CAPUT XIX. Quomodo istum Spiritus sanctus iterata positione in paradiso posuit, et quomodo tentatus iste tentalorem, qui primum hominem vicerat, vicit.

Tulit ergo Dominus hominem, et posuit eum in paradiso voluptatis, ut operaretur et custodiret illum. Jam hoc dictum fuerat quia plantaverat Dominus Deus paradisum voluptatis ab initio, in quo posuerat hominem quem formaverat. Num ergo bis ille positus fuit in illo paradiso? Non utique terrenus ille homo bis positus fuit, sed hic coelestis homo in spirituali paradiso iterata positus est positione Spiritus sancti. Cum enim jam illum posuisset, illa quam diximus positione incarnationis, posuit illum idem iste Spiritus positione injunctae praedicationis. Cujus videlicet secundae positionis hic modus est: Factum est autem cum baptizaretur omnis populus, et Jesu baptizato et orante apertum est coelum, et descendit Spiritus sanctus corporali specie sicut columba in ipsum (Luc. III). Ac deinceps: Jesus autem plenus Spiritu sancto, regressus est ab Jordane, et agebatur a Spiritu in desertum (Luc. IV). Hic positionis modus et secundum praescriptam litteram et secundum rem praesentem, a priore differt. Dictum quippe est prius quia posuit in paradiso hominem, quem formaverat, et nihil additum est, post vero ubi praemissum est, tulit ergo Dominus Deus hominem, et posuit eum in paradiso voluptatis, additur, ut operaretur et custodiret illum. Sic nimirum prima positione, qua posuit hunc coelestem hominem sanctus iste Spiritus in paradiso suo, prima, inquam, positione incarnationis usque ad annum tricesimum tacetur de omni conventione cujusquam operis, hac autem iterata positione sic ipse fecit et dixit: Regressus est in virtute Spiritus in Galilaeam, et venit Nazareth, et intravit secundum consuetudinem suam synagogam, die Sabbati, et surrexit legere, et traditus est illi liber Isaiae prophetae. Et ut revolvit librum, invenit locum, ubi scriptum erat (Isa. LXI): Spiritus Domini super me, propter quod unxit me, evangelizare pauperibus misit me, sanare contrilos corde, et praedicare captivis remissionem, et caecis visum, dimittere confractos in remissionem, praedicare annum Domini acceptum, et diem retributionis. Et cum plicuisset librum, reddidit ministro et sedit. Et omnium in synagoga oculi erant intendentes in eum. Coepit autem dicere ad illos: Quia hodie impleta est haec Scriptura in auribus vestris (Luc. IV). Tulit ergo veraciter Dominus Deus, tulit Dominus et Deus Spiritus sanctus hominem suum, hominem coelestem et novum, et posuit eum in paradiso voluptatis suae, in paradiso Ecclesiae, jam non qualemcunque paradisum, sed paradisum deliciosae habitationis suae, ex eodem tempore, ut operaretur et custodiret illum, operaretur, inquam, secundum columbinam ipsius Spiritus sancti simplicitatem, custodiret contra serpentinam diaboli calliditatem. Etenim hoc maxime ex adverso respondet, quod ad illum terrenum hominem, diabolus in serpente dimissus est, super istum coelestem hic Spiritus sanctus in specie columbae emissus est. Unde et ille per illum serpentem in tentationem incidit, iste per columbam, id est per istum Spiritum pietatis tentatorem vicit. Cum enim ab isto Spiritu actus in desertum homo iste jejunando quadraginta diebus et quadraginta noctibus, et nihil manducando, illius hominis gula naturali esurie vapularet, dixit illi diabolus, ille serpens antiquus: Si Filius Dei es, dic lapidi huic ut panis fiat. Respondit ille, quod haec columba mitis, hic Spiritus sanctus innuit, quod columbina Scriptura sancta voce praemonuit: Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit ab ore Dei (Luc. IV). Sic incontinentis gulae dedecus, continentiae pulchritudinem superinduit, et sic columba cum serpente miro certamine, simplicitate malitiosum elusit, paulatim deinde ad profectum deducens hominem, donec perfecta obedientia totum conculcaret et contereret caput atque corpus serpentis. Sed jam ipsam columbam maxime sermo intendant, cui maxime haec nostri opusculi dicata est pars.