VERS. 18.

“Cum tempus fuerit,”

id est, si qua eruperit tentatio fidei,

“in altum alas erigit,”

id est, hoc tempore pressas et quasi complicatas cogitationes superbiendo manifestat.

“Deridet equitem,”

id est, sanctam animam despicit corpus suum bene regentem, et ei quasi equo frenato praesidentem.

“Deridet,”

inquam,

“equitem, et ascensorem ejus,”

id est, usque ad injuriam prosilit Creatoris, qui dum animam possidet cujusque electi bene, ut dictum est, corpus suum regentis, profecto equitem ascendit. Ita succrescentibus defectibus hypocrita ad graviora pervenit, dum prius bonum se quod non est ostendit, postmodum vero bonos aperte despicit, ad extremum quoque usque ad injuriam Creatoris exsiliens in pejus proficit. Rursus etiam aliter posthabita mortalitate tam fera et superba rhinocerotis virtus, et struthionis hujus durae atque obliviosae fatuitas exponitur. Rhinoceros iste, qui in Graecis exemplaribus etiam monoceros nominatur, tantae tamque indomitae fortitudinis dicitur, ut nulla venantium virtute capiatur aliquatenus, sed virgo ei puella proponitur, cui sinum aperienti, mirum in modum omni ferocitate deposita, caput deponit, sicque decepta fera repente velut inermis reperitur et capitur. Buxei quoque coloris esse describitur, qui etiam cum elephantis certamen aggrediens, eo cornu quod in nare singulariter gestat, ventrem adversantium feriens vulnerat, ut impugnantem se facile sternat.

Potest ergo per hunc rhinocerota populus ille superbiae singularis intelligi, de quo Dominus per Prophetam,

“Libera me,”

inquit,

“de ore leonis, et a cornibus unicornium humilitatem meam (Psal. XXI).”

Itaque B. Job sanctae Ecclesiae typum tenenti dicitur:

“Nunquid volet rhinoceros servire tibi?”

subaudi ut mihi, qui et contra me illum singulari cornu extolli conspicio, et tamen mihi cum voluero subdo. Sed hoc ut melius pateat, ille ex hoc populo ad medium ducatur Paulus, in superbia primus, et postmodum in humilitate praecipuus. Hic in nare cornu gestabat, cum placiturum se Deo de crudelitate confidebat. Hunc rhinocerotem omnis venator extimuit, quia saevitiam ejus omnis praedicator expavit. Sed ad capiendum illum virgo sinum suum expandit, quia videlicet dum pergeret Damascum incarnata Dei Sapientia sese illi manifestavit (Act. IX).

“Nunquid”

ergo

“volet rhinoceros servire tibi?”

subaudi ut mihi,

“aut morabitur ad praesepe tuum?”

subaudi ut iste a me per Ananiam, ad baptismatis religatus est sacramentum.

“Nunquid alligabis eum ad arandum loro tuo?”

id est ad praedicandum constringes praecepto tuo, videlicet ita ut dicat:

“Vae enim mihi est si non evangelizavero (I Cor. IX).”

“Aut confringet glebas vallium,”

id est impedimenta humilium,

“post te,”

scilicet sicut post me, verbi gratia, dum dicit:

“Si circumcidamini, Christus vobis nihil proderit (Gal. V).”

Qui enim in humili mente fidelium legis duritiam redarguendo contrivit, quid aliud quam in valle post me glebas fregit?

“Nunquid fiduciam habebis in magna fortitudine ejus,”

subaudi ut ego, qui longe ad gentes mitto eum

“ut portet nomen meum coram regibus et gentibus? (Act. IX)”

“Et derelinques ei labores tuos?”

subaudi ut ego, qui hoc facio, ut dicat:

“Adimpleo ea quae desunt passionum Christi in carne mea.”

(Col. I.)

“Nunquid credes illi quod reddat sementem,”

id est fructiferam praedicationem tibi,

“et aream tuam congreget?”

id est Ecclesiae latitudinem in unam fidem amplificet, subaudi non credes. Nam et Ananias,

“Domine, inquit, audivi a multis de viro hoc quanta mala fecerit sanctis tuis,”

etc. (Act. IX.) Non enim credebat quod aream Domini congregaturus esset, qui illam hactenus elationis cornu ventilaverat. Quod in Paulo actum est, et in aliis quoque factum esse credendum est. Multi quippe ad humilitatis gratiam ex illius populi elatione conversi sunt. Sed ex maxima parte Synagoga in infidelitate permansit, de qua et subditur:

“Penna struthionis,”

id est vox Synagogae in infimis repentis et nunquam se a terra sublevantis,

“similis pennis herodii et accipitris,”

id est patribus antiquis, qui ad ea quae potuerunt intelligendo prospicere, valuerunt etiam vivendo pervolare.

“Similis,”

inquam.

“Nam super cathedram Mosi sederunt Scribae et Pharisaei (Matth. XXIII).”

“Quae derelinquit in terra ova sua,”

id est de sua carne editos apostolos ad gentes effugat.

“Tu forsitan, inquit, in pulvere calefacies ea?”

id est in abjecta gentilitate suscitabis fetus illorum, in quibus spes illorum qualis in ovo esse poterat, ad vitam multorum proficiat.

“Obliviscitur,”

id est non curat,

“quod pes conculcet ea, aut bestia agri conterat,”

id est vitam non solum filiis non dedit, sed etiam postmodum invidit, quos pes conculcat et agri bestia conterit, dum persecutione edicta insurgit in eos bestialiter saevitia cujuslibet tyranni. Imo et ipsa conculcans atque conterens:

“Duratur ad filios suos quasi non sint sui,”

videlicet quos aliter quam se vivere deprehendit. Et hoc faciens frustra laboravit, quia videlicet non ut ipsa arbitrata est persequendo illos obsequium Deo praestitit (Joan. XVI). Laboravit, inquam,

“nullo cogente timore,”

subaudi, sed sola crudelitate. Non enim ut simulabat idcirco illos persecutus est, quod timeret ne religio divina deperiret, sed quod eum livor invidiae torqueret.

“Privavit enim, inquit, eam Deus sapientia,”

id est justo judicio posuit velamen super cor ejus. Hoc est quod sequitur:

“Nec dedit illi intelligentiam,”

scilicet qua spiritualiter intelligeret legis litteram.