CAPUT VIII. De Paulo apostolo, quam infirmus, imo quam phreneticus fuerit, et qualem ille fecerit iste Spiritus fortitudinis.

At vero Paulus, non utcunque infirmus, sed male ortium, id est phreneticorum, maximus fuerat, de qualibus psalmo medicus percussus acriter: Et irruerunt, inquit, in me fortes, subauditur, vere infirmi, et falso fortes, id est de justitiae suae sanitate praesumentes, verumque medicum percutientes atque crucifigentes (Psal. LVIII). Talium infirmorum atque phreneticorum iste unus fuerat, quando medicum eumdem persequebatur in membris ejus, quem in coelo sedentem in capite tangere non potuit. Devastabat enim Ecclesiam, per domos intrans et trahens viros ac mulieres, tradebat in custodiam (Act. VIII). Sed mutavit fortitudinem, imo crudelitatis insaniam, mutavit in veram verae fortitudinis sanitatem. Quis dinumeret universa, quae per eum fecit iste Spiritus fortitudinis opera? Ubi projectus est in terram Saulus et resurrexit Paulus, acceptoque ibi cibo confortatus est, continuo ingressus in synagogas praedicabat Jesum, cunctisque admirantibus repentinam ejus mutationem, multo magis convalescebat, et confundebat Judaeos, qui habitabant Damasci, affirmans quoniam hic est Christus (Act. IX). Ex tunc ubique fortiter fecit, ubique vicit: Et gratias, inquit, ago ei qui me confortavit (I Tim. I). Unde recte animadversum est haec in eum ad beatum Job Domini dicta debere intelligi: Nunquid volet rhinoceros servire tibi, aut morabitur ad praesepe tuum? Nunquid alligabis rhinocerota ad arandum loro tuo, aut confringet glebas vallium post te? Nunquid habebis fiduciam in multa fortitudine ejus, et derelinques ei labores tuos? Nunquid credes ei quod reddat sementem tibi, et aream tuam congreget? (Job XXXIX.) Nam potest quidem per hunc rhinocerota populus superbiae singularis intelligi, de quo Dominus per Prophetam: Libera me, inquit, de ore leonis, et a cornibus unicornium humilitatem meam (Psal. XXI), sed hoc melius patet cum ille ex hoc populo ad medium ducitur, antea Saulus in superbia primus, et postmodum Paulus in humilitate praecipuus. Hic in nare cornu gestabat, cum se placiturum Deo de crudelitate confidebat. Hunc rhinocerota omnis venator extimuit, quia saevitiam ejus omnis praedicator expavit. Sed ad capiendum illum virgo sinum suum expandit, quia videlicet cum pergeret Damascum, incarnata Dei sapientia sese illi manifestavit. Dicitur enim rhinoceros qui et monoceros nominatur, tantae tamque indomitae esse fortitudinis ut nulla venantium virtute capiatur aliquatenus, sed virgo puella ei proponitur, cui sinum aperienti mirum in modum omni ferocitate postposita, caput deponit, sicque decepta fera repente velut enervis reperitur et capitur. Nunquid ergo, ait, volet rhinoceros servire tibi, subauditur ut mihi, aut morabitur ad praesepe tuum, videlicet ut iste a me per Ananiam ad baptismatis religatus est sacramentum? Nunquid alligabis eum ad arandum loro tuo, id est, ad praedicandum constringes praecepto tuo, ita scilicet ut dicat: Vae enim mihi est, si non evangelizavero! (I Cor. IX.) Aut confringet glebas vallium, id est impedimenta humilium, post te, subauditur sicut post me, verbi gratia, dum dicit: Si circumcidamini, Christus vobis nihil proderit? (Gal. V.) Qui enim in humilium mente fidelium legis duritiam redarguendo contrivit, quid aliud quam in valle post me glebas fregit? Nunquid fiduciam habebis in multa fortitudine ejus, subauditur ut ego, qui longe ad gentes mitto eum, ut portet nomen meum coram regibus aut gentibus? (Act. IX.) Et derelinques ei labores tuos, subauditur ut ego, qui hoc facio, ut dicat: Suppleo ea quae desunt passionum Christi in carne mea (Col. V), nimirum septies afflictus quemadmodum ipse dicit: Ter virgis caesus sum, semel lapidatus sum, ter naufragium pertuli? (II Cor. XI.) Nunquid credes ei quod reddat sementen tibi, id est fructiferam praedicationem, et aream tuam congreget, id est Ecclesiae latitudinem in unam fidem amplificet? Subauditur, non credes. Nam et Ananias: Domine, inquit, audivi a multis de viro hoc quanta mala fecerit sanctis tuis (Act. IX), etc. Non enim credebat quod aream Domini congregaturus esset, qui illam hactenus elationis cornu ventilaverat.