CAPUT XXXII. Quis sit ille gladius collocatus ante paradisum voluptatis flammeus atque versatilis.

Et collocavit ante paradisum voluptatis Cherubin, et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni vitae. Et hic ira grandis, necessariae nobis misericordiae societatem non relinquit. Irae namque justi Dei est, quod ante paradisum flammeum gladium collocavit: misericordiae vero, quod eumdem gladium versatilem esse voluit. Gladius versatilis sententia est divini judicii, quae talis est ut possit versari, id est, non semper eadem districtione claudat hominibus aditum paradisi. Flammeus autem esse dicitur, quia revera judicium Domini judicium flammae ignis est, juxta Apostolum, dantis vindictam his qui male egerunt (II Thes. I). Porro, cherubin nomen est angelicarum fortitudinum. Haec ante paradisum esse posita ad custodiendum ligni vitae aditum, cum legimus, miramur: cum tamen publica fide teneamus, et confiteamur, quod per ignem transituri (I Cor. III), et non nisi per angelorum ministerium examinati, paradisum intraturi simus. Terribile valde est quod ex hoc loco cum caeteris Scripturarum locis collato concipitur, verbi gratia cum eo quod dicit Apostolus: Si quis autem superaedificat super fundamentum hoc, aurum, argentum, lapides pretiosos, ligna, fenum, stipulam, uniuscujusque opus manifestum erit. Dies enim Domini declarabit, quia in igne revelabitur. Et uniuscujusque opus quale sit ignis probabit. Si cujus opus manserit quod superaedificavit mercedem accipiet. Si cujus opus arserit, detrimentum patietur: ipse autem salvus erit, sic tamen quasi per ignem (ibid.). Quid enim ex hujusmodi dictis colligimus, nisi ad hoc flammeum gladium atque versatilem ante paradisum esse collocatum, ut quicunque deinceps admittendi sunt, illuc transeant per examinatorium ignem? Tanquam diceret: Quia multiplicandi erant conceptus Evae, et futura erat confusa, vel permista multitudo bonorum et malorum, nullos autem Dominus Deus admittere volebat, nisi quos ipse nosset ex nomine, et sic discussos ut dicere possint: Quoniam probasti nos, Deus, igne nos examinasti, sicut examinatur argentum (Psal. LXV), etc.; idcirco collocavit ante paradisum cherubin et flammeum gladium atque versatilem. Et recte angeli, qui in hujusmodi praesunt cherubin, id est plenitudo scientiae, vocantur. Ipsi namque judicandi plenam habent scientiam. Sciunt enim quid in libro cujusque nostrum sit scriptum, id est, bene habent memoriae traditum, quid boni aut mali gesserit quisque nostrum. Quotidie singulariter legunt, et in novissimo universaliter recitaturi sunt libros illos, de quibus in Daniele scriptum est: Judicium sedit et libri aperti sunt (Dan. VII). Recte itaque cherubin non tam ad laudem ipsorum, quam ad terrorem nostrum dicti sunt, quia nostra illis occulta publicanda sunt. Sciendum autem, quod tam animabus quam corporibus ignis ille molestissimus est, et inaccessibilis cunctis mortalibus. Mortuis autem, id est mortuorum fidelium animabus, a tempore Dominicae passionis exsuperabilis est, et corporibus quoque illorum in resurrectione erit pervius. Porro ante eamdem Domini nostri passionem, nulli omnino filiorum Adam pervius fuit, donec fusus de corpore ejus sanguis cum aqua ignem illum exsuperavit, non quod substantiam ejusdem ignis exstinxerunt: sed quia illis, qui eum exspectaverant, hanc virtutem contulit, ut eis ille nocere non posset ignis. Secutus est confestim latro ille venerabilis (Luc. XXIII), quem confessum in cruce, continuo munerat fides sanguinis Christi, contra illum ignem, ne obsisteret illi. Consequimur et nos omnes, fundamentum quod est Christus, habentes alii aurum vel argentum, alii lapides pretiosos, alii ligna, fenum, stipulam, id est, diversorum quinque ponderum vel modiorum peccata portantes. Et, sicut horum alia aliis facilius vel difficilius igni consumuntur, ita quique nostrum pro diversitate peccatorum, alii citius, alii tardius purgati, paradisi felicitatem ingredientur. Hic ignis non solum hoc loco, sed et plerisque Scripturae locis gladius dicitur, ut illic: In igne enim Domini devorabitur omnis terra, et in gladio ejus omnis caro (Sophon. III). Igitur dum dicit scriptor iste divinus: Et collocavit ante paradisum cherubin, et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni vitae, brevius quidem ac secretius rem attigit, scilicet, judicium ignis, per quod transituri sumus, quam in plerisque Scripturae locis invenitur, sed diligenter intuentibus, terribilius enuntiavit difficultatem regressionis, qua filii benedictionis in hoc exsilio generati, per gratiam Dei illuc revocantur.