CAPUT 8

“Et admirata est universa terra post bestiam, et adoraverunt draconem qui dedit potestatem bestiae, et adoraverunt bestiam, dicentes: Quis similis bestiae, et quis poterit pugnare cum ea?”

Hic illa generatio maxime culpatur, quae talem illum hominem susceptura est, secundum gravem et veridicam conquestionem illius hominis qui

“benedictus venit in nomine Domini,”

qua dicit:

“Ego veni in nomine Patris mei, et non susceperunt me; alius veniet in nomine suo, illum suscipient (Joan. XV).”

Illi namque terra sunt, et terrena sapiunt; et illa susceptio, qua suscipient illum, admiratio ista est de qua nunc dicit:

“Et admirata est universa terra post bestiam.”

In hoc ergo culpantur, in hoc illis exprobratur, quia nisi terra essent, si quid eorum quae sursum sunt saperent, non admirarentur, non magnipenderent terrenam ejus altitudinem, terrenam potentiam, terrenam gloriam, quam verus Christus adeo nihili pendit, ut eo tempore quando primum salutabatur rex Israel a turbis dicentibus:

“Benedictus qui venit in nomine Domini (Matth. XXI),”

asello sedere voluerit, in contemptum omnis terrenae celsitudinis. Amplius autem eos percutit in eo quod subjungit:

“Et adoraverunt draconem qui dedit potestatem bestiae, et adoraverunt bestiam dicentes: Quis similis bestiae, et quis poterit pugnare cum ea?”

Dicturus,

“et adoraverunt bestiam,”

praemisit,

“et adoraverunt draconem qui dedit potestatem bestiae.”

Quare? Videlicet quia ut adorarent bestiam, causa illa praecedens effecit quod adoraverunt draconem talis bestiae parentem. Etenim quomodo Apostolus dicit,

“Eo quod charitatem veritatis non receperunt ut salvi fierent, ideo mittet illis operationem erroris ut credant mendacio (II Thess. II).”

Item eodem modo recte dicas:

“Eo quod adoraverunt draconem,”

id est diabolum, idcirco errare permittuntur ut adorarent bestiam, id est Antichristum. Sed dicis: Quomodo saltem impii dicantur adorasse diabolum, qui etiam saepe maledicunt diabolum? Ad haec, inquam: Certe (ut de caeteris modo taceam) saltem in eo diabolum adoraverunt, quod mammonae servierunt. Nam et Apostolus de avaritia dicit, quod simulacrorum servitus sit (Ephes. V). Ergo quia mammonae jamdudum servi fuerant, et mammonae serviendo adorabant diabolum, quid miraris quod deinde bestiam adoraverunt habentem divitias, valentem dare aurum et argentum, utpote cui dedit draco potestatem omnium quae sua sunt? Itaque admirantes et adorantes dicent:

“Quis similis bestiae?”

Ita percontabuntur, sibique respondebunt: Nullus. Dicent adhuc:

“Et quis poterit pugnare cum ea?”

Sic fatui fatua loquentes, non recordabuntur quod quondam Pharao cum curribus et equitibus suis, pugnante Deo pro Israele, in mare mersus sit (Exod. XIV), quod canes comederunt Jezabel (IV Reg. IX), quod Nabuchodonosor ex hominibus ejectus est, et per septem tempora fenum comedit ut bos (Dan. IV), quod Aman in patibulo appensus est (Esther. VII), quod Antiochus vivens intrinsecus computruit (I Machab. IV), et sicut Daniel praedixerat sine manu contritus est, quod Nero minister diaboli ut dedecorose vixit, ita et turpius periit (Daniel. VIII). Horum non recordabuntur, imo nec si quis commemoret haec audire patientur. Nam de ipsis maxime verum erit quod dicit Apostolus:

“Et a veritate quidem auditum avertent, ad fabulas autem convertentur (I Tim. IV).”

Tam stultae admirationis exemplum in illis quoque mirari possumus, de quibus in Actibus apostolorum scriptum est:

“Statuto autem die Herodes vestitus veste regia sedit pro tribunali, et concionabatur ad eos. Populus autem acclamabat: Dei voces, et non hominis (Act. XII).”

Denique

“quis similis bestiae, et quis poterit pugnare cum ea,”

voces Dei sunt et non hominis, id est, voces quas soli Deo liceat appellare et non homini. Exempli gratia, in psalmo justus dicit:

“Omnia ossa mea dicent, Domine, quis similis tui?”

(Psal. XXXIV.) Isti autem dicunt:

“Quis similis bestiae,”

id est quis similis Christo? Nam ex persona Joannis bestia dicitur, a seductis autem ille homo Christus dicetur. Item justus Deo dicit:

“Tu terribilis es, et quis resistet tibi?”

(Psal. LXXV.) Isti autem econtra dicunt de bestia:

“Et quis poterit pugnare cum ea?”

Hoc est quod nunc diximus exemplum ejus Herodem quoque fuisse, cui vulgus nimis prona adulatione acclamavit, Voces Dei et non hominis. Et quantum fuit propter quod illi, videlicet Herodi voces acclamaverunt ejusmodi? Exiguum sane longeque minus quam futura futura est magnitudo hujus bestiae. Josephus in decimo nono libro Antiquitatum evidentius commemorat illud vanitatis ridiculum:

“Cum, inquit, in honorem Caesaris spectacula civibus ederet, votivo ut videbatur salutis Caesaris die, cumque illuc totius provinciae viri et honore et facultatibus praediti convenissent, secundo spectaculorum die indutus veste fulgenti ex auro argentoque mirabiliter intexta, incipiente die procedit ad theatrum. Ubi cum primos solis radios argentea vestis gremio suscepisset, repercusso splendore duplicatam spectantibus lucem fulgore metalli vibrantis effudit, ut intuentibus perstringeret aciem terror aspectus, et per hoc plus aliquid de eo quam humanae naturae est, artifex arrogantia mentiretur, illico adulantis vulgi concrepant voces, honorem sonantes, sed exitium ferentes, et hinc atque illinc ab eis clamantibus Deus compellabatur, utque fieret propitius simpliciter exorabatur, dicentibus populis, quod nunc usque te ut hominem timuimus, sed ex hoc jam supra humanam naturam te esse fatemur.”

Igitur si pro veste argentea sole radiante repercussa homini unius provinciae regulo tantum attribuerunt, quanto putas bestiae tam magnae clangore voces Dei concrepabunt, possidenti omne aurum et omne argentum, simul etiam fulgenti luce miraculorum? aut nunquid homines illius temporis minus proni erunt ad adulandum? Quales enim illis novissimis diebus illis periculosis temporibus homines erunt. Nimirum, ut ait Apostolus,

“seipsos amantes, cupidi, elati, superbi, blasphemi, parentibus inobedientes, ingrati, scelesti, sine affectione, sine pace, criminatores, incontinentes, immites, sine benignitate, proditores, protervi, tumidi, voluptatum amatores magis quam Dei (II Tim. III).”

Cum istis miserit Deus operationem erroris, quid miraris eos acclamare voces Dei et non hominis? (II Tim. II; Act. XII.) Et de illo quidem in Herode tenuiter dictum est, eo quod non dedisset honorem Deo, scilicet acquiescendo immoderato favori populi, de ista vero bestia longe majus est, quod haec Scriptura dicit. Sequitur enim: