CAPUT XXI. De eodem quod praedictum est,

“et inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae.”

Igitur quia sic voluit, et sic Sapientia dictavit, unum de quo caeteri propagarentur, formavit hominem de limo terrae. De limo, inquam, terrae. Manifestum est hoc, quia secundum corpus homo terra est. Terra enim, inquit Dominus, es, et in terram ibis (Gen. III), et ex hoc satis arguitur terram esse quod in terram it. Sed non itidem aperte innuit Scriptura qualis substantia, vel quae materia sit animae (Eccl. III). Hoc tantum dicendo: et inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae. Nihilominus et supra cum dicit: Producat terra jumenta animae viventis, materiam corporis jumentorum terram esse satis exprimit; sed non etiam viventis animae illorum materiam definit, quam tamen dubium non est de aere sumptam in tenues auras rursus dissipari, et ita mori ut non sit. Dicit autem Ecclesiastes: Idcirco unus interitus est hominis et jumenti, et aequa utriusque conditio. Sicut moritur homo, sic et illa moriuntur. Similiter spirant omnia, et nihil habet homo jumento amplius. Cuncta jacent vanitati, et omnia pergunt ad unum locum. De terra facta sunt, et in terram revertuntur. Quis novit si spiritus filiorum Adam ascendit sursum, et si spiritus jumentorum descendit deorsum? (Eccle. III.) Ergo non juxta Platonicos de coelo cecidimus nos humanae animae, sed aequa, inquit Ecclesiastes, aequa, inquam, utriusque, id est hominis et jumenti, conditio est, et similiter spirant omnia. Aequa est conditio eorum, et similiter spirant et unus est utriusque interitus, sed non unus idemque finis. Nam spiritus jumentorum finitur, descendit enim deorsum, id est hunc infimum exstinctus revolvitur in aerem: humani autem spiritus nullus est finis, revertitur enim ad eum qui fecit illum. Dicendo namque, quis novit, non ipse dubitat, sed tanquam concionator paucitatem miratur illorum qui hoc attendere curent. Nihil, inquit, habet homo jumento amplius, aequa enim est utriusque conditio, et unus interitus. Quid ergo est ratio qua solus homo insignitur? Quoddam munus, quoddam talentum a Creatore commissum. Quod sentiens etiam quidam auctorum saecularium, dixit: Infra lunam nihil est nisi mortale et caducum, praeter animos munere deorum hominum generi datos. Commissum, inquam, est homini rationis talentum (Luc. XIX), quod si bene expenderit, ipse remunerabitur: si autem in terram defoderit, auferetur ab eo, et ipse punietur. Nunquid enim ratio erit apud inferos? Quodcunque potest manus tua (inquit idem qui supra Ecclesiastes) instanter operare, quia nec opus, nec ratio, nec scientia erunt apud inferos quo tu properas (Eccl. IX); non quia deficere possit hominis rationalitas, sed quia sempiterna illic fatiganda erit insania. Hoc ergo differt spiritus hominis a spiritu jumentorum, quod hic rationalitatem accepit munere Dei, ille autem brutus permansit. Hoc, inquam, differt, quia hic tanquam cera sigilii testatoris imagine signata, sic imagine Dei signatus est: ille autem signatus non est. Quam signationem et supra innuit Scriptura dicendo: Et creavit Deus hominem ad imaginem suam, ad imaginem Dei creavit illum, et nunc ubi cum dixisset: Formavit igitur Dominus hominem de limo terrae, confestim addidit: et inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae. Quid enim est inspiravit, nisi, ut in alia editione habetur, insufflavit in faciem ejus spiraculum vitae? Nunquid corpus est Deus, et collectum aerem contractis buccis in faciem plasmatis sui insuflasse putabitur? Hoc nempe ridiculum est. Sed inspiravit dictum est, quia verbi ejusdem imperio, quo de tenebris lucem splendescere jussit, per quam intelliguntur angeli, substantiam sibi subjectam ipse citavit, et oculos rationis assumere vel aperire fecit, occultisque visceribus plasmati hominis velociter inseruit. Similiter et cum legimus, quia immisit Dominus soporem in Adam, et tulit unam de costis ejus, et aedificavit costam, quam tulerat de Adam, in mulierem, subaudiendum est quia inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae. Ambos enim creavit masculum, inquam, et feminam creavit eos. Isti nempe creati, caeteri qui ex ipsis nascuntur, recte dicuntur procreati. Quorum animas non ex traduce fluere, omnium orthodoxorum una est sententia, ne (quod ridiculum est) tot consequatur quotidie animas perire, quod pereunt semina. Quare ergo, inquis, omnes in Adam moriuntur, si non ex traduce, id est ex viro semen transfundente pariter et animae derivantur? Ad haec, inquam: Nunquid auctoritate Dei solus masculus et non etiam femina Adam dicitur? Sic enim scriptum est. Hic est liber generationis Adam in die quo creavit. Deus hominem, masculum et feminam creavit eos, et benedixit illis, et vocavit nomen eorum Adam, in die quo creati sunt (Gen. V). Nam quomodo in Latina lingua homo, sic in illa lingua Adam, de utroque sexu dicitur: Porro quod Latine dicitur vir, hoc Hebraice dicitur Isch: in quo discretio est sexus masculini: quod autem Latine mulier, hoc Hebraice dicitur Ischa. Cum ergo Eva concipit, inanimatum quidem praevaricatoris masculi semen suscipit, sed ipsa nihilominus praevaricatrix est, de cujus corpore vivo, semen ipsum vivificatur in genere suo per benedictionem qua dictum est: Crescite et multiplicamini. Unde et vocavit Adam nomen uxoris suae Evam, eo quod esset mater cunctorum viventium, id est quod ex ipsa nascentium vita sumeret exordium. Eva enim transfertur in vitam. Quia vero uterque scilicet, masculus et femina, praevaricator, et uterque Adam est, recte is qui nascitur et moritur in Adam mori dicitur: quia videlicet haereditate vitae, quam parens uterque juste perdidit, filius juste privatur.