CAPUT 6

Ad tertium capitulum quod erat: Ego indurabo cor Pharaonis (Exod. XIII), ita breviter dixit: Nonne antequam diceret Deus: Ego indurabo, satis durus erat Pharao? Nonne illud magnae fuerat duritiae quod dixerat: Venite, sapienter opprimamus hunc populum, ne forte multiplicetur (Exod. I); quod dixerat obstetricibus, quando obstetricabitis Hebraeas, et partus tempus advenerit, si masculus fuerit, interficite illum, si femina, reservate (ibid.). Itemque omni populo suo: Quidquid masculini sexus natum fuerit, in flumen projicite, quidquid feminei reservate (ibid.). Quodque oderant filios Israel Aegyptii, et affligebant illudentes eis, atque ad amaritudinem perducebant vitam eorum, operibus duris luti et lateris, omnique famulatu quo in terrae operibus premebantur? (ibid.) Quid igitur est dicere, ego indurabo, nisi ac si dicatur quoniam durus est, et duro corde odit, et invidet, ego faciendo signa, et ostendendo curam meam pro filiis Israel, non solum non emolliam nequissimum cor, verum etiam in contrarium proveniet illi, ut qui durus est, adhuc fiat durior? Neque enim aliter sane intelligitur, nec aliter intellectum est a sanctis Patribus, illud quoque quod in Psalmo dictum est: Convertit cor eorum, ut odirent populum ejus (Psal. CIV), nisi ita, benefaciendo populo suo, et multiplicando illum, tormentum fecit invidentibus, ut ita magis ac magis indurarentur de beneficiis apparentibus, sicut lutum, quanto magis ardenti sole uritur, tanto magis durum efficitur:

Invidia Siculi non invenire tyranni
Majus tormentum,

ait quidam (HORAT. Epist. I, 2, 58), licet longe sit aliud quod invidet tyrannus homo, tyranno homini, et aliud quod invidet terrenus homo Deo et regi coeli, quod fecit ille Pharao exemplar diaboli. Nunquid tunc invidus vel impius esse coepit, et duri cordis, quando ad primam vocem dicentis: Haec dicit Dominus Deus Israel: Dimitte populum meum, ut sacrificet mihi in deserto, respondit: Quis est Dominus, ut audiam vocem ejus et dimittam Israel? nescio Dominum et Israel non dimittam (Exod. IX). Imo et antequam rex fieret, durus erat et impius, et idcirco in regnum sublevavit eum judex Deus, ut esset nota persona in qua noto exemplo praemonstraret qualiter impios atque invidos foret judicaturus. Hoc est quod ipse dixit, et Apostolus quoque memorat: Idcirco autem posui te, ut ostendam in te fortitudinem meam, et narretur nomen meum in universa terra (ibid.). Proinde quod dicit Apostolus; Ergo cui vult miseretur, et quem vult indurat (Rom. IX), expeditum habet sensum, si, ut volunt plerique doctorum, maximeque Origenes, ex persona objicientis accipias. Nam et ubi loquitur Isaias: Quare errare nos fecisti, Domine, de viis tuis, indurasti cor nostrum ne timeremus te? (Isa. LXIII) ita dicit beatus Hieronymus: Epistola quam scribit Paulus ad Corinthios cum ad unius scribatur populum civitatis, pro varietate habitantium, id est sanctorum et peccatorum, nunc laudat eos, nunc corripit, nunc docet, nunc reprehendit. Provocat ad continentiam, nuptias non recusat, retrahit ab idololatria, instruit resurrectionem, bigamiae porrigit manum, ne locum tribuat fornicationi. Hoc diximus, ut praesens quoque capitulum, quod omne ex populi Deum deprecantis oratione contexitur, vel justorum intelligamus esse vel peccatorum et nunc laudare Dominum, nunc movere Domino quaestionem, et suam culpam referre in Deum.