CAPUT 4

Montes illius civitatis prophetae et apostoli, colles autem caeteri sancti sunt, quorum quia doctrinam subjectae plebes hic susceperunt, idcirco illic gloriae quoque communicabunt, et insitam illis dulcedinem divinae charitatis videndo bibent, et convivendo haurient, quia nimirum plenius in illis gloriam Dei videbunt, per quorum doctrinam gloriam Dei cognoverunt. Hoc brevi versiculo Psalmista significat dicens:

“Inebriabuntur ab ubertate vultus tui, et torrente voluptatis tuae potabis eos, quoniam apud te est fons vitae, et in lumine tuo videbunt lumen (Psal. XXXV),”

et quidem de montibus dulcedo et de collibus fluet lac, et per omnes rivos Juda, id est per omnem fidelium sive confessorum corda ibunt aquae salientes in vitam aeternam, sed ejusdem dulcedinis, ejusdem lactis, earumdemque aquarum fons et in montes et in colles, et in omnes rivos illos de domo Domini, inquit, egredietur: quae videlicet domus recte intelligitur fabrica corporis Christi, etenim ipsa est

“domus quam sapientia sibi aedificavit (Prov. IX).”

Ait ergo:

“Et fons de domo Domini egredietur, et irrigabit torrentem spinarum, fons vitae, et torrens voluptatis de illa domo Domini egrediens, irrigabit torrentem spinarum,”

id est universitatem electorum, ut jam non sit quod erat, decurrendo ab ortu ad occasum inter spinas tribulationum atque peccatorum, sed torrens deliciarum abundans ubertate bonorum sempiternorum. De hoc item in Apocalypsi legitur;

“Et ostendit mihi flumen aquae vivae, limpidum sicut crystallum, procedens a sede Dei et agni, in medio plateae civitatis. Et ex utraque parte fluminis lignum vitae afferens fructus duodecim, per menses singulos reddens fructum suum (Apoc. XXII).”

Breviter hic dicendum, quia fons ille sive flumen Spiritus sancti est, qui et in propheta dicit:

“Ecce ego declino in eos ut flumen pacis, et ut torrens inundans gloriae gentium (Isa. LXVI).”

Hoc, inquam, flumen pacis, hic torrens gloriae, hoc flumen laetitiae, hic torrens voluptatis, haec ubertas domus Dei, Spiritus sanctus est. Ipse namque amor est sponsi et sponsae, quo nimirum inundatus et sanatus, qui erat torrens spinarum, torrens erit deliciarum, id est conditio nostra, quae mortalis erat et misera, immortalis erit et beata. Civitati huic Aegyptus et Idumaea spiritualiter secundum novam interpretationem, et secundum rem contrariae sunt, et idcirco contraria recipient. Aegyptus namque tenebrae, Idumaea terrenitas interpretatur, omnesque illos significant,

“quos excaecavit malitia ipsorum (Sap. II),”

et qui propter cupiditatem corda terrena gerunt. Ait ergo:

“Aegyptus in desolationem erit, et Idumaea in desertum perditionis.”

Quare?

“Pro eo, inquit, quod inique egerunt in filios Juda, et effuderunt sanguinem innocentem in terra sua, filios Juda.”

Sicut Hierusalem et Sion, non carnaliter sed spiritualiter intelligimus, scilicet omnes qui unum et verum Deum confitentur, secundum nomen Juda, quod interpretatur confessio, et propter eamdem confessionem iniqua patiuntur ab Aegypto et a filiis Edom:

“Qui dicunt: Exinanite, exinanite usque ad fundamentum in ea (Psal. CXXXVI),”

subauditur Hierusalem. Vellent namque exinanire civitatem, id est Ecclesiam Dei, nullamque ex ea penitus audiri vocem Juda, id est confessionis, ac proinde Domino habitante in illa cum abundantia dulcedinis, fluvioque lactis, ac per omnes rivos Juda euntibus aquis, ipsi econtra erunt in desolationem, et in desertum perditionis. Unde adhuc sequitur:

“Et Judaea in aeternum habitabitur, et Hierusalem, in generationem et generationem, et mundabo sanguinem eorum, quem non mundaveram, et Dominus commorabitur in Sion.”

Cuncta haec spiritualiter dicta miro modo carnali Judaeae, sive Israeli in carne glorianti blandiuntur. Cum enim contra ipsos maxime haec dicantur, utpote qui terreni sunt et terrena diligunt, et sanguinem sanctorum prophetarum in terra sua effuderunt, et proinde excaecati merito redacti sunt in Aegyptum, ipsi pro semetipsis dicta esse gloriantur. Haec enim ad opinionem illorum multum accedere videntur, qua mille annorum regnum in Judaeae sibi finibus pollicentur, et auream Hierusalem, et victimarum sanguinem, et filios ac nepotes, et delicias incredibiles, et portas gemmarum varietate distinctas. In illa pulchra annorum longitudine habitaturos se putant secundum hanc prophetiam, de montibus stillas carneae dulcedinis, et de collibus candidi fluvios lactis, et per omnes rivos Juda salientes aquas purissimas, tanta ubertate ut torrentes quoque spinarum ita commutentur, quatenus circum circa non spinae, sed ligna pulcherrima atque fructifera nascantur, velut in paradiso deliciarum. Juxta litteram haec omnia somniant et errant; sed hic error propheticis profuit semper et prodest litteris, ut a suis conserventur inimicis. Denique tanta sunt, quae contra illos dicuntur, ut odio nimis impatienti illos sine dubio concitarent, si manifestis expressa fuissent vocibus. Itaque sicut in Isaia loquitur Dominus:

“Liga testimonium, signa legem in discipulis meis (Isa. VIII),”

ita et hic necessario factum credamur, ut ligaretur testimonium hoc mysticum, discipulis Christi repositum, ab inimicis Christi conservandum, propter ligaturae pulchritudinem, propter blandientem illis litterae superficiem. Ligaturae ejusdem summa clausura haec est:

“Et mundabo sanguinem eorum, quem non mundaverunt.”

“Et Dominus commorabitur in Sion.”

Quorum eorum mundabo sanguinem? Aegyptiorum videlicet et Idumaeorum, quos semetipsos esse Judaei non sentiunt, cum sint maximi homicidarum, qui

“sanguinem innocentem effuderunt.”

“Eorum, inquit, sanguinem mundabo, quem non mundaverunt,”

id est homicidia caeteraque peccata illorum vindicabo, de quibus poenitentiam non egerunt. Nam, si mundavissent ipsi per temporalem poenitentiam, ego non mundarem aut punirem per aeterni judicii sententiam. Succinit propheta personae loquentis Domini, conversus ad nos, ac dicens:

“Et Dominus commorabitur in Sion,”

in illa videlicet,

“cujus fundamenta suntin montibus sanctis, cujus portas diligit Dominus super omnia tabernacula Jacob (Psal. LXXXVI),”

de qua tam mirabiliter quam veraciter loquitur Spiritus sanctus,

“et homo natus est in ea, et ipse fundavit eam Altissimus (ibid.).”

Ibi commorabitur, ibi moram faciet aeternam, ibi semper videbitur Deus deorum, semperque desiderabilis erit ad videndum.