|
Verum ille David non solum pater secundum carnem exstitit Salvatoris
nostri, verum etiam figuram ejusdem praetulit in mirabilibus gestis.
Regnum ejus praeparatio fuit regni Christi, imo regnum unum est Christi,
et ipsius David, juxta quod et angelus ad Mariam de illo dicit: Et dabit
illi Dominus Deus sedem David patris ejus (Luc. I). Econtra Jeroboam, et
qui illum secuti sunt relinquentes David, typum gesserunt Judaeorum et
Pharisaeorum, qui Christum negaverunt ante faciem Pilati, et dixerunt:
Non habemus regem nisi Caesarem (Joan. XIX). Furor ille quo Christum
condemnantes petierunt dimitti sibi Barabbam homicidam, et seditionis
auctorem, illi malitiae similis exstitit, qua illi qui secuti sunt
Jeroboam, veritatem Dei in mendacium commutaverunt (Rom. I). Vel, sicut
hic scriptum est, mendacium operati sunt, quia veritate contempta,
mendacium in vitulis aureis operati sunt, et coluerunt. Igitur in verbis
istis similitudinem pariter contemplemur et rem. Similitudinem in illius
statu temporis, scilicet in eo quod ille Ephraim, sive illae decem
tribus taliter recesserunt a domo David. Rem vero in adventu Salvatoris,
quando Judaei rebellantes veritati, negaverunt eum, et populus regis
hujus esse noluerunt. Itaque cum dicit: Cum sanare vellem Israel,
revelata est iniquitas Ephraim. Ponamus ante oculos mentis et illum
David patrem carnis Christi, et hunc filium ejus verum David, quia
videlicet uterque suo modo Israel sanare voluit, ille psalterium
componendo, iste carnem assumendo. Nam psalterium, illud manufactum
typum fuisse carnis vel corporis Christi, testatur ipse, cum in psalmo
personam Patris ad eumdem Filium, dum in sepulcro corpus ejus quiescit,
loquentem introducit: Exsurge gloria mea, exsurge psalterium et cithara
(Psal. LVI). Et ille respondens: Exsurgam, inquit, diluculo (ibid). Illo
psalterio suo manufacto David Israel sanare voluit, quia nimirum idcirco
verba coelestia cum psalterio cecinit, ut populum tantummodo terrena
diligentem introduceret ad amorem et spem futuri regni, quae vera
sanitas est cordis. Hoc ante illum nemo fecit, ut promissa coelestia
verbis enuntiaret manifestis, aut poenas ignis aeterni. Hoc ita verum
est, ut apud Mosen fere nusquam invenias promissiones paradisi vel
regnum Dei, neque comminationes inferni, nominibus manifestis, praeter
locum unum in cantico Deuteronomii, ubi sic dicit: Ignis succensus est
in furore meo, et ardebit usque ad inferni novissima (Deut. XXXII).
Omnia clausa sunt sub figuris, et bona quidem aeterna sub nomine terrae
Chanaan, terrae quasi lacte et melle manantis; mala vero sempiterna, sub
nominibus famis, pestilentiae, gladii, malarumque bestiarum reddenda
significat pro meritis. Talis namque et ita quodammodo puerilis sensus
erat carnalis populi in illius statu temporis, ut nonnisi praesentia
diligere prospera, nonnisi praesentia metuere sciret adversa. Hinc
primus, ut jam dictum est, coelestis regni gloriam patenter expressit
verbis, addita vi musicae dulcedinis et ordine composito divinae
religionis, volente Domino sanare Israel, scilicet ut sano corde terrena
parvipenderet, coelestia magis desideraret. At vero psalterium istud,
sive haec cithara, cui Pater hoc dixit: Exsurge gloria mea, exsurge
psalterium et cithara, multo amplius hoc egit sic aperiendo os suum, ut
Matthaeus scribit: Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum
coelorum (Matth. V), etc. Nimirum haec exspectationi carnalis Israel
valde contraria sonuerunt, beatificando pauperes, mites, lugentes,
esurientes ac sitientes justitiam, misericordes, mundicordes, pacificos
et persecutionem propter justitiam sustinentes. Aliter namque sentiebat
carnalis Israel, scilicet beatos esse tantum illos qui prosperarentur in
via hujus saeculi, quibus veraciter ut essent superbi, immites, sive
tyranni ridentes, atque exsultantes, quamvis in rebus pessimis,
inexpertes miseriarum atque idcirco nescientes compati miseris,
luxuriantes omni voluptate cordis et corporis, belligerantes atque
bellicis elatos triumphis valentes per potentiam quos vellent occidere
ac persequi. Profecto sensus hic magna erat infirmitas. Ille autem
sanare volebat Israel, ut sane saperet. Adversus utrumque revelata est
iniquitas Ephraim, id est, persecuti sunt eos omnes illi qui noluerunt
sanari. Primum quis nesciat quanta David ille regni Dei psaltes adversa
pertulit, quanta mala passus est ab illis? usque adeo quo gratis illum
odio habuerunt, ut filium quoque illius Absalon regem sibi facerent,
quia non alium habuerunt, quo duce consurgentes regno eum depellerent.
Mortuo Absalon, secuti sunt Seba filium Bochri, illo mortuo subticuerunt
victi et inviti per sapientiam ejusdem David filiique ejus Salomonis,
sed deinde mox ubi occasio data est per imprudentiam Roboam, cervices
suas excusserunt, regemque alium et Deos alienos, id est vitulos aureos
sibi fecerunt (IV Reg. XVII). Haec fuit iniquitas Ephraim, et haec
malitia Samariae, quia videlicet Jeroboam de tribu Ephraim, malum hoc
inique gessit, et Samaria per quam totum ejus regnum intelligitur (fuit
enim metropolis decem tribuum), hoc ipsum malitiose suscepit, scilicet
invidendo domui David, invidendo et dedignando tribui Juda, quod sibi
tantum ex illa tribu reges deberent esse destinati. Dixerunt enim quodam
loco viri Israel ad regem David: Quare te furati sunt fratres nostri
viri Juda, et transduxerunt regem et dominum ejus Jordanem? Et
respondens omnis vir Juda, quia propinquior, inquit, mihi est rex. Et
respondens vir Israel, decem partibus, ait, major ego sum (II Reg. XIX).
Ita commota seditione quidam vir Belial nomine Seba filius Bochri
cecinit buccina, et ait: Non est nobis pars in David, neque haereditas
in filio Isai (II Reg. XX). Denique ex dictis et factis hujuscemodi
palam datur intelligi quaenam illa fuerit malitia Samariae, de qua nunc
loquitur hic; quia nimirum scissurae illius causa fuit invidentia, quae
veraciter malitia dici potest, quia cuncta malitiosarum machinamenta
cogitationum parit. Maxime vero tunc iniquitas, quaecunque sit, malitia
meretur dici, quando sic se exercet ut cum sapientia vel ratione
incedere possit videri. Sapienter autem sive rationabiliter Samaria
fecisse sibi videri poterat, sequendo regemque faciendo Jeroboam de
tribu Ephraim, quia patriarcha Jacob cum benediceret filios Joseph
Manassen et Ephraim, iste quidem, ait, scilicet Manasses, erit in
populos et multiplicabitur, sed frater ejus junior major illo erit, et
semen illius crescet in gentes (Gen. XLVIII). Et in Paralipomenon
legimus: Ruben quippe primogenitus erat Israel, sed cum violasset torum
patris sui, data sunt primogenita ejus filii Joseph filii Israel (I Par.
V). Et quidem pluraliter dixit filiis Joseph, sed cum ille, ut jam
dictum est, Ephraim juniorem priori praetulerit, jure sibi tribus
Ephraim de primogenitis videbatur gloriari. Itaque peccatum Samariae
recedentis a domo David et invidentis tribui Judae, ut ex ea reges aut
principes deberent germinari, recte malitia debuit nuncupari, quia cum
contra veritatem et rationem ageret, rationis et divinae auctoritatis
patrocinio non carere sibi visa est. Et notandum qualiter dixerit huic:
Revelata est iniquitas Ephraim et malitia Samariae. Non dixit, exorta
est sive oriri coepit iniquitas, cum sanare vellem Israel, sed revelata
est, latebat, quandiu duces vel principes habebat Israel, qui illum
cogerent ad cultum Dei, qualium optimus vel maximus fuerat David.
Revelabatur autem quando morientes decedebant illi, sicut quodam loco
Scriptura dicit: Cumque Dominus judices suscitaret, in diebus eorum
flectebatur misericordia, et audiebat afflictorum gemitus, et liberabat
eos de caede vastantium. Postquam autem mortuus esset judex,
revertebantur, et multo majora faciebant, quam fecerant patres eorum,
sequentes deos alienos et adorantes eos. Non dimiserunt adinventiones
suas, et viam durissimam per quam ambulare consueverant (Judic. II).
Eodem modo tunc revelata est eadem iniquitas, eadem malitia, quando
decesserat David, quo regnante, non audebat revelari, imo et multo majus
tunc revelata est quam eatenus aliquando revelata fuisset. Prius namque
urgente aliqua calamitate, et clamantibus illis ad Dominum cum
tribularentur suscitato Salvatore aliquo, id est judice bono,
convertebantur ad Dominum, et deos alienos relinquebant. Extunc autem
quando sic revelata est ut illos facerent vitulos, nunquam ab eisdem
vitulis recesserunt, sicut manifeste de singulis regibus Scriptura
dicit, quia a peccatis Jeroboam non recesserunt. Hanc iniquitatem sive
malitiam adhuc propheticus sermo persequens, protinus addit: Quia
operati sunt mendacium, et fur ingressus est spolians, latrunculus
foris. Mendacium quippe sunt operati, dicendo de vitulis, qui utique non
erant dii, isti sunt dii tui, Israel, qui te eduxerunt de terra Aegypti
(III Reg. XII). Ad illud opus ut fieret, et diabolus invisibiliter, et
Jeroboam visibiliter operatus est. Pulchre ergo et veraciter dictum: Fur
ingressus est spolians, scilicet diabolus animas furtim devorans per
inspiratam occulte malitiam, et latrunculus foris, videlicet Jeroboam
latro visibilis, qui foris, id est exterius idola fabricans, extra domum
sive partem Domini, et peccare faciens Israel, nimirum grande et crudele
latrocinium fecit. Diximus qualiter illo tempore regnante seu jam
decedente David, iniquitas Ephraim et malitia Samariae revelata fuerat,
cum sanare vellet Dominus Israel. Dicamus nunc qualiter novissimo
tempore, cum in adventu suo Salvator itidem Israel sanare vellet,
similis iniquitas vel malitia, imo et multo major secundum similitudinem
illius revelata sit. Cum, inquit, sanare vellem Israel, dicat hoc
sanator et salvator Israel, sanitatis illius auctor, de qua cum
praemisisset paulo ante dicens ipse: In tribulatione sua mane consurgent
ad me, verba ipsorum consurgentium protinus intulit hoc modo: Venite et
revertamur ad Dominum, quia ipse cepit et sanabit nos (Ose. VI), de qua
sanatione sive sanitate, id est peccatorum remissione primaque
resurrectione, quae est resurrectio animae, jam eodem loco dictum est.
Cum enim illa sanitate sanare vellet Israel Deus homo factus
praesentialiter atque visibiliter incipiens praedicare, et sic dicere:
Poenitentiam agite, appropinquabit enim regnum coelorum (Matth. IV),
tunc revelata est iniquitas Ephraim et iniquitas Samariae, id est illa
iniquitas Judaeorum, illa malitia Scribarum et Pharisaeorum, cujus typus
exstitit illa iniquitas Ephraim et illa malitia Samariae, de qua jam
secundum litteram vel historiam dictum est: Exagitavit enim illos
spiritus nequam (I Reg. XVI), ut poenitentiae doctorem cum verbo
praedicationis, opera quae nemo alius fecit facientem deriderent,
persequerentur et blasphemarent, exempli gratia, dicendo: Daemonium
habes (Joan. VIII). Itemque in Beelzebub principe daemoniorum ejicit
daemonia (Matth. XII). Non enim placebat illis Christus talis
praedicator, poenitentiae doctor, paupertatis persuasor atque exemplar
humilitatis, magister mansuetudinis, monitor ad lugendum pro peccatis,
declamator justitiae et conquisitor misericordiae, munditiae cordis
collaudator, pacis remunerator et eorum qui persecutionem patiuntur
propter justitiam (Matth. V) consolator. Quare? Quam ob causam talia
praedicantem repulerunt, odio habuerunt atque impugnaverunt? videlicet
quia cuncta his contraria sapiebant et diligebant, talemque sibi
cupiebant advenire Messiam, qui illos in hoc saeculo extolleret,
gentiumque pacem eo usque turbaret, donec omnes fines terrae ditioni
illorum per bella bellorumque triumphos subjugaret, aureamque ac
gemmatam illis Hierosolymam in terris construeret, atque in caeteris his
similibus eorum cupiditatem omnino, sicut littera prophetica plerisque
in locis sonare videtur, corporaliter expleret. Tamen illorum
intentionem sensumque ipse quodam loco breviter exprimens: Quomodo,
inquit, potestis vos credere, qui gloriam ab invicem accipitis; et
gloriam quae a solo Deo est, non quaeritis? (Joan. V.) Persecuti sunt
ergo sanare volentem tanquam phrenetici medicum percutientes antidotum
porrigentem, nec ante destiterunt, donec tradentes illum negarent ante
faciem Pilati, praeeligentes Barabbam latronem, auctorem seditionis,
eumdemque regem suum postulantes crucifigi (Matth. XXVII). Hoc modo
revelata in illis, imo impleta ab illis est iniquitas Ephraim, et
malitia Samariae, et sic impleverunt mensuram patrum suorum, et sic
revelaverunt ac testificati sunt quod essent consentientes patribus
eorum. Nam quod incoeperunt illi, recedendo a domo David et occidendo
prophetas Domini; hoc isti adimpleverunt, crucifigendo filium David,
Filium Dei, et deinde occidendo, crucifigendo, flagellando, et de
civitate in civitatem persequendo prophetas et sapientes et Scribas,
quos ille misit. In omnibus his operati sunt mendacium, mentientes
adversus eumdem regem suum quem negaverunt, et velut malum ac seductorem
accusaverunt. Perspicuum quoque illud est in illis, quod sequitur: Et
fur ingressus est spolians, latrunculus foris. Fur namque Judas
proditor, et latrunculus coetus pharisaicus exstitit. Judas namque
loculorum Domini erat fur, sicut evangelista testatur, quia fur erat et
loculos habens, ea quae mittebantur, portabat (Joan. XII). Porro
Pharisaei et sacerdotes in templo latrocinabantur, praedam de populo
facientes, vendendo et emendo, unde cum ejiceret eos (Matth. XXI),
sumptum de Isaia testimonium protulit, dicens: Scriptum est: Domus mea
domus orationis vocabitur (Isa. LVI), et mox illud de Jeremia subjunxit:
Vos autem fecitis illam speluncam latronum (Jerem. VII) Ille fur intus
inter discipulos Domini Jesu pseudodiscipulus et fictus amicus, et ille
latrunculus foris, id est manifestus hostis, consilium simul inierunt,
et, sicut jam dictum est, mendacium operati sunt, cujus videlicet
mendacii maximus opifex, Caiphas, sic mentitus est, toto conspirante
illo concilio malignantium ad decipiendum miserum populum. Expedit vobis
ut unus moriatur homo pro populo, et non tota gens pereat, ne forte
veniant Romani, et tollant nostrum et locum, et gentem (Joan. XI). Adeo
cum sanare vellet Dominus Israel, ille more suo sanari noluit, sicut
aliis verbis declamans dixit: Hierusalem, Hierusalem, quae occidis
prophetas, et lapidas eos qui ad te missi sunt, quoties volui congregare
filios tuos, quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas, et
noluisti? (Matth. XXIII.) Sequitur: Et ne forte dicant in cordibus suis,
omnem malitiam eorum me recordatum, nunc circumdederunt eos
adinventiones suae, coram facie mea factae sunt. Magna et vera
confirmatio justi judicii Dei sive ultionis, quam praemiserat dicens:
Sed et Juda pone messem tibi (Ose. VI), messem, sicut jam dictum est,
appellans illius immensitatem excidii, qua a Romanis erant perdendi. Ne
forte, inquit, dicant in cordibus suis, omnem malitiam eorum me
recordatum. Ac si dicat: Ne forte murmurent, et quasi injustam
reprehendant sententiam dicentis: Ut veniat super vos omnis sanguis
justus, qui effusus est super terram, a sanguine Abel justi (Matth.
XXIII), ut quod vindicatum est in patribus iterum vindicetur in filiis,
omnis causa illis tollitur justae reprehensionis. Solent namque Judaei
adversus hujusmodi respondentes dicere nobis: Cur hoc tempore vindicari
in nos arbitramini, in quod olim vindicatum fuit? Exempli gratia: Cum
dicimus eis, illud quoque peccatum, quod olim in deserto fecerunt patres
eorum, faciendo vitulum et adorando illum, hoc tempore visitari super
illos, quando sic excaecati sunt; respondent nobis illius malitiae tunc
Dominum fuisse recordatum, siquidem tunc ex illis in una die viginti
tria millia ceciderunt. Haec dicentes non advertunt quia, postquam illud
factum est per manus filiorum Levi, quibus et Moses ait: Consecrastis
manus vestras hodie Domino unusquisque in filio et fratre suo (Exod.
XXXII): deinde cum oraret Moses dicens: Dimitte eis hanc noxam; ipse
respondens: Angelus, inquit, meus praecedet te, ego autem in die
ultionis visitabo et hoc peccatum eorum (ibid.). Igitur, ne forte
dicant, ait, in cordibus suis, omnem malitiam eorum me recordatum, id
est, singula quaeque peccata temporibus suis punisse me, atque idcirco
non debere nunc omnia venire super generationem istam, dico illis, quia
nunc circumvenerunt eos adinventiones suae, videlicet quasi longus
funiculus, quia cuncta priorum generationum peccata imitati sunt, et
illae adinventiones coram facie mea factae sunt, quia nulla poenitentiae
satisfactione illa delere curaverunt. Tales sunt adinventiones eorum
quae illos circumvenerunt, taliter causas mortis in uno homine
adinvenerunt, ut merito dictum sit, et merito fieri debuerit illud
dictum: Venient haec omnia super generationem istam (Matth. XXIII).
Omnes enim, quicunque a sanguine Abel justi justos homines vel prophetas
occiderunt, similes sese fecerunt Cain, qui Abel interfecit (Gen. IV);
similes Saul, qui David persecutus est, et propter illum sacerdotes
Domini LXXXV viros trucidavit, et civitatem illorum percussit in ore
gladii (I Reg. XXI); similes Jezabel et Achab, qui Naboth justum et
caeteros prophetas Domini occiderunt (III Reg. II). Atque idcirco recte
iniquitates illorum et omnium quicunque tales exstiterunt, isti in
generatione sua portaverunt. Quaenam sunt adinventiones illae quae eos
circumvenerunt et per quas omnibus illis similes se fecerunt? Ait: In
malitia sua laetificaverunt regem, et in mendaciis suis principes. Omnes
adulterantes, quasi clibanus succensus a coquente. Quievit paululum
civitas a commistione fermenti, donec fermentaretur totum. Dies regis
nostri. Coeperunt principes furere a vino. Extendit manum suam cum
illusoribus, quia applicuerunt quasi clibanum cor suum, cum insidiaretur
eis. Tota nocte dormivit, coquens eos; mane ipse succensus, quasi ignis
flammae. Quis iste fuit rex, et qui isti principes, quos et in malitia
sua, et in mendaciis suis laetificaverunt adulterantes, sic succensi
quomodo succenditur clibanus a coquente? Et quidem sensus est utilis,
qui et si non palam invenitur, in gestis tamen potest conjici, quod ita
factum sit. Rex Hieroboam et principes ejus, qui faventes illi ad omne
facinus paruerunt, hoc modo laetificaverunt. Mysterium propheticum de
nece Salvatoris, de quo nunc loquebamur, paululum differimus, ne
conjecturam utcunque rationabilem atque probabilem nos neglexisse
videamur. Omnes adulterantes, id est a proprio viro, Deo, recedentes,
quasi clibanus a coquente, quia sicut clibanus succenditur ut coquat
panes, ita illi succensi sunt malitia Hieroboam et igne idololatriae.
Quievit paululum civitas a commistione fermenti, donec fermentaretur
totum. Fabricatis quippe idolis, non vim fecit Hieroboam populo ut ea
coleret, ne forte quibusdam causa Dei religionis resistentibus, cultura
idolorum evacuaretur. Ideoque paululum quievit civitas, donec propria
voluntate populus regi consentiret, ut primum principes, deinde
satellites illorum regi et principibus faventes, ad ultimum omnis
populus corrumperetur. Et hoc est quod dicit, donec fermentaretur totum.
Quae enim sponte fiunt, diu permanent; quae autem necessitate, cito
solvuntur. Hoc considerans Hieroboam, maluit sponte quam coacte populum
subire novam idolorum culturam. Itaque succensa totius populi massa in
veneratione vitulorum, coeperunt dicere ad fores Hieroboam: Dies regis
nostri, subauditur iste est, et quem nobis festivum noster constituit
imperator. Hunc celebramus, in hoc gaudemus, in hoc vitulos aureos
adoramus, ita clamante populo, Coeperunt, inquit, principes furere a
vino, id est, non solum non sunt irati qui debuerant rectores esse
populi, sed insuper intelligentiam suae mentis amittentes, coeperunt
furere a vino, videlicet amentiam passi tam luxuriae quam idololatriae.
Quid ad haec ille rex? Extendit, inquit, manum suam cum illusoribus,
quia applicuerunt quasi clibanum cor suum, cum insidiaretur eis.
Illusores quippe erant principes qui populo nequiter illudebant, eumque
a Deo suo longe abducebant, errori ejus consentiendo, gratulantes quod
applicuissent cor suum quasi clibanum, ut eos succenderet ille rex, et
idololatriae flammis ardere faceret. Cum illis illusoribus, cum ejusmodi
principibus manum suam extendit, quasi benedicendo et pro facili
consensu grates agendo, cum insidiaretur eis, id est, cum iniquum penes
se haberet consilium, ut eos omnino averteret a templo Domini, ne
pergendo Hierosolymam causa adorandi et sacrificandi paulatim
resipisceret, et unum eumdemque cum Juda regem rursus susciperet, talia
machinando, tota, inquit, nocte dormivit, coquens eos; mane ipse
succensus quasi ignis flammae. Et est sensus: Postquam ignem malitiae
cordibus eorum immisit, et vidit eos furere, nullumque esse qui suae
resisteret voluntati, tota nocte dormivit, hoc est, securus jacuit,
versutus in tenebris, coquens eos igne impietatis, mane autem ipse
succensus flammis suorum scelerum venit ad immolandum. Haec secundum
conjecturam magis quam secundum historiam de praeterito tempore narrata
utcunque valeant, nos illud attendentes quia propheta est, et tantae
profunditatis sibi conscius ut in fine voluminis dicat illud, quod jam
saepe commemoratum est: Quis sapiens et intelliget ista, intelligens et
sciat haec? (Ose. XIV.) Nos ad mysterium Salvatoris supra coeptum
recurramus, et in futurum tempus respicientem prophetam, intellectuali
oculo sequi contendamus. Istae sunt iadinventiones eorum, adinventiones
Judaeorum, quae illos circumvenerunt, quas effugere non potuerunt,
propter quas bellica Romanorum falce, ut secarentur ut arida messis,
judicati atque damnati sunt. In malitia sua laetificaverunt regem et in
mendaciis suis principes, omnes adulterantes quasi clibanus succensus a
coquente. Isti adulterantes illi sunt, quorum scelus alius propheta
praevidens: Audite, inquit, verbum Domini, principes Sodomorum;
percipite auribus legem Dei mei, populus Gomorrhae (Isa. I). Praevidebat
namque sacrilegium Judaeorum et illam noctem qua insanierunt adversus
Dominum et adversus Christum ejus, non sine quadam similitudine
Sodomorum. Nota quippe vetus historia est, quia cum hospitaretur Dominus
apud Loth, viri civitatis vallaverunt domum ipsius ipsa nocte, a puero
usque ad senem, omnis populus simul vocaverunt Loth et dixerunt ei: Ubi
sunt viri qui ad te introierunt nocte (Gen. XIX), etc. Secundum
similitudinem illorum, isti quasi clibanus succensi a coquente diabolo,
illa nocte paschali post esum agni sui, crapulati et ebrii
circumdederunt Dominum, et tenuerunt eum ut traderent gentibus ad
illudendum, et flagellandum et crucifigendum (Matth. XX). In illa
malitia sua laetificaverunt regem. Quem regem? Utique Pontium Pilatum
sive etiam ipsum Caesarem, quem se laetificare putaverant adulando, et
dicendo: Non habemus regem nisi Caesarem (Joan. XIX). Nam Pilatum recte
hic regem dici confirmat illud de Actibus apostolorum, ubi cum dixissent
fideles orantes: Domine, tu qui fecisti coelum et terram, mare et omnia
quae in eis, qui Spiritu sancto per os patris nostri David pueri tui
dixisti (Psal. II): Quare fremuerunt gentes, et populi meditati sunt
inania? Astiterunt reges terrae, et principes convenerunt in unum
adversus Dominum et adversus Christum ejus, continuo subjunxerunt.
Convenerunt enim vere in civitate ista adversus sanctum puerum tuum
Jesum, quem unxisti, Herodes et Pontius Pilatus cum gentibus, et populis
Israel (Act. IV). Reges illos, de quibus scriptum fuerat: Astiterunt
reges terrae, Pontium Pilatum et Herodem ille Scripturae locus testatur
fuisse. Et recte, tetrarchae enim erant, id est singuli quartae partis
regni Judaici reguli isti. Pontius Pilatus, Herodes, Philippus et
Lysanias illum talem suum regem in malitia sua Judaei laetificaverunt,
in eo quod Dominum Jesum comprehenderunt, eique crucifigendum
tradiderunt. Loquebatur quidem verba quasi tristia, dicendo: Ego in eo
nullam invenio causam, et caetera his similia, lavans etiam manus suas
et dicens: Mundus ego sum a sanguine justi hujus, vos videritis (Matth.
XXVII), sed mentiebatur homo expers veritatis, et propria possessio
mendacii. Etenim is cui, dicente Domino, Ego in hoc natus sum, et ad hoc
veni in mundum, ut testimonium perhibeam veritati: omnis qui est ex
veritate, audit meam vocem, continuo procaciter dixit: Quid est veritas,
et non exspectato responso, iterum exivit (Joan. XVIII). Quam longe
putas a veritate, et quam mendax exstitit? Imo non solum mendax, verum
etiam simulator et callidus, simulans justitiam quasi pius, cum impie
laetaretur. Dicit aliquis: Quae causa vel necessitas illi erat, ut cum
laetaretur, tristitiam simularet? Nimirum Romani imperii, quae tunc
vigebat, saecularem justitiam timebat, ne vocaretur in jus, eo quod
hominem occidisset innocentem, poenamque subiret homicidii. Quod tamen
postea contigit. Hic erat timor ejus, quem et evangelista memorat, ubi
cum dixissent Judaei: Nos legem habemus et secundum legem debet mori,
quia Filium Dei se fecit, continuo subjunxit: Cum ergo audisset Pilatus
hunc sermonem, magis timuit (Joan. XIX). Sed adhuc videtur illum
excusare Dominus ipse, cum dicit: Propterea qui tradidit me tibi, majus
peccatum habet (ibid.). Non excusat homicidam, sed in comparationem ejus
Judaicum scelus magis condemnat. Pilatus namque, qui neque legem neque
prophetas accepit, sic in nece Domini accusatur tanquam reus homicidii,
quia nihil aliud quam hominem illum esse scire potuit. Judaeus autem ex
lege et prophetis convincitur, quia non tantum hominem, sed et Regem et
Deum suum tradidit, ac perinde majus peccatum habet, de quo excusationem
non habet. Igitur in malitia sua laetificaverunt Pilatum regem sive
tetrareham aut praesidem, imo non tantum regem, sed et reges, Pilatum et
Herodem. Ut enim cognovit Pilatus, ait evangelista, quod de Herodis
potestate esset, remisit eum ad Herodem, qui et ipse Hierosolymis erat
illis diebus. Herodes, viso Jesu, gavisus est valde (Luc. XXIII),
scilicet visu miraculorum ejus sperans regiam ac superbam oculorum
suorum curiositatem pascere vel satiare. Sequitur enim: Erat enim
cupiens ex multo tempore videre eum, eo quod audierat multa de illo, et
sperabat signum aliquod videre ab eo fieri. Cumque nihil responderet,
sprevit illum Herodes cum exercitu suo, et illusit, indutumque veste
alba, remisit ad Pilatum. Et facti sunt amici Herodes et Pilatus in ipsa
die. Nam antea inimici erant ad invicem (Luc. XXIII). Haec fuit laetitia
illorum, convenire in amicitiam et consensum ad illudendum et perdendum
Dominum. Porro principes, quos in mendaciis suis itidem laetificaverunt,
maxime principes sacerdotum Annas et Caiphas exstiterunt, qui inique
laetabantur quando secundum voluntatem ipsorum turbae mentiebantur,
clamantes illum seductorem magnum, malefactorem, dicentes: Quia
invenimus hunc subvertentem gentem nostram, et prohibentem tributa dari
Caesari (ibid.), et caetera his similia. Quievit, inquit, paululum
civitas ex commistione fermenti donec fermentaretur totum. Festivitas
Judaeorum, qua imminente Dominus quaerebatur ad occidendum, notum est
quia festivitas erat azymorum, et ab illa vespera, qua traditus est,
usque ad diem octavum, juxta praeceptum legis fermentatum non
inveniebatur in domibus eorum (Deut. XVI). At illi fermentati in
semetipsis erant fermento veteri, fermento malitiae et nequitiae (I Cor.
V). Opportune ergo tunc civitas habuisse denotatur commistionem
fermenti, quando vanissime cavebat exterius fermentum in panibus, et non
timebat fermentari intrinsecus malitiosis et sanguineis apparatibus. Ab
ejusmodi fermenti commistione paululum civitas conquievit, quia postquam
illo consilio malignantium fuere fermentati, cogitantes ut interficerent
eum, paululum se continuerunt et quieverunt Judaei Hierosolymitani,
propter turbas quae ascenderant de civitatibus vel regionibus aliis,
quae et susceperunt illum cum ramis palmarum, clamantes: Hosanna filio
David (Matth. XXI). Hinc est illud, quod cum concilium fecissent, ut eum
dolo tenerent et occiderent, dicebant, inquit evangelista: Non in die
festo, causamque subjungit: Ne forte tumultus fieret populi (Matth.
XXVI). Quod utique non dicebant intentione religionis, ut haberet
festivitas ornamentum pacis, sed ne de manibus eorum tolleretur auxilio
ejus, qui ad diem festum convenerat, populi. Nam ubi traditor accessit,
qui traderet illum sine turbis, in ipsa festivitatis nocte exierunt ad
comprehendendum illum, contra morem religionis, contra edictum legis.
Cum enim dixisset lex: Fasciculumque hyssopi tingite in sanguine qui est
in limine, et aspergite ex eo superliminare et utrumque postem, istud
quoque addidit, nullusque vestrum egrediatur ostium domus suae usque
mane (Exod. XII). Ita male et maligna intentione civitas quae epulari
debebat in azymis quievit, ex quo fermentari coeperat commistione illius
fermenti, quod commistum fuerat maligni collectione concilii, agentibus
hoc senioribus et Scribis et Pharisaeis et principibus sacerdotum, ut
quiesceret donec fermentaretur totum, id est, donec magis ac magis omnes
in eumdem confirmarentur iniquitatis consensum. His dictis repente
propheta voces eorum, qui Dominum comprehenderant, horribiles inclamat:
Dies regi nostri. Puta illos dixisse: Honor regis nostri honor et
fidelitas Caesaris, non enim habemus regem, nisi Caesarem, et illi
honorem in hac die fecimus, capiendo hunc qui prohibebat tributa dari
Caesari. Dies hic memorialis illi sit, pro cujus honore et fidelitate
istum, qui se dicit regem esse, illudimus, conspuimus, spinis coronamus,
flagellamus, crucifigimus. Haec et hujusmodi dicentes: Coeperunt,
inquit, principes furere a vino. Veraciter animo coeperunt furere quia
non jejuni aut sobrii mane, sed crapulati et ebrii comprehenderunt illum
in vespere clauso jam die, in illa festivitate, in illa paschali nocte,
quando nimirum delectabile illis de more fuisse nemo ambigat, opulenter
coenare atque affatim potare. Poti et pleno ventre resoluti, modum
furori nescierunt ponere, persequentes hominem inopem et mendicum, et
compunctum corde mortificare (Psal. CVIII). Hinc illud est inter caetera
in persona ejus dictum: Adversum me loquebantur sive exercebantur, qui
sedebant in porta, et in me psallebant qui bibebant vinum (ibid.).
Biberant enim, ut jam dictum est, illa nocte vinum, atque perinde
ebrietate augente furorem, psallebant in eum: psallebant, inquam, non
sicut David laudem Dei, sed strepebant vocibus horrisonis, opprobria
decantantes et blasphemiam nominis Dei, sicut ait ipse: Et opprobria
exprobrantium tibi ceciderunt super me (Psal. LXVIII). Sequitur:
Extendit manum suam cum illusoribus, qui applicuerunt quasi clibanum cor
suum, cum insidiaretur eis. Tota nocte dormivit coquens eos, mane ipse
succensus quasi ignis flammae. Quis extendit manum suam cum illis
illusoribus? Nimirum Pilatus jam dictus. Quomodo extendit manum suam?
Profecto cohortem mittendo ad capiendum Dominum, sicut testatur
evangelista cum dicit: Judas ergo cum accepisset cohortem, et a
pontificibus et Pharisaeis ministros, venit illuc cum laternis et
facibus et armis (Joan. XVIII). Nam cum sic distinguit, cum accepisset
cohortem, et a pontificibus et Pharisaeis ministros, palam dat intelligi
quia ministros quidem a pontificibus et Pharisaeis accepit, cohortem
vero a praeside, penes quem et cohortes et caeteri militares imperii
Romani erant ordines. Itaque manum suam extendit cum illusoribus, manum
utique militarem, id est cohortem, misit, Pharisaeis et pontificibus
suos pariter ministros mittentibus. Et recte hic illusores appellantur,
quia nocte illa, cum tenuissent Dominum, illuserunt eum exspuendo in
faciem ejus, colaphis caedendo, et palmas dando in faciem ejus, et
caetera faciendo, quae in Evangelio legimus. Qua fiducia fretus, taliter
extendit manum suam? Quia applicuerunt, inquit, quasi clibanum cor suum,
id est, quia bene conscius erat quod per invidiam tradidissent eum. Illo
invidiae confisus incendio manum suam extendit, in eo quod ad
comprehendendum illum cohortem misit, cum insidiaretur eis, id est, ita
ut insidiaretur eis, ita ut flammam invidiae magis ac magis accrescere
faceret in eis. Dicebat enim: Quid igitur faciam de Jesu, qui dicitur
Christus? (Matth. XXVII.) Item, cum adduxisset eum foras et sedisset pro
tribunali: Ecce, inquit, rex vester. Clamantibus illis: Tolle, tolle,
crucifige eum. Regem vestrum, inquit, crucifigam? (Joan. XIX.) Talia
dicendo nimirum insidiabatur eis, id est, hoc agebat, ut invidiae
flammam magis ac magis augesceret in eis. Et vide nequitiam hominis
mendacissimi, callidi et insidiatoris. Tota, inquit, nocte dormivit
coquens eos, mane ipse succensus, quasi ignis flammae. Qua nocte tota
illa dormivit? Nimirum eadem nocte qua manum suam extendit, id est,
cohortem misit. Nusquam enim adfuit persona ejus vel interfuit tota
nocte illa, qua illi velut clibanus succensi, furiose in illum ardentes
insanierunt, conclamando, conspuendo, colaphis caedendo, palmas in
faciem ejus dando. Inter haec intus continuit se usque mane, et tunc
apparuit ipse succensus quasi ignis flammae. Siquidem Mane facto, inquit
evangelista, vinctum adduxerunt eum et tradiderunt Pontio Pilato
praesidi, videlicet, consilium ineuntes, ut eum morti traderent (Matth.
XXVII). In illo consilio is, qui tota nocte dormierat, Pilatus, quasi
ignis flammae succensus in verba prorupit, ardens pariter et succendens,
et ardentes instigans verbis supra memoratis, ne ab illo, quo ardebant,
invidiae incendio refrigescerent. Quid multa? Omnes calefacti sunt quasi
clibanus, et devoraverunt judices suos. Omnes, inquit, calefacti sunt,
seditio convaluit, et vidit ipse Pilatus, imo videre gavisus est gaudio
maligno, quod seditio convalesceret, nihilque proficeret cogitando, quod
ullam in eo causam inveniret, et fingendo mirari se quod instarent, ut
regem ipsorum crucifigeret. Ita omnes calefacti flamma zeli et invidiae,
quasi clibanus: omnes, inquam, principes sacerdotum et ipse Pilatus,
Scribae et Pharisaei, persuadentes turbis Judaeorum, conclamantes,
milites praesidis illudentes, et omnia quae scripta sunt peragentes. Sed
quid? Et devoraverunt, inquit, judices suos. Miro modo dictum, quod
judices suos devoraverunt. Vae devoratoribus illis, quia devoraverunt,
id est condemnaverunt, illos a quibus judicandi sunt. Judicum primus
ipse est Dominus Jesus Christus, venturus judex vivorum et mortuorum;
caeteri vero judices apostoli sunt, quibus ipse locutus est: Sedebitis
et vos super sedes duodecim, judicantes duodecim tribus Israel (Matth.
XIX). Istos, quantum in ipsis fuit, devoraverunt, quia videlicet ipsum
Dominum sic se occidere putaverunt, ut omnino moreretur et periret nomen
ejus. Apostolos autem in fugam converterunt, et maximum ex illis Petrum
negare compulerunt. Igitur miseri, atque a misericordiae foribus
excludendi, mira infelicitate illos devoraverunt, quos judices habituri
sunt, illos judices habituri sunt, quos devorarunt, quo modo vel in
quantum potuerunt. Sequitur: Omnes reges eorum ceciderunt, non est qui
clamet in eis ad me. Hoc et de illius temporis statu, quo vitulos aureos
coluerunt, et de tempore jam dictae passionis Dominicae recte
intelligendum est. Nam et tunc ita ceciderunt omnes reges decemtribuum,
ut non esset vel unus qui recederet a peccatis Jeroboam. Et itidem
quando Christum condemnaverunt, ita reges eorum ceciderunt, ita rectores
vel principes eorum excaecati sunt, ac velut rami fracti corruerunt, ut
non sit in eis qui clamet ad Dominum. Clamant quidem, sed non ad
Dominum, imo contra Dominum, blasphemando Christum Deum et Dominum. Quod
et si extunc clamare et sacrificare contendunt, resultat eis illud
propheticam: Et cum extenderitis manus vestras, avertam oculos meos a
vobis, et cum multiplicaveritis orationem, non exaudiam, manus enim
vestrae sanguine plenae sunt (Isa. I). Ita cadendo quales facti sunt?
Ait: Ephraim in populis ipse commiscebatur. Ephraim omnis ille dicitur,
qui recessit a domo David, magis autem ille populus, qui crucifixit
Christum filium David, quia veraciter sic faciendo recessit a domo
David. Sed et de hac et de illa recessione jam superius diximus, quia
haec illi similis est, imo illic coepta recessio hic consummata est.
Ergo Ephraim, id est, omnis carnalis Israel et carnalis Judaismus, apud
quem non est David, neque semen ejus Christus, in populis commiscebatur
et commiscetur, id est, inter gentes reputatur. Nam contra, Israel verus
inter gentes reputatur, sed habitat solus, juxta illud: Populus solus
habitabit, et inter gentes non reputabitur (Num. XXIII). Item et Moyses
benedicendo loquitur: Habitabit Israel confidenter et solus (Deut.
XXXIII). Hic Israel sanctus et mundus est. Is autem, qui nomine Ephraim
in praesenti loco denotatur, immundus est et sordidus, in populis
commistus. Hoc est quod sequitur: Ephraim factus est subcinericius
panis, qui non reversatur. Quod idem est ac si dicat: Invidiae flammis
quasi in clibano decoctus, sub cinere peccatorum suorum premitur, et ad
poenitentiam non convertitur. Nam sicut panis subcinericius a cinere non
emundatur, nisi reversetur; ita Judaicus populus, qui, ut saepe jam
dictum est, veraciter recessit a domo David, atque idcirco a nomine
Ephraim per spiritum propheticum denotatur, a peccatis suis non
liberatur, quia ad fidem Christi non convertitur. Itaque in populis
commiscetur, populorum nominibus, quibus commistus est et similis factus
est, jure censetur, juxta illud: Pater tuus Amorrhaeus, et mater tua
Cetea (Ezech. XVI). Nec vero tantummodo in populis commiscetur,
verumetiam in malis meritis praefertur. Exempli gratia, cum Dominus
dicit: Viri Ninivitae surgent in judicio cum generatione ista, quia
poenitentiam egerunt ad praedicationem Jonae. Et ecce plus quam Jonas
hic (Matth. XII). Et his similia. Diligenter verba propheticae veritatis
persequamur, quibus iste Ephraim vehementer culpatur. Comederunt alieni
robur ejus, et ipse nescivit; sed et cani effusi sunt in eo, et ipse
ignoravit. Vere manifestum est quia comederunt alieni robur ejus, id est
abstulerunt omnem dignitatem regalem sive principalem, qua olim tanquam
in juventute sua roborabatur. Ecce enim hodie non est illi rex, neque
princeps, aut dux, et ipse, inquit, nescivit. Quid rescivit? Nimirum
illud quod non nescire, sed magnopere scire debuit, quia non prius
comederetur, non prius omnino devoraretur tale illud robur ejus, donec
veniret verum robur et princeps fortitudinis Christus. Sic enim
patriarcha Jacob fuerat praelocutus: Non auferetur sceptrum de Juda, et
dux de femore ejus, donec veniat, qui mittendus est (Gen. XLIX). Quo
tempore venit ille, quem venisse credimus, natum ex utero Virginis, quem
negavit iste Ephraim, factum est istud. Alieni, scilicet gentiles
Romani, comederunt robur ejus, id est, regnum ejus ablatum tradiderunt
suis satellitibus, scilicet Herodi et posteris ejus, et postmodum
venientes insuper tulerunt locum et gentem illius. Hoc ipse nescivit,
imo nescire voluit, ut diceret, aut dicat quia Christus jam venit, si
verus est sermo quem tantus patriarcha dixit. Nec vero taliter
comederunt alieni robur illud, ut possit recuperari, sed ita ut
irrecuperabile sit. Hoc est quod ait: Et cani effusi sunt in eo, et ipse
ignoravit. Ac si dicat: Sicut homini prae senectute canescenti jam non
est spes ut recuperetur in eo robur juventutis; ita populo illi, ex quo
regnum sic perdidit, non est spes recuperandi, nisi illa quae vana est,
et fallax erit, et frustrabitur eum, quando videlicet pro Christo
suscipiet Antichristum. Hoc ipse ignoravit, canos istosin semetipso non
attendit. Vir autem quicunque verus Israelita exstitit vel nunc est,
ipse non ignorat, quia sic senuit et incanuit Ephraim ut jam non sit
sicut heri et nudiustertius, quando toties victus vel captus ab hostibus
post fatigationem captivitatis regnum quasi juvenile robur recuperare
potuit. Eruditus homo canos istos sic intelligit, ut ad similitudinem
respiciat Abrahae senis, et Sarae jamjam decrepitae matris. Sicut enim
illi tunc Isaac genuerunt, quando in illis cani effusi sunt, cum ante
Sara sterilis fuisset (Gen. XXI), ita tunc demum Christus nasci debuit
de populo illo, quando regno ablato invalidus factus est. Quomodo haec
ipse nescivit, aut quomodo ignoravit? Malo nimirum et pessimo inscitiae
vel ignorantiae modo, nolendo intelligere, nolendo scire, repellendo
scientiam hanc, sicut superius Dominus dicit: Quia tu scientiam
repulisti, repellam te, ne sacerdotio fungaris mihi (Ose. IV). Ergo quod
dicitur, et ipse nescivit, et ipse ignoravit, id est ac si diceretur:
Propter culpam superbiae caecatus est quia scire contempsit. Unde et
protinus subditur: Et humiliabitur superbia Israel in faciem ejus.
Superbia namque Israel palam nunc est quod in faciem ejus humiliata sit,
quia propter superbiam contigit caecitas in Israel (Rom. XI), ut
Apostolus ait, velamen quod positum est super cor eorum (II Cor. III),
sicut praesignabat velata exterius facies Mosi, humiliatio superbiae
Israel est. In conspectu omnium, qui revelata facie contemplantur
gloriam Domini, humiliatio quae propter superbiam contigit, cognoscitur
in facie ejus, in corde et sensu ejus. Praeterea sic quoque humiliata
est eadem superbia in faciem ejus, ut tunc ab Assyriis et Babyloniis
captivitatis jugo premeretur, pro eo quod prophetas occidit, et postea
miserabilius a Romanis disperderetur, pro eo quod prophetarum Dominum
Christum crucifixit. Quamvis in eadem humiliatione cervicem subrigeret
adversus Dominum, dicendo: Semen Abrahae sumus, et nemini servivimus
unquam (Joan. VIII), tamen nihilominus servi peccati, sub hominibus
quoque servile jugum ferebant, Romanis serviebant, ut caeteris regnis
servierant, et servitutis ejusdem grave adhuc experimentum capere
habebant, cadentes in ore gladii, et in omnes gentes ducti captivi. in
his omnibus humiliatur quidem, sed nihilominus perseverat superbia, dum
in synagogis suis ipsum quem experti sunt victorem Christum blasphemant.
Hoc est quod sequitur: Nec reversi sunt ad Dominum Deum suum, et non
quaesierunt eum in omnibus his. Vere durae cervicis populus (Exod.
XXXII), qui tot flagellis coercitus, ad Dominum non revertitur. Super
hoc admirans ipse Dominus in Isaia loquitur: Super quod percutiam vos
ultra, addentes praevaricationem? (Isa. I.) Nimirum velut districtus
Dominus, cum omnes virgas et flagella cuncta castigando consumpserit,
miratur servum incorrigibilem et contumacem. Unde hoc? Videlicet quia
velatum et obduratum habent cor, imo quia nec habent cor. Sequitur enim:
Factus est Ephraim quasi columba seducta, non habeus cor. In eo quod non
absolute ait, factus est quasi columba, sed addidit, seducta, bonam
columbae significationem praesenti loco penitus exterminat. Amplius
autem cum apponit adhuc, non habens cor, seductionem ejusdem et
vacuitatem totius boni miro exprimit modo. Siquidem adversus id, quod de
columba pro bona similitudine dici vel scribi solet, non habens fel,
dicitur hic, non habens cor. Quanta putas distantia est inter non
habentem fel et non habentem cor? Quanta, inquam, differentia, columba
habens fel et non habens cor, a columba non habente fel et habente cor,
sejuncta est? Magna profecto et omnino contraria. Sic plane et tanta
dissimilitudine sejunctus est carnalis Israel a spirituali, qualis tunc
erat ille Ephraim, qui seductus est, ut recederet a domo David, et nunc
est iste Judas qui negavit Christum Filium Dei. Columba esse debuit
manendo in simplicitate atque unitate paternae fidei, sed et tunc et
nunc seducente diabolo recessit in felle amaritudinis, in inopia cordis.
Quo recessit? Quo abiit? Aegyptum invocabant, et ad Assyrios abierunt.
Quomodo Aegyptum invocabant? Deos Aegyptios colebant, ex quo corpore et
non mente de Aegypto exierunt. Tunc enim cum vix exissent, vitulum in
deserto fecerunt, et adoraverunt (Exod. XXXII) more Aegyptiorum, sicut
inter eos facere consueverant. Verba quoque ipsorum Aegyptum invocantium
haec fuerunt: Utinam mortui essemus per manum Domini in terra Aegypti,
quando sedebamus super ollas carnium, et comedebamus panes in saturitate
(Exod. XVI). Item: Constituamus nobis ducem, et revertamur in Aegyptum
(Num. XIV). Et his similia. Postquam autem terram adepti sunt tam bonam,
ut Aegyptiacis carnibus vel panibus non indigerent, nihilominus tamen
Aegyptum invocaverunt. Duos enim vitulos fecerunt eadem, imo et majori,
dementia quam olim in deserto fecerant et adoraverant unum. Hoc modo
propter suam ingluviem, atque luxuriam Aegyptum invocantes, ad Assyrios
quoque abierunt et similes illis facti sunt, videlicet per superbiam,
atque ita in populis commisti non tam Israelitae, quam Aegyptii, vel
Assyrii dici meruerunt. Amplius autem, quando, ut saepe jam dictum est,
Christum negaverunt, regemque suum esse Caesarem professi sunt, et non
alium, Aegyptum invocabant et ad Assyrios abierunt, id est, hominum sine
Deo, qui solum diligunt hoc saeculum, et malignorum spirituum sese
socios in damnatione fecerunt. Sed quid sequitur? Et cum profecti
fuerint, expandam super eos rete meum, quasi volucres coeli detraham
eos. Secundum metaphoram columbae seductae et non habentis cor, pulchre
significat quod comprehendantur in superbia sua, qui per superbiam
quidem quasi volando sese extollere ausi sunt, sed nihilominus infirmi
sunt atque invalidi, ut columba. Cum, inquit, profecti fuerint,
videlicet olim, dicendo: Non est nobis pars in David, neque haereditas
in filio Isai (III Reg. XII), et nunc clamando: Non habemus regem nisi
Caesarem (Joan. XVI), tunc expandam rete meum, et quasi volucres coeli
detraham eos, ut neque cum gloriosis et liberis quos aemulantur penna
libertatis volare possint, neque apud me liberi sint, sed poenas dent
vanae spei et praesumptionis, primum in Assyriis et Chaldaeis captivi,
et deinde sub Romanis per totum orbem vinculis et retibus captivitatis
distracti atque compediti. His dictis aequam protinus et justam
accumulat sententiam, dicens: Caedam eos secundum auditionem coetus
eorum. Auditio namque coetus eorum illa exstitit, quam hodieque audimus
et legimus, quia vanum sibi finxerunt timorem, et dixerunt: Si
dimittimus eum sic, omnes credent in eum, et venient Romani, et tollent
nostrum locum et gentem (Joan. XI). Hunc timorem pontifices et Pharisaei
collecto consilio finxerunt, et totum consilium coetus universus
audivit, et aurem libenter apposuit, ut quasi ex necessitate viderentur
occidere Christum. Sed quid econtra illis evenit! Non quia occiderunt
illum cum Romanis regnaverunt, sed potius hoc exigente sub Romanis
poenas dederunt, veneruntque Romani, locumque illis et gentem tulerunt.
Igitur caedam, inquit, eos secundum auditionem coetus eorum, id est,
inducam super eos formidinem quam formidaverunt, quam sibimet
confixerunt, non vere formidantes, sed formidinem ejusmodi veram videri
volentes. Vae eis, quoniam recesserunt a me: vastabuntur, quoniam
praevaricati sunt in me. Et ego redemi eos, et ipsi locuti sunt contra
me mendacia. Ita caedam eos, ut et secundum animam vae illis sit,
quoniam recesserunt a me, et secundum corpus vastentur, quoniam
praevaricati sunt in me. Neque enim tantummodo in legem meam
praevaricati sunt, in meipsum manus miserunt, meipsum tradiderunt ad
crucifigendum. Et vide quam ingrati sint. Ego redemi eos, et olim ex
Aegypto, et nunc a peccatis in sanguine meo, scelus quoque meae mortis
ignoscens illis ita ut dicerem: Pater, dimitte illis; non enim sciunt
quid faciunt (Luc. XXIII), et ipsi pertinaciter contra me mendacia
locuti sunt. Nam et militibus copiosam dederunt pecuniam, dicentes:
Dicite quia discipuli nocte venerunt, et furati sunt eum nobis
dormientibus; et si hoc auditum fuerit a praeside, nos suadebimus ei, et
securos vos faciemus. At illi, accepta pecunia, fecerunt sicut erant
docti. Et divulgatum est apud Judaeos verbum illud usque in hodiernum
diem (Matth. XXVIII). Haec et hujusmodi mendacia contra me locuti sunt,
et loqui non desinunt.
|
|