CAPUT XXXI. De mansionibus filiorum Israel quadraginta duabus.

(CAP. XXXIII.) In ultima tandem voluminis hujus Numerorum parte, quod apud Hebraeos appellatur Vagedaber, ita scriptum est:

“Hae sunt mansiones filiorum Israel, qui egressi sunt de terra Aegypti per turmas suas in manu Moysi et Aaron,”

etc. Catalogus iste mansionum, a prima usque ad ultimam numero quadraginta duarum, secundum numerum totidem Christi generationum, quid mysterii contineat, latius a beato viro Hieronymo dissertum est. Proinde nostra compositione res non indiget, verumtamen singulorum nominum, secundum ipsum mysticas ponamus interpretationes.

“Profecti sunt, inquit, de Ramesse mense primo, quinta decima die mensis primi,”

etc. Ramesse a quibusdam interpretatur commotio turbulenta, aut amaritudo, commotioque tineae, nos autem, inquit, verius existimamus exprimi tonitruum gaudii. Secunda mansio in Socoth, quod interpretatur tabernacula sive tentoria, quia videlicet illic primum tetenderunt tabernacula, unde et ex ea re locus nomen accepit, et ob id septimo mense, quinta decima die mensis solemnitas Tabernaculorum est. Tertia mansio in Etham, quod interpretatur fortitudo atque perfectio, de qua et David canit:

“Tu dirupisti fluvios Etham (Psal. LXXIII),”

id est fortes. Quarta mansio est contra Phiairoth, quae respicit Beelzephon ante Magdalum. Phyairoth interpretatur os nobilium, Beelzephon, dominus aquilonis; Magdalum, magnitudo vel turris. Quinta mansio in Mara, quod interpretatur amaritudo. Sexta mansio in Helim, quod in arietes fortesque vertitur. Septima mansio ad mare Rubrum. Et quaeritur quomodo supra transitum maris Rubri, et fontis Mara et Helim, rursus ad mare Rubrum venerint, nisi forte in itinere pergentibus sinus quidam maris occurrit, juxta quem castrametati sunt. Aliud est enim transire per mare, aliud in proximo figere tabernacula. Octava mansio in solitudine Sin, licet, juxta ordinem Exodi, septima sit. Interpretatur autem Sin rubus vel odium, quorum utrumque facit ad mysticos intellectus, quod videlicet postquam venerimus ad eum locum de quo sit Dominus nobis locuturus, grande mereamur odium inimici, et videamus ardere rubum, et non comburi, id est illustrari igne sancti Spiritus, qui illuminat, et non comburit; sive etiam persecutionibus inflammari, nec tamen perire. cum Dominus in illa sit. Nona mansio in Daphca, quod interpretatur pulsatio, videlicet juxta quod Dominus ait:

“Pulsate et aperietur vobis (Matth. VII).”

Decima mansio in aliis, quae in Exodo non habetur, crediturque in Sin eremo contineri, eodem narrante libro:

“Profecta est omnis multitudo filiorum Israel de eremo Sin per mansiones suas juxta os Domini, et venerunt in Raphidim (Exod. XVII.)”

Ex quo conspicuum est plures mansiones unius regionis vocabulo demonstrari. Interpretaturque aliis fermentum, quod videlicet

“tollens mulier commiscuit farinae satis tribus, donec fermentaretur totum (Matth. XIII.)”

Undecima mansio in Raphidim, quod interpretatur dissolutio fortium, sive remissio manuum. Illic Moyses ascendit in montem, et Jesu praeliante contra Amalec sedet super lapidem, ut non lassentur manus ejus. Duodecima mansio est in solitudine Sinai, in qua videlicet media pars Exodi, et totus Leviticus liber, Numerorum praecepta non modica, et per singulas tribus populi distributio et oblationes principum descriptae sunt. Interpretatur autem Sinai rubus, non unus ut supra in solitudine Sin, sed plures. Nam, cum sit mansio duodecima, et ad apostolorum spectet numerum, ibi principium, hic perfectio est; ibi solitarius numerus, hic multiplex. Aliud est enim unam, et aliud plures gratias possidere. Tertia decima mansio in sepulcris concupiscentiae, videlicet ubi murmurantes coturnices acceperunt, et usque ad nauseam ac vomitum devoraverunt. Quarta decima mansio in Haseroth est, quod in atria vertitur, ubi Aaron et Maria contra Moysen murmurarunt, propter uxorem ejus Aethiopissam. Quinta decima mansio in Rethma. Notandum quod reliquae mansiones decem et octo, quarum nunc catologus breviter describitur a Rethma usque Syongabor, id est tricesimam secundam mansionem sub Pharam solitudinis nomine contineantur, in quibus universa quae scripta sunt diversis temporibus gesta sentimus. Rethma interpretatur sonitus aut juniperus. Ferunt autem lignum hoc ignem multo tempore conservare, ita ut si prunae ex ejus cinere fuerint opertae, usque ad annum perveniant. Ex quo discimus, post sepulcra concupiscentiae et vestibula, transire nos ad lignum, quod multo tempore calorem tenet, ut simus ferventes spiritu, et claro sonitu, atque in altum exaltata voce Evangelium Domini praedicemus. Sexta decima mansio est in Remon-phaores, quod interpretatur mali punici divisio, quod alii malum granatum dicunt, cujus arboris fructus in Scriptura dupliciter accipitur, aut in Ecclesiae gremio, quae omnem turbam credentium suo cortice tegit, aut in varietate consonantiaque virtutum, juxta illud quod scriptum est:

“Multitudinis autem credentium erat cor unum et anima una (Act. IV).”

Sicque divisi sunt singuli gradus, ut omnes eadem compage teneantur. Septima decima mansio est in Lebna, quod nos in laterem possumus vertere, videlicet cujus opificio populus in Aegypto inserviens ingemuit. Unde discimus, in itinere istius vitae, et de alio in alium nunc nos crescere, nunc decrescere, et post ordinem ecclesiasticum saepe ad laterum opera transmigrare. Octava decima mansio in Ressa, quod in frenos vertitur. Si enim post profectum rursus ad luti opera descendimus, infrenandi sumus, et cursus vagi ac praecipites, Scripturarum retiaculis dirigendi. Nona decima mansio in Caaltha, quod interpretatur Ecclesia. Vagi currentium gressus frenis ad Ecclesiam retrahuntur, et fores quas ante reliquerant, rursus intrare festinant. Vicesima mansio in monte Sepher, quod interpretatur pulchritudo. Et vide quid prosint frena; a vitiis nos retrahunt, introducunt ad virtutum choros, ut in Christo monte pulcherrimo, habitare faciant. Vicesima prima mansio in Arada, quod vertitur in miraculum, quam pulcher ordo profectuum, quam egregia textura credentium. Post opus lateris infrenamur, post frenos in Ecclesiam introducimur, post habitationem Ecclesiae ad Christum montem ascendimus, in quo positi stupemus atque miramur, ut noster in laudibus ejus sermo superetur. Vicesima secunda mansio in Moseroth, quod vertitur in coetus, videlicet de quibus dicere possumus:

“Ecce quam bonum et quam jucundum habitare fratres in unum! (Psal. CXXXII.)”

Item: Deus

“qui habitare facis unius moris in domo (Psal. LXVII).”

Vicesima tertia mansio in Taath, quod in pavorem vertitur, illum videlicet quem exigens Apostolus:

“Noli, inquit, altum sapere, sed time (Rom. XI);”

“Deus enim superbis resistit, humilibus autem dat gratiam (I Petr. V).”

Vicesima quarta mansio in Thare, quo vocabulo, et eisdem litteris scribitur pater Abrahae, qui fertur ab abactis corvis, qui hominum frumenta vastabant, abactoris vel depulsoris nomen sortitus esse. Itaque et nos imitemur Thare, ut volucres coeli, qui juxta viam satum triticum devorare festinant, solliciti prohibeamus. Vicesima quinta mansio in Methca, quod vertitur in dulcedinem, illam videlicet, de qua psalmus dicit:

“Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, super mel et favum ori meo (Psal. CXVIII).”

Vicesima sexta mansio in Hesmona, quod in lingua nostra festinationem sonat, qua videlicet ad ulteriora properantes, obliviscamur praeteritorum, et in futura extendamus nos. Vicesima septima mansio in Moseroth, quod vincula sive disciplina sonat; vincula, inquam, de qualibus propheta:

“Et Sabaim, inquit, viri sublimes, ad te transibunt, et tui erunt, post te ambulabunt vincti manicis (Isa. XLV).”

In his vinculis commoramur, dum festino gradu pergimus ad magistros et eorum terimus limina, praeceptis virtutum ac mysteriis occupati Scripturarum. Vicesima octava mansio in Benejaacan, quod transfertur in filios necessitatis sive stridoris, videlicet de qualibus dicas cum Sion:

“Ego sterilis et non pariens, transmigrata et captiva, et istos quis enutrivit? Ego destituta et sola, et isti ubi erant?”

(Isa. XLIX.) Filios stridoris ad illum sensum refer, quod timore supplicii et ejus loci, ubi est stridor dentium, et fletus (Matth. VIII), deserentes diabolum, in Christo renasci festinant. Vicesima nona mansio in monte Gadgad, quod interpretatur nuntius sive expeditio, vel certe (quod verius est), concisio, videlicet ut non prohiheamus gladium nostrum a sanguine, dicente propheta:

“Maledictus, qui facit opera Domini negligenter, et qui prohibet gladium suum a sanguine (Jer. XLVIII),”

scilicet, quin carnes devoret, carnis vitia trucidet. Tricesima mansio in Jerebatha, quod interpretatur bonitus, ut cum pervenerimus ad perfectum virum in sacerdotalem gradum, imitemur eum qui dixit:

“Ego sum Pastor bonus. Pastor bonus animam suam ponit pro ovibus suis (Joan. X).”

Tricesima prima mansio est in Hebrona, quod interpretatur transitus sive transitio, quo verbo significatum est, si exempla velimus congerere ex omnibus Scripturis probantes, quod non habeamus hic manentem civitatem (Hebr. XIII), sed transire debeamus

“in locum tabernaculi admirabilis, usque ad domum Dei (Psal. XLI).”

Tricesima secunda mansio in Asiongaber, quod transfertur in ligna viri, qualia videlicet sumus nos, in manu artificis Dei nostri, vasa facientis diversa, quae in domo magna necessaria sunt (II Tim. II). Hucusque solitudo Pharan, decem et octo continens mansiones, quae descriptae in catalogo in superiori itinere non ponuntur. Tricesima tertia mansio in deserto Sin, haec est Chades. Quaeritur cur octava mansio nunc tricesima tertia esse dicatur? Sed sciendum quod prior per samech litteram scribitur, interpretaturque rubus, sive odium, haec autem per Sade scribitur, et vertitur in mandatum. Illudque quod jungitur Chades, non ut plerique aestimant sancta dicitur, sed mutata sive translata. Legimus in Genesi, juxta Hebraicam veritatem, ubi Judas meretricem putans Thamar, dona transmittit, et sequester munerum interrogat, ubi esset cadosa, hoc est scortum cujus habitus a caeteris feminis mutatus est (Gen. XXXVIII). In multis quoque locis hoc idem reperimus. Sin autem sancta interpretatur, Chades, per antiphrasim intelligendum est, quomodo Parcae dicuntur, ab eo quod minime parcant, et bellum, quod nequaquam bellum sit, et lucus, quod minime luceat. Tricesima quarta mansio in monte Hor, quod plerique interpretantur lumen, quo nomine dignus locus meritis sacerdotis monstratur, duntaxat secundum personam ipsius; nam, secundum mysteria, per mortem ejus sacerdotii Judaici designatur interitus. Tricesima quinta mansio in Salmona, quod interpretatur imaguncula. Tricesima sexta mansio in Phunon, quod interpretatur diminutive os (ab ore non ab osse). Hae duae mansiones tricesima quinta, et tricesima sexta, in ordine historiae non inveniuntur, sed scriptum est pro eis:

“Egressi de monte Hor, per viam maris Rubri, ut circuirent montem Edom.”

Ex quo ostenditur in finibus atque circuitu terrae Edom eas positas. Secundum nomen Salmona, imagunculae verae expressaeque imaginis Filii Dei passionem ejus intuendo conservatur, et in Phunon, quod corde credit ore pronuntiat, legens illud Apostoli:

“Corde creditur ad justitiam, ore autem confessio fit ad salutem (Rom. X).”

Tricesima septima mansio in Oboth, quod vertitur in magos sive in pythones, quales pugnaverunt contra Moysen et Aaron, dum inter scorpiones habitamus, et tamen eorum venena vincimus, profecto in Oboth castrametati sumus. Tricesima octava mansio in Jeabarim, quod acervos lapidum transeuntium sonat. De qualibus scriptum est:

“Lapides sancti volvuntur super terram (Zach. IX).”

Sunt tamen et alii quos propheta tolli de via jubet (Jer. L), ne per istud saeculum ambulantium, et ad alias mansiones transire festinantium pedes offendant. Tricesima nona mansio in Dibongad, quod interpretatur fortiter intellecta tentatio, qua videlicet intelligimus quod non debeamus nos elevare in superbiam. Ante contritionem enim elevatur cor, et ante gloriam humiliatur. Quadragesima mansio in Helmon Deblathaim, quod interpretatur in contemptu plagarum sive opprobriorum, quo discimus omnia dulcia et illecebras voluptatum in hoc saeculo contemnendas, nec inebriari debere vino, in quo luxuriae sunt opprobria (Ephes. V). Quadragesima prima mansio in montibus Abarim, contra faciem Nabo. In montibus, inquit, Abarim, quod interpretatur transeuntium, videlicet quamvis in montibus sit virtutum, adhuc tamen indiget, quandiu peregrinatur hic civis coelorum. Nabo interpretatur conclusio, scilicet in qua finitur lex, et non invenitur ejus memoria. Porro gratia Evangelii absque ullo fine tenditur. Quadragesima secunda mansio, quae et extrema est, in campestribus Moab. Cursim quae in hac sint gesta, narremus.