CAPUT 14

Et, pactum quidem dixit Deus fore sempiternum: cum autem dixisset,

“ut signum foederis inter me et vos,”

non addidit, aeternum. Tunc enim fortasse recte intelligi utcunque posset, quod circumcisio in aeternum exercenda esset: quod tamen sic impossibile est, sicut generandi vel nascendi successionem aeternam esse verum non est. Nunc autem pactum quidem aeternum est, quia semen aeternum promissum et creditum atque datum est; circumcisio vero, quae pacti vel foederis signum est, nec aeternaliter exerceri potest: nec jam, postquam illud semen quod promissum fuerat venit, exerceri debet. Quaeritur adhuc cur sancti Patres ante adventum Christi non introibant in regnum Dei? Nonne per eamdem fidem fuerant justificati et ipsi? Ad quod respondemus: Cur sacramenti sanctae Ecclesiae, v. g. corporis et sanguinis Domini communioni non admittuntur catechumeni nostri? Nonne corde credunt, et ore confitentur fidem Christi? (Rom. X.) Videlicet, inquis, quia nondum sacro fonte sunt regenerati. Ita plane veteres sancti idcirco ab illa coelesti Ecclesia non debebant in communionem gloriae et visionis Dei recipi: nec fas erat ut inter candorem innocentiae vel charitatis angelicae reciperentur qualescunque humani generis justitiae, quae omnes, testante Isaia, sic erant, sicut

“pannus menstruatae (Isa. LXIV),”

nisi prius lotae essent sanguinis et aquae de Christi latere profluentis inundatione. Adhuc nihilominus adversarius Judaeus objicit: Cum ipse qui vobis baptismum dedit, Christus vester circumcisus sit, qua ratione circumcisionem excluditis, ut non exemplo ejus circumcidamini, priusquam baptizemini? Cur illud nostrae religionis non admittitis, quod in carne sua Christum vestrum admisisse negare non potestis? Mirum si non et illud objiciant, cur non et par turturum, aut duos pullos columbarum offeramus in sacrificium pro parvulis nostris primogenitis, cum et ipse Christus noster hujusmodi hostia, secundum legem Moysi, mundatus sit (Luc. XXII). Verum praedictam objectionem, et omnium imprudentium hominum ignorantiam, sanus sermo fidei jamdudum obmutescere fecit. Primo namque dicimus cum Apostolo Christum ministrum circumcisionis datum propter veritatem Dei, ad confirmandas promissiones patrum (Rom. V); qui et idcirco sub lege factus est, et recte legaliter circumcisus est, ut circumcisus legitimus et irreprehensibilis minister salutis suae gratiam praedicaret (Galat. IV). Deinde et hoc subjungimus: quia semen, quod Abrahae promissum est (Gen. XV), ipse Christus est, semen unum, propter quod, donec veniret, generationes computatae sunt, tribus et familiae, cognationes ac domus seorsum distinctae et diligenter observatae sunt (Matth. I; Num. XXXVI), ne cum Christus veniret, incertum esset quin de semine Abrahae de tribu Juda, de familia Phares, de domo David cujus fidei nihilominus fuerat repromissus, existeret (Psal. LXXXVIII). At ipse Christus neminem secundum carnem genuit, sed aeterna virginitate carnem suam continens, generationes carnis Abrahae in se uno semine, quod illi repromissum fuerat, consummatas ostendit. Et, si rite attendas, verbum promissionis ultra hoc semen Abrahae, quod est Christus, nulla genealogia carnis ejusdem Abrahae protendi jam debet aut supputari. Igitur sicut Christus neminem secundum carnem genuit, ita consequenter neminem secundum carnem circumcidere debuit. Ab eis, de quibus secundum carnem natus est, recte secundum carnem et circumcisus est, recte nihilominus neminem nostrum secundum carnem circumcidit, quorum neminem secundum carnem genuit. Ubi Christus haeres aeternus datus est, protinus sicut generatio carnis in illo desiit, sic et circumcisio carnis jure deficit. Alterius, id est, spiritualis genealogiae principium ipse, ac proinde alterius quoque sacramenti nobis auctor est. Secundo namque, imo jam tertio, nobiscum Deus in Christo pepigit foedus. Et nota diligenter foederis quod cum hominibus pepigit, foederis, inquam, ejus ternarium nota diligenter incrementum. Primo namque cum Noe; secundo cum Abraham; tertio pepigit cum semine ejus, quod est Christus. Et secundum rem fidemque singulorum variavit, vel magis ac magis prope fecit in singulis foederis sui signum. Siquidem Noe, quia dicente Deo futurum credidit diluvium, credensque obedivit in fabricando arcam, et fecit omnia quaecunque praecepit ei Deus, accepit signum secundum rem fidemque suam congruum (Gen. VI), scilicet arcum in nubibus coeli positum, dicente Deo:

“Ponam arcum meum in nubibus coeli, et erit signum foederis inter me et inter terram, et recordabor foederis mei quod pepigi tecum (ibid. IX);”

quia videlicet potissimum de nubibus defluxit ipsum quod, loquente Deo, futurum crediderat diluvium. Abraham vero, quia credens obedivit Deo praecipienti, ut egrederetur de terra et de cognatione sua, et promittenti quod benedicens benediceret, et multiplicaret eum, et quod in semine ejus benedicerentur omnes gentes (ibid. XII), signum accepit foederis Dei, non jam extra se (sicut Noe, qui accepit in nubibus), sed in semetipso; verumtamen in carne exterius, in ea duntaxat corporis parte, per quam, ut supra dictum est, semen traducitur; congrue scilicet, quia in seminis promissione non dubitaverat fide confortatus (ibid. XVII). Christus tandem, quia non solum fideliter, sed et scienter serviens (nihil enim ignorare poterat),

“factus est obediens Patri usque ad mortem, mortem autem crucis (Philip. II),”

accepit, imo et dedit foederis aeterni signum sempiternum, jam neque extra hominem, nec in parte hominis ponendum, sed quo totus homo intus et exterius, visibili sacramento, pariter et invisibili virtute regeneratur et sanctificatur. De quo ut pertractemus, jam ad ipsa lectionis Evangelicae verba redeamus.