CAPUT XXXVII. De tribus filiis Noe, et cur non dixerit: maledictus Cham, sed

“maledictus Chanaan.”

Erant igitur tres filii Noe, qui egressi sunt de arca, Sem, Cham et Japheth. Porro Cham ipse est pater Chanaan. Ipse est, inquit, pater Chanaan, subauditur, habitatoris terrae hujus, quam tu, o Israel, ingredieris possidendam. Non enim quod vel solum filius vel primogenitus fuerit hic patris sui Cham, idcirco dixit scriptor, ipse est pater Chanaan, sed quia prae caeteris gentibus hanc nosse debebat Israel, cum qua sibi causa grandis erat. Cujus videlicet gentis maculam antiquam continuo scribere properat, ut non adeo mirum sit vel incredibile quod illam ad ingressum eorum terra evomere debeat. Ait ergo: Coepitque Noe vir agricola exercere terram, et plantavit vineam, bibensque vinum, inebriatus est, et nudatus in tabernaculo suo. Quod cum vidisset Cham pater Chanaan, verenda scilicet patris sui esse nudata, nuntiavit duobus fratribus suis foris, etc. Hoc enim ad ignominiam gentis multum proficit, quod ob servilem patris nequitiam traxerit ex illo haereditariam maledictionis poenam. Proinde semel, et secundo, atque tertio gentem eamdem hic percutit dicendo: Porro Cham ipse est pater Chanaan. Ac deinceps: Quod cum vidisset Cham, pater Chanaan, scilicet verenda patris sui nudata, nuntiavit duobus fratribus suis foris. Nam hic adversariam gentem nominare in tali patris ejus nuntio, gravis exprobratio est. Deinde cum evigilasset Noe, et didicisset quae fecerat ei filius suus minor, Maledictus, inquit, Chanaan, servus servorum erit fratribus suis. Maledictus Chanaan, dixit, cum nondum natus vel non solus esset ille filius Cham. Adeo posteros Chanaan detestatur ut totum maledictionis illius opprobrium vel poenam in illos redundare pronuntiet. Minorem quoque illum appellat, qui patris pudenda divulgaverat, cum fuerit natu medius, minorem, inquam, non tam aetate quam pro vitio et morum indignitate. Servus servorum, inquit, erit fratribus suis. Non dixit solum, servus erit, quo nomine interdum etiam bona vel voluntaria servitus solet significari, sed servus servorum, inquit, erit. Quo additamento servitus extrema, imo servilis nepertia solet exprimi, nisi cum subjectione Dei, dum per egregiam humilitatem seipsum profitetur quis servum servorum Dei. Haec narratio jam in praesenti, dum scribitur, valet eis quibus scribitur, videlicet ad corroborandos, scientes quod hostem eorum Chanaan jamdudum oderit Deus. Idem enim est ac si diceret: Confortamini et estote robusti. Sicut enim jam fecit Deus Cham in filio ejus Mesraim, hoc est Aegyptiis (de Mesraim namque secundo filiorum Cham nati sunt Aegyptii), quos Deus propter nos afflixit variis plagis, et in mari Rubro tandem obruit, sic multo magis faciet eidem Cham in isto filio ejus Chanaan, id est in istis populis, contra quos Deo duce proficiscimini, qui de illo nati sunt (Gen. XIV). Nam et antequam fieret pater vester Abraham, maledictus et servus vester fore pronuntiatus est iste Chanaan, dicente adhuc eodem patre, propter eum quem prophetico spiritu praevidebat, patrem vestrum Abraham. Benedictus Dominus Deus Sem, id est Deus Abraham, Abraham quippe natus est de Sem, sit Chanaan servus ejus. Ne ergo dicatis: Nequaquam ad hunc populum valemus ascendere, quia fortior nobis est, vel quia procerae staturae est (Num. XIII). Ne, inquam, haec vel hujusmodi dicatis, quia revera populus maledictus est, vobisque servus et tributarius erit, sicut per patrem Noe prophetatum est. Sciendum quippe totum illud esse in Spiritu prophetiae. Nam quia de Sem nasciturus erat unus Dei cultor Hebraeorum populus, idcirco dixit: Benedictus Dominus Deus Sem. Quia vero de Japheth dividendae erant insulae gentium, et earum plenitudo per fidem ventura et habitura erat in domo Dei Judaeorum, non quidem dixit Dominus Deus Japheth, quia falsos et multos deos coluerunt, sed dilatet, inquit, Deus Japheth et habitet in tabernaculis Sem. His juxta litteram dictis, altiorem sensum ponamus, juxta quem et hujus, id est Japheth, idem Chanaan sit servus, quia de isto quidem dictum est, sit Chanaan servus ejus.