CAPUT V De eadem re et quod tota fere vis consilii divini eo tendit, ut omnis a nobis auferatur occasio superbiendi, et non audeat dicere figmentum ei qui se finxit:

“quare me fecisti sic?”

Quid est omnia Deum in incredulitate conclusisse ut omnium misereatur, nisi providisse Deum ut nemo aliter quam per misericordiam salvetur, et sic omnes a maligno superbiae gladio liberentur? Hoc enim expediebat miserae conditioni nostrae, ut omnis nobis occasio superbiendi tolleretur, quia per superbiam cecidit angelus, et factus est diabolus, quia per superbiam nihilominus cecidit homo ad imaginem Dei conditus, et factus est diaboli servus. Praecavens igitur in futurum Deus, et obstruere volens omne os ut non glorietur omnis caro coram illo (Rom. I), repulit plebem in carne Abrahae gloriantem, verumtamen non plebem suam quam praescivit. Sic enim Apostolus dicit: Nunquid repulit Deus populum suum? Absit! Nam ego Israelita sum, ex semine Abrahae, de tribu Benjamin. Non repulit Deus plebem suam quam praescivit. Et praemisso responso divino, dicentis: Reliqui mihi septem millia virorum, qui non curvaverunt genua ante Baal, sic ergo, inquit, et in hoc tempore reliquiae secundum electionem gratiae salvae factae sunt (Rom. XI). Dicamus ergo quod amplius, quod mirabilius est, eo quod dicebamus Deum cum consilio agentem repulisse Israel in carne Abrahae gloriantem, quia permisit nasci plebem de carne Abrahae, qualem merito repelleret, et, juxta prophetam, vocaret non plebem suam (Rom. IX), id est non pertinentem ad illam benedictionem, qua primis hominibus benedicens, dixit: Crescite et multiplicamini (Gen. I), sed ad illam vindicis irae sententiam, qua dixit mulieri post peccatum: Multiplicabo aerumnas tuas, et conceptus tuos (Gen. III). Nunquid hoc tempore primum, quando Christus venit, de carne Abrahae nasci coeperunt, qui non pertinerent ad illum quem praescivit et praedestinavit Deus plebis suae numerum? Nonne et Rebecca ex uno concubitu habente Isaac patris nostri, inquit idem Apostolus: Cum nondum nati fuissent aut aliquid egissent boni aut mali, ut secundum electionem gratiae propositum maneret, non ex operibus, sed ex vocante dictum est: Quia major serviet minori, sicut scriptum est: Jacob dilexi, Esau autem audio habui (Rom. IX).

Tam cito post Abraham ex unico Abrahae unigenito Sarae, qui per repromissionem natus fuerat (Gal. IV), tam recenti tamque novitio semine ejusdem Abrahae natus est is qui non pertineret ad illam quam praescivit Deus (Rom. XI) plebem suam, et cum, nonnisi duos generaret, tantus vir nequaquam ambos electos aut dilectos generare potuit. Non ergo quo tempore Christus venit, tunc primum Deus novum iniit consilium, ut ex carne Abrahae nasci permitteret eos qui non pertinerent ad electorum numerum, sed hoc antiquum ejus erat consilium, praecaventis in futurum, providentis electis suis modis omnibus ut non incidant ultra in diaboli judicium. Verum isto tempore, idipsum consilium magis revelatum est. Nam econtra plebem suam quam praescivit, ex omni plebe sua nasci facit, et suscitat filios Abrahae de lapidibus istis (Matth. III). Revelatum, inquam, est consilium illud, nam etsi comprehendi non potest, tamen non omnino ignorari potest, dicente eodem Apostolo: Nolo enim vos ignorare, fratres, mysterium hoc, ut non sitis vobismetipsis sapientes, quia caecitas ex parte contigit in Israel, donec plenitudo gentium intraret, et sic omnis Israel salvus fieret (Rom. XI). Utrobique sua potestate non injuste utitur, utpote nulli quidquam debens, quia in Adam omnes peccavimus. Si ergo irreverenter discutias, dicens: Quid adhuc queritur? voluntati enim ejus quis resistit? quia cui vult miseretur, et quem vult indurat, et subaudiri velis, nullis causis existentibus, nihil tibi de consilio suo Spiritus sanctus revelare dignatur, sed dicit continuo: O homo, tu quis es qui respondeas Deo? Nunquid dicit figmentum ei qui se finxit: Ut quid me fecisti sic? An non habet potestatem figulus luti ex eadem massa facere aliud vas in honorem, aliud vero in contumeliam? (Rom. IX.) Ita remoto sapiente et prudente, cui propter superbiam merito haec absconduntur, ad parvulum se inclinans: Volens, inquit, Deus ostendere iram et notam facere potentiam suam, sustinuit in multa patientia vasa irae, apta in interitum, etc.