CAPUT 12

Non ignoro quod plerique et fere omnes sensum sequantur et magis amplectantur beati Augustini, quam beati Hilarii sententiam, quem tamen aliter sensisse vel scripsisse hactenus noverant admodum pauci. Aiunt namque multos hodieque indignos, quod verum est, idem sacramentum accipere, et accipiendo judicium sibi manducare et bibere. Aiunt etiam, quod itidem verum est, nemini nisi confesso vel convicto de crimine sacramentum hoc denegari debere, et cum alia ratione, imo multis rationibus, illud comprobetur, maxime huic rationi innituntur, quia Dominus Judae traditori, sicut et caeteris apostolis, sicut nondum confesso, aut convicto, communionem ejusdem sacramenti non negavit. Sed videamus utrum Judas secundum praescriptam considerationem confessus vel convictus fuerit, an non, quando Dominus hoc sacramentum tradidit. Nam quomodo vel quali ordine in occultis criminibus ad hoc perveniendum sit, ut confessus vel convictus quis habeatur, Dominus ipse praedocuit:

“Si,”

inquit,

“peccaverit in te frater tuus, vade et corripe eum inter te et ipsum solum. Si te audierit, lucratus es fratreri tuum. Si autem te non audierit adhibe tecum adhuc unum vel duos, ut in ore duorum vel trium testium stet omne verbum. Quod si non audierit eos, dic ecclesiae. Si autem ecclesiam non audierit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus (Matth. XVIII).”

Videndum ergo utrum, sicut in caeteris accipimus quia coepit Jesus facere, et docere (Act. I), ita et in isto fecerit ipse quod docuit. Utique peccabat in eum Judas frater fictus, quia festinabat tradere eum, nullo fratrum, id est discipulorum sciente, praeter ipsum qui omnia noverat, quem latere non poterat. Ait autem suppresso nomine traditoris:

“Unus ex vobis tradet me.”

Ita dicendo, profecto corripuit eum inter se et ipsum solum, quia praeter ipsum, quem sua ipsius conscientia latere non poterat, nemo scivit de quo diceret, non audivit corripientem quippe qui in intentione persistens, manum quoque cum Domino intingebat in catino, callidus ut putabat ipse.

“Tunc,”

ut plenius Joannes narrat,

“aspicientibus ad invicem discipulis, et haesitantibus de quo diceret, erat recumbens unus ex discipulis Jesu in sinu ejus, quem diligebat Jesus. Innuit ergo huic Simon Petrus, et dixit ei: Quis est de quo dicit? Itaque cum recubuisset ille supra pectus Jesu, dicit ei: Domine, quis est? Cui respondit Jesus: Ille est, cui ego intinctum panem porrexero. Et cum intinxisset panem, dedit Judae Iscariothi (Joan. XIII).”

Hoc agendo nimirum adhibuit unum alium secum, scilicet Joannem, cui locutus fuerat, audiente ipso Juda, quia propius assidebat, ut fieret quod dixerat, quia

“in ore duorum vel trium testium stet omne verbum.”

Non audivit eos, imo deterior factus est, sicut per haec verba innuit evangelista:

“Et post buccellam tunc introivit in illum Satanas, et cum indignatione dixit: Nunquid ego sum, Rabbi? Et ait Jesus illi: Tu dixisti (ibid.).”

Et hoc nimirum ecclesiae dicere fuit, quia conventus discipulorum audire potuit, continuo exivit, ecclesiam non auditurus, imo quod faciebat, facturus citius, jam ethnicus et publicanus, ethnicorum et publicanorum deterrimus. Haec idcirco dixerim, ut si sententiam beati Hilarii suprascriptam sequamur, nibilominus constare sciamus quod sacra communio nemini deneganda sit nisi de crimine confessus sit aut convictus. Jam, ut ad propositum sermo recurrat, considerandum in isto capitulo, quanta sit faciei praescriptae, faciei vitulinae mansuetudo, quanta ratio, quanta veritatis et justitiae pulchritudo. Non antehac tradidit vel condidit hoc sacramentum corporis et sanguinis sui, sed tunc primum, quando in passione jam agonizabatur, ipsa nocte qua tradebatur, quando jam strues lignorum componebatur, super quam secundum spiritualem ritum sacrae ac mysticae legis membra talis vituli caesa ordinarentur subjecto in altari igne magnae charitatis, sive Spiritus sancti, per quem desiderabat offerri, tunc adipem suum pro peccato ipse obtulit, scilicet, omnem necessariam nobis utilitatem suae passionis sub istis speciebus panis et vini, dicendo:

“Hic panis est corpus meum, hic calix novum est testamentum in sanguine meo, qui pro vobis fundetur.”

Et recte atque rationabiliter; etenim sacramentum hoc, quo mors ejus annuntiatur, quemadmodum Apostolus dicit:

“Quotiescunque enim manducabitis panem hunc et calicem bibetis, mortem Domini annuntiabitis donec veniat (I Cor. XI);”

quando debuerat condi vel dari, nisi sub ipsius articulo passionis? Hoc denique ratio vel nostrae salutis ordo poscebat, ut non nisi jam mundatis per passionem ejus ab illa veteri macula peccati originalis, daretur iste cibus vitae contra illud edulium mortis, quod primus homo maligna intentione comedit, volens esse Deo similis, in quo omnes peccavimus (Gen. III), in quo omnes superbiae veneno infecti fuimus.