CAPUT II. Quod in contrarium aifferant sapientia, quam hic Spiritus sanctus efficit, et sapientia hujus mundi, et invicem adversari non desinant usque in finem saeculi.

Sapientia quam hic Spiritus sanctus efficit, unde et Spiritus sapientiae dicitur, hoc maxime differt a sapientia saeculi, quod illa pervertit ac destruit, haec autem rectum tenet aut custodit in homine ordinem primae conditionis. Recolit enim haec, imo nunquam obliviscitur, quod illa scire, vel reminisci dedignatur, scilicet quod dixerit Deus: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, ut praesit piscibus maris, et volatilibus coeli, et bestiis omnique reptili (Gen. I). Ac deinceps, eadem Scriptura referente: Formavit hominem de limo terrae (Gen. II). Haec ista recolens semperque memoria tenens, ita servat eumdem conditionis ordinem, ut animam sursum sublevet ad imaginem Dei, corpus vero humiliet in terram, cujus de limo Deus illud formavit, qua tenus Deo spiritus hominis subditus sit, corpus vero spiritui. Econtra, saeculi hujus sapientia sic eumdem ordinem pervertit, ut dictum est, et destruit, ut inflatum sensum hominis faciat immemorem Dei, corpus autem in magno habeat, seu facultates corporis qualia sunt divitiae, principatus, et claritudo generis, sicque Deo rebellis spiritus hominis, spiritui vero dominetur vilior portio carnis. Ab hac parte judicium rationis, nec philosophos hujus mundi secernit, dicentes enim se esse sapientes stulti facti sunt, etenim servierunt creaturae potius quam Creatori, unde et tradidit illos Deus in desideria cordis eorum in immunditiam, ut contumeliis afficerent corpora sua in semetipsis (Rom. I). Illa ergo sapientia multum perverso ordine quasi manibus ambulans, pedes sursum attollit, et caput per terram trahit, haec autem recte incedens pedibus terram premit, facie coelo intendit. Tam diversis, imo contrariis vultibus nunquam pax aut concordia convenire potuit, sed semper invicem adversantur, et adversari non desinunt usque in finem saeculi. Est autem summa illius jactantia, pares homines etiam cum injuria potuisse supergredi, summa hujus laus, subveniendo paribus aut etiam minoribus injuriam non solum non facere, verum etiam aequanimiter pati. Summum utriusque certamen, in passione Christi Filii Dei, sic universo spectatum est orbi ut tam nobiliter nusquam hic Spiritus sapientiae per patientiam vicerit, nusquam tam ignobiliter sapientia saeculi stulta convicta sit. Hinc ergo ut proposuimus spectaculum jam nunc ingrediamur. In eo primum sapientiae virtutem novus hic Adam exercuit, quod peccatum non fecit, a quo vetus ille non abstinuit; deinde in eo quod omni obediens se subditur majori, quod ille non fecit. Majorem autem dicimus, homine assumpto, Deum, qui illum assumpsit, majorem, inquam, divinitatem impassibilem, humanitate passibili, quemadmodum dicit: Si diligeretis me, gauderetis utique, quia vado ad Patrem, quia Pater major me est (Joan. XIV). Majorem denique se Patrem cum dicit, et meum non addit, non unam tantum personam, sed unum intelligimus Deum Patrem omnium, qui est super omnes, et per omnia, et in omnibus nobis (Ephes. IV), id est Patrem, et Filium et Spiritum sanctum. Huic, inquam, majori, iste novus homo, iste in una eademque persona Deus et homo, unus Christus omni obedientia subdidit se, in eo scilicet quod peccatum non fecisset (I Petr. II), et idcirco morti nihil deberet, mori nihilominus voluit, propter mandatum ejusdem majoris, quemadmodum dicit: Venit enim princeps mundi hujus, et in me non habet quidquam. Sed ut cognoscat mundus quia diligo Patrem, et sicut mandatum dedit mihi Pater, sic facio (Joan. XXIV). Mori autem non qualicunque voluit morte, sed morte crucis, quod et Apostolus digne magnificans, cum dixisset: Factus est pro nobis obediens usque ad mortem, addidit, mortem autem crucis (Philipp. II). Consideravit enim, ut vere sapiens, quod non parvo cum fructu deberet mori, sicut quasi pro conditione loquebatur jamdudum de illo in propheta hic idem sapientiae Spiritus: Si posuerit pro peccato animam suam, videbit semen longaevum, et voluntas Domini in manu ejus dirigetur. Pro eo quod laboravit anima ejus, videbit et saturabitur. In scientia sua justificabit ipse justus servos meos multos (Isa. LIII), etc. Hoc ille vetus homo non fecit. Noluit se subdere majori, noluit obediens esse usque ad abstinentiam, abstinentiam autem unius ligni. Quanto melior obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. Vera et humano generi valde necessaria sapientis obedientia, sapientis atque obedientis patientia, sola valens ad insipientiae atque obedientiae illius tollenda nobis opprobria. Haec sapientia, vel hic spiritus sapientiae, generis humani ora laxavit, et linguam disertam fecit, ita ut confidenter dicamus, quotquot credimus in istum sapientem Christum Filium Dei: Pater vetus Adam, Pater carnis nostrae insipiens peccavit, et non est; nos autem iniquitatem ejus portavimus (Thren. III), sed itidem Pater noster Dominus Christus, novus Adam, Pater fidei nostrae justitiam fecit, et hic jam in mundo non est. Quare ergo justitiae ejus haereditatem non toleremus, qui ab illo Patre haereditatem injustitiae portabamus?