|
|
“Adae vero non inveniebatur similis ejus.”
|
|
His ita a Domino Deo dictis, magnum nobis continuo Scriptura spectaculum
fecit, ut merito arrectis animis quaeramus quid Dominus factat, quid
velit, quid intendat? Formatis, inquit, Dominus Deus de humo cunctis
animantibus terrae et volatilibus coeli, adduxit ea ad Adam. Et paulo
post: Adae vero non inveniebatur adjutor similis ejus. Ergone istud
nesciebat Dominus Deus quod in cunctis animantibus terrae, aut
volatilibus coeli, nullum homini simile haberetur, quod competens illi
copularetur adjutorium ad propagandum sicut volebat vel sicut
proposuerat, genus humanum? Hoccine, inquam, ille nesciebat, nisi
quodammodo arrepta minatoria virga coram se cuncta minasset ad Adam, ut
quasi communi inquisitione Deus cum homine consultaret, quaerens si quid
forte simile ejus inter omnia ista reperiri possit? Nam ac si cessato
labore defecisset Deus, Adae vero (inquit Scriptura) non inveniebatur
adjutor similis ejus. Quid ergo in hoc tanto studio Dominus intendit,
nisi ostendere homini, ut intelligeret honorem suae conditionis, quod
nihil sibi compar esset, in jumentis sive caeteris animantibus
cujuslibet generis? Hoc enim ad amorem Creatoris rationali homini
proficere debuit, quod, congregatis omnibus coram se, ipse absque dubio
polleret honore singulari, non solum secundum privilegium rationis,
verum etiam secundum figuram corporis, quia cum cuncta videret humi
prona sive quadrupedia, caudamque trahentia, aut etiam toto corpore
repentia, solum se recta statura, liberoque pectore principatum omnium
obtinere gloriari poterat, si in Domino Deo suo gloriari voluisset. Hoc
ergo intendente Deo, ut digna sibi a plasmate suo gratia haberetur, quae
profecto eidem esset fructuosa, bene Scriptura studium ejus insinuans:
Formatis, inquit, Dominus Deus de humo cunctis animantibus terrae, et
volatilibus coeli, adduxit ea ad Adam, ut videret quid vocaret ea, id
est, ut videret quod nullius eorum digna esset natura sortiri vocabulum
ab hominis nomine pro aliqua similitudine natum vel detortum: Omne enim,
inquit, quod vocavit Adam animae viventis ipsum est nomen ejus. Et adhuc
subjungitur: Appellavitque Adam nominibus suis cuncta animantia, et
universa volatilia, et omnes bestias terrae. Adae vero non inveniebatur
adjutor similis ejus. Videlicet singulorum consideravit naturas, et ex
qualitatibus diversis, diversa formavit vocabula, ut, v. g., Latinus
caballum a cavando nuncupat, eo quod terram cavet ungula. Asinum ab
assidendo: porcum quasi spurcum, eo quod spurcus sit: et canem, eo quod
canorum continet venando latratum. Et multa hujusmodi. Ita nimirum ille
in lingua primitiva, quae facta divisione linguarum in gente remansit
Hebraea, nomina formavit singulorum, consideratis proprietatibus
naturarum, et nullius naturam talem esse perspexit, ut recte nomen illi
dare haberet cognatum suo nomini sicut de muliere postmodum recte dixit:
Haec vocabitur virago, quia, inquit, de viro sumpta est. Et hoc, ut jam
dictum est, revera homini ad amorem Creatoris, et ad gratiarum actionem
plurimum valere debuisset.
|
|