|
Interim quid, rogo, est quod vel scriptor de Deo loquens:
|
“Poenituit eum, ait, quod hominem fecisset in terra?”
|
|
(Gen. VI.) Vel quod ipse Deus, cum dixisset:
|
“Delebo hominem, quem creavi a facie terrae,”
|
|
subjunxit,
|
“poenitet enim me fecisse eos?”
|
|
(Ibid.) Si idcirco delere se dicit hominem, quia poenitet eum fecisse
hominem, cur vel unum tantopere, tantoque miraculo reservat hominem, de
cujus posteritate rursus multiplicentur homines boni et mali, et pauci
quidem boni, multi vero mali? Valde repugnat hoc sensui, quem signare
videtur littera dicens, quia Deum poenituit. Nec vero factum hoc solum
repugnat, ne sicut sonat littera, passiva intelligatur Dei poenitudo,
verum etiam et alterius loci Scriptura, quae dicit:
|
“Quia non est Deus, quasi filius hominis ut mutetur (Num. XXIII).”
|
|
Itemque de poenitudine ait:
|
“Non flectetur, neque enim homo est, ut agat poenitentiam (I Reg. XV).”
|
|
Si igitur Deus non quasi homo vel filius hominis est ut mutetur, et si
poenitudine non flectitur, ut verbi gratia, nec nunc quidem quando dicit
hominem, universum deleat hominem, qualiter in hoc dicto et loquentis
veritatem, et non poenitentis mutabilem servabimus majestatem? Hic primo
sciendum est magnam ejus, quae Deo ascribitur, et ejus, quae homini
accidit, poenitudinis esse distantiam. Homo namque, cum sit mutabilis,
aliquando de malis vel injustis, aliquando de bonis quoque et justis
actibus suis poenitudinem gerit. Et neuter hujus, id est humanae
poenitudinis modus, in sapientem cadit. Sapiens namque apud philosophos
saeculi ille esse conceditur, qui neque mali vel injusti quidquam, quod
poenitudo corrigat, admisit, neque bonum aliquod vel justum quod gessit
in pravum mutavit. Quod si talis poenitudo in sapientem non cadit,
quanto magis Deo nunquam accidit? Ille namque non nisi de bonis vel
justis nunquam poenitudinem gessit aut gerere potuit, quia mali quidpiam
vel injusti committere nunquam potest aut potuit. Multum ergo a
poenitudine hominis differt Dei poenitudo, quae nimirum non aliud est,
nisi vel a misericordia ad judicium, vel de judicio ad misericordiam
transitio. Nam istae sunt
|
“universae viae Domini, misericordia et veritas”
|
|
judicii (Psal. XXIV). Est autem, quando de misericordia transiens ad
judicium, nequaquam poenitudine flectitur, ut de judicio rursus transeat
ad misericordiam, videlicet dum homo peccator contra Deum permanet
impoenitens, ut idem Saul de quo cum dixisset Dominus:
|
“Poenitet me quod constituerim Saul regem (I Reg. XV),”
|
|
postea Samuel contra eumdem loquitur:
|
“Porro triumphator in Israel non parcet, et poenitudine non flectetur.
Neque enim homo est, ut agat poenitentiam (ibid.).”
|
|
Est etiam, quando post misericordiam, vel inter ipsam misericordiae
largitatem, exercens judicium, nequaquam tamen a misericordiae proposito
ulla poenitudine deflectitur. Exempli gratia, ut in David, super quem
post multam misericordiam, severum propter Uriam Ethaeum judicium
exercuit (II Reg. XII), nec tamen eumdem a facie sua projecit, sicut
projecerat Saul. Secundum hanc misericordiae et judicii dispensationem,
poenituit quidem eum fecisse hominem, id est de misericordia filiis Dei
impensa vel impendenda, transivit ad judicium. Verumtamen eadem
poenitudine flexus non est, ut bonum desereret propositum, propter quod
fecerat hominem primum.
|
|