CAPUT X. De Nerone diabolicae crudelitatis satellite, et quod nihil profuit sessori ejus Satanae, quod istos occidit uno eodemque die, sed tamen (ut aiunt quidam) uno anno intercurrente.

Jam multitudinem gentium isti Christianae pietatis principes vicerant, ac bene prostratis, victoriae Christi titulos inscripserant, eum tandem in illam arcem inclytam impetum fecerunt, praesidente Nerone, totius crudelitatis quodam proprio satellite, cujus crudelitatem simulque insuetam impuritatem toto mundo jam sciente, quidam sapiens adhuc admirans, nec solum admirans, sed etiam quia potens fuisset, indignans deflebat, ita dicens:

Novimus quantas dederit ruinas

Urbe flammata patribusque caesis,

Fratre qui quondam ferus interempto,

Matris effuso manduit cruore,

Corpus et visu gelidum pererrans,

Ora non tinxit lacrymis, sed esse

Censor exstincti potuit decoris.

Hic tamen sceptro populos regebat

Quos videt condens radios sub undas

Phoebus, extremo veniens ab ortu,

Quos premunt septem gelidi triones,

Quos Notus sicco violentus aestu

Torret, ardentes recoquens arenas.

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

Heu gravem sortem, quoties iniquus

Additur saevo gladius veneno,

(BOET., De Consol. phil., l. II, metr. C.)

Item:

Quamvis se Tyrio superbus ostro

Comeret, et niveis lapillis,

Invisus tamen omnibus vigebat

Luxuriae Nero saevientis.

(BOET., ibid. l. III, metr. 4.)

Nam luxuriae quam saevientis fuerit, quanta impuritatis et crudelitatis flagitia sive scelera commiserit, historiae plurimae referunt; ad praesentem autem locum hoc tantum dixisse attinet, quia tali persecutore nomini Christiano gloriari licet, quia non quivis vel qualiscunque, sed totius obscenitatis nothus magister, hoc nomen persequendo habitanti in se spiritui immundo contrarium esse testatus est. Itaque tali homuncione Romano orbi principante, vexillum pietatis isti apostolorum principes magnae urbi intulerunt. Quid faceret aut proficeret draco ille serpens antiquus, qui est diabolus et Satanas, qui tunc in illa urbe cubabat, et super talis imperatoris impuram cervicem incumbebat? Ligaverat enim illum, ut superius jam dictum est, angelus ille qui descenderat de coelo, habens clavem abyssi et catenam magnam in manu sua (Apoc. XX). Nihil ergo valuit contra protectorem eorum, Spiritum fortitudinis, sed pro illo saeviens, utpote toto nequitiae afflatus spiritu Nero, corpora tantum occidit. Sed quid hoc Satanae profuit? Nunquid morte illorum spiritus iste immortalis exstingui potuit? Non utique, sed magis in plures abundavit gratias. Non sic in Petro Christus iterum crucifixus, aut in Paulo in quo loquebatur, sic est gladio caesus, ut postea non loqueretur. Imo magis convaluit sermo Dei, cum illorum morte putaretur exstinctus. Sic Samson fortissimus, cum projecisset de manu mandibulam asini, in qua percusserat mille viros, sitivit quidem, sed non defecit. Aperuit enim Dominus molarem dentem in maxilla, et egressae sunt aquae ex eo. Quibus haustis refocillavit spiritum, et vires recepit (Jud. XV). Nunquid enim verus Samson Christus Dominus, istos deseruit morientes, aut in ipsa morte projecit, ut desereret mortuos, per quos viventes pugnavit et vicit. Nam fuerant isti, quasi mandibula asini, id est non secundum carnem valde nobiles, aut inclyti, maxime Petrus qui non imperator aut senator, sed piscator fuit. Non utique deseruit aut projecit, verumtamen occidi permisit atque prosterni, sed sic prostratis sepulcra eorum vivas aquas emanaverunt, corpora eorum miraculorum gratiam profuderunt, et hoc fidem Christi, ne deficeret, refecit, atque in plures abundare copias fidelium fecit. Et alter quidem eorum cruci affixus pependit, alter gladio cecidit. Petrus affigendus cruci humiliter fortis, et fortiter humilis dixit: Quoniam Dominus meus Jesus Christus de coelo ad terram descendit, recta cruce sublimatus est, gyrate crucem meam, quia non sum dignus ita crucifigi sicut Dominus meus. At illi verterunt crucem, et pedes ejus sursum, manus vero fixerunt deorsum. Super hoc quidam fidelis et in fide laudabilis, metrice canens, ita dixit:

Figitur ergo manus subter sola versus in cacumen.

Hoc mente major quod minor figura.

Noverat ex humili, coelum citius solere adiri.

Dejicit ora spiritum daturus.

(PRUD., Peristep. hymn. 12.)

Paulus gladio feriendus, et horam illam sustinens, dicit eodem Spiritu confortatus: Ego enim jam delibor, et tempus meae resolutionis instat. Bonum certamen certavi, cursum consummavi, fidem servavi. In reliquo reposita est mihi corona justitiae (II Tim. IV). Et subinde: Dominus mihi astitit et confortavit me, ut per praedicationem adimpleatur, et audiant omnes gentes, quia liberatus sum de ore leonis (ibid.). Creditur ambos uno eodemque uniusque ejusdemque diei anno inclyto coelos decorasse martyrio, non tamen desunt qui putent eodem quidem die, sed non eodem martyrium complevisse anno. Unde idem qui supra:

Unus utrumque dies pleno tamen innovatus anno,

Vidit superba morte laureatum.

Et subinde:

Ut teres orbis iter flexi rota percucurrit anni.

Diemque eumdem sol reduxit ortus,

Evomit in jugulum Pauli Nero fervidum furorem,

Jubet feriri gentium magistrum.

(PRUD., ibid.)