CAPUT III.

Unde autem existimabant quod cognoscerent eum? Videbant enim, ait ipsa Scriptura, dolorem esse vehementem (Job. II). Miro modo non ille zelatus est super iniquos, pacem peccatorum videns (Psal. LXXII); non, inquam, zelatus est, ut diceret: Ergo sine causa justificavi cor meum, et lavi inter innocentes manus meas et fui flagellatus tota die (ibid.), si ipsi scandalizati sunt in eo, ut dicerent: Hic homo innocens non erat, hic homo rectus non erat. Quis innocens unquam periit, aut quando recti deleti sunt? Quin potius vidimus eos, qui operantur iniquitatem, et seminant dolores et metunt eos, flante Deo, periisse, et spiritu irae ejus esse consumptos (Job IV). Ergo iste non innocens, aut rectus, imo operarius iniquitatis coram Deo erat, et seminabat dolores et metebat eos; quippe qui, flante Deo, periit, et spiritu irae ejus consumptus est. Hypocrita erat, et spes ejus periit (Job VIII). Haec et his similia loqui coeperunt, idcirco quia videbant dolorem esse vehementem. Nam pro magnitudine doloris praecedentem subesse existimabant magnitudinem iniquitatis. Et verum quidem est, quia videbaxt vehementem esse dolorem. Sed nunquid cognoscebant doloris ipsius qualitatem, sive radicem? Non utique, quippe qui nec tunc, quando post septem dies aperuit os suum et locutus est: Pereat dies in qua natus sum (Job III), etc., usque, et venit super me indignatio (ibid.), intellexisse putandi sunt. Dixerunt enim: Ecce docuisti multos, et manus lassas roborasti, vacillantes confirmaverunt sermones tui, et genua trementia confortasti. Nunc autem venit super te plaga et defecisti. Tetigit te et conturbatus es (Job IV). Putaverunt totam causam doloris illius, quem videbant esse vehementem malum, illud esse quod tunc acciderat ei, propter quod pariter venerant ut visitarent et consolarentur eum. At ille praeter illum proprium dolorem, qui parebat extrinsecus, magis rationabilem intrinsecus habebat dolorem, qui sanctis et perfectis omnibus est communis, qualium unus Isaias dixit: Secretum meum mihi, secretum meum mihi, vae mihi (Isa. XXIV). Quidnam potissimum dolent viri sancti? Nunquid illum, qui omnibus viventibus instat, diem mortis? Imo diem nativitatis. Hic est locus intelligentiae, cujus nescit homo pretium, nec invenitur in terra suaviter viventium. Homo suaviter vivens diei suae benedicit, diem suae nativitatis benedici vult, adeo ut etiam festis illum ausus sit celebrare conviviis, sicut Herodes in Evangelio, et sicut longe antiquior Pharao circa tempus, quibus exstitisse constat hunc beatum Job. Fuit enim contemporaneus Joseph, etenim uxorem illius tradit Phylo fuisse Dynam, filiam Jacob. Contra praesumptiones hominum hujusmodi qui taliter benedixerunt diem suae nativitatis, recte iste beatus, et sapiens vir aperiens os suum diei suo maledixit, celeremque finem imprecatus est miserrimae conditioni, dicendo: Pereat dies in quo natus sum, et nox in qua dictum est: Conceptus est homo (Job III). Quam vel qualem ob causam? Nimirum quia et secundum animam nascitur homo plenus mortis peccati, et secundum corpus cito moriturus, jam ab ipsa nativitate repletur multis miseriis (Job XIV). Hujusmodi conditionem sensu quidem illorum, qui vanam mundi hujus diligunt gloriam, appellat diem quod non est, suo autem sensu appellat noctem, ut vere est. Nunquid vero tunc primum, quando sic aperuit os suum, et taliter locutus est, coepit esse in meditatione mortis, et tunc primum scivit illud, quod nos omnes Sapientia scire vult, cum dicit: Melior est dies mortis die nativitatis, melius est ire ad domum luctus, quam ad domum convivii: in illa enim finis cunctorum admonetur hominum, et vivens cogitat quid futurus sit? (Eccle. VII.) Imo et antequam malum illud accideret ei sive dolor, quem solum videbant amici ejus, habebat vir sanctus meditationem sive scientiam ejusmodi; verumtamen causa praesens ad eamdem scientiam sive dolorem nonnihil addidit. Solent quippe viri sancti adversitatibus vitae hujus instrui, et proficere ad taedium praesentis, amoremque futuri saeculi. Exempli gratia: Helias cum timeret et fugeret propter minas Jezabel, petivit animae suae ut moreretur, et ait: Sufficit mihi, Domine, tolle animam meam. Neque enim melior sum, quam patres mei (III Reg. XIX). Itemque alius: Et nunc, Domine, inquit, tolle animam meam a me, quia melior est mihi mors quam vita (Eccli. XXX). Moyses quoque ait ad Dominum: Non possum solus sustinere hunc populum, quia gravis mihi est. Sin autem aliter tibi videtur, obsecro ut interficias me, et inveniam gratiam in oculis tuis, ne tantis afficiar malis (Num. XI).

247