|
In laudem et commendationem Ruperti quondam abbatis Tuitiensis, viri
clarissimi, religiosissimi atque doctissimi ad instantiam D. Gerlaci de
Breitbach abbatis Tuitiensis composita.
Maxime optarem, religiosissimi fratres, eam mihi dicendi vim collatam a
superis, qua Ruperti vestri clarissimi quondam hujus Tuitiensis coenobii
abbatis praeclara merita, ornatissimos mores, cumulatissimasque virtutes
condignis laudibus possem affari. Talis enim ac tantus vir erat is, ut
ejus meritis nedum mea, sed cujusvis oratoris eloquentia longe inferior
judicetur. Nam si vitae sanctitatem inquiras, homo religiosissimus erat:
si scientiam, undecunque doctissimus: si mores, omni honestate insignis.
Claris enim parentibus ortus, fide clariori effulsit, dum pro Dei amore
saeculum contemnens se monasticis cum magno fervore submisit institutis:
malens pro Deo cum legislatore nostro Benedicto laboribus fatigari, quam
saeculi hujus favoribus inaniter extolli. Potuit enim transgredi, et non
est transgressus, et facere mala, et non fecit: sed semetipsum humilians
secutus est Dominum, contemnens pompam saeculi, ad coelestia regna, ut
confidimus, feliciter pervenit. In monasterio autem constitutus, se
omnibus inferiorem aestimavit: qui sanctis Patribus compar exstitit.
Fuit enim intuentibus exemplar honesti, forma vivendi, regula pietatis.
Electus autem in abbatem Tuitiensis monasterii, qualem se praebuerit
subditis, quam pium, quam sollicitum, quamque, ubi oportebat, severum,
quis sermo explicabit? Erat enim incessu gravis, voce sublimis, ore
facundus, vultu placidus, in motu vel actu corporis honestus. Quantum
vero ad interiorem hominem pertinebat, erat fide firmus, spe certus,
gemina charitate repletus, sapientia clarus, fortitudine robustus. Erat
ei honestas in actione, sobrietas in consuetudine, humilitas in
prosperitate, patiens in adversitate constantia. Erat pastor ovium
Christi peridoneus qui se omnibus opportune noverat exhibere rectorem.
Mansuetus erat, affabilis, superbis terribilis, devotis per humilitatem
socius, dissolutis per auctoritatem metuendus. Ad se autem erat in
oratione devotus, in meditatione profundus, in lectione studiosus, in
contemplatione divinorum praecipuus. Nemo illum unquam reperit otiosum,
cui indeficiens erat studium Scripturarum. Semper legit, semper
scripsit, semper oravit, ut velut alter Origenes sive Hieronymus hunc
vivendi ordinem sibi constituerit, ut orationem lectio susciperet, et
oratio lectionem terminaret. Tam vero assiduus exstitit, ut nullum
tempus, sive diurnum, sive nocturnum fuerit, quod tum vigiliis, tum
lucubrationibus ignavum, aut feriatum sibi praeterire passus sit: sibi
interdiu cibum, et somnum reliquaque corpori necessaria subtrahens, ut
studio commodius insisteret Scripturarum. Probant hoc accurata, quae
conscripsit, opuscula, in quibus omni modo scientiae doctrina
collaudatur. Magna sub eo disciplina religionis in Tuitiensi monasterio
viguit: devotio maxima fratrum arsit: studium scientiae salutaris
floruit: charitas geminata in eis radiavit. Sub sancto et docto pastore
ovium secure triumphavit integritas. Solebat fratres suos incredibili
fervore ad studium Scripturarum accendere: ab eis propositas sibi
quaestiones enodare: ad proponendas crebrius libenter excitare. Sciebat
enim vir sapiens, duplex in hoc latere commodum, quando illis scite
respondendo et se doctum, et illos redderet studiosos. Unde in
quotidiano et familiari ejus colloquio, sermo turpis, inutilisve nunquam
solebat audiri: detractio nunquam admisceri, sed erat sermo ejus de
animae salute, de religionis profectu, de sanctarum majestate
Scripturarum. Jucundissimus ei erat convictus sapientiae, quae in
sanctis litteris continetur, quam sine fictione didicit, et absque
invidia desiderantibus communicavit. Cum autem esset adhuc minus
eruditus tam in saecularibus litteris quam in Scripturis divinis, orando
continue et legendo petivit a Deo cum Salomone donum sapientiae: nec ab
oratione incepta, donec Spiritu sancto per visionem inspirante
copiosissime ultra omnes contemporaneos suos, quod optaverat, accepit.
Erat autem beatae Mariae semper virginis ardentissimus amator; cujus
intercessione tantum sapientiae munus obtinuisse creditur. Ad cujus
laudem postea, ne ingratus fieret beneficio, Cantica canticorum septem
libris exposuit: ita ad ejus honorem universa reserens, ut ejus intuitu
specialiter conscripta videantur. Ego autem alium neminem huic
expositionis generi in Canticis reperi desudasse. Et revera mirandum et
plane commendabile opus, quod sine exemplo in tantum laudis virgineae
Genitricis Dei altitudinis fastigium profecit. Qualis in disciplinae
regularis observantia Rupertus noster fuerit, liber, quem super regulam
S. Benedicti composuit, lectus indicabit. Neque enim aliter vixit, quam
in expositione legis nostrae vivendum monachis fore intimavit. Erat
sermonis sancti factor devotus, et doctor fructuosus. Quantum vero in
divinis Scripturis legendo profecerit, tredecim libris, quos De victoria
Verbi Dei ad Cunonem Sigebergensem abbatem edidit, liquide ostendunt: in
quibus totam Scripturam percurrens, dum victoriam Verbi divini
subtiliter aperit, nostrae salutis rationem in ea consistere declaravit.
Scripsit etiam super Vetus Testamentum de sancta Trinitate praenotatum
opus egregium. Quod si legere volueris, quid in sanctis Scripturis
potuerit, facile videbis. Nam, ut jam diximus, per divinam pietatem
illustratus, tantum in exponendis Scripturis valuit, ut in omnium
admiratione maxima habitus, doctor suo tempore doctorum sit publice
probatus. Hoc Fredericus Coloniensis archiepiscopus pluries in eo
expertus, magna charitate virum colebat. Unde sedulo ad expositionem
Scripturarum illum hortabatur. Et merito quidem in omnium honore et
reverentia habendus est, quem Spiritus sanctus in agnitionem
Scripturarum instruere dignatur. Denique non solum in divinis Scripturis
hierophantes noster illustrari meruit, verum etiam in saecularibus
litteris adeo eruditis comprobatus est, ut quidquid ipse non cognoverit,
alius facile ignoraret. Quam dulcis, quam ornatus ac disertus fuerit
eloquio, libri quos pene scripsit innumerabiles, requisiti fatentur.
Ingenii autem vires et profunditatem scientiae facile comprobabis, si in
lectione eorum quae scripsit, aliquantulum fueris commoratus. Amoris
enim divini, quae interius ardebat, vis, verba quoque exterius ardentia
formabat, quia dum ex abundantia cordis ferventis os loquitur, ultra
consuetudinem hominis sermo in altum elevatur. Charitas quippe Dei, quae
in pectore docentis fervebat, nullum ex ore verbum otiosum, vel inutile
cadere permittebat. Erant itaque verba ejus ardentia, plena rationis et
utilitatis, matura, et quadam auctoritatis majestate veneranda. Erat
interdum jucundus, dissolutus nunquam, quia maxima in ejus moribus
honestas videbatur. Idoneus erat valde ad persuadendum, ut etiam
Hortensius in ejus comparatione deficeret: quippe qui multorum animos
fratrum suis exhortationibus mellifluis in unitate pacis conservavit.
Intuebantur eum fratres sui, ut angelum conversantem, in quo totius
religionis speculum, et norma relucebat. In omnibus enim se eis
imitabilem exhibuit, qui se omnium curam noverat suscepisse. Puritatem
cordis in tantum amavit et coluit, ut etiam illas negligentias minimas
cogitationum velut magnas deploraret. Omnis negligentia sibi culpa
videbatur, qui ad mentis puritatem aspirabat, unde ut peccati maculas
devotus abstergeret, orationibus sedulis pene cum lacrymis instabat.
Dulcis erat illi somnus mysticus operanti, qui in floribus paradisi
commoratus fructus suavissimos in oratione carpebat. O sancta viri
devotio, quae nunquam sinebat esse otiosum. Nam ut lectioni sacrae
quietius posset insistere, curam rei familiaris abhorruit: amavit
secretum, tumultus hominum vitavit. Sollicitudinem vero temporalium,
sine quibus spiritualia non possunt subsistere, idoneis fratribus
commisit: ipse autem orationi et studio vacavit. Cura enim temporalium,
et amor Scripturarum in uno pectore habitare non poterunt. Tranquillam
enim, et vacuam curis, sapientia mentem imbuit, et placidi pectoris
hospes erit. Ipse vero erat homo placidus, et mansuetus, nec cito
mobilis ad iram: sed corde mitis, qui bene furorem noverat superare.
Sedebat solitarius, et levavit se supra se, dum mundum fugiens, in campo
Scripturarum multa ac varia syntagmata composuit, de cujus opusculis,
quantum ad nostram memoriam pertinebat, jam in secundo libro De
illustribus viris nostri ordinis, fecimus mentionem. Erat enim, ut
diximus, homo undecunque doctissimus, ingenio subtilis, scientia clarus,
eloquio dulcis, et ornato lepore decorus, qui nescios docuit, errantes
correxit, confudit haereticos, superbos prostravit. Amator virtutum erat
ornatissimus, et hostis vitiorum. In suis enim moribus dedit intelligi
quid in caeteris amaret. Detestabatur superbiam, avaritiam calcavit,
luxuriam vicit, iram domuit, odium fugavit, invidiam expulit, gulam
prostravit. In paradiso Scripturarum fixit desiderium cordis: et ideo
nullus potuit in eo vitiis patere accessus. Nam frequentia ejus jejunia,
crebrae carnis macerationes, juges orationes, vigiliarumque instantia,
vitiorum in eo vires exstinxerunt. Non est virtus, quam Ruperti
conversatio nesciret. Charitas enim Dei in eo diffusa ardebat, fides
floruit, spes erecta vigebat, prudentia sancta claruit, temperantia
discreta triumphavit. Erat corde humilis, eloquio dulcis, affectu pius,
opere strenuus, disciplina zelosus, corpore castus, animo quietus,
oratione continuus, studio fervidus, prudentia cautus, devotione
praecipuus, zelo discretus. Et quid opus est, me multa percurrere, dies
me profecto deficeret, si singulas virtutes ejus enumerare velim.
Excedunt enim ejus merita oris mei facundiam: et styli vires facile
superant. Unde quamvis inter divos Patres non sit relatus ab Ecclessia,
credimus tamen cum sanctis eum in coelesti beatitudine festivare. Nec
multum de hac negligentia sollicitamur, quia non in hac vita sanctitatis
praemia, sed in futura novimus esse donanda. Festa autem sanctorum non
faciunt sanctos, sed probant. Et honores justis impensi nihil illis
conferentes, ad utilitatem viventium referuntur. Sed quis dubitaverit
innumerabiles cum Christo regnare sanctos, quorum apud viventes nulla
festa celebrantur? Sufficit illis aeterna jam possessa felicitas: quibus
negligentia nostra nihil minuit, impensus honor nihil augebit. Ergo si
vita religiosa sanctos constituit, Rupertus Tuitiensis abbas jure
sanctus censendus est, quem doctrina illustrem, conversatio venerabilem
fecit. Insigne sanctitatis est, si is qui honore colitur, sancti
Spiritus testimonio justus comprobetur. Sicut olim apud Syros beatus
levita et monachus Ephraem Spiritu sancto per visionem doctor ardens
constituitur, sic Rupertus presbyter noster et abbas, eadem facultate
illustratur. Aequa virtus, praemium aequale meretur. Nec dicimus
scientiam Scripturarum ad sanctitatem sufficere, quam boni et mali
possunt habere communem: sed de illa virtute, charitatis loquimur, quae
sola inter bonos et malos discernit. Haec Rupertum terris venerabilem,
et coelis reddidit gloriosum. Merito ergo sanctus creditur, qui gemina
charitate refertus, et Deum pura mente coluit, et proximum tanquam
semetipsum amavit. Non enim sibi solum laboravit, quod multi faciunt,
sed omnibus exquirentibus veritatem.
Sanctus laborat, dum orationi et contemplationi intentus, proximum
erudire et informare recusat. Rupertus autem noster omnibus providit,
dum et sibi per orationem, et aliis per doctrinam intendit. Et ideo
duplici honore dignus habendus est, qui bene praeesse curavit, fratres
etiam suos hujus Tuitiensis coenobii ad regularem observantiam vivere
adeo diligenter instituit, ut etiam post ejus decessum, annis multis,
laudabilis vita monachorum inibi permansit. Sed tempore succedente,
devotio monachorum rursum tepuit, et mundialis pompa sanctam
observantiam penitus destruxit. In qua deformitate per plures annos
multi miserabiliter perierunt: donec tu tandem nostris diebus, Gertace
pater venerande, surrexisti, teque murum opponens pro domo Dei, antiqua
Ruperti viri clarissimi, tui antecessoris vestigia suscitasti: et in hoc
loco pervigili cura introduxisti ordinis reformationem. Unde qua possum
sedulitate te, tuosque exhortor fratres, ut observantiam introductam
laudabiliter continuetis: ab eo laborum vestrorum recepturi praemium,
qui bonis operibus donat incrementum. Intueamini Rupertum vestrum, de
quo loquimur. Et quantum possibile est, ad ejus imitationem festinate,
qui talis tantusque exstitit, ut sua vita omnibus praebeat exempla
virtutum. Quid enim illi deesset virtutis, qui ita vixit, ut ne curiosis
quidem oculis daretur occasio detrahendi? Summa prudentia, summa
religio, summa pietas in eo relucebat, ita ut cunctis in exemplum
vivendi positus videretur. O venerabilem virum, cujus tota conversatio,
doctrina erat, cujus mores ad pietatem non minus, quam verba faciebant.
Constituit eum Dominus super familiam suam, traditisque talentis ad
usuram sanctam, praecepit esse sollicitum, qui curam suorum gerens
fideliter, pecuniam Domini sui mysticam ad lucra magna exposuit: dum
affectu purgatus, donum quoque intellectus, quod accepit, ad utilitatem
multorum dilatavit. Charitas enim Dei, quam gerebat in pectore, eum ad
opera pietatis semper excitabat. Amor quippe Dei nunquam est otiosus:
operatur enim magna. Quia dum interius ardet in mente, foris illuminat
in operatione. Unde Rupertus nunquam fuit otiosus ab opere: quia ardebat
interius ex amore. Magnus amor magnum produxit incendium: qui totis
desideriis salutem sitivit animarum. Sciebat enim vir prudens, quod
super omnia sacrificia zelus animarum in conspectu Dei placeret. Multos
igitur erudivit ad justitiam, et ab iniquitate plurimos avertit. Jam
autem in coelestibus gaudens, recipit mercedem laborum suorum: ad cujus
gloriam si pervenire cupimus, ejus oportet vestigia sequamur.
|
|