam Filii pertinuerit susceptio carnis. Deinde hoc
demonstrare quod tempus illud quo natus est hic Jesus Christus, quem
confitemur et scimus Messiam ipsum esse quem exspectabant Patres sancti,
promissum sibi, a veritate non discrepet, imo valde concrepat
Prophetiae, quam patriarcha Jacob praelocutus est: Non auferetur
sceptrum de Juda, et dux de femoribus ejus, donec veniat qui mittendus
est (Genes. XLIX). Haec tria proponens, num parvam aut facilem mihi
materiam objecisse visus est? Imo rem magnam, rem difficilem imposuit,
et quanto propinquius huc animus accedit, et postulata facere cupit,
tanto pondus esse gravius sentit, et pene refugit, nisi quod majora suis
viribus jamdudum cum auxilio Dei versare consuevit. Quid igitur faciam?
nimirum hoc expedit et optimum est, ut habens amicum, eam ad illum media
nocte, et dicam: Amice, commoda mihi tres panes, quoniam amicus meus
venit ad me de via, et non habeo quod ponam ante illum (Luc. XI), animus
meus, amicus meus, qui tamen saepe elongatur a me, ita ut recte clamem,
et cor meum dereliquit me (Psal. XXXIX). Ergo verum dicere licet, et
amicus et desertor ipse est. Amicus nimirum, in eo dum intus se
continet; amicus dum vocat et ad aliquem sanctorum convertitur; amicus,
dum cogitat altius quod Dei Filius propter nos Virginis filius factus
est; amicus, dum adhuc altius intuetur mysterium crucis, quod per illam
idem Dei Filius omnia traxit ad se (Joan. XII); amicus dum adhuc
certissime gloriam B. Trinitatis cupit videre, quasi per speculum et in
aenigmate. Hunc denique suimet processum, et olim in quadam vidit
imagine, et nunc rebus aliquantisper experitur. Dum post multa quae
scrutatus est in Scripturis ejusdem Christi Filii Dei testimonia, nunc
tandem aliquid dulce vel jucundum de gloria S. Trinitatis et processione
Spiritus sancti effari desiderat. In quo autem desertor idem est?
Nimirum desertor in crebra resolutione, desertor in propositi oblivione,
desertor in fenestris per quas non deberet exire, desertor in visu,
desertor in auditu, desertor in gustu, desertor in odoratu, desertor in
tactu, hic talis ecce nunc, ut saepe fecit, de via rediit ad me. Sed
quid dicam? Non habeo, ut jam dixi, quod ponam ante illum, non habeo ex
me sermonem bonum sive rectum et bene sonantem, quod digne valeam
exsequi opus propositum. Restat igitur ut, sicut jam dixi, eam ad illum
verum amicum, ad illum singularem amicum, qui, cum Deus esset, propter
nos homo factus est, amicus et frater, dicamque ei: Amice, commoda mihi
tres panes (Luc. XI); amice, da sermonem qui et cor meum reficiat atque
delectet, et cultores Trinitatis, quicunque legerint vel audierint,
aedificet. Olim dum tu, amantissime mi Cuno, Ratisponensis Ecclesiae
praesul venerabilis, legato sedis apostolicae, D. Wilhelmo, Praenestino
episcopo, quaedam ex operibus nostris demonstrasses, et ille, ut vir
studiosus et apprime eruditus, intente legeret atque amplecteretur;
inter caetera libuit eum sciscitari, si aliquid operis edidissem de
processione Spiritus sancti. Quod quia satis desideranter sciscitatus
est, tu nimirum pro bona voluntate pene indoluisti, quod non haberem,
quod per illum deportari posset ad vestigia sanctae apostolicae sedis de
materia hujuscemodi, ut essent quasi margarita super opus illud, quod,
ut tu putabas, velut aurum ille exoptavit et secum tulit videlicet
explanationem in sex priores ex XII Prophetis. Exemplar illud, te agente
et illo expetente amisi, sicut et caetera multa nostrorum operum
exemplaria, quae tu profectus in episcopatum abstulisti. Cum ergo
postulatum ingredi vellem de gloria sanctae Trinitatis memoria simul
illius diei mentem tetigit, visumque est augmentum fore qualiscunque
utilitatis, si simul in procursu ejusdem operis dulcedinem sermonis
permiscerem secundum hanc materiam de processione Spiritus sancti.
Fateor quia mox ut occurrit mentio sive suggestio haec (quae utinam
ipsius sit Paracleti!) de quo Dominus: Ille vos, inquit, docebit omnia
et suggeret vobis omnia quaecunque dixero vobis (Joan. XIV), valde
complacuit, faciemque mentis ad occurrendum sibi delivit, et hilarem
effecit. Sed quomodo Judaeo competeret hic stare in dialogo, ut ille
amicus postulavit, ante faciem Christiani revelata facie contemplantis
sanctae Trinitatis, et quaestiones proponere, quarum solutione magis ac
magis reveletur vultus Moysi; cum ille a prima revelatione statim fugere
consueverit? Amoto itaque illo, sola cum quieto et tranquillo otio
sacras perageret paginas Christiana fides, quatenus et ille non
interturbet, et tu, Christiane, nihilo minus habeas quod cupis, quantum
per nos, Deo juvante, fieri potest.
|
|