|
|
“Et nomen meum Adonai non indicavi eis.”
|
|
(CAP. VI.)
|
“Locutus est Dominus ad Moysen dicens: Ego sum Dominus, qui apparui
Abraham, et Isaac, et Jacob in Deo omnipotente, et nomen meum Adonai non
indicavi eis. Pepigique cum eis foedus,”
|
|
etc. Decem nominum quibus apud Hebraeos vocatur, septimum est Adonai,
quem nos generaliter Dominum dicimus.
|
“Et nomen meum Adonai, inquit, non indicavi eis,”
|
|
subauditur, quod indico tibi. Sed quomodo nomen hoc eis, quibus in Deo
omnipotente apparuit, non se indicasse asserit? Primum ad Abraham dicit:
|
“Ego Dominus omnipotens, ambula coram me, et esto perfectus (Gen.
XVII).”
|
|
Ecce hic, et Dominum et Deum omnipotentem, quod est Adonai, palam se
nuncupavit. Ergo quod hic dicit
sic accipiendum est, ut subaudias quantae esset potentiae vel virtutis.
Magnalia namque et terribilia facturus, haec loquitur, ad ostensionem
gloriae nominis sui, qualia non fecit in diebus Abraham, Isaac et Jacob,
quibus tamen in Deo omnipotente apparuit, quique hoc ipsum quod
omnipotens esset non quaesierunt miraculis explorare ratione contenti.
Unde et fides eorum gloriosior ac majoris habetur meriti. Econtra
Pharaonis duritia, quae faciendorum causa fuit signorum, detestabilior
exstitit, et quanto plura facta sunt, tanto justius aeternum contemptor
incurrit interitum. Hoc, inquam, cum dicit,
|
“et nomen meum Adonai non indicavi eis,”
|
|
subaudiendum est, quod jam nunc, poscente causa, indicabo tibi, quam
gloriosum et quam terribile sit. Nam et paulo ante dixit:
|
“Nunc videbis, quae facturus sum Pharaoni,”
|
|
et postmodum dicturus eidem Pharaoni:
|
“Idcirco autem posui te ut ostendam in te fortitudinem meam (Exod. IX).”
|
|
Sane illud sciendum quia nomen Domini tetragrammaton, quod ineffabile
dicitur, ubicunque scriptum est, Hebraeus Adonai, et Latinus Dominum
dicit, ut, verbi gratia:
|
“Confitemini Domino, et invocate nomen ejus, laetetur cor quaerentium
Dominum, quaerite Dominum, et confirmamini (Psal. CIV).”
|
|
|
“Pepigique cum eis foedus, inquit, ut darem illis terram Chanaan, terram
peregrinationis eorum, in qua fuerunt advenae.”
|
|
Ordo verborum est: Abraham, et Isaac, et Jacob in Deo omnipotente
apparui, et pepigi cum eis foedus, ut darem illis terram Chanaan. Porro
illud sciendum non hoc esse totum foedus, vel foederis causam, dare
illis terram Chanaan; sed partem foederis pro toto posuit. Summa namque
foederis est in hoc sermone:
|
“Atque in te benedicentur omnes cognationes terrae (Gen. XII),”
|
|
in quo Christi Filii Dei incarnatio promittitur manifeste. Hac
propositione data,
|
“pepigique cum eis foedus, ut darem eis terram Chanaan,”
|
|
nunc promissi debitorem jure se teneri consentiens, sumit et dicit:
|
“Ego audivi gemitum filiorum Israel, quo Aegyptii oppresserunt eos, et
recordatus sum pacti mei.”
|
|
inquit, id est, non oblitum me esse ostendi, subauditur, cum te misi
servum meum, et Aaron, et posui in vobis verba signorum meorum. Et
continuo conclusit sic:
|
“Ideo dic filiis Israel: Ego Dominus qui educam vos de ergastulo
Aegyptiorum,”
|
|
etc. Dicendo
|
“super quam levavi manum meam, ut darem eam Abraham, Isaac, et Jacob,”
|
|
palam fecit ad quid dixerit,
|
“et nomen meum Adonai non indicavi eis,”
|
|
videlicet eo quod nunc levando manum suam, illud indicari velit in
brachio excelso et judiciis magnis.
|
“Narravit ergo Moyses omnia filiis Israel, qui non acquieverunt ei
propter angustiam spiritus, et opus durissimum.”
|
|
Haec videlicet a Domino pro consolatione dicta, vel mandata fuerant. At
illi perfectae fidei spem non habentes firmam gemebant sub afflictione
inimicorum, et idcirco non acquieverunt. Sic nimirum, juxta anagogen,
ubi exacerbatum pro contradictione legis, ut supradictum est, regnum
peccati, populum Dei sub suo servitio curavit, ut saepe factum est, ita
ut dicerent:
|
“Eamus et serviamus diis alienis (Deut. XIII),”
|
|
frustra lex et prophetae locuti sunt; non enim eos audierunt. Sic
nihilominus nonnunquam in hominem, qui condelectatur quidem legi Dei
secundum interiorem hominem, sed aliam patitur legem in membris suis,
repugnantem legi mentis suae (Rom. VII), frustra ad horam redargutio
fit; proximus enim est desperationi.
|
|