VERS. 28.

“Quae est iniquitas maxima,”

scilicet, servire creaturae potius, quam Creatori,

“iniquitas,”

inquam,

“et negatio contra Deum altissimum.”

Sed quid nunc mirum memorat, si solem ac lunam non se adorasse manifestat? Unde subtilius hoc accipiendum est, quod postquam in auro non se habuisse fiduciam, nec in multis divitiis laetatum se fuisse testatur, adjungit dicens:

“Si vidi solem,”

etc. Ac si post despectum terrenae abundantiae patenter insinuet: Quid dicam, quia nequaquam in auro laetatus sum, qui in ipsa quoque luce corporea delectatus non sum? Cui par est illud quod propheta vitae exterioris appetitum fugiens dicebat:

“Diem hominis non desideravi, tu scis (Jerem XVII).”

Quod si ea quae dicta sunt, juxta historiam, per allegoriam quoque perscrutari libet, hoc loco, quo ait:

“Si putavi aurum robur meum,”

et obrizum dixi fiduciam meam, quid per aurum accipimus, nisi praeclari intellectus ingenium? quid per obrizum, nisi mentem? Ita enim clara sanctorum ingenia vel mentes divinis muneribus humiliter substernuntur, et distincta super se gratiarum dona percipiunt, sicut in ornamento aurum, subaudi ponitur, ut gemmarum desuper ordo disponatur. De quo auro scriptum est:

“Sapientia abscondita, et thesaurus invisus, quae utilitas in utrisque?”

(Eccli. XX, XLI.)

“Si ergo putavi,”

inquit,

“aurum robur meum,”

quia videlicet, quantolibet ingenio fulserim, nihil me esse meis viribus aestimavi. Si laetatus sum super multis divitiis meis, id est super multis donis, quae a Deo quasi mutuam pecuniam accepi, juxta illud:

“Cui multum datum est, multum quaeretur ab eo (Luc. XII),”

etc. Quae, videlicet, dona interdum superbienti animo tolluntur, et humiliato redduntur. Quod mystice in eo figuratum est, quod cum filii prophetarum in Jordane ligna caederent, uni eorum securis ex manubrio in profundum lapsa disparuit, moxque Elisaeus veniens manubrium deorsum misit, et ferrum in superficie natans ad manubrium rediit (IV Reg. VI). Ferrum quippe in manubrio est, donum intellectus in corde. Ligna vero per hoc caedere, est prave agentes increpare. Quod cum per vanam gloriam agitur, ferrum in aqua, id est donum in dissoluto opere perditur. Sed Redemptor noster, qui per Elisaeum figuratur, quasi lignum deorsum mittit, et ferrum redit, dum cor peccatoris humiliat, et perditam intelligentiam reformat.

“Si ergo laetatus sum, inquit, super divitiis multis, et quia plurima reperit manus mea,”

id est nequaquam superbivi, quod multa intelligentiae dona coelitus accepi.

“Si vidi solem cum fulgeret,”

id est nec laetatus sum de claritate boni operis mei, quod coram hominibus luceret, ita ut quod aliis exemplorum lucem tribui, praesumptionis gratiam attenderem.

“Et lunam incedentem clare,”

id est famam meam non laetatus sum esse in multorum ore. Lunae quippe, quae illustratur a sole, nonnihil assimilatur fama, quae vires accipit a bono opere, et gratiam favoris quasi claritatem luminis aspergit. Multi autem intuentes lunam semetipsos non vident, quia semetipsos nescire incipiunt, dum mentis oculos in transitorium favorem defigunt.

“Et”

si

“laetatum est in abscondito cor meum,”

id est nullo modo, non solum in verbis, sed nec etiam in tacita cogitatione arrogans fui.

“Et”

si

“osculatus sum manum”

id est nec laudavi ore meo quod feci. Manum enim suam osculatur ore suo qui laudat quod fecit, et testimonio propriae locutionis virtutem sibi operis attribuit,

“quae est iniquitas, inquam, maxima,”

scilicet quia superbia est. Superbire enim contra auctoris gratiam convincitur quisquis sibi attribuit quod operatur.

“Et negatio contra Deum altissimum.”

Liquet enim, quia Deum negat, cujus despecta gratia sibi vires boni operis arrogat.