|
|
“Qui non honorificat Filium, non honorificat Patrem, qui misit illum.”
|
|
In quorum concione hominum sententia haec non staret, prolata ore
senatoris sive causidici, spectare ad gloriam patrum honorem filiorum,
et econtra, laedi patres in injuriis filiorum: Patres quippe filios
diligunt, et affectus eorum in illis reconditi sunt, unde et suavius in
filiis honorem suum sentiunt et in eisdem acerbius injurias suas
recipiunt. At illi cum in templo manufacto Patrem de carnibus taurorum,
quos offerebant, et sanguine hircorum Hebr. IX), honorare se dicerent,
et Sabbata ejus praedicarent, saevo sacrilegio Filium, in templo
corporis sui non manufacto habitantem, persequebantur et interficere
quaerebant, praesertim cum ipsi misissent ad Joannem, et testimonio quod
ille perhibuit veritati, scirent ipsum esse Filium Dei, quamvis ille
testimonium ab hominibus non acciperet, ex operibus quae ipsi faciebant
in nomine Patris sui, testimonium habens majus Joanne. Mentiebantur
ergo, quia non solum secundum coelestem veritatem, sed et secundum
communem sensum hominum vel morem, quia non honorificant Filium, non
honorificant Patrem qui misit illum. Proinde nequaquam arbitrentur quod
ad Deum Patrem pertineant, imo nec ad ipsum, quem Patrem suum esse
mentiuntur Abraham. Non dicant, sufficit nobis sic adorare quomodo
adoraverunt patres nostri (Joan. VIII), qui absque isto Filio Deum unum
adorantes, amici ejus appellati sunt et coelestia beneficia cum signis
et prodigiis multis et magnis consecuti sunt. Ne, inquam, caeca superbia
falsi hoc dicant: Nunquid enim aliqui patrum sine fide et spe seminis,
quod Abrahae promissum est, in quo benedicerentur omnes gentes, Deo
placuerunt? Quod autem hoc semen est nisi Christus? Nonne fidem habentes
seminis hujus in carne sua, qua parte semen ipsum naturaliter
traducitur, signum circumcisionis acceperunt, ut illo tali signo
testimonium haberent, quod hoc semen benedictionis se exspectare
profiterentur? Sed de hoc jam alio loco plenius dictum est. Non ergo
seipsos decipiant. Non enim Pater illos de manu Filii liberabit. Ille
quippe omne judicium Filio dedit, Psalmista testante qui dicit:
|
“Deus, judicium tuum regi da, et justitiam tuam filio regis (Psal.
LXXI),”
|
|
videlicet lege praescripta, quam subjunxit, dicens: Ut omnes
honorificent Filium, sicut honorificant Patrem. Omnes, inquam, qui
vivificari volunt, qui cupiunt sublevari de congerie mortuorum. Quisquis
ille sit, sive Judaeus sive gentilis, si vivere cupit, nihil diminuat,
nihil detrahat Filio de universo honore Patris. Neque hanc faciat
injuriam Patri, ut dicat eum aliud genuisse quam id ipsum quod ipse qui
genuit. Qui enim jussit
|
“ut terra proferret herbam virentem et afferentem semen juxta genus
suum, lignumque faciens fructum, et habens unumquodque semen suum
secundum speciem suam, itemque ut homo gigneret ad imaginem et
similitudinem suam (Gen. I).”
|
|
|
“Qui, inquam, haec jussit et statuit, praeceptumque posuit et non
praeteribit (Psal. CXLVIII),”
|
|
quomodo sine sacrilegio dici potest, quod extra speciem suam vel contra
genus suum solus ipse Filium generaverit? Si enim (ut Arius incontinenti
ore dicere praesumpsit) cum sit ipse inconvertibilis vel incommutabilis,
Filium convertibilem sive commutabilem genuit; profecto contra genus
speciemve suam fructum protulit, nec in semetipso retinere potuit id
quod rebus omnibus, quis ipse creavit, potenter indulsit. Sed his
omnibus malitiae et nequitiae vocibus jam dudum explosis, quas antiquus
persecutor Filii Dei diabolus pater mendacii ex propriis locutus (Joan.
VIII), nequissimis auditoribus suis insusurravit, quaecunque sunt
honoris, quaecunque gratiae et veritatis, quaecunque verae integritatis
et perfectae charitatis vocabula cum sensus veritate, Patri et Filio
communicamus. His exceptis, quae personarum necessaria distinctio
singulis propria reservare postulat, ut uterque Deus verus et Dominus,
increatus, immensus, aeternus, omnipotens, sine initio et sine fine,
inconvertibilis atque incommutabilis, a cunctis fidelibus vitam
desiderantibus corde ad justitiam credatur, et ore ad salutem aeternam
praedicetur, pari honore, aequali gloria, indissimili laude (Rom. X).
Igitur per hanc honorificentiam Filii facta et completa voluntate
Patris, adeamus cum fiducia ad thronum gratiae ejus, ut misericordiam
consequamur et gratiam inveniamus in auxilio opportuno (Hebr. IV),
testimonium habentes salutis nostrae necessarium, quod non consentanei
simus antiquo peccatori, qui consurrexit adversus hunc Filium Dei, et
primum hominem eadem praesumptione consurgere fecit, dum eumdem Filium,
qui solus vere est similitudo Dei Patris, quique solus Altissimo similis
est, non honorificarunt, dicentes:
|
“Altissimo similes erimus et nos (Isa. XIV).”
|
|
Qua intentione cum praeceptum transgressus esset Adam, Deus unus, Pater
et Filius, et Spiritus sanctus cum lugubri ironia sic loquitur:
|
“Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est, sciens bonum et malum (Gen.
III),”
|
|
id est, revera vacuus a veritate scientiae, nihilque habens verae
sapientiae, dum plus appetit sapere quam oportet sapere. Diabolo quoque
sub eadem ironia Ezechiel propheta sic improperat:
|
“Aurum opus decoris tui, et foramina tua in die qua conditus es,
praeparata sunt. Tu cherub extentus et protegens (Ezech. XXVIII),”
|
|
etc. Nam quia aureae, id est divinae substantiae se esse praesumpsit, et
cum foramina ejus praeparata essent, id est rationalitas, qua Dei capax
esse poterat, maluit aurum falso videri quam pretiosus esse lapis, et
auro vero ligari maluit cherub, id est, plenitudo scientiae videri, et
super cousubstantiales spiritus, a seipso tanquam ad propagandum eos
extendi, quam coaequalis esse illis et cum eis laudare veram sapientiam,
in qua Deus omnia facit. Unde cum ironia, ut praedictum est, dicitur ei:
|
“Tu cherub, extentus et protegens,”
|
|
cum revera infatuatus sit, et quantum cum caeteris habere potuisset de
vera sapientia perdiderit, sicut paulo post propheta idem exprobrans
illi:
|
“Elevatum est, inquit, cor tuum in decore tuo, perdidisti sapientiam
tuam in decore tuo (ibid.).”
|
|
Non enim nunc primum diabolus huic Filio Dei detrahere coepit, cum per
ora Judaeorum et haereticorum tantas adversus illum blasphemias evomit,
sed ab initio homicida exstitit odio, quo occiderat Filium Dei et quod
implevit per Judaeos (Joan. VIII; I Joan. III), ubi illum in ea natura
invenit, in qua posset actu quoque perpetrare scelus homicidii. Item,
non nunc primum hoc praeceptum datur hominibus, omnes honorificent
Filium, sicut honorificant Patrem. Quid enim est quod dixit Deus primo
homini:
|
“De ligno scientiae boni et mali ne comedas,”
|
|
nisi quod sub velamine litterae carnalibus ejus temporis, quo haec
scripta sunt, hominibus absconditum est, dixisse Deum, adversus
sapientiam Dei, sicut diabolus se extulit, non te extollas? Non enim
revera in illo ligno illa virtus erat, ut gustato fructu ejus tantam
scientiam haberent homines, ut essent
|
“sicut dii, scientes bonum et malum”
|
|
(quod ab effectu palam nimis datur agnosci), sed mendacii pater ista
confinxit et mentitus est, quia non sic aperti sunt eorum oculi, ut
essent
sed in hoc duntaxat aperti sunt oculi eorum, ut se nudos, id est, honore
pristino spoliatos esse cognoscerent eo quod divinum honorem praeripere
gestissent. Sed et illud diabolicae blasphemiae est, quod non dixit:
Eritis sicut Deus, sed
|
“eritis, inquit, sicut dii (Gen. I),”
|
|
videlicet inseparabilis Trinitatis odio, quo nunc usque per ora
Judaeorum vel haereticorum, Deum Patrem et Filium ejus Deum nobis
confitentibus, oblatrat, dicens nos plures colere deos. Potest quidem
sic intelligi dictum esse lignum scientiae boni et mali, eo quod gustu
ejus per inobedientiam praecepto, futurum erat ut experimentum haberet
homo, non solum boni, sed etiam et mali. Verum non ea spe homo comedit,
ut experiretur mala, id est, ut subjaceret malis, sed ut juxta promissum
serpentis similis fieret Deo, quem nil potest latere boni aut mali.
Quapropter illud quoque lignum ironice dictum est
|
“lignum scientiae boni et mali.”
|
|
Igitur non novo consilio nunc primum indicitur hominibus, ut omnes
honorificent Filium, sicut honorificant Patrem, verum mirabili cum
fenore nostrae humilitatis praeceptum redditur, quo Filio Dei debitus
honor exigitur, ut summae sapientiae Dei sensum nostrum inclinemus et
subjiciamus. Nam quia subesse contempsit homo sapientiae Dei, coelum et
terram, mare et omnia quae in eis sunt creanti (Psal. CXLV; Prov. VIII),
et cuncta cum Patre componenti, nunc ab eodem exigitur, ut se subjiciat
de femina nascenti, et sic honorificent in cruce pendentem, sicut
honorificandum esse sentit Patrem in sua majestate, absque carnis
susceptione, vel mortis passione rutilantem. Sed hujus honorificentiae
praemium vel utilitas ex subsequentibus diligentius pensanda est. Non
enim adhuc ex superioribus satis aperte liquet, qualiter, id est, qualem
ad vitam mortuos aeque ut Pater, vivificet; quae profecto tota honoris
impensi Filio Dei remuneratio est. Sequitur ergo:
|
|