CAPUT XIV. Quod Dominus quibusdam ideo non fecerit notam veritatem, non quod nollet eos poenitentiam agere, sed quia praesciret non esse veram poenitentiam acturos.

Sed forte dicis: Evidens habeo testimonium Evangelii, quod non omnes homines velit Deus salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire, quinimo noluerit vel nolit quibusdam veritatem notam facere, ne possint salvi fieri. Ibi enim, scilicet in Evangelio sic scriptum est: Tunc coepit Jesus exprobrare civitatibus, in quibus factae sunt plurimae virtutes ejus, quia non egissent poenitentiam: Vae tibi, Chorozain, vae tibi, Bethsaida! quia si in Tyro et Sidone factae essent virtutes quae in te factae sunt, olim in cinere et cilicio poenitentiam egissent (Matth. XI). Et subinde: Quia si in Sodomis factae fuissent virtutes quae factae sunt in te, forte mansissent usque in hanc diem (ibid.). Quomodo ergo verum est, qui vult omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis venire, cum eos quos per poenitentiam salvari potuisse noverat, neglexerit, et nullis virtutibus veritatem illis notam facere voluerit? Ad haec breviter respondemus quia non de qualicunque poenitentia Deo est, ut esse debet ea cura, ut propter eam quo fiat, virtutes et signa sua faciat. Est enim poenitentiarum secundum intentiones poenitentium differentia. Aliud namque salutem aeternam, atque aliud salutem vel felicitatem poenitendo ambire transitoriam. Salutem transitoriam et Ninivitae poenitendo quaesierunt, cujus solius Jona praedicante audierant imminere periculum; de salute vero aeterna curam nullam habuerunt. Idcirco praedicatum quidem est illis in figuram evangelicae praedicationis cum signo Dominicae passionis, ubi et Ninive typum gessit totius mundi, sed illi post poenitentiam securitate recepta cito ad eadem, vel etiam ad deteriora scelera redierunt, et proinde Chaldaeis vastantibus subversi sunt juxta eamdem prophetiam Jonae, sicut legimus in libro Tobiae ipso dicente: Prope erit Ninive interitus; non enim excidit verbum Domini. Et nunc, filii, audite me, et nolite manere hic, sed quacunque die sepelieritis matrem vestram circa me in uno sepulcro, ex eo dirigite gressus vestros ut exeatis hinc. Video enim quia iniquitas ejus finem dabit ei (Tob. XIV). Talem utique poenitentiam Tyrii, Sidonii, et Sodomitae egissent, si cum tot signorum ac virtutum testimoniis clades illis imminentes praenuntiatae fuissent. Verum talis poenitentiae modus vel intentio non esset condigna, ut propter illam extorquendam signa vel virtutes fieri debuissent. Non ergo quia noluit Deus homines salvos fieri, sed quia non condignam, non satis fructuosam illorum poenitentiam fore scivit, idcirco virtutum apud illos exhibitio defuit. Porro Judaei idcirco in comparationem illorum durissimi ac proinde intolerabilius judicandi pronuntiantur, dicendo: Remissius erit illis in die judicii quam vobis (Matth. XI), quia dum non solum temporale excidium, quod a Romanis perpessuri erant, sed etiam gehennam ignis inexstinguibilis cum tot et tantarum virtutum attestatione comminaretur eis Dominus, nisi poenitentiam agerent; promitteret autem regnum coelorum, si poenitentiam agerent, ipsi nullo pacto ad credendum vel ad agendam poenitentiam adduci poterant. Unde et graviter illos denotans, praemiserat ita dicens: Cui autem similem aestimabo generationem istam? Similis est pueris sedentibus in foro, qui clamantes coaequalibus dicunt: Cecinimus vobis, et non saltatlis; lamentavimus, et non planxistis (ibid.).