|
Hoc ita sensui conjungitur praecedenti. Ego, inquam, Dominus Deus tuus
ex terra Aegypti, et extunc ita factis et dictis innotui, ut nemo se de
ignorantia nominis mei excusare possit. Nam ut innotescerem, visionem
extunc multiplicavi, ex quo Mosi apparui de medio rubi in flamma ignis,
et ille dixit: Vadam et videbo visionem hanc magnam, quare non
comburatur rubus (Exod. III). Et tunc per illum prophetam et per alios
prophetas locutus sum, et visionem multiplicavi, id est videndus atque
cognoscendus prophetis multipliciter apparui, et in manu prophetarum
assimilatus sum, videlicet opera multa faciendo, quae mei ipsius quasdam
similitudines praetulerunt. Exempli gratia: In manu Mosi decem plagis
contraria quidem Aegyptus et Pharao flagellatus est, sed nonnisi per
immolati sanguinem agni ad perfectum victoria perduci potuit. Illic
nimirum in manu Mosi assimilatus sum; hoc denique tunc assimilatum vel
praefiguratum est, quod decem justitiae praeceptis legalibus, qui illa
ante meum servaret adventum, sancti homines, vexarent quidem spiritualem
Pharaonem, id est diabolum, repugnando et resistendo illi atque
contendendo exire de regno mortis, sed non praevalerent. Nihil enim ad
perfectum adductura erat lex, sicut Apostolus dicit (Hebr. VII), donec
tandem ingrederer mundum immolandus, et sacrificium justitiae futurus
verus Agnus Dei, qui per meum sanguinem solus implerem, ut per justitiam
hominum, quantumvis fortiter praecepta legis adimplentium fieri non
potuit. Ejusmodi factis multiplicibus multisque similitudinibus in manu
Mosi et prophetarum assimilatus sum. De ignorantia talium, quoniam
scripta sunt, maxime tribus Juda, penes quam et templum et religionis
sive sacerdotii cuitus erat, excusari non poterat. Sequitur ergo: Si in
Galaad idolum, tamen frustra erant in Galgal bobus immolantes. Et est
sensus: Si decem tribus idola colunt, quae templo Dei, sacerdotibus et
Dei religione carent, tu tamen, o Juda, frustra Deum dereliquisti et in
Galgal idola colis, cum habeas templum et sacerdotium, et caetera, quae
ad divini cultus pertinent ritum. Galaad namque et mons est civitas
juxta eumdem montem sita trans Jordanem in tribu Gad, de qua superius
legimus: Galaad civitas operantium idolum, supplantata sanguine. Galgal
vero in tribu Juda prope Bethel, de qua supradictum est: Omnes nequitiae
eorum in Galgalis. Itaque et per Galaad decem tribus, et per Galgal
tribus Juda recte denotantur, secundum tropum, qui synecdoche dicitur,
id est conceptio, cum a parte totum vel a toto pars intelligitur. Aliter
et sic intelligi potest, etiamsi Galaad idolum sit, sive quamvis
Galaaditae abundent idolis, tamen in Galgal erant mira superstitionis
insania, non contenti uno in loco fixa portenta venerari, sed semper de
loco ad locum cursitantes, et idolorum loca diversa visentes, quasi
praeclaris festivitatibus invitati. Nam et protinus subjungit: Nam et
altaria eorum quasi acervi super sulcos agri. Quod est dicere: Cum enim
uno in loco, hoc est in Hierosolymis uni Deo sacrificia vel primitias
offerre debuerint, adeo multiplicaverunt altaria, sicut superius jam
dictum est, et ita exuberaverunt simulacris, et in vicis tam multa
stabant altaria, ut solent manipulorum congesti stare acervi. Hoccine
est haereditarium paternae fidei, quod habito judicio Domini cum Juda,
et visitatione super Jacob, filii Juda vel filii Jacob mereantur
nuncupari? Non utique. Sequitur enim: Fugit Jacob in regionem Syriae, et
servivit Israel in uxore, et in uxore servivit. In propheta autem eduxit
Israel de Aegypto, et in propheta servatus. Causa ista non minime
operatur in illo judicio, sive operatione Domini super Jacob in
discernendo, quis veraciter et quis falso dicatur esse semen Jacob. Cur
enim ille fugit in regionem Syriae, et servivit in uxore? Videlicet ne
quando ad ejusmodi perduceretur altaria per mulieres Chanaan. Dixit enim
Rebecca ad Isaac: Taedet me vitae meae propter filias Eth. Si acceperit
Jacob uxorem de stirpe hujus terrae, nolo vivere (Gen. XXVII). Vocavit
itaque Isaac Jacob, et benedixit, praecepitque ei dicens: Noli accipere
conjugem de terra Chanaan; sed vade, et proficiscere in Mesopotamiam
Syriae ad domum Batuel patris matris tuae; et accipe tibi inde uxorem de
filiabus Laban avunculi tui (Gen. XXVIII). Itaque mulieres terrae illius
fugit, quae possent illi scandalum esse et causa peccati; et exemplum
ejus sequendum esse, propter causam eamdem, Moses ita scripsit: Non
inibis cum eis foedus, nec misereberis eorum, neque sociabis cum eis
conjugia. Filiam tuam non dabis filio ejus, nec filiam illius accipies
filio tuo; quia seducet filium tuum, ne sequatur me, et ut magis serviat
diis alienis, irasceturque furor Domini, et delebit te cito (Deut. VII).
Isti autem contra de Galaad in Galgal, de Galgal in Galaad cursitabant,
quaerendo et sequendo idola, quae ille de gente in gentem et de regno in
populum alterum pertranseundo fugiebat. Falso igitur filios illius
fecisse dicunt, cum sint potius Chanaan, sicut supra dictum est, cujus
opera sectati sunt. Magnum profecto praeconium est fugientis, in eo quod
dicitur, et in uxore servivit. Maluit uxorem juxta beneplacitum Dei,
patris ac matris propria servitute acquirere, quam filias Chanaan ducere
cum offensione, sicut fecit Esau, de quo scriptum est: Esau vero
quadragenarius duxit uxores, Judith filiam Beheri Ethaei, et Bascinath
filiam Heloim ejusdem loci; quae ambae offenderant animum Isaac et
Rebeccae (Gen. XXVI): uxor illa in qua servivit Rachel exstitit. Non pro
Lia servivit, aut conventionem fecit, sed pro Rachel, quam solam
diligens a patre petivit. Idcirco autem repetiit dicendo, et servivit in
uxore, et in uxore servivit, quia videlicet bis pro una eademque Rachel
septennem servitutem subiit. Septem quippe annis servivit, antequam
conjugem duceret, et debito conjugio fraudatus est, sed querela
deprompta, protinus post Liae copulam quam non quaesierat, optatis
potius nuptiis Rachel, rursus servivit septem aliis annis. Et notandum
quod sic repente nomen commutatur, dicendo: Fugit Jacob in regionem
Syriae, et servivit Israel in uxore. Quando fugit, dicebatur Jacob,
quando autem servivit, meruit vocari Israel, auctis utique meritis,
sicut narratio continet reversionis ejusdem de servitio redeuntis. Ad
eamdem distinctionem tanti patris et eorum qui, quamvis carnis ejus
filii nequaquam tamen merentur in semine reputari, spectat ad illud,
quod protinus subjungit: In propheta autem eduxit Dominus Israel de
Aegypto, et in propheta servatus est. Nam econtra subaudiendum est: Isti
autem de Aegypto mente nequaquam sunt egressi, imo ipsi sunt Aegyptus,
faciendo sibi et colendo deos, Aegypti scilicet vitulos, quorum cultum
didicerunt in terra Aegypti. Unde confestim in sua persona Deus
conquerendo dicit:
|
|