|
|
“Nunquid feriet tecum pactum, aut accipies eum servum sempiternum?”
|
|
Haec et caetera quae supra posita sunt, si recte spectator attendat,
sicut notae auctoritatis beati Gregorii demonstrat expositio praelucida,
nihil hoc ludo sapientiae coram Domino pulchrius, nihil hac illusione
Spiritus sapientiae delectabilius. Unum illic dictum est, quod libentius
ad praesens revocamus spectaculum, scilicet quod ait: Nunquid feriet
tecum pactum, et accipies eum servum sempiternum. Hoc enim tam magnifice
dictum, tam mirifice est gestum, ut si adsis spectator benevolus, non
satietur oculus visu, nec auris auditu, quomodo enim dictum est: Nunquid
feriet tecum pactum, aut accipies eum servum sempiternum, subauditur, ut
ego, nisi ac si diceretur: nunquid sic illo uteris tanquam jurato tibi
servo, servo sempiterno? Nam voluntate quidem adversatur, unde et Graeco
vocabulo dicitur Satanas, id est adversarius, actu autem est servus
sempiternus, et sic servit tanquam sit fidelis, ita cooperatur et bonis
proficit, tanquam adjuvare velit spiritum Domini, et sic vigilantia ejus
procedit, tanquam maturet consilium dare et ostendere illi. Quomodo
autem vel quando factum est, ut uteretur Deus actu diaboli tanquam
jurato servitio, tanquam fideli ministerio? Imo quando quidpiam egit
diabolus quod non proficeret Deo, unde non accresceret amplius laus et
gloria Domino Deo? Ex quo cecidit de coelo superbus hic angelus, et ad
laudem vel gloriam justi judicis Dei, factus est diabolus, quidquid
unquam egit vel agere voluit, totum ad obsequium et honorem Dei
profecit, et proficere non desinit usque in finem saeculi. Unde et
initio ministerii ejus Deo quidem operosi, sibi autem inutilis et
damnosi, dictum est illi: Super pectus tuum gradieris (Gen. III). Quod
est dicere: Sicut boc reptile, cujus calliditate abusus es, super pectus
graditur, et seipsum in terram premit, sic, tu diabole, cum sis
rationalis spiritus, rationale tuum gravi semper fatuitate onerabis, et
quocunque te verteris, semper intentionem tuam deorsum conteres, et
factis premes contrariis. Verbi gratia: Invidendo evacuasti meritum
hominis, sed hoc facto gratiae Dei locum aperuisti, cui amplius
invidebis, dum homo seipso tanto fiet altior, quanto gratia Dei,
cujuscunque creaturae meritis est major. Abhinc usque in finem, dum Deo
volens adversaris, Deo nolens cooperaris, et ita circulum habens in
naribus tuis, super pectus tuum gradieris, quia miro ordine et mala
intendis et bona agis, dum persequendo efficis hoc ipsum quod ut
destruas persequeris, dum, quasi malleolus, aurem Dei nequiter affligis,
et affligendo ad gloriam extendis. Cuncta haec subtilissime perpendens
vir sapiens dicit: Sunt spiritus, qui ad vindictam creati sunt, et in
furore suo confirmaverunt sibi tormenta sua (Eccli. XXXIX). Ac si
diceret: Tantus illorum furor est ex invidia propter successus bonorum,
ut temperare sibimet nequeant, quin agant quod ad majus sibi proveniat
tormentum. Unde si quaeras quid habeat diabolus, cur tantopere agat ea,
quibus factis amplius doleat, suaeque voluntati nocens, alienae virtuti
plurimum proficiat, ecce jam habes, quia furor causa est. Nam tam de
illo quam de satellitibus ejus malignis spiritibus, in furore suo,
inquit, confirmaverunt sibi tormenta sua. Mirum hoc tibi fortasse
videatur, si nunquam audisti quod homo quoque per furorem occiderit
semetipsum. Spectemus nunc ut coepimus circa Christum hujusce furoris
ejus fatuitatem, et hujus de quo loquimur spiritus sapientiae laudem.
Dicebant Pharisaei, et illis dicentibus, dicebat utique diabolus qui
loquebatur in eis: Videtis quia nihil proficimus? Ecce mundus totus post
eum abiit (Joan. XII). Item: Quid facimus, quia hic homo multa signa
facit? Si dimittimus eum sic, omnes credent in eum. Ab illo ergo die
cogitaverunt ut interficerent eum (Joan. XI). Dum haec dicerentur, dum
haec agerentur, intendebat utique possessor eorum diabolus, ne mundus
iret post eum, ne omnes crederent in eum, sed hoc ipsum intendens egit
quod erat contrarium, ut scilicet mundus totus iret post eum, ut omnes
crederent in eum. Servivit ergo tanquam servus sempiternus, servivit
tanquam jurati custos pacti vigilantissimus, Domino suo regnum, sibi
autem eodem servitio confirmans tormentum. Non postulabat Deus
holocaustum, et pro peccato, id est vitulos, aut certe pingues agnos,
sed uno opus erat Agno in sacrificium pro toto mundo. Nec huic negotio
defuit malus servus, insistens servitio necessario, intravit enim in
Judam Scarioth, et egit, ut traderetur ad victimam hic Agnus melior, in
illa nocte qua comedebatur ille Paschae veteris agnus per singulas domus
(Joan. XIII). Intendebat Deus vel Dei sapientia facere irritam
venditionem, qua semetipsum primus homo vendiderat, transgrediens
praeceptum, vana sibi divinitatis spe proposita, adjuvit et hanc
intentionem bonam, servus hic nequam, agendo ut venderet hunc hominem
traditor, qui vendidit illum jus nullum habebat. Intendebat divinitas
huic homini dare regnum, et subjicere potestati ejus omnia regna mundi,
adjuvit et in hoc servus iste agendo, ut per furiosum jocum purpura
vestiretur, sceptro, id est calamo donaretur, coronaretur, ut regio
nomine salutaretur. Quodque non minus miremur, quia cogitabat Dominus
ponere in eo iniquitates omnium nostrum (Isa. LIII), spinea erat corona,
ne posset negare servus illusor quin iste Dominus omnium spinas
portaverit peccatorum nostrorum. Omnibus his modis illudendo, fune
ligandam praebuit linguam suam, nec dicere potest factam sibi vim aut
injustitiam in eo quod hic regna mundi ad se traxerit; quippe qui licet
per jocum nequissimum, regalia tamen insignia circumdedit illi.
Deposcebat ordo salutis nostrae ut, quia per lignum facta fuerat culpa,
per lignum quoque fieret justitia, et nihilominus in hoc mali hujus
servi nequitia servivit agendo ut in ligno suspenderetur homo, quia
culpae non subjacuerat. Decebat ut mundaret possidentis gratia, quos
absolverat redimentis poena, egit hic servus ut ejus, jam mortui latus
aperiretur lancea, unde statim exivit sanguis et aqua (Joan. XIX). Quis
universum hunc ludum digne queat admirari, quo hic spiritus sapientiae
generis humani illusorem sic potenter evicit, sic sapienter illusit?
Quis proinde dicti hujus magnificentiam, nunquid feriet tecum pactum, et
accipies eum servum sempiternum, digne aestimare possit! O igitur
altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei! quam incomprehensibilia
sunt judicia ejus, et investigabiles viae ejus! (Rom. XI.)
|
|