|
Hic illud occurrit quod ipse quibusdam civitatibus exprobrans, quia si
in Tyro, ait, et Sidone factae essent virtutes, quae factae sunt in
vobis, olim in cilicio et cinere poenitentiam egissent (Matth. XI). Item
et alibi dicit: Quia si in Sodomis factae fuissent virtutes, quae factae
sunt in te, forte mansissent usque in hanc diem (ibid.). Sed non fecit
virtutes in eisdem civitatibus, in Sodomis, in Tyro et in Sidone. De
illis enim civitatibus dicebat: Quid igitur? Saltem ne illarum civitatum
voluit malum, illorum perditionem hominum, ut salvi non fierent, ut
perirent? Beatus Pater Augustinus in libro Enchiridion, quem scripsit ad
Laurentium, multum in isto capitulo laborare videtur quasi inter fugam
et pugnam, dum fugit consentire, quod unquam voluntate Dei factum sit,
vel fiat aliquod malum ejusmodi; pugnat tamen quod salvos illos fieri
noluerit, et juste noluerit. Laborem intentionis ejus perpendit,
quisquis verba ejus vigilanter attendit, quia velut pro constantissimo
habens, quod illos salvos fieri noluerit, et de hoc Deum excusare non
valens, velut allisus loquitur infirmius quam velit ipse, sicut, legens,
potes patenter advertere. Non ergo, inquit, fit aliquid, nisi omnipotens
Deus fieri velit, vel sinendo ut fiat, vel ipse faciendo. Nec dubitandum
est Deum facere bene, etiam sinendo fieri quaecunque fiunt male. Sciebam
quid vellet homo sanctae et piae voluntatis, toto corde et sensu tendens
ad honorem divinae justitiae, divinae bonitatis, sed non concedebatur
mihi ab adversariis, gaudentibus quasi patronam se habere sententiam
tanti doctoris dicentis: Non ergo fit aliquid nisi omnipotens Deus fieri
velit, nec volentibus pati, ut ea quae sequuntur discuterem ego, vel
sinendo ut fiat, vel ipse faciendo. Quapropter laborans, et ego tandem
intrepidus dixi, quam cum idem sanctissimus doctor de scriptis suis
multa retractaverit, istud quoque retractatione dignum fuit. Audeo autem
adhuc, et bonam voluntatem habens, non dubito inclamare tanto Patri,
quoniam lego sacerdotem Madian Jethro consilium dedisse sancto Moysi
utique meliori atque sanctiori et sapientiori. Quid est hoc, inquit,
quod facis in plebe? Non bonam rem facis: stulto labore consumeris, et
tu et populus iste qui tecum est. Ultra vires tuas est negotium. Sed
audi verba mea atque consilia, et erit Dominus tecum (Exod. XVIII), etc.
Ut igitur non timerem adversarios, ausus sum nec timui, quoniam causa
postulabat resultare tanto Patri, et quodammodo dicere illi: Quid est
hoc quod facis? Quare Deum quasi adjuvare volens longo labore fatigaris?
Compendiosius iter est ad illud quo tendis. Considera namque quia non
dixit, si in Tyro et Sidone, et si in Sodomis factae fuissent virtutes
quae factae sunt in vobis, salvi facti fuissent Sodomitae, salvi facti
fuissent Tyrii et Sidonii, sed hoc tantum dixit, olim in cinere et
cilicio poenitentiam egissent, forte mansissent usque in hanc diem.
Nunquid autem poenitentiam agere, et salvum esse, paria vel
aequipollentia sunt? Nunquid manere civitates Sodomorum usque in hanc
diem, et salvos esse Sodomitas homines, sensum eumdem dicta haec habent?
Non utique, nam neque omnes homines, qui poenitentiam egerunt, salutem
quaesierunt, neque omnes homines, quorum civitates manent usque in hanc
diem, salvi sunt. Exempli gratia. Rex Israel impius Achab poenitentiam
egit, sed non propter futurum, imo propter praesens saeculum. Haec
differentia diligenter animadvertenda est, quia multum differt apud Deum
utrum propter futurum quis poenitentiam agat, an propter praesens
saeculum. Si propter vitam futuri saeculi ille Achab jejunasset et
dormisset in sacco, ambulans demisso capite, nequaquam in cultu
vitulorum et servitio Baal perseverasset. Item Ninivitae, si propter
fidem vel vitam futuri saeculi poenitentiam egissent, nequaquam
securitate resumpta, eo quod non cito veniret vindicta praesens, ad
pristina peccata rediissent; quod quam fecerunt, a Chaldaeis subversi
sunt. Igitur cum dicit Dominus, quia si in Tyro et Sidone et in Sodoims
factae fuisse virtutes, etc., non consequitur quod eos salvos esse
noluerit, imo illud consequitur, quod de poenitentia illorum non
curaverit, quia non fuisset valens atque sufficiens ad consequendum
fructum verae, id est aeternae salutis. Poenitentiam agite, ait ipse
Dominus, causam istam subnectens, appropinquabit enim regnum coelorum
(Matth. III). Et ista sola causa est, propter quam praedicare
poenitentiam, et virtutes facere dignetur, ut invitentur homines ad
credendum. Unde valde notandum quia Ninivitis sicut non praedicari
regnum coelorum, de quo non curarent, ita nec praedicari jussit
poenitentiam, sed tantummodo subversionem futuram, licet haec fuerit
intentio, ut illis poenitentiam agentibus, quod futurum praesciebat
Deus, Israel ex comparatione gentium nimis injustus et misericordia
indignus, utpote impoenitens demonstraretur, et comprobaret Dominus
verum esse quod ad quemlibet prophetarum dicere solebat tale quid, ut
est illud: Non enim ad populum profundi sermonis, et difficilis linguae
tu mitteris, neque ad populos multos et profundi sermonis, et ignotae
linguae, quorum non possis audire sermones. Et si ad illos mitterem te,
ipsi audirent te, domus autem Israel nolunt audire te, quia nolunt
audire me (Ezech. III). Quid ergo intendens de Tyro et Sydone, atque
Sodomis, talia Dominus dixit, exprobrando civitatibus Judaicis? Nimirum
hoc ut sciremus justum esse, ut quemadmodum ipse dicit, terrae Sodomorum
remissius sit in die judicii quam Judaeis, quia videlicet Sodomitae
poenitentiam egissent saltem pro evitandis malis de propinquo
venientibus, si praenuntiata fuissent eis virtutibus attestantibus,
Judaei vero neque metu gehennae, quasi in tempora longa futurae, neque
timore temporalis excidii cito venturi, poenitentiam egerunt, ad omnia
rebelles et increduli.
|
|