CAPUT XXXIV. Visio oblata Epponi episcopo post obitum sancti viri.

Eodem tempore, vir memorabilis Eppo Babenbergensis episcopus, praeclaris moribus et non contemnendis florebat virtutibus. Hic tam longe positus. eadem nocte qua vir Domini Herebertus, post emeritam vitae hujus militiam, supernum, ut jam dictum est, donativum accepit, visionem vidit hujusmodi: Ingrediebatur quasi quoddam magnum splendidumque capitolium, et ecce illic innumerabilis residebat concio personarum venerabilium, episcoporum, abbatum, regum atque imperatorum, caeterorumque cujuscunque ordinis virorum illustrium, secundum suum quique ordinem vestiti, et omnes pulchri ac reverendi, quasi ad agendum generale concilium congregati. Porro in medio considentium, loco evidenti sella videbatur posita episcopalis, sessorem nondum habens: verumtamen ad hoc parata, ut in illa resideret aliquis. Ut ergo tantae amplitudinis locum, tamque venerandae multitudinis conventum introspiciens vidit, sicut ipse referebat, admiratione pariter et timore compressus stetit, et nequaquam introire praesumpsit. Nam visionem hanc diluculo imperatori Henrico festinus intimare curavit. Is enim, tunc inibi degens, Quadragesimam celebrabat. Aiebat ergo: Cum ita starem stupefactus, ecce unus de illo sancto senatu, tantoque quasi patriciorum coelo surgens, et usque ad me pro foribus stantem procedens, quem et ego dudum noveram, apprehensum manu introduxit me annuens ut super sedem vacantem, sicut jam dictum est, residerem. Ego veritus, hoc facere recusavi. Sciebam enim sellam eamdem positam non mihi, sed alteri, quem eatenus ignorabam, viro majoris reverentiae et dignitatis amplioris. Nec mora, is qui conventus ejusdem primatum tenere videbatur, duobus ex eodem consessu venerabilibus episcopis praecepto edixit, ut foras exeuntes, eum quem primum invenirent stantem et paratum introducerent, et in sede illa media, quoniam sessioni ejus praeparata fuisset, digne collocarent. Fecerunt illi ut fuerat imperatum: et ecce quem adducebant, is erat dominus Herebertus archiepiscopus Coloniensium, sacro redimitus ornatu tanquam in die solemni ad celebranda solemnia missarum. Eum in illa sede medium, ut fuerant jussi, sedere fecerunt. Verumtamen unum ad ornatum ejus, scilicet balteus, deesse videbatur. Cum ergo vidissent illum principes tanti consedentes, balteumque illi deesse animadvertissent, quasi vehementi admiratione concitati, sciscitabantur quisnam ille esset qui tanti pontificis ornatum diminuere praesumpsisset. Ad haec ipso tacente, praelocutus est unus de primoribus dixitque quod is esset imperator Henricus. Haec, ut jam dictum est, venerabilis episcopus mane facto imperatori retulit, pariterque, ut erat certus de visionis veritate, affirmabat quod sanctus Domini Herebertus jam separatus a terrenis, et translatus esset ad immortalem senatum curiae coelestis. Nec vero illum constantia sua fefellit. Nam post dies aliquot nuntius venit, qui imperatori sacram, ut jam dictum est, inibi Quadragesimam celebranti, Coloniensis archiepiscopi obitum annuntiavit. Requisitus quoque diligenter quando obiisset, et utrum noctu, an interdiu de corpore migrasset, cum, sicut se res habebat, respondisset, admirati sunt tam imperator quam is qui visionem viderat episcopus quod talia tamque longe positis Dominus fuerit revelare dignatus. Nam ipsa nocte qua visum episcopus viderat, sanctum Domini migrasse constabat. Sed et antequam nuntius jam dictus adveniret, imperator non incredulus visioni, responderat eamdem episcopo narranti: Si balteo caruit, me praedone, ille sanctus et venerandus vir, Domino adjuvante, meque operam dante, rapina haec restituetur illi. Recordabatur autem et novissimae ejus collocutionis, qua imperator pro reatu suo coram illo satisfecit, et hoc ab eodem audivit quod suas invicem ulterius facies non essent visuri. Item, et illud prudenter in hac re conjectorem non latebat quia quod a se dicebatur vir tantus balteo suo spoliatus, hoc erat quod a se non fuisset digne pro meritis suis honoratus. Igitur imperialem manum largius extendens, dona Christi Ecclesiis pauperibusque distribuit, sacrisque missarum solemniis, psalmis et orationibus transitum beati praesulis edixit celebrari, cui balteum ipse sustulisset, id est qui viventem, longe minus quam decuerat, honorificasset. Vere ut sapiens hoc egit, quia nimirum nullo modo melius rapinam ejus poterat restituere, quam faciendo pro semetipso fructus dignos poenitentiae. Quapropter arbitrari licet visionem hujusmodi non tantum pro beati praesulis honore, verum etiam pro ejusdem imperatoris melioratione celebratum fuisse, quoniam ipse superius memorata satisfactione sua promeruisset, ut sicut eum persona non accusabat, ita nec illum superstes causae vestigium accusaret. Nam in praedicta visione sancto percunctante concilio quis ornatum ejus minuisset, diligenter notandum quod non ipse beatus praesul respondit, neque imperatorem accusavit quia videlicet vivens, evangelici memor praecepti, totum ex corde suo dimiserat illi (Matth. XVIII). Itaque vel modicum causae vestigium, quod supererat, ne accusaret eum, pulchre talis visio juvit, ad misericordiae opera suscitans ejus animam.