CAP. IV.

D. Multum, sicut dicitur, ratio rationabiliter progreditur; nam et auctoritate idem ita esse conceditur. Nam, si monachis hoc non licuisset, minime Ecclesia tam valida fuisset; nam monachi dicuntur convertisse pene dimidium orbem terrarum, quod ita esse probatur auctoritate omnium scripturarum. Nam, ut praeter mittam monasticae vitae tam viros innumerabiles quam sanctitate incomparabiles, qui tempora beatissimi Martini praecesserunt, qui innumerabilia signa fecerunt, qui exempla sanctitatis suae omni mundo imitanda reliquerunt, inter quos in magno Antonio tota spes Aegypti fuit, et fide claruit, et in Hilarione tota Syria suspensa fuit, cujus sanctitatem daemones ubique testificabantur, et sicut de eo scribit beatus Hieronymus, nusquam potuit propter miracula delitescere, dum de omni mundo certatim ad eum fluxere. Qui omnes imitantes Eliam et Joannem Baptistam in solitudinibus, licet erraverint, et facere miracula vitaverint, tamen sanctitate sua innumeros populos attraxere, et cum vellent latere, nullo modo id potuere. Ipsi etiam monachi praedicavere, miracula fecere. Ut illos, inquam, omnes omittam, quid de beatissimo Martino dicam? quis ejus valeat narrare miracula? quis ejus sanctitatis attinget fastigia, qui par apostolis in nomine Trinitatis trium mortuorum meruit esse suscitator magnificus, ut ejus tempore a solo Martino monacho coelum sustentaretur, Ecclesia omnis illuminaretur, ut hic quasi solus apostolus prae omnibus episcopis vederetur, a quo trina divisio totius Galliae se fore conversam gratularetur. Etiam nunc quis non Martinum extollat in coelum? quae mens non contremiscit ad Martini sanctitatem? quis tyrannorum audito nomine Martini, quasi quodam fulmine coeli obstupefactus, vel ad modicum non deponit feritatem? Hic tamen monachus praedicavit, baptizavit, opus evangelistae et apostoli consummavit. Quid de beatissimo Gregorio, qui ut dulcissimum Spiritus sancti organum multa miracula faciendo, praedicando, baptizando, sicut universam Ecclesiam sanctitate decoravit, ita doctrina praedicationis illuminavit? Quid tandem de beatissimo Benedicto monachorum institutore dicetur, qui, sicut spiritu omnium justorum ab ipso Gregorio plenus describitur, ita ejus sanctitatem et miracula ad plenum nulli evolvere conceditur? Hic tamen monachus, sicut idem Gregorius testatur, omnibus qui ad eum confluxerunt, verbum vitae praedicasse monstratur. Longum est singulariter evolvere quanti monachi episcopi, praedicavere et quot mundi partes sua praedicatione convertere. Sed forsan tu me judicas, interim silere melius.