CAPUT VIII. Item de causa nominis principii, et de eo quod Apostolus ait:

“Propter quem omnia, et per quem omnia. ”

Multa hinc jam dici poterant collectis de thesauro Scripturarum testimoniis fidelibus, sed quoniam secundum ordinem Scripturarum procedere nobis propositum est, succingi oportet, jamque per aliud simile demonstrare, quamobrem scriptori Moysi, imo ipsi, qui per Moysen locutus est et scripsit digito Dei, Filium seu Verbum Patris, principium in isto capite libri nuncupare placuerit. Jam quidem supradictum est, quia

“propter ipsum et per ipsum omnia,”

et ob hanc causam recte illum hoc nomine praescribi, sed adhibita similitudine melius eadem causa complacebit. Virum esse caput mulieris Apostolus dicit, idcirco quia non

“propter mulierem vir, sed propter virum mulier (I Cor. XI)”

facta est. Dixit enim Deus:

“Non est bonum esse hominem solum, faciamus ei adjutorium simile sui (Gen. II).”

Illud isti simile est. Quod enim aliud habuit exemplar, ut taliter prius virum, et deinde propter virum ac de viro mulierem faceret, nisi Verbum suum, Filium suum,

“propter quem et per quem omnia”

facta sunt? Denique quod fuit uni viro mulier una, hoc est, et hoc futura erat uni Filio Dei, una omnium sanctorum angelorum atque electorum hominum Ecclesia. Differt tamen in facturis, sicut praepositiones grammaticae, ita et veritas intelligentiae. Nam et propter virum et de viro mulier facta est, Ecclesia vero propter Filium, sed non de Filio; non, inquam, de ipsa divina substantia creatura ulla creata est. Unde Apostolus recte dixit:

“Propter quem omnia, et per quem omnia (Hebr. II).”

Et evangelista:

“Per ipsum, inquit, facta sunt omnia (Joan. I).”

Per hoc ergo simile valet aliquatenus mente percipi, quam recte Filius Dei principium in initio creaturae nominatus sit, quia, si vir caput, id est principium mulieris recte dicitur, idcirco quia propter eum mulier facta est, multo magis sine dubio Filium Dei recte principium Scriptura nuncupat, idcirco quia propter ipsum et per ipsum omnia.