CAPUT XV.

Si fuerit angelus pro eo loquens unum de similibus miserebitur ejus et dicet: Libera eum, ut non descendat in corruptionem. Inveni in quo ei propitier. Consumpta est caro ejus a suppliciis, revertatur ad dies adolescentiae suae (Job XXXIII). Quidquid huic a nobis hactenus dictum, vel adhuc dicendum est, sic accipe, o tu, quicunque adesse dignaris, sicut pollicetur titulus operis, scilicet non tam expositionem docentis quam sessionem sedentis in meditatione mortis, secundum morem manducantium panem doloris, quibus dulce est non solum loqui, verum etiam idipsum quod jam locuti sunt, diutius meditari, et ut secundum majestatem divini sermonis dictum sit, non solum manducare, verum etiam ruminare panem doloris. Quid ergo ruminas, o anima? Quid meditaris? Audio quod dicas mihi, sentio responsum doloris tui, sed sensum ipsum non possum facile verbis consequi, aut competenter eloqui. Sed ecce simul audio hunc ipsum Angelum dantem in propheta vocem hujusmodi: Gratis venundati estis, et sine argento redimemini (Isa. LII). Vox ista, o anima mea, linguam meam adjuvat, ut verba inveniam, quibus doloris tui sensum aliquantisper eloquar. Consideremus ubi, quando, et quomodo venundati fuimus, et iterum ubi, quando et quomodo redempti sumus, et ecce in his verbis tam paucis vere magna, vere alta et grandisona elocutio. Vere enim in hoc dicto gratis venundati estis, magna, gravis et miranda exprobratio, et vere in hoc dicto et sine argento redimemini, magna, dulcis et miranda consolatio. De venundatione minus gratuita sicut dicit, gratis venundati estis, prima consideratio sit. Ubi eramus venundati, sive cum venundaremur? In lumbis Adae. O dolenda progenies! Tunc ergo venundata es, quando nondum eras? Et quomodo venundata es? Ambiendo divinitatis altitudinem, et exspectando hujusce ambitionis adimpletionem secundum haec verba serpentis: comedite et eritis sicut dii (Gen. III). Sed non est factum quod ille dixit. Ergo vere dictum est, gratis venundati estis, quia speratum vel promissum praevaricationis pretium, neque vos, neque ille accepit, in quo praevaricati estis. Magna igitur exprobratio, verumtamen re ipsa multo parcior, et pro intentione tam mali commercii longe suavior. Nam ad intentionem illius, in quo fuimus venundati, parum erat dicere: Gratis venundati estis, et amplius erat dicere id quod verum est: Nimis damnose venundati estis: quia non solum Domino similes non estis facti, sed et Deo mortui estis. De redemptione quam dicit, et sine argento redimemini, major est consideratio nobis habenda quam suis explicare verbis possit lingua mortalis. Quidnam est, quod sine argento redimemini? Scimus ubi et quando sumus redempti, quia videlicet illic redempti sumus, ubi praesentes non fuimus, neque de pretio redemptionis cum redemptore quidquam tractavimus, sicut scriptum est in propheta ex persona redemptoris ejusdem perspicientis ad ejusdem redemptionis nostrae mysterium: Torcular calcavi solus, et de gentibus non est vir mecum (Isa. VI). Tunc redempti sumus quando Angelus iste sic locutus est unum de similibus, ut eo moriente et lancea percusso flueret sanguis et aqua de latere ejus. Ibi argentum non fuit pretium redemptionis. Quid ergo vel quantum est quod ait, et sine argento redimemini? Neque enim sicut dixerat gratis venundati estis, ita et dicere debuit, aut voluit, gratis redimemini. Quid enim? Nunquid quia dixit, et sine argento redimemini, idem est ac si diceret: Gratis redimemini? Non utique, neque sic factum est; non enim gratis, sed pretio sumus redempti, et hoc de nostro, unde et vera est et justa haec annuntiatio, de qua nobis sermo est juxta capitulum praesens, quo dictum est, ut annuntiet hominis aequitatem.