|
Quomodo autem nunc ex parte cognoscitur, non tantum uno modo
cognoscitur, sed modis duobus. Cognoscitur enim ex operibus et
cognoscitur ex semetipso. Et magnifice quidem ex operibus, sed longe
magnificentius cognoscitur ex semetipso. Quibus ex operibus cognoscitur?
utique ex omnibus quae facta sunt, quia videlicet
|
“omnia per ipsum facta sunt (Joan. I),”
|
|
angeli, archangeli, throni, dominationes, principatus, potestates,
virtutes, cherubim et seraphim, coelum, terra, mare, et quaecunque in
eis sunt, omnia per hoc Verbum facta sunt. Ipse enim scilicet Deus
Pater, dixit et facta sunt, ipse mandavit et creata sunt (Psal. CL). Si
dixit et facta sunt, utique per Verbum facta sunt. Ex omnibus his
cognoscitur hoc Verbum, sicut cujuscunque artificis ex opere suo
cognoscitur ingenium. Inde Apostolus:
|
“Invisibilia enim ipsius a creatura mundi, per ea quae facta sunt,
intellecta conspiciuntur (Rom. I).”
|
|
Inter ipsa quae facta sunt, per quae cognoscitur, quoniam per ipsum
facta sunt, non parum admirationis facit ipse ejusdem Verbi adversarius,
quia ille quoque per eum factus est talis ac tantus, qualis vel quantus
ex multis Scripturarum locis intelligi potest. Et ex illis maxime verbis
ad beatum Job, quibus describitur mirabiliter dicente ipso: Qui sicut
caetera, sic et illum fecit per Verbum.
|
“Ecce Beemoth, quem feci tecum,”
|
|
etc. (Job XL), usque ad illud:
|
“Non est super terram potestas, quae comparetur ei qui factus est, ut
nullum timeret (Job XLI).”
|
|
Inter caetera, inquam, per quae hoc Verbum cognosci debet et illa
mirabilis creatura et super ipsam celebrata ejusdem Verbi victoria,
magnificum dant omnipotentiae vel fortitudinis ejus experimentum, quam
videlicet victoriam pro posse narraturi, primum ipsas demonstrare
nitimur personas victoris atque victi. Porro ex semetipso
magnificentius, ut jam dictum est, Verbum ipsum cognoscitur, quando
gratia praecellenti dilectam cujuslibet animam visitat fortiter atque
suaviter afficit, propriae substantiae contactu. Haec talis cognitio
sive experimentum valde paucorum est. Denique praeter apostolos et
prophetas atque apostolicos viros, quorum vita summis virtutibus
claruit, non facile quis existimare [existimari] potest beatitudinis
hujus sortem consecutos [consecutus] esse, ut anima ejus adhuc degens in
carne saltem ad momentum aliquoties vim sensumque percipiat illius
substantiae fortissimae; et qui sensit, qui tactus est illa fortitudine
spiritus hominis, tacet de re hujusmodi, suumque thesaurum silentio
reverenter abscondit, quia ineffabile est quod sentit. Dicit quivis
illorum: Factum est Verbum Domini ad me, sed non dicit, qualiter affecta
fuit in illa hora mens sive anima ipsa, quae meruit adventum Verbi
Domini ad se. Sed et frustra laboraret homo homini edicere.
|
|