CAPUT XXXI. Decalogus praeceptorum, et cur dictum sit in fine:

“Non concupisces,”

cum omnium malorum radix sit cupiditas; et de charitate.

(CAP. XX.)

“Locutusque est Deus cunctos sermones hos: Ego sum Dominus Deus tuus; qui eduxi te de terra Aegypti, de domo servitutis. Non habebis deos alienos coram me. Non facies tibi sculptile, neque omnem similitudinem, quae est in coelo desuper, et quae in terra deorsum, neque eorum quae in aquis sunt sub terra, non adorabis, neque coles ea,”

etc. Hic Decalogus in capite legis positus est, id est decem praeceptorum numerus, quorum primum est:

“Non habebis Deos alienos coram me,”

ultimum:

“Non concupisces.”

Dicit autem Apostolus: Quia

“radix omnium malorum est cupiditas (I Tim. VI).”

Cur ergo non hic primum positum est, Non concupisces? Sed sciendum quia sicut malae arboris superiores primum rami praesciduntur, et sic paulatim usque ad radices pervenitur, sic prius opera mala, prout cupiditati viciniora, paulatim praesciduntur, et sic ad ultimum ipsa cupiditas vel concupiscentia voce prohibentis amputatur. Notandum quippe quod prohibendo pene cuncta haec enuntiantur. Unde verissime Apostolus dicit:

“Quia justo lex non posita est, sed injustis, impiis, et peccatoribus, sceleratis, et contaminatis (I Tim. I).”

Injustos nempe et totos cupiditati deditos homines, Deus curandos susceperat, et idcirco tanquam negotioso agricolae, primum haec illi cura impendebat, ut malis radicibus occupatam terram sarcitudo meliori plantationi praepararet, scilicet charitati quae sola justo posita est. Nam et idem Apostolus antequam diceret quia injustis et non subditis lex posita est, justo, id est, Timotheo discipulo, dixerat:

“Finis praecepti est charitas de corde puro, et couscientia bona, et fide non ficta (ibid.).”

Etenim ubi charitas est, non opus est, dicere:

“Non occides, non moechaberis, non furtum facies, non falsum testimonium dices.”

Proinde interrogatus Dominus a legis perito, dicente:

“Magister, quod est mandatum magnum in lege?”

Respondit:

“Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima tua et in tota mente tua. Hoc est maximum et primum mandatum. Secundum autem simile est huic: Diliges proximum tuum sicut te ipsum. In his duobus mandatis universa lex pendet et prophetae (Matth. XXII).”

Igitur hic in initio non jam charitas imperatur, sed quae contraria sunt charitati prohibentur, ut in illis exstirpatis tunc demum ipsa charitas radix omnium bonorum substituatur.