CAPUT 48

“Ego sum vitis, vos autem palmites.”

Idcirco repetivit quod jam ante dixerat:

“Ego sum vitis,”

ut manifestius exprimeret, quod nondum fecerat, quos vellet intelligi palmites. Nam supra dixit:

“Ego sum vitis, Pater meus agricola est,”

nunc autem:

“Ego sum, inquit, vitis, vos palmites.”

Et adjecit:

“Qui manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum, quia sine me nihil potestis facere.”

Propterea dixi, inquit,

“manete in me, et ego in vobis,”

quia

“qui manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum.”

Idcirco, inquam, dixi:

“Manete in me, quia sine me nihil potestis facere.”

Parum est autem, eum palmitem qui non manet in vite, nihil posse facere. Sed quid?

“Si quis in me non manserit, mittetur foras, sicut palmes; et arescet, et colligent eum, et in ignem mittent, et ardet.”

Non solum nihil facit palmes excisus, sed et de illo nihil fit. Verbi gratia, non vasculum aut paxillus, vel cujuslibet artis, aut operis instrumentum, nec omnino quidquam est, propter quod illum sumere libeat artificem lignarium. Unde ad prophetam Ezechielem Dominus dicit:

“Fili hominis, quid fiet ligno vitis, ex omnibus lignis nemorum, quae sunt inter ligna silvarum? Nunquid tolletur de ea lignum ut fiat opus, aut fabricabitur de ea paxillus, ut dependeat in eo quodcunque vas? Ecce igni datum est in escam (Ezech. XV).”

Huic sententiae propheticae consentit Apostolus, non, ut existimavit Novatus, poenitentiae remedium lapsis denegans, sed difficultatem renovationis eorum qui alta sapientes, de hac vite praecisi, et haeresiarchae facti sunt, terribiliter pronuntians:

“Impossibile est enim, inquit, eos qui semel sunt illuminati, gustaverunt etiam donum coeleste, et participes facti sunt Spiritus sancti, gustaverunt etiam nihilominus bonum Dei verbum, virtutesque saeculi venturi, et prolapsi sunt, renovari rursus ad poenitentiam, rursus crucifigentes sibimetipsis Filium Dei, et ostentui habentes (Hebr. VI).”

Quam enim hic aliam desperationem poenitentiae docet Apostolus, nisi ipsam, de qua ad Titum scribens:

“Haereticum, inquit, hominem post unam et secundam commonitionem devita, sciens quia subversus est, qui ejusmodi est, et delinquit, cum sit proprio judicio condemnatus (Tit. III).”

Igitur de illo, qui se ab unitate verae vitis, id est Christi, praecidit, haereticus vel haeresiarches factus, uno ore parilique sensu consonant Christus, propheta et Apostolus. Christus enim:

“Si quis in me non manserit, inquit, mittetur foras sicut palmes, et arescet. Et colligent eum, et in ignem mittent, et ardet.”

Propheta autem:

“Nunquid, ait, tolletur de ea lignum ut fiat opus, aut fabricabitur de ea paxillus? Ecce igni datum est in escam.”

Denique de illo qui nunquam vitis, id est Christianae fidei, professus est speciem vel decorem, idem quod de agresti ligno sperari potest, scilicet quod aliquod vas fieri, aut paxillus possit fabricari utilis domni Dei. De illo vero, qui insertus eidem verae viti bonum radicis ejus succum gustavit, et particeps, sicut jam dictus Apostolus ait, factus est Spiritus sancti gustando bonum Dei verbum, virtutesque saeculi venturi; de illo, inquam, cum praecisus vel prolapsus est, hoc solum restare putandum est, ut colligatur, et in ignem mittatur, et ardeat, quia videlicet, juxta alium Evangelii locum, tale ejus peccatum est, quod non remittatur, neque in hoc saeculo, neque in futuro (Matth. XII). Haec de palmite illo, qui praecisus et proprio judicio condemnatus est, dicta sint. Quid econtra de illo vel de illis palmitibus qui in vite manent? ait: