CAPUT XIII. Quod illa lux

“bona”

dicta sit, non sicut de caeteris operibus est dictum,

“et vidit Deus quod esset bonum.”

Notandum in primis quod dictum est: Vidit Deus lucem quod esset bona. (Nemo enim bonus, nisi unus Deus [Matth. X]). Porro quicunque bonus praedicatur, sive homo, sive angelus, nonnisi respectu boni Dei recte bonus praedicatur, quia cum nemo sit bonus nisi unus Deus, quicunque bonus est, vel esse dicitur, nonnisi in tantum bonus est in quantum bono Deo participatur. Proinde non dictum est: Vidit Deus terram quod esset bona, vel luminaria quod essent bona, quia videlicet bonitatis capacia non sunt. Dictum est autem de singulis, vidit Deus quod esset bonum, id est, bona res, bona, inquam, id est, utilis res. Sola namque rationalis creatura divinae bonitatis, id est spiritus Dei, capax est; et ideo homo vel angelus tantummodo bonus absolute dicendus est, videlicet in quantum homo vel angelus boni Dei particeps factus est. Igitur et hoc ipsum judicium quo vidit Deus lucem quod esset bona, lucem illam cogit intelligi quae capax divinae est bonitatis, lucem rationalem, lucem intellectualem, angelicae creaturae splendidam dignitatem. Quomodo autem dictum est, et vidit Deus lucem quod esset bona? Nonne antequam faceret, hoc ipsum viderat quia facere bonum erat? Nonne et evangelista sic dicit de Verbo isto in quo dixit, fiat, quia quod factum est, in ipso vita erat? (Joan. I.) Ergo quod vidit, id est, justo judicio ponderavit et conspectu suo dignum duxit. Sequitur enim: Et divisit lucem et tenebras. Divisio ista lucis et tenebrarum terribile Dei judicium super diabolum esse factum insinuat. De quo Psalmista: Tu terribilis es, inquit, et quis resistet tibi? Extunc ira tua (Psal. LXXV). Tanquam diceret: Quis tibi resistere 6 potest, cum ex quo tibi quis resistit, extunc terribilis exardescat ira tua? Nam ex quo diabolus resistit, id est, resistere voluit tibi, tu iratus es, et resistere non potuit; cecidit enim angelus et factus est diabolus. Hoc terribile judicium per divisionem insinuatur lucis et tenebrarum. Quae enim sunt istae tenebrae, nisi omnes angeli Satanae cum eodem suo principe? Has utique tenebras Deus lucemque divisit, quia malos angelos a bonis separavit. Divisit, inquam, separatione immutabili, ita ut nec isti qui ceciderunt, resurgere, nec illi qui, cum peccare possent, peccando cadere noluerunt, ulterius unquam habeant vel possint peccando cadere. Verbo namque Dei coeli firmati sunt, et spiritu oris ejus omnis virtus eorum (Psal. XXXII). Ista lux, isti sunt coeli. Lux, inquam, quam Deus a tenebris divisit, et coeli quos Verbo suo, quos Spiritu, id est amore suo: Deus firmavit, ut jam obscurari vel dissolvi non possint: congregans sicut in utre aquas maris, ponens in thesauris abyssos (ibid.): quae omnia secundum litteram jam in illo exordio facta esse dubium non est. Timeat ergo Dominum omnis terra, ab eo autem commoveantur omnes inhabitantes orbem (ibid.), quia profecto qualis tunc destruxit consilia superborum spirituum, talis et usque in finem Dominus dissipat consilia gentium; reprobat autem cogitationes populorum, et reprobat consilia principium (ibid.). Unde autem venerint istae tenebrae, jam dictum est, videlicet unde venit praedicta lux, inde venerunt et istae tenebrae; fuerunt enim lucentes angeli, et proprio vitio facti sunt daemones tenebrosi.