CAPUT XIII.

Haec hactenus a nobis de opere manuum dicta noveris, non voluntariam paupertatem tuam improbando seu contemnendo, sed eorum omnium qui altari serviunt potestatem defendendo, neque otiositatem, quae inimica est animae, excusando, sed meliorem occupationem operis Dei, et eam quae intra claustra monasterii potest exerceri, operationem solam approbando, quoniam, ut ait ipse B. Benedictus, et supra dictum est, necessitatem habere vagandi foris, animabus monachorum omnino non expedit. Nunc a te rem unam, et quidem satis miram efflagito, et si audire digneris, libenter persuadeo, videlicet, ut nequaquam in vestitus vilitate glorieris. Mirum namque est in vilitate gloriari, et ipsam humilitatem, materiam facere superbiendi. Nunquid a memetipso haec loquor? Vestes pullas, ait B. Hieronymus ad Nepotianum, aeque ut candidos devita ornatus, et sordes pari modo fugiendae, quia alterum delicias, alterum gloriam redolet. Alterum, inquit, scilicet sordidus vestitus, gloriam redolet. Potuerunt ita gloriari gentilium quoque quidam philosophi, videlicet eo tendentes, ut essent aliis dissimiles, et, ut ait Seneca scribens ad Lucilium nepotem suum, ambitionem perversa via sequentes. Illud autem, inquit, te admoneo, ne eorum more, qui non proficere, sed conspici cupiunt, facias aliqua, quae in habitu tuo aut genere vitae notabilia sint. Asperum cultum et intonsum caput, et negligentiorem barbam, et quidquid aliud ambitionem perversa via sequitur, evita. Satis ipsum nomen philosophiae, etiamsi modeste tractetur, invidiosum est. Quid si nos hominum consuetudini coeperimus ex corpore contraire? Intus omnia dissimilia sint, frons populo nostra conveniat. Non splendeat toga, ne sordeat quidem. Id agamus, ut meliorem vitam sequamur quam vulgus, non, ut contrariam. Alioquin quos emendare volumus, fugamus a nobis, et avertimus. Illud quoque efficimus, ut nihil imitari velint nostri, dum timent ne imitanda sint omnia. Hoc primum philosophia promittit, sensum communem, humanitatem et congregationem. A qua professione dissimilitudo nos separabit. Videamus ne ista per quae admirationem parare volumus, ridicula et odiosa sint. Vides igitur quomodo dissimilitudo nimia, non solum ab ecclesiasticis, verum etiam a philosophicis naribus, utpote vanam redolens gloriolam, dijudicata sit? Sed dicis: B. Benedictus praecipit (cap. 55), ut de vestium colore aut grossitudine non causentur monachi, sed quales inveniri possunt in provincia qua habitant, aut quod vilius comparari potest. Verum est. At idem Pater jubet de his qui in viam diriguntur, ut tunicae et cuculli sint aliquanto illis, quas habere soliti sunt, modice meliores. Igitur et ipsius B. Benedicti judicio fugiendum est id, quod et in oculis hominum maxime displicet, et Deo non multum placet; imo et propter vanitatem displicere potest. Quid enim habet rationis, quid utilitatis, quid habet gratiae et veritatis, quod alium quam invenerunt colorem quaesierunt in vestibus? Nam erat in coenobiis, ut nunc est, niger color vestium, usitatus utrique sexui, scilicet et monachis et monialibus. Ipsi autem subalbo dubioque et incerto colore uti coeperunt, cujus rei causas ignoramus. Forsitan si nos albidis vestibus usi fuissemus, ipsi nunc nigris uterentur. Et revera dissimilitudo tunc excusabilior esset, quia videlicet omnium colorum niger color obscurissimus est, albus autem nitidissimus, et hoc contrariorum caeteri colores medii sunt. Istum cujus usum nos invenimus et tenemus, uterque sexus monachicae professionis, scilicet nigrum colorem, maxime fugiunt, quod ad quid valeat ignoramus, nisi quia nonnihil istud spectaculum laesam esse significat illam unitatem, de qua canimus in psalmo: Deus, qui inhabitare facit unius moris in domo (Psal. LXVII). Quod si ita est, nobis ex hoc quantulacunque sit consolatio, quia non nos ab ipsis, sed ipsi a nobis aversi sunt, vel exierunt hoc modo.