CAPUT XXXI. Item de eadem re juxta anagogiam.

Adhuc, juxta anogogem, et alia praesentis loci ratio est. Nam quod viro ecclesiastico ad perfectionem tendenti sciendum est, scilicet duas esse vitas, activam videlicet atque contemplativam, quas et gentiles philosophi adulterantes, alteram practicen, alteram theoricen dixerunt, et per activam ordinate pervenire posse ad contemplativam, certissimo gesta haec res exemplo est. Jacob denique de terra sua egressus, ad puteum venit, et illic Rachelem pulchra facie, venustoque aspectu invenit, statimque in amorem ejus incidit, quoties quisque supplantator vitiorum Christum sequi cupiens, sacrae Scripturae studiis incumbit, et inde contemplativae vitae pulchritudinem delectabilem esse comperiens, protinus ad ejus amplexus prorumpere gestit. Optimam quidem partem eligere vult, quae non auferetur, sedere scilicet ad pedes Domini et jugiter audire verbum illius (Luc. X), juxta consilium dicentis: Vacate et videte, quoniam ego sum Deus (Psal. XLV). Sed altera prior quae sollicita est turbatur erga plurima (Luc. X). In sex enim exercetur misericordiae operibus, quae apud evangelistam Matthaeum hoc modo dinumerantur: Esurivi enim et dedistis mihi manducare; sitivi et dedistis mihi bibere; hospes eram, et collegistis me; nudus, et cooperuistis me; infirmus, et visitastis me (Matth. XXV). In his activae vitae operibus eruditum, tandem ad contemplativam posse progredi, et hunc legitimum esse ordinem vivendi, propheta quoque testatur cum dicit: Bonum erit homini, cum portaverit jugum ab adolescentia sua, sedebit solitarius et levabit se super se (Thren. III). Et in Job: Ingredieris in abundantia sepulcrum (Job V), id est, cum ditatus fueris activae vitae redditibus, tunc demum non defecturus quiescere poteris intra contemplationis latibulum. Haec per Liam, quod interpretatur laboriosa, fecundam quidem, sed minus videntem recte figuratur. Nam quasi lippis oculis minus contemplatur spiritualia, dum sollicita est et turbatur erga plurima. Porro Rachel pulchra quidem, sed sterilis, contemplativam designat, quae, dum uni quod necessarium est intendit, venusto aspectu plus videt, et sancto vacans otio quasi minus parit. Igitur dum repente quis, omissis gradibus, festinando ad arcem contemplationis, Rachelem praeripere contendit, bene nonnunquam cum illo agitur, ut prius Liae teneatur nuptiis, videlicet protractus foras ad actiones laboriosas frequentis ministerii. Qui, si contra quid mussitet, vel querulo gestu strideat, dicit ei sancta Scriptura: Non est in loco nostro consuetudinis ut minores ante tradamus ad nuptias, id est, non ita se habet ordo ut ad contemplativam quae minus operando minor est, ante usum activae vitae quisque prosiliat: Imple hebdomadam dierum hujus copulae, et hanc quoque poteris obtinere. Nam sicut sex diebus cuncta Deus operatus est, et in septimo requievit; sic prius oportet quemque in sex praedictis misericordiae operibus exerceri, ut tunc demum jure in contemplativa sabbatizare possit: Videns autem Dominus quod despiceret Liam, aperuit vulvam ejus, sorore sterili permanente. Quod Liam despiceret, id est, minus diligeret. Sic enim praedictum est, quia tandem potitus nuptiis optatis, amorem sequentis priori praetulit. Nec injuria; nam haec jure data vel accepta, illa autem fraude ad ejus torum fuerat introducta. Et notandum quia videns Dominus, quod Liam despiceret, non in eo miseratus est, ut de lippa venustam aspectu faceret; sed in eo ut sorore sterili permanente, vulvam ejus aperiret. Semper enim activa vita minus videt, et lippis perseverat oculis, et est talis, qualem Apostolus mulierem in Ecclesia docere non permittit. Salvabitur autem, inquit, per filiorum generationem (I Tim. II), id est, per operum misericordiae exhibitionem. Quam enim causam subjiciet rex sedens in sede majestatis suae cum dixerit: Venite benedicti, Patris mei, percipite regnum quod vobis paratum est ab origine mundi: esurivi enim et dedistis mihi manducare, et quidquid fecistis uni ex his minimis meis, mihi fecistis. (Matth. XXV.) Salavabitur ergo per filiorum generationem (I Tim. II), illa, quae ad virilem non pervenit perfectionem, id est, vita illorum qui non in solis actibus remanserunt, et nunquam ad contemplativae gratiam profecerunt, justificabitur per operum bonorum exsecutionem.