CAPUT 29

“Nunquid aliquis attulit ei manducare?”

Eodem modo in verbis ejus carnali sensu caligabant, cum diceret eis:

“Ego habeo cibum manducare, quem vos nescitis,”

quo et Samaritana mulier, cum de aqua viva a se petenda vel danda loqueretur ei. Non ergo mirum quod illa in aquae vocabulo haesitavit, cum isti in cibi nomine nihil velociores ad intelligendum fuerint. In hoc sane miram dignationem operae pretium attendere sapientiae Dei, quae sic parvulis condescendit, ut non omittat qualemcunque rem occasio sibi objecerit, quin per ejus similitudinem illis introducendi studio, quasi prae oculis exhibeat invisibilia mysteria regni Dei. Quid enim omittit qui non regum nuptias, nec piscatorum sagenas, non margaritas negotiatorum (Matth. XIII), nec veteres uteros vinariorum (Luc. V), non ficus (Marc. XIII) aut vineas, neque granum sinapis (Luc. XVII), nimirum inter minuta praeterit olera? Ita de singulis similitudines coelestium carnalibus explicat, ut tanquam in notis et vulgaribus speculis solis imaginem videant, qui ejus splendore aegris oculis ferre non sustinent. Sic nunc mulieri aquam haurienti sub nomine aquae de gratia locutus est Spiritus sancti, ut ex commoditatibus aquae visibilis quam hauriebat, virtutem perpenderet aquae invisibilis, quam nesciebat. Sic nihilominus cibos offerentibus incorporeos, de corporeo loquitur cibo, ut ex corporea refectionis similitudine, ostendat voluntarium, imo et optabile sibi esse operari opus salutis nostrae. Quod quia non adverterunt prima ejus dictione, dixerunt enim:

“Nunquid aliquis attulit ei manducare?”

protinus subsecutus adjungit:

“Meus cibus est ut faciam voluntatem Patris mei, ut perficiam opus ejus.”

Quo dicto patenter indicat quam spontanea in operando salutem nostram Deo Patri obedientia deserviat, et quod magis delectetur in hac obedientia, quam aliquis esuriens, dum oblatis cibis dicitur ei: Manduca. Et recte plus. Nam corporeis cibis sola caro quae defecerat reficitur, iterum defectura; per hanc autem obedientiam sic refici habebat mortalis et passibilis in Christo natura humana, ut resurgens a mortuis jam non moriatur,

“mors illi ultra non dominabitur (Rom. VI).”

Quae est enim voluntas Patris, nisi illa de qua paulo ante mulieri Samaritanae dixit:

“Nam et Pater tales quaerit, qui adorent eum?”

Quid, inquam, vult, aut quid quaerit Pater, nisi veros adoratores habere qui adorent eum in spiritu et veritate? Sed tales per Filii passionem inventi sunt, tales adoratores per crucem et sanguinem Filii Deo Patri acquisiti sunt. Cum ergo dicit:

“Meus cibus est ut faciam voluntatem Patris mei,”

hoc, ut praedictum est, per congruam similitudinem magnifice exprimit, quanto desiderio consummando operi salutis nostrae intentus sit. Et quidem constat sanctos homines, qui spiritum adoptionis filiorum acceperunt (Rom. VIII; Gal. IV), cum magna dilectionis dulcedine operari opus fraternae salutis, etsi quidem a timore servili incipiunt in amore filiorum consummari, quod est juxta Psalmistam dilatato corde currere viam mandatorum Domini (Psal. CXVIII). Verumtamen nemini illorum adeo dulcis est labor operis, ut omnino recte dicat:

“Meus cibus est”

quod facio voluntatem Dei. Non enim quidquam impassibile habet substantia hominis, cujus respectu dicere possit laborem vel afflictionem in opere Dei sic sibi delectabilem esse, ut cibus suus debeat appellari. Constat quippe, tam ex anima et corpore, quod utrumque est procul dubio passibile. Ideoque cum quis tribulatur, patienter et suavitate conscientiae suae reclinatur, quia pie vivit in Christo (II Tim. III), necdum recte dicitur cibo suo vesci, quia nondum ipsa merces operis reficit, sed sola consolatur eum spes, in alio repositae mercedis, ut non deficiat, sive lacescat [lassescat] sub illa qua totus, id est in anima et corpore, premitur vi tribulationis. At vero Christus non totus erat passibilis, neque tantum ex anima et corpore, quae utraque passibilia tunc erant, sed ex divinitate quoque constat impassibili. Et cum subiret acerbam passionem mortis, faciendo voluntatem Patris, non totum, quod Christus est, id est divinam simul et humanam naturam, transverberabat vis doloris, sed natura quidem hominis vero dolore cruciabatur, natura vero Dei charitate sua cum Patre suo pascebatur, qua et semper pascitur. Pascebatur, inquam, et saturabatur opprobriis, non ut martyres sancti in gaudio spei, sed ut martyrum et sanctorum omnium Deus, in praesentia sempiternae et incommutabilis rei. Quid enim unquam speravit? quid unquam non habuit is, per quem omnia facta sunt, Filius Dei? Nunquid operarius conductus fuit? Nunquid praemium sperans evangelizavit? Nunquid usquam tale quid dixit, quale apostolus Paulus?

“Necessitas, inquit, mihi incumbit; vae enim mihi est, si non evangelizavero; si enim volens hoc ago, mercedem habeo; si autem invitus, dispensatio mihi credita est (I Cor. IX).”

Quapropter et hoc nusquam de illo dictum est, quod praemium acceperit, sicut solet dici de omnibus sanctis, quibus Deus mercedem laborum suorum reddidit (Sap. X), quia videlicet ipse sanctorum omnium remunerator et remuneratio est sedens ad dexteram Patris: ubi quamvis natura humana gloria et honore, quem non habuerat, coronata sit (Psal. VIII), natura tamen Divinitatis, quae illam naturam provexit, ita nos jure tenet reverentia sui, ut recte fateamur quia Christus Dominus quidquid secundum hominem accepit, non aliunde, sed de insita sibi divinitate accepit, ac proinde mercede donatum illum dicere fas non sit. Igitur sancti omnes, quandiu hic exsulant, ubi a divinae visionis convivio gementes jejunant, quamlibet voluntarie, quantolibet cum amore, quod bonum est ad omnes operentur (Gal. VI), sive inviti pro dispensatione credita, sive volentes, et ideo mercedem apud Deum repositam habentes, evangelizent (I Cor. IX), nemo tamen illorum recte dicit:

“Meus cibus est, ut faciam voluntatem Dei,”

solus autem ille qui non aliunde mercedem sperabat, sed in seipso habebat, dicente propheta:

“Ecce merces ejus cum eo, et opus illius coram illo (Isa. XL),”

solus, inquam, ille, qui in opere suo jam divinitate sua pascebatur, veraciter dicere potuit:

“Meus cibus est, ut faciam voluntatem ejus qui misit me, ut perficiam opus ejus,”

quia videlicet Dei Filius impassibilis, in ipsa passione carnis, quam voluntate Patris assumpsit, dum perficeret opus ejus, opus nostrae redemptionis, opus nostrae salutis, plene atque perfecte delectabatur cum illo propter nos in plenitudine charitatis. Nostra quoque qualiacunque bona opera, nostra fides et dilectio, caeteraque talia, nunc interim cibus ejus sunt, postmodum vero noster cibus erit visio ejus, ubi implebit quod promittere dignatus est,

“ut edatis, inquit, et bibatis super mensam meam in regno meo (Luc. XXII).”

Unde ordinate in Apocalypsi loquitur:

“Si quis audierit vocem meam, et aperuerit mihi januam, introibo ad illum, et coenabo cum eo, et ipse mecum (Apoc. III).”

Cibamus enim eum, quoties eamdem voluntatem Patris usque ad finem, scilicet aedificando alterutrum facimus, donec ipse qui est caput super omnia membra Ecclesiae, quae est corpus ipsius, plenitudo ejus omnia in omnibus adimpleatur (Ephes. I). Sicut enim adimpletur imperator, si quotidie ejus augeatur exercitus, et fiant novae provinciae, et populorum multitudo succrescat, ita et Dominus noster Jesui Christus, in eo, quod sibi credunt omnes, et per dici singulos ad fidem ejus veniunt, ipse adimpletur in omnibus, et quicunque hanc voluntatem Patris cum illo faciunt, ipsi illum cibant, et juxta alium evangelistam faciunt illum proficere aetate et sapientia et gratia, non solum apud Deum, sed etiam apud homines (Luc. II). Cur autem nunc primum hujusce cibi sui mentionem fecit? Nam si hactenus discipulis suis cibos sibi offerentibus consuevisset ista commemorare, non utique nunc errassent in verbis ejus, dicendo:

“Nunquid aliquis attulit ei manducare?”

Cur ergo nunc primum dixit,

“meus cibus est, ut faciam voluntatem ejus, qui misit me,”

nisi quia nunc primum tempus et locus commonuit, videlicet exeuntibus de civitate, et venientibus ad eum alienigenis, scilicet Samaritanis, erga quos et omnes gentes haec erat voluntas Patris, ut operante Filio, fierent veri adoratores sui? Gratulabatur namque Filius in illo cibo suo, in illa voluntate Patris, licet patriam suam, in qua inhonorandus erat, scilicet Judaeos, quorum detrimento sibi parabatur ille cibus, ut est gentium salus, Judaeos, inquam, falsos adoratores, templo diruto, et civitate Jerosolimorum subversa, ejiciendos humano fleverit affectu (Luc. XIII). Itaque cum Samaritanos exeuntes et venientes ad se videret, permanens in metaphora gratulabundus, ad modum divitis, cui jam matura messis cibos plurimos pollicetur, hoc modo coepta prosequitur: