CAPUT 3

Haec suprascriptis illis, quae a bono pastore, id est Christo, dicta sunt, pariter ponam illum quasi gregem in ovili, quasi pecus in medio caularum. Qui illa dixit, ipse pascit, qui ista faciunt, ipsi occidunt. De quibus adhuc subjungitur: Tunc clamabunt ad Dominum, et non exaudiet eos, et abscondet faciem suam ab eis in illo tempore, sicut nequiter egerunt in adinventionibus suis. Tunc, inquit, quando ponam illos quasi gregem in ovili, et quasi pecus in medio caularum; quando alias oves, quas habeo, quae non sunt ex hoc ovili, adducam, quia vocem meam audient, et fiet unum ovile, et unus pastor, nulla distinctione habita Judaei et Graeci, tunc et illi fures et latrones, et isti oves insipientes, imo haedi magis quam oves sive oves errantes, quae audierunt vocem alienorum, clamabunt ad Dominum, et non exaudiet eos. Et non solum non exaudiet eos, verum etiam abscondet faciem suam ab eis in tempore illo, sicut nequiter egerunt in adinventionibus suis, id est, sicut meruerunt non ignoranter, sed nequiter malum operati, non casu vel imprudenter in peccatum lapsi sed ad malum intenti, non ad devitandum sed ad concionandum omne quod iniquum est toto animo dediti et male studiosi, sicut Psalmista cum dixisset: Corrupti sunt et abominabiles facti sunt, addidit, in studiis suis (Psal. XIII). Et ista profecto superioribus ex adverso respondent, ubi cum dixisset: Ponam illos quasi gregem in ovili, quasi pecus in medio caularum, secutus est, et ait: Tumultuabuntur a multitudine hominum: ascendit enim pandens iter ante eos, et transibit rex eorum coram eis, et Dominus in capite eorum. Illi tumultuabuntur a multitudine hominum, et Dominus ascendet, pandens iter ante eos; isti clamabunt ad Dominum, et non exaudiet eos. Coram illis transibit rex eorum, et Dominus in capite eorum; coram istis non solum non transibit Dominus, et non solum in capite eorum non erit, verum etiam abscondet faciem suam ab eis, quod procul dubio nunc factum est et fit, posito insuper velamine super cor eorum ut videre non possint. Sequitur: Haec dicit Dominus super prophetas, qui seducunt populum meum qui mordent dentibus suis, et praedicant pacem; et si quis non dederit in ore eorum quidpiam, sanctificant super eum praelium. Propterea nox vobis pro visione erit, et tenebrae vobis pro divinatione. Et occumbet sol super prophetas, et obtenebrabitur super eos dies. Et confundentur qui vident visiones, et confundentur divini, et operient vultus suos, quia non est responsum Dei. Inter omnes principes ac duces, de qualibus hactenus dictum est, non praetereundi erant prophetae illius temporis, prophetae mordaces et populi seductores, videlicet Annas et Caiphas, quorum unus qui erat pontifex anni illius prophetavit, quia moriturus erat Jesus pro gente, et non tantum pro gente, sed ut filios Dei qui erant dispersi congregaret in unum. Dixit enim: Vos nescitis quidquam nec cogitatis, quia expedit vobis ut unus moriatur homo pro populo, et non tota gens pereat (Joan. XI). Equidem cum hoc diceret, falsum erat quod animo sentiebat; sed verum erat quod voce sonabat. Sentiebat quippe, vel alios sentire volebat quod nisi moreretur Jesus qui rex et Christus dicebatur, causa fieret Romanis quorum imperio subditi erant, ut venirent locumque et gentem tollerent (ibid.). Et hoc falsum erat: neque enim Christus regna Romanorum sive aliarum gentium tollere venerat, sive occasionem dare inimicitiarum, vindicata sibi ulla potestate terrena. Verba autem illius hoc sonabant, quod Jesus pro omnium filiorum Dei redemptione moriturus esset; et hoc verum erat, et veraciter ita factum est. Igitur prophetae illi, id est pontifices, quorum unus taliter prophetavit, non erant praetereundi, quin aliquid audirent plusquam principes ac duces caeteri. Haec ergo dicit Dominus super prophetas, qui seducunt populum meum, qui mordent dentibus suis, et praedicant pacem. Non dubium, quin prophetae illi seduxerint populum plusquam seduxerant unquam prophetae Baal, quales temporibus Achab et Jezabel existiterunt. Nam illi seduxerunt populum in tantum ut derelinquerent Dominum, et colerent Baal. Isti in tantum seduxerunt ut crucifigerent Dominum, et eligerent Barabbam. Quod autem subjungit, qui mordent dentibus suis, adeo verum est, et juxta Psalmistam: Dentes eorum arma fuerint et sagittae, et lingua eorum gladius acutus (Psal. LVI). Itaque cum tam mordaces fuerint homicidae, quam fictam praedicaverunt pacem, cum multa indicia sint, illud admirationem facit quod Dominus noster per pacis osculum traditus est illis. Et si quis, ait, non dederit in ore eorum quidpiam, sanctificant super eum praelium. Brevis quidem sed alta nimis et vehemens declamatio avaritiae illorum. Et quidem de multitudine valet intelligi, quia de multis verum est, quod eos sibi hostes reputaverint quando non dederunt, et amicos quando dederunt in ore eorum. Sed de Domino nostro prae omnibus intelligendum est, quod idcirco sanctificaverint super eum praelium, quia non dedit quidpiam in ore eorum, imo disputabat contra avaritiam illorum. Denique si talis venisset iste Messias, id est Christus qui per prophetas promissus erat, ut terreno suffultus regno ampliaret domos et augeret divitias eorum, tunc placuisset eis, tunc pacem suam obtulissent ei. Quia vero pauper et contemptor divitiarum venit, quia non divites sed pauperes beatos fore praedicavit, et sicut jam dictum est, contra illorum avaritiam disputavit, sanctificaverunt super eum praelium, id est quoad potuerunt sanctum videri, et pertinens ad obsequium Dei benedicti, elaboraverunt si interficerent illum. Hoc adeo verum est de prophetis ejusmodi, ut de pluribus quoque certo experimento compertum sit. Quando enim quidpiam dedit in ore eorum, quando de quinque panibus hordeaceis et duobus piscibus saturavit quinque millia hominum, tunc voluerunt eum rapere, et facere regem, sicut scriptum est: Jesus ergo cum cognovisset, quia venturi essent ut raperent eum, et facerent eum regem, fugit iterum in montem ipse solus (Joan. VI). Ubi autem persenserunt, quod nollet amplius quidpiam vel quomodo veliet dare in ore eorum, dicente illo: Amen amen dico vobis, quaeretis me, non quia vidistis signa; sed quia manducastis ex panibus, et saturati estis. Operamini non cibum qui perit, sed qui permanet in vitam aeternam (ibid.), etc. Coeperunt super eum santificare praelium murmurando et dicendo: Nonne hic est Jesus filius Joseph, cujus novimus patrem et matrem? Quomodo ergo dicit hic, quia de coelo descendi? (Ibid.) Si de popularibus ita est, quid putas de prophetis illis cupidis et profundis amatoribus divitiarum, quando is qui praedicabatur Christus non solum non promittebat eis sicut vellent thesauros orbis terrarum, sed etiam disputabat contra avaritiam eorum? Nimirum desperaverunt de illo dicentes: Quod non daret quidpiam in ore eorum, et idcirco sanctificaverunt super eum praelium, sanctum esse judicantes, si crucifigerent eum, tanquam seductorem et magum. Quid dicit Dominus super hujuscemodi prophetas? Propterea nox vobis pro visione erit, et tenebrae vobis pro divinatione. Et occumbet sol super prophetas, et obtenebrabitur super eos dies. Visio et divinatio hoc differunt, quod divinatio nunquam in Scripturis in bonam partem accipitur. Non erit, ait, augurium in Jacob, neque divinatio in Israel (Num. XXIII). Cumque hoc utcunque tollitur, sive effectum non habere denuntiatur, dicendo: Nox vobis pro visione erit, et tenebrae pro divinatione, sic intelligendum est: Vos nescientes sive scire nolentes, aliud esse prophetiam, aliud esse divinationem, videmini vobis esse prophetae ut vultis, ut aestimemini visiones Dei videre, cum sitis potius quasi augures et divini sive arioli, pro eo quod ubi quid ad mordendum accipitis, ibi pacem praedicatis; et si quis non dederit in ore vestro quidpiam, super eum praelium sanctificatis. Sed sive visionem velitis nuncupare, quod loquimini, vestra visio nox erit, sive divinationem dicatis; non ibi lux, sed tenebrae sunt tenebrae falsitatis et nox mendacii, quia videlicet super nos sol occubuit, et dies obtenebratus est. Quis ille sol, nisi de quo scriptum est: Vobis autem timentibus nomen meum, orietur sol justitiae? (Malach. IV.) Et quis ille dies, nisi ipse qui dicit: Ego sum lux mundi, qui sequitur me non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitae? (Joan. VIII.)