|
Miretur aliquis cur hactenus nemo justorum, nemo sanctorum patriarcharum
aut prophetarum, nec ipse pater Abraham, cui primo contra spem in spem
credenti fides ad justitiam reputata est (Rom. IV), quique ob ejsudem
fidei meritum amicus Dei appellatus est (Jac. II), per laudabilem
justitiam saltem in seipso, delere peccatum originale, seque paradiso
restituere potuerit. Sed de hoc profecto, quicunque divini vel etiam
humani juris peritiam habet, minime miratur. Reus enim et condemnati
capitis servus quomodo redimet caput suum, si nihil addat ad servitium,
vel etiam minuat, quod debuerat ante reatum. Aliis enim et minoribus
debitis alia majora debita non redimuntur. Verbi gratia: Homo ille, qui
descendebat ab Hierusalem in Hiericho, et incidit in latrones (Luc. X),
debebat regi suo Hierosolymitano decem millia talenta (quis enim
aestimare possit quantum creatura debeat Creatori?) eratque dives et
inclytus in illa civitate, nec illi tanti debiti persolvendi facultas
deerat. Praemonitus fuerat ab illo domino suo, ut esset fidelis ac
subditus, praeceptumque acceperat, quo non difficulter observare, tunc
demum emeritus jure altioris dignitatis gradu promoveretur. At ille ab
anathematizato principe Hiericho domini sui inimico, spe regnandi
sollicitatus ut descenderet, et tanquam regnare idoneus servire
comtemneret, descendit, secumque omne domini sui debitum abstulit:
statimque ab illo deceptore spoliatus, et plagis impositis, semivivus
relictus est. Hic proditor jacens in Hiericho, qui antequam transfugeret
decem millia talenta debebat, nunquid pro satisfactione centum offerens
denarios, debitum omne rependit, suis quoque medetur plagis,
proditionisque opprobrium diluit, ut infamis inter famosos proceres in
illa regali sedet curia? Imo bene ac misericorditer cum illo agitur, si
tantum in illa civitate vel curia non receptus, non etiam ignibus
exuratur, vel alia poena funditus a vita, qua indignus est, extrudatur.
Bene ergo cum Abraham, et Isaac, et Jacob, vel quolibet justo egit
clemens Divinitas, quod a paradiso exclusus, non etiam inferni
cruciabatur ignibus, sed in pace collocatus, illum exspectabat
legislatorem, qui veniens benedictionem daret,
|
“ut videretur Deus deorum in Sion (Psal. LXXXIII).”
|
|
Quidquid enim fidelis servitii Deo quilibet justus obtulit, tantum erat
ad comparationem ejus laudis et glorificationis, quam homo conditus in
paradiso suo debuerat Creatori: quantum ii compares centum denarios
decem millibus talentis. Unde ergo peccatum quoque originale redimeret?
Ad hoc etiam accedebat, quod vita haec misera sine actualibus quoque
peccatis saltem levibus, sicut nunc, ita et tunc transigi omnino non
poterat. Non ergo summae Dei justitiae congruebat, qui in hoc terrestri
sanctuario suo maculatum quidpiam sibi offerri prohibet, ut in illis
coelestibus sanctis sanctorum aliquid nisi immaculatum susciperet, et
inemendatam humanam creaturam angelicae dignitati penitus incorruptae
coaequaret: fieretque injustus, sicut et justus, et clarissima coeli
respublica tali inordinatione confunderetur.
Et ne forte, quod absit! judicia Dei reprehendamus cum his qui juxta
Ezechielem intra se parabolam vertebant, dicentes:
|
“Patres comederunt uvam acerbam, et dentes filiorum obstupescunt (Ezech.
XVIII),”
|
|
libet propositam similitudinem, quoniam ex Evangelica parabola est,
adhuc secundum humanae legis aequitatem persequi, quoniam homines sunt,
qui reprehendunt judicia Dei: Audiant hoc et respondeant mundanae legis
aequi censores, et divini examinis iniqui reprehensores. Supradictus
homo, postquam descendit in Hiericho, genuit, sicut Scriptura refert, ad
imaginem et similitudinem suam filios et filias (Gen. V). Quid namque
est, quod ait,
|
“Genuit Adam ad imaginem et similitudinem suam?”
|
|
Hoc utique voluit intelligi, quod a latronibus despoliatus ut supra
dictum est, genuit nudos, plagatus morbidos, semivivus et ipsos
semivivos. Vitiatae namque succus radicis, nihilominus vitiose in
fructibus erupit. Et quod valde dolendum est, sicut spoliatus et
semivivus multo plures generavit, quam generare debuerat, si in priori
sanitate custos paradisi fidelis et obediens permansisset; Tunc enim ex
illo soli nascerentur hi, qui ad vitam praeordinati sunt, quippe nunc
per Christi gratiam ad eamdem revocantur vitam. Nam propter peccatum,
|
“Maledicta, inquit Deus, terra in opere tuo: cum operatus fueris eam,
non dabit fructus suos, sed spinas et tribulos germinabit tibi (Gen.
V).”
|
|
Cui terrae, scilicet, mulieri:
|
“Multiplicabo, inquit, aerumnas tuas et conceptus tuos (ibid.).”
|
|
Multiplices itaque conceptus de terra carnis, quae propter superbiam,
qua Divinitatem appetivit, luxuriae subjecta est, tanquam tribulorum et
spinarum densitas, excreverunt super numerum: tanti nascuntur reprobi,
ut ad comparationem illorum pauci sint electi (Matth. XX). Dicant nunc
hominis illius filii, qui omnes in Hiericho nati sunt: hominis, inquam,
qui civitatem Hierusalem, quia sponte dereliquit, juste perdidit:
dicant, utrum jure haereditario civitatem eamdem reposcant, legaliter
patri adjudicatam: Dicant, inquam, legisperiti, in qua Romanorum seu
barbarorum curia simile quid judicare praesumant.
Sed dicet aliquis: Dominus ipse, cujus in ore lex clementiae est,
|
“Filius, inquit, non portabit iniquitatem patris, et pater non portabit
iniquitatem filii (Ezech. XVIII).”
|
|
Bene. Sed rursum alius Propheta dicit:
|
“Patres nostri peccaverunt et non sunt, nos autem iniquitates eorum
portavimus (Thren. V).”
|
|
Et Moses ad Deum:
|
“Qui reddis, inquit, peccata patrum in filios in tertiam et quartam
generationem (Exod. XX).”
|
|
Quapropter quaerenda est earum consonantia tibiarum: quia, cum spiritus
illas unus idemque perflaverit, in ipsis dissonantia non debet
intelligi. Videlicet portant iniquitatem patrum filii qui sequuntur.
Dicis itaque mihi: Abraham, Isaac et caeteri justi non sunt secuti
primorum iniquitatem parentum, sed omni testimonio fidei probati inventi
sunt (Hebr. XI). Fateamur igitur quia nec portare debuerunt, verumtamen
in quantum non secuti sunt. Et qui omnino non secutus est, Christus Deus
carnem habens ex carne Adam, et ossa ex ossibus Adam, omnino nec portare
debuit. At illi quam longe ab illa parentum iniquitate in altitudinem
justititae provecti sunt. Unus ex praecipuis Isaias dicit:
|
“Facti sumus ut immundi nos omnes, justitiae nostrae sicut pannus
menstruatae (Isa. VI).”
|
|
Non igitur aequum erat ut illorum justitia, quoniam menstruata erat,
coeleste sanctuarium introiret, donec fons ille domus David, fons
baptismi, de quo nunc sermo est, juxta prophetam Zachariam in ablutionem
menstruatae pateret (Zach. XIII), videlicet lancea aperiente latus
Domini crucifixi. Interim illis ampla merces, et omnem illorum justitiam
supergrediens erat apud inferos praesens requies, et futurae per
Christum glorificationis secura et beata spes. Gratias misericordi Dei
justitiae, et justae Dei misericordiae, qui sic adversatus est ut
subveniret, sic percussit ut sanaret (Isa. XIX), et juxta illud
Psalmistae:
|
“Misericordia et veritas obviaverunt sibi, justitia et pax osculatae
sunt (Psal. LXXXIV),”
|
|
sic veritatem et justitiam adversus culpam exercuit, ut misericordiam et
pacem reservaret homini. Nam quia satisfactionem pro culpa non nisi homo
debebat, et non nisi Deus perficere poterat, Deus homo factus est,
quatenus unus idemque Christus, et verus Deus ab homine exigeret, et ut
verus homo persolveret.
Igitur, sicut supra dicere coepimus, ut participatione mortis Christi
justificaremur,
|
“in morte ipsius baptizati sumus, consepulti cum illo per baptismum in
mortem, ut quomodo surrexit Christus a mortuis per gloriam Patris, ita
nos in novitate vitae ambulemus (Rom. VIII),”
|
|
de cujus renovationis sacramento vel ordine, qui post supra memoratam
cerei consecrationem celebratur, jam dictum est.
|
|