CAPUT XXII. De morte Moysi, quod sine dubio mortuus sit, sicut mortuus est Aaron frater ejus, et de Josue successore ejus.

(CAP. XXXIV.) Mortuus est Moyses servus Domini in terra Moab, jubente Domino, et sepelivit eum in valle terrae Moab, contra Phegor. Et non cognovit homo sepulcrum ejus usque in praesentem diem. Afferunt plerique quod Moyses non vere juxta proprietatem vocis mortuus sit, sed Dominus eum absconderit, et per nomen mortui absconsionem ejus sive translationem debere intelligi, illud pro maximo argumento habentes, quod transfigurato in monte Domino, iste cum Elia cum eo loquens apparuit (Matth. XVII). Verum si non mortuus, sed a Domino, ut Enoch et velut Elias translatus creditur, quomodo istud pro indignatione vel ira Domini reputabitur? Nempe sic transferri non indignationis, sed dignationis, non irae sed magnae gratiae est. Dicit enim ipse Moyses: Nec miranda indignatio in populum, cum mihi quoque iratus Dominus, dixerit propter vos: Nec tu ingredieris, sed Josue filius Nun minister tuus, ipse intrabit pro te (Deut. I). Item: Iratus est Dominus contra me propter sermones vestros, et juravit ut non transirem Jordanem, nec ingrederer terram optimam, quam daturus est vobis: Ecce morior in hac humo, non transibo Jordanem. Vos transibitis, et possidebitis terram egregiam (Deut. IV). Sed et nunc iratus Dominus dicit: Haec est terra pro qua juravi Abraham, Isaac, et Jacob, dicens: Semini tuo dabo eam. Vidisti eam oculis tuis, et non transibis ad eam. Ad summum, nonne vel Aaron vere mortuus est, vera depositione corporis? Quis vel hoc dissimulare possit? Dicit autem Dominus paulo supra Moysi: Ascende in montem istum Abarim, id est transitum, in montem Nebo, et morere, sicut mortuus est Aaron frater tuus in monte Hor, quia praevaricati estis coram me ad aquas Contradictionis, et non sanctificastis me inter filios Israel (Deut. XLII). Igitur quantiscumque quis e contrario nitatur argumentis, libere confirmamus quia sicut Aaron, sic et Moyses vere, et vera depositione corporis mortuus sit. Moyses centum et viginti annorum erat quando mortuus est. Ac si dicat: Ecce super me illa Domini sententia consurgit, qua cum universaliter dixisset: Non permanebit spiritus meus in homine in aeternum, quia caro est (Gen. VI), statim singulariter quasi iratum contra me digitum intendens: Erunt, ait, dies illius centum viginti annorum (ibid.). Constituit enim dies hominis, qui praeteriri non poterunt (Job XIV). Non caligavit oculus ejus, nec dentes illius moti sunt. Ergo adhuc vitae huic poterat idoneus esse, nisi vindicta properante dixisset Dominus: Ascende in montem istum et morere. Josue vero filius Nun, repletus est Spiritu sapientiae, quia Moyses posuit super eum manus suas. Et obedierunt ei filii Israel, feceruntque sicut praecepit Dominus Moysi. Et non surrexit ultra propheta in Israel, sicut Moyses. Judaei fugaces et ubique sensum veritatis fugientes, cum interrogantur de quo dixerit Moyses hic: Prophetam de gente tua, et de fratribus tuis, sicut me suscitabit tibi Dominus Deus tuus, ipsum audies, sicut petisti a Domino Deo tuo in Oreb (Deut. LXVIII), respondent, quia de Josue dictum est. Ecce autem cum dixisset: Josue vero repletus est Spiritu sapientiae, etc., statim subjunxit: Et non surrexit propheta ultra in Israel, sicut Moyses. Hoc plane idem est, ac si dixisset: Non fuit Josue sicut Moyses. Igitur non surrexit propheta ultra in Israel sicut Moyses, subaudias oportet, excepto illo, qui non solum propheta, sed et prophetarum Dominus est, qui secundum hominem quidem sicut Moyses, id est alius legislator est, secundum divinitatem vero non sicut Moyses, sed plusquam Moyses est. Quem nosset, inquit, Dominus facie ad faciem in omnibus signis atque portentis. De hoc jam alibi dictum est, quia Moysen Dominus facie ad faciem prae omnibus novit, in eo videlicet quod non per somnium aut per figuras (Num. XII), sed certa et propria visione coelestia mysteria, vel futurorum notitiam prae omnibus prophetis illi ostendit. De morte Moysi, et successione Josue, quid mysterii contineant, sequentis non tacebunt principia voluminis.