CAPUT XVIII. De Cyro rege, quomodo secundum vaticinium Isaiae prophetae Christo assimilatus fuerit, maxime, quia populum Dei liberavit, et in patriam remiserit.

Juxta mysticos sensus Cyrus rex Dominum Salvatorem et nomine designat et factis. Hoc non ex nostra conjectura, sed ex manifestis Esaiae verbis dicimus, quibus ex persona Domini dicebat:

“Assimilavi te, et non cognovisti me (Isa. XLV.)”

Assimilavit namque eum Deus Filio suo, quamvis ipse Deum se assimilantem minime cognoverit. Sed dicis: In quo eum assimilavit? Primum in eo (ibid.) quod Christum suum illum cognominare dignatus est, ita dicendo:

“Haec dicit Dominus christo meo Cyro, cujus apprehendi dexteram, ut subjiciam ante faciem ejus gentes,”

etc. Deinde quod eum Cyrum, quod interpretatur haeres, multo antequam nasceretur, vocandum esse disposuit. Hoc enim vocabulum recte congruit illi, cui dicit idem Deus Pater:

“Postula a me, et dabo tibi gentes haereditatem tuam (Psal. II).”

De quo et Apostolus ait:

“Quem constituit haeredem universorum, per quem fecit et saecula (Hebr. I).”

De quo etiam in carne apparente inimici persequentes dicebant:

“Hic est haeres. Venite, occidamus eum, et nostra erit haereditas (Matth. XXI; Marc. XII).”

Assimilavit ergo Cyrum Dominus Deus unigenito suo, Deo et Domino nostro Jesu Christo, quia sicut ille, destructo Chaldaeorum regno, populum Dei liberavit, ac in patriam remisit, templumque quod erat incensum in Hierosolymis reaedificari praecepit, et hoc ipsum edictum etiam per litteras manifestare curavit, ut implerentur verba Hieremiae prophetae, quibus hoc futurum esse praedixerit, ita mediator Dei et hominum (I Tim. II), destructo per orbem diaboli regno, electos suos, qui erant dispersi ab ejus tyrannide revocatos in suam congregat civitatem coelestem veram Hierusalem, id est pacis visionem, et hoc ipsum per litteras manifestat, sanctas videlicet in mundum universum mittendo Scripturas, quibus fidem sui nominis ac spem salutis, cunctis qui ad regnum suum pertinent, hoc est electis omnibus, praedicat. Nihilominus quod in Scriptura sua dixit idem Cyrus:

“Omnia regna terrae dedit mihi Dominus Deus coeli (I Esd. I),”

veraciter soli convenit majestati ejus, qui dixit:

“Data est mihi omnis potestas in coelo et in terra (Matth. XXVIII).”

Caeterum minus verum videtur sonare quod ille omnia sibi regna terrae a Deo tradita dicit, nisi forte intelligendum quod, eo tempore quo haec scripsit, nullum sui regnum adversarium habuerit, vel certe victo, destructo atque exhausto tam robusto, tamque antiquo Chaldaeorum imperio, nullum suo regno in toto orbe resistere posse crediderit. Credendum est autem maxime, ex illa Esaiae prophetia, hunc Cyrum regem dilexisse filios Israel, eosque de captivitate exemptos domum remisisse, ac templum reaedificare jussisse Domini Dei eorum. Audierat quippe tam Esaiam quam Hieremiam prophetam eorum per Spiritum Dei de regno suo et Babyloniorum destructione fuisse praelocutum (Isa. XLV; Jer. XLIV). Nam et spiritualiter ipsum genus expugnationis quo Babyloniam cepit expresserant iidem prophetae. Quorum Esaias:

“Qui dico, inquit, profundo: Desolare, et flumina tua arefaciam (Isa. XLIV).”

Porro Hieremias:

“Murus, inquit, Babylonis ille latissimus suffossione suffoditur, et portae ejus excelsae igni comburentur (Jer. LI).”

Narrant enim historiae quia, diviso atque exinanito per plurimos rivos flumine Euphrate qui per medium Babylonis influebat, per arefactum ac desolatum ejus profundum urbem hostis intraverit. Non ignoramus quae de hac civitatis vel templi aedificatione in libro continentur Esdrae et Neemiae, cuncta spiritualibus plena mysteriis esse, sed nos propositi itineris longitudine devocamur, ne diu multum locis singulis immoremur. Pauca ergo contingemus secundum praeconia Aggaei et Zachariae prophetarum, qui illo tempore magno spiritu prophetaverunt. Magni quippe spiritus isti prophetae fuerunt, ut adversus tanti regis edictum, et Samaritanos gentesque cunctas per circuitum aedificationem templi Domini impedientes, juberent templum extrui, sicut scriptum est. Itaque exemplum edicti regis Artaxerxis lectum est coram Reum Beeltheem et Samsai scriba et consiliariis eorum, et abierunt festini in Hierusalem ad Judaeos, et prohibuerunt eos in brachio et robore (I Esd. IV).

“Tunc intermissum est opus domus Dei in Hierusalem, et non fiebat usque ad annum secundum Darii regis Persarum. Prophetaverunt autem Aggaeus propheta et Zacharias filius Addo, prophetantes ad Judaeos qui erant in Judaea et Hierusalem, in nomine Dei Israel. Tunc surrexerunt Zorobabel filius Salathiel, et Josue filius Josedech, et coeperunt aedificare templum Dei in Hierusalem, et cum eis prophetae Dei adjuvantes eos (I Esd. IV, V).”