CAPUT XXI. Quomodo, quae de tabernaculo et arca dicta sunt, intelligi debeant.

Consolatio haec opportuna tunc exstitit, magnam pro Dei legitimo templo, quod erat Hierosolymis, superexaltans coronam spei, ne vel propter hoc, quo non habebat tabernaculum et arcam et altare incensi, videretur Aegyptio templo non posse praeferri. Verumtamen quoniam in descriptionibus Jeremiae prophetae, quas nunc habemus, dixerunt haec inveniri. Si dignitatem vel majestatem consideres Spiritus sancti, qui loquebatur in prophetis, quorum de notissimis et praecipuis Jeremias unus exstitit. Magna quidem in littera sonat gloria illius templi manufacti, sed multo majorem in Spiritu prophetiae praesentis homo quicunque spiritualis. Denique homo animalis Judaeus, cujus circumcisio non in spiritu, sed in sola carne consistit, hoc putat Jeremiam dixisse quod Judaeorum, qui in omnes gentes captivi ducti sunt, congregatio debeat fieri nescio quo tempore, templumque illud cum civitate restitui, cum tali nube apparente, qualis erat ubi Moyses legem accepit, et qualis ubi Salomon aedificatum templum magno Deo dedicavit. Nos autem post illud tempus, quo haec scripta sunt, post victoriosa praelia Machabaeorum, nullam scimus populi Dei congregationem, praeter illam quam idem Spiritus, qui loquebatur in prophetis, nobis in evangelista Joanne depromit (Joan. XI). Quia Jesus moriturus erat pro gente, et non tantum pro gente, sed ut filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum. Tunc utique apparuit gloria Dei, gloria Filii Dei cum resurrectione mortuorum effulgentis; et extunc est nubes; sicut manifestabatur Moysi; ut legem accepit, et sicut fuit nubes, ubi Salomon templum Domini aedificavit. Nubes, inquam, extunc est similiter, scilicet, caecitas Judaeorum, cujus in prodigium factae sunt illae nubes, usque ad illud tempus, ignotum erit, ait Jeremias, ubi sit tabernaculum et arca et altare incensi, id est non cognoscetur a populis vel gentibus, quorum vel qualium exemplaria coelestium illa fuerunt.