DE VITA VERE APOSTOLICA DIALOGORUM LIBRI V, AUCTORE UT VIDETUR RUPERTO
ABBATE TUITIENSI

Edit. Dom MARTENE ampl. Collect., t. IX, col. 969, ex ms. codice
Graffchatensi monasterii, cujus character annos circiter sexcentos
refert.

OBSERVATIO PRAEVIA


CAPUT SINGULUM

Non aliam ob causam scripti videntur hi quinque dialogorum libri De Vita vere apostolica, quam ut eorum auctor demonstraret, monachos ad omnia Ecclesiae munia obeunda idoneos esse, summamque illis injuriam fieri a canonicis regularibus, qui, vix saeculo XI exorti, statim eis bellum indixerunt, existimantes, et ubique conclamantes monachos tanquam incapaces, verbi divini praedicatione, administratione sacramentorum, parochiarum cura interdictos, intra cellularum suarum angustias esse detrudendos: quamvis hactenus monachi infinitos prope populos, integras nationes, et regna non pauca praedicationibus suis ad Christi fidem convertissent; nec aliquas tantum parochias, sed universas pene totius orbis dioeceses administrassent, ipsamque sedem apostolicam non semel occupassent, nec sine fructu. Namque absque ullo vanae jactationis vitio possumus asserere vix unquam magis floruisse Ecclesias quam cum monachos habuerunt episcopos.

Horum Dialogorum auctor suum ex professo nomen subticuit, si quid in eis boni protulit, id totum Deo, a quo omne bonum, referens, optansque ut in laude sua mutus liber ipse legatur, dummodo laudem Dei et Ecclesiae loquatur. Scriptos tamen a Ruperto abbate Tuitiensi, prope Coloniam Agrippinam, ex conjectura non levi possumus asserere. Nam Graffchatense monasterium, cujus ex codice illa aetate exarato ipsos descripsimus, situm est in dioecesi Coloniensi, simileque exemplar postea in ipso Ruperti coenobio Tuitiensi reperimus, quod pene unicum ex omnibus tanti viri operibus, ibidem superstes habetur. Deinde auctor librum suum tertium his terminat verbis: Imminens sancti Nicolai festivitas compellit nos sibi insistere, unde compellimur quartum distinguere, cujus ad hoc possumus prece juvari. Porro sanctus Nicolaus patronus est vicini Tuitio Brunvillarensis monasterii, quocum magnam, haud dubium, consuetudinem habebat Rupertus. Demum certum est hoc de argumento opus aliquod a Ruperto compositum fuisse, ut discimus ex Anselmi Havelbergensis epistola ad abbatem Husbergensem, qui occasione Petri cujusdam canonici regularis, gratia majoris perfectionis ad monachos transvolantis, ejusdem argumenti lucubrationem ediderat. Hanc enim ille refellere cupiens, magno cum contemptu sic de Ruperto effatur: Porro nescio cujus Roberti, cujusdam doctrinam adnectis, cujus auctoritas, quia in Ecclesia ignoratur ea facilitate contemnitur qua probatur Fortassis apud vos magnus habetur, non ob id quod aliqua magna scripserit, sed ob hoc quod monachorum abbas exstiterit. Ego sane quaedam illius scripta fateor, curiosa levitate legi, ipsum etiam vidi et novi, sed pulchre dictum apud Graecos proverbium in illo verum reperi: Pinguis venter non gignit tenuem sensum. Hae sunt amoenitates quibus iste episcopus summum illum virum recreat, cujus hactenus et scripta et sanctitatem veneratur Ecclesia. At qui justam defendunt causam, non in conviciis aut in contumeliis victoriam quaerunt sed in validissimis argumentis.