CAPUT XVII. De octava die:

“Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam.”

Octava beatitudo redit ad caput, id est eadem est quae prima,

“quoniam ipsorum est regnum coelorum (Matth. V).”

Verumtamen et paululum differt, in eo scilicet quod praecedens causa beatitudinis alia hic, alia est illic. Illic enim, id est in prima dictum est:

“Beati pauperes spiritu (ibid.);”

hic, id est in octava dicitur:

“Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam (ibid.).”

Unde Hieronymus:

“Et considera, inquit, quod octava verae circumcisionis beatitudo martyrio terminetur.”

Igitur, licet octava die cantetur idipsum officium, quod et prima, eo quod octava beatitudo ad caput, ut dictum est, redeat, recte tamen quoniam et praecedentes causae beatitudinum primae et octavae differunt, aliud in eodem officio ab his qui diligentiores sunt, retinetur hebdomadae sequentis evangelium, scilicet illud secundum Joannem. Cum esset sero die illa (Joan. XX), etc. Nam et littera lectionis hujus octavam diem commemorat: Et post dies octo iterum, inquit, erant discipuli intus (ibid.), et interior sensus octavam beatitudinis causam non praetergreditur. Quid enim est quod discipulis, foribus clausis, intro manentibus, Dominus in medio stetit bonum ferens nuntium consolationis et pacis, nisi quod his qui persecutionem propter justitiam, quosque juxta alium evangelistam oderunt homines et separant eos (Luc. VI), sicut jam apostoli separati erant, non audientes coram illis procedere ad publicum, Dominus et Deus ipsorum familiaris sese accommodat contemplandum, ut gustent jam in suis tribulationibus, ut videant quomodo suavis est Dominus (Psal. XXXIII), atque ideo certior spes illos in medio tribulationis ambulantes consoletur, recolentes id quod illa, de qua loquimur, sententia replicando inculcare nititur,

“Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est regnum coelorum?”

Debet autem semper epistola evangelio suae praecursionis officium, et idcirco illa quoque quae hujus Dominicae est, lectio epistolae non omittitur: Omne quod natum est ex Deo vincit mundum (I Joan. V). Nam hac lectione victoriosa fides nostra praedicatur, et ipsa victoria mundi nuncupatur, quae tribus adjuta testibus, nam Pater et Verbum et Spiritus sanctus in coelo attestantur, totidemque in terra testes, id est idem ipse Spiritus et aqua baptismi, Christique et martyrum ejus sanguis veritati ejus astipulantur; ternis inquam, in coelo et in terra defensa testibus regnum coelorum adjudicat his, quorum jure belli est, scilicet

“his qui persecutionem patiuntur propter justitiam.”

Introitus vero: Quasi modo geniti infantes (I Petr. II), per sequentes hebdomadae dies decantandus est, qui etiam Evangelio praedicto congruit, sed non per eamdem sententiam, quae jam dicta est, scilicet propter metum Judaeorum discipuli Domini clausis foribus, intus erant, persecutionem propter justitiam pati incipientes, quae, ut diximus, octavae beatitudinis causa est. Respicit autem ad aliam sententiam quam Dominus de futuris fidelibus proferens: Beati, inquit, qui non viderunt et crediderunt (Joan. XX). Nam ne solam nobis fidem sufficere arbitremur, opportune regula vivendi, sine qua fides mortua est, hoc introitu praelibata est; nam nos quidem signati sumus in eo quod ait: Beati qui viderunt et crediderunt, sed si fidem nostram operibus sequamur. Ille etenim vere credit qui servat operando quod credit. Quocirca de his, qui fidem nomine tenus retinent, Paulus dicit:

“Confitentur se nosse Deum, factis autem negant (Tit. I).”

Hinc et Jacobus dicit:

“Fides sine operibus mortua est (Jac. II).”

Recte ergo qualis vita fidem utilem efficiat, per hanc apostolici sermonis particulam in introitu demonstratur, ne seducamus nos audientes de nobis dictum: Beati qui non viderunt et crediderunt. Ad hoc idem consonat et similiter accipienda est extrema praeeuntis epistolae sententia: Qui credit in Filium Dei, habet testimonium Dei in se (I Joan. V). Communio: Mitte manum tuam, plana quidem littera nostram aedificat, sed intus perspicientibus liquet quod ad Judaicum spectat populum, qui hactenus in incredulitate persistit, cujus in typum Thomas apostolus, diu dubitans, tandem vidit, palmavit et credidit. Neque enim si solam sequamur litteram, sensus per omnia stare poterit, quia beati quidem qui non viderunt et crediderunt, sed non ea comparatione vel intentione, quam littera sonat: Quia vidisti me, credidisti, beati qui non viderunt et crediderunt (Joan. XX). Igitur in persona Thomae, reliquiae Israel, quae salvae fient, minoris fidei, quam gentes arguuntur, quia gentes non viderunt et crediderunt. Israel autem nisi res apparuerit, Elia et Enoch praeeuntibus non credet, cum Paulus dicat fidem sperandarum substantiam esse rerum, argumentum non apparentium (Hebr. XII), atque ideo laudabilioris sumus fidei, qui rem nondum apparentem fideliter credimus.