CAPUT 5

“Erigens autem se Jesus, dixit ei: Mulier, ubi sunt qui te accusabant? Nemo te condemnavit? Quae dixit: Nemo, Domine. Dixit autem ei Jesus: Nec ego te condemnabo.”

Quamvis a tentatoribus insidiosis fuisset judicare postulatus, tamen, quia revera

“ipse est, qui constitutus est a Deo judex vivorum et mortuorum (Act. X),”

praesto se esse indicat, nec ullo modo diffitetur se judicem, et penes se judicandi esse legem ac potestatem, dum sententia dicta et accusatoribus egressis:

“Mulier, inquit, ubi sunt qui te accusabant?”

etc. Non enim erat excusatio judicii, quod dixerat:

“Qui sine peccato est, primus in illam lapidem mittat,”

quomodo illud, quod cum dixisset ei quidam de turba:

“Magister, dic fratri meo, ut dividat mecum haereditatem, respondit: O homo, quis me constituit judicem aut divisorem super vos? (Luc. II.)”

Nam terrena quidem lucra dispensare aut judicare non venerat, sed ad remittenda vel retinenda peccata judicium omne a Patre acceperat (Joan. V). Quod ergo ait:

“Mulier, ubi sunt qui te accusabant?”

Judicis veritatem vel judicii maturitatem resonat, quia profecto judicium legitimum non recusat, sed accusatores non legitimos venisse comprobat. Oportet enim tam accusatores quam testes sine crimine esse in omni, sive divinae, sive humanae legis justo examine. At illi criminosos se esse fuga sua confessi sunt, dum judice quaerente testes sine crimine, qui primi secundum legem lapidem mitterent, omnes exierunt. Igitur judex iste est qui sedet super thronum (Psal. IX) et judicat aequitatem, nihil prorsus agens extra jus legemque judicii, dum deficientibus accusatoribus coeptamque causam relinquentibus, ita demum decedenti judicio misericordiam subrogans:

“Nec ego te condemnabo,”

inquit; verum haec ipsa misericordia non sic peccata remittit, ut tribuat quoque licentiam peccandi, sed idcirco judicium suspendit, ut vacet peccatori cum fructu poenitentiae recedere a peccatis. Unde et protinus subdit:

“Vade, et amplius noli peccare.”

In una eademque sententia misericordia et veritas obviant sibi, justitia et pax invicem osculantur (Psal. LXXXIV). Nam quod ait:

“Vade,”

misericordiae et pacis est, quod adjungit et amplius

“noli peccare,”

veritatis et justitiae. Ita vivorum et mortuorum judex aequissimus, neque solum judicium comminatur, neque solum misericordiam pollicetur, sed cunctorum hominum rationes, tanquam statera justa, misericordia simul et judicio, veluti duabus discriminat lancibus. Omnis anima, universa Ecclesia, quondam per adulterium diabolo subjugata, ex eo se lancem judicii superexaltare confidit, si non inanis, sed fide et actibus bonis onusta misericordiae graviter incumbit. Sequitur: