CAPUT 17

“Et flebunt et plangent se super illam reges terrae, qui cum illa fornicati sunt, et in deliciis vixerunt. Et cum viderint fumum incendii ejus, longe stabunt propter timorem tormentorum ejus, et dicent: Vae, vae civitas illa magna Babylon, civitas illa fortis, quoniam una hora venit judicium tuum.”

Hic jam meminisse juvat scripti illius sive voluminis, de quo in Ezechiele propheta scriptum est:

“Et vidi, et ecce manus missa ad me, in qua erat involutus liber, et expandit illam coram me, qui erat scriptus intus et foris, et scriptae erant in eo lamentationes, et carmen, et vae (Ezech. II).”

Ille namque liber, omnis Scriptura divinitus inspirata est, qui coram propheta expanditur, quia fideli viro gratia Christi aperiente intelligibilis redditur. In illo libro

“scriptae sunt lamentationes, et carmen, et vae:”

quorum videlicet trium carmen et vae opposita sunt, lamentationes vero quasi medium obtinent locum. Carmen quippe sempiternum sanctis et electis in futuro saeculo sanctae Scripturae repromittunt:

“Vae autem omnibus impiis, quales in isto loco denotantur reges terrae, qui cum meretrice fornicati sunt, et in deliciis vixerunt, et mercatores terrae, qui de virtute deliciarum ejus divites facti sunt.”

Porro lamentationes poenitentium sunt, qui in praesenti peccata sua temporaliter lamentantur, ne perveniant ad illud vae sempiternum. Haec omnia, scilicet

“lamentationes, et carmen, et vae,”

Scripturae hujus praesens locus simul congregata studiose legentibus demonstrat. Cum enim dicitur:

“Exite de illa, populus meus, ut ne participes sitis delictorum ejus, et de plagis ejus non accipiatis;”

poenitentia, sicut jam ante dictum est, in omnes gentes praedicatur quod nimirum lamentari est. Vae autem manifestius quod impiorum est, hic exprimitur, cum ipsi dicunt:

“Vae, vae civitas illa magna Babylon, civitas illa fortis, quoniam una hora venit judicium tuum.”

Et rursum:

“Vae, vae civitas illa magna, quae amicta erat byssino, et purpura, et coccino, et deaurata est auro et lapide pretioso, et margaritis, quoniam una hora destitutae sunt tantae divitiae.”

Itemque tertio:

“Vae, vae civitas magna, in qua divites facti sunt omnes qui habent naves in mari de pretiis ejus; quoniam una hora desolata est.”

Tertio

“vae congeminatum est, atque ita sexies vae dictum est.”

Et una eademque causa dicendi vae, vae ubique redditur. Paucis tamen commutatis vocibus,

“quoniam una hora venit judicium tuum, quoniam una hora destitutae sunt tantae divitiae, quoniam una hora desolata est.”

Omnia namque mundi aetatum, quae sex numero sunt, tunc simul vindicabuntur in eis scelera, quorum nulla est septima, id est nullum Sabbatum. Et hoc mirum atque miserrimum erit videre eis qui tantopere amant hoc nequam saeculum; quia tot dierum vel temporum, tot mundi aetatum opera mala judicabuntur, et gaudia peribunt succedente interminabili quantitate tormentorum, una hora judicii, una hora destitutionis, una hora desolationis. Tunc omnia simul peribunt, in quibus fornicatores mundi amatores cum saepe dicta meretrice luxuriati sunt.

“Aurum et argentum, et lapides pretiosi, et margaritae, et byssus, et purpura, et sericum, et coccinum et omne lignum thyinum, et omnia vasa eboris, et omnia vasa de lapide pretioso, et aeramento, et ferro, et marmore, quae universa pertinent ad fornicationem oculorum.”

Deinde

“et cinnamomum, et amomum,”

et caeterae species thuris et odoramentorum, quae nimirum hic ad fornicarium referuntur olfactum. Deinde et species unguenti, quae ad luxuriosum spectant. Deinde, inquit,

“et vini, et olei,”

et similae, et tritici, quae vel quorum similia referuntur ad gustum. Post multa infertur et vox citharoedorum et musicorum, et tibia canentium. Et tuba non audietur in te amplius, quae ad quintum spectant corporis sensum, id est ad auditum. Igitur omnia fornicationis instrumenta in quinque sensibus corporis lenocinantia damnantur, per quos videlicet sensus omne adulterium animae a Deo fornicantis exercetur.

“Jumentorum quoque et ovium, et equorum, et rhedarum, et mancipiorum, et animarum hominum servitia,”

inter perituram mundi supellectilem numerantur; sed et poma suo nomine exprimuntur, quod ipsa cupiditati inordinatae perire debeant, dicendo:

“et poma tua, desiderium animae discessit a te.”

Nihilominus inter haec concluduntur,

“quaecunque sunt irritamenta gulae, sive experimenta culinae,”

dum additur

“et omnia pinguia et clara perierunt a te.”

Fere omnia voluptatis instrumenta quaecunque vel quantacunque quinque sensibus corporis hauriuntur, et per quae dignior pars languescit hominis et captivatur, suis nominibus peritura exprimuntur, opportuna nimirum videntis et scribentis diligentia. Quia videlicet in illa hora, cum coeperit hic mundus supremo igne conflagrari, miserum cunctis amatoribus ejus dedit spectaculum, ubi non sine magno dolore perire videbunt, quaecunque cum amore nimio possederunt. Unde, ut doloris vehementiam insinuet fore non parvam, semel et iterum, ac tertio flentium atque lugentium inconsolabilem praescribit miseriam. Ait enim:

“Et flebunt, et plangent se super illam reges terrae.”

Et iterum:

“Et negotiatores terrae flebunt, et lugebunt super illam, quoniam merces eorum nemo emet amplius.”

Ac deinceps:

“Et omnis gubernator, et omnis qui in loco navigat, et nautae, et qui maria operantur longe steterunt, et clamaverunt videntes locum incendii ejus, dicentes: Quae similis civitati huic magnae: Et miserunt, inquit, pulverem super capita sua.”

Pulvis super capita, poenitudinis tristitiam significat. Verum illa poenitudo jam utilis non est fructuosa, quia nimirum sera est. Simulque sciendum quia jam in ipsis poenitentibus ratio aut sapientia nulla est. Qualis enim vae quam rationabilis est modus poenitentiae, ubi flentes et lugentes clamant et dicunt,

“quae similis civitati huic magnae?”

Etiam nunc phantasiam gloriae transitoriae quam viderant, arbitrantur magnam civitatem fuisse. Non ergo tam dolent se voluptates noxias admisisse quam easdem voluptates sibimet irrecuperabiliter perire. Et profecto si possent cuncta haec pereuntia cupiditatis fomenta, quae hic cum tormento ipsorum nominatim exprimuntur, de incendio liberare sibique retinere cuperent. Sed procul dubio non poterunt, rebusque pereuntibus longe aberit auxilium ipsorum pariter pereuntium. Unde cum magna invaletudinis eorum significatione semel et iterum, ac tertio hic est dictum, quia longe stabant.

“Cum, inquit, viderint reges fumum incendii ejus longe stantes propter timorem tormentorum ejus, dicent vae, vae.”

Item:

“Et mercatores hominum qui divites facti sunt ab ea, longe stabunt, propter timorem ejus flentes et lugentes, et dicentes vae, vae.”

Et paulo post:

“Et omnis gubernator, et nautae longe steterunt, et clamaverunt flentes et lugentes, et dicentes, vae, vae.”

Omnes omnino tam reges quam nautae sive gubernatores, tam nautae quam negotiatores longe stabunt, non tam loco quam defectu cordis, et animo invalido; quia videlicet nec reges tunc arma vel exercitus ad pugnandum, neque nautae remos ad navigandum, neque negotiatores institas ad colligendas sarcinas habebunt. Nam et jumentorum, et equorum, et rhedarum subsidia cuncta deerunt. Notandum interea quia pastores aut ruricolae, fletum hunc et luctum habituri non scribuntur, quia videlicet simplicis vitae officia sunt, magisque necessario usui quam superfluae cupiditati famulantur. Ab ejusmodi fletu et luctu recte nimirum nautae non excipiuntur, quia nonnihil et ipsi rident et gloriantur, dum remigant, et prospero per maria cursu feruntur. Hoc ita esse procul dubio praesenti quisquis navium prospere velificantium aliquando vidit, nautarumque lascivientium celeuma (quod est carmen nauticum) audivit. Neque enim sic excusabiles aut ruricolae aut pastores, quorum cum nonnullis Deus ab initio locutus est, isti quoque videri possunt, quorum lacertis non solum mercatoriae, verum etiam pugnatoriae naves actae cucurrerunt, et bellico sanguine marinos persaepe fluctus infecerunt. Sequitur: