CAPUT XI. Quod testis secundus sit sanguis, et auctoritas sive utilitas testimonii ejus quanta sit, et quomodo adsit in sacramento baptismi.

Secundus post spiritum testis in baptismo Christi sanguis. Hic quidem ait: Tres sunt qui testimonium dant in terra, spiritus, aqua et sanguis. At in Evangelio, post emissionem spiritus non dictum est, exivit aqua et sanguis, sed exivit sanguis et aqua (Joan. XIX). Ergo secundus testis est sanguis, sicut dignitate, ita et ordine litterae. Sic autem in causa hac testis iste dat testimonium, quomodo in testamento magnum pretium pro re chara, sive necessaria, coram arbitris atque auditoribus legitimis appensum sive datum. Verbi gratia, homo ille Rex evangelicus, de quo illic scriptum est: Simile est regnum coelorum homini regi qui fecit nuptias, filio suo (Matth. XXII), idcirco sponsam nominatam defendit, et nuptias fecit Filio suo, quia sponsam eamdem acquisivit Filius idem sanguine suo. Nam hoc notum est omnibus nuptiarum filiis. Et Apostolus quoque dicit: Attendite vobis et universo gregi, in quo vos Spiritus sanctus posuit episcopos regere Ecclesiam Dei, quam acquisivit sanguine suo (Act. XX), licet rex ille dicat, tauri mei, et altilia occisa sunt, et non dicat: Ipse Filius meus occisus est, et istam sponsam suo sanguine acquisivit, tamen utrumque poterat dici, quia, videlicet, pro acquirenda Filio regio Dei sponsa ista, et prophetae et apostoli occisi sunt, et ipse Filius Regis occisus fuit, sed nunc vivit. Idcirco autem tacitum est hoc in parabola, vel taceri debuit, quod occisus fuerit regis filius faciendo nuptias, vel certe ut faceret nuptias, quia videlicet istud omnem faciendarum consuetudinem, imo naturam nuptiarum exsuperat. Si enim qui sponsam quaerit, moriatur pro eadem sponsa, jam non erit qui ducat, vel nuptias faciat. Sanguis igitur sic in hoc sacramento dat testimonium, quomodo in magno magnae rei negotio, causam confirmat notum et grande pretium. Nam vere sanguis Filii Dei magnum est pretium, non modo quia sanguis sanctus, vel quia homo ille sanctus sanctorum est, verum, quia homo, quod det amplius vel charius sanguine suo, nihil habet. Propterea dicit: Majorem hac dilectione nemo habet, quam ut animam suam ponat quis pro amicis suis (Joan. XV). Et Joannes ait: In hoc cognovimus charitatem Dei, quoniam ille pro nobis animam suam posuit (I Joan. III). Animam pro sanguine et sanguinem pro anima vicissim poni reperimus, quia nimirum, ut physici quoque perhibent, vita hominis, imo et omnis animalis, in sanguine est. Proinde et in Genesi scriptum est: Carnem cum sanguine non. comedetis. Sanguinem enim animarum vestrarum requiram de manu cunctarum bestiarum, et de manu hominis (Gen. IX). Verumtamen in isto utraque, scilicet anima et sanguis, per se intelligenda sunt. Nam quod vere mirandum est, et prius animam posuit, et deinde jam exanimis supra naturam mortuorum corporum, sanguinem de latere suo, et cum sanguine aquam fudit, sanguinem ut nos redimeret, aquam ut nos lavaret. Neque enim idcirco sanguine suo redimere voluit nos, ut immunda vasa possideret, sed ut nos a peccatis nostris lavaret, et mundos in sanctificatione et honore possideret. Sanguinem ergo redemptionis pretium, et aquam fudit sanctificationis lavacrum. Verumtamen et hoc legimus, quia sanguine lavit nos. Nam Joannes apostolus dicit: Qui dilexit nos, et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo (Apoc. I). Dicamus igitur fideliter quia quae de latere ejus fluxit aqua, lavit nos, sed de socio sanguine aqua virtutem hanc obtinuit ut posset lavare nos. Nam sine sanguine aqua prodesse non poterat, sine sanguine, inquam, testamentum ratum fieri, aut haereditas regni Dei nobis delegari non valebat. Unde Apostolus: Ubi enim, inquit, testamentum est, mors necesse est intercedat testatoris. Testamentum enim in mortuis confirmatum est. Alioquin nondum valet, dum vivit qui testatus est. Unde nec primum sine sanguine dedicatum est (Hebr. IX). Est ergo sanguis aquae pretium, id est idoneam efficiens aquam ad concipiendum spiritum, ad conferendum remissionem peccatorum. Hoc medio conciliatur aquae inferiori spiritus superior. Et illic quidem utrumque, scilicet sanguis et aqua visibiliter concurrit; nam qui vidit testimonium perhibuit (Joan. XXI), sed neutrum quemquam mortuorum aut vivorum visibiliter tinxit; hic autem ubi singuli credentium baptizantur, unum tantum, id est aqua visibiliter adest, et visibiliter atque sensibiliter tingit; nam sanguis neque visibiliter adest neque visibiliter elemento aquae sese conjungit aut infudit. Invisibiliter adest ille sanguis in conspectu fidei, cui nulla praejudicat localitas aut vetustas, sive longaevitas temporis, nam ipsa sine dubio illic est, et illuc ubi sanguis ille fusus est, hominem reducit interiorem, dum dicitur illi: Credis in Deum Patrem omnipotentem, et in Jesum Christum Filium ejus, qui passus est sub Pontio Pilato, crucifixus, mortuus et sepultus, etc. In hoc verbo passionis et crucis Christi, dum dicit, credo, sine dubio adest ille sanguis, et invisibiliter quidem, tam secundum invisibilem animae quam secundum visibilem corporis substantiam lavat, et a cunctis mundat peccatis: Si enim sanguis hircorum et taurorum, inquit Apostolus, et cinis vitulae aspersus inquinatos sanctificat ad emundationem carnis, quanto magis sanguis Christi, qui per Spiritum sanctum semetipsum obtulit immaculatum Deo, emundabit conscientiam nostram ab operibus mortuis, ad serviendum Deo viventi (Hebr. IX), etc. De tertio teste, scilicet aqua, nunc dicendum est.