CAPUT XI. Gratiarum actio quid sit, et quando, et quomodo, et ubi Dominus noster Jesus Christus gratias egerit.

Primo itaque diffiniendum est, gratiarum actio quid sit, et tunc demum demonstrandum, ubi, quando et quomodo iste gratias egerit, non lingua tantum, sed opere et veritate, non verbis tantum, sed et verbis et factis. Gratiarum actio est, divinis beneficiis respondens digna retributio tanta videlicet, ut ei nihil ad perfectionem desit, vel qua major esse non possit. Gratiarum, inquam, actio est, et digna retributio respondens beneficiis Dei charitas, qua

“majorem nemo habet”

aut habere potest,

“ut animam suam ponat pro amicis suis (Joan. XV).”

Hujusce charitatis Spiritus dicit in psalmo:

“Quid retribuam Domino pro omnibus quae retribuit mihi? calicem salutaris accipiam, et nomen Domini invocabo (Psal. CXV).”

Hujus tantae charitatis, quae vera, ut jam diximus, et perfecta est gratiarum actio, conscius sibi iste servus Domini, gratias egit. Primo, ubi secundum Joannem multa locuturus de sacramento corporis et sanguinis sui,

“accepit quinque panes, et cum gratias egisset (Joan. VI),”

respiciens in coelum (Matth. XIV), ut alii evangelistae referunt, distribuit discumbentibus (Marc. VI; Luc. IX). Secundo, ubi Lazarum mox suscitaturus, elevatis sursum oculis:

“Pater, inquit, gratias ago tibi, quoniam audisti me, ego autem sciebam quia semper me audis (Joan. XI),”

quae videlicet suscitatio Lazari maxima invidentibus Judaeis, ut eum interficerent, causa fuit. Tertio, ipsa nocte qua tradebatur, ubi accepto pane et calice, gratias agens dedit discipulis suis:

“Hoc est, inquiens, corpus meum. Hic est sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effundetur (Matth. XXVI).”

Hic ergo fidelis et verax libere profiteri poterat quod ageret gratias, quia in veritate gratias agebat, paratus pro nobis (Rom. V), cum adhuc inimici essemus, calicem accipere, quem Pater illi dabat. Quam ob causam ita gratias agere Patri servus iste promptus erat? Debemus enim scire quia gratias agere minoris est, scilicet formae servi, et idcirco cum dicit:

“Pater, gratias ago tibi,”

non unam personam, sed tres intelligimus personas Patris, et Filii, et Spiritus sancti, qui

“unus Deus est, et Pater omnium (Ephes. IV),”

sicut Apostolus dicit, cui nos quoque orantes dicimus:

“Pater noster qui es in coelis (Matth. VI).”

Caeterum ubi dicit: Pater meus vel Patris mei, vel Patrem meum, ipso possessivo pronomine proprietatem suam Filius unigenitus discernit, et unam tantummodo personam nomine Patris oportet intelligi. Quam ergo ob causam ita gratias agere promptus erat? Quoniam audisti me, inquit:

“Ego autem sciebam quia semper me audis.”

Ubi, quaeso, audierit eum? Nunquid seorsum, antequam accesserat ad locum ubi posuerant Lazarum, secretius oraverat, et responsum acceperat quod posset suscitare eum, et idcirco dixit:

“Pater, gratias ago tibi quoniam audisti me, ego autem sciebam quia semper me audis?”

(Joan. XI.) Exilis est ista suspicio, nec attingit ipsam dignitatem gratiarum actionis, sive majestatem ipsius gratias agentis: quia non in humilitate precum, sed in potestate verbi sibi insiti habeat omnem operationem virtutum. Longe aliam multo excellentiorem magisque operosam auri audienti memorat suimet exauditionem, quia longe antequam iste servus Domini fieret secundum formam servi, aut formaretur ex utero Virginis, exauditus est in cunctis necessitatibus humani generis, exauditus in patriarchis, exauditus in regibus vel judicibus justis, exauditus in prophetis, exauditus in filiis captivitatis, de quibus jam supra diximus, exauditus in Machabaeis fratribus, de quibus adhuc dicturi sumus, exauditus in omnium clamore mulieris in utero habentis, et pariendo clamantis, et cruciatum sustinentis ut pareret, id est, in desiderio antiquae Ecclesiae Christum ipsum in promissione habentis, et ipsum venire desiderantis, et quasi parturientis et parturiendo dolentis, donec ille veniret (Apoc. XII). Nonne clamor ille, cum tui causa fieret, tuus erat clamor, o Jesu Christe? Propterea tibi, quasi jam praesenti, quidam illorum dixit:

“Exaudiat te Dominus, in die tribulationis (Psal. XIX).”

Vera causa haec digna gratiarum actione, ut diceres:

“Pater, gratias ago tibi, quoniam audisti me,”

quia omni mundo adversitatem nasci fecisti. Et ego sciebam, inquis, quia semper audis, Deus enim eras, et nunc es, et cuncta haec fieri causa tui noveras, antequam ex Virginis utero nascereris.