|
quomodo una similitudo ipsarum quatuor, quomodo rota in medio rotae.
|
“Cumque aspicerem animalia, apparuit rota una super terram, juxta
animalia, habens, quatuor facies, et aspectus rotarum et opus earum,
quasi visio maris. Et una similitudo ipsarum quatuor et aspectus earum,
et opera quasi si sit rota in medio rotae.”
|
|
Rota una hoc loco est omnis sancta Veteris instrumenti Scriptura, de qua
veraciter juxta Psalmistam dicere liceat:
|
“Vox tonitrui tui in rota (Psal. LXXVI).”
|
|
Nam revera exinde Deus tonat, contestans omni mundo, nec latere sinit,
quanta sit quatuor animalium auctoritas. Ergo
|
“cum aspicerem, inquit, animalia, apparuit rota una super terram juxta
animalia.”
|
|
Nihil verius. Nam verissime aspicientibus nobis haec animalia, id est
fideliter credentibus, ea quae jam diximus quatuor evangelicae fidei
sacramenta, apparet atque intelligibilis fit sanctae legis et
prophetarum Scriptura, tota in modum rotae perfecta, veluti si cuipiam
rei obscurae, clarissimum candelabrum admoveas. Quanto enim propius
legem et prophetas intelligere volens, facies istas, facies Christi
adhibueris, tanto pulchriorem, tantoque perfectiorem rotam istam
considerando admiraberis, et admirando gaudebis. Et econtrario, quanto
negligentius vel tardius animalia haec aspexeris, tanto seguiorem et
tanto magis sine sensu vitali, rotam istam suspicaberis. Proinde Judaei,
quia haec animalia non aspiciunt, rotam istam quasi mortuam et ignobilem
sibi reddunt, non quia sic est, sed quia non nisi in Christo secundum
animalia haec videri vel inveniri potest vita, quae in illa est. Unde
Apostolus:
|
“Usque in hodiernum enim diem idipsum velamen in lectione Veteris
Testamenti manet non revelatum, quoniam in Christo evacuatur (I Cor.
III).”
|
|
Ita nimi rum cum hic dicit,
|
“cumque aspicerem animalia, apparuit rota una,”
|
|
idem est, ac si dicat, nisi aspicerem animalia, non apparuisset mihi
rota illa. Apparuit autem super terram juxta animalia, tanquam diceret:
Non aspiciet me aliquis, nisi aspiciat haec animalia, non apparebo
cuiquam, nisi cui apparuerint haec animalia. Quare autem additum est,
nisi quia prius latuerant, et adhuc ubi haec animalia non aspiciuntur,
latent subtus terram, subtus terrenitatem Judaicam? Vel
subauditur omnem nunc apparet rota, quae prius ne curreret, in sola
coercebatur Judaea, litque quod dixit Psalmista,
|
“Exaltare super coelos, Deus, et super omnem terram gloria tua (Psal.
CVII). Habens, inquit, quatuor facies.”
|
|
Quae animalium, imo unius animalis, ut superius dictum est, ipsae et non
aliae sunt unius rotae quatuor facies. Non quidem hic ipsarum in rota
exprimit proprietates facierum, sed eaedem ipsae sunt. Omnis enim
Scriptura sancta, Scriptura vetus, tam legalis quam prophetica, quatuor
istis faciebus, scilicet hominis, vituli, leonis, atque aquilae volantis
est distincta, quia quidquid ad docendum, ad instruendum, ad erudiendum
omnem hominem utile sonat, eo tendit, eo spectat, ut mediatorem Dei et
hominum, Jesum Christum vere hominem (I Tim. II), vere passum et
mortuum, vere resurrexisse a mortuis, vere ascendisse in coelum,
secundum Evangelii fidem testetur atque defendat.
|
“Et aspectus, ait, rotarum, et opus earum quasi visio maris.”
|
|
Quae putas vel qualis est visio maris? Utique inexpertis et corde
pavidis tremenda est et desperabilis, expertis autem et animo
constantibus adeo tolerabilis, ut non dubitent fragili ligno committere
se ad vincendam altitudinem fluctuum, violentiamque abyssi vehementis.
Tunc si flaverit aura placida, velociter atque delectabiliter optatam
deferuntur in patriam; si autem ventum sequantur contrarium et sidera
errantia, non perveniunt ad portum, sed in fluctibus res pariter
amittunt et vitam. Talis nimirum rotarum, sive rotae quatuor facies
habentis visio est. Inertibus et veram fidei virtutem non habentibus,
tremenda et inaccessibilis est; studiosis autem et bonam spem
habentibus, adeo tractabilis, ut non dubitent se naviculae Ecclesiae, et
arbori crucis committere, ad transmeandum altitudinem dictorum et
sensuum, qui multiplices sunt in lege, et prophetis et psalmis. Tunc si
aspiraverit gratia Spiritus sancti, isto quasi delectabili navigio
currunt in illam coelestem patriam; si autem spiritum erroris et
vanitatem sectentur haereticam, pejus in hoc profundo pereunt, quam si
paupertatem propriam confitentes, nunquam navigandi sumpsissent
audaciam.
|
“Et una, inquit, similitudo ipsarum quatuor.”
|
|
Vere una similitudo, nam si quis in una facie erraverit, nunquam in
caeteris veritatis notitiam tenebit. Verbi gratia: Qui illud non bene
perspexerit, quod facies leonis in eo sit quod resurrexit a mortuis,
juxta quod rota ista loco illo testatur:
|
“Catulus leonis Juda, ad praedam, fili mi, ascendisti, requiescens
accubuisti ut leo, et quasi leaena: quis suscitabit eum (Gen. XLIX)?”
|
|
nunquam faciem aquilae volantis in eo perspiciet, quod in coelum
ascendit, ubi nos, juxta testimonium rotae hujus, nos, inquam, pullos
suos portare possit in humeris suis. Sic et qui faciem hominis non
perspicit, in eo ut credat quod Deus et homo sit, non est illi unde
sciat quod passione sua mundum redimere potuerit. Sic
|
“una est similitudo ipsarum quatuor,”
|
|
ut nimirum qui in una facie fallitur, consequenter fallatur et in
omnibus.
|
“Et aspectus earum et opera quasi si sit rota in medio rotae.”
|
|
Hoc pingendo potius quam scribendo, hoc agendo melius quam colloquendo,
ostenditur videlicet quomodo rota in medio rotae, quasi per centrum
ducatur, et quantum alterius continet, tanta sui parte ab altera
contineatur. Caeterum, juxta sensum spiritualem vel mysticum,
|
“rota est in medio rotae,”
|
|
id est, sensus spiritualis in medio litterae. Cum enim utrumque,
scilicet veritatem historiae et intelligentiam suscipiamus allegoriae,
rotam veraciter habemus
|
|