CAP. II


CAPUT 1

Et praeparavit Dominus piscem grandem, ut deglutiret Jonam. Et erat Jonas in ventre ceti tribus diebus, et tribus noctibus. Piscis iste sive venter piscis hujus, auctore Domino, cor terrae, id est sepulcrum significat. Dixit enim: Sicut fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus, ita erit Filius hominis in corde terrae, tribus diebus et tribus noctibus (Matth. XII). Quamvis ergo dicat ipse Jonas in oratione sua: De ventre inferi clamavi, et exaudisti vocem meam. Sic inde intelligimus, et sic intelligendum est, quod non infernum quo anima descendit, sed sepulcrum quo corpus reconditum est, venter piscis significet. Quod si per cor terrae infernum quis intelligendum esse contendat, eo quod profunda, sive inferiora terrae credantur inferius esse, juxta quod de Dathan et Abiron, quos terra sorbuit, ibidem scriptum est: Descenderuntque vivi in infernum (Num. XVI), operti humo, respondeat: Quomodo anima Domini tribus diebus et tribus noctibus in inferno fuisse credenda sit, cum protinus eadem die, qua de corpore emissa est, confracto inferno, paradisum introierit, juxta quod ipse latroni confitenti dixit: Amen dico tibi: Hodie mecum eris in paradiso (Luc. XXIII). Igitur praeparavit Dominus piscem grandem, ut deglutiret Jonam, id est providit, ut Dominicum corpus in terra, quae grandi ventre merientes cunctos suscipit homines, paratam haberet sepulturam. Quomodo vel quando praeparavit? Equidem inspirando Joseph justum, quatenus eum sepeliret, hoc praeparavit. Sed est aliud praeclarius, in quo hujus rei praeparationem admireris, videlicet decretum, sive auctoritas sanctae ac mysticae legis. Quando, inquit, peccaverit homo quod morte plectendum est, et adjudicatus morti appensus in patibulo, non permanebit cadaver ejus in ligno, sed in eadem die sepelietur, quia maledictus a Deo est qui pendet in ligno, et nequaquam contaminabis terram tuam, quam Dominus Deus tuus dederit tibi in possessionem (Deut. XXI). Providentiam Dei taliter decernentis, satis digne non possumus admirari. Per hoc enim legis decretum Scribae et Pharisaei miro modo decepti sunt in sua malitia, ut Dominum nostrum vere et singulariter benedictum, putarent maledictum fieri pro tali genere mortis, et capti sunt, ut, vellent, nollent, sepultura non careret ipse quem insatiabili odio sunt persecuti. Decepti, inquam, sunt, quia legentes, maledictus a Deo qui pendet in ligno, non attenderunt quod praemissum est, quando peccaverit homo quod morte plectendum est. Hoc enim praemittendo sacra et justa lex maledictum astruit, non ex poena esse, sed ex causa sive culpa. Ipsi autem aestimari voluerunt quod maledictum faceret talis poena. Quae autem poscebat causa sive utilitas, ut taliter Deus Filio suo Jesu Christo sepulturam provideret? Illa nimirum, ut sicut anima ejus ad inferos descendendo, animas omnium electorum eriperet, ita corpus ejus in terra sepultum, corporibusque per sepulturam sociatum, resurrectionis, gratiam illis afferret, resurgendo in primis, ut caetera corpora sequerentur, quod futurum est. Magno itaque et venerando consilio de sepeliendis omnibus crucifixis data est lex, dicendo haec quae praedicta sunt, ut dum omnes sepelirentur, unus crucifixus sepultura non careret. Sed in eadem, inquit, die sepelietur. Quam ob causam? Quia maledictus, inquit, a Deo est, qui pendet in ligno. Dure quidem sonat, enuntiatio maledicti, ut ipse qui venit benedictus in nomine Domini (Matth. XXI), maledictus dicatur cum praescripto legis. Sed si rite perpendas quod additum est a Deo, magna suavitas latet in verbo aspero. Longe enim aliud est esse maledictum a Deo, et aliud est maledictum a suo peccato. Nam quicunque damnatione maledicti sunt, non a Deo maledicti sunt, licet eos Deus ipse aliquando maledictos esse praenuntiaverit, sicut Cain, cui dixit quidem: Nunc igitur maledictus eris super terram (Genes. IV), sed non dixit, maledictus es a me, sicut ego maledico te. Talium namque maledictio, peccatum ipsorum est. Peccatum autem non est a Deo. Unus ergo et solus Dominus noster Jesus Christus maledictus a Deo fuit, quia maledicta, id est peccata omnium nostrum super se tulit, et hoc a Deo. Dominus enim, inquit Isaias, posuit in eo iniquitates omnium nostrum (Isa. XXXV). Quare ergo, inquit, in lectione Apostoli sic habemus? Christus nos redemit de maledicto legis, factus pro nobis maledictum, quia scriptum est: Maledictus omnis qui pendet in ligno (Gal. III). Ubi scriptum hoc esse meminit, non habetur omnis, et econtrario quod illic habetur a Deo est, in Apostolo non invenis. Sed est sciendum quia non secundum Hebraicam veritatem, sed secundum Vulgatam tunc apud Graecos septuaginta Interpretum translationem testimonium posuit, et hoc necessario, quia videlicet nimis importunum fuisset demonstrare, tunc aliquid corrigendum esse Scripturis, quando veritatem Dei Graecis incipiebat commendare de Scripturis, et gratiam Christi, qui ut in gentibus benedictionem daret, maledicti opinionem sustinuit apud Judaeos, male intelligentes decreta bonae et sanctae legis. Igitur, inquit, in eadem die sepelies eum, et contaminabis terram tuam, quam Dominus Deus tuus dederit tibi in possessionem. Quae est illa terra quam Dominus Deus nobis in possessionem dedit, nisi caro Christi, quam, ut jam dictum est, sepeliri sanctae legis auctor spiritus curavit. Nam terra quam calcamus, quomodo magis sepulto, et in suo sinu suscepto, quam in sepulcro crucifixi cadavere contaminaretur. Illud potius corpus contaminatur, id est pro contaminatione et immunditia sua abjicitur, cui merito contingit, ut non sepeliatur, sicut de quodam pro parte vindictae dictum est: Sepultura asini sepelietur (Jer. XXII). Haec idcirco prolixius dicta sunt, ut praeparatam legis auctoritate sepulturam Domino nostro monstraremus, secundum illam praeparationem mysticam, sive figurativam, de qua sic dictum est: Et praeparavit Dominus piscem grandem, ut devoraret Jonam. Illa praeparatio, id est decretum legis, viam fecit alteri praeparationi, cujus Joseph vir justus minister esse meruit, de qua videlicet praeparatione sic Evangelia referunt. Erat autem in loco, ubi crucifixus est, hortus, et in horto monumentum novum, in quo nondum quisquam positus fuerat (Joan. XIX). Et erat Jonas in ventre piscis tribus diebus, et tribus noctibus. Hoc quaeritur quomodo secundum hunc typum tres dies et tres noctes Dominus in corde terrae fuerit, cum hora nona diei Parasceves emisso spiritu sepultus, prima Sabbati media nocte surrexerit. Ad quod dicendum idem est, quod a sanctis Patribus est jam dictum, quia totum a parte intelligimus, ita ut ex eo quod in Parasceve mortuus est, unam diem supputemus et noctem, et Sabbati alteram, tertiam vero noctem, quae diei Dominicae mancipatur, ad alterius diei referamus exordium. Nec vero incongrue secundum tropum qui dicitur synecdoche, in tali re totum a parte intelligimus. Dixit enim adhuc mortalis vivens cum mortalibus. Et jam non sum in mundo, et hi in mundo sunt, et ego ad te venio. Cum essem cum eis, ego servabam eos in nomine tuo (Joan. XVII). Quamcunque causam dicas, sive intelligas propter quam veraciter dixerit, quia jam in mundo non erat, propter eamdem causam consequenter intelligis, quia jam in ventre ceti erat. Erat autem jam vespera, sive nox illum diem praecedens qua crucifixus, mortuus et sepultus est. Recte ergo totus ille dies Parasceves cum praeeunte nocte sepulturae deputatur, quia videlicet ab illa vespera sive hora qua factus in agonia, sive cum morte agonizans, traditus et comprehensus est, quidquid de illo vel circa illum actum est, quidquid passus est, descendere fuit in ventre ceti, ire in cor terrae, et quippe cum secundum cor suum de illo facerent, illi qui intendebant non coelo sed terrae, non cessaturi donec occisus traderetur terrae. De Sabbato et praeeunte ipsius nocte, nulla est quaestio quin toto die illo quieverit in sepulcro. Tertii diei media nocte surrexit, sed non fuit creditum quod resurrexisset usque ad vesperam ejusdem tertii diei, quando stans in medio discipulorum suorum, dixit eis: Pax vobis (Joan. XX). Proinde et ille dies connumeratur duobus caeteris, ut tres dies sint, et verum est quod de semetipsa Veritas dixit: Sicut fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus, ita erit Filius hominis in corde terrae tribus diebus et tribus noctibus (Matth. XII). Hic illud quoque non praeterire libet, quia si ab hora qua spiritum tradidit computes usque ad horam qua surrexit, id est usque ad medium noctis, invenies quia tam in quantitate horarum quam in quantitate dierum ternarius fulget numerus sacer et venerabilis. Nona quippe hora spiritum tradidit, et restabant horae tres ejusdem diei. Quae conjunctae noctis et diei sequentis, horis viginti quatuor et illius qua surrexit, noctis medio, id est horis sex, nimirum faciunt triginta tres, qui in numero ambo sunt ternarii, alter decenus, alter vero singularis. Item in annis eodem modo, idem numerus considerandus est, quia videlicet in eo quo passus est, annus ejus tricesimus tertius erat, anno aetatis suae triginta baptizatus est, anno praedicationis suae tertio passus est. Quid sibi vult talis, vel tanta observatio numeri ternarii, in dispensatione sanctae ejus humanitatis? Triginta namque annis, qui numerus, ut jam dictum est, ternarius decenus est, secretus vixit, et tertio suae praedicationis anno passus est; triginta tribus horis exanimis jacuit, et tertia die resurrexit. Veneramur temporum observationem, inesse non dubitantes mysterii dignitatem, quod etsi totum, ut est, comprehendere non possumus; illud tamen occurrit quo non minime delectamur, quia videlicet sanctae Trinitati, Patri, et Filio et Spiritui sancto, quem offendit Adam primus, semetipsum ad satisfaciendum pro nobis offerebat iste Adam secundus. Ille namque factus cooperante simulque quodammodo studium venerabiliter adhibente omnipotentia totius Trinitatis ad gloriam suam, secundum haec verba: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram (Gen. III), sic offendit, ut propositam Dei contemneret similitudinem, perdendo fidem amittendo spem, non habendo charitatem. Fidem quippe perdidit, qui serpenti magis quam Deo credidit, serpenti dicenti: Nequaquam morte moriemini (ibid.), magis attendit quam Deo dicenti: In quocunque die comederitis ex eo morte moriemini (ibid.). Spem amisit qui peccati conscius ad latebras confugit, ut absconderet se a facie Domini. Charitatem non habuit, qui requirentem se, et arguentem Deum a se superba defensione repulit. Sic ille offendit sanctam Trinitatem, et Dei perdidit similitudinem; hic autem ad hoc venerat, ad hoc homo natus erat ut suscepta a Deo humanitas, homini sanctam placaret trinitatem, et in hominibus reformaret similitudinem. Delectat ergo quod satisfaciens divinitati in omnibus supradictis ternarium numerum observavit.