CAPUT 4

CAP. II.

“Ego flos campi et lilium convallium.”

Ut tu dicis, o amica mea, pulcher ego sum et decorus, nam ego

“flos campi et lilium convallium,”

id est decus generis humani, et honor parentum humilium, patrum spiritu pauperum, scilicet Abrahae, Isaac et Jacob, David quoque et caeterorum; qui etsi meritis montes, mente convalles fuerunt, etsi divites censu, pauperes spiritu exstiterunt. Illorum ergo decus vel pulchritudo sum, vere flos, vere lilium, quia

“speciosus forma prae filiis hominum (Psal. XLIV),”

quam videlicet formam taliter, ut ego, nullus habet filiorum hominum. Lilium quippe lactei floris est herba, cujus dum candor sit in foliis, auri tamen species intus effulget. Ita

“flos campi”

sive

“lilium”

ego sum, flos lacteus, id est, puer mundissimus. Flos, inquam, et castitatis lilium, cujus dum caro sive humanitas exterius satis munda sit, Divinitatis tamen species intus incomparabilis est. Quid aliud dilectus diceret? Nunquid, me dicente,

“tu pulcher es, dilecte mi, et decorus,”

ipse aversaretur, et ita deberet esse humilis et mitis corde, ut veritatem suimet conaretur abigere? Hoc impossibile est. Imo si nos negaverimus eum, ait quidam vestrum scilicet amicorum, ille fidelis permanet, se negare ipsum non potest. Et illic ubi antequam homo fieret, dixit:

“Videte quod ego sim solus, et non sit alius Deus praeter me (Deut. XXXII),”

et hic ubi homo factus dixit:

“Ego flos campi et lilium convallium,”

et ubicunque sive inimicis Judaeis, sive vobis, o amici apostoli ejus vel discipuli, quippiam locutus est juxta hunc sensum, profecto pium est, considerare hoc ipsum, quia ille fidelis permanet, negare seipsum non potest, praesertim causa poscente tam magna, causa salutis hominum, propter quos venerat, quos in eum credere oportebat, ut diceret ipse quis esset aut unde venisset. Est autem testis fidelis non soli sibimetipsi, verum etiam et aliis, ut testificetur et dicat de singulis, cujus sint meriti vel nominis. Ait ergo et mihi, quam et supra semel et iterum pulchram esse declamavit:

“Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias.”

Hoc restabat quoniam ille mihi dixerat,

“ecce tu pulchra es, amica mea, ecce tu pulchra,”

et ego illi,

“ecce tu pulcher es, dilecte mi, et decorus.”

Hoc, inquam, restabat dicere, quod revera pulcher ipse, et quod ego ad similitudinem ejus pulchra sim. Cum ergo dixisset,

“ego flos campi etlilium convallium,”

protinus et mihi fidele perhibens testimonium,

“sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias:”

Ubi jam, quando lilium istud,

“lilium convallium inter spinas?”

Nimirum in Judaea, quando toleravit tot et tantas impiorum blasphemias, sustinuit probra, alapas, flagella, coronatus insuper corona spinea. Sic quondam pater Abraham levans oculos, vidit post tergum arietem inter vepres, haerentem cornibus, quem assumens obtulit holocaustum pro filio (Genes. XXII). Aries ille, animal innocuum, praefigurabat istud innoxii candoris lilium; vepres illae, blasphemias et maledicta Judaeorum, post tergum Abrahae, quia nondum venerat, sed venturus erat iste

“flos campi,”

sive istud

“lilium convallium”

suo tempore. Igitur illic inter detractiones sive accusationes Judaicas

“lilium inter spinas, sic et amica mea, inquit, inter filias.”

Filias, inquam, non Jerusalem, sed absolute filias, id est, haereses vanas et vagas. Filiae namque, cum absolute dicuntur, fere nusquam significationem bonam habent, ut illic:

“Filiae discurrerunt super murum, sed exasperaverunt eum, et jurgatae sunt, inviderunt illi habentes jacula (Genes. XLIX).”

Et alibi:

“Multae filiae congregaverunt divitias, tu supergressa es universas (Prov. ult.). Itaque et spinae et filiae, blasphemiae sunt Judaeorum, sectae sunt haereticorum. Quaecunque hujusmodi spinae laceraverunt me, ipsae et amicam meam laceraverunt, quaecunque hujusmodi filiae tibi inviderunt, et mihi detraxerunt. Ubi ego spinis compungebar, imo et clavis configebar, tu praesens patiebaris mente convulnerata, et ubi tuae virginitati a filiabus derogatur, mihi quoque invidiose detrahitur. Verum sicut ego spinas pertuli quidem, sed exsuperavi, ita et de te veraciter praedicabitur, quia cunctas haereses interemisti. Ad haec inquam: Sicut malus inter ligna sylvarum, sic dilectus meus inter filios.”

Malus lignum fructiferum, ligna sylvarum sine fructu sunt. Sic dilectus meus boni operis facit fructum, filii vero otiosi et inutiles sunt (Matth. XXIII). Dicunt enim, et non faciunt. Solummodo in hoc importune gloriantur, quia filii sunt.

“Semen Abrahae,”

aiunt,

“sumus, pater noster Abraham est, unum patrem habemus Deum (Joan. VIII).”

Isti sunt filii et quasi sodales dilecti mei. Itaque suo quidem arbitrio filii sunt Dei, filii Abrahae; sed revera

“ligna sylvarum,”

imo ex patre diabolo sunt, et tanquam

“ligna sylvarum,”

quia non solum non faciunt fructum bonum, verum etiam fructum faciunt malum, suntque cubilia leonum, habitacula draconum, omniumque latibula ferarum, id est, spiritum malignorum, profecto excidentur et in ignem mittentur. Dilectus autem meus qualem, quam bonum inter eos fecit fructum? Utique fructum vitae aeternae, quia non utcunque bona arbor ipse, sed lignum vitae est. Hoc ego experta sum. Quomodo?

“Sub umbra illius quem desiderabam, sedi, et fructus ejus dulcis gutturi meo.”

Ex quo mihi angelus locutus est,

“Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi (Luc. I),”

ego sub umbra illius sedi. Non steti ad horam sub umbra, ut interdum paterer carnis aestum, interdum haberem refrigerium; sed continuo sedi, quia semper pacem habui, jugiter

“sub umbra illius, quievi. Et fructus ejus dulcis gutturi meo,”

id est, cordi meo. Quis vestrum nescit, quod sit fructus ejus dulcis? Expulit enim a nobis amaritudinem mortis, et vitae aeternae dulcedinem indidit. Malus fructus, imo malus morsus, quo Adam per Evam vitam perdidit, et mortem invenit: bonus fructus, quo genus humanum per Mariam mortem perdidit, et vitam invenit. Hic est fructus ejus. Ad quid enim venit, ad quid succrevit inter ligna sylvarum, nisi ut faceret hujusmodi fructum, quo evacuaret primae praevaricationis reatum, ligni vetiti morsum? Ubi tempus venit hujuscemodi fructus edendi,

“accipiens panem et vinum, et benedicens: Accipite, inquit, et comedite, hoc est corpus meum. Accipite et bibite, hic est sanguis meus (Matth. XXVI).”

Non vidistis ibi carnis et sanguinis speciem, profecto nec Eva videbat promissam sibi a serpente Dei similitudinem. Non vidistis nisi panem et vinum, profecto nec Eva vidit nisi pomum visu vel aspectu pulchrum. Attamen illi credidit quod non videbat, credidit, inquam, serpenti, dicenti:

“Nequaquam morte moriemini, sed eritis sicut dii,”

magis quam Deo dicenti:

“Morte moriemini, in quocunque die ex eo comederitis.”

Plus, inquam, serpenti quam Deo credidit. Justa ergo lege, ut expietur ille reatus male credulitatis, exigitur fides, ut credatis id quod non videtis. Credatis, inquam, Deo dicenti:

“Hoc est corpus, et hic est sanguis,”

magis quam serpenti, qui per haereticos dicit: Non est caro, non est sanguis, et

“eritis sicut filii Dei.”

Haec ubi fecit et dixit, paratam in conspectu viventium mensam relinquens competentem illis, confestim ad mortuos, sive dormientes ipse obdormiscens et mortuus profectus anima descendente ad animas, et corpore ad corpora in eumdem terrae ventrem, quo fuerant recepta, atque ita de semetipso cibavit atque potavit eos (Psal. LXXX), atque exinde sub umbra illius sedent in perpetuum,

“et fructus ejus dulcis gutturi eorum.”

Mihi potissimum umbra suavis, quam cum amore spiritus trahit ad illum et natura carnis, cum esset in vita praesenti, non solum modo supradicto sub umbra illius sedere, verum etiam faciem ejus desiderabam semper videre, semperque mecum praesentem habere. Sed quid actum est?

“Introduxit me rex in cellam vinariam, et ordinavit in me charitatem.”

Ventum est ad nuptias, ubi et aquas in vinum convertit. Hoc initium signorum continuo facturus, dixit mihi:

“Quid mihi et tibi est, mulier? Nondum venit hora mea (Joan. II).”

Pixeram enim ego illi:

“Vinum non habent.”

Et quidem verum erat, quia vinum non habebant, non solum sicut littera sonat defecisse vinum, sed quia defecerat in omnibus nuptiis hujus saeculi per peccatum primi hominis vinum verum, scilicet incorruptio animarum et immortalitas corporum. De hujusmodi vino major illi cura erat, sed

“nondum, ait, venit hora mea,”

hora scilicet propinandi hoc vinum, reparandi per mortem et resurrectionem meam incorruptionem animarum, immortalitatem corporum. Tanto mihi negotio impendente,

“quid mihi et tibi est, mulier?”

Opus Dei tuis affectibus praeponendum est. Non tuam, imo non meam, sed Patris mei voluntatem fieri oportet. His et aliis hujuscemodi verbis

“introduxit me in cellam vinariam, et ordinavit in me charitatem, id est, intelligere me fecit, se ad hoc venisse, ut humani generis aquaticam infirmitatem in suum vinum, id est, in suae immortalitatis converteret fortitudinem, et quod affectibus meis divinam voluntatem praeferre deberem. Hoc est enim ordinatam habere charitatem, optare quidem, ut non moriatur talis dilectus, sed amplius desiderare totius humani generis salutem. Inordinata et adhuc ordinanda erat charitas Petri, qui assumens illum seorsum, absit, inquam, Domine, non erit tibi istud!”

(Matth. XVI.) Dixerat enim quod tradendus esset in manus hominum et occidendus. Jamdudum docuerat me charitatis ordinem, ut dolorem quidem, et justi doloris gladium in mente vel anima portarem, non tamen averti propositum Dei cuperem, proventurum ipsi ad gloriam et honorem, et humano generi ad perpetuam salutem. Quid igitur?

“Fulcite me floribus, stipate me malis, quia amore langueo. Laeva ejus sub capite meo et dextera illius amplexabitur me. Ecce abiit, ecce recessit.”

Comprehensus ab impiis et occisus, abiit in sepulcrum, descendit ad infernum, resurrexit, et parumper visus recessit in coelum. Scitis autem, quicunque amici estis, quicunque illum diligitis: Scitis quia quisque vestrum dicit:

“Cupio dissolvi, et esse cum Christo (Phil. I).”

Quanto magis ego, quae illum genui, cum illo esse cupio? Revera non quomodocunque cupio, sed et

“amore langueo.”

Igitur

“fulcite me floribus, stipate me malis.”

Haec mihi sit consolatio. Amore languens pro absentia dilecti, unde possum consolari, nisi ex eo, ut credatis, et credentes vitam habeatis in nomine ejus, o populi universi? Credendo

“fulcite me floribus,”

bene operando et fructum vitae aeternae percipiendo

“stipate me malis.”

Ita enim fiet, ut non lassescam fatigatione dilationis. In hoc

“laeva ejus sub capite meo,”

quod interim dum differor, floribus vestris fulcior, malis vestris stipata sum, quia vester profectus, vestra salus, meum est gaudium; et nihilominus quidem

“amore langueo,”

sed in isto consolata sum. Haec est

“laeva ejus sub capite meo,”

videre me impleri ea quae scripta sunt de eo, quaeque ipse promisit de semetipso, videre hoc donum quod effudit, scilicet Spiritum sanctum, quem die Pentecostes misit (Act. II), videre Evangelium praedicari ubique sequentibus signis, multiplicari credentes in nomine ejus, reflorescero mundum Ecclesiis ejus, et fructificare cunctis virtutibus, curvari in nomine ejus

“omne genu, coelestium, terrestrium et infernorum,”

et omnem linguam

“confiteri, quia ipse Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris (Philip. II).”

“Laeva,”

inquam, haec

“est sub capite meo,”

id est, consolatio magna quidem, sed minor expectatione vel desiderio meo. Quae est illa exspectatio? quod est illud desiderium?

“Et dextera ejus amplexabitur me,”

id est, gloria Patris, in qua ipse est, totam circumdabit et implebit me, cum de praesenti saeculo eduxerit et assumpserit me. Illa videlicet dextra qualis est [al., sit], Psalmista breviter intimat [al. insinuat], dicens:

“Et delectationes in dextera tua usque in finem (Psal. XV).”