CAPUT XX. Quid simile habuerit vel egerit, ut merito dicamus, quod alter Abel iste sit, et de clamore ejus, quid dicendo usque hodie in sancta Ecclesia clamare non desinit.

Primum nemo qui nesciat vel perpendere non valeat quia, sicut ille Abel obtulit sacrificium, et respexit Deus ad eum, et ad munera ejus (Gen. IV), et illud fuit causa mortis ejus, sic iste magnum et famosum obtulit Deo sacrificium, thesauros Ecclesiae dando pauperibus, et hoc nihilominus fuit prima causa mortis ejus. Iratus est ille Cain, et concidit vultus ejus (Gen. IV), quando vidit quod respexisset Dominus ad Abel et ad munera ejus, iratus est et iste possessor sive possessio mortis, atque profundae avaritiae tyrannus, ubi vidit pauperes, quorum manus facultates quas requirebat, deportaverunt, et intulerunt thesauris coelestibus. Iratus est, inquam, et concidit vultus ejus, neque enim aspicere vel intendere poterat altitudinem sive claritatem eorum quae dicebantur hoc modo: Isti sunt thesauri aeterni, qui nunquam minuuntur aut decrescunt, qui in singulis asperguntur, et in omnibus inveniuntur. Nos autem videmus quia Christiani pauperes, vere aeterni thesauri sunt, quippe quibus talenta gratiarum distributa sunt. Alii enim, inquit Apostolus, per Spiritum datur sermo sapientiae, alii autem sermo scientiae secundum eumdem Spiritum, alii fides in eodem Spiritu (I Cor. XII), et caetera charismata, quae nimirum a praeposito vel Domino divitiarum coelestium, Spiritu sancto fidelibus pauperibus, plerumque citius atque uberius porriguntur, ut habeant peregrinantes in misero corpore, unde paupertatem atque abjectionem sive debilitatem suam consolentur. Et haec nimirum dona de thesauris Domini in singulis aspersa, in omnibus inveniuntur, omnibus enim commune charitas facit, quod singulatim unicuique tribuitur, sicut commune est omnibus membris unius corporis officium, quo unumquodlibet eorum membrum fungitur. Tales thesauri nunquam decrescunt aut minuuntur, non enim perit ulli spirituale donum, quando illud utilitati proximorum impartitur. Iratus est igitur, et ita concidit vultus ejus, sicut de similibus ejus dictum est per Psalmistam: Oculos suos statuerunt declinare in terram (Psal. XVI). Dictum est enim hoc a similitudine quorumlibet judicum aut tyrannorum, qui quoties volunt crudeliter puniri, nolunt plagas intueri, sed terram intuentur, ne forte sanguinem eorum intuentes, ad misericordiam flectantur. Hoc ergo ut de isto dictum sit quia vultus ejus in terram decidit, cujus propositum fuit, nullos circa hominem innocentem habere oculos humilitatis. Et ille quidem ad fratrem suum, ut occideret eum: Egrediamur foras, dixit. Hic autem intus intra palatium, noctu martyrem inclusit. Diversa secessio, sed eadem intentio. Hoc denique tam iste quam ille intendit, ut scelus perpetrare sibi vacaret absque arbitris. Quale enim erat hominem vivum assare, vel hoc fieri posset in publico, in aspectu solis, in conspectu tam magnae, tamque amplae civitatis? Quamvis bestia esset Roma, sive mulier de sanguine sanctorum ebria, non tamen prae ipsa bestiali ebrietate, ita faciem vel oculos hominis perdiderat, ut in ea sexus omnis et aetas tale spectaculum aequanimiter ferre valeret crudeli patientia. Noctu igitur et in palatio cum paucis et eisdem mirantibus, latro crudelitatis, vivum illum praecepit assari usque ad plenam coctionem devorandae carnis, mirabiliter tandiu continente animam intra corpus, isto, de quo loquimur, et cujus ad gloriam haec nunc dicimus spiritu fortitudinis, ut si aries aut certe piscis esset, manducari posset, et maligni illius coci palato nihil quasi crudum male responsaret. Idcirco dicebat: Ecce, miser, assasti unam partem, regyra et alteram, et manduca. Itaque et ille Cain ad illum Abel, egrediamur foras, dixit, et iste Cain hunc Abel post multas certaminis diurni plagas, noctu sibi intra palatium adduci jussit, eadem nimirum intentione, ut videlicet securus et nullum ex hominibus vel tacitum metuens judicium, in scelere horribili pasceretur dapibus crudelitatis. Iste est clamor ejus, quem omnes audivimus, de quo dixerat, et postmodum cum clamavero, audi et veni. Is cui hoc dixerat, audivit, et propter hunc ejus clamorem cucurrit ad certamen ejusdem confessionis. Clamor autem idem usque hodie non cessat in sancta Romana Ecclesia, qui et in omnem terram persultat, sumpta enuntiatione sive declamatione hujusmodi de sancta et prophetica Scriptura: Probasti, Domine, cor meum, et visitasti nocte, igne me examinasti, et non est inventa in me iniquitas (Psal. XVI). Veraciter namque dicimus quia post illum, de quo Apostolus loquens: Sed accessistis, inquit, ad Testamenti Novi mediatorem Jesum et sanguinis aspersionem melius loquentem quam Abel. Videte ne recusetis loquentem (Hebr. XII). Nulli beatorum martyrum, quos novimus, tam bene in propria persona congruit declamatio ista, quam huic, qui taliter et nocte temporali sive tempore nocturnali visitatus et probatus, et igne materiali examinatus est.