CAPUT XX. De quadringentis et triginta annis, quibus habitaverunt filii Israel in terra Aegypti, unde incipiendo debeant computari.

“Habitatio autem filiorum Israel, qua manserant in Aegypto, fuit quadringentorum triginta annorum. Quibus expletis, eadem die egressus est omnis exercitus Domini de terra Aegypti.”

Hoc, si ad solas quatuor generationes respicias, quia generatione quarta exierunt filii Israel de Aegypto, stare non potest, etiam si Levi, Caath, et Amram, non prius quam centenarii essent, filios genuissent, et Moyses quartus a Levi jam centenarius coram Pharaone stetisset, praesertim, cum Levi et caeteri filii Jacob jam grandes, et singuli cum conjugibus suis, et filiis introierunt in Aegyptum. Unde ergo vel quo potius a principio istos quadringentos triginta annos numeremus, Apostolo teste habemus, qui cum dixisset ad Galatas:

“Abrahae dictae sunt promissiones, et semini ejus, non dicit et seminibus, quasi in multis, sed quasi in uno, et semini tuo, qui est Christus (Gal. III),”

statim intulit:

“Hoc autem dico: Testamentum confirmatum a Deo, quae post quadringentos et triginta annos facta est lex, non irritum facit ad evacuandam promissionem (ibid.).”

Igitur a promissione Dei dicentis ad Abraham cum ille esset septuaginta quinque annorum:

“Benedicam benedicentibus tibi, et maledicam maledicentibus tibi, atque in te,”

sive, ut in alio loco dicit (Gen. XXII),

“in semine tuo benedicentur universae cognationes terrae (Gen. XII),”

quo verbo Apostolus dicit,

“confirmatum testamentum a Deo (Gal. III),”

hos annos computari oportet, et scire quia, cum hac servitute filiorum Israel, peregrinatio quoque patrum intra quadringentos et triginta annos comprehensa est. Et recte, nam et pater Abraham post eamdem promissionem primus in Aegypto peregrinatus est. Unde et reversus erat quando dictum est ei:

“Scito quod peregrinum futurum sit semen tuum, in terra non sua, et subjicient eos servituti, et affligent quadringentis annis, necdum enim impletae sunt iniquitates Amorrhaeorum usque ad praesens tempus (Gen. XV).”

Ubi notandum quia non dixit, et affligent quadringentis et triginta, sed tantum quadringentis annis, jam enim aliquid de hac summa diminutum fuerat a praedicta confirmatione testamenti. Itaque summae quadringentis triginta annorum, detrahere primum viginti quatuor annos, qui ex quo locutus est Deus ad Abraham usque ad nativitatem Isaac interfuerunt, et quadraginta annos Isaac ante nativitatem Jacob. Itemque nonaginta annos Jacob, quibus exactis genuit Joseph, ac deinde centum viginti annos Joseph, quo vivente cuncta fuere prospera, et non remanent servituti filiorum Israel plures quam centum quadraginta quatuor anni, sicut ante nos diligenter a temporum scriptoribus pernotatum est. Et nota diligenter quia sceleris quod in fratrem suum filii Jacob commiserunt, in decuplum filiis eorum in tertiam et quartam generationem, poena secundum tempus reddita est. Ille namque venditus ab eis, quatuordecim annis servivit, quippe qui cum venundatus esset, sexdecim erat annorum, quando autem de carcere eductus coram Pharaone stetit, triginta erat annorum. Quatuordecim vero decies multiplicati, centum et quadraginta fiunt. Igitur ut dictum est in decuplum illis poena servitutis repensa est.

“Quibus expletis, ait, eadem die egressus est omnis exercitus Domini de terra Aegypti.”

Hoc dicto palam innuit Scriptura quia non saltem una die remorati sunt ultra annos quadringentos triginta.