CAP. VII


CAPUT SINGULUM

Et factum est in anno quarto Darii regis factum est verbum Domini ad Zachariam in quarta mensis noni qui est Casleu, et miserunt ad domum Dei Sarasar et Rogomelech, et viri qui erant cum eo ad deprecandum faciem Domini ut dicerent sacerdotibus domus Domini exercituum et prophetis loquentes: Nunquid flendum mihi est in mense quinto, vel sanctificare me debeo, sicut feci jam multis annis? Et factum est verbum Domini ad me dicens: Loquere ad omnem populum terrae et ad sacerdotes, dicens: Cum jejunaretis et plangeretis in quinto et septimo per hos septuaginta annos, nunquid jejunium jejunastis mihi? Et cum comedistis et bibistis, nunquid non vobis comedistis, et vobismetipsis bibistis? Nunquid non sunt verba quae locutus est Dominus in manu prophetarum priorum, cum adhuc Hierusalem habitaretur et esset opulenta ipsa et urbes in circuitu ejus, et ad austrum, et in campestribus habitaretur? Duo ferme intra hanc et praecedentem visionem transierant anni. Siquidem in anno secundo Darii, decimo mense, vicesima et quarta mensis, vidi, ait, per noctem (Zach. I), et hic in anno quarto Darii in quarta mensis noni verbum Domini ad se factum dicit, causam sive occasionem protinus inserens, propter quam, anno sive die illo factum est ad eum verbum Domini. Miserunt, ait, ad domum Dei Sarasar et Rogomelech, et viri qui erant cum eo ad deprecandum faciem Domini, etc. Istis interrogantibus et dicentibus: Nunquid mihi flendum est, sicut feci jam multis annis, jubetur propheta ut loquatur ad omnem populum, et dicere: Nunquid jejunium jejunastis mihi? etc. Unde datur intelligi populum quoque fere omnem sensus fuisse ejusdem, cujus erant Sarasar et Rogomelech, qui miserant ad domum Dei super quaestione ejusmodi. Quos Persas fuisse et duces regis Darii, timentes Dominum autumant Hebraei, ut ait beatus Hieronymus. Revera sensus eorum, et populi sensus erat imperfectus, qui quoniam templum videbant vel audiebant esse constructum, jam flendi et jejunandi causam sibi nullam superesse arbitrabantur. Manifestum est ex ipsorum interrogatione, quod temporalibus et visibilibus intenti, de aeternis et invisibilibus bonis nulla aut parva sollicitudine tenebantur. Memoriter tenebant quod in quinto mense subversa civitate Hierusalem et templo, populus captivus ductus est, et quod in septimo Godolias interfectus est ab Ismael, et reliquiae populi dispersae sunt et ob hoc per singulos annos jejunabant et flebant (IV Reg. XXV; Jer. XLI). Porro captivitatem illam universalem, qua humanum genus adeo captivatum est in Adam, non satis curabant, atque liberatoris adventum qui eatenus differebatur, non valde suspirabant, aut propter haec flendum sibi et ejulandum existimabant. Quod si causas istas prae oculis habentes jejunarent et flerent, nunquam taliter respondisset Dominus: Loquere, inquiens, ad omnem populum terrae et ad sacerdotes, dicens: Nunquid jejunium jejunastis mihi? Et cum comedistis et bibistis, nunquid non vobis comedistis et vobismetipsis bibistis? Longe aliter jejunanti Danieli responsum fuit, quia longe alias jejunandi causas ille sibi propositas habuit. Daniel, inquit angelus Gabriel, nunc egressus sum, ut docerem te et intelligeres. Ab exordio precum tuarum egressus est sermo. Ego autem veni, ut indicarem tibi, quia vir desideriorum es. Tu ergo animadverte sermonem, et intellige visionem. Septuaginta hebdomades abbreviatae sunt super populum tuum (Dan. IX), etc. Ille profecto jejunium Domino jejunavit, quia vir desideriorum ea quae Domini sunt desideravit, videlicet non illud solum ut reaedificaretur illa civitas et templum manufactum, sed (quod longe majus, et incomparabiliter melius est) ut consummaretur praevaricatio, et finem acciperet peccatum, et deleretur iniquitas, et adduceretur justitia sempiterna, et impleretur visio et prophetia, et ungeretur Sanctus sanctorum (ibid.). Igitur quoniam unus idemque Dominus et hic per prophetam loquitur: Nunquid jejunium jejunastis mihi? Et subaudiendum est, non; et cum comedistis et bibistis, nunquid non vobis comedistis et vobismetipsis bibistis? et subaudiendum est, etiam. Et alibi per Apostolum dicit: Et qui manducat, Domino manducat, et qui non manducat, Domino non manducat (Rom. XIV). Clare atque studiose discernendum est inter eum qui, dum non manducat, Domino non manducat, id est cum jejunat, Domino jejunat: et eum qui non manducat, vel dum jejunat, non Domino, sed sibi non manducat aut jejunat; rursusque inter eum, qui dum manducat, Domino manducat, et eum qui dum manducat, non Domino, sed sibi manducat. Nimirum qui ob hoc jejunat, vel non manducat, ut per hunc poenitentiae laborem omnipotenti Deo de peccatis suis satisfaciat, et vitae aeternae fructum recipiat, ille jejunium Domino jejunat, ille Domino non manducat. Qui autem idcirco jejunat, vel non manducat, ut vel temporalem poenam evadat sicut Achab (III Reg. XXI), vel transitoriam laudem recipiat sicut quivis hypocrita (Matth. VI), ille non Domino sed sibi non manducat. Similiter, qui idcirco manducat, ut opus Domini operari valeat, quales ipse vult esse apostolos suos, sive evangelistas, dicens: Edentes et bibentes. Dignus est enim operarius mercede sua (Matth. X), ille Domino manducat, et econtra, qui operatur, quamvis opus sanctum, quamvis opus Dei, ob hoc solum ut manducet, ille non Domino, sed sibi operatur, et sibi manducat. Amplius autem si non vult operari, et manducat, non Domino, sed sibi manducat. Dicat igitur: Nunquid jejunium jejunastis mihi? et subauditur, non, quia non jejunastis propter regnum Dei, non jejunastis ob hoc, ut civitatem Hierusalem coelestem quam in Adam perdidistis, in adventu seminis, quod Abraham promissum est, scilicet Christi (Gen. XXII), recuperare mereamini. Dicat, inquam, nunquid non vobis comedistis, et vobismetipsis bibistis? Et respondeatur, etiam, quia non idcirco comedistis, ut operaremini opus Dei, ut viatico sustentati, pervenire possetis ad patriam vel regnum Dei. Et quis digne eloqui sufficiat quam competenter, quam opportuna invectione illos continuo percutit, dicendo: Nunquid non sunt verba quae locutus est Dominus in manu prophetarum priorum, cum adhuc Hierusalem habitaretur, et esset opulenta ipsa et urbes in circuitu ejus, et ad austrum, et in campestribus habitaretur? Nam quia pueri erant, et de magnis atque sempiternis malis parum aut nihil solliciti, sola temporalia mala deplorantes, et jejunaverant et fleverant, recte insultabundus loquar, nunquid non sunt verba quae locutus est Dominus, etc. Quod si ita dixissent: Per istos septuaginta annos jejunavimus et flevimus, pro eo quod Hierusalem deserta, et nos captivi eramus, sed multo magis jejunandum et flendum est, quia nondum venit promissio aut adventus ejus, nunquam ita loqueretur, nequaquam ita insultaret eis de malis minoribus. Sequitur: Et factum est verbum Domini ad Zachariam dicens: Haec dicit Dominus exercituum: Judicate judicium meum et misericordiam, et miserationes facite unusquisque cum fratre suo, et viduam et pupillum, et advenam, et pauperem nolite calumniari, et vir fratri suo malum non cogitet in corde suo, et noluerunt attendere, et verterunt scapulam recedentem, et aures suas aggravaverunt ne audirent, et posuerunt cor suum adamantem ne audirent legem, et verba quae misit Dominus exercituum in Spiritu suo per manum prophetarum suorum priorum. Et facta est indignatio magna Domino exercituum, et factum est sicut locutus est, et non audierunt, sic clamabunt, et non exaudiam, dicit Dominus, et dispersi eos per omnia regna quae nesciunt, et terra desolata est ab eis, eo quod non esset transiens et revertens, et posuerunt terram desiderabilem in desertum. Priores prophetas, quorum per manum misit Dominus exercituum in Spiritu suo verba haec, judicate judicium verum, etc., illos dicit qui ante captivitatem exstiterunt, quorum de praecipuis unus Isaias erat, per quem ita locutus est: Quaerite judicium, subvenite oppresso, judicate pupillo, defendite viduam. Si volueritis et audieritis me, bona terrae comedetis. Quod si nolueritis et me provocaveritis ad iracundiam, gladius devorabit vos (Isa. I). Hujuscemodi dictis, et lex primitus plena data est. Quod autem dicit, ei noluerunt attendere, et averterunt scapulam recedentem, et aures aggravaverunt ne audirent, minus est facto ipsorum. Illi enim non solum non audierunt, verumetiam clamantes, prophetas occiderunt, duro corde, indomabiles, et adamanti similes, qui lapis fortissimus et in tantum durus est, ut omnia metalla confringat, et ipse a nullo confringatur, unde a Graecis indomabilis dicitur. De quo illud mirandum, quod cum tantae sit duritiae, solo perfusus sanguine hirci, quod animal libidinosum est, statim dissolvitur. Unde congrua similitudo est valde, et cor suum posuerunt adamantem, quia cum durissimae cervicis et cordis indomabilis essent contra Deum, mollissimi erant in omnium libidinum fluxum, ut merito in illos constet eumdem Isaiam dixisse: Audite verbum Domini principes Sodomorum, percipite auribus legem Dei mei, populus Gomorrhae (ibid.). Quorsum ista commemoratio? Videlicet quod Dominus justus ad cognoscendum, ipsi autem fuerint inexcusabiles, quia quod factum est illis, non est factum per properantem Domini impatientiam, sed per ipsorum perseverantem impoenitentiam. Quis non enim consentiat juste factam esse indignationem magnam Domino exercituum, pro eo quod peccatis suis addiderunt contemptum contra Spiritum sanctum, in quo mittebat eis verba Dominus exercituum per manum prophetarum? Ista ergo vicissitudine, et factum est, ait, sicut locutus est, subauditur, Spiritus sanctus, et non audierunt, sic clamabunt, et non exaudiam, dicit Dominus, et dispersi eos per omnia regna quae nesciunt, et terra desolata est ab eis, eo quod non esset transiens et revertens, et posuerunt terram desiderabilem in desertum. Quare autem cum praeteritorum narratio sit, et in caeteris omnibus omnis enuntiatio currat verbis praeteriti temporis, haec tantum verba in futurum tempus extendit, sic clamabunt et non exaudiam, cum dicere posset, sic clamaverunt et non exaudivi? Quare, nisi ut intelligas eum immutabilem esse, et perseverantem in judicii veritate, quod sicut fecit tunc, ita debeat, si iterum peccaverint, iterum facere? Denique et hoc futurum non ignorabat, quod posteri illorum pejora facturi forent, quam patres ipsi fecissent, unde et clamantes non exaudiret, neque exaudire deberet, quod cunctis gentibus nunc manifestum est. Quam vero acerba est infelicium sugillatio dicere de terra, desolata est ab eis, et posuerunt terram desiderabilem in desertum! Nam vere infelicissimum est, et infelicitatem desolationis pati, et insuper criminis argui, quod ipsi desolationem ipsam fecerint, et quod ipse contra illos terra juste videatur deflere et conqueri, et dicere illis: Non Deus qui hoc fieri judicavit, non Nabuchodonosor, qui judicio Dei super me ascendit, sed vos coloni pessimi, vos fecistis, et ex vobis causa est, quod desolata et in desertum posita sum ego terra desiderabilis. Et multum congrue praesenti loco Dominus, cui nulla terra desiderabilis, cui nil terrenum desiderabile est, terram appellat desiderabilem, quia videlicet cum se jejunasse et flevisse dicerent propter terrae desolationem, nimis aperto fatebantur terram sibi fuisse desiderabilem, coelestem autem non se desiderare promissionem, quippe quia dicebant, nunquid flendum nobis est et jejunandum, satis sibi existimantes quod videbant solutam esse captivitatem temporalem. Hoc igitur, et posuerunt terram desiderabilem in desertum, claret quam acerbe sit dictum, ab eo quem naturaliter dulcem ipsi sibi exacerbaverunt. Porro qualis causa est ista? Eo quod non esset transiens et revertens. Praemisit et terra desolata est ab eis et tunc demum subjunxit, eo quod non esset transiens et revertens. Si ita dixisset, terra desolata est, et non est transiens neque revertens, solummodo putaremus modum desolationis expressum, idque esse quod nullus eundo atque redeundo per terram graderetur. Nunc autem non tam modum exposuisse, quam causam reddidisse desolationis videtur, dicendo eo quod non esset transiens et revertens. Quid ergo sit, non fuisse transeuntem et revertentem, hoc inquirendum est. Confestim occurrit illud in Psalmo dictum, spiritus vadens et non rediens (Psal. LXXVII), quia sensum hoc et illud habent similem, sicut sonitum litteralem pene eumdem. Nam vadens et rediens, quid aliud est, quam transiens et revertens? Porro illic spiritus vadens et non rediens, hoc est in malum cadens, et a malo non resurgens. Ergo et hic, eo quod non esset transiens et revertens, hoc est eo quod non esset de his transeuntibus in malum, qui reverteretur in bonum, terra desolata est ab eis. Nam cor impoenitens, quod supra denotavit dicendo, et cor suum posuerunt adamantem, et averterunt scapulam recedentem, nonne causa est satis justitiam vindicis irae defendens, et ad defendendum sufficiens? Vere igitur ipsi terram suam, terram desiderabilem posuerunt in desertum, et ab eis desolata est, eo quod non esset transiens et revertens, id est per id quod cum omnes transgressores essent, nullus erat aut vix ullus erat transgressor de transgressione sua poenitentiam agens.