CAPUT XXII. De eo quod ait:

“Anima quae juraverit,”

etc., et de eo quod juravit male facere, quod sive faciat sive non faciat, reus sit, et qualiter vel quid offerat qui juravit.

“Anima quae juraverit, et protulerit labiis suis, ut vel male quid faceret, vel bene, et idipsum juramento vel sermone firmaverit, oblitaque postea intellexerit peccatum suum, agat poenitentiam pro peccato, et offerat agnum de gregibus sive capram.”

Hic locus ex illis est, de qualibus canitur in psalmo:

“Pluit super peccatores laqueos (Psal. X).”

Multos quippe peccatores illaqueavit, verbi gratia, Herodem in decollatione Joannis, qui cum jurasset saltatrici, idcirco sibi legitima necessitate occidere visus est ne pejeraret (Matth. XIV), et Judaeos quadraginta in Actibus apostolorum, qui devoverunt se non manducaturos panem, antequam occiderent Paulum (Act. XIV); putaverunt enim quia quidlibet jurassent, aut devovissent, sive bonum sive malum, liberi ex lege forent, dummodo juramento facto complessent. Dicit enim lex:

“Anima quae juraverit et protulerit labiis suis male quid facere vel bene,”

etc. Ergone hoc intelligendum fuit, quod sive bene sive male agere, quid jurasset et utrumlibet oblita esset peragere, inde poenitentiam ageret? Hoc illi putaverunt, qui tam ad malum quam ad bonum, imo magis ad malum quam ad bonum semper proni fuerunt. Caeterum, juxta veritatem, hic praesentis loci sensus est: Qui juravit, ut bene quid faceret, si peragit, liber est; si non perficit, reus est. Qui autem juravit, ut mali quid faceret, ut, verbi gratia, cum meretrice maneret, sive perficiat, sive non, reus est. Obsessus ergo undique, quia per portam legitimam non vult exire, oportet ut ab illa muri parte desiliat quam humiliorem conspicit, id est in eo peccet, in quo peccatum levius est, et citiori potest remedio curari. Moraliter tamen recte potest dici, quod is male sibi juraverit facere, qui carnem suam per abstinentiam macerare devovit, quod perfecto malum et asperum est sensibus carnis. Qui ergo juramentum sive votum suum oblitus postea intellexerit,

“offerat, inquit, agnum de gregibus sive capram.”

Quid per agnum, nisi activae vitae innocentiam? quid per capram, quae in summis saepe extremisque pendens rupibus pascitur, nisi contemplativa vita signatur? Qui ergo se conspicit promissa, ac proposita non implesse, ad sacrificium Dei se studiosius debet, vel innocentia boni operis, vel in sublimi pastu contemplationis accingere. Et bene agna de gregibus, capra vero de gregibus offerri non jubetur, quia activa vita multorum est, contemplativa paucorum.

“Sin autem non poterit offerre pecus, offerat duos turtures, vel duos pullos columbarum Domino, unum pro peccato, et alterum in holocaustum, dabitque eos sacerdoti,”

etc. Juxta litteram, pie pauperibus consulit lex Domini, illo contenta quod vilius potest comparari. Juxta spiritualem vero intelligentiam, illis consilium dat qui adeo inopis animi sunt ut utentes mundo tanquam non utentes esse non possint, ut ementes tanquam non possidentes, ut habentes uxores tanquam non habentes esse non noverint (I Cor. VII). Quid enim est agnam sive capram invenire non posse, et idcirco duos columbarum pullos, aut duos turtures offerre, nisi in saeculari habitu vitae activae vel contemplativae studere nequaquam posse, et idcirco ad spiritualem ordinem publica professione transmigrare, juxta psalmum dicentem:

“Ecce elongavi fugiens, et mansi in solitudine?”

(Psal. LIV.) Quid vero per duos turtures, nisi duplex poenitentiae gemitus designatur, ut cum ad offerenda bona opera non assurgimus, nosmetipsos dupliciter defluamus, quia et recta non fecimus, et prava operati sumus? Unde et unus turtur pro peccato, alter vero offerri in holocaustum jubetur. Holocaustum namque totum incensum dicitur. Unum ergo turturem pro peccato offerimus, cum pro culpa gemitum damus. De altero vero holocaustum facimus, cum pro eo quod bona negleximus, nosmetipsos funditus succendentes, igne doloris ardemus. Et bene caput ad pennulas retorqueri praecipitur, ut videlicet ea quae dicis facias, et os ad opera conjungas. Nec ita caput abscindendum est ut a corpore dividatur, sed

“collo, inquit, inhaereat,”

quia videlicet mens quae per caput intelligitur, a carnis delectatione incidenda est, sed carnis cura necessaria incidenda non est. Juxta allegoricum quoque sensum, caput turturis incisum est, et tamen a suo corpore abscissum non est, quia ex eo quod pro nobis caput nostrum Christus mortem pertulit, omnes nos verius in ipsa morte sua conjunxit. Caput ergo turturis incisum inhaesit corpori, quia pro nobis quidem Redemptor noster passus est, sed a nobis per passionem separatus non est. Sed rarus quisque est, qui compunctus spiritu pietatis assumere pennas sicut columbae, et volare sciat, et requiescere (ibid.), et ita gemitus turturis, aut columbae sciat in poenitentia vel in oratione habere. Extenditur autem et adhuc lex clementiae, et subditur: