|
ait Psalmista,
|
“justificationes tuae, Domine, in loco peregrinationis meae (Psal.
CXVIII).”
|
|
Quis est locus peregrinationis nostrae, nisi praesens dejectio
mortalitatis et passibilitatis nostrae, quam et alibi vallem lacrymarum
appellat, in qua oportet pati multa scilicet esuriem, sitim, caeterasque
miserias, et ad ultimum ipsam mortem. Si ergo jam in tali loco, in tali
peregrinatione cantabiles sunt justificationes tuae, quanto magis in
civitate tua, Domine? Quae vero majores justificationes tuae sunt
justificationibus, quas habemus vel intelligimus in vocibus istis, quae
dicuntur Cantica canticorum? Igitur totis viribus, cunctis extensis
rationalis citharae (scilicet corporis et animae) fidibus istas
justificationes tuas coepta modulatione decantemus, te adjuvante, sancte
Spiritus, quia nimirum coeleste Canticum hic assuescendum est, ut
nobiscum scientia vel notitia ejus in illo saeculo juste perseveret.
Secundae perioches, id est recapitulationis initium, hoc est:
|
“Adjuro vos, filiae Hierusalem, per capreas cervosque camporum, ne
suscitetis, neque evigilare faciatis dilectam, quoadusque ipsa velit.”
|
|
Quid rogo, necesse fuit dilectam dormire? Nemini enim parum necessaria
fuit ejus dormitio, cum tanta sit pro ea dilecti adjuratio. Quid ergo
necesse fuit eam dormire, aut certe quid fuit illi dormire? Hoc enim
perspecto melius clarebit quam necessaria ejus dormitio fuit. Quid ergo
illi dormire fuit? Profecto illud, quod evangelista vult insinuare, cum
dicit:
|
“Maria autem conservabat omnia verba haec, conferens in corde suo (Luc.
II).”
|
|
Iterumque repetens alio loco, dicit:
|
“Et mater ejus conservabat omnia verba haec in corde suo.”
|
|
Hoc erat dormire, scilicet oris custodiam habere, et secretum sibi
commissum, propter tempus quod malum erat, non propalare, ne perciperet
Herodes de rege Judaeorum, qui natus erat, ubinam esset. Itaque
necessarium valde fuit dilectam dormire, et inter verbosas filias
Hierusalem nolle vigilare. Neque enim deerant ejusmodi filiae
Hierusalem, quae, quamvis benevolae essent, non tamen scirent
usquequaque opportunam habere taciturnitatem, sed idcirco non expediebat
ut dilecta haec de sanctae contemplationis somno suscitata communem se
illis faceret, et ad respondendum eis evigilaret, etsi alii quidpiam
loquebantur, verbi gratia, pastores, quos aliqua dixisse certum est
(eod. cap. in fin.). Ait enim evangelista:
|
“Et omnes, qui audierunt, mirati sunt de his quae dicta erant a
pastoribus ad ipsos (Luc. II); et si, inquam, vel tunc, vel deinceps
propter multa mira, quae facta sunt, alii loquebantur, ipsam tacere et
non inquietari condecebat, ne res nimis manifesta fieret, majoremque
persecutionis ipsa laborem sustineret, quam fuit illa fuga qua in
Aegyptum fugere oportuerat. Igitur, adjuro vos, filiae Hierusalem, ne
suscitetis neque evigilare faciatis dilectam, quoadusque ipsa velit,”
|
|
id est fortiter obfirmo mentem dilectae, ne ante tempus loquendi
denarret vobis quid vel quomodo sibi factum sit, etiamsi vos multum
instantes inquiratis. Per quid adjuro vos? Per capreas cervosque
camporum. Vere magnum adjuramentum. Nam et ego juravi cervis et capreis,
scilicet patribus vestris, regibus et patriarchis, maximeque Abraham et
David, facere verbum istud, quod nunc feci, cum quo videlicet verbo
dilecta dormit dormitatione silentii competentis. Si nunc sciscitantibus
vobis, et illa omnibus respondente, fama nimis crebresceret, et Herodes
puerum inveniret atque occideret, Evangelio nondum condito, quomodo
jusjurandum meum ratum permaneret, quod juravi ad Abraham patrem
vestrum, in isto semine ejus benedicendas fore omnes gentes? Idcirco per
illos patres vestros, vobis reverendos, adjuro vos. Unde patres illi
capreae sive cervi? Nimirum ex eo quod sicut capreae ad instar avium
ardua et excelsa tenent, in sublimi habitant, et in petris altissimis
commorantur, sic illi manentem non quaesierunt civitatem, sed meliorem
appetierunt, hoc est coelestem (Heb. XI, 13), in casulis habitantes, et
confitentes quia peregrini et hospites sunt super terram, et sicut
cervi, cum aliquid serpentini generis comederint, summa agilitate
desiderant venire ad fontes aquarum; ita illi scientes se a primis
parentibus per serpentem contraxisse originale peccatum, desiderabant
nasci sibi jam dictae benedictionis promissum fontem, in quo est
remissio peccatorum. Inde est illud:
|
“Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea
ad te, Deus (Psal. XLI).”
|
|
|
“Vox dilecti mei: Ecce veniet saliens in montibus, transiliens colles.
Similis est dilectus meus capreae hinnuloque cervorum.”
|
|
Dilecta quando vult, non suscitate, neque evigilare coacta, sed quando
vult, et ubi vult, et quibus vult, Scripturarum mysteria pandit et
loquitur, et dicit:
subauditur, talis est, qualem dictura sum, et vocis ejus, id est
Scripturae, quia ad ipsum et ad me pertinet, sensus hic est, quem
expositura sum. Vocem ipsam, verba ipsa dilectae quae loquitur mihi, jam
dicerem, sed vos forte prius aliud audire vultis, cur tandiu dilatum
fuerit hoc negotium, et priusquam mecum conveniret, tot generationes
praeterierunt, videlicet
|
“ab Abraham usque ad David generationes quatuordecim, et a David usque
ad transmigrationem Babylonis, generationes quatuordecim, et a
transmigratione Babylonis usque”
|
|
ad ipsum
|
“generationes quatuordecim,”
|
|
sicut evangelista diligenter distinguit (Matth. II). Cur adventum suum
tandiu distulit? num tardus est aut segnis? Imo velocissimus in opere
suo est secundum testimonium Scripturarum, cujus videlicet testimonii
summa haec est:
|
“Ecce iste veniet saliens in montibus, transiliens colles. Similis est
dilectus meus capreae hinnuloque cervorum.”
|
|
Dicunt enim Scripturae propheticae, velocitatem ejus attestantes:
|
“Voca nomen ejus, Accelera spolia detrahere, festina praedari (Isai.
VIII).”
|
|
Item:
|
“Et ecce festinus velociter veniet, non est deficiens, neque laborans in
eo (Isai. V),”
|
|
et multa his similia. Unde ergo dilatio? Dicam:
|
“En ipse stat post parietem nostrum, respiciens per fenestras,
prospiciens per cancellos.”
|
|
Diligenter animadvertite, ut sciatis rem. Non enim res parva est, quam
dico
propter quem tam morose venit iste, qui et antequam veniret, festinus et
celer vocatus est, et cum venisset, illud propter quod venerat, tam
cito, tam velociter operatus est. Quid enim? Quam longum expendit tempus
in faciendo, id quod de ipso scriptum est:
|
“A summo coelo egressio ejus, et occursus ejus usque ad summum ejus?”
|
|
(Psal. XVIII.) Spatio annorum plus quam triginta duorum tantam
exsultando cucurrit viam,
atque
tanquam caprea sive hinnulus cervorum, de coelo in uterum meum, de utero
meo in crucem, de cruce in sepulcrum, de sepulcro rursus in coelum.
Propter quem ergo
tandiu moratus est, qui tam velox in opere est? Nimirum propter parietem
inimicitiarum, qui non de uno tantum originali peccato, verum etiam de
multis actualibus peccatis congestus est. Eorum, videlicet actualium
peccatorum, primum illud fuit, quod filii Jacob, filii Isaac, filii
Abrahae, ad quem primum repromissio facta fuerat, fratrem suum Joseph
per invidiam in servum vendiderunt, et ille quatuordecim annis servivit
(Gen. XXXVII). Cum enim sedecim esset annorum, tunc venditus est, et
quando eductus de carcere, stetit in conspectu regis Pharaonis, triginta
annorum erat (Gen. XLI). Itaque sicut quodam loco judex justus, id est
Dominus dicit:
|
“Juxta numerum dierum, quibus considerastis terram, annus pro die
imputabitur, et quadraginta annis recipietis iniquitates vestras (Num.
XIV);”
|
|
ita et illic justum esse arbitremur judicium, ut diceret: Juxta numerum
quatuordecim annorum, quibus servivit venditus Joseph, generatio pro
anno imputabitur, et quatuordecim generationibus semen quod promisi
patribus vestris, differetur, quod est Christus. Igitur ab Abraham,
inquit, usque ad David generationes quatuordecim, subauditur, et
Christus non venit, et eousque distulit eum iratus Dominus (Psal.
LXXXVIII); unde et Moses loco supradicto congemuit. Porro David, in quem
generationes quatuordecim terminatae sunt, cum jam et ipse promissionem
accepisset eamdem cum juramento Domini, peccavit et ipse non minus quam
priores illi. Uriam Ethaeum percussit gladio, et uxorem ejus tulit, et
interfecit eum gladio filiorum Ammon (II Reg. XI). Itaque non minus
super hoc irasci debuit Dominus, quam dudum fuerat iratus; et ideirco a
David usque ad transmigrationem Babylonis, ait, generationes
quatuordecim, subauditur, et Christus non venit. Porro in
transmigratione Babylonis, quae poena fuit transmigratis illis, non
minoris erat peccati vel criminis, quod reges Juda maximeque Manasses,
sanguinem innoxium fuderant multum, donec implerent Hierusalem usque ad
os, absque peccatis suis, quibus peccare fecerunt Judam, ut facerent
malum coram Domino (IV Reg. XXI). Igitur et a transmigratione Babylonis
usque ad Christum generationes quatuordecim, subauditur, et nonnisi post
tot generationes idem Christus venit. Post hujusmodi
|
“parietem nostrum en ipse stat,”
|
|
id est propter haec et alia peccata generis nostri cui repromissus
fuerat, ipse justas fecit moras.
inquam,
|
“respiciens per fenestras, prospiciens per cancellos,”
|
|
id est visitans nos per prophetas, memor nostri propter patres nostros.
Nam fenestrae in hoc pariete fuerunt Moses et prophetae, suo quique
tempore intra multitudinem peccantium, in ipsa congerie peccatorum
claruerunt, parietem non ita contiguum esse sinentes, quin dilectus
haberet aditum, quo huc introrsus respiceret, et vocem audibilem daret,
locutionem intelligibilem faceret. Porro cancelli, scilicet anterior
pars aedificii fuerunt Abraham, Isaac et Jacob, primi patres generis
nostri, per quos in eo prospexit quod propter eos misertus est nostri,
recordatus est quod eis promiserit, quid juraverit, hoc est quod ipsa
cecini:
|
“Suscepit Israel puerum suum, recordatus misericordiae suae. Sicut
locutus est ad patres nostros Abraham et semini ejus in saecula (Luc.
I). Et dilectus meus loquitur mihi: Surge, propera, amica mea, columba
mea, formosa mea, et veni. Jam enim hiems transiit, imber abiit et
recessit, flores apparuerunt in terra nostra, tempus putationis advenit,
vox turturis audita est in terra nostra, ficus protulit grossos suos,
vineae florentes odorem dederunt.”
|
|
Verba ista profecto desiderantis verba sunt. Quid autem est desiderium
dilecti, vel quid amor ejus, nisi charitas, nisi Spiritus sanctus? Tali
utique desiderio desiderare, cum amore recte dicitur amare, dicitur
etiam laetari, ut illic:
|
“Laetabitur Dominus in operibus suis (Psal. CIII).”
|
|
Quin etiam petere dicitur, nimirum eodem desiderio, juxta illud in
Deuteronomio:
inquit Moses,
|
“quid Dominus Deus tuus petit a te, nisi ut timeas Dominum Deum tuum, et
ambules in viis ejus, et diligas eum?”
|
|
(Deut. X.) Amplius autem non solum petentis, verum etiam valde optantis
animo loquitur, cum item in Deuteronomio dicit:
|
“Bene omnia sunt locuti. Quis det talem eos habere mentem, ut timeant
me, et custodiant universa mandata mea in omni tempore, ut bene sit eis
et filiis eorum in sempiternum (Deut. V).”
|
|
Et in Isaia dicit:
|
“Utinam attendisses mandata mea, facta fuisset sicut flumen pax tua, et
justitia tua sicut gurgites maris (Isai. XLVIII).”
|
|
Haec et his similia multa scripta sunt, testantia quietum dilecti
desiderium, charitatem impassibilis, non passionem, sed delectationem
qua semper optavit, semper concupivit id quod utile esset creaturae suae
humano generi. Quod si unquam aliquid recte dicitur optasse vel
desiderare, quanto magis istud, in quo est summa salutis, islam
plenitudinem temporis, in quo fieret ex muliere, fieret sub lege, ut eos
qui sub lege erant, redimeret, ut adoptionem filiorum reciperent?
(Galat. IV.) Igitur haec verba dilecti, loquentia mihi:
|
“Surge, propera, amica mea, columba mea, formosa mea, et veni,”
|
|
etc., sic accipite, quasi verba desiderantis, tanquam festinantis et
optantis jam adesse materiam tantae salutis, scilicet me, cujus caro
illi materia foret assumendae carnis. Tanquam praesenti loquebatur mihi,
meque jubebat surgere et properare, id est nasci et hospitium ventris
mei sibi cito praeparare. Et revera priusquam nascerer, illi praesens
aderam, antequam fierem, bene illi cognita fueram. Si enim dicitis et
vere dicitis, quia
|
“elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, ut essemus sancti et
immaculati in conspectu ejus in charitate (Ephes. I),”
|
|
nonne et de me recte sentitis, et recte sentiendo dicitis, quia elegit
me ante mundi constitutionem, ut essem sancta et immaculata in conspectu
ejus in charitate? Et si sapiam [f. sapientia], ut ipsa testatur jam
antequam fieret,
|
“ludens erat coram eo in orbe terrarum, et deliciae ejus cum filiis
hominum (Prov. VIII);”
|
|
quanto magis ludens erat, et deliciabatur cum ista ancilla Domini,
miraculo cunctorum filiorum vel filiarum hominum.
|
“Surge, inquit, propera, amica mea, columba mea, formosa mea,”
|
|
et in his omnibus Evae opposita. Eva namque quasi inimica, Eva quasi
vipera, Eva quasi deformis et ignominiosa. Mihi inimica, viro suo
vipera, sibimet confusa ignominia. Inimica per superbiam, qua intus
tumuit, vipera per malitiam, quam ex serpente concipiens, foris tentata,
facile cessit. Ignominiosa per pruritum libidinis, qua statim scaturire
coepit, unde et nudam se cognoscens, folio pudenda contexit (Gen. III).
Tu autem
per humilitatem,
per charitatem,
per castitatem. Tu contra Deum non timuisti, imo mente humili Altissimo
complacuisti et ecce amica es. Tu serpenti aurem non praebuisti, imo
inimicitias inter te et serpentem ego posui, et ecce columba es. Tu
nuditatem libidinis non incurristi, imo Spiritus sanctus obumbrabit
tibi, et ecce formosa es. Veni ergo, Maria, veni; nam Eva ad latebras
fugit. Veni et crede angelo evangelizanti, nam Eva credidit serpenti
susurranti. Veni et contere caput serpentis, nam Eva et capite illecta,
et ventre oblectata, et cauda est obligata serpentis. Veni et dic:
|
“Ecce ancilla Domini (Luc I),”
|
|
nam Eva se abscondens pariter et defendens:
ait,
|
“decepit me, et comedi (Gen. III).”
|
|
Haec est vox dilecti mei, et haec loquitur mihi:
|
“Surge, propera et veni.”
|
|
Surge per fidem, propera per spem, veni per charitatem.
|
“Jam enim hiems transiit, imber abiit et recessit, flores apparuerunt in
terra nostra, tempus putationis advenit. Vox turturis audita est in
terra nostra, ficus protulit grossos suos, vineae florentes odorem
dederunt.”
|
|
Ecce enim aequinoctium vernum jam praeteriit, et adest festivitas
Paschalis, dum haec loquor tibi, dum foris angelus annuntiat, et ego
intus vocem sequor annuntiantis. Quo tempore sine dubio, secundum cursum
solis et naturam aeris,
|
“hiems jam transiit, imber abiit et recessit.”
|
|
Ex ipsa ergo qualitate temporis auspicium cape magnae felicitatis, quia
per istud quod dicitur tibi, quod agitur tecum, transiit, id est
certissime pertransibit, hiems peccati abiit et recessit, id est
certissime abibit, et recedet imber irae coelestis, quae videlicet hiems
ex eo venit, quod Eva jam dicta fugiens abscondit se a facie Dei, et qui
imber idcirco terram, id est omne genus humanum verberavit, quia
peccavit. Hic est imber, haec est ira coelestis:
|
“Multiplicabo aerumnas tuas, et conceptus tuos, etc.,”
|
|
usque:
|
“Quia pulvis es, et in pulverem reverteris (Gen. III).”
|
|
Hic talis imber abiit et recessit, id est certissime abibit et recedet
per me fructum ventris tui. Tunc apparuerunt, id est certissime
apparebunt flores multi, flores sancti ac diversi, alii videlicet
martyrio rubicundi sive purpurei, alii confessione sive ad imitationem
nostri, virginitatis incorruptione candidi. Tunc et
|
“tempus putationis advenit,”
|
|
et mox aderit ut amputentur ea quae superflua sunt legis, dicaturque
floribus sive florentibus campis et arboribus nostris:
|
“Visum est enim Spiritui sancto et nobis, nihil ultra imponere vobis
oneris, quam haec necessaria, ut abstineatis vos ab immolatis
simulacrorum, et sanguine, et suffocato, et fornicatione (Act. XV),”
|
|
et ea quae vobis non vultis fieri, aliis ne feceritis.
|
“A quibus custodientes vos, bene agetis (ibid.).”
|
|
Tunc et
|
“vox turturis audita est,”
|
|
id est certissime audietur
inquam,
nimirum parvulae quidem, sed castissimae avis, scilicet praedicatio
Evangelii, cujus initium est pulchritudo nostra castitatis, et virginei
conceptus tui,
id est audietur;
in Ecclesia nostra, in universa terra. Tunc ad vocem hujuscemodi
turturis
id est certissime proferet
|
“grossos suos, vineae florentes dederunt.”
|
|
id est certissime dabunt
Ficus, inquam, id est synagoga, proferet et jactitabit opera vel
justitias suas, sed cadentibus hujusmodi ficis, ipsa remanebit effoeta,
et ego veniens ad eam, et quaerens fructum, non inveniam (Matth. XXI).
autem
id est gentes credere incipientes,
id est bonam opinionem, ita ut amici gratulentur, et dicant:
|
“Primum gratias agimus Deo nostro per Jesum Christum pro omnibus, quia
fides vestra annuntiatur in universo mundo: Surge, amica mea, speciosa
mea, et veni columba mea, in foraminibus petrae, in caverna maceriae.
Ostende mihi faciem tuam, sonet vox tua in auribus meis. Vox enim tua
dulcis, et facies tua decora.”
|
|
Iterum
iterum loquitur mihi et ad surgendum invitat, eisdem nominibus me
compellat,
inquiens,
|
“amica mea, speciosa mea, et veni, columba mea.”
|
|
Et protinus, ac si quaererem, quo ego surgam, ubi, vel in quo ero
columba gemituosa,
inquit,
|
“petrae, in caverna maceriae.”
|
|
Scit enim situm vel habitum mentis meae, quia clavi ejus, quos antequam
fierent mente prophetica praevidebam, et in propheta legebam dicente.
|
“Foderunt manus meas et pedes meos (Psal. XXI),”
|
|
et lancea lateris ejus quam similiter praevidebam, in propheta legebam:
ait Zacharias,
|
“in quem transfixerunt (Zach. XII);”
|
|
clavi, inquam, ejus et lancea jam essent animae meae vulnera, et in
ipsis gemerem sicut columba. Dicebat ergo:
|
“Columba mea, in foraminibus petrae, in caverna maceriae,”
|
|
id est, anima gemituosa propter fixuram clavorum, qui sum petra, propter
vulnus lateris mei, qui sum maceria. Nam ego unus idemque alias petra et
alias maceria. Videlicet ubi adhuc mortalis et passibilis eram, ibi ego
maceria; ubi autem jam resurrexi a mortuis, ibi vel ex tunc petra
solidissima, sed non disparuerunt in petra jam impassibili cavernae sive
foramina, quae facta fuerant in maceria adhuc passibili, imo apparebunt
eadem in die judicii. Age quod agis, contemplare quod contemplaris,
atque hoc modo semper ostende mihi faciem tuam, et ostendendo corrige
quod Eva peccavit et abscondit a me faciem suam. Ubi abscondit? in medio
ligni paradisi, videlicet in eodem in quo peccavit. Nam
|
“de ligno, quod est in medio paradisi,”
|
|
ait,
|
“praecepit nobis Dominus, ne comederemus, et ne tangeremus illud, ne
forte moriamur. Comedit, et cum audisset vocem Domini Dei abscondit se,”
|
|
ait Scriptura,
|
“a facie Domini Dei in medio ligni paradisi (Genes. III).”
|
|
Ergo in quo peccavit, in eodem se abscondit, utpote quae in peccato suo
sibi complacuit, et peccatum suum defendit. Non ostendit mihi faciem
suam, cum dicerem:
Non sonuit vox ejus in auribus meis, vox confessionis, quae sonare
debuisset, saltem cum dicerem,
sicut quando ei benedixi et viro ejus, dicens:
|
“Crescite et multiplicamini,”
|
|
non sonuit vox in auribus meis; nullum enim cantavit canticum gratiarum
actionis pro tam magno beneficio, quo illam constituebam matrem tantae
generationis, possessurae tantam haereditatem regni Dei. Tu autem
sicut et ostendis
|
“faciem tuam; sonet vox tua in auribus meis,”
|
|
et audiam ego, audiant et amici, quorum unus vel primus audivit, cum
adhuc esset clausus in utero matris suae, et exsultavit ad vocem tuam,
quae hoc modo sonuit in auribus meis:
|
“Magnificat anima mea Dominum, et exsultavit spiritus meus in Deo
salutari meo (Luc. I).”
|
|
Ibi ad vocem meam, et vocem tuam audire atque exsultare coepit. Unde et
quodam loco dixit:
|
“Qui habet sponsam, sponsus est. Amicus autem sponsi, qui stat et audit
eum, gaudio gaudet propter vocem sponsi (Joan. III).”
|
|
Hoc ergo gaudium meum impletum est. Igitur quia et amici auscultant, et
me delectat audire faciem fidei, et audire vocem confessionis atque
gratiarum actionis,
|
“ostende mihi faciem tuam, sonet vox tua in auribus meis. Vox enim tua
dulcis, et facies tua decora.”
|
|
In quo vox tua dulcis? In eo videlicet, quod columba mea es, et intenta
in foraminibus jam dictis, ita sicut columba gemitum pro cantu habes.
Canendo gemis, gemendo canis, et ipsa exsultatio qua exsultavit spiritus
tuus in Deo salutari tuo, plena est gemitibus, plena lacrymis. In quo
facies tua decora? In eo videlicet, quod magna est fides, magna
humilitas. Iste est decor, quem concupivit Rex, quemadmodum Psalmista
dicit:
|
“Audi, filia, et vide, et inclina turem tuam, et obliviscere populum
tuum, et domum patris tui, et concupiscet rex decorem tuum (Psal. XLIV).
Capite nobis vulpes parvulas, quae demoliuntur vineas. Nam vinea nostra
floruit.”
|
|
Vulpes Herodes, vulpeculae sive vulpes parvulae illius temporis omnes,
qui quaerebant animam pueri. Unde et de quodam ex posteris ejusdem
nominis, cum nuntiatum fuisset et Pharisaeis dicentibus:
|
“Exi et vade hinc, quia Herodes vult te occidere (Matth. II). Ite,
inquit, dicite vulpi illi: Ecce ejicio daemonia, et sanitates perficio
hodie et cras, et tertia die consummor (Luc. XIII).”
|
|
Ergo vulpes Herodes, maxime quia non solum crudelis, verum etiam dolosus
ille, qui dixit:
|
“Ite et interrogate diligenter de puero, et cum inveneritis, renuntiate
mihi, ut et ego veniens adorem eum (Matth. II).”
|
|
Fuisse tunc jam cum eo etiam alios ejusdem dolositatis, vel ex eo
constat, quod angelus ad Joseph ita dixit:
|
“Surge et accipe puerum et matrem ejus, et vade in terram Israel,
defuncti sunt enim qui quaerebant animam pueri (ibid.).”
|
|
Igitur vulpes parvulas, quae demoliuntur vineas, capite nobis, inquit,
id est occidantur cito, moriantur, et dispereant qui quaerunt animam
peuri. Nonne videtis parvulas vulpes istas, quomodo
Herodes enim non cessat occidere fere omnes, qui erant regiae stirpis,
non cessat perscrutari, ut funditus deleat domum David, de qua regem
Christum nasciturum fore audivit. Nonne videtis ad ultimum, quod teneros
palmites fera ista momordit, quod infantes bestia crudelis occidit in
Bethlehem Judae, civitate David? Capite, capite,
|
“nam vinea nostra floruit.”
|
|
Vinea illa, quae nostra est, vinea vel vitis, vinea propter quam
caeteras demoliuntur vineas, inter quas ista sic latuit, quemadmodum
virga una gracilis in magna sylva latere solet ob parvitatem sui; vinea,
inquam, nostra haec floruit. Fructus ejus adhuc flos, et non botrus est,
nondum maturuit, et idcirco damnosum nimis est hujusmodi vineam vel
florem ejus succidi vel demoliri. Crescat prius et de flore proveniat
fructus, condatur Evangelium, et cognoscatur de signis et virtutibus,
venisse Sanctum sanctorum, atque hoc erit florem venisse in fructum et
maturuisse botrum. Tunc, si fuerit succisus hujusmodi botrus,
custodiatur, atque in vecte crucis portetur, ut experimento
resurrectionis et dulcedinis ejus cognoscatur qualis terra, quale sit
regnum ejus, ad quod non pertinent vulpeculae istae,
|
“quae vineas demoliuntur.”
|
|
Sicut olim duo viri de exploratoribus quos misit Moses ad explorandam
terram promissionis, palmitem cum uva sua deportaverunt in vecte cum
caeteris frugibus terrae, dicentes:
|
“Venimus in terram, ad quam misisti nos, quae revera fluit lacte et
melle, ut ex his frugibus cognosci potest (Num. XIII).”
|
|
Illius rei gestae mysterium observetur, et tandiu vinea nostra
defendatur a vulpibus, donec flos ejus botrus fiat praematurus, ex suo
sapore cognoscendus, et terrae viventium experimentum mundo praebiturus.
|
“Dilectus meus mihi, et ego illi, qui pascitur inter lilia, donec
aspiret dies et inclinentur umbrae.”
|
|
Hoc est, unde
|
“beatam me dicent omnes generationes (Luc. I),”
|
|
quia
|
“dilectus meus mihi, et ego illi.”
|
|
Quomodo enim ille mihi, et ego illi, nisi sicut per prophetam dictum
est:
|
“Ecce virgo concipiet, et pariet filium, et vocabitur nomen ejus
Emmanuel; butyrum et mel comedet, ut sciat reprobare malum et eligere
bonum?”
|
|
(Isaiae VII.) Ita enim ille mihi, et ego illi, nec opus est dicere
verbis, quia mente melius potest percipi, imo nec verbis exprimi, nec
mente potest comprehendi sive aestimari, quale vel quantum hoc sit.
Recordemur hic etiam veteris historiae, per quam colligi potest, quam
sit terribile id quod sub verbis continetur tam jucundis,
|
“qui pascitur inter lilia, donec aspiret dies et inclinentur umbrae,”
|
|
simulque quam serio de Emmanuel sit dictum:
|
“Butyrum et mel comedet, ut sciat reprobare malum et eligere bonum.”
|
|
Quae est illa vetus historia?
|
“Clamor Sodomorum et Gomorrhae,”
|
|
ait Dominus ad Abraham,
|
“multiplicatus est, et peccatum eorum aggravatum est nimis. Descendam,
et videbo utrum clamorem, qui venit ad me, opere compleverint, an non
est ita, ut sciam (Genes. XVIII). Veneruntque duo angeli Sodomam,
sedente Lot in foribus civitatis. Compulit illos oppido, ut diverterent
ad eum. Ingressisque domum illius, fecit convivium, coxit azyma et
comederunt; prius autem quam irent cubitum, viri civitatis vallaverunt
domum illius, a puero usque ad senem omnis populus simul, vocaveruntque
Lot et dixerunt ei: Ubi sunt viri, qui ad te introierunt nocte? Educ eos
huc, ut cognoscamus eos (ibid. XIX).”
|
|
Et quidem duo angeli venerant, sed diligenter animadvertendum, quia sie
deinde scriptum est:
|
“Dixit quoque Lot ad eos: Quaeso: domine mi, quia invenit servus tuus
gratiam coram te, et magnificasti misericordiam tuam quam fecisti mecum,
ut salvares animam meam, etc.”
|
|
Ergo et in tribus angelis, qui venerunt ad Abraham meridie, et in duobus
qui venerunt Sodomam vespere, unus idemque agnoscendus est Deus, qui et
per ipsos operabatur et in ipsis loquebatur:
inquiens,
|
“et videbo, utrum clamorem qui venit ad me, opere compleverint, an non
est ita, ut sciam.”
|
|
Igitur et de illo tempore jam praeterito recte dicas,
|
“butyrum et mel comedet, ut sciat reprobare malum et eligere bonum,”
|
|
quoniam et apud Abraham et apud Lot habuit convivium, ut tanti illius
mali caperet experimentum, et pascebatur apud illos tandiu, donec
aspiraret dies et inclinarentur umbrae, id est usque mane. Sic enim
scriptum est:
|
“Cumque esset mane, cogebant eum angeli, dicentes: Surge, tolle uxorem
tuam et duas filias quas habes, ne et tu pariter pereas in scelere
civitatis.”
|
|
O quam terribile impiis, et quam venerabile est piis id, quod secundum
similitudinem illius rei gestae intelligitur in verbis istis!
|
“Pascitur, inquit, inter lilia, donec aspiret dies et inclinentur
umbrae.”
|
|
Quaenam sunt lilia, nisi amicus dilecti Joseph, et ego dilecta, cui
dicit:
|
“Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias.”
|
|
Vere ambo lilia, videlicet pro virginalibus nuptiis et cohabitatione
castissima. Inter hujusmodi lilia pascitur dilectus,
|
“donec aspiret dies et inclinentur umbrae, comedit”
|
|
Emmanuel
id est qualemcunque victum necessarium corpori,
|
“ut sciat reprobare malum et eligere bonum.”
|
|
Dixit enim ipse olim:
|
“Clamor Sodomorum et Gomorrhae venit ad me, descendam, et videbo, utrum
opere compleverint, an non est ita, ut sciam.”
|
|
Dicit et nunc, quia clamor sanguinis sanctorum prophetarum, quem
effuderunt Judaei,
|
“venit ad me, descendam ut videam utrum tales sint, an non est ita, ut
sciam.”
|
|
Facturus quippe sum universale judicium, cujus exemplum fuit illud
Sodomorum incendium sulfureum, juxta illud:
|
“et civitates Sodomorum et Gomorrhaeorum in cinerem redigens, eversione
damnavit, exemplum eorum qui impie acturi sunt ponens (II Petr. II).”
|
|
Quod si illud in Sodomis non feci judicium, nisi prius experimento
scirem, utrum ita esset an non, quanto magis antequam faciam illud
universale judicium, debeo experiri, ut sciam reprobare malum et eligere
bonum, sic incipiens:
|
“Poenitentiam agite, appropinquavit enim regnum coelorum. (Matth. IV).”
|
|
Cum istud in me accepero experimentum, cum impleverint mensuram patrum
suorum, occidendo me Dominum prophetarum, sicut prophetas occiderunt
patres eorum (Matth. XXIII), tunc incipiet judicium fieri a caecitate
ipsorum secundum similitudinem Sodomorum. Sic enim dictum, et sic factum
est.
|
“Et ecce miserunt manum viri, et introduxerunt ad se Lot, clauseruntque
ostium, et eos qui foris erant, percusserunt caecitate, a minimo usque
ad ultimum, ita ut ostium invenire non possent (Gen. XIX).”
|
|
Ita caecitas continget in Israel in his, qui non tam Israelitae, quam
Sodomitae sunt, juxta illud Isaiae:
|
“Audite verbum Domini, principes Sodomorum, auribus percipite legem Dei
mei, populus Gomorrhae (Isa. XLI).”
|
|
Cumque aspiraverit dies, subauditur resurrectionis meae, et inclinatae
fuerint umbrae peccatorum et ignorantiae, in iis videlicet qui
poenitentiam egerint, tunc subvertam illos, sicut mane illo subverti
Sodomam et Gomorrham, non quod reliquiae non remanebunt, juxta illud
propheticum.
|
“Subverti vos sicut subvertit Deus Sodomam et Gomorrham et facti estis
quasi torris raptus de incendio (Amos IV).”
|
|
Item:
|
“Nisi Dominus exercituum reliquisset nobis semen, quasi Sodoma
fuissemus, et quasi Gomorrha similes essemus (Isa. I). ”
|
|
Haec dilectus mihi. Et quid ego illi?
|
“Revertere, similis esto, dilecte mi, capreae aut hinnulo cervorum super
montes Bethel.”
|
|
Quid erat hoc dicere, nisi orare pro salute reliquiarum gentis meae?
Nunquid enim ego erga gentem meam minorem compassionem haberem vel
charitatem amicorum, scilicet prophetarum et apostolorum? Exempli
gratia:
|
“Quare, inquit Isaias, errare nos fecisti, Domine, de viis tuis,
indurasti cor nostrum, ne timeremus te? Convertere propter servos tuos
tribus haereditatis tuae (Isa. LXIII).”
|
|
Apostolus autem:
|
“Veritatem, inquit, dico in Christo, non mentior, testimonium mihi
perhibente conscientia mea in Spiritu sancto, quoniam tristitia est mihi
magna et continuus dolor cordi meo (Rom. VI), etc.”
|
|
Igitur et me non dubitetis postulasse pro salute reliquiarum gentis
meae, cujus videlicet postulationis summa haec est:
|
“Revertere, similis esto, dilecte mi, capreae aut hinnulo cervorum super
montes Bethel, id est, propter patres domus Dei, hoc enim interpretatur
Bethel. Caecitas quidem continget in Israel, ita ut te invenire non
possint, qui dicis: Ego sum ostium (Joan. X),”
|
|
secundum supradictam similitudinem Sodomitarum, quos percussisti
caecitate, ita ut non possent invenire ostium, sed revertere super
montes Bethel, id est, sicut Isaias dicit:
|
“Convertere propter servos tuos (Isa. LXIII), recordare misericordiae
tuae, sicut locutus es ad patres nostros (Luc. I), ut saltem, quum
plenitudo gentium subintraverit, tunc omnis Israel salvus fiat (Rom.
XI).”
|
|
Aliter:
|
“Revertere, similis esto, dilecte mi, capreae, aut hinnulo cervorum
super montes Bethel.”
|
|
Qui pasceris inter lilia, donec aspiret dies, et inclinentur umbrae,
qui, ut scias reprobare malum et eligere bonum, butyrum et mel comedis,
et hoc inter lilia castitatis, quae sunt optima, pater et ego virgo
mater, cum aspiraverit dies et inclinatae fuerint umbrae, revertere, id
est, diluculo resurge,
|
“valde mane, orto jam sole (Marc. XVI),”
|
|
plena luce, reparationis nostrae inclinatis atque destructis umbris
mortalitatis nostrae. Cito revertere, noli moras facere, quia anima mea
desiderat te. Scio quidem quia cito reversurus es, juxta illud
propheticum:
|
“Vivificabit nos post duos dies, in die tertia suscitabit nos, et
vivemus in conspectu ejus (Ose. VI);”
|
|
et juxta quod ipse dixisti:
|
“Sicut fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus, ita
erit filius hominis in corde terrae tribus diebus et tribus noctibus
(Matth. XII).”
|
|
Tridui quidem tempus breve est, sed dilectae et columbae tuae
desideranti et gementi vulnerata mente, non satis, dilecte mi,
festinatum est. Abbrevia hoc ipsum triduum, et similis esto in
revertendo
|
“capreae aut hinnulo cervorum,”
|
|
id est, velocissimus esto ad peragendum cursum tuum. In corde terrae, id
est, in sepulcro tuo non totum expendas triduum. Sufficit ad complendam
veritatem Scripturarum, si partem exiguam primi diei, id est tres horas
novissimas, et partem aliquam diei tertii, scilicet sex horas, quod est
dimidium noctis, cum die secundo, id est, cum Sabbato jacens in
sepulcro, transegeris. Nam tres integri dies, horae septuaginta duae
sunt. Hoc esset nimis longum. Sufficiunt horae triginta tres, qui
numerus ex duobus ternariis, deceno et singulari compositus est. Beatam
Trinitatem, cui primus homo peccavit, in te et per te, et de teipso,
dilecte mi, caro mea et sanguis meus, Deus meus et Dominus meus, placari
oportet, sed hoc fiat celerrime et multum festinanter, sicut caprea sive
binnulus cervorum in montibus celerrimus est, secundum nomen tuum, quo
per prophetam jussus es vocari,
|
“Accelera spolia detrahere, Festina praedari (Isa. VIII).”
|
|
Vix igitur exspectatis triginta tribus horis, revertere super montes
Bethel, id est, resurge et appare principibus domus Dei, scilicet
apostolis tuis et mihi, cujus maxime, sicut et illorum, imo et multo
plus quam illorum, tu es grande desiderium, juxta illud patriarchae
Jacob dictum ad Joseph filium decorum:
|
“Benedictiones patris tui confortatae sunt benedictionibus patrum ejus,
donec veniret desiderium collium aeternorum (Gen. XLIX).”
|
|
Quam veraciter ille te appellaverit
ego maxime in visceribus meis experta sum, et hoc amicis est intimandum.
|
|