CAPUT V. Item de fide, quod ipsa sit mulier fortis, de qua in fine ejusdem libri scriptum est:

“Mulierem fortem quis inveniet, procul et de ultimis finibus pretium ejus.”

Jucundum sit tibi eloquium meum, Trinitas sancta, suavis tibi sit laudatio mea, o sanctae Trinitatis similitudo, trina virtus, fides, spes et charitas.

“Gustavit et vidit”

anima mea,

“quia bona est negotiatio (Prov. XXXI)”

tua; jamque propero ad exitum libri hujus Proverbiorum, in quo, ut jam semel et iterum dixi, documenta sunt fidei, quasi per viam istam lucem aliquam intelligentiae Deus mihi sparserit, et aliquid juxta propositum de profundis istis elucidaverim et intrare cupio in concionem, ubi concionator sedet Ecclesiastes, habens coronam spei, scilicet librum, in quo sedens sapientissimus rex concionator super juvenes et adolescentes, illud maxime insistens comprobare quod adolescentia, et voluptas, et cuncta horum instrumenta vana sint, timor autem Domini, et observatio mandatorum ejus sit omne esse hominis, quemadmodum dicit in fine ejusdem hujus voluminis:

“Deum time, et mandata ejus observa: hoc est enim omnis homo (Eccle. XII).”

Sed quid agam? tenet enim pedem mentis hic in exitu Proverbiorum digna laudatio cujusdam mulieris magnae et memorabilis, quae hoc modo incipit:

“Mulierem fortem quis inveniet? procul et de ulti mis finibus pretium ejus; confidit in ea cor viri sui et spoliis non indigebit (Prov. XXXI).”

Quaenam, rogo, est ista fortis mulier? Scimus quidem quia sancta Ecclesia est; sed quaerimus adhuc. Quae causa hic efficit quod tot saeculorum generationes, tot hominum sive animarum multitudines dicantur una mulier, et una sit ex omnibus Ecclesia, Deum habens virum, cujus cor confidat in ea? quid, inquam, est illud per quod istud efficitur, nisi una fides? Denique sicut in Ecclesiaste dictum est, et supra meminimus:

“Deum time, et mandata ejus observa, hoc est omnis homo;”

ita recte dicas, unam fidem Catholicam tene, hoc est enim omnis Ecclesia. Sic ergo hic legamus et intelligamus laudationem fortis mulieris, ut veraciter laudationem fidei, quia nimirum secundum fidem universa Ecclesia, sicut jam dictum est, una mulier dicitur, et vir ejus, qui laudat eam,

“cujus cor in ea confidit,”

ipse est Dominus Deus. Quis hoc inveniet? Denique Ecclesiam toto orbe diffusam nemo est qui non inveniat, nisi talis sit, qui oculos claudat ne videat; fidei autem secretum pauci sunt qui inveniant, nec enim aliter invenitur vel agnoscitur, nisi per Spiritum sanctum. Propterea dixit:

“Quis inveniet?”

et protinus nobis dignam admirationem facere volens, ait:

“Procul et de ultimis finibus pretium ejus.”

Hoc intelligens Paulus apostolus dixit:

“Est autem fides sperandarum substantia rerum, argumentum non apparentium (Hebr. XI).”

O quam procul est substantia haec, de qua ultimis finibus argumentum hoc profertur, quod non apparet, neque videtur tam multis interjacentibus montibus sive collibus eorum, quae videntur. Exempli gratia, patres inclyti, Abraham, Isaac, et Jacob, et qui orti sunt ex illis, ait Apostolus, tanquam sidera coeli in multitudine, et sicut arena quae est ad oram maris innumerabilis, juxta fidem defuncti sunt omnes, non acceptis repromissionibus, sed a longe eas aspicientes, et salutantes et confitentes,

“quia peregrini et hospites sunt super terram (I Petr. I).”

Nobis quoque, qui pro tempore quidem viciniores rei sumus, sed tamen rem ipsam nondum videmus, Petrus apostolus loquitur:

“Inveniamini in laudem, et gloriam, et honorem in revelatione Jesu Christi, quem, cum non videritis, diligitis; in quem nunc quoque non videntes, credentes autem exsultatis (ibid.).”

O igitur quam procul, ut jam dictum est, et de quam ultimis finibus pretium mulieris hujus, pretiositas Ecclesiae hujus, fides operatricis hujus, aspicientis non ea quae videntur, sed ea quae non videntur.