|
At vero haereticus malitiae pulvere caecatus, ubi legit - Quia Pater
Filio vitam dedit habere in seipso, et quia potestatem dedit ei judicium
facere; unde, inquit, aequalis est Patri Filius, qui non viveret, nisi
Pater illi vitam daret; qui non judicaret, nisi Pater potestatem
faceret, judicium illi concederet. Qui haec dicens, utique ignorat qua
de re agatur; nescit omnino intentionis caput, nec videt totius rationis
corpus, cujus membra violenter discerpere conatur. A quo si perconteris,
quomodo Pater in semetipso vitam habere dicatur, cum ipse vita sit,
profecto respondere idoneum nil poterit ac proinde suomet judicio
convincetur, quod consequenter nec illud intellexerit, quomodo vitam
eamdem Filio in semetipso habere dederit. Igitur ad elucidandam
praesentem sententiam, cum ipsius qua deprompta est, divinae rationis
ope accedendum est:
|
“Sicut enim, inquit, Pater vitam habet in seipso, sic dedit et Filio
vitam habere in semetipso.”
|
|
Nequaquam illud nostrae considerationis praeterire debet oculum quo
[quam] diligenter litterae lineamenta compaginata sunt, dum non ait
absolute: Sicut habet Pater vitam in semetipso. Quod patenter nobis
innuit, scientiam hanc praecedentis esse subsecutivam, et causa illius
approbandae, quod apud rhetores maxime usitatum est, rationabiliter esse
subjunctum. Praecedens autem sententia haec erat.
|
“Amen, amen dico vobis quia venit hora et nunc est, quando mortui
audient vocem Filii Dei, et qui audierint vivent.”
|
|
Denique ad hanc ejus propositionem illi auditores, imo adversatores
insanire poterant cur non dixisset: Mortui audient vocem Dei, sed cum
diligenti distinctione personarum.
|
“Audient, inquit, vocem Filii Dei.”
|
|
At ille in hoc stabat, ut vitam mortuorum non minus de Filio quam de
Patre pendere comprobaret, nec posse quemquam suscitari, nisi Filium
aeque ut Patrem honorificaret. Hoc, inquam, intendebat, non illud
quomodo ipse Pater viveret, aut quomodo Filium vivificasset, quod vel in
praesenti sententia suspicari, qua dicit:
|
“Sicut enim habet Pater vitam in semetipso, sic dedit et Filio vitam
habere in semetipso,”
|
|
stultum et erroneum est. Non enim de vita Dei, qui ipse sibi vita est;
non de vivificatione Filii Dei, qui aeque sibi vita est, sed de
suscitatione et vivificatione mortuorum sermo est. Cum ergo dixisset:
|
“Mortui audient vocem Filii Dei,”
|
|
videlicet Filii aeque, ut Patris vocem, ad vivificandos mortuos
necessariam esse perhibens, rationabiliter subjunxit, dicens:
|
“Sicut enim habet Pater, in semetipso vitam sic dedit et Filio vitam
habere in semetipso.”
|
|
Ac si dicat: Idcirco dixi, quia
|
“mortui audient vocem Filii Dei,”
|
|
in qua dictione clara est distinctio personarum Patris et Filii, quia
|
“sicut Pater habet vitam in semetipso,”
|
|
scilicet vitam hominum, id est, virtutem vel operationem effectivam
vitae hominum mortuorum, et non aliunde petit, nec alicubi habet nisi in
semetipso,
|
“sic dedit et Filio vitam habere in semetipso,”
|
|
id est, partem maximam operationis ejusdem illi imposuit, ut et ipse
mortuos vivificaret in semetipso, videlicet non ut Paulo, aut Cephae,
sive Apollo, quibus et si datum est vitam habere, id est vivificare,
mortuos nulli tamen eorum datum est eamdem vitam habere in semetipso.
Nec potest qui quemquam vivificare per injunctum sibi vitae officium,
nisi cooperante Deo. Quod per similitudinem Paulus exprimens:
|
“Ego, inquit, plantavi, Apollo rigavit, Deus autem dedit incrementum (II
Cor. III).”
|
|
Aequalis igitur Patri Filius est, cui Pater dedit vitam habere in
semetipso, id est, quem misit vivificare mortuos de semetipso. Et quia
multum laboris illi imposuit, plusque in vivificandis mortuis persona
Filii laboravit:
|
“est enim Filius hominis,”
|
|
id est, homo factus est solus in persona sua Filius Dei, idcirco
potestatem quoque dedit ei judicium faciendi. Cum enim Deus hominem
faceret non ignorans, sed optime sciens quod peccando moriturus esset,
opus ejusdem hominis beata Trinitas ita sibimet distribuit, ut Pater
conderet, Filius redimeret, Spiritus sanctus igniret. Non enim absque
magno consilio (quod cum summa reverentia dicendum est) sancta Trinitas
hominem facere dignata est, distributa propria parte operis cuique
personae, quamvis inseparabilis Trinitas inseparabiliter operetur, tam
plasmationem quam redemptionem, quam et instructionem vel illuminationem
humanae substantiae. Hanc distributionem in eo debemus intelligere, quod
dictum est in consilio Trinitatis individuae:
|
“Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram (Gen. I; Psal.
CIII).”
|
|
Patris quippe opus proprium exstitit prima creatio hominis quam partem
operis sibi assumpsit; nullatenus tamen absque cooperatione Filii, cum
hominem sicut et in omnia sapientia fecerit, quae est hic Filius Dei,
neque absque cooperatione Spiritus sancti, cum per illum in faciem
cordis ejus spiraculum vitae inspiraverit (Gen. II), ut conderetur homo
non solum ad imaginem Dei, id est aeterni sive rationalis, sed etiam ad
similitudinem Dei, id est, ut haberet unde esset Deo similis vel
imitator bonitatis Dei. Redemptio vero hominis, cujus ministerium Pater
Filio dedit, proprium est opus ejusdem Filii Dei. Solus quippe Filius in
persona sua incarnatus vel homo factus est, solus pro redemptione
hominis passus et mortuus est, et resurrexit, cooperante tamen utraque
persona, Patris et Spiritus sancti. Nam et Pater illum de secretis suis
misit in uterum Virginis, et de Spiritu sancto, id est, de operatione
Spiritus sancti eadem illum Virgo concepit. De Spiritu sancto vel ejus
operatione propria dicendum erit in aliis hujus Evangelii locis. Haec
distributio vitae hominum hic intelligenda est, quam videlicet vitam
|
“sicut Pater in semetipso,”
|
|
sic et Filius nullius indigens, habet in semetipso. Quod profecto ex
Scripturae sacrae verbis patenter innuitur. Cum enim dicitur,
|
“quia Deus formavit hominem de limo terrae,”
|
|
et subjungitur:
|
“et inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae (Gen. II),”
|
|
quid aliud innuitur, nisi quia substantiam quidem hominis aliunde, quam
de seipso fecit, sed bonam et beatam vitam in semetipso habens, de
semetipso in faciem cordis ejus inspiravit? Cum autem Filius hominem
redimens, sacramenta salutis et vitae ejus, id est, sanguinem et aquam
de semetipso effudit, jamque redivivus in faciem discipulorum suorum
insufflavit (Joan. IX), nonne et ipse vitam nostram in semetipso se
habere potenter ostendit? Igitur quia vita nostra, quae cum Christo
abscondita est in Deo (Colos. III), sicut in integrum a Filio restituta
est post mortem, quae invidia diaboli in mundum introierat (Sap. II),
sicut a Patre ante mortem illam constituta fuerat; et dante, id est
praecipiente Patre factum est, dicente alibi Filio:
|
“Et sicut mandatum dedit mihi Pater, sic facio,”
|
|
recte nunc dictum est, quia:
|
“Sicut Pater vitam in semetipso, sic dedit et Filio vitam habere in
semetipso.”
|
|
Et quia Filius in persona sua majore opera non sine crucis et mortis
injuria, redemit hominem, cujus et lutum ipse assumpsit homo dignatus
fieri (Joan. XIV); majore, inquam, opera in eo quod haec obedienter
pertulit, quam Pater in eo quod hominem de luto plasmavit, recte nunc
additum est:
|
“Et potestatem dedit ei judicium facere, quia Filius hominis est.”
|
|
Unde et haeres dicitur, non mortui Patris, sed mortuae haereditatis
quam, quia Deo Patri perierat, Filius resuscitans iterum possidet jure
illa ejus haereditas dicitur et est, cujus vitae dispendio reparata est.
Cum autem dicit:
|
“Et potestatem dedit ei judicium facere, quia Filius hominis est,”
|
|
et nihilo dominatio Patris diminuta est, quin potius honori ejus
proficit Filio data potestas judicandi, dum Filius judicando regnum, ut
ait Apostolus, tradat (I Cor. XV), id est, acquirat Deo et Patri, primum
acto judicio mundi, quo princeps mundi hujus, illo per mortem suam
triumphante, foras ejicitur (Joan. XII); deinde peracto finali judicio,
post quod erit finis, ut idem Apostolus ait, cum tradiderit et
acquisierit regnum Deo et Patri (Joan. XXI), et tunc ipse Filius
subjectus erit ei qui sibi subjecit omnia, ut sit Deus omnia in omnibus;
subjectus, inquam, non subjectione servili, sed amore inseparabili, non
specie diversitatis, sed unitate individuae charitatis: inferior quidem
secundum naturam hominis, compar secundum naturam Dei, et sic
honorificandus semper, sicut et Pater gloria et honore aeterni imperii.
De quo finali judicio mox subditur:
|
|