CAPUT XVII. Quod Creator bonus et clemens juste tamen fecerit quem malum praescivit, et de casu ejus.

Sed quaeritur adhuc: Quare Creator bonus et clemens illum fecit, quem periturum esse praescivit? Mira et importuna, imo et violenta quaestio, et sic inepta ut in sensu ejus nulla sit ratio. Quid enim nisi quod futurum erat praescire potuit? Aut quomodo non fieret quod sic vel sic futurum esse praescitum fuisset? Vicinius rationi esset, si sic diceretur: Quare substantiam malorum spirituum Deus vel hominum impiorum, subsistere permittit, quoniam male subsistit, et non sic funditus interire facit, sicut interit et esse desinit spiritus jumenti? Posset namque responderi justum esse ut semper sit in poena cui pro culpa sua desit ut non sit semper in gloria. Porro Dei justitia nunquid mitior est quam ejus praescientia? Itaque sicut non injustum est quod nunc vitiatae creaturae non interimit funditus substantiam, sic non injustum fuit quod et praescitam damnavit malitiam, et tamen non omisit bonam creare naturam. Verum quia nihil satis est inquisitori contentioso, jam nunc dicamus ei cum Apostolo. O homo, tu quis es qui respondeas Deo? Nunquid non habet potestatem figulus facere de eodem luto aliud quidem vas in honorem, aliud vero in contumeliam? (Rom. IX). Illoque remoto, fateamur quia, cum vidisset Deus lucem quod esset bona, juste divisit lucem et tenebras, formosam formans in coelo lucem et deformes abjiciendo tenebras. Sanctos enim angelos, quorum confessionem et decorem induerat, perpetua stabilitate firmavit, et pro parte illorum laetatus est in operibus suis; Satanas vero cum satellitibus sicut fulgur de coelo cecidit (Luc. X). Sicut fulgur, inquam, quia sicut fulgur, decussum cum tonitui fragore, nubibus motis breve lucet et repente disparet, sic ille, terribiliter indignatione Dei trementibus cunctis angelorum ordinibus coelo excussus, in hunc aerem miser cecidit, ab omni luce exstinctus et jam in aeternum lucem Dei non visurus. Et nunc quidem in hunc aerem illum esse dejectum et omnes satellites ejus, quos aereas catervas dicimus, passim in Scripturis habemus, verbi gratia, in Apostolo dicente: Non est nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem, sed adversus principatus et potestates, adversus mundi hujus rectores tenebrarum harum, contra spiritualia nequitiae in coelestibus (Ephes. VI). Futurum est autem ut in infernum inferiorem, videntibus cunctis, praecipitetur, in ignem aeternum, qui praeparatus est ei et angelis ejus (Matth. XXV). Sicut enim homo propter primum peccatum de paradiso, in quo nequaquam conditus fuerat, ejectus est, ut operaretur hanc terram de qua sumptus fuerat, sic et ille de coelo, quo per gratiam cum caeteris spiritibus receptus fuerat, in hunc, de quo creatus fuerat, rejectus est aerem caliginosum, utpote necdum sole, et luna et stellis illustratum, cum ille creatus est; in quo nec modo sibi ad recipiendam lucem, sol iste prodesse potest, et inde cum angelis suis et malis hominibus, propter peccata perseverantia, in die judicii praecipitandus est. Utrumque judicium ejus Petrus apostolus exprimens: Peccantibus, inquit, angelis Deus non pepercit, sed rudentibus inferni detractos, in tartarum tradidit in diem judicii cruciandos reservari (II Petr. II). Infernum sive tartarum sic appellavit istum aerem, videlicet ad comparationem coeli de cujus altitudine ceciderunt, qui tum et coelum dicitur, unde et volucres coeli dicimus, ad comparationem illius inferni, de quo Psalmista: Et liberasti, inquit, animam meam ex inferno inferiori (Psal. LXXXV). Isaias quoque propheta, cum de primo ejus judicio dixisset: Quomodo cecidisti de coelo, Lucifer, qui mane oriebaris (Isa. XIV), etc., continuo de secundo adjunxit: Verumtamen ad infernum detraheris profundum laci. Qui te viderint, ad te inclinabuntur, teque prospicient (ibid).

8