CAPUT 5

“Pater diligit Filium, et omnia dedit in manu ejus.”

Quis nostrum habuit aures audiendi, et audire meruit hoc quod iste magnus praeco dixit stans a longe et stans humiliter cedens majori, scilicet Filio Dei in confractione cordis sui? quid enim iste dicit contemplator viscerum Dei Patris? quid dixit, quid corde reverendissimo et ore religiosissimo profudit?

“Pater, inquit, diligit Filium.”

Pater juste, mirumne aut injustum est quod tu Filium diligis? quod tu Filium tuum dignum honore ducis? Si vere utique justitiam loquimur, recta judicemus nos filii hominum (Psal. LVII), quorum

“nemo unquam carnem suam odio habuit, sed nutrit et fovet eam (Ephes. V).”

Si enim carnem suam quisque diligit, et legitimus Pater Filium suum carne sua progenitum eodem quo seipsum honore dignum ducit, et hoc nemo reprehendit, quanto rectius suam Deus Pater in Filio suo substantiam diligit, et illum consubstantialem sibi eodem quo seipsum honore dignum ducit? Quid enim si corruptibilem nostrae mortalitatis pellem de sinu Patris exiens induit? num ideo minus honorabilis est et ipsi Patri, qui ad hoc illum misit, minus debuit esse amabilis? nonne potius ipsum hominem, quem suo jussu induit, ad dexterae suae consessum sublevare debuit? Ait ergo:

“Pater diligit Filium, et omnia dedit in manu ejus.”

Filium, inquit, qualis nunc est, scilicet servili forma indutum, cum ipsa servi forma sic diligit, ut omnia dederit in manus ejus, nec unquam judicaturus sit quemquam, sed judicium omne agere velit per illam servi formam, quam Filius suus jussu suo induit. Hoc ipsum et Daniel propheta longe ante protestatur:

“Aspiciebam, inquit, in visu noctis, et ecce in nubibus coeli Filius hominis venit, et usque ad Antiquum dierum pervenit et in conspectu ejus obtulerunt eum, et datum est ei regnum et honor, et omnis populus, tribus, et linguae servient ei (Dan. VII).”

Quid igitur aemulamini et dicitis:

“Ecce hic baptizat, et omnes veniunt ad eum?”

Omnes omnes, et ipsi et ipsi quoque qui ad eum venire nolunt, in manu ejus dati sunt. Cum exaltatus fuerit a terra, omnia trahet ad seipsum (Joan. XII). Omnes judicio suo faciet assistere, oves quidem ad dext ram, hoedos autem ad sinistram, et hos qui intus, et illos qui foris sunt judicabit: tantum regnum, tantum honorem suum, tantam potestatem, aeternam potestatem Pater dedit illi. Non enim ad mensuram Pater diligit Filium. Si novimus quid sit dilectio Patris, liquet profecto quia totum cor Patris plenum est dilectione Filii nec superesse potuit angulus aliquis in sinu pectoris immensi et incircumscripti, ubi a Filio secluderetur quidpiam magnum vel exiguum de universo thesauro Patris. Quid enim est dilectio, qua Pater Filium, vel Filius Patrem diligit, nisi Spiritus sanctus Patri et Filio consubstantialis? Hoc autem supradictum est: Quia

“non ad mensuram dat Deus spiritum.”

Ergo non ad mensuram, sed toto corde, tota virtute, tota dilectione, toto spiritu scio [suo] diligit Pater Filium. Quid igitur retineret, vel ubi reconderet quod non daret in manu ejus? Si parentes thesaurizent filiis carnalibus, quanto magis talis parens tali Filio thesaurizasse credendus est coelum et terram, et quidquid in eis continetur. Quanti vero, vel quales coram illo sunt isti thesauri? sic sunt

“quasi stilla situlae, quasi pulvis exiguus (Isa. XL).”

Angusti atque inopes mortalium animi adeo magna haec aestimant ut dicant: Ubi erat, et quomodo se habebat antequam ista faceret Deus? In qua solitudine taciturnus absque ullis divitiis, et sine cunctis officialibus morabatur? Haec ideo cogitamus, quia divitiarum ejus solam fecem, id est creaturam, ab illo in tempore et loco conditam, solam prae inopia sensus intuemur. At illi non magis per creaturae multitudinem honoris vel divitiarum cumulus accrevit, nec magis per angelicae vel humanae creaturae diminutus est ruinam, quam si una stilla plenae excidat situlae. Antequam ista faceret, magnus erat Dominus noster, et magna virtus ejus, et sapientiae ejus non erat numerus (Psal. CXLVI). Quid ergo, inquis, tantopere a praecone suo magnificatur Filius, quod omnia dederit Pater in manu ejus? quid ipse Filius quodam loco exsultans:

“Omnia, inquit, mihi tradita sunt a Patre meo (Matth. I).”

Quanta est hic materia exsultationis et gloriae, quod sibi dantur gentes in haereditatem ab eo, coram quo sunt omnes sicut stilla situlae? Sed vere digna est exsultatio vel magnificentia. Quia non gloriatur avaritia, sed exsultat benevolentia; quia non ipsi regnum, sed ipse regno proficit: non ipse nostro servitio sublimatur, sed nostra servitus per ejus dominium liberatur. Ipse dum in nobis regnum accipit, inclinatur; nos dum illi subjicimur colli nostri vincula solvimus. Igitur quod ait Joannes:

“Pater diligit Filium, et omnia dedit in manu ejus,”

idem est ac si dixisset: Nos omnes natura filii irae fuimus, hic autem unicus dilectionis est filius, et Deus Pater omnium nostrum salutem per manum ejus operatur. Unde et subditur: