CAPUT V. De officio vel ordine adorandae crucis.

Narrandam sacrae passionis historiam illa duo praeeunt animalia, de quibus et cantamus: In medio duorum animalium innotesceris; scilicet lex et prophetae, quae illi concorditer attestantur, juxta quod Moses et Elias apparuerunt in monte, quando transfiguratus est, cum eo loquentes (Matth. XVII). Nam prima lectio Osee prophetae est: In tribulatione sua mane consurgent ad me: Venite et revertamur ad Dominum, quia coepit et sanabit nos, percutiet et curabit nos, vivificabit nos post duos dies, in die tertia suscitabit nos (Osee VI). Secunda de Exodo est: Dixit Moses filiis Israel: Mensis iste principium vobis mensium primus erit in mensibus anni. Decima die mensis hujus, tollat unusquisque agnum per domos et familias vestras, et immolabitis eum decimo quarto die mensis hujus ad vesperam (Exod. XII), etc. Prima sane, resurrectionis praeconium est; secunda passionis, et eidem passioni, quae hac die legenda est secundum Joannem, proprie congruit, maxime pro eo quod idem evangelista sumpsit hoc ex illa testimonium:

“Os non comminuetis ex eo (Joan. XIX).”

Singulas lectiones singuli sequuntur tractus, quem cantum proprium esse lugentium, longe supra in Septuagesima dictum est. Primus nos ad tremorem excitare molitur, dicente Habacuc: Domine, audivi auditum tuum et timui (Habac. III). Sic enim Habacuc hic ex eo quod in certamen et luctamen, ut ita dicam, amplexu cum Deo congreditur, amplexantis, id est luctantis sortitus est nomen;

nullus enim, ut ait Hieronymus, tam audaci voce ausus est Deum ad disputationem justitiae provocare, et dicere ei, cur in rebus humanis tanta versatur iniquitas?

“Usquequo, Domine, clamabo et non exaudies? (Habac. I), etc.”

Si, inquam, hic Dei colluctator fortis et rigidus stans super custodiam suam et figens gradum super munitionem, dum Christum in cruce contemplatur, et videt cornua in manibus ejus, et ibi absconditam fortitudinem ejus timui, ait, et expavi, quid nos longe impares, longeque minorem in die judicii fiduciam habentes quando, videbimus manifestam in nubibus coeli fortitudinem illam, quam hic timet absconditam in cornibus crucis, quae erant in manibus ejus? Quid facient tabulae, si tremunt columnae? Recte ergo, ut nostrum tractus hic magis ac magis excitet timorem, in plerisque ecclesiis religione imitandis ita cantatur, ut post singulos versus semper primus vicissim nunc a principio, nunc a medio reputatur. Sequens tractus: Eripe me, Domine, ab homine malo (Psal. CXXIX), secundum titulum ejusdem psalmi, qui est: In finem psalmus David, vox est ejusdem manu fortis propugnatoris nostri, pro nostra salute in passione sua decertantis, et haec illi oratio hac de causa attribuitur, ut nos quoque simili exemplo in periculo existentes, orationis devotione a Domino liberari mereamur.