CAPUT XX. De ludo Ismaelis cum Isaac, et de eo quod dictum est:

“Ejice ancillam,”

etc.

Cumque vidisset Sara filium Agar Aegyptiae, ludentem cum filio suo Isaac, dixit ad Abraham: Ejice ancillam hanc et filium ejus; non enim erit haeres filius ancillae cum filio meo Isaac. Notum ac celeberrimum hunc locum expositio fecit Apostoli scribentis ad Galatas: Scriptum est quoniam Abraham duos filios habuit, unum de ancilla, et unum de libera: sed qui de ancilla, secundum carnem natus est; qui autem de libera, per repromissionem (Gal. IV). Et post pauca: Sed quomodo tunc is, qui secundum carnem natus est persequebatur eum qui secundum spiritum, ita et nunc. Sed quid dicit Scriptura? Ejice ancillam et filium ejus (ibid.) etc. Sane, secundum litteram, quid de hoc ludo Hebraei opinati sunt jam superius dictum est, scilicet, vel quod manibus suis idola formaret e luto Ismael, vel quod, ut majoris erat aetatis, joco sibi primogenita vindicaret. Porro juxta sensum mysticum jam dictum Apostolus ludum istum persecutionem appellat, cujus in similitudinem tunc temporis carnales Judaei et carnalis circumcisio spiritualem Judaismum et spiritualem circumcisionem impugnabant. Igitur ablactato Isaac ludentem cum illo Ismaelem Sara non tulit, quia videlicet transacta dispensatione ministerii, quo pro hominibus functus est, factus sub lege Filius Dei, cum illuderet populus carnalis, permanens in vetustate litterae, novis et spiritualibus filiis, scilicet Christi discipulis, non tulit hoc sanctus novae gratiae Spiritus, et dixit: Ejice ancillam hanc et filium ejus. Non enim erit haeres filius ancillae cum filio liberae. Qualiter vero ejiciatur ancilla et filius ejus, subinde apostolus idem aperuit: Ecce, inquit, ego Paulus dico vobis, quia si circumcidamini, Christus vobis nihil proderit (Gal. V) etc.

Amplius autem in eo ancilla vel filius ejus ejicitur, ne ludat cum Isaac, quod Jerusalem illa, quae serviebat cum filiis suis, et famosissimum illud templum Dei destruitur, et populus ille captivus in omnes gentes ducitur, et sic totus ordo servilium caeremoniarum dissipatur: quod factum est sub Vespasiano et Tito, principibus Romanorum, videlicet ne novae legis Ecclesiae, vetus Synagoga tunc vehementius insultaret, sic in statu pristino perseveraret, quae nunc etiam sic ejecta superbire, et primogenita sibi vel filio suo ascribere audet. Illam utique ejectionem idcirco passus est ille filius ancillae, quia lusit, quia filium liberae Christum regem, totius libertatis principem, illusit, flagellavit, crucifixit et occidit; et deinde domesticos ejus, libertos ejus male pertinaci ludo persecutus est.