CAPUT XI. De officio quintae feriae:

“Beati misericordes.”

Qualiter officium quintae feriae, quintae beatitudinum congruat sententiae, qua dictum est:

“Beati misericordes, quoniam ipsi misericordiam consequentur (Matth. V),”

promptum erit agnoscere, proposito prius mystico sensu lectionis Evangelicae Maria Magdalenae, quae fuerat in civitate peccatrix, quaeque amando veritatem, lavit lacrymis maculas criminis, Ecclesiae de gentibus typum gessit: quae agnita veritate turbas errorum, quibus prostituta fuerat, deserens, ad fontem gratiae lavanda cucurrit, et vox Veritatis impletur, dicentis.

“Dimissa sunt ei peccata multa (Luc. VII).”

Judaico invidente populo, cujus in typum Pharisaeus ille misericordiae fontem reprehendebat, dicens:

“Hic si esset propheta, sciret utique quae et qualis esset quae tetigit eum, quia peccatrix est (ibid.).”

Haec eadem mulier, sicut in hodierno legimus Evangelio, stabat ad monumentum foris plorans; et post allocutionem angelorum conversa retrorsum, vidit Jesum: et ipsa prius ab illo vocata nomine suo, vocat eum et ipsa magistrum (Joan. XX), etc. In his quoque typum gerit ejusdem Ecclesiae. Sic enim Ecclesia de gentibus foris stabat, quia legis et prophetarum scientiam non introierat, et tamen Dominum quaerebat, sicut ille beatissimus centurio Cornelius (Act. X), vel sicut ille Aethiops eunuchus qui

“venerat adorare in Hierusalem, et revertebatur legens Isaiam prophetam,”

cujus aditum ad intelligendum invenire non poterat (Act. VIII). Sic et multi gentilium Deum quaerentes foris stabant, quia per quem ad veritatis notitiam ingrederentur, non inveniebant; futurum erat, sed non ante Domini ascensionem, ut illis veritas illucesceret, et fidem suam apostolis indicarent, confitentes Christum ascendisse ad Deum patrem suum, id est, aequalem illum esse Deo Patri secundum divinitatem, quo minor est secundum humanitatem. Propter quod Mariae volenti pedes ejus tenere: Noli, inquit, me tangere, nondum enim ascendi ad Patrem meum. Vade autem ad fratres meos et dic eis: Ascendo ad Patrem meum (Joan. XX), etc. Ac si Ecclesiae de gentibus quaerenti eum, sicut supra dictum est, et sicut ante passionem ejus legimus gentiles quaesisse eum, dicente Philippo:

“Domine, volumus Jesum videre (Joan. XII),”

dicat ipse: Nolite nunc me tenere, sed postquam ascendero ad Patrem, ipsam ascensionem meam credere vos, apostolis meis ostendite, qui fratres mei sunt, id est per me idem quod ego vobis conferre poterunt. Itaque diei praesentis Evangelium beatitudini illi consonat:

“Beati misericordes, quoniam ipsi misericordiam consequentur.”

Nam in Osea de eadem Ecclesia Dominus dicit:

“Vocabo non plebem meam, plebem meam; et non misericordiam consecutam, misericordiam consecutam (Ose. XII).”

Et recte quinta haec beatitudo, imo beatitudinis causa, quod est misericordem esse secundum Augustinum, sicut supra dictum est, quinto sursum gradui confertur donorum Spiritus sancti, id est Spiritui consilii; quia sicut consilium regit animum, sic supradictam mulierem misericordia et compassio qua compungebatur, plorans ad monumentum, juvit ut prima videret Dominum, sic et Cornelium opera misericordiae (Actor. X), id est eleemosynae quas faciebat, ut indice angelo perveniret ad Dominum, imo sic omnium quaerentium Deum misericordiae consilium purgat oculum. Sed jam officii membra caetera, capiti suo, scilicet sensui coaptemus Evangelico. Primum pene idem in eunucho miramur apparere mysterium, de quo narrat praecurrens lectio Actuum apostolorum. Nam quod in evangelio significatur per peccatricem, in Epistola narratur coeptum agi per Aethiopem (Actor. VIII). Uterque enim justificandae peccata significabat Ecclesiae. Illa peccatricis nomine, ista Aethiopica nigredine. Ibi peccatrix Dominum quaerens, ipsos apostolos superabat amore, hic Ethiopia praeveniebat Domino Deo manus dare. Illa quasi mortuum Dominum plorabat, hic in Isaia prophetiam passionis Domini compatiendo legebat. Illi tenebrae erant ad monumentum, huic deerat lucerna scientiae ad intelligendum. Illa videns Dominum non agnoscebat; hic de illo legens comparationem ovis et agni, de quo diceretur, nesciebat. Ad summam, illius aperti sunt oculi et os, ut diceret: Rabboni (Joan. XX). Huic, ut magisterio veritatis consentiens, praedicante Philippo, diceret: Quis me prohibet baptizari? (Act. VIII). Iste est mutus per Mariam significatus, et in eunucho tanquam in primitiis assumptus est, iste, inquam, est mutus gentilium populus, et isti sunt infantes scilicet idololatrae, Deum loqui nescientes, de quibus in Introitu cantamus: Victricem manum tuam, Domine, laudaverunt pariter, quia sapientia aperuit os muti, et linguas infantium fecit disertas (Sap. X). Quam ob causam laudaverunt? Videlicet quia sicut in eodem libro Sapientiae praemissum est,

“inimicos eorum operuit mare,”

scilicet baptismi,

“et ab altitudine inferorum educti sunt (ibid.),”

quia per baptismum resurrectione prima, quae est animae, resurrexerunt. Haec ita esse manifestius ex subsequente Collecta comprobatur: Deus, qui diversitatem gentium in confessione tui nominis adunasti, da ut renatis fonte baptismatis, una sit fides mentium et pietas actionum. Versus quoque Gradualis in eo congruit quod ait: Dominus Deus et illuxit nobis (Psal. CXVII), quia Mariae quaerenti viventem cum mortuis, tenebrae erant ad monumentum, per quas significabatur ignorantia Dei in cordibus gentium, quae et manifestius expressa est per gentilem atque Aethiopem eunuchum. Nec aliud alleluia melius secundum hunc congruit sensum, quam, Surrexit Christus et illuxit populo suo. Dies ille solemnitatis nostrae, de quo in Offerenda canimus: In die solemnitatis vestrae, dicit Dominus, etc., dies magnus, dies praeclarus, Christus est, dies de die, lumen de lumine, in quo exivimus de terra Aegypti, id est, de tenebris, quas illae tenebrae significaverunt, quae erant Mariae ad monumentum, sive supradicti Aethiopica nigredo eunuchi. Dies, inquam, cujus in lumine gradiendo, tendimus ad terram, quae vere lacte et melle fluit, quia praesens illic est Deus et homo Christus, semper ex divinitate et humanitate suavis angelis, et hominibus dulcis, semper praesens, semper desiderabilis. Hic nobis ex tunc illuxit, ex quo nobis ad Patrem ascendit, id est ex quo illum agnovimus et credimus aequalem Patri. Ejus ergo virtutes recte in Communione annuntiare jubemur,

“nos populus acquisitionis (I Petr. II),”

quia secundum ea quae dicta sunt, de malis et profundis tenebris

“vocavit nos in admirabile lumen suum (ibid.).”