Quam Rupertus sacrae Scripturae intelligentiam habuerit.

Ad verum nisi vero non pervenitur, a vero deflectit nusquam, qui a Spiritu Dei regitur, qui non nisi ad se, qui summa et prima veritas est, hominem ducit, et eum qui Ruperti fidem ab erroribus vindicandam suscepit, plurimum juvat, qui non ex proprio sensu, sed ex dono coelesti, sacrae Scripturae intelligentiam obtinuerit Rupertus. Non ergo donum istud coeleste silebo, quod de Ruperto testantur quotquot de Ruperto scripserunt.

Reinerus, monasterii Sancti Laurentii, in quo Rupertus a teneris educatus est, monachus, donum illud Ruperto superne infusum prae caeteris sic commendat, in libro De viris illustribus illius coenobii:

“Aperuit illi sensum Sapientia Dei, ut intelligeret Scripturas, ut tractaret de illis summa facilitate, summa utilitate.”

Et aliquanto post:

“Cui mos erat tam laudabilis, ut si quando minorem sibi adesse gratiam sentiret, humi ante Dominum sese adjiceret crucifixum, et a Sancto et Vero, qui habet clavem David, quae aperit, et nemo claudit, claudit, et nemo aperit, peteret quod clausum erat aperiri. Humiliter quaerenti, fideliter pulsanti, mox aperiebatur, dum luce intellectui superinfusa mirabili modo audiret quid loqueretur in ipso Dominus Deus: adeo enim se diligentem ditaverat, adeo thesaurum pectoris ejus repleverat, ut duo insimul, aut tres vix possent excipere scriptores quae dictabat. Aspexerat aliquando in visu noctis Sapientiam Dei, Verbum Dei se deosculans; cujus scilicet totum existeret corpus quasi de auro formatum purissimo, a quo et fistulae prominebant undique complures, quae vivas cum impetu in illum aquas profundebant.”

His Reinerus Ruperti gratiam prosequitur.

Ne autem suo adulatum coenobitae Reinerum suspiceris, quibus illius donum doctissimus Joannes Coclaeus celebret, ex epistola ad Henricum abbatem Tuitiensem, accipe:

“Talis ac tantus est auctor ille Rupertus,”

cujus opera multo studio edi curabat,

“ut lectorem non modo erudiat scientia, sacrisque in litteris exercitatum reddat, ac scribam doctum in regno coelorum faciat, verum etiam ad pietatem accendat, ad sanctitatem vitae praeparet, ad divinum amorem inflammet: humiliter sapere, Ecclesiae consentire, praelatos revereri doceat; decus profecto Germaniae, doctor vere solidus, praeclarus ecclesiasticus, qui cum veteribus quoque, tum Graecis, tum Latinis, in sacrarum litterarum explanatione haud immerito comparari posset. Quis enim ex omnibus aut diligentius, aut luculentius uberiusque scripsit in Evangelium Apocalypsimque Joannis? Quis sic verba omnia expendit? Quis sic omnia Scripturis declarat ac munit? Praeclara quidem exstant monumenta Chrysostomi, Cyrilli, Augustini in Evangelium Joannis; verum tamen multa post eos, divina illuminatione adjutus, reperiit scitu digna Rupertus noster (quia Germanus). Is in Apocalypsim omnes omnium commentarios longe superavit.”

Trithemius suae patriae ordinique suo, sed et suo muneri defuisset, si inter ecclesiasticos scriptores suum nostrumque Rupertum, dono illo singulari inter caeteros praedivitem non exhibuisset. Unde in libro De scriptoribus ecclesiasticis de Ruperto haec scribit:

“Rupertus abbas Tuitiensis coenobii, juxta Coloniam Agrippinam, ordinis S. Benedicti, natione Teutonicus, vir in divinis Scripturis, Spiritu sancto per visionem illustrante, doctissimus, et saecularium litterarum non ignarus; monachus S. Laurentii Trajectensis, propter incredibilem eruditionem suam a Friderico Coloniensi archiepiscopo inde assumptus, et in abbatem Tuitiensis monasterii sublimatus, multa praeclara opuscula composuit; ex eo siquidem tempore, quo coenobium in juventute sua ingressus est, tantum se in Scripturis sacris exercitaverat, ut nec dormiens quidem a meditandis illis videretur posse quiescere, quin lingua et labia ejus quasi legendo moverentur. Claruit multa sanctitate, doctrina et miraculis coruscans.”

His, quasi in brevi tabella, Trithemius depinxit Rupertam; cujus doctrinam, fidem et sanctitatem pluribus exornat in oratione quam ad D. Gerlaci de Breitbach, abbatis Tuitiensis, vota de Ruperto habuit; quae, quia prolixior est, et Ruperti operibus modo praemititur, pauciora duntaxat exscribam, quae coelestem ipsius intelligentiam magis declarant.

“Semper legit, inquit Trithemius de Ruperto, semper scripsit, semper oravit, ut orationem lectio susciperet, et oratio lectionem terminaret. Probant hoc accurata quae conscripsit opuscula; in quibus omni modo scientiae doctrina collaudatur. Cum autem esset adhuc minus eruditus tam in saecularibus litteris quam in Scripturis divinis, orando continue et legendo, petivit a Deo cum Salomone donum Sapientiae; nec ab oratione incoepta [supple destitit] donec, Spiritu sancto per visionem inspirante, copiosissime, ultra omnes contemporaneos suos quod optaverat accepit. Erat autem beatae Mariae semper Virginis ardentissimus amator, cujus intercessione tantum sapientiae munus obtinuisse creditur. Quantum in divinis Scripturis legendo profecerit, tredecim libri, quos De victoria Verbi Dei ad Cunonem Sigebergensem abbatem edidit, liquido ostendunt. Scripsit etiam super Vetus Testamentum De sancta Trinitate opus egregium; quod si legere volueris, quid in Scripturis sanctis potuerit, facile videbis. Nam per divinam pietatem illustratus, tantum in exponendis sanctis Scripturis valuit, ut in omnium admiratione maxima habitus, doctor suo tempore doctorum sit publice probatus. Nescios docuit, errantes correxit, confudit haereticos, superbos prostravit. Sicut olim apud Syros B. levita et monachus Ephraem a Spiritu sancto per visionem doctor ardens constituitur, sic Rupertus presbyter noster et abbas, eadem facultate illustratur.”

Haec Trithemius orans in Ruperti Tuitiensis laudem.

Sixtus Senensis, libro quarto Bibliothecae sanctae, praeclarum etiam de coelesti dono Ruperti habet testimonium:

“Rupertus abbas Tuitiensis, juxta Coloniam Agrippinam, professione Benedictinus, natione Germanus, vir in divinis Scripturis, Spiritu sancto per visionem illustrante, doctissimus.”

Yepes in Chronicis ordinis S. Benedicti, ad annum Christi quingentesimum tricesimum sextum, dicit Rupertum abbatem Tuitiensem et doctorem illustrem in Ecclesia adeo floruisse, ut cum Paulo ad Galatas I dicere potuerit:

“Neque ego ab hominibus accepi illud, neque didici, sed per revelationem Jesu Christi.”

Gualterus in Chronologia ad annum millesimum centesimum undecimum, et Hugo Menardus in Martyrologio Benedictino, ad diem quintum Martii, de S. illo doctore tradunt quod, cum obtusioris esset ingenii, quam ut ullo labore ullove studio in re litteraria proficere posset, ad Dei Genitricem confugit; quae Ruperti votis annuens, et ipsi apparens eo lumine intellectum ipsius illustravit, quod stuperet Germania, quae in arcanis Scripturae scrutandis alterum non haberet.

Ante hos omnes totam Ruperti laudem paucioribus, sed majoribus jam antea compleverat Honorius, Augustodunensis presbyter et scolasticus, qui in libro De illustribus ecclesiasticis scriptoribus, anno millesimo centesimo vicesimo quarto, paucis his sed sublimioribus Rupertum effert:

“Rupertus, Tuitiensis monasterii abbas, Spiritu sancto per visionem illuminatus, totam pene Scripturam egregio stylo exposuit.”

Sic superinfusam Ruperto sacrae Scripturae intelligentiam omnis aetas loquitur. Unus Bellarminus, de scriptoribus Ecclesiasticis scribens, illam tacuit. Laudibus enim eum efferre non debuit, quem erroris voluit insimulare. Centuriatores illam quidem proferunt, sed ut illam rideant; donum enim illud, quod a Deo concessum Ruperto creditur, nugas reputant. At quis, nisi vel imperite vel impie, hoc quod in Ruperto agnoscunt et mirantur omnes, et quod ipsius scripta loquuntur coelestis intelligentiae donum ridere potest? Blasphemant stulti quaecunque ignorant.

Non tamen ego cum Gualtero et aliquibus aliis facile senserim, Rupertum obtusi adeo fuisse ingenii, ut ad scientias prorsus fuerit ineptum. Quod enim isti post Trithemium gratias proferunt, non gratis, sed multo jure rejicio, et ipsiusmet Ruperti de seipso testimoniis evinco.

Ipse enim, libro duodecimo De gloria Filii hominis, post medium, aemulos suos de suis magistris maxime, et de artium liberalium scientia jactabundos, quasi ipsis solis data sit, ut potentius compesceret, suum in libris artium liberalium, et in disciplinis scholarium studium plurimum commendat; prae his omnibus tamen ducens Altissimi donum, quod vocat visitationem:

“Ego, inquit, quamvis et ipse nonnullos in disciplinis scholaribus Patres habuerim, et in libris artium liberalium non segniter studiosus exstiterim, hoc profiteor quia visitatio ab Altissimo melior mihi est, quam decem Patres hujusmodi,”

etc.

Huic Ruperti testimonio pro seipso dicentis, id unum adjicio, nempe Ruperto concessam non haberi nisi sacrae Scripturae intelligentiam. Caetera ergo Rupertum latuerunt? Undenam ergo linguam Graecam et Hebraicam apprime calluit, ita ut ad Hebraicam veritatem in librum Ecclesiastici Commentarios ederet, et Hieronymi opus juxta Septuaginta Interpretes, quasi mutilatum esse et informe deprehenderet ex ipsius iterata lectione ut ipse declarat in prologo ad hujusmodi Commentarios?

Rectius ergo de Ruperto Reinerus sensit, in libro De viris illustribus coenobii S. Laurentii, in quo de Ruperto adhuc juniore scribit quod ingenium roborante memoria, cum scientiam adderet, adderet et laborem. Sanius et de ipso Trithemius sapuit, dum in Ruperti laudem perorans, ipsum in saecularibus litteris adeo eruditum praedicat, ut quidquid Rupertus non cognoverit, alius facile ignoraret.

“Erat enim inquit homo undecunque doctissimus, ingenio subtilis, scientia clarus,”

etc. Rectius tandem et sanius Mathias Agricius Witlichius in Declamatione de Ruperto, dixit,

“quod esset summo ingenio, summaque memoria praeditus; coluerit eloquentiae studia, saeculo plane barbaro et ab humanioribus litteris remoto.”

Hanc autem ingenii memoriaeque Ruperti commendatione, nequidquam divino detractum muneri putas; quod non ad liberalia concessum fuit studia; sed ad facilem, promptam, puram, plenamque Scripturae sacrae intelligentiam. Quae, quia signum fuit cui ab ipsius aemulis contradiceretur, ipse Rupertus pro ea loquatur; ipse donum istud occultioris gratiae, quam non capit qui non habet, palam proferat. Laus quidem sordescit in ore proprio, et mendax facile creditur qui sibi loquitur. At vero aeternum latebit quod unus, qui accepit, caeteris potest aperire? Joannes reputabitur mendax, qui de se ipso testimonium perhibet, ut testimonium perhibeat Veritati? Paulum falsi redargues, qui suarum revelationum magnitudinem aperit, ut obloquentium ora contundat? Laus non vilescit etiam in ore proprio, si justa est, et in ejus, a quo omne bonum est, cedat gloriam; nec revinci aut rejici potest, sed debet admitti testimonium quod verum est, et quod non tam sibi quam primae summaeque Veritati perhibetur.

Licet ergo Tuitiensi revelatis non illa debetur fides quae Pauli et Joannis testimoniis, Rupertus fidenter de se loquatur, et ipsius de se loquentis audiatur testimonium, quod non ultro, sed renitens; non propria sponte, sed a Christi sacerdote jussus, imo et per tremendum Dei nomen adjuratus; non in sui laudem, sed in obloquentium correptionem; nec in sui sed in veritatis gloriam tandem protulit, scripto posteris tradens, quod non nisi Cunonis secreto et fidei commiserat.

Cuno episcopus Ratisponensis , ut narrat ipse Rupertus, iterum atque iterum a Ruperto exegit ut scriberet unde ipsi esset ista facilitas qua eum noverat Scripturas exponere fere sine praeparationibus illis SS. Patrum, quibus in studiis Scripturarum laboraturi feliciter se praeparaverunt, sicut Dei ministros, in vigiliis, jejuniis et caeteris bonis, quibus adhibitis clarificari solet sensus hominis, ut recto intuitu mereamur incedere per sanctas ac venerabiles Scripturas Veritatis. At cum nuda prece Cuno a Ruperto nihil obtineret, magnum nimis, et forte vinculum quo ipsum traheret, ut loquitur Robertus, collo injecit, scilicet adjurationem sancti ac tremendi nominis, per Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum praecipiens ei ut haec scriberet.

Pro tanti nominis reverentia Rupertus facultatem hanc interpretandi Scripturas fatetur esse Dei miserentis consolationem juxta beneplacitum sapientiae ejus, et eam sic enarrat.

“Moerens quippe eram atque amaro animo incedebam puer, sive adolescentulus, propter tyrannidem diaboli, qui aggravavit jugum suum super filios civitatis Dei viventis Hierusalem coelestis, quos omnes in Adam comprehensos, in Babylonem in hoc saeculo nequam captivos abduxit, subditos peccato originali, reos mortis. Lamentando laudabam mortuos magis quam viventes; non qualicunque, sed gemituosa lamentatione, ac si jam vererer mihi accidisse illud quod in Evangelio dictum est: Duo in lecto; unus assumetur, et alter relinquetur (Matth. XXIV). Relictus sum, aiebam, ego solus, et quaerunt animam meam, et cum hujuscemodi verbis cantilenam lugubrem, Super flumina Babylonis, frequentabam; cum essem in medio captivorum, juxta fluvium Chobar, aperti sunt coeli et vidi visiones Dei, vidi ipsum vigilans in cruce viventem Filium hominis; non corporali visu vidi, sed ut viderem, repente evanuerunt corporis oculi, et aperti sunt meliores, id est interiores oculi, cum tenerem in sinu atque complecterer crucem ligneam, et in ea imaginem ejusdem Salvatoris, sedens occultus, retro post sanctum altare, in quodam oratorio B. M. semper virginis, claro jam diluculo, multis eamdem imaginem defigens atque circumiens oculis, et adorans, ut solebam, frequenti demissione capitis. Solitus eram idipsum facere sed illo diluculo agebant in majore confractione, id est mentis humilitate. Qualis autem visus est aspectus ejus, humana hoc non potest lingua verbis comprehendere; tantumque dixerim, quia sensi breviter illic, quam veraciter dicat ipse: Et dicite a me quia mitis sum, et humilis corde (Matth. XI) quam veraciter Apostolus de ipso dicat, quia exauditus est pro sua reverentia (Hebr. V), vultus ejus miro, atque ineffabili modo sese demittens, quam reverentibus oculis accepta se habere significavit oscula adorantis, et adorationem osculantis. Nulla mora interfuit, et ad visum communem reversus, crucem quidem super altare loco suo restitui: Gustus autem quidam ineffabilis suavitatis ejus in ore animae aliquandiu ipsa die superfuit, qui tamen paulatim recedens, tandemque deficiens, memorem adhuc facit me versiculi hujus: Gustate et videte quam suavis est Dominus (Psal. XXXIII). Et quid mirum si Veritas verum dicit: Beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur (Matth. V), et consolationis primitias jam in isto saeculo Paracletus, id est consolator Spiritus, pueris suis dare dignatur? Dicam ergo gratias agens qualem deinde mihi fecerit consolationem perseveranti in illo coetu captivorum dicentium: Super flumina Babylonis, illic sedimus et flevimus, dum recordaremur Sion (Psal. CXXXVI).”

Haec prima Ruperti visio, qui dum in his tenetur angustiis, ut cum Apostolo cuperet dissolvi, et esse cum Christo, alteram visionem sustinuit, quam ipse ibidem his dicit:

“Visa per idem tempus visione memorabili, plena verecundae suavitatis, moerens eram, meque somno dederam hora solitae orationis; et causa moeroris erat, quia non tam cito, nec tanta, ut volebam, pax mihi provenerat de insurgentibus in me malignantibus; quasi unquam, dum vivimus, tuti vel securi esse possimus. Itaque moerens quasi puer cujus voluntas non statim fit, somno me dederam hora solitae orationis, eum ecce video semivigilans in ipso lectulo magnam lucem, velut solem, super me incumbentem, et audio sonans in ecclesia signum, ut fieri solet, dum statutam convocamur ad orationem. Surgere et ad orationem currere mihi visus sum. Fiat mihi secundum voces aut verba quae audivi; canente uno conventu multorum, quos nescivi, in una parte ecclesiae, psalmum quinquagesimum, Miserere mei, Deus, et alio conventu, in alia parte ecclesiae, psalmum vicesimum sextum, Dominus illuminatio mea, stante maligno adversario contra me in angulo in ingressu oratorii; quem ut vidi, exprobravi, velut exprobrare solemus quempiam larvalem aspectum, signo totius faciei potius quam verbis; propter quod ille iratus contra me irrueret, somno illo tenui excitatus sum. Intelligere poteram quod pro consolatione haec mihi fierent. Verumtamen illum quoque diem totum in moerore transegi, et sequentis diluculi, sive antelucani hora (hic tertiam Domini visitationem, qua Scripturae intelligentiam ipsi data est, et scribendi munus commissum, Rupertus enarrare incipit) oratione omissa, quam consueveram, somno cum tristitia me reddidi; cum ecce tenuiter dormienti, similiter ut pridie, visum est signum ad orationem commoveri; surrexi et ad ecclesiam cucurri: et ecce, quasi pro solemnitate Domini, multa ecclesiam compleverat turba diversorum ordinum, maxime autem monachorum, quodam venerandae canitiei episcopo celebrante solemnia missarum. Multa ad offerendum quasi post evangelium, quando solet offerri sanctum sacrificium, ascendebat processio utriusque sexus personarum venerabilium; cucurri et ego quasi eleemosynam petiturus de oblationibus illis; et ecce juxta dextrum cornu altaris tres personae stantes habitus valde reverendi et dignitatis, quantum nulla potest lingua verbis consequi. Duae personae multum antiquae id est, valde cani erant capitis: persona tertia ut speciosus astabat juvenis, regia dignitate ut ex vestitu ejus poterat agnosci. Una ex personis, ut dixi, venerandae canitiei valde jucunda dignatione, ac sereno vultu manum meam apprehendit, meque osculata est, et pauca verba dixit, quae quidem memoria non tenui, scio tamen quia pertinebant ad officium vel ministerium scribendi. Ipse tres personae grandi et pari statura aequales, me pusillum circumsteterunt, et aperto praegrandi libro, me superpositum eidem libro in sublime substulerunt. Quo facto, is qui me initio fuerat osculatus, confortans dignanter et familiariter, haec locutus est: Noli timere; et designans super sanctum altare quaedam sanctorum phylacteria auro fabrefacta, quae vulgo dicimus feretra, Adhuc enim, ait, eris melior quam ista sunt. ”

“Visio haec tam manifesta fuit, ut veraciter dicere possim quia sive in corpore, sive extra corpus, nescio; Deus scit (II Cor. XVIII).”

“Nam et cum adducerer ad videndum, scio me de lectulo exiliisse; et in ecclesiam cucurrisse recto et vigilantibus solito itinere; et completa visione cum personas illas abeuntes prosequi vellem, neque concederetur mihi, aspexi quod nudus et sine omni vestimento essem; et ob hoc festinius eo recurrens unde veneram, ubi lectulum attigi, confestim experrectus sum. ”

“De apertione libri, et de ratione quam persona illa dixit, aureas ostendens sanctorum memorias seu phylacteria, non opus est ut interpretationem faciam tuae charitati, cujus de me judicium saepe audierunt, et secuti sunt multi; quod vere Deus librum suum, id est, Scripturam sacram mihi aperuit; et multis sanctorum Patrum sententiis, quorum in sancta Ecclesia digne celebris est memoria, et velut aurum rutilat, aliquanto meliora dixerim.”

Denique quomodo inundantem Spiritum sanctum per visionem susceperit, ipse sic eloquitur:

“Nox erat instantis diei quam Christiana religio nuncupat Caput jejunii, qua solet capita solemniter cinere conspergere: cum ego leviter dormiens videbar mihi quasi cum amico loqui quaerente quid tantopere instarem ad quaerendam seu inveniendam hujusmodi rem, scilicet utrum hoc anno essem de vita migraturus, ego respondens dicebam esse, ut vere est, magnum negotium; cujus rei cum haberem desiderium propter multa quae hic occurrunt pericula peccatorum, scirem tamen impensis majoribus opus esse, ut aliquatenus praepararer ad migrandum. Cum haec talia dixissem, repente paululum semotus ab eo cui loquebar, video quasi coelum desuper modice aperiri, atque inde quasi talentum lucidum substantiae ineffabilis, substantiae viventis, velociter ac dicto citius dimitti, quod meo illapsum pectori, magnitudine vel pondere suo me protinus somno excussit, auro gravius, melle dulcius. Miro atque ineffabili modo et circuibant inundationes, altera post alteram, et sese infundebant; donec tandem ultima infusio, veluti quoddam magnum flumen inundans, hoc mihi dabat intelligi, et hoc sentire me fecit, quod totum animae vel cordis exceptorium plenum esset et plus capere non posset. ”

“Ecce in hoc obedivi nomini Domini per quod adjurasti me, venerande pontifex, ut scriberem tibi qualiter hanc acceperam facultatem in sanctis Scripturis, de qua nunquam dubitare voluisti quin esset ex gratia vel Spiritu Dei. Ita consolatus sum, et ita spes, quam dedit mihi in Verbo suo, me consolata est in humilitate mea, ut illud quod dixit dator ejusdem spei Christus Filius Dei, non dubitem mihi accidisse: Flumina de ventre ejus fluent aquae vivae. . . . . Sit vena tua benedicta; laetare cum muliere adolescentiae tuae; cum omni studio sive exercitio sanctae Scripturae consolationem habe. Haec namque est illa mulier sapientia, haec est illa mulier quam tu in somnis uxorem me duxisse vidisti, natosque ex ea mihi filios complectebaris; quod utique facis dum scripta mea libenter legis. Jam quale initium fecerim, qualem vocem primam ediderim post illam, quam praescripsi, inundationem fluminis scribendo libellum hymnorum, in laudibus Spiritus sancti, non praeteribo; tu more solito sedulus audi: Flumini magno, etc.”

Hae sunt primitiae donorum quas Spiritus sanctus in Rupertum adhuc juniorem effudit; in quo tamen necdum complebatur dictum illud, sit vena tua benedicta; necdum enim presbyteratus susceperat ordinem; nec dum legitimam, ut loquitur, acceperat oris apertionem. Interim vero, dum pavidus in corde suo meditaretur quomodo diem Domini posset praevenire, et in mente haberet dies aeternos, ipsi dormienti somnus suavis irrepsit, in quo sibi intima verbi sensit aperiri per visionem quam ab illo disco.

“Videbam, inquit, stans coram altari, super ipso in medio stantem Dominicam crucem, et in ipsa Domini Salvatoris imaginem. Quem cum diligentius intuitus essem, agnovi ipsum Dominum Jesum ibi, crucifixum et viventem, oculos in me apertos habentem. Quod ubi perspexi, confestim inclinans faciem aio ad eum: Benedictus qui venit in nomine Domini (Matth. XI) . . . . Non satis hoc mihi erat, nisi in manibus apprehenderem amplexumque deoscularer; sed quid agerem? Altius erat altare quam ut eum attingere possem. Ut ergo hujusmodi cogitationem seu voluntatem meam vidit, voluit et ipse; sensi enim ego quia voluit, et nutu voluntatis ejus ipsum altare per medium sese aperuit, meque introrsus currentem suscepit. Quod cum festinus introissem, apprehendi quem diligit anima mea; tenui illum, amplexatus sum, eum diutius amplexatus sum eum. Sensi quam graviter hunc gustum dilectionis admitteret, cum inter osculandum suum ipse os aperiret ut profundius oscularer . . . Cum ad me reversus fuissem, et intra vigilias nocturnas visum hujusmodi suavissime retractarem, sicque interpretarer illam altaris et ipsius oris Domini Jesu apertionem, quod sacramentorum ejus profunda deinceps clarius intelligere deberem, interea paulatim amor illius sacerdotalis officii sese infudit, tantumque excrevit, ut mox die facto, dicerem Patri meo spirituali me non velle amplius reniti, imo velle ire cum primum juberet, et suscipere jugum Domini, causa tamen tacita quae acciderat. Gratulatus est; et ut primum adfuit tempus ordinationis, hunc sacrum, licet indignus, ordinem suscepi.”

Quae autem Rupertum praevenerat, ut ad sacrum presbyteratus ordinem eum praemoveret, Dei misericordia, ipsum etiam in Christi sacerdotio positum abundantius subsecuta est. Ex ipsius testimonio loquor:

“Nec vero, inquit Rupertus, minore signo quam praevenerat Deus meus, misericordia mea, me in hoc officio subsecuta est.”

Quae autem abundantior ista misericordia fuerit, ipse sic exponit:

“Non enim plus quam triginta dies transierant, cum ecce jacente me in lectulo, fere clauso jam die, cum vix oculos in somno clausissem, venit desuper quasi similitudo viri proni et aequaliter extensi, solum quam maxime faciem occultans; et in me demissa totam complevit animae meae substantiam, eo modo mihi impressa quem verbis exprimere nullatenus multo citius atque profundius, quam cera quaevis mollissima sigillum fortiter impressum admittere possit. Verum dicere liceat, quia nisi illa repentina sanctae voluptatis inundatio cito se continuisset, animam velociter in sua de corpore in modum torrentis abstraxisset; sed, ut dixi, cito substitit inundans illa vis amoris, paulatimque decessit. Ego autem ex tunc os meum aperui, et cessare quando scriberem nequaquam potui, et usque nunc etiam si velim, tacere non possum.”

Haec Rupertum de se sibique concesso coelestis intelligentiae dono proferentem qui audit, ipsum sua insolentius jactantem forte putaverit. At qui in se gloriari prohibet, in Domino vult esse gloriandum. Nec sua, vel se, sed Dei bona Rupertus commendat. Tacebit hoc coeleste donum, quod ipsi concreditum est, et quod ipse solus scit? Nonne ingrato datum, a quo datum negatur? Sed et quid humanae gloriationis est in his quae Rupertus secreta diu tenuit, nec nisi jussus, nec nisi adjuratus sub tremendo nomine Dei, pro adorandi illius nominis reverentia, et pro multa tuendae veritatis repellendaeque calumniae necessitate prodidit?

Eam fuisse in Ruperto donum istud celandi observantiam mireris et religionem, ut Patri suo spirituali, superinundantis Spiritus sancti tacita gratia, se ad suscipiendum jugum Domini in ordine sacro jam promptum esse protestatus sit, sed et etiam scribens in Cantica, illa verba, dilectus meus misit manum suam, etc., de supereffluente ista divinae consolationis dulcedine; non suo, sed quasi alterius personae nomine interpretatur.

Ea Ruperti in secreti sui revelatione modestia fuit, ut vix ipsi Cunoni, qui eum ad scribendum saepius hortabatur, in aurem dixerit; et quasi amico, parce tamen, indicaverit, quod experimento didicerat de modo locutionis, quo dilectus sanctis et dilectis loqui solet animabus.

“Vere non ausim, inquit , sed hoc tibi, o amice Cuno, qui et ipse me ad scribendum saepe hortaris, in aurem dicere non sum veritus; et hoc dixisse satis sit, quia revera etiam si tacere, sive a scribendi studio cessare voluero, non valeo; et hoc non concedi mihi scio, et bene sentio: veracem esse didici.”

Dixeris ergo totam Ruperti artem, totumque Ruperti studium in eo fuisse ut hoc unum celaret quod ipsi a Deo donatum est; et hoc unum sileret, quod de ipso praedicabant caeteri.

Hactenus secretum sibi esse voluit quod non nisi jussus, non nisi adjuratus a Cunone, nec nisi tuendae veritatis et fidei repellendaeque calumniae necessitate eompulsus publicum fecit.

“Nonnulli putantes, inquit, Rupertus , se probe illud facere quod in Job dictum est: Sapientes confitentur et non abscondunt Patres suos, quibus solis data est terra; non transibit alienus per eos (Job. XV), quondam afflixerunt animam meam, et attriverunt me sermonibus, et non minus quam decies confoderunt me (Job. XIX), et non erubescant, opprimentes me, refragantem quibusdam sententiis quas proferebant a vero et recto sensu discrepantes; quas tamen a magnis et valde nominatis Patribus suis, id est, magistris suis, accepisse videbantur? Quos videlicet Patres suos confiteri et non abscondere gloriosum arbitrabantur; quorum videlicet Patrum auctoritati, utpote hominum, quamvis sapientium, cum ego non cederem, meliusque et sanius loqui auderem secundum Scripturarum auctoritatem, o quanta indignatio, quanta exprobratio juxta hunc modum! Quid tumet contra Deum spiritus tuus ut proferas de ore tuo hujusmodi sermones? Sapientes confitentur et non abscondunt Patres suos (Job. XV). Tui Patres ubi sunt? qui vel quales magistri te docuerunt? Secundum haec et his similia non semel, nec paucis diebus, sed multoties, et aliquot annis me confoderunt, et sermonibus oppresserunt, donec perseverantiae virtute, et Scripturarum auctoritate subnixus, obtinui victoriae palmam; te tamen plurimum adjuvante, et testimonium perhibente, quod non ex tumore spiritus, non ex praesumptione proprii cordis, sed ex dono mihi accidisset gratiae Domini, ex dignatione Spiritus sancti, fiduciam talem habere tractandi sanctarum Scripturarum sacramenta, et quod nullo modo facultatem hanc assequi potuissem nisi per Spiritum bonum, de quo vel a quo bona cuncta procedunt.”

Sic Rupertus divinum intelligentiae munus opponit suis oblocutoribus, qui sensu dicebantur humano: sic magistrum gloriatur habere Deum, ut obtrectatores, qui ipsius scripta, ac si nullius auctoritatis, despiciendo convellebant, et in suorum magistrorum verba inscite jurabant, potentius comprimeret.

“Unde scis, improperabant ejus aemuli , quod a facie Domini conceperis; ut illa, quae scripsisti, quasi parturiens loquereris?”

Quo Rupertus os ipsorum potuit fortius contundere, quam coelestis, intelligentiae dono, cui terrestris animalis, et diabolica sapientia cedat necesse est. Nec dum tamen secretum suum prodere voluit; sed silentii modestia eorum voluit insolentiam compescere;

“at haec, inquam, secretum meum mihi, secretum meum mihi.”

Anne silentium istud fidei suae et veritati, ac etiam divino huic muneri inferat injuriam? adversus ipsum tot infrementibus aemulis, suae fidei et doctrinae veritatem his probat:

“Defensa est Thamar testimoniis congruis, De viro, inquiens, cujus haec sunt, concepi; cognosce cujus sit annulus, et armilla, et baculus (Gen. XXXVIII). Cognosce et tu si vis, utrum necne sit in scriptis meis annulus fidei, baculus spei, armilla charitatis; et dicentem audi animam meam, de viro cujus haec sunt concepi. Nam et aliquid recolo in me sensibiliter factum, ut indubitanter dicam quia datum hoc sive donum, desursum est descendens a Patre luminum.”

Hac una divini muneris auctoritate in Rupertum obmurmurantes contineri poterant.

Tandem vero, ne, quam comprimere debuit munus illud coeleste, invidiam moveat, Rupertus, ubi suas enarravit visiones, exorat ut

“quisquis ista legerit, non quasi insipientem subsannare, sed quasi moesti parvuli causae compatiens attendere velit.”

Si enim Rupertus in Domino gloriari voluit, non fuit insipiens; veritatem enim dixit, quam et isto juramento firmavit:

“Si veritatem dixi, si nihil horum de corde meo finxi, turris fortissima sit mihi nomen Domini per quod adjurasti me, Pater et domine mi.”

Quasi diceret: Sic est, et sic me Deus adjuvet. Quae vim habent juramenti, quo Berenga rius suos ejuraverat errores.

Firmum igitur stet illud Ruperti de coelesti hoc divinae sapientiae perfectaeque sacrarum Scripturarum intelligentiae dono testimonium; quod non humanae gloriationis typho, sed ex obedientia, quia justus; sed ex religione, quia ab episcopo adjuratus; sed ex fidei et Scripturae observantia, quia tuendae veritatis et fidei necessitate coactus Rupertus prodidit, scripsit et juramento firmavit.

Firmum, inquam, stet illud quod tot praecitati auctores multa fide multaque ratione de Ruperto protestati sunt; ipsum videlicet divino illustratum lumine Spiritus sancti unctione edoctum, et verbi Dei instructum sapientia, Scripturas sacras exposuisse. Haec autem si firma stant, qui stare potest Rupertum non solum Scripturae intelligentiae non esse consecutum; sed ipsum Scripturas traxisse in sensus erroneos; haeretica docuisse et Scripturis adversa? Quae societas lucis ad tenebras, veritatis ad mendacium, Spiritus Dei ad errorem?

Ex illa ergo superinfusa Ruperto sacrae Scripturae intelligentia, quam pura Ruperti fides, quam sana Ruperti doctrina, et quam ab ipsa alieni sint errores, quos Ruperto non pauci affingunt, quis non praejudicet? Stupes forte quod Ruperto, cui Deus aperuit sensum ut Scripturas intelligeret, errores affingi dixerim, a quibus vindicandum suscipio.

Ne igitur is videar qui bella fingit, ut de hostibus qui in re nulli sunt, facile victis, ficti certaminis nullo vulnere palmam obtineat: plures qui Ruperti fidem impetierunt, verba ipsius in diversos errores vi trahendo, tibi proferam; et hosce qui Ruperto tribuuntur, errores exponam, a quibus ipsum tandem vindicabo.