CAPUT XXV. De quinto actu, quo oleastrum contra fractos olivae ramos naturales, id est gentiles contra Judaeum docet non debere gloriari sive extolli.

Quinto tandem actu ad principalem causam redit, et gentilem, cujus contra factum Judaicum partem magis tuetur, quemadmodum dicit: Quandiu quidem eum ego gentium Apostolus, ministerium meum honorificabo (Rom. I): docet adversus Judaeum non extolli, sed magis humiliari, et compati praemisso suimet exemplo, cum dicit: Veritatem dico in Christo, non mentior, testimonium mihi perhibente conscientia mea in Spiritu sancto, quoniam tristitia mihi est magna, et continuus dolor cordi meo. Optabam enim ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus meis qui sunt cognati mei secundum carnem, qui sunt Israelitae, quorum adoptio est filiorum, et gloria, et testamentum, et legislatio, et obsequium, et promissa, ex quorum partibus Christus secundum carnem, qui est benedictus in saecula. Amen. (Rom. IX). Sane quod dicit: Optabam ego anathema esse a Christo pro fratribus meis, ejusdem est ponderis, cujus et illud quod Moyses ait: Obsecro, Domine, peccatum populus iste peccavit magnum feceruntque sibi deos aureos. Aut dimitte eis hanc noxam, aut si non facis, dele me de libro quem scripsisti (Exod. XXXII). Et notandum quod non opto, sed, optabam, inquit, quia videlicet omnis voti vel cujuscunque boni nimietatem citius corrigi expedit. Sic et praedictus Moyses semel quidem dixit, aut dimitte eis hanc noxam, aut dele me de libro tuo quem scripsisti, sed Deo non approbante ac dicente: Qui peccaverit mihi delebo eum de libro meo, tu autem vade et duc populum istum de quo locutus sum tibi, non invenitur quod addiderit ultra taliter loqui. Sic ingressus Apostolus nunc quidem commendat altitudinem terribilis judicii Dei, verbi gratia, dum dicit: O homo, tu quis es, qui respondeas Deo (Rom. IX); et deinceps: Quod si volens Deus ostendere iram et notam facere potentiam suam, sustinuit in multa patientia vasa irae apta ad interitum, ut ostenderet divitias gloriae suae in vasa misericordiae, quae praeparavit in gloriam, quos et vocavit; nos non solum ex Judaeis, sed etiam ex gentibus (ibid.), nunc autem eosdem vocatos ex gentibus, ut humilientur utili ferit pavore, cum dicit: Quod si aliqui ex ramis fracti sunt, tu autem cum oleaster esses, insertus es in illis, et socius radicis et pinguedinis olivae factus es, noli gloriari adversum ramos. Quod si gloriaris, non tu radicem portas, sed radix te. Noli alium sapere, sed time. Si enim Deus naturalibus ramis non pepercit, ne forte, nec tibi parcat (Rom. XI), etc. Actus iste sic terminatur. O altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei, quam incomprehensibilia sunt judicia ejus, et investigabiles viae ejus! Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia, ipsi gloria et imperium in saecula saeculorum (ibid.). Quod reliquum est Epistolae, mores instruit, et sanctae religionis ornatum componit: Obsecro vos, inquiens, fratres, per misericordiam Dei, ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam. Deo placentem, rationabile obsequium vestrum (Rom. XII).