|
In gutture tuo sit tuba quasi aquila super domum Domini, pro eo quod
transgressi sunt foedus meum et legem meam praevaricati sunt. Me
invocabunt: Deus meus, cognovimus te. Projecit Israel bonum, inimicus
persequetur eum. Haec annuntia, et annuntiando in gutture tuo sit tuba,
quia videlicet populo huic bellum est, et non pax. Aquila namque veniet
super domum Domini, id est, Romanum imperium, cujus militare signum
aquila erat, veniet super civitatem, in qua est domus Domini. In
Ezechiele, ubi contra Judam prophetia dirigitur, decem tribubus jam in
Assyrios translatis per aquilam Nabuchodonosor significatur his verbis:
Aquila grandis alarum magnarum longo membrorum ductu, plena plumis et
levitate, venit ad Libanum et tulit medullam cedri, summitatem ejus
avulsit, etc. Nescitis quid ista significent? Dic: Ecce venit rex
Babylonis in Hierusalem, et assumet reges et principes ejus, et adducet
eos ad se in Babylonem (Ezech. XVII). Hic autem ubi non adversus Judam
tantum, sed adversus omnem Israel prophetia texitur, et quasi tuba
declamare jubetur, recte secundum supra dicta per aquilam excellentia
Romani intelligitur imperii, cujus, ut jam dictum est, militare signum
aquila fuit, ante susceptum vexillum crucis, eo quod aquila rex avium
esse dicatur, et cujus ob honorem Herodes quoque auream fixit aquilam
super templum Domini, ut refert Josephus. Haec aquila, inquit, super
domum Domini, id est, Romanum imperium ad destruendam irrecuperabiliter
gloriam sacerdotii Judaici veniet. Quam ob causam? Pro eo, inquit, quod
transgressi sunt pactum meum, et legem meam praevaricati sunt. Poterat
enim objicere quis et dicere quod istud Deus faceret vel fieri sineret
contra suum statutum, contra foedus vel pactum, quod pepigit cum
patribus eorum. Nam ut de caeteris taceamus, nunc ad Salomonem qui
primus aedificavit illam domum Domini, taliter dixit: Exaudivi orationem
tuam et deprecationem, qua deprecatus es coram me. Sanctificavi domum
hanc quam aedificasti ut ponerem nomen meum ibi in sempiternum (III Reg.
IX). Sed vide quid postmodum sequitur: Si autem aversione aversi
fueritis vos et filii vestri, non sequentes me, nec custodientes mandata
mea, et caeremonias quas proposui vobis, sed abieritis et colueritis
deos alienos, et ad oraveritis eos, auferam Israel de superficie terrae
quam dedi eis, et templum quod sanctificavi nomini meo projiciam, a
conspectu meo, eritque in proverbium et in fabulam cunctis populis, et
domus haec erit in exemplum. Ergo in pacto domus illa stetit, id est sub
conditione servandae justitiae, quam profecto servandam ab illis non
esse Deus praescivit. Nam si servandam esse praesciret, nequaquam
conditionaliter illis bona sua permitteret, toties dicendo: Si praecepta
mea servaveritis, si in viis meis ambulaveritis, quod in lege frequens,
sed absolute et modo praedicativo, vel promissivo, sicut ad Abraham
locutus est in promissione seminis, quod est Christus. Non enim dixit,
Si egressus fueris de terra tua, sed Egredere, inquit, de terra tua, et
caetera, et benedicam tibi (Genes. XII), atque In te benedicentur
universae cognationes terrae (Genes. XXII). Itemque, in repromissione
non dixit, Si feceris rem hanc, et non peperceris filio tuo unigenito,
benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae. Quae universaliter
populo pro cultu tabernaculi vel domus Domini, pro caeremoniis servandis
promissa sunt, sub conditione posuit providentia Dei praescientis, quod
conditionem vel pactum promissionis non essent servaturi, et quod pactum
istud irritum facturi essent, sicut et Jeremias verbis declamat
manifestis. Cum enim praemisisset: Audite verba pacti hujus, et facite
illa, postmodum haec intulit: Et hi ergo abierunt post deos alienos ut
servirent eis, irritum fecerunt domus Israel et domus Juda pactum meum,
quod pepigi cum patribus eorum (Jer. XI). Itemque alio loco dicit: Et
nolite confidere in verbis mendacii, dicentes: Templum Domini, templum
Domini, templum Domini est, quoniam si bene direxeritis vias vestras et
studia vestra, habitabo vobiscum in loco isto (Jer. VII). Igitur cum
dixisset: In gutture tuo sit tuba, quasi aquila super domum Domini, ne
quasi de mutabilitate argueretur, quod abjiceret domum quam prius
elegisset, vel in pactum suscepisset, causam reddidit protinus dicens,
pro eo quod transgressi sunt foedus meum, et legem meam praevaricati
sunt, quod idem ac si diceret, quia pactum meum irritum fecerunt. Et
ista quidem causa contra Judaicos flatus sufficiens est, nec aliam
audiri digni sunt, quandiu suam volentes statuere justitiam, justitiae
Dei non sunt subjecti, dum inter caetera quibus sese adversus fidem
Christi defendunt, illud quoque subsannant, dicendo consequenter, esse
mutabilem Deum, si domum suam nomini suo sanctificatam abjecit, apud
Christianos quaesiturus aliam. Qui autem jam pro emerita fide dignus
est, ut intret in sanctuarium Domini, et intelligat in novissimis eorum,
causas alias audit et reddit, intelligit et dicit, quare super illam
domum Domini aquila semel et iterum venire debuerit. Semel namque venit
super illam Nabuchodonosor (IV Reg. XXV), quem in Ezechiele, ut jam
dictum est, per aquilam oportet intelligi, et eamdem domum incendio
conflagravit. Iterum venit Romanum imperium cum victricibus aquilis (II
Mach. V), et non solummodo domum illam, sed et locum et gentem
irrecuperabiliter tulit. Semel vel primo permittente Deo, idcirco factum
est, ut vetus illud sacerdotium corriperetur. Secundo idcirco factum
est, ut omnino tolleretur. Corripiendi namque, atque instruendi erant
illius temporis tam populus, quam sacerdotes, ut scirent ipsi et ipsorum
posteri, quia non propter locum gentem, sed propter gentem locum elegit
Dominus, et quia auro et lapidibus, quibus praefulgebat illa domus, non
magis quam fumo aut favilla delectatur, nisi cordium corporumque templa
sibi ad habitandum praeparentur. Tollendum autem omnino erat in adventu
Christi domus vel templi illius sacerdotium, quia temporis illius
sacrificium non fuerat jussum, sed permissum, donec cum jussu et
praesentia Christi veniret sacerdotium necessarium secundum ordinem
Melchisedech. Nam quod illud sacrificium non fuerit jussum, ut jam
dictum est, sed permissum, testatur ipse Dominus in Jeremia dicens:
Holocautomata vestra addite victimis vestris, et comedite carnes; quia
non sum locutus cum patribus vestris, et non praecepi eis in die, qua
eduxi eos de terra Aegypti, de verbo holocautomatum et victimarum, sed
hoc verbum praecepi eis, dicens: Audite vocem meam, et ero vobis Deus,
et vos eritis mihi populus, et ambulate in omni via quam mandavi vobis,
ut bene sit vobis (Jer. VII). Ergo sacrificium illud non jussum erat,
sed permissum. Ad quid autem permissum? Ad hoc maxime, ut ordo illius
carnalem retineret populum, ne citius dilaberetur ad Aegyptiorum,
caeterarumque sacrificia gentium, ut saltem sub nomine veri Dei pingues
hostias carnium sacrificarent, a quibus omnino avelli nequaquam possent.
Hoc ipsum interea testari coepit Spiritus sanctus per os David, quamvis
ille in eadem religione sacrificantium studiosissimus fuit. Ait enim:
Nunquid manducabo carnes taurorum, aut sanguinem hircorum potabo? Immola
Deo sacrificium laudis (Psal. XLIX). Nimirum istae voces parum
profecissent ad dec tiendum supercilium illius sacerdotii, si post
adventum Christi stetisset et locus et gens, et non venisset talis
aquila super illam domum Domini. Denique adhuc, postquam lapis super
lapidem non remansit, Christum blasphemant ubique terrarum captivi, et
blasphemando impedimentum facere moliuntur currentibus quadrigis
Evangelii Christi. Quid facerent, si roborati in terra sua consistentes,
domumque illam splendidam superstitem habentes, tale suae per fidei
fulcimentum digito demonstrare possent? Tali ergo debuit aquila veniente
domus Domini destrui, quemadmodum et Danieli angelus praedixit: Et post
hebdomadas, inquit, sexaginta duas occidetur Christus, et non erit ejus
populus qui eum negaturus est. Et civitatem et sanctuarium dissipabit
populus cum duce venturo, et finis ejus vastitas, et post finem belli
statuta desolatio. Et deficiet hostia et sacrificium et in templo erit
abominatio desolationis, et usque ad consummationem et finem
perseverabit desolatio (Dan. IX). Nunc ad litterae textum revertamur.
Cum causam reddidisset cur aquila venire permitteretur super domum
Domini, dicendo: Pro eo quod transgressi sunt foedus meum, et legem meam
praevaricati sunt, continuo subjunxit: Me invocabunt: Deus meus,
cognovimus te. Et est sensus: Mira impudentia, cum sint transgressores,
cum sint praevaricatores, invocant me dicentes: Deus meus, Deus meus,
cognovimus te. Tale est illud in Isaia: Me etenim de die in diem
quaerunt, et scire vias meas volunt, quasi gens quae justitiam fecerit,
et judicium Dei sui non dereliquerit (Isa. LVIII). Mentiuntur ergo
dicendo: Deus meus, cognovimus te. Ipse Dei Filius refellit eos in hoc
dicto: Est, inquit, Pater meus qui glorificat me, quem vos dicitis quia
Deus vester est, et non cognovistis eum (Joan. VIII). Quare? Nimirum
quia juxta et illud quod prophetavit Isaias: Populus hic labiis me
honorat, cor autem illorum longe est a me (Isa. XXIX). Ita modis omnibus
verbis ipsorum opera contraria sunt. Idcirco protinus hic propheta
subjungit: Projecit Israel bonum, inimicus persequetur eum. Quod bonum,
vel quem bonum Israel projecit, nisi Deum qui summum bonum, qui solus et
summe bonus est, cui dicit oretenus, Deus meus, cognovimus te? Denique
illum projecit, non modo, quia dudum dixit: Non est nobis pars in David,
neque haereditas in filio Isai (III Reg. XII), et vitulos sibi pro deo
statuit, verum etiam quia, quod majus est, Dei Filium extra civitatem
projecit, negans eum ante faciem Pilati, et foris inter sceleratos
projectum crucifixit. Idcirco inimicus persequetur eum, inquit, nimirum
juxta maledictiones, quas praescius Moyses in lege praescripsit: Tradat
te Dominus corruentem ante hostes tuos. Per unam viam egrediaris contra
eos, et per septem fugias, et dispergaris per omnia regna terrae, sitque
cadaver tuum in escam cunctis volatilibus coeli, et bestiis terrae, et
non sit qui abigat (Deut. XXVIII). Quod ita factum sit, assertione
nostra non indiget. Sequitur: Ipsi regnaverunt et non ex me, principes
exstiterunt, et non cognovi, argentum suum et aurum suum fecerunt sibi
idola ut interirent. Qui regnaverunt non ex me? Nimirum ipsi qui bonum
projecerunt, primum qui cum Hieroboam recesserunt a domo David, deinde
qui crucifixerunt, vel negaverunt Filium Dei, filium David. Primo
videndum de illis regibus, qui, regno scisso a domo David, super decem
tribus regnaverunt, utrum vero ex Deo regnaverunt, an non? Videtur
namque repugnare verbis istis illud quod in illa divisione regni
scriptum est: Apprehendensque Ahias pallium suum novum, quo opertus
erat, scidit in duodecim partes, et ait ad Hieroboam: Tolle tibi decem
scissuras. Haec enim dicit Dominus Deus Israel: Ecce ego scindam regnum
de manu Salomonis, et dabo tibi decem tribus (III Reg. XI). Item, cum
congregasset Roboam multitudinem exercitus, ut reduceret regnum sibi,
factus est sermo Domini ad Semeiam virum Dei, dicens: Loquere ad Roboam,
et ad omnem domum Juda, dicens: Non ascendetis, nec bellabitis contra
fratres vestros, filios Israel. Revertatur vir in domum suam: a me enim
factum est verbum hoc (II Par. XI). Haec, ut jam dictum est, repugnare
videntur verbis istis: Ipsi regnaverunt, et non ex me, principes
exstiterunt, et non cognovi. Sed absit ut sanctae Scripturae verba
sibimet repugnantia vel contraria sint. Quaerimus ergo qualiter et
veritas historiae consistat, et nihilominus vera sit haec sententia
prophetica. Hoc intendentes originem perpendimus illius mali, vel
schismatis, quia nimirum facto illo prior exstitit quod historia narrat
expletum per manus Ahiae Sylonitis, et confirmatum per Semeiam, virum
Dei. Quaenam illius mali origo fuit, nisi odium, quo Israel regem suum
David semper odio habuit? Nunquam enim volens sapientiam, fortitudinem,
atque humilitatem, qui fuere tres primi sortes David, populus ille
sustinuit, utpote malis intentus studiis, et idololatriae cultui, cui
servire non poterat, regnante David. Hujus rei summum illud judicium
fuit, quod cum non haberent alium, quem statuere possent super illum
depellendum, filium ejus Absalon susceperunt. Verum quandiu vixit David,
quandiu filius ejus Salomon cum sapientia processit, peccata illorum
consummari non potuerunt, ut liceret ejus judicio Dei pervenire ad
effectum (III Reg. XI). At ubi merita domus ejusdem David, quae peccatis
illorum praeponderaverant, sic infirmata sunt ut Salomon per
fornicationes depravatus serviret diis aliems, tunc demum manum suam
Deus subtraxit, et praevalens Israel contra domum David, velut equus
indomitus sese excutiens, frenum rupit, et abiit, suisque studiis
congruum sessorem Hieroboam suscepit. Hoc nimirum ex Deo non fuit, et
idcirco nunc dicit: Ipsi regnaverunt, et non ex me, principes
extiterunt, et non cognovi. Ut autem non posset eos retinere, vel
revocare Roboam, divino factum est judicio, atque idcirco illic, ait: A
me enim factum est verbum hoc. Ad summum ejus sententiae, qua dictum
est, ipsi regnaverunt, et non ex me, illud pro foribus argumentum est,
quia regnaverunt absque legitima Dei unctione. Unctio namque regalis in
domo David, et in tribu Juda remansit, reges autem decem tribuum absque
unctione regnaverunt. Sanc unus Jehu filius Josaphat filii Namsi,
quantulacunque unctione rex constitutus est, et hoc ex Domino,
verumtamen non eumdem Jehu comprobante, sed condignam de domo Achab
ultionem exigente. Tantummodo lenticulam olei fundens super caput ejus
unus de filiis prophetarum dixit: Haec dicit Dominus Deus Israel: Unxi
te regem super populum Domini Israel, et percuties domum Achab domini
tui, et ulciscar sanguinem servorum meorum prophetarum, et sanguinem
omnium servorum Domini de manu Jezabel, perdam omnem domum Achab (IV
Reg. IX), etc. Iste unus regnaverit ex Domino, et principem illum
cognoscere, Deus utcunque dignatus sit, verumtamen tantummodo ad
vindictam, quia domum Achab delevit et Baal exterminavit, non autem ad
gratiam, quia peccata Hieroboam, id est vitulos aureos, non dereliquit.
Quapropter vera undique est sententia: Ipsi regnaverunt, et non ex me,
principes exstiterunt, et non cognovi, quia praeter istum unum unctum
unctionis imperfectae, caeteri omnes, sicut absque unctione, ita
regnaverunt absque vocatione divinae gratiae. Nunc demum et de illis
animadvertendum, qui usque adeo recesserunt a domo David ut
crucifigerent filium David, Filium Dei, quam vere dictum sit: Ipsi
regnaverunt, et non ex me, principes exstiterunt, et non cognovi. Recte
enim hoc in reprobationem illorum debuit prophetari, qui utique
voluerunt temporaliter in hoc saeculo extolli absque adjutorio
visitantis gratiae Dei, sicut in evangelica parabola ipse Dominus
innuit, cum dicit: Agricolae autem videntes filium, dixerunt intra se:
Hic est haeres, venite, occidamus eum, et nostra erit haereditas; et
apprehensum eum ejecerunt extra vineam, et occiderunt (Matth. XXI). Quid
haec parabola innuit, nisi quia Scribae et Pharisaei, videntes Jesum,
non ignoraverunt, sed oderunt illum, quemadmodum et ipse dicit: Nunc
autem et viderunt et oderunt et me, et patrem meum (Joan. XV). Cum enim
agricolae dixerunt, Hic est haeres, nemo est in eis qui se de ignorantia
excuset. Ergo cum dicunt, Venite, occidamus eum, et nostra erit
haereditas, recte et veraciter dicat is qui occiditur: Ipsi regnaverunt,
et non ex me, id est, voluerunt sine me regnare, et sine me divites
esse, sedendo super cathedram Moysi, et praedam faciendo de populo, ita
ut mentham quoque et anetum decimarent, non curando justitiam, et fidem,
etc., quaecunque graviora sunt legis (Matth. XXIII). Sed cum illi ore
suo semetipsos judicantes, dixissent: Malos male perdet, et vineam suam
locabit aliis agricolis (Matth. XXIII), quid, iste intulit? Ideo dico
vobis, ait, quia auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur genti facienti
fructus ejus (ibid). Igitur quod ait: Ipsi regnaverunt, et non ex me,
principes exstiterunt, et non cognovi, idem est ac si dicat: Ipsi quidem
regnare voluerunt, sed auferetur ab eis regnum Dei, quia non regnare
voluerunt ex me, et in principatu suo cognoscere noluerunt me, suae
modis omnibus studentes avaritiae. Nam hoc est quod sequitur: Argentum
suum et aurum suum fecerunt sibi idola, ut interirent. Et est sensus:
Argentum et aurum plus dilexerunt quam Deum, imo ne ullum auri et
argenti detrimentum paterentur, oderunt Christum et Patrem ejus Deum,
oderunt et crucifixerunt Christum Dei Filium. Latrocinabantur enim in
illo Dei templo, aurumque et argentum sibi congregabant, praedam
facientes de populo. Nonne autem Apostolus Christi testatur, quia
avaritia simulacrorum est servitus? (Col. V.) Recte igitur ait, quia
argentum suum et aurum suum fecerunt sibi idola, quia simulacrorum
servitus est avaritia, maxime in illis qui praesentes habentes Christum
Dei Filium, contra ipsorum avaritiam disputantem, argento et auro magis
faverunt, et adversarium mammonae, id est contemptorem argenti et auri
Christum interfecerunt. Quo fructu? Qua mercede? Ut interirent, ait.
Etenim fructus idolorum ejusmodi, fructus mammonae, fructus argenti et
auri interitus est animae illorum et corporis. Interierunt spiritualiter
invisibilibus malignorum spirituum phantasiis, interierunt corporaliter
visibilibus Romanorum gladiis. Itaque vicit domus David, victi sunt
omnes qui recesserunt a domo David. Sequitur ergo: Projectus est vitulus
tuus, Samaria, iratus est furor meus in eis. Longa quidem concertatio
facta est inter domum David et vitulos aureos quos Jeroboam fecit, sed
tandem vicit domus David: vicit, inquam, quando Christus filius David in
crucem ascendit. Ibi cornu David, cornu salutis productum et erectum
nobis in domo David, confregit, projecit atque contrivit vitulum
Samariae, id est, omnem impietatem dividentem se a domo David, in qua
princeps sedet nunc ipse filius David, cujus videlicet divisionis
initium saepe dictus ille materialis vitulus Samariae exstitit. Et
pulchre, cum duo fuerint vituli singulariter, nunc projectus est
vitulus, inquit. Plus enim significat, quam si dixisset duo vituli,
sicut interdum singulariter per militem plus intelligimus quam per
milites pluraliter. Militem namque dicere solemus, exercitum
significantes. Projectus ergo, inquit, est vitulus tuus, Samaria, id
est, cecidit omnis idololatria, et ab illo principe domus David, Deo, et
homine Christo sententiam acceperunt: Omnes dii gentium daemonia (Psal.
XCV), et princeps mundi hujus ejectus est foras (Joan. XII). Illud
quoque pulchrum est attendere, quod loco praesenti Samariam compellat,
quia videlicet quando passionis Christi sacramento destrui coepit error
sive idololatria, fieri hoc coeptum est a Samaria. Cum enim Jerusalem
non susciperet, imo persequeretur fidem Christi, sicut scriptum est:
Facta est autem persecutio magna in Ecclesia, quae erat Hierosolymis, et
omnes dispersi sunt per regiones Judaeae et Samariae (Act. VIII),
Samaria verbum Dei cum gaudio magno suscepit, sicut ordo lectionis in
Actibus apostolorum patenter depromit: Iratus est, inquit, furor meus.
In quibus vel contra quos iratus est, nisi in illis vel contra illos qui
vitulum fecerunt, qui idololatriam pertinaciter sectati sunt, qui
propter simulacrorum servitutem a domo David recesserunt, imo natum de
domo David Christum negaverunt? Nimirum inter istos concluduntur, et
maxime sunt vel fuerunt Scribae, vel Pharisaei. Et idcirco jam extunc
templum vel altare illorum, non altare Dei, sed vitulus Samariae meretur
dici: Ecce furor Domini iratus est in eis, et vitulus eorum projectus
est, domus autem David magnificata est. Templum quippe et sacrificium
illorum ablatum est, Christus autem et Ecclesia ejus in aeternum manet.
Et quare iratus est furor meus in eis? Videlicet, quia non possunt
emundari. Nam hoc est, quod admirando pariter et interrogando confestim
subjunxit: Usquequo non poterunt emundari? Quia ex Israel ipse est.
Artifex fecit illum, et non est deus. Cum interrogando dicit: Usquequo
non poterunt emundari? subaudiri vult in aeternum. Et causam reddit cur
in sempiternum non possunt emundari: Quia ex Israel ipse est, inquit,
artifex fecit illum. Causa haec diligenter animadvertenda est. Sciendum
imprimis incorrigibilem esse illum qui non per ignorantiam in mendacium
cadit, sed per malitiam de corde suo mendacium confingit. Ille namque
verbum dicit contra Spiritum sanctum, qui sciens veritatem Dei, contra
mendacium cogitat, et veritatem in mendacio detinet sicut Apostolus
dicit: Quicunque talis est, reus est aeterni delicti, et non remittetur
ei, neque in hoc saeculo, neque in futuro, quia ex ipso est quod facit,
aut dicit, non ab alio seductus, sed de corde suo seductionem
confingens, et proprio judicio condemnatus (Matth. XII; Tit. III).
Nimirum talis ille Jeroboam exstitit, et hoc sacrae Scripturae conditor
Spiritus sanctus nobis intimatum esse voluit, peccatum ejus exprimens
verbis hujuscemodi: Dixit Jeroboam in corde suo: Nunc revertetur regnum
ad domum David si ascenderit populus iste, ut faciat sacrificia in domo
Domino in Jerusalem, et convertetur cor populi hujus ad domum suam
Roboam regem Juda, interficientque et revertentur ad eum (III Reg. XII).
Et excogitato consilio fecit duos vitulos aureos, et dixit eis: Nolite
ultra ascendere in Jerusalem. Ecce dii tui, Israel, qui eduxerunt te de
terra Aegypti (ibid.). Vera igitur impossibilis emundationis causa, quam
dixit, quia ex Israel ipse est, artifex fecit illum, id est, quia Israel
et rex ejus Jeroboam non aliunde inductus, aut ab alio seductus, aureum
vitulum putavit esse deum, sed artificio malitioso confinxit illum,
sciens eum non esse deum, et hoc solum intendens, ut populus sibi
subditus, tali praestigio fascinatus, verum nequaquam requireret Deum.
Idcirco non poterunt emundari, et in illo peccato cuncti reges Israel
cordis fuere impoenitentis. Porro Baal non ita susceptus est, ut dici
posset, quia ex Israel ipse est, quia videlicet nequaquam Israel, sive
rex Israel illum de corde suo artifici commento confinxit, sed Jezabel a
Sydone adveniens secum illum advexit, et suscepit eum Israel pro favore
reginae, et regis Achab, pellecti nimiumque proni ad serviendum
saevitiae muliebri, et idcirco quandoque potuerunt emundari, ut non
colerent illum, sicut in eisdem sacris habemus litteris. Jehu namque
studiose super hoc fecit, quod rectum erat, et placebat in oculis Domini
et delevit Baal de Israel (IV Reg. X). Non ita peccatum Judae exstitit,
quamvis et Baal et caetera idolorum portenta coluerit. Nullum quippe
illorum ex ipso fuit, sed aliunde accepit, et idcirco emundari potuit,
aliquoties emundatus est, sicut legimus, quia rex ille, et ille statuas,
vel simulacra confregit, lucosque subvertit, et fecit quod rectum erat
in oculis Domini. At postquam eo perventum est ut peccatum peccarent
Judaei, de quo veraciter dicas, quia ex ipsis est, et quia peccati
ejusdem fuere artifices, jam non possunt emundari. Quod illud peccatum
est? Nimirum illud mendacium aureolum, quod fabricati sunt, dicentes:
Blasphemavit, quia dixit se filium Dei benedicti, et si dimittimus eum
sic, omnes credent in eum, et venient Romani, et tollent nostrum locum
et gentem (Matth. XXVII; Joan. I). Quod, inquam, fabricati sunt, dando
pecuniam copiosam militibus, ut dicerent, quia discipuli ejus nocte
venerunt, et furati sunt eum, nobis dormientibus (Matth. XXVIII). Sicut
veraciter illic de vitulo dictum est, quia ex Israel ipse est, artifex
fecit illum et non est Deus; ita et hic veraciter dicas de hoc mendacio,
quia ex Israel, sive ex Judaeis est, artifex fecit, id est, malitiosa
mens excogitavit, et confinxit illum, et non est verum. Utrumque etenim
excogitato sive accepto consilio factum esse Scriptura refert. Et sicut
illic, cum lingua foris vitulum ostentans diceret, Isti sunt dii tui,
Israel, conscientia testis intus refragabatur, sciens et dicens quia non
est Deus. Ita et hic, dum consultarent, et per pecuniam obtinerent,
quatenus verbum hoc divulgaretur, furati sunt eum, nobis dormientibus,
sciebant et conscientiam refragantem intus audiebant quia non est verum.
Postquam sic peccaverunt, non veritatem ignorando, sed mendacium
excogitando, jam emundari non potuerunt, jam non remittitur eis, neque
in hoc saeculo, neque in futuro, quia tale peccatum consequitur
impoenitens cor resistens Spiritui sancto. Utrumque projectum est, et
ille vitulus, ad quem transversi sunt olim, recedentes a domo David, et
illud simulacrum avaritiae, cui servientes crucifixerunt Christum filium
David, et iratus est furor Domini in eis. Vere projectus est vitulus.
Sequitur enim: Quoniam in aranearum telas erit vitulus Samariae. Item
vere iratus est furor ejus in eis. Unde et protinus subjungit: Quia
inventum seminabunt, et turbinem metent. Culmus stans non est in eis
germen, non faciet farinam. Quod et si fecerit, alieni comedent eam. Ab
his experimentis utrumque comprobatur, et quod vitulus projectus sit, et
quod furor Domini iratus sit in eis. Magnam quippe projectionem, sive
abjectionem, demonstrat hoc argumentum, quod vitulus quondam praecultus
aureolus, et ob frequentiam festivitatum perpolitus, derelinquitur in
telas aranearum, id est, ita negligitur, ut vacet araneis suarum
contexione telarum totum cooperire et sordidare vitulum. Hoc ita ut
dicitur factum est per passionis Christi triumphum, non tantum in vitulo
Samariae, sed in cunctis simulacris gentium. Nihilominus et vitulus
mendacii Judaici, de quo jam dictum est, factus est in telas aranearum,
id est, tam infirmum est, atque invalidum contra veritatem, ut sunt
telae aranearum. Hinc Isaias dicit: Ova aspidum ruperunt, et telus
araneae texuerunt (Isa. LIX). Telae eorum non erunt in vestimentum,
neque operietur operibus suis. Exempli gratia, ut appareat quam facile
mendacium illorum solvi possit, dicimus eis: O milites vigiles, qui
dicitis, ut estis docti, quia discipuli ejus venerunt nocte, et furati
sunt eum, nobis dormientibus, si dormistis, ut dicitis, unde hoc ipsum
scire potestis, quod venerint et eum furati sint? Ergo telas araneae
texuistis vos, et consiliarii vestri, quia quam facile solvitur tela
araneae, dissipatur et vestri compositio mendacii. Item magnam innuit
iram, quod ait, quia ventum seminabunt, et turbinem metent, culmus stans
non eis germen, quia non faciet farinam. Et: Quod et si fecerit, alieni
comedent eam. Belli quippe turbinem et famem panis sonant haec sono
litterali, sed longe graviora sunt quae intelligimus sensu spirituali,
scilicet turbinem judicii aeterni, et famem audiendi verbum Dei. At ille
populus ejusmodi erat, qui spiritualia sive invisibilia haec mala non
pertimesceret, praesentia tantum et corporalia cupiens bona, metuens
mala. Ergo secundum ejus puerilem intellectum bene litteram hoc modo
contexuit, ut exterius sonet famem panis, interius significet famem
audiendi verbum Dei, qua videlicet fame nunc ille populus periit. Ventum
autem seminabunt, id est opera inutilia faciet, et sicut ventum solet
sequi turbo tempestatis, sic opera illorum sine dubio sequetur valida
tempestas judicii Dei. Culmus stans apud eos, littera est legis et
prophetarum, et iste culmus non est germen, sive non habet germen in
eis. Notandum diligenter quod cum dixisset, culmus stans, nequaquam ait,
non est in eo germen, sed non est in eis germen. Denique in culmo sacrae
litterae est germen sive granum spiritualis intelligentiae, sed non in
eis, quia non intelligunt spiritum vivificantem, solamque ruminant
litteram occidentem. Hoc ipsum repetit verbis aliis, dicendo, non faciet
farinam, quod et si fecerit, alieni comedent eam. Nam non faciet
farinam, subauditur in eis, sicut jam dixerat, Non est in eis germen. In
quibus autem est germen, aut facit culmus ille farinam? Nimirum in
alienis, id est, in gentibus sive populis qui in Christum credentes, de
culmo litterae illius comedunt spiritualis intelligentiae farinam. Nam
hoc est quod ait: Quod et si fecerit, alieni comedent eam. Pro minimo
esset infidelibus illis talem pati famem sive sterilitatem, nisi etiam
corporaliter nunc praesentia mala sustinerent. Sequitur ergo:
|
|