CAPUT VI. Cur subsecutus scriptor non dixerit, et creavit Deus hominem ad imaginem et similitudinem suam; sed tantum

“ad imaginem.”

Et creavit Deus hominem ad imaginem suam, ad imaginem Dei creavit illum, masculum et feminam creavit eos. Quidnam id est, quod scriptor iste cum retulisset Deum dixisse: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, subsecutus unum ex his duobus omisit, dicendo: Et creavit Deus hominem ad imaginem suam, ad imaginem Dei creavit illum? Nunquid casu vel oblivione tam magna parte conditionem hominis in suo sermone diminuit, quam in Dei dictione tam nobiliter utraque parte extulit? Non utique, sed scienter quid Deus intendisset, in verbis ejus expressit, et quid accepisset ipse in suo sermone prudenter observavit. Cum enim diceret Deus: Faciamus hominem, ipse utique illum ad imaginem et similitudinem suam facere intenderat: cum autem hoc ipse scriberet, homo per peccatum Dei similitudinem amiserat. Et quidem noverat iste quod illud Dei propositum nullus avertere posset, et in hac fide vel scientia, dum respiceret in eum Dominus, facies ejus splenduerat (Exod. XXXIV), verumtamen certa nondum persona consurrexerat, in quam absque ulla contradictione recuperata monstraretur illa divinae similitudinis gloria, quae in illa primi hominis persona deperierat. Erant sancti, erant homines justi quorum ex praecipuis erat hic ipse Moyses, sed nonnisi ex fide et spe venturi hominis, qui sic ad imaginem Dei et similitudinem fieret nascendo de virgine, ut in filios Adae perditam Dei similitudinem refunderet, ubi sibi consimiles suosque filios efficeret, abolita vetere, reddita nova origine. Proinde ergo, cum scripsisset dixisse Deum: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, hoc solummodo subscripsit: Creavit Deus hominem ad imaginem suam, ut subaudias, recreaturus aliquando ad similitudinem suam; nam illum quodammodo nondum fecerat ad imaginem et similitudinem, sed tantum ad imaginem suam, qui evanuerat et perdiderat illius similitudinis gloriam. Notandum quippe quod quaecunque Deus fecisse dicitur manent, et quibuscunque nomina posuisse scribitur, stabilia sunt. Dictum est quia fecit Deus firmamentum, et vocavit coelum, et ipsum manet: dictum est, quia plantavit paradisum, et ille manet; sic, etc. Econtra, quae moventur in terra et in mari non manent, sed semper aliis succedentibus alia accedunt, et idcirco cautum est ut non diceret Scriptura: Dixit Deus, fiant reptilia maris et bestiae terrae, quorum esse cito praeterit, sed dixit Deus: Producant aquae reptilia, producat terra jumenta vel bestias. Et recte, manent enim ipsa producendi natura. Itaque certo tenore servato, dictum est: quia creavit Deus hominem ad imaginem suam, quod jam ita factum fuerat, ut deesse vel defieri non possit, rationalis enim est homo et aeternus, quia factus est ad imaginem Dei: non dixit hoc totum, et creavit Deus hominem ad imaginem et similitudinem suam, quia nondum factum fuerat, ut mutari non potuisset.