|
|
“Quia ecce in diebus illis et in tempore illo, cum convertero
captivitatem Juda et Jerusalem, congregabo omnes gentes, et educam illas
in vallem Josaphat, et disceptabo cum eis ibi super populo meo, et
haereditate mea Israel, quas disperserunt in nationibus, et terram meam
diviserunt, et super populum meum miserunt sortem, et posuerunt puerum
in prostibulo, et puellam vendiderunt pro vino, ut biberent.”
|
|
Magna vero et horribilia sunt haec, ut merito pro ipsis dicatur ille
dies Domini magnus et horribilis. Dies ille pro sui magnitudine, et dies
multi multorum dierum sive annorum dicitur tempus, utpote cui nulla
lucis et tenebrarum vicissitudo sive alternatio successura est. Dicitque
quia ecce contestans in proximo adesse, quamvis cuilibet stulto longe
esse videatur, qui dicit in tempora longa fiet istud. Mentitur sibi,
quia nimirum, sicut et alius propheta dicit,
|
“juxta dies Domini magnus, juxta est et velox nimis (Sophon. I, 14).”
|
|
Et revera juxta esse et velociter venire diem illum sentit, qui
aeternitatem attendit, cujus comparatione velut momentum et inane
reputatur omne tempus praetereuntis saeculi, cujus finis ille dies erit.
|
“Cum convertero, inquit, captivitatem Juda et Jerusalem.”
|
|
Hoc loco Juda et Jerusalem una est, sola est generatio electorum sive
confessorum Dei, unica est civitas Jerusalem coelestis, cujus captivitas
tunc coepit, quando invidia diaboli decepti primi homines expulsi sunt a
paradisi deliciis (Gen. III), in anima mortui, corpore morituri. Eorum
captivitas conversa tunc erit, quia resurgent incorrupti, liberati tam a
jugo peccati quam a debito mortis, anima et corpore vivi, et in neutro
jam morituri. Tunc
|
“congregabo, ait, omnes gentes.”
|
|
Hoc ipsum est quod in Evangelio Dominus idem dicit:
|
“Cum autem venerit Filius hominis in majestate sua, et omnes angeli cum
eo, tunc sedebit super sedem majestatis suae, et congregabuntur ante eum
omnes gentes (Matth. XV).”
|
|
Sed quid sibi vult quod ait,
|
“et educam eas in vallem Josaphat?”
|
|
Nimirum tam propter nominis interpretationem loci hujus nunc meminit,
quam propter rem quae recenti memoria fuerat gesta, quando iste
prophetavit. Tempora namque quibus prophetavit hic, eadem debemus
accipere quae in Osee legimus, ipso dicente:
|
“In diebus Oziae, Joathan, et Achaz, et Ezechiae regum Juda, et in
diebus Jeroboam filii Joas, regis Israel (Osee I).”
|
|
Porro ante annos plus minus octoginta, regnante Josaphat, congregati
sunt filii Moab, et filii Ammon, et cum eis de Moabitis ad Josaphat, ut
pugnarent contra cum, et de his locis quae trans mare sunt, et mons
Seir, sicut ipse Josaphat in oratione sua dicit:
|
“Nunc igitur ecce filii Ammon et Moab, et mons Seir, per quos non
concessisti filiis Israel, ut transireat, quando egrediebantur de
Aegypto, sed declinaverunt ab eis, et non interfecerunt illos,
econtrario agunt, et nituntur ejicere nos de possessione quam tradidisti
nobis, Domine Deus noster. Ergo non judicabis eos? (II Par. XX.)”
|
|
Cum haec et caetera peroraret, omnisque Juda staret coram Domino cum
parvulis et uxoribus et liberis suis, factus est sermo Domini super
Ihazihel filium Zachariae
|
“in medio turbae, et ait: Attendite, omnis Juda, et qui habitatis in
Jerusalem, et tu, rex Josaphat. Haec dicit Dominus vobis: Nolite timere,
non est enim vestra pugna, sed Dei. Cras ascendetis contra eos,
tantummodo confidenter state, et videbitis auxilium Domini super vos. O
Juda et Jerusalem, nolite timere, ne paveatis, cras egrediemini contra
eos, et Dominus erit vobiscum (ibid.).”
|
|
Factumque est ut Dominus locutus est.
|
“Nam filii Ammon et Moab consurrexerunt adversus habitatores montis
Seir, ut interficerent et delerent eos. Cumque hoc opere perpetrassent,
etiam in semetipsos versi, mutuis concidere vulneribus, nec superfuit
quisquam qui necem posset evadere (ibid.).”
|
|
Idcirco vallis illa dicitur Vallis Josaphat, sive, secundum
interpretationem nominis Josaphat, Vallis judicii Domini, quia videlicet
miro modo secundum nomen suum quod interpretatur Domini Judicium,
dixerat idem Josaphat:
|
“Ergo, Domine Deus, non judicabis eos?”
|
|
Et ita judicavit eos Dominus, ut versi in semetipsos mutuis conciderent
vulneribus, nec superesset quisquam, sicut jam dictum est, qui necem
potuisset evadere. Dicitur etiam vallis benedictionis pro eo quod
liberati filii Juda ibi benedixerunt Dominum, sicut ibidem scriptum est:
|
“Per tres, inquit, dies spolia non potuerunt auferre pro praedae
magnitudine. Die autem quarta congregati sunt in valle benedictionis (II
Paral. XX).”
|
|
Etenim quoniam ibi benedixerunt Dominum, vocaverunt locum illum vallis
benedictionis usque in praesentem diem. Igitur cum dicit:
|
“Congregabo omnes gentes, et educam illas in vallem Josaphat,”
|
|
rem gestam magni miraculi nobis ad memoriam reducit, pulchreque innuit,
quod secundum similitudinem futurum sit in die judicii, ut nullus eorum
sententiam damnationis evadere possit, qui mala inferunt servis Dei
propter hoc ipsum quod sunt servi Dei, sicut nullus eorum necem evadere
potuit, qui contra Judam et Hierusalem illic fuerant congregati,
propriisque fiunt ex conscientiis judicandi, sicut illi armis suis et
mutuis vulneribus conciderunt. Illud quoque non praetereundum, quia
sicut unus idemque locus propter causas memoratas, et vallis Josaphat,
id est judicii Domini, et vallis dicitur benedictionis, ita et illa
sessio majestatis Domini ad judicandum congregatis gentibus, erit
sinistris quidem ad damnationem, dicendo:
|
“Ite, maledicti (Matth. XXV);”
|
|
dextris autem ad benedictionem, dicendo:
|
“Venite, benedicti Patris mei (ibid.).”
|
|
Caetera prosequamur.
|
“Et disceptabo, inquit, cum eis super populo meo et haereditate mea
Israel.”
|
|
Mira et gravissimi sensus plena dictio, cum dicit fortissimus Deus,
Qui habet aures audiendi ipse audit et intelligit quia horribile est
hoc, propter quod et ille dies Domini magnus dicitur et horribilis. Quid
enim horribilius quam tali in tempore disceptatio Dei cum hominibus?
Signanter namque dicit ibi, ac si nunquam alias cum hominibus
disceptaverit, licet multa terribilia post illud aquae judicium, id est
diluvium, cum hominibus vel contra homines fecerit. Post illud namque et
|
“super Sodomam et Gomorrham ignem et sulphurem pluit (Gen. XIX),”
|
|
et Pharaonem cum curribus et equitibus suis in mari Rubro demersit
(Exod. XIV), et filios Israel omnes a viginti annis et supra, qui
egressi fuerant ex Aegypto, praeter paucissimos, in deserto prostravit,
tam terribiliter, ut quosdam ex illis viventes terra deglutiret, et
ipsos, quos introduxerat in terram repromissionis, filios Israel
quinquies in servitutem propter transgressiones tradidit, primo
videlicet in manus Cusanrasathaim regis Mesopotamiae, deinde in manus
Eglon regis Moab, tertio in manus Jabin, regis Chanaan, quarto in manus
Madian, quinto in manus Philistiim, et post haec tradidit eos in manus
regnorum quatuor, scilicet Babylonii, Persici sive Medici, Macedonici,
atque Romani (Num. XIV, 16; Jud. XIII, 4). Futurum autem est, ut
Antichristum quoque in suo tempore permittat prosperari, tantamque fieri
tribulationem,
|
“qualis non fuit ab initio saeculi (Matth. XXIV).”
|
|
Nimirum universa haec parva sunt, comparatione illius diei magni et
terribilis, idcirco signanter nunc dicit de illo die:
ac si illa priora facere, nondum fuerit disceptare. Super qua re tandem
erit illa disceptatio?
|
“Super populo meo, inquit, et haereditate mea Israel.”
|
|
Verus profecto Israel est, de quo tantam curam habet Deus, ut super illo
disceptet, et propterea non contentus est dixisse:
sed addidit,
|
“et haereditate mea Israel.”
|
|
Et quidem omnis electorum multitudo, quotquot ad vitam aeternam
praeordinati sunt, populus Dei et haereditas ejus, et unus ac verus
Israel, sed nunc interim peculiarem illum populum attendamus, ex quo
Christus secundum carnem, ut ea quae hic commemorantur mala intulisse
gentes, certis ex Scripturarum locis ostendamus. Primum quod cum
dixisset:
|
“Et disceptabo cum eis super populo meo et haereditate mea Israel,”
|
|
subjunxit atque ait:
|
“Quos disperserunt in nationibus, et terram meam diviserunt.”
|
|
Assyrii et Chaldaei fecisse leguntur, quia
|
“translatis filiis Israel et filiis Juda, gentes alienigenas in
civitatibus eorum pro illis collocaverunt. Etenim de populo ipso vix
ullas reliquias dimiserunt, excepto quod de plebe pauperum, qui penitus
nihil habebant, dimisit Nabuzardan magister militum regis Babylonis in
terra Juda, et dedit eis vineas et cisternas (Jerem. XXXIX).”
|
|
Quod deinde sequitur,
|
“et super populum meum miserunt sortem,”
|
|
scilicet Persarum et Medorum regnum fecisse legitur. Sic enim scriptum
est:
|
“Mense primo, cujus vocabulum est Nisan, anno duodecimo regni Assueri,
missa est sors in urnam, quae Hebraice dicitur Phur, coram Aman, quo die
et quo mense gens Judaeorum deberet interfici, et exivit mensis
duodecimus qui vocatur Adar (Esther. III).”
|
|
Quod deinde subjungitur,
|
“et posuerunt puerum in prostibulum,”
|
|
tertium respicit regnum, scilicet Graecorum, sub quo ita corrupti sunt
Judaei quoque ex imitatione illorum, ut puerum ponerent in prostibulum.
Sic enim in libro Machabaeorum legimus:
|
“Super haec promittebat Jason frater Oniae, et alia talenta centum
quinquaginta, si potestati ejus concederetur, gymnasium et ephebiam ibi
constituere (II Mach. IV).”
|
|
Et subinde:
|
“Etenim ausus et sub ipsa arce gymnasium constituere, et optimos quosque
epheborum in lupanaribus ponere (ibid.).”
|
|
Hoc, ut manifestius dicamus, illud est quod Apostolus horribiliter
detestans in gentibus:
|
“Masculi, inquit, eorum relicto naturali usu feminae, exarserunt in
desideriis suis in invicem, masculi in masculos turpitudinem operantes
et mercedem, quam oportuit, erroris sui, in semetipsis recipientes (Rom.
I).”
|
|
Quod adhuc sequitur, dicens:
|
“Et puellam vendiderunt pro vino ut biberent,”
|
|
hoc lenonum est facere, qui puellas meretricari cogentes, luxuriam de
luxuria mercantur, dum de corporum illarum turpi et infami mercimonio,
foeda et, ut ita dicam, canina sibi convivia faciunt, et exinde bibentes
vinum, alienae luxuriae pretium propriae faciunt libidinis incendium.
Hoc ibidem sub eodem Graecorum regno non omnino tacetur factum. Sic enim
scriptum est illic:
|
“Nam templum luxuria et comessationibus erat plenum, et scortantium cum
meretricibus, sacratisque aedibus mulieres se ultro ingerebant,
introferentes ea quae non licebant (II Mach. VI).”
|
|
Quartum regnum Romanorum gravius quidem Judaicum populum at trivit,
magisque in nationibus dispersit, sed merito in disceptatione sua de
pressura illa, quam tunc populus ille pertulit, nullam Deus mentionem
facit, quia videlicet nullum electorum Dei, qui ad gratiam ejus
pertineret, vel ad vitam ejus praedestinatus esset, illa calamitas
involvit. Prius enim quam Romanus veniret exercitus, praemoniti sunt ab
angelo fideles, ut hoc loco cederent, sicut Hegesippus refert. His
dictis contra gentes omnes universaliter, ejusdem judicii comminationem
specialiter intorquet, et dicit:
|
“Quid mihi et vobis, Tyrus et Sidon, et omnis terminus Palaestinorum?
Nunquid ultionem vos reddetis mihi? Et si ulciscimini vos contra me,
cito velociter reddam vicissitudinem vobis super caput vestrum. Argentum
enim meum et aurum tulistis, et desiderabilia mea et pulcherrima
intulistis in delubra vestra, et filios Juda, et filios Hierusalem
vendidistis filiis Graecorum, ut longe faceretis eos de finibus suis.
Ecce ego suscitabo eos de loco in quo vendidistis eos, et convertam
retributionem vestram in caput vestrum, et vendam filios vestros, et
filias vestras in manibus filiorum Juda, et venundabunt eos Sabaeis
genti longinquae, quia Dominus locutus est.”
|
|
Nisi post Tyrum et Sidonem sermo divinus omnem quoque terminum
Palaestinorum nominasset, non inveniremus ubi vel quando factum sit
secundum litteram id quod nunc ait,
|
“argentum enim meum et aurum tulistis, et desiderabilia mea et
pulcherrima intulistis in delubra vestra.”
|
|
Nusquam enim Tyrus et Sidon, sed tantum Palaestini, id est, Philisthiim
hoc fecisse leguntur in primo libro Regum.
|
“Pugnaverunt, inquit, Philisthiim et caesus est Israel, et arca Dei
capta est (I Reg. IV).”
|
|
Et subinde:
|
“Philisthiim autem tulerunt arcam Dei, et intulerunt eam in templum
Dagon, et statuerunt eam juxta Dagon (I Reg. V).”
|
|
Arca ipsa et tabulae testamenti in ea simulque urna aurea habens manna,
et virga Aaron, quae fronduerat, et propitiatorium, duo quoque Cherubin
obumbrantia propitiatorium, argentum et aurum erant (Hebr. IX), quae
quodammodo
ejus dici poterant. Haec Palaestini tunc
sua intulerunt, quando, ut jam dictum est, inferentes
|
“arcam in templum Dagon, statuerunt eam juxta Dagon (ibid.).”
|
|
Porro hic jam non praetereundum, quia Judaei de hoc sermone, quo his
dicitur:
|
“Ecce ego suscitabo eos,”
|
|
videlicet filios Juda et Hierusalem, quos vendidistis filiis Graecorum,
|
“de loco in quo vendidistis eos, et convertam retributionem vestram in
caput vestrum, et vendam filios vestros in manibus filiorum Juda, et
venundabunt eos Sabaeis genti longinquae, quia Dominus locutus est.”
|
|
Ex hoc, inquam, sermone vanam sibi, imo miserabilem consolationem
assumunt. Illa namque de Romanis sub nominibus Tyri et Sidonis atque
Palaestinorum haec intelligi volunt, eo quod Vespasianus et Titus Romae
templo pacis aedificato vasa templi et universa donaria in delubro
illius consecraverit. Promittunt ergo sibi, imo somniant, quod in ultimo
tempore congregarentur a Domino, ut reducantur in Hierusalem, neque hac
felicitate contenti, ipsum Deum manibus suis Romanorum filios et filias
et filias asserunt traditurum, ut vendant eos Judaei non Persis et
Aethiopibus et caeteris nationibus, quae vicinae sunt, sed Sabaeis genti
longinquissimae, quia Dominus locutus est, ut populi sui ulciscatur
injuriam. Nos econtra non Romanos, sed ipsos qui se dicunt esse Judaeos
et non sunt, sed sunt synagoga Satanae, dicimus designari ac percuti sub
nominibus Tyri et Sidonis, et intra omnem terminum Palaestinorum
concludi eamdem ob causam, quam et in alio propheta Deus considerans,
cum eumdem populum redargueret:
|
“Pater tuus, inquit, Amorrhaeus, et mater tua Caethea (Ezech. XVI).”
|
|
Etenim sicut Amorrhaei et Caethei, ita Tyri quoque et Sidonii atque
Palaestini, non de Sem aut de Japhet, sed de Cham, qui reprobus
exstitit, posteritate generati sunt. Et quia Deus non stirpem carnis,
sed mores attendit animi, Judaei quoque quamvis secundum carnem de
stirpe Sem per Abraham processerint, nihilominus tamen inter posteros
Cham reputantur, illi duntaxat, qui veri patris Noe, quod interpretatur
requies, scilicet Christi, qui est requies omnibus sanctis, humanam
propter eos assumptam despiciunt infirmitatem, sicut ille Cham derisit,
et foris nuntiavit patris nuditatem. Causam dicimus, cur praesenti loco
Judaei in synagoga Satanae remanentes, ut jam dictum est, sub nominibus
Tyri et Sidonis recte intelligantur. Tyrus et Sidon, sicut et caetera
regiones terrae Chanaan, populo Israel forte distributae sive designatae
fuerunt: sed quia in corde maris sitae non facile ab hostibus
obsiderentur, minime capi vel possideri ab eis potuerunt. Sic nimirum
Judaei praedicationis evangelicae armis capi debuerunt, imo et illis
prius verbum Dei praedicari oportuit, sed quia profunditate malitiae
semetipsos circumdantes, et quasi in abysso scientiae nequam se
abscondentes, repulerunt illud, et expugnari veritatis et justitiae
armis non potuerunt, idcirco relictis illis apostoli ad gentes conversi
sunt (Act. XIII). Item causam dicimus, cur iidem Judaei in Palaestinorum
terminum concludantur. Palaestini, id est Philisthiim, ascendentibus ex
Aegypto, et transcuntibus mare Rubrum filiis Israel, primi inviderunt,
et deinde caeteri, sicut Moyses in cantico suo cum dixisset:
|
“Dux fuisti in misericordia tua populo quem redemisti. Et portasti eum
in fortitudine tua, ad habitaculum sanctum tuum. Ascenderunt populi et
irati sunt, dolores obtinuerunt habitatores Philisthiim (Deut. XXXII).”
|
|
Deinde de caeteris.
|
“Tunc, ait, conturbati sunt principes Edom, robustos Moab obtinuit
tremor, obriguerunt omnes habitatores Chanaan (Exod. XV).”
|
|
Ita nimirum credentibus in Christum et mare baptismi transeuntibus,
primum Judaei, sicut in Actibus legimus (Act. XIV) inviderunt, deinde
gentes caeterae, quae et exemplo crebrisque seditionibus illorum in hoc
ipsum excitatae sunt. Et illi quidem Palaestini sive Philisthiim, quod
interpretatur potione cadentes, argentum et aurum Domini in sua delubra,
id est, in templum Dagon detulerunt, scilicet arcam undique auro
circumtectam, et caetera desiderabilia sive pulcherrima, ut erant
propitiatorium et duo Cherubin. Isti autem auream, sive argenteam
Dominicae Incarnationis veritatem in mendacio, quantum in ipsis est,
detinent, atque hoc faciendo desiderabilia Domini reposuerunt in templo
Dagon, quod interpretatur piscis tristitiae, qui videlicet piscis est
Leviathan serpens, vectis tortuosus, et in templo suo cubat habitando in
incredulis illorum cordibus. Igitur quod hic dicit Tyro et Sidoni atque
Palaestinis, et filios Juda, et filios Hierusalem vendidistis filiis
Graecorum, ut longe faceretis eos de finibus suis. Istud quoque contra
se Judaei dictum sciant. Filii namque Juda, et filii Hierusalem
apostoli, caeterique discipuli exstiterunt, quos illi vendiderun filiis
Graecorum, id est, repellendo verbum Dei, seque indignos vitae aeternae
judicantes ad gentes expulerunt, quae omnes sub uno intelligendae sunt
nomine Graecorum testante Apostolo, cum dicit:
|
“Non est enim distinctio Judaei et Graeci (Rom. X).”
|
|
Item:
|
“Ira et indignatio, tribulatio et angustia in omnem animam hominis
operantis malum, Judaei primum et Graeci. Gloria autem et honor et pax
omni operanti bonum, Judaeo primum et Graeco (Rom. II).”
|
|
Per Graecum utique omnem gentilem vult intelligi. Illa vero expulsio
apostolorum ad gentes, recte venditio dicitur, quia videlicet pro eadem
spe temporalis commodi illos expulerunt, pro qua etiam occiderant
Dominum ipsorum. Quaenam erat illa spes? Nimirum ipsa quam innuit
evangelica parabola, dicentibus colonis vineae ad invicem, cum vidissent
filium patrisfamilias.
|
“Hic est haeres: Venite, occidamus eum, et nostra erit haereditas
(Matth. XXI).”
|
|
Haec fuit spes illorum, quod si Christum Dei Filium occidissent, et
discipulos ejus expulissent, terrae et templi illius commoda liberius
obtinerent. Itaque
|
“vendidistis, ait, illos filiis Graecorum, ut longe faceretis eos de
finibus suis,”
|
|
id est, terrena tantum sperantes et amantes, coelestium praedicatores
longe in nationes expulistis, ne praedicarent suae genti, id est vobis,
quibus primum oportebat praedicari verbum Dei. Hoc autem facientes,
dicebant, et dicere non cessant, Deum ad se pertinere, suumque Deum
esse, seque persecutionem cunctam pro ejus obsequio facere. Idcirco sic
exorsus est: Quid mihi et vobis? Nunquid ultionem vos redditis mihi? Ac
si dicat: Quid me Deum vestrum esse dicitis, cum constet quia me non
cognovistis?
|
“Quid me labiis honoratis, cum cor vestrum longe a me sit (Matth. XV)?”
|
|
Dicitis,
|
“unum Patrem habemus Deum, sed quid mihi et vobis? (Joan. VIII.)”
|
|
Arbitramini vos obsequium praestare,
|
“et ultionem reddere (Joan. XVI),”
|
|
quando veritatis evangelicae praedicatores persequimini? Faciebat hoc
unus ex vobis quondam Saulus, simpliciter errans, et abundantius
aemulator existebat paternarum suarum traditionum, sed ideo
misericordiam consecutus est, quia ignorans fecit in incredulitate. Vos
autem per malitiam hoc facitis, excusationem non habentes de peccato
vestro, quia vidistis et odistis filium, et me patrem ejus.
ergo
|
“ultionem vos reddetis mihi,”
|
|
sicut vultis arbitrari? Non utique, sed crudele odium exercetis, et
vosipsos contra me ulciscimini. Dico ergo:
|
“Et si ulciscimini vos contra me, cito velociter reddam vicissitudinem
vobis super caput vestrum,”
|
|
ulciscendo me contra vos, quoniam ulciscimini vos contra me. Non enim
per ignorantiam delinquitis, sed
|
“argentum meum et aurum,”
|
|
de qualibus scriptum est:
|
“Eloquia Domini, eloquia casta, argentum igne examinatum (Psal. XI).”
|
|
Itemque alibi:
|
“Desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum multum (Psal. XVIII),”
|
|
sive
|
“super aurum et topazion.”
|
|
(Psal. CXVIII). Haec, inquam,
|
“desiderabilia mea et pulcherrima”
|
|
tulistis cum violentia, et
|
“intulistis in delubra vestra,”
|
|
id est, depravastis doctrina perversa in cordibus vestris, quae jam non
sunt Dei templa, sed daemonum delubra, et eos qui non aliter docebant
quam sicut ex me docti sunt, quia ratione superare non potuistis, furore
persecuti estis, et longe fecistis eos de finibus suis. Sed quid? Sicut
jam dixi,
|
“vicissitudinem ego reddam vobis.”
|
|
Nam
|
“ecce ego suscitabo eos de loco, in quo vendidistis eos.”
|
|
Quomodo vel quando suscitabo eos? In novissimo die, de quo ante jam
dictum est, suscitabo illos, ut resurgant mortui, et venient singuli
apostolorum sive praedicatorum de locis ad quae illos ejecistis, et jam
dicta venditione vendidistis. Venient, inquam, non soli vel pauci, sed
adducentes gentium multitudinem, copiosos exercitus tenentes arma
salutis (Ephes. VI), quos acquisierunt per
|
“verbum Dei, quod repulistis vos, et indignos aeternae vitae vosipsos
judicastis (Act. XIII).”
|
|
Tunc
|
“convertam retributionem vestram in caput vestrum, et vendam filios
vestros et filias vestras in manibus filiorum Juda.”
|
|
Digna et justa retributionis conversio in caput vestrum. Vos enim sicut
pro Barabba Christum commutastis, et sanguinem ejus vendidistis, atque
pro pseudoapostolis veros apostolos tradidistis, et ad gentes ejecistis,
ita fiet vobis in illa die resuscitationis. Vos namque juxta illud quod
scriptum est,
|
“Justus de angustia liberatus est, et tradetur impius pro eo (Prov.
XI),”
|
|
trademini in sententia damnationis, et, illis in sinum Abrahae, Isaac et
Jacob receptis, vos foras expellemini. Talis venditio, talis commutatio
fiet de vobis in manibus filiorum Juda, id est, in manibus apostolorum,
quia ipsi judices vestri erunt,
|
“sedentes super sedes duodecim, judicantes duodecim tribus Israel
(Matth. XII, 16).”
|
|
Nec vero vendemini genti propinquae, sed ab eis genti longinquissimae,
id est malignis spiritibus, quae gens longinquissima est communione
naturae vestrae, ab omni foedere conditionis humanae. Per Sabaeos
namque, quod interpretatur captivantes, malignos spiritus intelligi
licet, sicut illic, juxta sensum mysticum accipiendum est in libro Job:
|
“Boves arabant, et asinae pascebantur juxta, et irruerunt Sabaei,
tuleruntque omnia, et pueros percusserunt gladio (Job I).”
|
|
Moraliter namque per Sabaeos maligni spiritus intelliguntur, qui ubi
illis potestas divinitus data est, labores animae cunctosque sensus
utiles auferunt, et percutiunt gladiis invisibilibus. Itaque vendent
eos, ait, Sabaeis, id est, cruciandos sociabunt eos spiritibus malignis,
quia Dominus locutus est, cujus locutio vera, cujus sermo veritas est.
|
“Clamate hoc in gentibus, sanctificate bellum, suscitate robustos,
ascendant omnes viri bellatores. Concidite aratra vestra in gladios, et
ligones vestros in lanceas. Infirmus licat, quia fortis ego sum.
Erumpite et venite, omnes gentes, de circuitu, et congregamini, ibi
occumbere faciet Dominus robustos tuos. Consurgant et ascendant gentes
in vallem Josaphat, quia ibi sedebo, ut judicem omnes gentes in
circuitu.”
|
|
Grandis et fortis hic rhetoricae, imo plus quam rhetoricae,
declamationis impetus, quia videlicet grandis est res, et dicenda
nequaquam exiliter. Hoc, inquit, quod praedixi, congregaturum me esse
omnes gentes, et deducturum eas in valle Josaphat, et caetera quae
sequuntur usque ad illud:
|
“Venundabunt eos Sabaeis genti longinquae,”
|
|
quia Dominus locutus est,
id est, praedicate in gentibus, juxta illud:
|
“Euntes in mundum universum, praedicate Evangelium omni creaturae (Marc.
ult.).”
|
|
Item.
|
“Euntes docete omnes gentes (Matth. ult.).”
|
|
Et
|
“sanctificate, inquit, bellum,”
|
|
videlicet baptizando eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti,
quatenus ad illud bellum, universalis judicii, sanctitatis et justitiae
sint armis induti et praeparati. Et quia ad concursum illius belli sola
baptismatis sanctificatio non sufficit,
|
“suscitate robustos, ascendant omnes viri bellatores,”
|
|
id est,
|
“docete eos servare omnia quae mandavi vobis (ibid.),”
|
|
ut tunc demum fiduciam habeant in die judicii, tanquam robusti, et
ascendant tanquam viri bellatores, tanquam judices terribiles
|
“gladios ancipites in manibus suis habentes ad faciendam vindictam in
nationibus, increpationes in populis. Ad alligandos reges eorum in
compedibus, et nobiles eorum in manicis ferreis, ut faciant in eis
judicium conscriptum (Psal. CXLIX).”
|
|
Et quia rex belli hujus nimium grandis est, eumque negligi nimis
damnosum est:
|
“Concidite, inquit, aratra vestra in gladios, et ligones vestros in
lanceas,”
|
|
id est, labores saeculi, et usum hujus mundi,
|
“cujus figura praeteriit (I Cor. VII),”
|
|
postponite Evangelio Christi et verbo Dei, ut in illo studentes arma
vobis optima circumponatis, quibus in illo bello opus erit.
|
“Infirmus dicat, quia fortis ego sum,”
|
|
id est, quisquis ad illud bellum sese praeparatum esse cupit, tunc demum
fortem sese speret in Domino inveniri, cum humiliter cognoverit quam in
semetipso infirmus sit. Nam virtus in infirmitate, hoc est, infirmitatis
propriae cognitione perficitur. Taliter
|
“erumpite, inquit, et venite omnes gentes in circuitu,”
|
|
id est, ab oriente et ab occidente, et a septentrione et meridie, omnes,
inquam, gentes, quia videlicet apud Deum nulla personarum acceptio, vel
distinctio est, sed omnes pro meritis discernens, probos remunerabit,
improbos puniet. Itaque
|
“venite et congregamini,”
|
|
alii ad dextram, alii ad sinistram separandi.
|
|