|
Verbum Domini quod factum est ad Sophoniam filium Chusi, filii Godoliae,
filii Amariae, filii Ezechiae, in diebus Josiae filii Amon regis Juda.
Praeter hunc et Johel, qui in ordine prophetarum secundus est, et
Zacharias qui undecimus est, nullus eorum in titulo paternum nomen
habet. Tradunt autem Hebraei, ait beatus Hieronymus, cujuscunque
prophetae pater aut avus ponatur in titulo, ipsos quoque prophetas
fuisse. Hoc si verum est, inquit, Sophonias propheta generatione, ut ita
dicam, prophetica et gloriosa majorum suorum stirpe generatus est.
Habuit enim patrem Chusi, avum Godoliam, proavum Amariam, atavum
Ezechiam, et talem quadrigam ipse velut extremus auriga complevit. Verum
qualiscunque illa traditio sit, illud magis delectat, quod secundum
sequentis prophetiae modum, nomina congrua sunt, et secundum
interpretationem nominum sese habet qualitas rerum vel sensuum, qui ab
ipso vel per ipsum conscripti sunt. Denique secundum nomen Chusi, quod
interpretatur humilitas, sive Aethiops meus, dicturus est in isto
Dominus: ultra flumina Aethiopiae inde supplices mei (Soph. III), et
secundum nomen Godoliae, quod interpretatur magnitudo Domini, nomenque
Ezechiae, quod sonat fortitudinem Domini, magnifice et fortiter dicturus
est: Juxta est dies Domini magnus, juxta et velox nimis, vox diei Domini
amara, tribulabitur ibi fortis, et secundum nomen Amariae, quod vertitur
in sermonem Domini, post acerrimam exclamationem magnitudinis atque
fortitudinis, habiturus est sermonem exhortationis, sic incipiens:
Convertite [Vulg., Convenite], congregamini, gens non amabilis, antequam
veniat super vos ira furoris Domini (Soph. II). Porro secundum nomen
suum Sophoniam, quod alii speculam, alii arcanum Domini transtulerunt,
revera speculatorem magnae rei, scilicet judicii Domini, quod utique
grande arcanum est, quia de illa die et hora praeter Deum nemo scit, hic
ita incipit: Congregans congregabo omnia a facie terrae, dicit Dominus,
congregans hominem et pecus, congregans volatile coeli et pisces maris.
Profecto Dominus qui haec loquitur, Dei Filius est, Deus ipse et
Dominus, quod ex eo vel maxime liquet quia longe inferius ita dicturus
est: Quapropter exspecta me, dicit Dominus, in die resurrectionis meae,
in futurum (Soph. III), etc. Non enim quaevis, sed quaedam ex tribus
personis beatae Trinitatis, certa persona diem resurrectionis habitura
erat, quae non est alia quam Dei Filius Deus et Dominus, tunc quidem
homo futurus, passurus, moriturus atque resurrecturus; nunc autem jam
homo factus, passus, mortuus, sepultus atque a mortuis resuscitatus, et
adhuc in futurum diem resurrectionis habens universalis, quem nos, ut
ipse jubet, exspectamus. Igitur ipse qui ia isto loquitur: Congregans
congregabo omnia a facie terrae, congregans hominem et pecus, congregans
volatile coeli et pisces maris, ipse est qui in Evangelio suo dicit: Et
ego, si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum (Joan. XII). Et
de quo Psalmista ad Deum Patrem: Minuisti, inquit, eum paulo minus ab
angelis, gloria et honore coronasti eum, et constituisti eum super opera
manuum tuarum. Omnia subjecisti sub pedibus ejus, oves et boves
universas, insuper et pecora campi, volucres coeli et pisces maris
(Psal. VIII). Nunquid de bobus et ovibus, de avibus et piscibus cura est
Deo? (I Cor. IX.) An non potius hic intelliguntur aut intelligi debent
de omni populo et natione, de omnium tribuum et linguarum diversitate,
de cunctis hominibus sive gentibus, quorum ita mores divisi, studia tam
diversa sunt ut alii bobus, alii ovibus, alii avibus, alii piscibus
similes recte dicantur? Haec omnia traxit ad seipsum. Haec, inquam,
omnia, Domine, inquit Psalmista, subjecisti sub pedibus ejus. Futurum,
ut Apostolus, de quo loquitur: Nunc autem necdum videmus omnia subjecta
ei, subauditur, quia multi contradicunt ei (Hebr. IX). Verum jam factum
est, quod ait: Et constituisti eum super opera manuum tuarum. Jam enim
propter passionem mortis, gloria et honore coronatus est. Et data est
mihi, ait, omnis potestas in coelo et in terra (Matth. XXVIII). Quomodo
tandem vel in quo subjicientur ei, qui pertinaciter inimici ejus sunt,
et contradicunt ei? Nimirum ita, vel in eo quod protinus sequitur: Et
ruinae impiorum erunt, et disperdam homines a facie terrae, dicit
Dominus. Haec evangelista Matthaeus et Joannes nobis luce clariora
fecerunt. Nam quod hic ait: Congregans congregabo omnia a facie terrae,
et ruinae impiorum erunt, hoc apud Matthaeum ita dicit Dominus omnium:
Cum venerit Filius hominis in majestate sua, et omnes angeli ejus cum
eo, tunc sedebit super sedem majestatis suae, et congregabuntur ante eum
omnes gentes, etc., usque: Et ibunt hi in supplicium aeternum, justi
autem (Matth. XXV), etc. Apud Joannem autem hoc modo: Amen dico vobis,
quia venit hora in qua omnes qui in monumentis sunt, audient vocem Filii
Dei, et procedent qui bona fecerunt in resurrectionem vitae, qui vero
mala egerunt in resurrectionem judicii (Joan. V). Non igitur dubium vel
obscurum est hoc dictum propheticum: Congregans congregabo omnia a facie
terrae, dicit Dominus. Congregans hominem et pecus, congregans volatile
coeli et pisces maris, et ruinae impiorum erunt, et disperdam homines a
facie terrae, dicit Dominus; quia videlicet et hoc et illud, quod
postmodum propheta loquitur: Juxta est dies Domini magnus, juxta et
velox nimis, vox diei Domini amara, tribulabitur ibi fortis, dies irae
dies illa, etc., de illo magno et universali judicio loquitur quod
futurum esse in novissimo die omnes audivimus. Porro post istud initium,
antequam illud dicat: Juxta est dies Domini magnus, duo judicia
praenuntiantur, quae tunc futura vel facienda erant super Judam et super
Hierusalem: alterum, propter sanguinem prophetarum, quem patres
fuderunt; alterum, propter sanguinem ipsius Domini, quem fundendo
implere habebant filii mensuram patrum suorum. Libet hic litteram
perscribere utriusque vindictae sive judicii, quod, ut jam dictum est,
venturum erat super civitatem illam, et jam venit. Sequitur. Et extendam
manum meam super Judam, et super omnes habitatores Hierusalem, et
disperdam de loco hoc reliquias Baal, et nomina aedituorum cum
sacerdotibus, et eos qui adorant super tecta militiam coeli, et adorant
et jurant in Domino, et jurant in Melchom, et qui avertuntur de post
tergum Domini, et qui non quaesierunt Dominum, nec investigaverunt eum.
Hoc ut dictum, ita et factum est postmodum per regem Nabuchodonosor, per
exercitum Chaldaeorum. Sequitur de eo quod faciendum erat per manus
Romanorum: Silete a facie Domini Dei, quia juxta est dies Domini, quia
praeparavit hostiam, sanctificavit vocatos suos, etc., usque, et
aedificabunt domos, et non habitabunt, et plantabunt vineas, et non
bibent vinum earum, post quae statim subjungitur de illo die magno
universalis judicii: Juxta est dies Domini magnus, juxta et velox nimis,
etc., usque quia consummationem cum festinatione faciet cunctis
habitantibus terram. Nunc per ordinem dicta tractemus. Et extendam,
inquit, manum meam super Judam, et super omnes habitatores Hierusalem.
Hoc ita praecedentibus continuatur, ut ubi dixit, et ruinae impiorum
erunt, subaudias, Judaei primum et Graeci (Rom. II), juxta sensum
Apostoli. Prior namque Judaeus quam gentilis mala quae merebatur
recepit, etiam temporibus suis. Hoc et historiae tradunt, et prophetiae
testantur per divinam providentiam fuisse ordinatum. Sume, ait Dominus
ad Hieremiam, calicem vini furoris hujus de manu mea, et propinabis de
illo cunctis gentibus, ad quas ego mittam te. Et accepi, inquit ille,
calicem de manu Domini, et propinavi cunctis gentibus, ad quas misit me
Dominus, Hierusalem, et cunctis civitatibus Juda, et regibus ejus, et
principibus ejus (Jer. XXV), et deinde Pharaoni, inquit, regi Aegypti,
et regibus terrae Philisthiim, regibus Tyri, et regibus Sidonis, et
regibus terrae insularum, et regibus Arabiae, et regibus Occidentis, et
regibus Zambri, et regibus Helani, et regibus Medorum, et cunctis
regibus aquilonis, et cunctis principibus eorum, et omnibus regnis
terrae, quae super faciem ejus sunt. Bibentes autem bibetis. Quia ecce
in civitate in qua invocatum est nomen meum, ego incipio affligere, et
vos quasi innocentes immunes eritis? (Ibid.) Igitur ruinae, inquit,
impiorum erunt, et subaudiendum est, primum impii Judaei, et deinde
impii Graeci sive gentilis. Nam et in istis particularibus vindictis,
quae temporaliter fiunt, gente in gentem, et regno surgente adversus
regnum, quod per meum fit judicium, in primis extendam manum meam super
Judam et super omnes habitatores Hierusalem, videlicet propter sanguinem
prophetarum quem fuderunt, maximeque propter Manassen in quem magis haec
scelera redundabant, quem continuo propheticus sermo denotat, dicens: Et
disperdam de loco hoc reliquias Baal, et nomina aedituorum cum
sacerdoribus, et eos qui adorant, et jurant Domino, et jurant tu
Melchom, et qui avertuntur de post tergum Domini, et qui non quaesierunt
Dominum, nec investigaverunt eum. In tantam denique venerant impietatem
ut in templo Dei, juxta quod scribit Ezechiel, et Regum liber quartus
indicat, statuam Baal, quam imaginem zeli Dominus vocat, statuerint, et
in eodem sanctuario idola pariter et Deum venerati sunt (Ezech. XIV).
Unde signanter idolorum sacerdotes, non sacerdotes, sed aedituos
appellavit, et aedituos ergo et sacerdotes quondam Dei, et eos qui super
tecta ritu gentilium adorant militiam coeli, scilicet solem et lunam, et
astra reliqua, et qui jurant in nomine Domini, simul et in nomine idoli
Ammonitarum Melchom. Disperdam, inquit, de loco hoc, maxime, ut jam
dictum est, propter peccata Manassen, qui amplius in hujusmodi Dominum
irritavit, et implevit Hierusalem sanguine innoxio usque ad os (IV Reg.
XXI). Etenim cum de Josia rege Scriptura narrasset: Verumtamen, inquit,
non est aversus Dominus ab ira furoris sui magni, quo iratus est furor
ejus contra Judam, propter irritationes quibus provocaverat eum Manasses
(IV Reg. XXIII). Septem sunt enuntiationes, quo numero plerumque
universitas significari solet, quarum prima est. Et disperdam de loco
hoc reliquias Baal. Septima: Nec investigaverunt Dominum. Et si
reciprocato ordine considerentur, sive numerentur, hoc modo: Non
investigaverunt Dominum, et non quaesierunt eum, et avertentur de post
tergum Domini, et jurant in Domino, et in Melchom, et adorant super
tecta militiam coeli, et nomina habent aedituorum, et colunt Baal,
semper malo praecedenti, id quod sequitur deterius est. Nam non
investigasse Dominum, malum quidem est, non quaesisse autem dum inveniri
possit, pejus, averti de post tergum Domini, id est Dominum contemnere,
et voluntatem ejus nolle intelligere, profecto pessimum est in
religione. Porro contra religionem jurare in Domino, et jurare in
Melchom, quod interpretatur rex eorum, quod nomen simplicibus haud
impium videri poterat, malum erat. Adorare autem super tecta militiam
coeli, quod et ipsum rustica simplicitate fieri poterat, pejus erat;
aedituos vero esse, vel sacerdotes in templo Domini, quandiu illic erat
Baal, profecto pessimum erat. Summus omnium cumulus malorum, erat ipse
Baal. Septem igitur enuntiationibus malorum omnium, majorum atque
minorum declamata est universitas atque diversitas, propter quae tunc
iram Juda et Jerusalem commeruit, ut super habitatores ejus manum suam
extenderet Dominus qui haec dicit: Erat autem ille, qui necdum sciebat
vocare patrem aut matrem, quia videlicet necdum natus erat, quod postea
factum est, ea nativitate, qua didicit et scivit vocare patrem aut
matrem, patrem utique adoptivum sive nutritium, aut matrem virginem.
Recte igitur vocari poterat nomen ejus, accelera manum tuam extendere,
festina peccatores de loco suo disperdere, et captivos in Babyloniam
mittere, sicut apud alium prophetam vocari jussus est: Accelera spolia
detrahere, festina praedari (Isa. VIII), pro eo quod antequam sciret
puer vocare patrem suum et matrem suam, auferenda erat fortitudo Damasci
et spolia Samariae, ipso agente. Sequitur:
|
|