INCIPIT PROLOGUS.


CAPUT SINGULUM

Cum quidam fratrum intuerentur usquequaque quemadmodum sancta sanctorum conculcarentur et lapides sanctuarii in capite omnium platearum dispergerentur, illo zelo quo renes Mathathiae contremuerunt, ipsorum praecordia infremuerunt, valde sedulo me hortabantur, ut et ego proprium arriperem baculum, quo etsi non prosternerem, saltem vulnerarem qui quotidie exprobrat Israel diabolum. Quibus cum dicerem me quasi inermem et impotentem adhuc non sufficere, hac me parabola conantur convincere: Quomodo lex, inquiunt, divina obtinuit et humana quod debeat omnis viator qua id possit voce prodere, cum videt lupum gregem invadere, ne, hunc si prodere cunctatur, sublati pecoris reus habeatur; debent etiam pusilli cum majoribus fustes vel quaelibet defendi cula arripere, dum acrius bellum vident ex adversa facie insurgere. Non licet omnigenis armis parcere, qui nolunt communem hostem prosternere. Unde David pusillae licet staturae in funda et lapide Goliam prostravit, qui omni Israel in facie exprobravit. Horum itaque victus ratione pariter ac postulatione, elegi proprio stylo Satan filiis Dei prodere, quos vult dispergere, et tamen inter ipsos absque nota latere. Quapropter quicunque vere estis filii Dei, vel vero vultis computari Israeli, animadvertite me pro vobis et ad vos subsequens opusculum dirigere, in quo me constat non contra vos, sed contra hunc qui est rex super universos filios superbiae scribere. Hic enim licet dixerit circuisse se terram et perambulasse, tamen dicit cum filiis Dei ante Deum adfuisse, scilicet ut ejus spiritu concipientes superbiae filios pareret quos esse filios Dei invideret. Cum enim sit inter vos zelus et contentio, nonne homines estis et carnales, cum constet filios Dei esse paceficos ut fratres spiritales? Vetus est enim haec inter monachos et clericos controversia, qui eorum digniores sint ad Ecclesiae tractanda mysteria, adeo ut, dum inter se contendant pro apostolica dignitate, vacui ambulent ab apostolica charitate. Quippe cum sint monachi et clerici totius populi, quasi duo corporis oculi, si hi spiritu superbiae caeci ostenduntur, quantis populi tenebris involvuntur? Quia si oculus tuus tenebrosus est, totum corpus tuum tenebrosum erit (Luc. XI, 34). Si enim in uno capite duo oculi pariter videre dedignarentur, nonne justum esset ut ambo de capite eruerentur? Cum igitur hos oculos pituita superbiae se alterutrum superponendo graviter aegrotare vidissem, et saepe huic bello interfuissem, nisus sum qualiscunque medicus ipsorum morbum describere, et eisdem hoc opusculum quasi quoddam collyrium impendere, tum ut, destructa contentione, ambulent et ipsi in dilectione, tum ut omnibus pateant causae manifestiores qui in apostolica dignitate sunt digniores. Nam quod vitam et regulam monachorum tanta auctoritate Evangelio et dignitati aequiparavi apostolorum, testor judicium futurum, et Jesum, vivos et mortuos judicaturum, quod hoc non personarum acceptione fecerim, sed veritate et hujuscemodi admonitus visione. Quadam enim nocte cum pro ipsa quaestione mente turbarer sollicita, subito oppressus somno visus sum mihi missas celebrare, et ecce vidi ad dextram altaris pariter collaterales placido vultu mihi tres mirae auctoritatis viros astare. Me igitur stupente, et qui essent pariter nesciente, repente quaedam vox insonuit, quae mihi duos quidem apostolos, Bartholomaeum et Thomam, tertium autem S. Benedictum monachum fore innotuit. Rursum ad sinistram altaris respexi, et ecce quidam clericorum veste quidem incomparabili, ad me tamen accessit facie terribili; et cum quasi aliquid mihi illaturus acceleraret, ab his tribus qui in dextra steterunt est prohibitus, ne me in aliquo gravaret. Finita itaque missa, hi tres pari modo placido vultu abiere. Itaque intellexi me debere monasticam vitam et apostolicam in eadem dignitate describere, cum beatus Benedictus se parem apostolis in visione mihi dignaretur ostendere, exprimens hoc totius in libri quaestione quod vidi in hac visione. Caeterum utrum aliter haec visio intelligatur, in arbitrio lectoris relinquatur. Ideo autem nominis mei subtraxi personam, quia si quid utiliter dixi, inde non meo, sed suo nomini do gloriam, ut in laude mea mutus liber legatur, dummodo laudem Dei et Ecclesiae loquatur. Pro meo itaque nomine, Dialogus quae sit vita vera apostolica vocetur, nam haec summa totius libri habetur. Quod autem sub dialogo subsequens composui opusculum, ideo me sic fecisse manifestum, quia cum haec quaestio inter monachos et clericos quasi inter duos constaret, volui eligere talem qui interrogaret, ut dum nil minus quam interrogando parceret, purum esset omne quod respondendo pateret. Unde etiam hunc volui auctoritate attestari, quod posset a me ratione probari. Rogo autem ut hic prologus cum capitulis sicut a me ordinatus ipsi opusculo praefigatur.