|
Qui contra hominem similem sibi luctatur, aut in agone contendit opus
habet fortitudine corporis, ut athleta victor existens, justa laurea
mereatur coronari. Porro qui cum Deo luctari, et regno coelorum vim
inferre praesumit, alia et meliori fortitudine opus habet, scilicet
fortitudine mentis. Nam fortitudo corporis quid illic valet? Spiritus
enim est Deus, et sicut eum,
|
“qui adorat, adorare oportet in spiritu et veritate (Joan. IV),”
|
|
ita nihilominus eum qui luctatur, colluctari oportet in spiritu et
veritate. Exemplum laudandae hujus fortitudinis habemus in patre nostro
Jacob, quemadmodum Scriptura dicit:
|
“Cumque mature surrexisset Jacob, traductis omnibus, quae ad se
pertinebant, remansit solus: et ecce vir luctabatur cum eo usque mane.
Qui cum videret, quod eum superare non posset, dixit ad eum: Dimitte me,
jam enim ascendit aurora. Respondit: Non dimittam te, nisi benedixeris
mihi. Et benedicens illi: Si contra Deum, inquit, fortis fuisti, quanto
magis contra homines praevalebis (Gen. XXXII).”
|
|
Secundum illud exemplum, vir ille adhuc sese a colluctante patitur vinci
quoties studiosus et fidelis animus tandiu versatur circa verbum Dei,
donec extorqueat ab illo benedictionem Spiritus sancti, quae est verus
et utilis intellectus mysterii, vel Scripturae quam Deus rationabiliter
signavit, ut non facile possit apprehendi:
|
“Quia margaritae non erant mittendae coram porcis (Matth. VII),”
|
|
et nulla difficultate vincitur, ut desistat, donec apprehendatur,
quamvis quodammodo fugiat sermo Dei, seque jubeat dimitti. Igitur, o
domina Dei genitrix Maria, et incorrupta mater Verbi aeterni Dei et
hominis Jesu Christi, non meis, sed tuis armatus meritis cum isto viro,
scilicet cum Verbo Dei, cupio luctari, ut de Canticis canticorum opus
extorqueam quod non dedeceat vocari de Incarnatione Domini, ad laudem et
gloriam ejusdem Domini, ad laudem et honorem tuae beatitudinis. Non nova
haec voluntas nunc incidit. Ante annos aliquot cum essem junior, cingere
me volueram, et hujus nominis opus aggredi, scilicet de Incarnatione
Domini, per occasionem hujusmodi. Coram regina coelorum loquor, a
conservo meo quotibet irrideri non debeo, dicente:
|
“Ecce somniator (Gen. XXXVII).”
|
|
Sedebam quasi solitarius per visum noctis, et ecce quasi
|
“sibilus aurae tenuis (III Reg. XIX)”
|
|
per utramque aurem transcurrens, velocius quam dici possit, istos in me
versiculos deposuit:
Femina mente Deum concepit, corpore Christum:
Integra fudit eum nil operante viro.
Cum reversus ad memet versiculos taliter acceptos mente pertractarem, et
nonnullis, unde vel qualiter acceperim, secretius non sine admiratione
denarrarem, atque ad multorum notitiam versiculi pervenissent, qui tamen
nescirent unde accepissem, ex multis et diversis quae audiebam, occasio
se praebuit, ut scribere aliquid cuperem de Incarnatione Domini,
versaturus grande onus invalidis humeris. Circa idem tempus et hoc aliud
accidit: Frater quidam innocentis vitae, et mundae ac simplicis
adolescentiae retulit mihi, se vidisse Filium tuum Dominum nostrum Jesum
Christum, sedentem super altare suum, et circa eum collegium sanctorum,
meque assidentem cum quiete, et tenentem Cantica canticorum. Haec
interim transisse videbantur, et inveterata mihi erat memoria horum, cum
ecce quidam de amatoribus Verbi Dei, ex te, o B. Virgo, incarnati, Cuno
pater caenobii Sigebergensis, qui me pene dormitare volentem, nonnunquam
excitavit, et multis invigilare fecit, quam nescio per occasionem
opportune importune mihi insistere coepit, ut scriberem aliquid
hujusmodi, quale est hoc, quod nunc proposui. Tunc demum recordatus sum
eorum quae nunc dixi, simulque cujusdam promissi tui, quia per visum
mihi dicere visa es: Pascha cum beata Trinitate facies. Loquebar enim
tecum, et dulce de beata Trinitate habebam colloquium, nesciens quod
ipsa esses. Sed postquam illud ex te responsum accepi, tum scire volenti
quaenam esset tam sancta mulier, et hoc flagitanti in nomine Patris, et
Filii, et Spiritus sancti, teipsam esse misericordiae matrem
stellantibus oculis gratanter demonstrasti. Sequor divinum praesagium,
si quando merear videre faciem tuam, et ante Christum tenere Cantica
canticorum, juxta quod canimus in psalmo:
|
“Venientes autem venient cum exsultatione, portantes manipulos suos
(Psal. XXV).”
|
|
Dicendum in primis de isto Salomonis libro tertio, super quem velut
fundamentum aedificari cupio aedificium hujus nominis, scilicet de
Incarnatione Domini, cur vocetur Cantica canticorum, et deinde cur non
singulariter canticum, sed pluraliter Cantica canticorum. Omne quod in
Scripturis nominatur canticum, propter aliquod cantandum est Dei
beneficium, et gratiarum actione auctorem suum probans, accepti
beneficii et gratiae non immemorem sive ingratum. Sunt autem in
Scriptura veteris instrumenti cantica nota vel insignia numero sex,
istud autem est septimum idemque novissimum. Primum est canticum Mosi
servi Dei, pro illo beneficio quod Deus populum suum filios Israel
liberavit, submerso Pharaone in mari Rubro cum curribus et equitibus
suis (Exod. XV). Secundum canticum ejusdem Mosi, canticum Deuteronomii,
quod scripsit canendum tam pro illo, quam pro caeteris ejusdem rei
beneficiis (Deut. XXIII). Tertium canticum Annae prophetissae, quae
fuerat sterilis, quod cecinit pro nativitate Samuelis (I Reg. II).
Quartum canticum Isaiae quod et scripsit, et canendum prophetavit:
|
“Confitebor tibi, Domine, quoniam iratus es mihi (Isa. XII),”
|
|
pro beneficio, quo liberandus erat Juda ab Assyriis. Quintum canticum
Ezechiae regis, quod cecinit vel scripsit pro beneficio Dei, quia de
infirmitate sua convaluit (Ezech. XXXVIII). Sextum canticum Abacuc, quod
prophetice cecinit pro futura dejectione diaboli, secundum typum
Nabuchodonosor regis Babylonis (Habac. III). Septimum, ut jam dixi,
idemque novissimum est canticum istud maximi et singularis beneficii
Dei, canticum amoris, quo Deus in B. Virginem descendit, ita ut filium
ex ea generaret, qui est Christus Jesus, homo verus
|
“Et Deus super omnia benedictus (Rom. IX),”
|
|
quantum istud beneficium, caetera cuncta Dei beneficia generi humano
impensa, superexcellit. Recte igitur dicitur Canticum canticorum, quia
quod in eo canitur, beneficium est omnium Dei beneficiorum. Quare autem
non singulariter canticum, sed pluraliter Cantica canticorum? Ad hanc
percunctationem viam respondendi parat considerata subdistinctio quatuor
periocharum, id est recapitulationum, quarum est signum capitulum hoc
tertio repetitum:
|
“Adjuro vos, filiae Hierusalem, per capreas cervosque camporum, ne
suscitetis, neque evigilare faciatis dilectam, quoadusque ipsa velit
(Cant. II).”
|
|
Idem sacramentum per omnes periochas continetur. Unius enim ejusdemque
amoris prima decantatio est, ab eo quod ait:
|
“Osculetur me osculo oris sui (Cant. I),”
|
|
usque:
|
“Adjuro vos, filiae Hierusalem.”
|
|
Secunda ab eo, quod dixit:
|
“Vox dilecti mei, ecce iste veniet saliens in montibus (Cant. II),”
|
|
usque itidem:
|
“Adjuro vos, filiae Hierusalem.”
|
|
Tertia prolixior, sic incipit:
|
“Quae est ista quae ascendit per desertum (Cant. III),”
|
|
usque ad tertiam adjurationem:
|
“Adjuro vos, filiae Hierusalem.”
|
|
Quarta:
|
“Quae est ista, quae ascendit de deserto deliciis affluens (Cant.
VIII),”
|
|
usque ad finem. Non ignoro quantum vel quale susceperim negotium,
scilicet historiae sive rei gestae aliquod ponere fundamentum, et super
illud magnum, quod sub istis vocibus continetur, superaedificare
mysterium. Tunc enim expositio mystica firmius stat, neque fluitare
permittitur, si super historiam certi temporis vel rei demonstrabilis
rationabiliter superaedificata continetur. Labor magnus et difficilis,
sed exinde spei solatium est, quia sermo Dei talis est, qui secundum
similitudinem viri supra memorati, qui luctabatur cum Jacob, possit
vinci, si colluctator, id est inquisitor ejus legitime luctari noverit.
Quid est legitime luctari? Nimirum fortitudine uti verae et sanctae
humilitatis in precibus et lacrymis. Sic enim ille Jacob superavit (Gen.
XXXII), teste alia Scriptura, in qua per Osee Spiritus sanctus de illo
dicit:
|
“In fortitudine sua directus est cum angelo, et invaluit ad angelum,
flevit et rogavit eum (Osee XII).”
|
|
Igitur ejusmodi fortitudinem tribuat Dominus virtutum, et victoria
dulcis gratum subsequetur duellum.
|
|