CAPUT 17

“Ille autem dixit eis: Ego sum, nolite timere. Voluerunt ergo eum accipere in navim, et statim fuit navis in terra ad quam ibant.”

Hoc loco hic evangelista praetermittit, quod Matthaeus non tacuit, quia Simon Petrus magnae fidei et dilectionis ardens erga Dominum Jesum:

“Domine, inquit, si tu es, jube me venire ad te super aquas,”

et illo dicente:

“Veni, descendens de navicula ambulabat super aquas, ut veniret ad Jesum (Matth. XIV).”

Hoc contra suos inimicos quosdam haereticos (qui ab erroris sui qualitate, Phantastici dicti sunt) veritas utiliter providit, ne deesset Christianae fidei os aut spiritus, quo phantasticam quoque blasphemiam leviter exsufflare posset. Fuerunt autem haeretici, qui Dominum nostrum non verum et solidum, sed phantasticum corpus habuisse dicerent, hoc argumento nimis infirmo abutentes, quia super aquas ambulavit. Si, inquiunt, super aquas ambulavit, phantasticum et non verum corpus fuit. Hoc dixerunt tam imperiti quam impii, tam hebetes quam audaces. Nam ejusdem auctoritatis veritas, ejusdem et eadem veritatis auctoritas, Petrum refert ibidem super easdem ambulasse aquas, et non ante coepisse mergi quam timeret (Matth. XIV), videns ventum validum venientem, fortassis in signum et portentum futurae negationis, quia dicturus erat, flante magno vento diaboli in praetorio diaboli:

“Non novi hominem, nescio quid dicis (Matth. XXVI).”

Consequitur ergo, ut Petrum quoque verum fuisse hominem, verumque corpus habuisse denegent, quia et ipse super aquas ambulavit easdem. Sed Petrum verum fuisse hominem, imo purum hominem, id est, solummodo hominem, non etiam Deum fuisse, negare non poterant. Consequebatur ut hostes et negatores verae humanitatis Christi obmutescerent, quia non poterant uno eodemque pro facto, de Christo et Petro contraria rationabiliter praedicare, scilicet unum ambulantem super aquas, verum et purum hominem exstitisse, alium autem, quoniam idem fecisset, verum hominem non esse, verum corpus non habuisse. Tandem discipulis Jesu tranquillitate reddita, optato littore potitis, cum enim vellent eum accipere in navim,

“statim, inquit Evangelista, fuit navis ad terram ad quam ibant.”

Notandum diligenter est, quadrifariam distinctas miserorum necessitates, et nihilominus quadrifariam distinctionem misericordiarum Domini confitentium illi (quas in psalmo centesimo propheta contexuit) in his Domini nostri factis eodem ordine praefiguratas esse, quo idem propheta illas dulcisona digessit confessione. Propheta namque spirituali oculo praevidens gratiam Dei, in tempore beneplacito vocantis, justificantis et magnificantis eos, quos praescivit et praedestinavit (Rom. VIII), conformes fieri imaginis Filii sui, nosque intuens, qui

“a solis ortu usque ad occasum, in aquilone et mari,”

longe a Deo eramus dispersi, primam vocationem nostram Domino confitens:

“Erraverunt, inquit, in solitudine in inaquoso, viam civitatis habitaculi non invenerunt esurientes et sitientes, anima eorum in ipsis defecit. Et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur, et de necessitatibus eorum eripuit eos (Psal. CVI).”

Quod utique in eo fit quod per regenerationem aquae et Spiritus sancti deducimur in viam rectam, ut eamus in civitatem habitationis quam aliter invenire non possemus, sicut ipse ait:

“Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non potest intrare in regnum Dei (Joan. III).”

Hoc autem praefiguratum in eo supra dictum est, quod abeuntem Dominum trans mare Galilaeae, multitudo magna est secuta. Secunda distinctio misericordiarum in psalmo haec est: Quia

“contrivit portas aereas, et vectes ferreos confregit (Psal. CVI),”

id est, actualia peccata quae post baptismum quamplurimi lethaliter incurrunt, prae suae fortitudinis spiritu ad poenitentiam peccatores excitando dissolvit, suscipiens eos de via iniquitatis eorum, mox ut propter injustitias suas humiliantur et assumunt poenitentiae luctum. Item et hoc in eo praefiguratum est, quia

“faciebat signa Dominus noster super his qui infirmabantur,”

ut videntes turbae, celerius se sequerentur. Tertia nihilominus earumdem misericordiarum confessio illorum est, qui famem simul et taedium habentes audiendi verbum Dei, cum fuerint prius et per baptismum ab omni peccato, et postmodum per poenitentiam ab iteratis criminibus justificati, rursus appropinquant morti, obliviscentes manducare panem suum, id est, prae taedio non valentes aspicere illum, in quo vere vivit homo, panem Scripturarum (Deut. VI). De quibus continuo Psalmus praedictus ita subjungit:

“Omnem escam abominata est anima eorum, et appropinquaverunt usque ad portas mortis (Psal. CVI).”

Non enim sicut fames panis ejus, quo solus exterior homo vivit, sic se habet fames quoque panis spiritualis, qui est sermo Dei. Siquidem in fame panis hujus corporalis grave desiderium est, in saturitate fastidium; in fame autem panis illius, id est verbi Dei, grave est fastidium, in saturitate desiderium. Bene ergo de ejusmodi dictum est:

“Omnem escam abominata est anima eorum, quia videlicet siliquas gentilium poetarum, aridumque et vacuum Tullianae facundiae fenum, tanquam grandes delicias esuriunt, Scripturas autem prophetarum et sanctorum Patrum tanquam inanem paleam fastidiunt .”

Quod quidam magnus Divini conviva sermonis jam effectus, si quando, inquit, in memetipsum reversus, Prophetas legere tentassem, sermo horrebat incultus, quia lumen caecis oculis videre non poteram, quod tamen non oculorum culpam putabam esse, sed solis. Sed de hujusmodi quoque necessitatibus ac tribulationibus Dominus, ut in his quoque confitentur illi misericordiae ejus, liberavit eos:

“Et misit, inquit, verbum suum et sanavit eos et eripuit eos de interitionibus eorum (ibid.),”

ut panem Scripturarum et ipsi manducantes et aliis frangentes, sacrificarent sacrificium laudis et annuntiarent opera ejus in exsultatione. Et hoc maxime in supradicto miraculo significatum est, dum de paucis panibus refecti homines illi hoc opus laudaverunt et annuntiaverunt,

“quia hic est vere Propheta qui venturus est in mundum.”

Quartum necessitatis periculum, vel quarta confessio misericordiarum, rectorum vel praelatorum sanctae Ecclesiae est, qui dum inquietis turbis praesunt, multis curarum persecutionumque fluctibus tribulantur, tandemque auxilio Domini visitantur, et de necessitatibus educti suis magnifice laetificantur. Ipsi namque sunt de quibus continuo Psalmista:

“Qui descendunt, inquit, mare in navibus, facientes operationem in aquis multis, ipsi viderunt opera Domini et mirabilia ejus in profundo (ibid.).”

Horum periculum, id est spiritus procellae, dicente, id est, permittente Domino, stat et invalescit ut exaltentur fluctus ejus, ut qui nunc per contemplationem ascendunt usque ad coelos, repente descendant usque ad abyssos seditiosis turbis agentibus, turbenturque et moveantur sicut ebrius, et omnis sapientia eorum devoretur (ibid.). Nam et Moysi sapientia tali conturbatione devorata est, quia exacerbaverunt spiritum ejus, et distinxit in labiis suis, quia videlicet solita fide tunc non est locutus ad aquas contradictionis. Horum, inquam, periculum et subvenientium misericordiarum laudabile miraculum in eo significatum est, quod discipulis navigantibus, ut praedictum est,

“mare magno vento flante surgebat,”

et Dominus ambulans super aquas, veniensque ad eos, statuit procellam ejus in auram, et siluerunt fluctus ejus, et laetati sunt, quia siluerunt, et deduxit eos in portum voluntatis eorum (Psal. CV).

“Statim”

enim, ut praedictum est,

“fuit navis ad terram ad quam ibant.”

Sequitur: