CAPUT XI. De siccitate, et quomodo per speciem columbae gratia Spiritus sancti super eum apparuit, utique lacrymis suis repentinam de coelo pluviam obtinuerit.

Res ipsa, quae jam nunc enarranda est, satis lucide commendat, non casu, sed per divinam dispensationem id quod supra memoravimus, evenisse, ut scilicet in consecratione sancti praesulis prima se ex Evangelii codice offerret illa vox misericordis pontificis Christi: Spiritus Domini super me, propter quod unxit me (Isa. LXI). Subsecuta namque postmodum siccitas, peccata populorum vehementer arguebat, ut fere omnis herba praemortua, omnis ager exustus, non qualemcunque famem, sed famem mortiferam jamjamque minaretur. Denique cum siccitate pestilentia quoque saeviebat, multique moriebantur, multi adhuc aegra vix trahebant corpora. Erat ergo piissimo pontifici non parva vel qualiscunque sollicitudo, sed et in sollicitudine compatientis animi tribulatio et in tribulatione jugis et lacrymosa oratio. Unde quia ferrum pertransibat animam ejus, et in corde ejus gemebat Spiritus sanctus, sicut dicit Apostolus: Nam quid oremus sicut oportet, nescimus; sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus (Rom. VIII), meruit et populum reconciliare Deo, sicut de Sacerdote magno et digno quidam Sapiens dixit: Et in tempore iracundiae facta est reconciliatio (Eccli. XLIV), et inter reconciliandum, glorioso glorificari miraculo. Indicto jejunio triduano, luctuosus ibat populus per urbem fecundam tot sanctorum millibus, et ad singulorum patrocinia locorum fideliter atque suppliciter lacrymosas fundebat preces, quatenus ab imminentibus jamjamque praesentibus malis eriperetur. Erat autem publicus cleri et populi, monachorum quoque atque sanctimonialium processus, et ex omni ordine utriusque sexus, lingua quidem diversa, sed una intentione et eodem sensu concrepando Kyrie eleison, altitudo coeli pulsabatur. Inter omnes et prae omnibus moestus et supplex tristium filiorum spes et pater patriae procedebat archiepiscopus, ita vulnerato corde tantisque cum gemitibus, ut miro modo consolatione sua dignum eum judicaret Spiritus sanctus paracletus. Cum igitur ab oratorio Sancti Severini litania solemnis egressa, Beati Pantaleonis adiret oratorium, ecce nivei candoris columba, videntibus multis, caput ejus circumvolabat, eademque repente disparens, iterum visibilis comparebat. Videbant eam multi, sed non omnes, quia videlicet non terrena species, sed coelestis erat gratia, quam aliquibus videre donatum est. Ut autem ventum est ad locum, ubi jam dictus confessor Domini Severinus in transitu beati Martini voces angelorum psallentium audire meruit, vident eminus eamdem columbam caput beati viri tertio circumvolantem, quae et protinus in sublime elevata, coelos petiit, nec ultra comparuit. Unde quis dubitet Spiritus sancti gratiam qualis in domo pectoris ejus habitat, talem de foris apparuisse, praesertim in tali luctuoso tempore? Columba namque, sicut et turtur, avis gemituosa est, gemitumque pro cantu edere solet, et sicut illa solivaga, sic ista avis gregatim gemere consuevit. Verissime ergo cum signo hujusmodi orantem pariter et gementem prae omnibus hunc designabat Spiritus sancti gratia, et de isto quoque quodammodo idipsum dicebat quod de alio quodam non ignoto, sed eximio propheta, dictum sacra narrat pagina: Hic est fratrum amator et populi sui, hic est qui multum orat pro populo et pro civitate ista (II Mach. XV). Nimirum et iste vir in populo suo mitissimus apparuit, secundum similitudinem columbae mitis et simplicis, sancto redundans spiritu pietatis, atque idcirco gemitus et oratio ejus perire non potuit. Nam ubi ad prandium ventum est, cum ipse appositis cibis fere jejunaret, ita tamen more suo, et tunc maxime, jejunium dissimularet: quibusdam ad ipsum respicientibus, et cum dolore loquentibus, quod ea die profusis tam multorum lacrymis necdum propitiato Domino coelum aperiretur, dignum memoria verbum respondit hic beatus, vere mitis, vere mansuetus: Vestri, inquit, o charissimi, pastoris est culpa, quod coelum desuper tam ferreum est, quod multitudo viscerum Domini et miserationum ejus continuerunt se super vos. Nisi enim Dominus meis iratus esset sceleribus, qui inter ipsum et vos debebam stare medius, jam dirupisset coelum, et beneficium ejus descendisset et stillasset pluvia super vos. Haec eo dicente, pariter quasi quidam sanguis fluebant animae vulneratae ex oculis lacrymae; quas erumpentes, et cum impetu currentes coram multis volebat quidem, sed non poterat continere. Lacrymis ergo victus, caput super mensam declinavit in manibus, et cum fortissimo spiritu Deo forti humilitate atque ardenti oratione luctabatur. Erat autem hora eadem tanta coeli serenitas, ut nulla in aere nubes appareret, cum ecce subito fragore magna pluviae vis inundando erupit, ita ut prius imbrium crepitus audiretur quam vir sanctus caput ab oratione sublevaret. Cuncti protinus circumsedentes, a mensa sese excusserunt, et prosilire conati sunt, ut in laudem Christi tantique ejus pontificis hymnis personarent, et signa ecclesiastica concrepare facerent. At ille vir providus et humilitatis suae custos vigilantissimus, terribiliter adjurando illos, hoc fieri vetuit, vixque obtinuit ut interim quidem a semetipso quiescerent, Dei vero laudem ac gratias Christo agendas nunquam tacerent. Nec vero insufficiens pluvia tunc exstitit, sed ita uberrime terram irrigavit ut jam praemortuas segetum radices ad fecunditatem repararet.