|
Lampas ejus super caput ipsius, et septem lucernae ejus super illud
requiescent, super ipsum est Spiritus sanctus, ex quo resurrexit ipse,
magis in eo manifestius, quia videlicet Spiritus, quia unus est, lampas
una dicitur, et quia septiformis est, quia septem ejus dona sunt, septem
lucernae dicuntur. Lucernae et infusoria, id est vascula in quibus oleum
est, quod infunditur in lucernas, eadem significant, septem dona
Spiritus, hac sola differentia qua id quod efficitur ab efficiente
distat. Sicut enim singula infusoria singulas alunt lucernas, ita
singuli Spiritus propria quaedam efficiunt opera, de quibus hi qui
Spiritum sanctum acceperunt sua mensur clara fiunt, ut videant homines,
et bono exemplo aedificati glorificent Deum. Duae olivae, olivae super
candelabrum, una a dextris lampadis, et una a sinistris, quid sunt?
Denique et propheta hoc et caetera inquisivit, et respondi, inquit, et
aio ad angelum, qui loquebatur in me, dicens: Quid sunt haec, domine mi?
Qui cum respondisset, et dixisset: Nunquid nescis quid sunt haec, et
ille dixisset: Non, domine mi, et inter haec paratus ad audiendum, sine
dubio redderetur attentior ad intelligendum, tandem: Hoc est, ait,
verbum Domini ad Zorobabel, dicens: Non in exercitu, nec in robore, sed
in spiritu meo, dicit Dominus exercituum. Et hoc responso potuit quidem,
quamvis bene responsum fuisset; potuit, inquam, intelligere, quoniam
propheticam ad intelligendum gratiam habebat, quid esset candelabrum,
quid lampas ejus super caput ipsius, quid septem lucernae septemque
infusoria lucernis, quae erant super caput ipsius. Verumtamen nondum
intellexi quid essent duae olivae, una a dextris lampadis, et una a
sinistris ipsius. Et quid sibi vult responsum hujusmodi, non in
exercitu, nec in robore, sed in spiritu meo, dicit Dominus? Jam quidem
diximus candelabrum aureum Dominum Jesum esse propter passionem mortis
gloria resurrectionis glorificatum septemque lucernas super illud cum
totidem infusoriis, eum qui ex tunc datus est sanctum septiformem
Spiritum, qui nimirum eatenus modo, scilicet in remissionem peccatorum
non dabatur (Joan. VII). Unde enim est illud? Nondum erat Spiritus
datus, quia Jesus nondum erat glorificatus (ibid.). Sed quid sibi vult
taliter ad Zorobabel dictum: Non in exercitu, neque in robore, sed in
spiritu meo. Breve dictum, magnae rei suggerit intellectum. Sensus enim
hic est: Antequam juxta praesentem visionem veniat Dominus habitare in
medio tui, o filia Sion, cujus passione deleatur iniquitas terrae illius
in die una, sicut significatum est per hoc, quod auferri jussa sunt ab
Jesu vestimenta sordida, quique gloria resurrectionis et ascensionis
glorificatus sanctum septiformem det Spiritum, sicut significatur per
candelabrum aureum tot lucernarum, antequam veniat, inquam, ille Dominus
probe et laudabiliter fecerint, quicunque habentes zelum ejus cum
exercitu, et cum robore ascenderunt, vel ascensuri sunt, ex adverso
stare pro domo ejus, ut fecerunt judices Israel, ut fecit fidelis David,
ut facturi sunt Machabaei. At ubi venerit idem Dominus et clarificatus
fuerit, ubi dixerit omnibus, quod uni dicturus est: Converte gladium in
locum suum (Matth. XXVI), jam non in exercitu, nec in robore subauditur,
certabitis pro me, nec enim erit necesse, dicit Dominus. Antequam ego
venirem agere in exercitu et in robore tale fuit quale defendere arborem
ne succidatur, de qua fructus speratur vitae aeternae. Agebat enim
diabolus per impios homines, quatenus gens illa non esset, de qua
promissum fuerat patribus, quod ego eram accepturus. Natus sum, et
idcirco non jam in exercitu, nec in robore, sed in spiritu meo, quia jam
non contra homines, sed tantummodo contra diabolum certamen necessarium
est, qui, quoniam spiritus est, non in exercitu, nec in robore, sed in
spiritu meo debellandus et superandus est. Idcirco sub nomine Zorobabel
recte ipsum Dominum intelligimus sicut in Aggaeo plenius de eo dictum
est: nam illo tempore in aedificando exercitu et robore utebantur (Agg.
II). Denique media pars juvenum, ait Nehemias, faciebant opus et media
parata-erat ad bellum, et lanceae et scuta, arcus, et loricae, et
principes post eos in omni domo Juda aedificantium in muro, et
portantium onera, et impotentium una manu sua faciebat opus, et altera
tenebat gladium. Aedificantium enim unusquisque gladio accinctus erat
renes, et aedificabant, et clangebant buccina juxta me (II Esdr. IV).
Haec de muris civitatis dicta sunt. Templum quoque illud manufactum non
sine aliquo robore hominum reaedificatum est, cum regium esset positum
hujusmodi decretum: Omnis homo qui hanc mutaverit jussionem, tollatur
lignum de domo ipsius, et erigatur et configatur in eo, domus autem ejus
publicetur (I Esdr. VI). Illud unum omnino sine exercitu et sine robore
in spiritu Domini factum est, quod princeps hujus mundi foras est missus
(Joan. XII), in quem protinus ita dicitur: Quis tu, mons magne, coram
Zorobabel in planum? Mons quippe magnus monti Domini contrarius, mons
importuosus, mons naufragosus diabolus est, qui in hoc mundo
principabatur, de quo ipse Dominus: Venit enim princeps mundi hujus
(Joan. XIV), scilicet ut mihi adversetur, secundum quod significatum est
supra, ubi Satan stabat a dextris Jesu, ut adversaretur ei. Hoc est,
quod nunc dicitur: Quis tu coram Zorobabel, et dicendo quis tu, omnino
nescitur, quia totus reprobus est. Quandoque ita subjungitur, in planum,
potest ita intelligi, ut subaudiatur sternere, et a tua superbia
dejicere, nisi quod ille nunquam eo modo in planum descendit, aut
descensurus est. Ergo inde potius redarguitur, quod contra planum, id
est contra humilitatem Domini nostri quem intelligimus per Zorobabel, ut
jam dictum est, steterit mons magnus et frustra, quia in hoc plano, id
est in hoc miti et humili corde est Spiritus sanctus, cui resistere non
potest spiritus malignus. Sequitur: Et educet lapidem primarium et
exaequabit gratiam gratiae ejus. Quis, nisi Spiritus meus, de quo
dixeram: Ego Dominus non in exercitu, nec in robore, sed in spiritu meo.
Quis, inquam, nisi Spiritus meus educet lapidem primarium, id est,
mediatorem Dei et hominum Jesum Christum, lapidem utique angularem et
honorificatum, et exaequabit gratiam gratiae ejus. Educet eum, id est
crescere faciet, ut, juxta propheticum quod Daniel exposuit regi
somnium, fiat mons magnus, et impleat universum orbem terrarum (Dan.
II). Gratiam quoque exaequabit gratiae ejus, ita videlicet, ut non sit
solus, sed sit primogenitus in multis fratribus (Rom. VIII). Nam haec
est gratia, quam secundum hominem accepit Dominus Jesus, quod vocatur et
est Dei Filius. Quid enim habet quod non accepit, etiam in unigenito,
nostra natura? (I Cor. VI). Ergo gratiam, inquit, exaequabit Spiritus
sanctus gratiae ejus, id est multos faciet fratres, et cohaeredes ejus,
hinc est illud: Videte qualem gratiam donavit nobis Deus, ut filii Dei
nominemur et simus (I Joan. III). Verumtamen, licet in hoc gratia, quam
dedit nobis Deus, exaequata sit gratiae ejus, non tamen omni modo
aequales sumus aut erimus, quia videlicet ille solus natura Filius, nos
autem omnes adoptione filii Dei nominamur et sumus. Magna quidem
distantia est, sed quid dum modo filii et cohaeredes unici, et unigeniti
sumus? Et factum est Verbum Domini ad me, dicens: Manus Zorobabel
fundaverunt domum istam, et manus Zorobabel perficient eam, et scietis
quia Dominus exercituum misit me ad vos. Quis enim despexit dies parvos,
et laetabuntur et videbunt lapidem stanneum in manu Zorobabel. Septem
isti oculi Domini, qui discurrunt in universam terram. Nondum de toto
ornatu candelabri responderat angelus interroganti, imo et postmodum
interrogavit, sicut post haec sequitur: Quid sunt duae olivae istae ad
dextram candelabri et sinistram ejus? Itemque secundo: Quid sunt duae
spicae olivarum, quae sunt juxta duo rostra aurea? Ergo et hoc quod nunc
interseritur: et factum est Verbum Domini, ad rationes ejusdem pertinet
candelabri, maxime quia lapidem stanneum videbunt, ut in manu Zorobabel,
statimque subjungit: Septem isti oculi Domini, qui discurrunt in
universam terram. Denique et haec et illud quod praemissum est ducet
lapidem primarium, et exaequabit gratiae ejus, prohibent nos et
increpant ne istud medium, manus Zorobabel fundaverunt domum istam, et
manus ejus perficient eam, eo tantummodo sensu accipiamus quo pueris
illius temporis blanditur, quique hujusmodi est: Domum istam manufactam,
quam in metu et cum retardatione aedificare coepistis, impedientibus
adversariis in brevi completam videbitis, ita ut ex ipsa velocitate
operis scire debeatis quod Dominus exercituum miserit me ad vos. Scire,
inquam, debebitis, per hoc. Quis enim despexit dies parvos? Quod est
dicere: Cui non mirum visum est, aliquando grande opus fieri intra dies
parvos sive paucos? Sunt autem pauci dies, ab anno secundo Darii regis,
a vicesima et quarta undecimi mensis ejusdem anni, qua videlicet die ego
loquor vobis in verbo Domini, usque ad tertium diem mensis Adar hujus
anni, scilicet qui sextus est Darii regis. Nimirum pauci dies ad tantum
opus, videlicet tantum quatuor anni computantur, et tam paucis diebus
opus illud completum fuisse Scriptura Esdrae testatur. Cum enim
dixisset: Seniores autem Judaeorum aedificabant et prosperabantur juxta
prophetiam Aggaei prophetae, et Zachariae filii Addo, ita subjunxit: Et
compleverunt domum Dei istam usque ad diem tertium mensis Adar, qui est
annus sextus Darii regis (I Esdr. VI). Bene ergo cum dixisset: Et
scietis quia Dominus exercituum misit me ad vos, dignam statim rationem
cura acri interrogatione subjunxit, dicendo: Quis enim despexit dies
parvos, id est quis tantam velocitatem tanti operis non accipiat pro
testimonio sive experimento, quod Dominus miserit ad me vos? Ad quid
autem illam dierum paucitatem scire nobis valet, nisi ad illud quod
supra puerilem sensum est, et senes delectare debet, quia parvos dies,
nec plures quam communis creandi hominis natura postulabat, in formando
templo Dominici corporis non manufacto transisse manifestum est? Denique
et illa domus quatuor annis aedificata est, et istud proprium Dei
templum novem mensibus a conceptione decursus, nascendo in hanc lucem
eductum est. Non tamen huic contrarium est illud, quod in Evangelio
Judaei contra Dominum dicunt: Quadraginta et sex annis aedificatum est
templum hoc (Joan. II), quia videlicet illi rancore ex invidia
saevientes, quia dixerat. Solvite templum hoc, et ego in triduo excitabo
illud (ibid.), non solum tempus quo templum aedificatum est, sed
impedimentorum quoque et dilationis annos computaverunt, quibus opus, ne
fieret ab edicto Cyri regis, usque ad secundum Darii annum, impeditum et
dilatum est. Et ut magis amplectamur, quod dixit: Et scietis quia
Dominus exercituum misit me ad vos, quis enim despexit dies parvos?
Sciendum quia non plures, quam totidem, id est novem generationes
transiturae erant inter Zorobabel, cujus tempore prophetavit iste, et
Joseph virum Mariae. Zorobabel quippe genuit Abiud, Abiud genuit
Eliacim, Eliacim genuit Azor, Azor genuit Sadoch, Sadoch Achim, Achim
Eliud, Eliud Eleazar, Eleazar Mathan, Mathan Jacob (Matth. I), et post
hunc illa non manufacta domus Domini fundata est in utero, et ex utero
Virginis habentis, sed non cognoscentis, virum Joseph. Quis despexit aut
despicere debuit dies tam parvos, verbi gratia, ut diceret: In tempora
longa fiet istud. Tunc utique qui fideles erunt, qui redemptionem Israel
exspectabant, scientes experimento, quod Dominus exercituum miserit me,
et haec revera locutus fuerit per me, latabantur, ait, et videbunt
lapidem stanneum in manu Zorobabel, id est Christum natum de stirpe
Zorobabel. Quare autem dixit lapidem stanneum, et non potius aureum
lapidem, sive chrysolithum, aut, ut supra jam dixit, candelabrum aureum?
Ad haec, hoc sciendum quia gloria humanitatis Christi usque ad passionem
mortis longe minor existit quam esse coepit ex virtute resurrectionis.
Erat quidem etiam ante passionem habitans, in illo omnis plenitudo
divinitatis (Coloss. II), manebatque et requiescebat super eum Spiritus
septiformis (Isa. XI). Unde et ita super lapidem stanneum, septem oculos
Domini, sicut super candelabrum aureum, septem lucernas se vidisse
dixit, sed quanto pretiosius stanneo aurum, quanto lapide stanneo
candelabrum aureum, tanto gloriosior est post resurrectionem quam fuit
ante passionem humanitas ejusdem mediatoris Dei et hominum. Sequitur: Et
respondi, et dixi ad eum: Quid sunt duae olivae istae ad dextram
candelabri et sinistram ejus? Et respondi secundo, et dixi ad eum: Quid
sunt duae spicae olivarum quae sunt juxta duo rostra aurea, in quibus
sunt suffusoria ex auro? Et ait ad me, dicens: Nunquid nescitis quid
sunt haec? Et dixi: Non, domine mi; et dixit: Isti sunt duo filii olei,
qui assistant Dominatori universae terrae. Valde attenta et studiosa
percunctatio vix brevem responsionem accepit, quae et si prophetae
intelligibilis fuit, utpote jam intelligentiae donum habenti,
nihilominus clausum illius temporis hominibus sensum continuit, quam si
nihil responsum fuisset ei. Sed et hodieque sensus ejusdem responsionis
multis dubius et incertus est, ita ut alii duas olivas Mosen et Eliam
significare velint, alii legem et Evangelium in dextra, lex in sinistra
sit. Nos autem postremi quid dicemus, si nec illud, nec illud sufficit?
Nimirum quoniam in septem lucernis super candelabrum aureum
significationis Spiritus sancti, quem cum Patre Deo Filius Deus
glorificatus, et propter passionem mortis gloria et honore coronatus
dedit, et tantae dignitates duae olivae sunt, ut stent juxta duo rostra
aurea candelabri, unam ad dextram et unam ad sinistram candelabri sive
lampadis arbitramur nihi dignius, nihil intelligi posse convenientius
quam duo data ejusdem Spiritus sancti. Bis namque datus est Spiritus.
Primo, intermissione peccatorum per passionem Domini nostri Jesu
Christi. Secundo in divisiones gratiarum per gloriam ejusdem Jesu
Christi resurrectione et ascensione glorificati, et sedentis ad dextram
majestatis in excelsis. Una oliva a sinistris, et una a dextris
candelabri, quia videlicet datum primum, quod est in remissionem
peccatorum ab humilitate passionis, secundum quod est in divisione
gratiarum a gloria paterni consessus, credentibus in ipsum provenit.
Haec sunt duo rostra aurea, videlicet, adoranda passionis humilitas, et
praedicanda exaltationis gloria, juxta quae videntur stantes duae
olivae, quia videlicet ubi passus et mortuus est, ibi exspectantibus se
remissionem peccatorum contulit defunctis et vivis, unde et mox ubi post
mortem in medio discipulorum suorum redivivus stetit, et dixit eis:
Accipite Spiritum sanctum, quorum remiseritis peccata remittuntur eis
(Joan. XX). Et exinde quinquagesimo die ubi sedet ad dextram Patris,
inde divisiones gratiarum dedit apostolis, quas et significabant
dispartitae linguae, quae apparuerunt illis tanquam ignis (Act. II).
Isti sunt ergo, inquit, duo filii olei, id est duo data Spiritus sancti
sive duo effectus omnipotentis ejus gratiae, qui assistunt Dominatori
universae terrae, quia semper promptum et paratum est uni Deo Patri, et
Filio, et Spiritui sancto, remissionem peccatorum, et insuper quamlibet
divisivam gratiam dare, et prout vult distribuere.
|
|