CAPUT 3

Bene ergo cum dixisset,

“formans montes, et creans ventos,”

subjunxit:

“Et annuntians homini eloquium suum.”

Idem enim est ac si dicat:

“Et ipse est sanctus et verus, qui habet clavem David, qui aperit et nemo claudit, claudit et nemo aperit (Apoc. III), et cui vult aperit sensum ut intelligat arcana Scripturarum.”

Cui autem angelorum vel hominum, cui, inquam, praeter solum et verum Deum praedicatio ista convenit, annuntians homini eloquium suum? Denique et angelus sanctus et homo sanctus eloquium saepe annuntiavit, nunquam autem eloquium suum, sed tantum eloquium Dei annuntiavit aut annuntiare, debuit. Nam omnes quotquot venerunt, annuntiando eloquium suum, fures sunt et latrones. Et idcirco non audierunt eos oves (Joan. X), neque audire debuerunt, utpote a semetipsis loquentes et cordibus suis prophetantes. Illum qui ejusmodi est contemni, et non timeri, imo et interfici sacra lex jubet.

“Propheta, inquit, qui arrogantia depravatus, voluerit loqui in nomine meo, quae ego non praecepi illi ut diceret, aut in nomine deorum alienorum, interficietur (Deut. XVIII).”

Item,

“quod in nomine Domini propheta ille praedixerit, et non evenerit, haec Dominus non locutus est, sed per tumorem animi sui propheta confinxit, et idcirco non timebis eum (ibid.).”

De tali modo suum eloquium annuntiandi, vel sermonem suum faciendi, Dominus ipse apud calumniatores suos excusat se, cum dicit:

“Mea doctrina non est mea, sed ejus qui misit me (Joan. VII).”

Quid est enim

“mea doctrina non est mea,”

nisi ac si diceret: Non est sicut vos existimare vultis a meipso conficta, et nulla rerum veritate subnixa? Subjungit enim, et dicit:

“Si quis voluerit voluntatem ejus facere, cognoscet de doctrina, utrum ex Deo sit, an ego a meipso loquar (ibid.).”

Item discipulis suis dicit:

“Et sermonem, quem audistis non est meus, sed ejus qui misit me Patris (Joan. XIV).”

Igitur cum dixit:

“Et annuntians homini eloquium suum,”

magnam paucis syllabis auctoritatem divinitatis ejus astruit, quia solus est Deus qui suum eloquium annuntiando verax sit. Cum autem annuntiaturus est, magnam plerumque praeire sinit ignorantiam, ut postquam annuntiaverit, sciat quicunque ille cui annuntiavit, quia nihil habet quod non acceperit. Unde cum dixisset:

“Et annuntians homini eloquium suum,”

pulchre subjunxit,

“faciens matutinam nebulam.”

Exempli gratia: Huic Amos priusquam annuntiaret eloquium suum, matutinam fecerat nebulam, id est prius pastorem rusticum quam illustrem fecit prophetam. Item, et apostolos prius permisit obcaecatum cor habere, ita ut diceret illis:

“Adhuc et vos sine intellectu estis, quomodo nondum intelligitis?”

(Matth. XV) quem [f. priusquam] sensum aperiret eis ut intelligerent Scripturas. Hoc vere magnum est, et in laudem sapientiae ejus, hic decuit commemorari, quod illis, quibus annuntiando eloquium suum, proposuit ostendere clarum scientiae solem, prius obducit vel obduci permittit hebetudinem cordis vel ignorantiam quasi matutinam nebulam, ut cum depulsa nebula solem viderint, non glorientur quasi non acceperint. Quod deinde subjungit:

“Et gradiens super excelsa terrae,”

licet in bonam partem possit intelligi, quod scilicet ista excelsa sint montes, quos ipse, sicut jam dictum est, formavit, tamen quia non dixit: Et habitans in excelsis, sed

“gradiens super excelsa terrae,”

et excelsa saepius in malo intelliguntur (solus enim Deus vere dicitur, et est excelsus), possumus hic intelligere iram, quae consecuta est Hierusalem terrenam generationem excelsam, pro eo quod annuntiatum sibi jam dictum Domini non recepit, sed repulit eloquium. Denique et alius propheta dicit,

“quod scelus Jacob? Nonne Samaria? Et quae excelsa Judae? Nonne Jerusalem?”

(Mich. I.) Super haec excelsa gradiens dicitur Dominus, sive ascendens, scilicet ad delendum ea, sicut dixit ad Moysen:

“Loquere filiis Israel: Populus durae cervicis es, semel ascendam in medio tui, et delebo te (Exod. XXXIII).”

Hoc denique tunc factum est, quando venit desolatio ejusdem populi circumvallantibus Romanis, quam et ipse Dominus praevidens:

“Erit enim, inquit, pressura magna super terram, et ira populo huic (Luc. XXI).”

Unde cum dixisset,

“et gradiens super excelsa terrae,”

miro modo subjunxit,

“Dominus Deus exercituum nomen ejus.”

Nam vere iste est Dominus Deus exercituum, cui non solum in coelo scientes famulantur legiones angelorum, sed etiam in terra nescientes ei servierunt exercitus Romanorum, et vindicaverunt sanguinem ipsius, et sanguinem prophetarum ejus, omnemque sanguinem justum qui effusus est super terram, a sanguine Abel justi, sicut praedixerat ipse Dominus (Luc. XI). Sequitur: