CAPUT XII. Quatuor regna, non ex Deo regnasse.

Respice nunc facies bestiarum, de mari ascendentium, quarum propter saevitiam dicit sedisse judicium.

“Hae, inquit, bestiae magnae quatuor, quatuor regna consurgent de terra (Dan. VII).”

Porro ipse, cujus judicium est, dicit:

“Regnaverunt, et non ex me; principes exstiterunt, et non cognovi (Ose. VIII).”

Vere non in ipso regnaverunt, imo regna, quae dicta sunt, non tam regna quam quaedam maxima et publica latrocinia fuerunt. Primum istorum, quod fuit regnum Assyriorum atque Chaldaeorum, quale habuit initium, ante Ninum regem Assyriorum; et si fuerunt reges antiquiores, qui bella gererent, nequaquam tamen imperium sibi sed populis suis gloriam quaerebant, contentique victoria, imperio abstinebant. Ille primus omnium veterem, et quasi habitum gentilibus morem nova imperii cupiditate mutavit, et quaesitae dominationis magnitudinem, continua possessione firmavit. Vere ergo

“regnaverunt, inquit, et non ex me;”

et quid attinet ad eos, in mundo regnare, regnante illo, qui solus regnare debet, mundi Creatore? Ut igitur cognoscamus et abhorrescamus nimiam in genere humano praesumptionis injuriam, convenienter hic Antiquum dierum nominavit cum, cui regnando factam esse constat injuriam. Ipse namque qui fecit idem debuit disponere mundum nec principari quisquam debuisset, nisi secundum ejus arbitrium. Si inordinatio est et irreverentia, coram cano capite non consurgere, quantae inordinationis, quantae irreverentiae est, regnum tam cani capitis, tam antiqui dierum, rapto nomine regio, lacerasse? Siquidem inter homines juvenes ac senes, facilis est aetatum comparatio; dierum autem illius antiqui, et dierum hominum, qui nomen ejus regium rapuerunt, nulla omnino est, aut esse potest comparatio. Quis enim dicere aut cogitare potest, quanto diuturnitas sive antiquitas increati prolixior sit temporibus, annis, sive diebus hominum hesternorum, qui quasi heri creati fuere vel nati? Quando illarum antiquissima bestiarum de mari ascendit, quando regnum Assyriorum de terra consurrexerit, jam tunc iste

“Antiquus dierum”

cum Abraham loquebatur et tam antiquus erat, ut nunc est.