CAPUT 22

“Respondit eis Jesus: Omnis qui facit peccatum, servus est peccati. Servus autem non manet in domo in aeternum, filius autem manet in aeternum. Si ergo vos filius liberaverit, vere liberi eritis.”

Ecce qualem istis talionem reddidit. Isti qui de terra erant, et de terra loquebantur, solam terrenam servitutem libertatemque scientes, unius dictiunculae proprietatem, qua dixerat:

“Et veritas liberabit vos,”

callide observaverunt, ut eum in sermone caperent. Hic autem, qui de coelo venit, et quod vidit et audivit, hoc testatur, solam spiritualem servitutem libertatemque perpendens, fortissimum illis fecit syllogismum, ut comprehenderet

“sapientes in astutia eorum (Job V).”

“Omnis, inquit, qui facit peccatum, servus est peccati.”

Veram sententiam veritas proposuit, cui concedere non moretur auditor, quantumvis contentiosus aut rebellis. Nam si forte pertinaciter frontem obduret impudentem, nos econtra ejusmodi dedignati grandibus ecclesiasticae Scripturae contendere armis, levem armaturam, id est multam poetarum ethnicorumque philosophorum convocabimus turbam, verbi gratia: Illud Flacci recensentes dicentis in cupidinosum:

. . . . . .Liber sum, dic age: non quis

Urget enim dominus mentem non lenis et acres

Subjectat lasso stimulos, versatque negantem.

(HORAT. in serm. l. II, sat. 7.)

Vel quod Sophocles, ut ait Tullius, cum ex eo jam confecto aetate quaereretur utereturne rebus Venereis: Pii meliora, inquit; liber vero ego istinc, sicut a Domino agresti ac furioso profugi. Caeterum, eis qui seipsos noverunt et veritati libenter acquiescunt, non jam quaesitum opus est utrum servi sint aut fuerint, quoniam ultro confitentur et publice lamentantur quod non solum servi verum et captivi sint, flendo canentes, et canendo flentes, atque dicentes:

“Super flumina Babylonis illic sedimus et flevimus, dum recordaremur Sion. In salicibus in medio ejus suspendimus organa nostra, quia illi interrogaverunt nos, qui captivos duxerunt nos, verba cantionum (Psal. CXXXVI),”

etc. Nec vero illi inimici Domini mentiri poterant ei, quod peccatum non fecissent aut facerent, praesertim cum ipsorum magistri, Scribae et Pharisaei, paulo supra, ubi tentaverant eum de muliere in adulterio deprehensa, illo dicente:

“Qui sine peccato est vestrum, [primus] mittat in illam lapidem, audientes haec, unus post unum exierint, incipientes a senioribus.”

Nam saltem hoc negare vel dissimulare non poterant quin modis omnibus ad hoc tentarent illum capere in sermone, ut possent occidere. Igitur ipsi, imo multo magis ipsi prae caeteris peccatoribus servi erant peccati. Proinde rata et firma stante propositione, nil jam cunctantur assumere:

“Servus autem, inquit, non manet in domo in aeternum, filius manet in aeternum.”

Dicendum hoc erat servis peccati, qui non nisi in poena subsequente, praesentem agnoscunt miseriam suae servitutis, molli jugo, dulcibusque libidinum catenulis delectati, imo et tanquam caeci aut ebrii, non videntes, neque sentientes horrorem furiosamque quorumlibet vitiorum tyrannidem, propriis voluntatibus intenti.

“Servus, inquit, peccati non manet in domo in aeternum,”

videlicet, concordante Scriptura, qua dictum est per Psalmistam:

“Non habitabit in medio domus meae, qui facit superbiam (Psal. C).”

Qui et alio loco ad Deum loquitur:

“Neque habitabit juxta te malignus (Psal. V). Filius autem, inquit, manet in aternum,”

videlicet ille Filius, qui singulariter et proprie dicitur, et est Filius, et nullo modo dicitur, aut est servus, quia profecto ab omni peccato immunis est, peccatum enim non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus (Isa. LIII) qui et in psalmo dicit:

“Factus sum sicut homo sine adjutorio inter mortuos liber (Psal. LXXXVII).”

“Hic manet in domo in aeternum.”

Ponamus primo legem servorum aut dominorum, ut posito prius notae similitudinis fundamento, firmius consurgant conspicui parietes mysteriorum. Ecce in domo qualibet quatuor ista consideranda sunt: paterfamilias domus, et ipsa domus, filius ejusdem patrisfamilias, et conductitius quilibet alieni domini servus. Non enim hic servus ad Dominum, cujus haec domus est, congrue referri potest, quia videlicet peccatum, cujus de servo nunc agitur, ab illo filio de quo itidem nunc sermo est, et a Patre ejus omnino alienum est. Servum ergo conductitium servum alienorum dominorum scimus in domo, in qua conductus est, legaliter non posse esse permanentem; quippe cum nec servus ipsius Domini, cujus est domus diutius quam placitum est, eidem Domino suo possit ad serviendum stare in domo. Quanto magis servus alienorum, ut praedictum est, dominorum in domo permanere non potest, etiamsi Domini domus patientia toleretur, quin ubi tempus fuerit, vel causa poposcerit, dominis suis exigentibus ad loca vel servitia debita protrahatur?