CAPUT XVII. Misericordiae manum aeque, imo magis mirabilem esse quam manum judicii, si quis penitius consideret.

Attamen si misericordiae opera diligentius contemplemur, nihilominus est admirabile nomen ejus, ut omnipotentem agnoscamus, et laude ejus os nostrum repleatur. Nulla quippe vis, nullus dolus voluntati ejus resistere, et resistendo voluntatem ejus vincere potest aut potuit, sive poterit, quin de genere humano tantos habeat electos, quantos habere ante omnia saecula proposuit, et ipsos quos elegit, quorum nomina in libro suo scripsit ante constitutionem mundi. Multa ad resistendum huic proposito ejus occurrerunt, ex quo in paradiso natura nostra in uno, vel per unum peccavit. Qui, ut ait Pater Augustinus, sic factus est rectus, ut manere in ea rectitudine posset non sine divino adjutorio, et suo fieri perversus arbitrio. Utrum libet horum elegisset, Dei voluntas fieret, aut etiam ab illo, aut certe de illo. Proinde quia suam maluit facere quam Dei, de illo facta est voluntas Dei, quia ex eadem massa perditionis, quae de illius stirpe profluxit, facit aliud vas in honorem, aliud in contumeliam: In honorem, per misericordiam, in contumeliam per judicium, ut nemo glorietur in homine, ac per hoc nec in se. Multa, inquam, ad obsistendum proposito Dei occurrerunt, sed non praevaluerunt, quia nec uno saltem minimo electorum numerum diminuerunt. Et quidem magnum fuisset opus omnipotentiae, facere tot vasa honoris de massa incorrupta, qualis ante praevaricationem Adam fuerat, sed maximum est de massa corrupta, de massa damnata et peccatrice, de qua merito sola fierent vasa contumeliae, vasa irae, tot facere quot voluit, vel proposuit vasa gloriae, vasa misericordiae. Omnipotens ergo misericordiae manus non minus mirabilis, quam illa manus altera manus judicii. Imo et amplius ista mirabilis et venerabilis, quia in habitu infirmitatis tam fortiter fecit, ut dignaretur ipsa misericordia corpus humanum assumere, universae miseriae atque damnatae conditionis injurias experiri, sputis ac flagellis, contumeliis ac doloribus affici, patibulo crucis affigi. Utrobique omnipotentem praedicantes, dicimus cum beato Job: Ipse enim solus est, et nemo avertere potest cogitationes ejus, et anima ejus quodcunque voluit hoc fecit (Job XXIII). Cujus videlicet voluntati, ait beatus papa Gregorius , nec illa obsistunt, quae contra voluntatem illius fieri videntur, quia ad hoc nonnunquam permittit fieri, etiam quod non praecipit, ut per hoc illud certius impleatur quod jubet. Apostatae quippe angeli perversa voluntas est, sed tamen a Deo mirabiliter ordinatur, ut ipse quoque ejus insidiae utilitati bonorum serviant, quos purgant, dum tentant. Sic itaque ejus anima quodcunque voluit hoc fecit, ut inde quoque voluntatem suam impleat, unde voluntati illius repugnare videbatur.