|
[CAP. III.]
|
“In diebus autem illis venit Joannes Baptista, praedicans in deserto
Judaeae et dicens: Poenitentiam agite, appropinquabit enim regnum
coelorum: Hic enim qui dictus est per prophetam Isaiam, dicentem: Vox
clamantis in deserto, parate viam Domini, rectas facite semitas ejus.
Ipse autem Joannes habebat vestimentum de pilis camelorum, et zona
pellicea circa lumbos ejus. Esca autem ejus erat locustae et mel
silvestre. Tunc exibat ad eum Hierosolyma et omnis Judaea, et omnis
regio circa Jordanem, 581 et baptizabantur in Jordane ab eo confitentes
peccata sua.”
|
|
Iste ergo Joannes homo magnus pro ipsa magnitudine sui multum debet
humilitati Filii hominis, quippe qui propter indigentiam ejusdem,
pauperis et egeni propter nos facti, propter nos testimonio magna
indigentis, tam magnus et talis venit, qui testimonium perhibens dignus
esset audiri, imo non posset contemni. Qualis enim vel quam magnus est
propheta hic, de cujus magnitudine prophetaverunt alii prophetae magni
et sancti, teste ipso qui ipsos prophetas misit.
ait,
|
“de quo scriptum est: Ecce mitto Angelum meum ante faciem tuam, qui
praeparabit viam tuam ante te.”
|
|
Nam scriptum est in Malachia propheta (Malac. III), quod ipse magnifice
confirmans, taliter de eodem pronuntiavit:
|
“Amen dico vobis non surrexit inter natos mulierum major Joanne
Baptista.”
|
|
Et ipse Joannes non nimis ultroneus, imo nimis discussus et nimis
improbe pulsatus ab inquirentibus (Matth. III; Luc. III):
inquit,
|
“vox clamantis in deserto: Dirigite viam Domini, sicut dixit Isaias
propheta (cap. X),”
|
|
cujus et hic evangelista praesenti loco meminit, et evangelistae
caeteri. Quando venit iste angelus, ista vox clamantis tam magnifice
venit, ut conceptus utero senectutis, et sterili, Gabriele archangelo
praenuntiante, spiritu suo repleretur adhuc ex utero matris suae; tantis
nativitatem ejus comitantibus signis, ut timerent omnes vicini, et super
omnia montana Judaeae divulgarentur haec, et ponerent omnes qui
audierant in corde suo dicentes:
|
“Quid putas puer iste erit? Etenim manus Domini erat cum illo (Luc.
I.).”
|
|
Sed fortassis haec documenta magnitudinis ejus nos quidem scimus quia
legimus. Illi autem qui tunc erant praesentes, quoniam a deserto venit,
nesciebant aut obliti fuerant a longe praeterita, quia tricesimus annus
erat. Ad hoc sciendum, quia propter hoc illis non minus reverendus erat,
imo et hoc maxime reverentiam illi augebat, quia veniebat ignotus, quia
cum hominibus non fuerat conversatio ejus. Inde erat quod Elias esse
putabatur, et, quod eo majus est, existimabat populus, et cogitabant
omnes in cordibus suis de illo, ne forte ipse esset Christus. Horum
omnium, quae magnitudinem ejus indicant, hic evangelista primum hoc
posuit:
|
“Hic est enim qui dictus est per Isaiam prophetam, dicentem: Vox
clamantis in deserto,”
|
|
etc. Magnum hoc est praeconium Joannis quia est vox. Non dicitur vocalis
sive vocem habens, sed vox, sicut ipse confessus est, dicens:
|
“Ego vox clamantis in deserto (Joan. I).”
|
|
Et vox utique alterius vox est. Cujus ergo Joannes est vox? Utique
clamantis. Et quis est clamans, nisi ille, cujus omnis vita, omne
tempus, quo hic in carne deguit, clamor sive inclamatio fuit? Hinc enim
Apostolus dicit:
|
“Qui in diebus carnis suae preces supplicationesque ad eum, qui possit
illum a morte salvum facere, cum clamore valido et lacrymis offerens,
exauditus est pro sua reverentia (Hebr. V).”
|
|
Hujus ita clamantis Joannes prima vox fuit. Humilitas quippe vocem non
habebat, sed in civitate Nazareth secum habitabat, et annus aetatis ejus
jam tricesimus incipiebat. Hoc est quod dicere molitur, quia sicut
verbum cujusque nostrum clara vel sonora voce indiget, ut melius
audiatur, ita Verbum Dei caro factum testificante Joanne indiguit, ut
homines minus in eo scandalizarentur, quod et factum est. Non solum enim
apud simplices, verum etiam apud invidentes, et voluntarium scandalum
patientes, auctoritas Joannis causam ejus persaepe defendit, ut illic,
cum dicerent ei,
|
“in qua potestate haec facis? Respondens, dixit eis: Interrogabo vos et
ego unum sermonem, quem si dixeritis mihi, et ego vobis dicam, in qua
potestate haec facio. Baptismus Joannis unde erat? Et coelo, an ex
hominibus? At illi cogitabant inter se dicentes: Si dixerimus de coelo,
dicet nobis: Quare ergo non credidistis illi? Si autem dixerimus ex
hominibus, timemus turbam. Omnes enim habebant Joannem sicut prophetam.
Et respondentes Jesu, dixerunt: Nescimus. Ait illis et ipse: Nec ego
dico vobis in qua potestate haec facio (Matth. XXI).”
|
|
Nec vero illa tamen tempora sive illius temporis aut gentis homines
attendere quis debet, sed omnes gentes sive nationes usque ad finem
saeculi, quia quocunque et quandiu praedicatur Christi adventus, adest
hic idem testis Joannes, et testificans digito suo confirmat quia
Christus alius non fuit, nec est, nec erit, nisi is qui putabatur filius
Joseph. Hoc valuit magnitudo sive auctoritas illius amici et testis, ut
reciperent tunc filium saltem pauci, saltem duodecim, incipientes ab
ista voce, qua dixit:
|
“Ecce Agnus Dei qui tollit peccata mnndi (Joan. I).”
|
|
Et si non plures illum recepissent, receperunt autem etiam alii
nonnulli: sufficere poterant huic sancto Israeliti ad propagandam gentem
spiritualem tot spirituales filii, quot secundum carnem filios primus
Israel pater ejus habuit. Lucas evangelista pulcherrimi prudens auctor
eloquii hunc adventum hujus Joannis taliter edicit:
|
“Anno quintodecimo imperii Tiberii Caesaris, procurante Pontio Pilato
Judaeam, tetrarcha autem Galilaeae Herode, Philippo autem fratre ejus
tetrarcha Itureae et Trachonitidis regionis, et Lysania Abilinae
tetrarcha, sub principibus sacerdotum Anna et Caipha, factum est Verbum
Domini super Joannem Zachariae filium in deserto. Et venit in omnem
regionem Jordanis (Luc. III),”
|
|
etc. Quam pulchre narratio haec illi propheticae Danielis visioni
concordat:
|
“Aspiciebam in visione noctis et ecce bestia quarta terribilis atque
mirabilis et fortis nimis, dentes ferreos habens magnos, comedens atque
comminuens, et reliqua pedibus suis conculcans (Dan. VII).”
|
|
Et subinde:
|
“Aspiciebam ergo in visione noctis, et ecce in nubibus coeli, quasi
Filius hominis veniebat et usque ad Antiquum dierum pervenit, et in
conspectu ejus obtulerunt eum, et dedit ei potestatem, et honorem, et
regnum, et omnes populi, tribus et linguae servient ei. Potestas ejus
potestas aeterna, quae non auferetur, et regnum ejus quod non
corrumpetur (ibid.).”
|
|
Quid enim erat videre illam talem bestiam, non solum comedentem, sed
etiam comminuentem, nisi quod hic pulchre commemorat Romanum imperium,
non solum ut caeteras gentes Jedaeorum regnum suae ditioni subdidisse,
verum etiam in tetrarchias comminuisse? Ut enim Judaici regni
comminueret potentiam, propter nimiam gentis illius insolentiam, idcirco
in tetrarchias illud, id est in quatuor princi pes dissipavit, videlicet
Pontium Pilatum, Herodem, Philippum et Lysaniam. Nec vero solummodo
regnum, verum etiam sacerdotii principatum, in duos, scilicet Annam et
Caipham, dividendo comminuit. Futurum autem erat, ut reliqua pedibus
suis conculcaret, quod tunc fecit quando gentem et locum tulit, et eos
qui bello superfuerunt in captivitatem dispersit. Nunc igitur levemus
oculos nostros, oculos mentis, et prospectum fidei, quia quod illic
propheta videbat in visu noctis venientem in nubibus, quasi Filium
hominis, dum comedisset, atque comminuisset illa bestia terribilis atque
mirabilis et fortis nimis, hoc est, quod hic narrant evangelistae,
venisse et manifestum esse in Israel hunc vere filium hominis, 582 et
initium veniendi fecisse a baptismo Joannis, dum regnum Judaicae gentis
sibi subdidisset, et in tetrarchias, ut jam dictum est, comminuisset
magna potentia Romani imperii.
ait Petrus apostolus,
|
“post baptismum, quod praedicavit Joannes, Jesum a Nazareth, quomodo
unxit eum Deus Spiritu sancto et virtute (Act. XV),”
|
|
etc., usque
|
“Quia ipse est qui constitutus est a Deo judex vivorum et mortuorum:
huic omnes prophetae testimonium perhibent, remissionem peccatorum
accipere per nomen ejus omnes qui credunt in eum (ibid.).”
|
|
Initium ergo faciendi veniens a baptismo Joannis, qui latuerat eatenus,
habitans cum parentibus Nazareth, et subditus illis, quousque processit?
|
“Usque ad Antiquum dierum pervenit, et in conspectu ejus obtulerunt eum,
et dedit ei potestatem, et honorem, et regnum (Dan. VII),”
|
|
etc.,
ait Petrus, ut jam dictum est,
|
“qui constitutus est a Deo judex vivorum et mortuorum,”
|
|
et sicut ait David:
|
“Gloria et honore coronavit eum, et constituit eum super opera manuum
suarum, omnia subjecit sub pedibus ejus (Psal. VIII).”
|
|
Hoc est unde praesenti opere loqui propositum est, ad gloriam et honorem
filii hominis, cui sermo bonus est super datum optimum (Eccli. XVIII;
Jac. I), quem et ipse exoptans dicit ad dilectam animam:
|
“Quae habitas in hortis, amici auscultant, fac me audire vocem tuam
(Cant. VIII),”
|
|
|
“Factum est Verbum Domini (ait jam dictus evangelista Lucas) super
Joannem Zachariae filium in deserto (Luc. III),”
|
|
et idem Joannes apud alium evangelistam, quid ad se dictum fuerit, vel
ad quid Verbum Domini super se factum fuerit, praedicat hoc modo:
|
“Et ego nesciebam eum, sed ut manifestaretur in Israel, propterea veni
ego in aqua baptizans (Joan. I).”
|
|
Item:
|
“Et ego nesciebam eum, sed qui misit me baptizare in aqua, ille mihi
dixit: Super quem videris Spiritum descendentem, et manentem in eo, hic
est qui baptizat in Spiritu sancto (ibid.).”
|
|
Hoc ex praeteritis quae Scriptura narrat evangelica, satis evidenter
constat, quia Joannes nesciebat eum, videlicet eo modo quo invicem
sciuntur, vel sciri possunt facies hominum, qui vel pariter commanent,
vel aliquando mutuos sibi aspectus praebuerunt. Jesus namque adhuc
infantulus necdum biennis, fugerat in Aegyptum, et Joannes puer,
nesciens quot annorum, verumtamen in teneris annis, secesserat in
desertum. Ergo secundum faciem nesciebat eum, licet secundum spiritum
scire potuerit eum jam advenisse, quo agente exsultavit in gaudio,
clausus in utero matris suae (Luc. I). Sed
ait,
|
“in Israel, propterea veni ego in aqua baptizans,”
|
|
subauditur et praedicans, quod hic Matthaeus primus exprimens:
ait,
|
“Joannes Baptista praedicans in deserto Judaeae, et dicens: Poenitentiam
agite, appropinquavit enim regnum coelorum.”
|
|
Haec ejus praedicatio viam paravit, ut manifestaretur in Israel iste
filius hominis, et appareret in nubibus coeli, perventurus, ut supra
memoratum est,
|
“usque ad Antiquum dierum,”
|
|
id est eligeret sibi apostolos, de quibus dictum est per prophetam:
|
“Qui sunt isti, qui ut nubes volant?”
|
|
(Isa. LX.) Testes illos habiturus, et videntibus illis ascensurus in
coelum (Act. I), et cum illorum testimonia praedicandus per mundum
universum. Et notandum quod primus iste praecursor Domini nomine
expresso praedicat regnum coelorum, sciendumque solum et unicum regnum
coelorum regnum esse legitimum, rapinam autem fuisse omnia regna
terrarum, praeter solam sedem David, quae hujus regni coelorum
praeparatoria fuit-Regna terrarum illa dicimus quae absque Deo fuerunt,
et sine spe regni coelorum pertransierunt, quorum maxima erant capita
leaena et ursus, pardus, et illa sine nomine quarta bestia, quas
videlicet bestias Daniel vidit in visione supra memorata (Dan. VIV), per
quas intelligimus quatuor principalia regna, quorum primum, regnum
Babyloniorum, populum Dei captivavit; secundum regnum Persarum et
Medorum, agente Aman superbissimo, populum eumdem funditus delere
voluit; tertium, regnum Graecorum, mala in eodem populo gessit illa,
quae Machabaeorum narrant libri; quartum, regnum Romanorum, et ipsum
Filium hominis, tradentibus eum Pontio Pilato Judaeis, et martyres ejus
usque ad tempora Constantini crudeliter occidit. Quod illic post bestias
illas datum sive dandum esse vidit Daniel regnum Filii hominis,
dictumque est ad eum:
|
“Suscipient autem regnum sancti Dei altissimi, et obtinebunt regnum
usque in saeculum et saeculum saeculorum (ibid.),”
|
|
hoc est regnum quod praedicans Joannes, praemittit,
et tunc demum causam subnectit,
|
“Appropinquavit enim regnum coelorum.”
|
|
Hic jam nec illud praetereundum quod hoc sit propheticae gratiae
singulare praeconium, ubicunque legeris vel audieris ad quempiam factum
esse verbum Domini, et hinc prophetas sanctos esse vel dici, quia factum
est ad eos verbum Domini. Novissimus omnium illorum iste est Joannes,
super quem scribit evangelista (Luc. III) factum esse verbum Domini, ut
veniret praedicans et baptizans, et sic manifestaretur in Israel filius
hominis. Primus autem omnium fuit pater Abraham, de quo sic scriptum
est:
|
“Factus est sermo Domini ad Abraham per visionem dicens: Noli timere
Abraham, ego protector tuus sum (Gen. XV),”
|
|
et subinde,
|
“Statimque sermo Domini factus est ad eum, dicens: Non erit hic haeres
tuus, sed qui egredietur de utero tuo ipsum habebis haeredem, etc.
(ibid.),”
|
|
quibus utique verbis promittebatur adventus ejusdem Filii hominis.
Igitur cum dicit hic,
|
“In diebus illis venit Joannes Baptista,”
|
|
subaudiendum est in testimonium. Sic enim alius Evangelista sublimiter
enuntiavit, praemittens,
|
“Fuit homo missus a Deo, cui nomen erat Joannes (Joan. I),”
|
|
statimque subjungens,
|
“Hic venit in testimonium, ut testimonium perhiberet de lumine, ut omnes
crederent per illum (ibid.).”
|
|
Nec verum solummodo ex deserto in omnem regionem Jordanis, verum et ex
matris utero in lucem vitae praesentis in testimonium venit: idcirco
senibus justis datus est; idcirco sterili utero conceptus; idcirco adhuc
ex utero matris suae Spiritu sancto repletus est; idcirco cum gaudio
multorum et admiratione plurimorum natus est; idcirco duce Spiritu
sancto in desertum a saeculo fugit, et vitam angelicam duxit, omnemque
ordinem vitae irreprehensibilem gessit, victu atque vestitu venerabilis,
et omni sanctitate mirabilis, ut esset idoneus testis et omnibus his
modis in testimonium venit. Sacerdos erat, et patri sacerdoti succedere
jure debebat, sed vetera sacerdotii veteris insignia respuens, legemque
caeremoniarum in diebus suis esse finiendam optime sciens, solum
praeelegit praedicare, et in semetipso dedicare poenitentiam, quae
sacerdotalis officii pars optima est. Noverat quippe, sicut beatus ille
et justus Simeon, noverat, inquam,
|
“et responsum acceperat ab”
|
|
eodem
qui hominem talem, pulchrum gratiae suae vehiculum paraverat,
|
“non visurum se mortem, nisi prius videret Christum Dominum (Luc. II),”
|
|
et illum regni coelorum regem quaerendum sibi esse, non per ostensionem
sive promissionem aulicae purpurae, sed per praedicationem austerae
poenitentiae. Nam,
ait,
|
“in Israel, propterea veni ego in aqua baptizans, et praedicans
baptismum poenitentiae (Joan. I).”
|
|
Dicit aliquis: Non poterat alio 583 modo fieri, ut manifestaretur in
Israel, nisi praedicando poenitentiam? Ad haec, inquam, poterant quidem,
sed omnium modorum, quibus hoc fieri poterat, iste modus erat optimus,
et pro re magis congruus, magisque necessarius. Quid enim? Nonne ad hoc
venerat Filius hominis, nonne ad hoc natus erat Agnus Dei, ut
poenitentiam susciperet pro peccatis totius generis humani, et ut
poenitentiam incipiens a jejunio quadraginta dierum, perseveraret agendo
illam in laboribus plurimis,
|
“usque ad mortem, mortem autem crucis?”
|
|
(Philip. II.)
|
“Nonne illa morte a Domino factum est illud, et est mirabile in oculis
nostris (Psal. CXVII),”
|
|
quod cum lapis ille reprobatus esset, cum foras civitatem projectus ille
Filius hominis in cruce penderet, jamque spiritum emisisset, patefactum
est latus ejus militis lancea,
|
“et continuo exivit sanguis et aqua?”
|
|
(Joan. XIX.) Hoc fuit, hoc est baptisma ipsius, de quo dixit ipse jam
dudum baptismate Joannis baptizatus:
|
“Ego habeo baptismo baptizari, et quomodo coarctor usque dum
perficiatur?”
|
|
(Luc. XII.) Illo baptismate nos baptizandi eramus et baptizati sumus.
Hinc Apostolus:
|
“Quicunque enim, ait, baptizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius
baptizati sumus (Rom. VI).”
|
|
Modus ergo manifestationis hic erat optimus et valde congruus,
|
“ut gloriam humilitas praecederet (Prov. XV),”
|
|
humilitatem gloria sequeretur, atque illic praemonstraretur quali cum
fructu susceptam poenitentiam foret consummaturus. Humilitas quippe
fuit, quod venit Dominus ad baptisma servi, et inter peccatores
poenitentiam suscipientes, qui peccatum non fecerat, baptismum
poenitentiae suscepit. Quae vel qualis humilitatem gloria continuo
secuta est?
|
“Ecce, inquit, aperti sunt ei coeli, et vidit Spiritum Dei descendentem
sicut columbam, et venientem super se. Et ecce vox de coelo dicens: Hic
est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui.”
|
|
Hoc et miraculum gloriosum, et majoris fuit gloriae signum. Similiter
namque humilitatem mortis quae, ut jam dictum est, poenitentiae propter
nos susceptae consummatio fuit, secutura erat gloria resurrectionis, qua
effulgente, nimirum aperti sunt ei coeli, et ipse in coelum ascendit, et
gratia Spiritus sancti non jam super eum, sed super credentes in eum
baptizatos in nomine ejus descendit. Alias autem et vere super eum
descendit, quoniam ipse est caput, et ipsi sunt corpus ejus, super quos
Spiritus sanctus descendit, nec ob aliud super eos descendit, nisi quia
Christus ipse est in eis, quemadmodum Apostolus dicit
|
“habitare Christum per fidem in cordibus nostris (Ephes. III).”
|
|
Unde autem huic Joanni, ut tam cito cognosceret eum, diceretque venienti
ad se illud memorabile ex humili corde:
|
“Ego a te debeo baptizari, et tu venis ad me?”
|
|
Dixit enim secundum Joannem, ut supra memoratum est; dixit, inquam,
semel et iterum.
|
“Et ego nesciebam eum (Joan. I).”
|
|
Unde ergo tam cito cognovit eum? Ad haec breviter respondendum quia per
vim prophetici spiritus cognovit eum, utique volentem cognosci, quia jam
tempus aderat cognoscendi eum. De illa vi prophetici spiritus, loquitur
Apostolus:
|
“Si omnes prophetent, intret autem quis infidelis vel idiota,
convincitur ab omnibus, dijudicatur ab omnibus, etiam occulta cordis
ejus manifesta fiunt, et ita cadens in faciem, adorabit Deum pronuntians
quod vere Deus in vobis sit (I Cor. XIV).”
|
|
Hoc in laude propheticae gratiae dicit, quod illi
|
“occulta cordis alterius manifesta sint.”
|
|
Erat autem Joannes propheta, jamque ex utero matris suae gratiam
propheticam acceperat, spiritu prophetico repletus fuerat. Sed ut et hoc
inferam quod aliud verbum Domini factum fuerat, ut Lucas meminit, super
Joannem Zachariae filium in deserto, nisi ipsum, quod caro factum
fuerat, ex Mariae Virginis utero? Ergone Verbum quod factum fuerat super
eum, ut veniret, et assumptum hominem sive carnem quam assumpserat,
manifestaret ille in Israel, non ostenderet illi cito quem quaerebat, et
propter quem ut manifestaretur, obediens Verbo advenerat? Igitur cum
ista sit vis prophetici spiritus, ut jam dictum est,
|
“manifesta facere occulta cordis (ibid.),”
|
|
etiam nolentis, quanto magis manifesta fieri debuerunt Joanni occulta
cordis Domini Jesu, praesertim volentis, ut non ex facie mentem, sed
(quod mirabilius est) ex mente cognosceret ejus faciem? Et ille quidem,
quisquis est,
|
“cujus occulta cordis ita manifesta fiunt, cadens in faciem, ait
Apostolus, adorabit Deum, pronuntians quod vere Deus in vobis sit
(ibid.).”
|
|
Dominus autem Jesus, cujus non est adorare, sed adorari, quo debuit
modo, gratiam illam, gratiam propheticam honoravit, cui manifesta facta
fuerant occulta cordis sui, quatenus Joannes dicere posset,
|
“Ego a te debeo baptizari,”
|
|
sive illud secundum Joannem:
|
“Ecce Agnus Dei, qui tollit peccata mundi (Joan. I).”
|
|
Et quomodo gratiam illam honoravit? Videlicet pronuntiando, quod vere
Deus, vere Spiritus sanctus, vere spiritus propheticus, et plusquam
propheticus esset in mente Joannis. Dixit enim ubi opportunum fuit:
|
“Sed quid existis in desertum videre? Prophetam? Etiam dico vobis, et
plusquam prophetam. Hic est enim, de quo scriptum est: Ecce mitto
angelum meum ante faciem tuam, qui praeparabit viam tuam ante te. Amen
dico vobis, inter natos mulierum non surrexit major Joanne Baptista
(Matth. XI),”
|
|
etc., usque:
|
“Et si vultis recipere, ipse est Elias, qui venturus est. Qui habet
aures audiendi, audiat (ibid.).”
|
|
Ubi vero factum est eidem Joanni, quod dixit:
|
“Ego debeo a te baptizari?”
|
|
Oportet namque verum et statera rationis esse ponderatum, quod tali in
tempore, talem ob causam, tali tantoque Filio hominis dixit propheta
veritatis, homo tanti meriti, angelus tam magni praeconii. Ubi ergo
factum est ei? Ubi baptizatus est ab illo qui ad baptismum ejus
veniebat, Filio hominis? Illic nimirum, ubi peccata mundi tulit idem
Agnus Dei, quem digito demonstravit. Ubi hoc? Profecto ubi Agnus ipse
immolatus est, et nostros sanguine suo postes sacravit, et Pharaonem cum
suis Egyptiis ita flagellavit (Exod. XII), ut vinceret, qui victus non
fuerat decem praeceptorum legalium plagis magnis, Pharaonem non carneum
sed spiritualem, scilicet diabolum principem tenebrarum.
|
“Ubi traduxit illum palam confidenter affligens cruci (Coloss. II),”
|
|
et mare magnum, mare rubrum, scilicet sanguinem et aquam de latere suo
lancea percussus emisit, ibi factum est Joanni quod sperabat, et sciebat
dicens:
|
“Ego a te debeo baptizari,”
|
|
nec soli Joanni, verum etiam sanctis et electis omnibus, qui
exspectabant eum ab origine mundi. Et quidem scire poterat, quod ex
utero matris suae sanctus esset, quippe qui sancto Spiritu adhuc ex
utero matris suae repletus est, sed quia erat illi Dominus, sicut
scriptum est:
|
“Juxta est Dominus his qui tribulato sunt corde, et humilis spiritu
salvabitur (Psal. XXXIII);”
|
|
quia, inquam, juxta illi erat Dominus, et de prope sciebat in
contritione cordis, et in humilitate spiritus, quod Dominus solus sine
peccato esset de virgine natus, ipse autem quamvis magno munere
sacratus, tamen de commistione maris et feminae fuisset procreatus,
sanctitatem illam quasi nescire voluit, nec sibi sufficere judicavit,
nisi pro eo funderetur sanguis illius Agni quem videbat, cui loquebatur,
Agni solius sancti, solius immaculati. Et revera, nisi mare illud 584
inimicos nostros operuisset, nisi sanguis ille fusus fuisset, et aqua
illa inundasset, sanguis redemptionis et aqua emundationis, neque huic,
neque illi cui ante hunc dictum est:
|
“Priusquam te formarem in utero, novi te; et antequam exires de ventre,
sanctificavi te (Jer. I);”
|
|
neque alicui sanctorum sanctitas ulla suffecisset, quicunque dicti sunt
sancti, ut Aaron, de quo Psalmista dicit:
|
“Et irritaverunt Mosen in castris, Aaron sanctum Domini (Psal. CV).”
|
|
Sunt enim plures modi, quibus quidlibet sanctum dici consuevit, ne cum
sanctum audieris, statim perfectum et ab omni putes esse peccato
liberum.
|
“Scriptum quippe est in lege Mosi, quia omne masculinum adaperiens
vulvam, sanctum Domino vocabitur (Luc. II). Sanctifica mihi, ait
Dominus, omne primogenitum, quod aperit vulvam in filiis Israel, tam de
hominibus, quam de jumentis, mea enim sunt omnia (Exod. XIII).”
|
|
Et in lege Nazaraei scriptum est:
|
“Sanctus enim erit crescente caesarie capitis ejus; omnes dies
separationis suae sanctus erit Domino (Num. VI).”
|
|
Et Joannes quidem istis quoque modis sanctus fuit, utpote primogenitus,
ante quem sterilis mater nullum genuit, idemque Nazaraeus, uti angelus
est,
|
“vinum et siceram non bibet (Luc. I).”
|
|
Sed nunquid omnis ejusmodi sanctus, qui inde sanctus est, quod
primogenitus, immunis a peccato existimabitur? Aut nunquid Nazaraeus,
quoniam siceram et vinum non bibit, et novacula super caput ejus non
ascendit, sive Samson, sive alius quis ejusmodi, ideo consummatae
sanctitatis erit? Verumtamen secundum illum sanctitatis modum, quem
infusio sancti Spiritus operatur,
|
“Joanne sanctior inter natos mulierum nemo quidem surrexit (Matth. XI),”
|
|
sed nihilominus Sancti sanctorum Jesu Christi baptismate, id est
sanguinis effusione vel ejus morte indiguit, et idcirco veraci
humilitate dixit:
|
“Ego a te debeo baptizari.”
|
|
Nunc vide hunc Sanctum, hunc primogenitum, hunc Nazaraeum, quantum
deceat sic esse vestitum, ut evangelista refert, dicens:
|
“Ipse autem Joannes habebat vestimentum de pilis camelorum,”
|
|
et laudari a Domino dicente:
|
“Quid existis in desertum videre? hominem mollibus vestitum?”
|
|
(Ibid.) ubi subauditur non, et sequitur:
|
“Ecce qui mollibus vestiuntur, in domibus regum sunt (ibid.).”
|
|
Vere talis habitus decebat eum vestimentum de pilis camelorum et zona
pellicea circa lumbos, sicut Heliam, de quo itidem scriptum est:
|
“Vir pilosus et zona pellicea accinctus renibus (IV Reg. I).”
|
|
Tales enim utriusque fuerunt mores, et zelus austerus, talisque vita qui
non indulgebat sibi ut esset remissior, fluentibusque deliciis
luxuriaretur. Hoc de isto confestim Scriptura praesens testatur, quia
non molliter peccatoribus blandiebatur. Dixit enim,
|
“videns multos Pharisaeorum et Sadducaeorum venientes ad baptismum suum:
Progenies viperarum, quis ostendit vobis fugere a ventura ira? Facite
ergo fructum dignum poenitentiae, et ne velitis dicere intra vos: Patrem
habemus Abraham. Dico enim vobis quoniam potens est Deus de lapidibus
istis suscitare filios Abrahae. Jam enim securis ad radicem arboris
posita est. Omnis ergo arbor quae non facit fructum bonum, excidetur, et
in ignem mittetur.”
|
|
Ecce vere hominem non mollibus vestitum, quippe cujus sermo pilis
camelorum quibus vestitus erat multo est asperior; unde et non potuit
esse in domibus regum, imo in domo regis Herodis et reginae Herodiadis
decollatus est propter sermones ejusmodi, sermones veritatis, quibus
ipse non mollis peccatorum molles auriculas et adulationis avidas
arguendo nimis offendit. Apud Lucam sensus quidem et verba ipsa pene
sunt eadem, nisi quod hic manifestius designat propter quos maxime sic
incoeperit,
sive
videlicet propter Pharisaeos et Sadducaeos, qui erant haeretici
Judaeorum. Nam Pharisaei ex Hebraeo in Latinum interpretantur divisi, eo
quod traditionum et observationum, quas illi deuteroses vocabant
justitiam praeferebant, unde et divisi vocabantur a populo, quasi per
justitiam. Sadducaei interpretantur justi. Vendicabant enim sibi quod
non erant. Corporis resurrectionem negabant et animam cum corpore
interire praedicabant. Hi quinque tantum libros legis recipiebant,
prophetarum vaticinia respuentes. Igitur cum dicit Lucas:
|
“Dicebat ergo ad turbas quae exibant ut baptizarentur abipso: Genimina
viperarum (Luc. III),”
|
|
hic autem praemisso:
|
“Tunc exibat ad eum Hierosolyma et omnis Judaea et omnis regio circa
Jordanem, et baptizabantur ab eo in Jordane, confitentes peccata sua,”
|
|
tunc demum sic incipit:
|
“Videns autem multos Pharisaeorum et Sadducaeorum venientes ad baptismum
suum, dixit eis: Progenies viperarum.”
|
|
Constat quod pariter quidem totam, sed non aequaliter totam gentem
malitiae saevientis arguit, quod scilicet invicem invidendo, et invicem
mordendo Judaei forent ab invicem consumendi, maxime autem Pharisaei et
Sadducaei futuri essent auctores vel causa sibimet tanti mali et irae
superventurae. Ut pro miraculo debeat esse rarus quisque, qui illam
sciret vel posset effugere. Nec vero ita denotavit eos solus vel primus.
Si quidem prior Moses inter caetera dixit:
|
“Fel draconum vinum eorum, et venenum aspidum insanabile (Deut. XXXII).”
|
|
Nunquid minus est dicere, fel draconum sive venenum aspidum, quam,
progenies sive genimina viperarum? Et illos quidem Pharisaeos, quibus
haec et caetera dixit, putaremus sic venisse ad eum, ut vellent
percipere baptismum, quoniam sic evangelista dixit:
|
“Videns autem multos Pharisaeorum et Sadducaeorum venientes ad baptismum
suum,”
|
|
sed repugnat illud quod alius evangelista magis illos insinuat venisse
ad insidiandum.
|
“Miserunt, ait, Judaei ab Hierosolymis sacerdotes et levitas ad Joannem,
ut interrogarent eum. Tu quis es? Cumquei interrogantibus tandem
respondisset: Ego vox clamantis in deserto: Dirigite viam Domini, sicut
dixit Isaias propheta (Joan. I; Isa. XL),”
|
|
post hanc illius responsionem statim subintulit:
|
“Et qui missi fuerant, erant ex Pharisaeis (ibid.).”
|
|
Hoc dicto, deinde sequitur:
|
“Et interrogaverunt eum, et dixerunt ei: Quid ergo baptizas, si tu non
es Christus, neque Elias neque propheta?”
|
|
(Ibid.) Per hoc melius intelligitur istud quod ait Matthaeus:
|
“Videns multos Pharisaeorum et Sadducaeorum venientes ad baptismum
suum,”
|
|
scilicet quia venerant, non ut ipsi baptizarentur, sed ut baptizantem
calumniarentur, praesertim cum et alius evangelista dicat:
|
“Et omnis populus audiens, et publicani, justificaverunt Deum, baptizati
baptismo Joannis. Pharisaei autem et legisperiti consilium Dei
spreverunt in semetipsis, non baptizati ab eo (Luc. VII).”
|
|
Quod erat illud vel quale Dei consilium, quod Pharisaei spreverunt?
Nimirum poenitentiam agere et dignos poenitentiae fructus facere. At
illi scilicet Pharisaei confidebant in se tanquam justi et aspernabantur
caeteros, sicut attestatur locis opportunis veritas Evangelii. Unde apud
Lucam diligenter animadvertendum, quia
|
“interrogabant turbae dicentes, quid ergo faciemus? interrogabant
publicani venientes ut baptizarentur, et dicebant: Magister, quid
faciemus? Interrogabant et milites dicentes, quid faciemus et nos?”
|
|
(Luc. III.) Turbae interrogabant, publicani interrogabant, milites
quoque interrogabant dicentes,
Pharisaei vero nusquam interrogasse leguntur et dixisse,
Claret igitur quod vel quale consilium Dei, quomodo consilium Dei
spreverint Pharisaei, non baptizati baptismo Joannis, quia 585 videlicet
erant superbi, confidentes in se tanquam justi (Luc. III),
|
“suam justitiam statuere volentes, et justitiae Dei non subjecti (Rom.
X),”
|
|
unde et magno supercilio magistrum pietatis, filiumque patris
misericordiarum Christum redarguisse leguntur, dicendo discipulis ejus,
|
“Quare manducat magister vester cum publicanis et peccatoribus?”
|
|
(Matth. IX.) Porro
|
“quem tu erudieris, Domine, et de lege tua docueris eum (Psal. XCIII),”
|
|
illa desiderat, ut sciat poenitentiam agere, desiderat ut possit dignos
poenitentiae fructus facere. Ille scit, ille confitetur quod justitia
nulla sit, quod omnis ex operibus justitia vana sit, nisi testimonium
habeat ex fide hujus Filii hominis Jesu Christi, cujus sanguis cum aqua
fluens de latere ejus, ut superius dictum est, nisi justos omnes
emundasset, immundae et sordidae essent omnes justitiae, juxta illam
veridicam confessionem justi et justificandi prophetae Esaiae:
|
“Et facti sumus ut immundi omnes nos, et quasi pannus menstruatae
universae justitiae nostrae (Isa. LXIV).”
|
|
At illi falso justi, et vere peccatores, ne istam cognoscerent
justitiam, scutum sui cordis habebant patrem suae carnis, Abraham, quasi
caro Abrahae, quoniam de illa profluxerant, sufficere posset eis ad
justitiam. Proinde cum dixisset:
|
“Facite ergo fructum dignum poenitentiae,”
|
|
subjunxit atque ait:
|
“Et ne velitis dicere vos, Patrem habemus Abraham. Dico enim vobis
quoniam potens est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae. Jam
enim securis ad radices arborum posita est. Omnis ergo arbor quae non
facit fructum bonum excidetur et in ignem mittetur.”
|
|
Haec eo dicente, opportune reminiscimur sermonis illius prophetici ex
ore Hieremiae:
|
“Maledictus vir qui confidit in homine, et ponit carnem brachium suum,
ut a Domino recedat cor ejus. Erit enim quasi myricae in deserto, et non
videbit cum venerit bonum, sed habitabit in siccitate in deserto, in
terra salsuginis et inhabitabili (Jer. XVII). Benedictus vir qui
confidit in Domino, et erit Dominus fiducia ejus, et erit tanquam lignum
quod transplantatur super aquas quod ad humorem mittit radices suas, et
non timebit cum venerit aestus. Et erit folium ejus viride, et in
tempore siccitatis, non erit sollicitum, nec aliquando desinet facere
fructum (Psal. I). Quid, quaeso, aliud est velle dicere intra
semetipsos, Patrem habemus Abraham,”
|
|
sive
|
“Pater noster Abraham est,”
|
|
et hoc adversus Dominum, nisi confidere in homine, et ponere carnem
brachium suum, ut a Domino recedat cor eorum? Nam veraciter ut a Domino
corde recederent, imo ut Dominum in sermone caperent, idcirco nonnunquam
dixisse leguntur:
|
“Pater noster Abraham est (Joan. VIII),”
|
|
et illud:
|
“Nos ex fornicatione non sumus nati (ibid.),”
|
|
itemque:
|
“Semen Abrahae sumus (ibid.),”
|
|
et:
|
“Nos autem Mosi discipuli sumus (Joan. IX).”
|
|
Nonne hoc est confidere in homine, et ponere carnem brachium suum?
Fiducia Mosi et carnis Abrahae, spernere consilium Dei, et gloriari
contra Filium Dei, quod sola et unica est gloria Abrahae, sive Mosi, qua
remota, inglorius est Moses, Abrahamque non nisi pulvis et cinis?
ait,
Maledictus enim quisque ille est, qui in carne contra consilium Dei
gloriatur, ut non faciat dignos poenitentiae fructus. Maledictus est
ille sicut Chanaan, de quo dixit pater ipsius hanc sententiam
maledictionis,
|
“Servus servorum erit fratribus suis (Gen. IX).”
|
|
Etenim ille talis eidem Chanaan similis est, Chananaeus et non Judaeus
est. Haec enim dicit Dominus ad Hierusalem apud Ezechielem:
|
“Radix tua et generatio tua de terra Chanaan. Pater tuus Amorrhaeus, et
mater tua Cethaea (Ezech. XVI),”
|
|
ille, inquam, non quasi oliva est fructifera in domo Domini (Psal. LI),
sed quasi myricae in deserto in terra salsuginis et inhabitabili, quae
videlicet arbor ex amaritudine nominata est, gustus enim ejus nimis
amarus est, et haec in solitudine et saxosa humo nascitur.
inquit,
ejusmodi
ut
|
“quae fructum bonum non facit,”
|
|
excidatur et
mittatur, sive illa oliva sive myrica sit. Etenim etiam si de radice
bonae olivae creverit, sive oleaster aut myrica sit, exciderunt propter
sterilitatem, propter incredulitatem. Inde Apostolus:
inquit,
|
“Deus naturalibus ramis non pepercit, ne forte nec tibi parcat, vide
ergo bonitatem et severitatem Dei, in eos quidem qui ceciderunt
severitatem, in te autem bonitatem, si permanseris in bonitate, alioqui
et tu excideris (Rom. XI).”
|
|
Hoc de invisibili excisione dixit, qua projicitur incredulus a regno
Dei, securi excisus divini judicii. Verumtamen et alia excisio illorum
propter quos vel quibus dicebat,
|
“Et ne velitis dicere intra vos, Patrem habemus Abraham,”
|
|
etc., videlicet illa, qua corporaliter quoque excidendi erant et
exstirpandi de terra sua, securi visibili, scilicet manu Romana. Hinc
Psalmista praedixerat.:
|
“Quasi in silva lignorum securibus exciderunt januas ejus in idipsum, in
securi et ascia dejecerunt eam, incenderunt igni sanctuarium tuum,”
|
|
etc. (Psal. LXXIII). Quid porro est quod ait:
|
“Dico enim vobis quoniam potens est Deus de lapidibus istis suscitare
filios Abrahae?”
|
|
Quos vel quales videbat, sive digito demonstrabat lapides? Non enim
solummodo dixit de lapidibus, sed signanter ait,
quo videlicet pronomine solemus uti cum digito demonstramus vel
demonstrare possumus ipsas res de quibus nobis sermo est. Et quidem
sensus verus est, per lapides recte intelligi homines gentiles, lapidea
simulacra colentes, de quibus et nos fuimus vel sumus in filios Abrahae
suscitati per fidem Jesu Christi, sed non leguntur tunc adfuisse vel
venisse ad Joannem in Jordanem ejusmodi lapides, ejusmodi homines. Quos
ergo videbat vel demonstrabat in Jordane lapides? Putasne illos quos de
Jordane tulit, et quos in medio Jordanis Josue alveo, Domino jubente,
posuit?
|
“Elige, inquit Dominus, duodecim viros singulos per singulas tribus, et
praecipe eis, ut tollant de medio Jordanis alveo, ubi steterunt
sacerdotum pedes, duodecim durissimos lapides, quos ponetis in loco
castrorum, ubi fixeritis hac nocte tentoria. Fecerunt autem filii Israel
sicut eis praeceperat Josue portantes de medio Jordanis alveo duodecim
lapides, ut ei Dominus imperarat, juxta numerum filiorum Israel, usque
ad locum in quo castrametati sunt, ibique posuerunt eos. Alios quoque
duodecim lapides posuit Josue in medio Jordanis alveo ubi steterunt
sacerdotes qui portabant arcam foederis, et sunt ibi usque in praesentem
diem (Josue IV).”
|
|
De hoc et de caeteris constat auctoritate Apostoli, quia
|
“omnia in figura contingebant illis (I Cor. X).”
|
|
Quod cum ita sit, nonne spiritualiter nobis lapides illi prophetae sunt
et apostoli, lapides vivi, lapides magni, qui fidem nostram velut
fundamentum portant, necessariamque nobis factis et dictis operum Domini
memoriam semper suscitant? Nam de illis lapidibus cur sic a Domino
praeceptum et sic est factum?
inquit,
|
“interrogaverint vos filii vestri cras dicentes, Quid sibi volunt isti
lapides, respondebitis eis: Defecerunt aquae Jordanis ante arcam
foederis Domini Dei nostri, cum transiret eum. Idcirco positi sunt
lapides isti in monumentum filiorum Israel usque in aeternum (Josue
IV).”
|
|
Nihil verius quam lapides istos, scilicet prophetas et apostolos, qui
significabantur per lapides illos in monumentum nobis usque in aeternum
esse positos. Si veraciter dixit Apostolus Christi,
|
“Petra autem erat 586 Christus (I Cor. X),”
|
|
cum de petra inanimata, de qua populus biberat, fuisset locutus, quomodo
non veraciter dicat praecursor Christi, lapides isti quos Josue Domino
jubente pro monumento posuit, prophetae sunt et apostoli, quorum alios,
videlicet prophetas, olim posuit, alios scilicet apostolos sine dubio
continuo positurus est (Ephes. IV). Et prophetae quidem quia profundiora
vel obscuriora sacramenta continent, quasi medio Jordanis alveo sub
aquis latent. Apostoli vero, quia nuda et aperta facie Salvatoris opera
testantur, quasi in Galgala positi, quod interpretatur revelatio, semper
sub dio conspectibus omnium patent. Igitur
ait,
|
“dicere intra vos, Patrem habemus Abraham, dico enim vobis, quia potens
est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae.”
|
|
id est, ne argumentemini vos poenitentia vel poenitentiae fructibus non
indigere, sive regnum coelorum vobis haereditarium esse, quoniam
secundum carnem estis filii Abrahae, quia profecto sola caro Abrahae ad
consequendum regnum coelorum non magis valet quam isti lapides, imo de
carne Abrahae multi sunt filii diaboli, per verbum illorum quorum in
figura positi sunt lapides isti multi nascentur qui vere sint filii
Abrahae, vere filii Dei. Nam fides est quae sola facit filios Abrahae,
caro autem sola non prodest quidquam (Joan. VI), et talium quisque
virorum benedictus est, juxta prophetam supra memoratum, quia confidit
non in homine, sed in Domino, in quo confisus est et Abraham non deus,
sed homo, quia non ponit carnem Abrahae brachium suum, ut a Domino
recedat cor ejus, sed Dominus est fiducia ejus, et idcirco non erit,
quasi myricae in deserto, neque habitabit in siccitate in terra
salsuginis et inhabitabili, sed erit quasi lignum quod transplantatur
super aquas, et quod ad humorem mittit radices suas, ut dignos
poenitentiae fructus facere non desinat. Interea cum haec et his
similia, quae caeteri evangelistae non tacent, loqueretur turbis, hic
amantissimus praecursor Domini non ignorabat, propheticam habens
scientiam, quia non esset illi tempori vel officio destinatus quo
praedicandum erat cunctis gentibus qui ex utero Virginis supra naturam
hominis natus esset ipse quem praecurrebat mediator Dei et hominum homo
Jesus Christus (I Tim. II). Hoc ut erat vere instructus spiritu
humilitatis, confitetur humiliter, suaeque reputat indignitati dum
praemittens:
|
“Ego quidem vos baptizo in aqua in poenitentiam, qui autem post me
venturus est, fortior me est,”
|
|
subjungit continuo,
|
“cujus non sum dignus calceamenta portare, ipse vos baptizabit in
Spiritu sancto.”
|
|
Per calceamenta quippe, cum sint ex coriis mortuorum animalium,
significatur humanitas ejusdem Filii hominis Jesu Christi, in qua erat
mortalis et passibilis. Unde est illud:
|
“In Idumaeam extendam calceamentum meum (Psal. CVII),”
|
|
id est, notum faciam gentibus incarnationis meae sacramentum. Hoc per
apostolos erat faciendum, ipse autem Joannes non erat victurus usque ad
illud tempus quo apostoli taliter calceamenta Domini portaverunt, id
est, publice praedicare coeperunt natum esse de Virgine Deum et hominem
Jesum Christum, quia
|
“Verbum erat in principio Deus apud Deum, et Verbum caro factum est
(Joan. I),”
|
|
et sicut angelus locutus est ad Joseph,
beata Virgine
|
“natum est, de Spiritu sancto est (Matth. I).”
|
|
Igitur cum dicit,
|
“Qui autem post me venturus est, fortior me est, cujus non sum dignus
calceamenta portare,”
|
|
promptum est animadvertere, quam libenter hominis officium subiret,
quanta cum dilectione gloriam istam Filii Dei, Filii hominis, cum illis
coelis annuntiare et enarrare pergeret (Psal. XVIII). Et ipse quidem de
seipso ita sentiendo, ita indignum semetipsum judicando, regulam
custodiebat verae humilitatis, quia non considerabat quod ipse solus
esset praecursor Domini, imo et angelus Domini, sicut de ipso in
Malachia Spiritus propheticus praedixit (Malach. III), sed illud
considerabat, quod illi futuri essent coeli, qui, sicut jam dictum est,
calceamenta portando Jesu Christi, enarrarent ejusdem gloriam Dei. Haec
est regula quam Apostolus breviter praescribit ad Philippenses his
verbis:
|
“Nihil per contentionem, neque per inanem gloriam, sed in humilitate
superiores sibi invicem arbitrantes. Non quae sua sunt singuli
considerant, sed, ea quae aliorum (Philipp. II).”
|
|
Ipse, inquam, ita judicando, ita non quae sua, sed quae aliorum erant,
considerando et superiores sibi futuros apostolos arbitrando, regulam
custodiebat sanctae et verae humilitatis, semetipsum deprimens, tanquam
minor esset omnibus illis. Sed nunquid ita judicabat Dominus judicii?
Nequaquam, sed,
ait,
|
“non surrexit inter natos mulierum major Joanne Baptista (Matth. XI).”
|
|
Ergo et nullus omnium illa Domini calceamenta portantium, illam Domini
de utero Virginis Incarnationem suo tempore publica praedicatione
sequentibus signis praedicantium (Marc. XVI), major te est, o Joannes
Baptista. Porro fortitudinem, quam intendit dicendo:
|
“Qui autem post me venturus est, fortior me est,”
|
|
miro modo non quidem exprimit, quoniam exprimi non potest, et
ineffabilis est, sed parumper significat, ita dicendo:
|
“Cujus ventilabrum in manu sua, et praemundabit aream suam, et
congregabit triticum suum in horreum, paleas autem comburet igne
inextinguibili. Quanta, quaeso, est fortitudo ista, ventilabrum suum
habere in manu sua! Non enim saltem ita dixit, cujus ventilabrum in manu
Dei. Simile illud est, quod in Isaia legimus: Cujus imperium super
humerum ejus, sive:”
|
|
Et factus est principatus super humerum ejus (Isa. IX). Neque iste
dicit, cujus ventilabrum in manu Dei, neque ille dixit, imperium ejus,
sive principatus ejus factus est super humerum Dei, sed, ut animadvertas
ipsum in sua fortitudine sufficientem esse sibi, et iste
|
“cujus ventilabrum in manu sua”
|
|
dicit, et ille
|
“principatum ejus super humerum ejus”
|
|
factum esse asserit. Neque ita dicit iste, et praemundabit aream Domini,
et congregabit in horreum triticum Domini, sive Dei, sed
|
“aream suam praemundabit, et triticum,”
|
|
inquit
Ergo Dominus est areae, et possessor est totius tritici, et Deus
fortissimus ipse est, cujus ventilabrum est, et cui ad ventilandum ipsa
manus sua sufficit, sicut humerus suus ad imperium sive principatum
tenendum satis est, satisque valet absque impendiis alienis. Igitur Deus
est, Deus, inquam, et Dominus omnipotens ipse est, qui auxilio nullius
indiget. Quid dicemus fortibus? quid dicemus superbis? Nimirum quia
palea ipsi sunt, humiles autem, et qui timent Dominum ipsi sunt
triticum, Verbum autem Domini Verbum incarnatum, Verbum plenarie manens,
et inhabitans in pectore, spirans de ore hujus Filii hominis, pro
similitudine illis est et erit venti vehementis, quod tam facile imo et
multo facilius reprobos et superbos omnes exterminabit, quam vehemens
aura sive ventus quemlibet fortis paleam de area cujuspiam eliminare
possit.
|
“Omnes eos, ait ipse Dominus per prophetam, auferet ventus, tollet aura
(Isa. LVII).”
|
|
Quos eos, nisi omnes fortes fortitudine fallaci, de quibus et ita
praemisit,
|
“Cum clamaveris, liberent te congregati tui?”
|
|
(ibid.) Praemiserat etiam et ipsis,
|
“Effudisti libamen, obtulisti sacrificium (Isa. XL).”
|
|
Ergo omnes eos, subauditur, male fortes, visibiles seu invisibiles,
auferet, ait, ventus, tollet aura, et ita dicendo, magnam Divinitatis
fortitudinem, et magnam contra omnis creaturae infirmitatem esse
designat. Multa sunt in Scripturis dicta 587 homini, secundum
similitudinem sufflantis,
|
“exsiccatum est fenum, et cecidit flos (Isai. XL),”
|
|
quia spiritus Dei sufflavit in eo, et in Job:
|
“Vidi, ait Eliphaz Themanites, eos qui operantur iniquitatem, et
seminant dolores, et metunt eos, flante Deo periisse, et spiritu irae
ejus esse consumptos (Job, IV).”
|
|
Et his similia, per quae hoc intendit sanctus sacrae Scripturae
Spiritus, ut facilitatem divinae omnipotentiae cognoscamus, quod multum
facile sit ei, dejicere cito, quidquid contra fortitudinem ejus fortiter
stare videbatur. Ibidem quoque apud Esaiam, ubi praemiserat quod jam
dictum est:
|
“Et omnes eos aufert ventus, tollet aura (Isai. LVII),”
|
|
postmodum subjunxit:
|
“Quia spiritus meus a facie mea egredietur, et flatus ego faciam
(ibid.).”
|
|
Frequens est lectio, sed experimentum in vita praesenti valde rarum, ut
experiatur quispiam, quem Divinitas ad experiendum admittere dignatur,
tangendo pectus sive labia ejus in momento, sive in ictu oculi, taliter
afficiatur tactu sensibili, quem B. papa Gregorius ibi vult intelligi,
ubi ad Heliam loquens Dominus dicit:
|
“Et post spiritum commotio. Non in commotione Dominus. Et post
commotionem ignis. Non in igne Dominus. Et post ignem sibilus aurae
tenuis (III Reg. XIX),”
|
|
et ibi Dominus. Et quidem subtilitas Divinitatis, omnem non solum
corporis, verum etiam animae sensum excedit; sed cum vult, non tantum
animam, verum etiam corpus tactu suc sensibiliter afficit. Qui videlicet
tactus, dum vult, suavis; et dum vult, valde est terribilis, ita ut
quisquis illum sensit jam pene non sit illi opus verbis edoceri, quae
vere Deus fortissimus spirituum sit, nec penitus ignorat, licet omnino
effari non possit, qualis ille sit tremor, quo majestatem Domini tremere
dicuntur etiam sancti angeli.
|
|