|
Discipulus quem diligebat Jesus, qui et recubuit in coena super pectus
ejus (Joan. XXI), verum eidem dilectori suo testimonium perhibet in
Evangelio suo, quod sit Christus Filius Dei, id est, quod non tantum
homo, in fine saeculorum natus ex utero Virginis, sed ante omnia
saecula, Deus ex Deo Patre generatus sit. Et omnis quidem divina
Scriptura, divinius inspirata, testimonium perhibet huic veritati, sed
hujus maxime hoc propositum esse, tam causa quam ipse textus operis
manifeste defendit. Causa videlicet, quia misso illo in exsilium a
Domitiano (qui secundus post Neronem Christianorum persecutor exstitit)
irruperant in Ecclesiam haeretici, quasi in destituta Pastore ovilia
lupi Marcion, Cerinthus et Ebion, caeterigue Antichristi, qui Christum
fuisse negantes ante Mariam, simplicitatem evangelicae fidei, perversa
maculavere doctrina. Et inde compulsus ab omnibus pene tunc Asiae
episcopis, et indicto omnibus jejunio, Dominum precatus, ac sancti
Spiritus gratia inebriatus, hoc Evangelium scripsit, qui omnes
haereticorum tenebras, patefacta subito veritatis luce, dispulit. Textus
vero operis, quia videlicet, talis omnino est, qualem legitimi postulat
ordo testimonii. Nam ascito secum teste alio, non minus idoneo,
scilicet, Joanne Baptista, ut sint testes duo. Non enim minus quam in
ore duorum testium stabit omne verbum (Deut. XIX). Ascito ergo Joanne,
qui venit in testimonium, ut testimonium perhiberet de lumine, dicta,
tam illius quam sua, frequenter appellat testimonium, dicens de
semetipso in fine omnium: Hic est discipulus, qui testimonium perhibet
de his, et scripsit haec, et scimus quia verum est testimonium ejus
(Joan. XXI). Testis itaque Filii Dei singularis hic est atque praecipuus
qui in publico coeli et terrae auditorio, cum ageretur non tam de
terminis aut legibus regni quam de ipsis natalibus regis nostri,
testibus aliis defessis, et a clamore contradicentium violenter
oppressis, repente in medium prosilivit, et magno vocis evangelicae
tonitru, verbique coruscantis fulmine, omne concilium vanitatis
cunctamque Ecclesiam malignantium ubique terrarum perterruit ac
dissipavit; aperte protestans de illo quod Filius unicus et
consubstantialis, ac per hoc, haeres legitimus Patris aeterni sit.
Nostrae autem, id est, pupillorum omnium, quos ille haeredes suos
testamento aeterno, per suum sanguinem conscripsit, nostrae nimirum
spei, quae periclitabatur tantis adversariorum derogationibus,
testimonium hoc magnifice suffragatur. Quid enim? quomodo ratum erit
testamentum (Hebr. IX), quo coelestem nobis haereditatem legavit, si
legitimus ipse possessor coeli non fuit? quomodo autem coelum ejus
possessio fuit, si ipse de coelo non venit, sed a Maria initium sumpsit?
Opportune ergo nostrae, ut dictum est, spei fidus hic Testis subvenit,
dum ingenui testatoris antiqua jura proloquens, non solum coelum, sed et
omnia quae sunt, ejus esse, imo omnia per ipsum facta, et sine ipso
nihil factum (Joan. I) esse definit. Nobis igitur, qui testantes Filium
Dei, Scripturas testamur, et in via testimoniorum ejus delectamur, sicut
in omnibus divitiis (Psal. CXVIII), nobis omnibus hoc praecipue
testimonium scrutandum, et in toto corde exquirendum est: hoc tota anima
concupiscendum, atque super aurum et topazion diligendum est. Nam si
evangelici negotiatores sumus, et bonas margaritas quaerimus, ecce una
pretiosa margarita inventa est (Matth. XIII). Ubi enim ulla, quae
majoris pretii sit, reperiri potest? Hanc animarum verus amator Deus,
dilectae Joannis animae, pro monumento dilectionis praecipuae, fixit in
pectore. Ut Verbum, quod Maria Virgo sola protulit in carne, ipsum hujus
socia virginitas, prae omnibus sanctis, viva mortalibus promeret voce.
Danda ergo sunt omnia, ut haec sola margarita comparari queat, omnesque
carnalium sordes affectuum, ab oculis cordis abstergendae sunt eis, qui
in schola Christi venerabilibus student litteris: ut hanc aliquatenus
valeant aquilam prosequi, quam cordis munditia juvit, ut claritatem
solis aeterni plus caeteris divinae visionis animalibus, irreverberata
possint mentis acie contemplari. Nam de eo, qui per munditiae viam ad
veram tendit sapientiam, loquitur Dominus per Isaiam: Iste in excelsis
habitabit, munimenta saxorum sublimitas ejus, panis ei datus est, aquae
ejus fidelis sunt. Regem in decore suo videbunt oculi ejus, cernent
terram de longe (Isa. XXXIII). Imo, quod ad rem evidentius attinet, hic,
sicut ad beatum Job, aliis quidem verbis, sed eodem sensu dictum est: Ad
praeceptum Domini elevabitur, ut aquila in arduis ponet nidum suum, in
petris manet, et in praeruptis silicibus commoratur atque inaccessis
rupibus. Inde contemplatur escam, oculi ejus de longe prospiciunt (Job
XXXIX). Et quidem, haec omnia Joannes, hujus Verbi ac sempiterni
principii contemplator excelsus, magnifice assecutus est. Quia videlicet
elevatus est ut aquila, apertos intendens oculos in Divinitatis radios,
et in arduis posuit nidum suum, id est, aeterni hujus Evangelii sui
munimentum in petris mansit, id est, in soliditate veritatis. Atque inde
contemplatus est escam, scilicet illam quam et attingere meruit, hujus
Verbi sempiterni gloriam. Attamen, sicut supradictum est: Oculi ejus
cernent terram de longe, ita et hic inquit: Oculi ejus de longe
prospiciunt. Quia videlicet, sic quoque elevata haec aquila, nec dum per
speciem, sed per speculum in aenigmate (I Cor. XIII) videt Deum. Nunc
enim, inquit, filii Dei sumus, sed nondum apparuit quid erimus (I Joan.
III). Licet autem pulli ejus lambant sanguinem (Job XXXIX), id est,
auditores ejus cognito tantum crucifixi Domini cruore satientur, eo quod
Divinitatis arcana percipere nequeant; non tamen omnino jure
reprehenditur, quod tantae aquilae volatum aliquatenus prospicere
conamur. Nam et pulli idcirco in nido suo aluntur, ut post matrem suam
quandoque ad eamdem evolent escam. Igitur alta mysteria, quae in hoc
splendore Evangelii, velut grandis aquila, pervolavit magnus doctor
Augustinus, nos eadem quidem via, sed non omnino eisdem vestigiis
subsequi enitemur. Nam ille quidem alta montium pervolat cacumina; nos
interdum et circa radices imas occupabimur. Ille praecelsae arboris
superiora quaeque poma carpere festinat; nos terrae quoque proximos,
quos parvulis reliquit, attingere conabimur evangelicae litterae
ramusculos. Ut, quia grandioribus in alta mysteriorum explanatione
satisfactum est, nunc parvis, id est, nostri similibus, continuatio
quoque litterae subveniat.
|
|