|
Silete a facie Domini Dei, quia juxta est dies Domini, quia praeparavit
hostiam, sanctificavit vocatos suos, et erit in die hostiae Domini,
visitabo super principes, et super filios regis, et super omnes qui
induti sunt veste peregrina, et visitabo super omnem qui arroganter
ingreditur super limen in die illa, qui complent domum Domini Dei sui
iniquitate et dolo. Quid est, quod dicit, vel quos intuens dicit: Silete
a facie Domini Dei, quia juxta est dies Domini? Jam ante dictum est, eum
qui sic incipit, congregans congregabo omnia a facie terrae, Christum
Dei Filium esse, qui exaltatus a terra, deberet omnia trahere ad se, et
judicare vivos et mortuos in novissimo die, de quo postmodum dicit:
Juxta est dies Domini magnus, juxta est, et velox nimis, et quod ante
illud ultimum judicium duo judicia facturus erat, super illam terrenam
Jerusalem, quae jam fecit, alterum per Nabuchodonosor et exercitum
Chaldaeorum, propter sanguinem prophetarum quem effuderunt, alterum per
manus Romanorum, propter ipsum prophetarum Dominum quem occiderunt. De
primo, quod faciendum erat per manus Chaldaeorum, dixerat: Et extendam
manum meam super Judam, et super omnes habitatores Jerusalem, etc. Nunc,
de illo dicturus quod per manus Romanorum faciendum erat, sic incipit:
Silete a facie Domini Dei, quia juxta est dies Domini. Ad quid ergo, vel
quos taliter intuens edicit? Nimirum nihil hic libenter intellexerim,
quam illos petulcos insanos, et nocte illa paschali crapulatos et
ebrios, qui audientes hunc Dominum adjuratum a pontifice, ut diceret si
ipse esset Christus Filius Dei, respondentem tu dixisti, et amodo
videbitis Filium hominis sedentem a dextris virtutis Dei, et venientem
in nubibus coeli, exclamaverunt: Reus est mortis, et tunc exspuerunt in
faciem ejus, et velaverunt faciem ejus, et colaphis eum ceciderunt, et
palmas ei in faciem dederunt, dicentes: Prophetiza nobis, quis est qui
te percussit? (Matth. XXXI.) Et aliis multis modis faciem ejus
conviciati sunt. Quale hoc erat in judicio, sancti Spiritus per ora
prophetarum loquebatur? O igitur irreverentes et indisciplinati, male
nati et male educati, quid est quod facitis: Silete a facie Domini Dei,
continete os vestrum a facie Domini Dei, hominis pro sua reverentia
tremendi etiam cunctis virtutibus coeli. Quomodo vos eum inhonorastis?
Silete, quia juxta est dies Domini. Et, sicut Moyses dixerat, juxta est
dies perditionis, et adesse festinant tempora (Deut. XXXII). Vae vobis
in illa die hujus Domini, et vos silebitis. Silebitis, inquam, etenim
ille dies Domini vobis erit dies perditionis, quia praeparavit hostiam,
sanctificavit vocatos suos, praeparavit, inquam, hostiam, id est,
semetipsum, et praeparatione ipsa talis hostiae sanctificavit vocatos
suos, videlicet quos ante saecula praescivit et praedestinavit suos
fieri, et temporibus suis vocavit per cuncta retro saecula, usque in
diem illam qua faciem ejus conspuistis, velastis atque exalapastis, et
contra eamdem faciem ejus movistis capita vestra, dicentes: Vah! hoc
totum quod ipse sustinuit, hostiae praeparatio fuit, et in illa hostia
corporis sui, sanguinis sui, sanctificavit vocatos suos sanctificatione,
quae est omnium peccatorum remissio (Rom. VII). Quid ulterius jam
restat, nisi ut relinquatur vobis domus vestra deserta? Nimirum nulla
est causa propter quam districtionis vestrae judicium differat, quoniam
assumptio jam facta est, quoniam miro modo de vobis mortuis vita est
assumpta. Juxta est illa dies Domini, qua istud fiat. Hoc ex persona sua
propheta inclamavit: Silete, inquiens, a facie Domini Dei, quia juxta
est dies Domini, et non dixit magnus, juxta et velox nimis. Proinde
expeditior currit explanatio, quia nihil observantiae nostrae
refragatur, qua secundum propheticae hujus Scripturae textum, vel
ordinem judiciorum Domini, tempora distinximus. Sequitur ex persona
Domini, qui anterius loquebatur: Et erit inquit, in die hostiae Domini,
visitabo super principes, et super filios regis, et super omnes qui
induti sunt veste peregrina, et visitabo super omnem qui arroganter
ingreditur super limen in die illa, et qui complent domum Domini sui
iniquitate et dolo. Dies hostiae Domini, tempus est a passione Domini,
quo videlicet tempore, post quadraginta annos, facta est visitatio haec
quam nunc dicit, sicut totus orbis audivit. Illa visitatio talis maxime
ex principum sacerdotum provenit. Unde recte primo loco, visitabo super
principes, ait. Qui autem erant filii regis, nisi tam ipsi, quam caeteri
Judaei, gloriantes quasi de singulari nobilitate generis? Gloriati sunt
namque nimis insolenter, quodam loco dicentes: Semen Abrahae sumus et
nemini servivimus unquam (Joan. VIII). Item: Nos ex fornicatione nati
non sumus, unum patrem habemus Deum (Ibidem). Propter hujusmodi
superbiam appellavit eos ipse filios regni, ubi taliter locutus est:
Dico vobis quod ab oriente et occidente venient, et recumbent cum
Abraham, et Isaac et Jacob in regno coelorum, filii autem regni
ejicientur in tenebras exteriores (Matth. VIII). Quos illic filios
regni, hic recte intelligimus filios regis, id est, superbos, et contra
omne genus humanum sese extollentes, de nobilitate singulari, tanquam
filios regis Dei, maxime quia contra verum et unicum Dei Filium
cogitantes homicidium, inter caetera dixerunt: Unum patrem habemus Deum.
Quid autem in eo propheticus sermo denotat, dicendo: Et super omnes qui
induti sunt veste peregrina? Putasne hypocrisis vestis est peregrina?
Utique nimium peregrina. Quid enim in vestibus magis peregrinum, quam
sunt lupis rapacibus vestimenta ovium? Quid, inquam, magis peregrinum
quam ei qui intus est plenus iniquitate, foris hominibus justum
apparere? Quid magis peregrinum, quam dilatatio phylacteriorum et
magnificatio fimbriarum, et sessio super cathedram Moysi, praesertim in
illis, quorum secundum opera non est faciendum. Tales erant Scribae et
Pharisaei, nimirum propter quod hypocritae septies uno brevi sermone,
apud Matthaeum, vae illis inclamat visitator iste (Matth. XXIII), qui
secundum veritatem hujus prophetiae, jam debebat super illos visitare.
Deinde, et visitabo, ait, super omnem, qui arroganter ingreditur super
limen in die illa, qui complent domum Domini Dei sui iniquitate et dolo.
Et quis est de quo verius dicas, quod arroganter ingreditur super limen,
quam ille qui non exspectat, ut ostiarius illi aperiat, sed violenter
intrat in ovile ovium (Joan. X). Tale et hoc tempore multi sunt, et illo
tempore Annas et Caiphas pontifices fuerunt, qui infelici commercio
coemptum lacerabant summum sacerdotium alternatim, per annuas vices
inter se dividendo pontificium. Et quis de illis dubitet hoc dictum,
quod compleverint domum Dei sui iniquitate et dolo, quos ipse Dominus
Deus ore proprio redarguens: Vos, inquit, Patris mei domum, quae debuit
esse domus orationis, fecistis speluncam latronum (Matth. XXI). Haec
dicens nonne etiam facto significavit visitationem, quae in his sonat
verbis propheticis? Fecit enim quasi flagellum de funiculis, et omnes
ejecit de templo, per hoc terribiliter innuens, eos de regno Dei fore
protinus ejiciendos, imo nihil habere in illo templo vel regno, cujus se
gloriabantur esse filios. Et erit in die illa dicit Dominus, vox
clamoris a porta Piscium, et ululatus a secunda, et contritio magna a
collibus. Portam Piscium vocabant eam quae vicinior mari erat inter
cunctas vias Jerusalem, de qua et Esdras refert: Portam vero Piscium
aedificaverunt filii Asanaa, ipsi texerunt eam, et statuerunt valvas
ejus et seras et vectes (II. Esd. III). Quod autem ait, et ululatus a
secunda, et secundi muri in eodem climate portam significat, de qua in
libro Regum scriptum est: Ierunt itaque Helcias sacerdos, et Maican, et
Achobor, et Saphan, et Asaza ad Oldam prophetea uxorem Sellum filii
Tecuae, filii Araas custodis vestium quae habitabat in secunda (IV Reg.
XXII). Contritionem autem magnam a collibus, de monte Sion et excelsiore
urbis parte loquitur quia cum altiora et arx civitatis fuerit occupata,
facilior est in prona descensus. Unde quibus ex rebus gestis omnino
gerendis, sensum propheta concepit, ut exclamationem ita trifariam
divideret, scilicet in vocem clamoris a porta Piscium, et vocem ululatus
a secunda, et vocem contritionis magnae a collibus. Mirum dictu et
horrendum sensibus, sive intellectibus, quomodo secundum istam vocum
districtionem contigisse constat, in illo famosissimo excidio miserae
Jerusalem. Nam et antequam Romano exercitu cingeretur, et toto tempore
obsidionis intus triplici seditione nimis atrociter, nimis horribiliter,
et supra quam dici vel credi potest, scindebantur, lacerabantur,
conscindebantur in suis visceribus. Tres erant principes seditionum,
Joannes, Eleazarus et Simon. Eleazarus cum suis superiora urbis et
templum occupaverunt, et inferiora Simon, media Joannes obtinebat
(Joseph., De bel. Jud., lib. VI. c. 1). Quis unquam audivit similia his
quae intrinsecus facta sunt? Vere tanta fuerunt, ut prophetica
explanatione recte digna existimentur, et veraciter tunc fuit vox
clamoris a porta Piscium, id est ab inferioris urbis parte, ubi
tyrannizabat Simon, et ululatus a secunda, id est, a media, ubi bestia
Joannes saeviebat, et contritio magna a collibus, id est, a templo et
arce civitatis, ubi Eleazarus talis erat dominus, qui aram ipsam templi
sanguine imbueret, et mortuis indigenis per atria divina stagnum faceret
diversorum cadaverum sanguinis. Quid tantum passa es, o miserrima
civitas a Romanis, quantum a tuis et indigenis? Imo quae unquam civitas
vel gens talia pertulit ab extraneis, qualia tu a propriis? Sed cesset
omnis commiseratio, cum tu proprio sis condemnata judicio. Dixisti enim:
Sanguis ejus super nos et super filios nostros (Matth. XXVII). Sequitur
ergo tam dura quam justa contritio. Ululate, habitatores pilae. Pila hoc
loco, non per brevem syllabam legenda est, sed per productam, ut de pila
sciamus dici, in qua frumenta tunduntur, vas concavum et medicorum aptum
usui, in quo proprie typsanae fieri solent. Et pulchre dictum est, qui
habitatis in pila, quod scilicet sicut frumenta feriente desuper vecte
tunduntur, ita de porta Piscium et de secunda, et de collibus proruens
in populum decurrat exercitus. Qui calamitates illius obsidionis et
angustias compressae civitatis vult attendere (Ezech. XVI), nimirum ipse
perpendit quam congrua similitudine usus sit dicendo, habitatores pilae;
sicut enim frumenta in pilam ad hoc congeruntur, ut feriente desuper
vecte desilire non valentia tundantur, ita de cunctis Judaeae
civitatibus vel regionibus confluens populus, repentina est obsidione
arctatus, et praedictorum principum seditionis immani crudelitate
deintus magis quam de foris ab hostibus, gladio, fame et peste
inenarrabiliter discruciatus, mirando circumseptus Dei judicio, ut qui
ad hostes pro remedio vellet effugere, non posset. Sequitur: Conticuit
omnis populus Chanaan, disperierunt omnes involuti argento. Quis est
iste Chanaan? Nimirum populus Judaicus, in quem dicit alius propheta:
Pater tuus Amorrhaeus, et mater tua Caethea, et Daniel ad presbyterum
senem loquitur: Semen Chanaan, et non Judae, species decepit te. Quare
autem praesenti loco nomen hoc assumpsit, et populus Chanaan, quam
populus Judaeorum dicere maluit? Nimirum propter rerum vel meritorum
veram qualitatem, et propter formidinem. Nam et alius propheta, formido,
inquit, et laqueus, facta est nobis vaticinatio et contritio (Thren.
III). Occiditur enim in sanctuario Domini propheta et sacerdos.
Oportebat falli populum fallacem, quatenus dum de aliis putaret tale
quid, et aliquos prophetarum vivere sineret, et Scripturam venturis
saeculis profuturam reservaret. Igitur omnis populus Chanaan, quod
interpretatur motus eorum, id est, populus Judaeorum, qui contra Dominum
caput moverunt, motis jam pedibus, quia in veritate non steterunt,
conticuit, subauditur a facie Domini. Debemus enim meminisse quod supra
incipiens ita dixit: Silete a facie Domini Dei, quia juxta est dies.
Ille populus, ille impiorum coetus, qui tunc insultavit, qui tunc non
siluit, qui non solum non reveritus est, verum et ore et manibus
inhonoravit faciem Domini, ecce conticuit, ecce auctoritatem loquendi
amisit, et sicut de quodam illorum notissimo dictum est, et episcopatum
ejus accipiat alter, sic de omni populo illo certum est quia magisterium
jam non habet, et sicut hic in pejus nomen illi commutatum est; non enim
dixit propheta, continuit omnis populus Juda, sed omnis populus Chanaan,
sic et honorem amiserunt, et omnem vocem in ultimam venundati
servitutem, et captivi non utcunque, non ut olim in Babylone, sed ipsa
captivitate dispersi in totum orbem: Malorum omnium totius perditionis
causa illis fuit avaritia, usque ad pretium sanguinis dilatata. Sequitur
ergo: Disperierunt omnes involuti argento. Causae hujus exemplum omni
populo Chananaeo fuit ille Judas proditor. Sicut enim ille cupiditate
argenti involutus, triginta argenteis sanguinem Domini vendidit illis,
et idcirco male periit, sic omnis ille populus maxime in eo fuit
intractabilis, quia retibus erat involutus argenti, et maxime propter
hoc ipsum Dominum oderunt, quia disputabat contra avaritiam eorum.
Secundum numerum argenteorum quibus et ille vendidit, et illi sanguinem
Domini emerunt, triginta maledictionibus, tam venditor, quam emptores
involuti sunt, quarum in psalmo centesimo octavo prima est: constitue
super eum peccatorem; ultima est: et operiantur sicut diploide
confusione sua. Imo dictionis vis est, quia non dixit, disperierunt
omnes habentes argentum, sed disperierunt omnes involuti argento. Longe
aliud est habere argentum quam argento esse involutum. Siquidem et
Abraham et David, multique alii sancti et justi argentum habuerunt, in
auro et argento divites fuerunt, et tamen non disperierunt, quare?
Videlicet quia pecunias tanquam domini possiderunt, non tanquam servi
pecuniae in pecuniis argenti speraverunt. Qui in argento sperant vel
confidunt, ipsi argento involuti sunt, et tales omnes dispereunt.
Discretione hac opus est, ubi Dominus loquitur discipulis suis: Quam
difficile, qui pecunias habent introibunt in regnum Dei. (Luc. XVIII.)
Poterant enim obstupescere discipuli, et obstupescebant, ait evangelista
Marcus, in verbis ejus. At Jesus, rursus respondens, ait illis: Filioli,
quam difficile est confidentes in pecuniis introire in regnum Dei, et
tunc demum ita dixit: Facilius est camelum per foramen acus transire
quam divitem introire in regnum Dei (Marc. X). Igitur illos excepit
divites, qui quamvis habeant pecunias, non tamen sunt confidentes in
pecuniis et eos tantum divites illa sententia premit, qui per hoc quod
confidunt in pecuniis, sunt etiam, et ab hoc propheta dicuntur argento
involuti, et eadem involutione ita grossefacti, ut nimis difficile sit
eos introire in regnum Dei. Sequitur: Et erit in tempore illo, scrutabor
Hierusalem in lucernis, et visitabo super viros defixos in faecibus suis
qui dicunt in cordibus suis, non faciet Dominus bene, et non faciet
male. Quam ultronea Spiritus sanctus dignatione occurrit, ne vel
propheta vel alius quis sollicitaretur ea sollicitudine quam beatus
senex Abraham sollicitus, audito, quod Dominus de Sodomis, ait: Nunquid
perdes justum cum impio? Absit a te, ut rem hanc facias, et occidas
justum cum impio, fiatque justus sicut impius. Non est hoc tuum, qui
judicas omnem terram (Genes. XVIII). Concessit illi Dominus, concedit et
huic quod non sit suum occidere cum impio justum. Justus autem quodam
modo dici poterat, quisquis in ipsum Dominum ignoranter peccaverat, et
audita vel cognita veritate, poenitentiam acturus erat, sicut fecerunt
ad praedicationem Petri, una die ex ipsis tria millia (Act. II). Justus,
inquam, utcunque jam dici poterat, quisquis ejusmodi erat, sicut de
semetipso Abimelech: Domine, inquit, num gentem ignorantem interficies?
(Genes. XX.) Tulerat namque uxorem Abrahae ignoranter. Igitur et in isto
Dominus ab ejusmodi sollicitudine, vel ipsum prophetam, vel quemlibet
alium liberat, cum dicit: Et erit in tempore illo, scrutabor Hierusalem
in lucernis, etc. Ac si dicat: Antequam perveniat ille dies
visitationis, dies clamoris, et ululatus, et magnae contritionis, faciam
quod mulier sapiens facit, quae, cum perdiderit drachmam unam, accendit
lucernam, et everrit domum, et quaerit diligenter donec inveniat (Luc.
XIII). Non tantum unam, sed plures lucernas ego accendam, id est,
apostolos, Spiritu sancto et virtute ex alto induam (Luc. XXIV), ut sint
mihi testes usque ad ultimum terrae, incipientibus ab Hierusalem et ab
omni Judaea et Samaria (Act. I). Nimirum hoc erit scrutari Hierusalem in
lucernis, ut ubicunque fuerit drachma, quae perdita est, latere non
poterit, id est quicunque ex Deo erit, dignusque Hierusalem civitate
coelesti, in culpa perfidiae non remanebit. Sicut enim drachma perdita,
drachma aurea, dum quaeritur cum lucernis, ad lumen lucernarum relucet
de tenebris, et invenitur, sic omnes ignorantes et justi, qualem se
Abimelech jam dictus, fuisse testabatur, audita veritate dictorum, et
visa claritate signorum, erumpente in vocem confessionis, compuncti
corde, atque dicentes, Quid faciemus, viri fratres (Act. II)? et
poenitentia suscepta baptizati salvabuntur, ita scrutando Hierusalem,
tandiu donec credant quotquot praeordinati sunt ad vitam aeternam, tunc
demum visitabo super viros defixos in faecibus suis, non faciet Dominus
bene, et non faciet male. Erunt namque proprio judicio condemnati,
odientes lucernas meas, et amando feces suas, et sicut illi qui
volutantur in fecibus libidinis, dum in occulto scortantur, dum polluunt
et polluuntur, nolunt se requiri cum lucernis, imo oderunt lucernas et
abhorrent eas, ita illi nequam et invidum contra veritatem habentes
oculum, odientes et me et Patrem meum, amantes sua peccata, et odientes
justitiam, habentes amorem praesentis saeculi, odium futuri, non cupient
audire verba Dei, quae proferentur cum signorum testimoniis, imo ex eis
quos mittam ad eos, prophetis, et sapientibus, et scribis, occident et
crucifigent, et flagellabunt, et persequentur de civitate in civitatem
(Matth. XXIII), et dicent falsum est quod dicunt isti. Non faciet
Dominus bene bonis, et non faciet male malis, id est, non erit dies
judicii, aut certe iste, quem dicunt Dominum, quem crucifiximus, nullus
est, non talis fuit aut erit, ut nobis bene vel male facere possit:
Idcirco visitabo super eos ita ut veniat super eos omnis sanguis justus,
qui effusus est super terram, a sanguine Abel justi. Dicamque eis: Ecce
relinquetur vobis domus vestra deserta, hoc est quod continuo sequitur:
Et erit fortitudo eorum in direptionem, et domus eorum in desertum, et
aedificabunt domos et non habitabunt, et plantabunt vineas, et non
bibent vinum earum. Quid horum effectu manifestius? Fortitudo eorum, qua
primo contra Deum, deinde contra homines male fortes fuerunt, facta est
in direptionem. Quomodo fortes fuerunt contra Dominum? Nimirum sicut
phreneticus contra medicum. Non enim vera erat, aut vera est fortitudo
illorum, justitiam suam statuere volentium, sed falsa est omnino et
fallax, sicut fortitudo phrenetici, cum percutit medicum. Deinde mirum,
et miro Dei judicio factum, quod contra homines ita de fortitudine
praesumpserunt, ut bellum implacabile susciperent contra Romanos,
victores omnium gentium. Talis direptio non est audita usquam gentium,
qualis fuerit direptio fortitudinis eorum. Domus eorum quomodo facta est
in desertum? Nimirum ita ut desereretur templum illud ab omni praesidio
coelestium spirituum dicentium: Transmigremus ex his sedibus, quod
Josephus palam auditum fuisse testatur. Aedificium domus illius, id est,
templi, valde fuerat recentiori tempore auctum, turribusque atque
porticibus valde venustatum. Ipsa civitas domibus pulchris ornata
opibusque referta, regio undique vinetis arboribusque diversi generis,
mire consita atque uberrima. Sed cuncta excisa, cuncta diruta et igni
concremata, in desertum redacti sunt, et qui gladio superfuerunt ex eis,
in omnes gentes captivi ducti sunt, et hoc modo veritas apparuit
dicentis: et aedificabunt domos et non habitabunt, et plantabunt vineas,
et non bibent vinum earum. His praemissis quid protinus clamet, quid
continuo de excelsa specula dicat, et annuntiet speculator iste,
attonitis auribus audiamus, qui nos dormire non patitur. Ait: Juxta est
dies Domini magnus, juxta est et velox nimis. Vox diei Domini amara,
tribulabitur ibi fortis. Dies irae dies illa, dies tribulationis et
angustiae, dies calamitatis et miseriae, dies tenebrarum et caliginis,
dies nebulae et turbinis, dies tubae et clangoris, super civitates
munitas, et super angulos excelsos. Et tribulabo homines, et ambulabunt
ut caeci, qui Domino peccaverunt. Et effundetur sanguis eorum sicut
humus, et corpora eorum sicut stercora. Sed et argentum eorum et aurum
non poterit eos liberare in die irae Domini. In igne zeli ejus
devorabitur omnis terra, quia consummationem cum festinatione faciet
cunctis habitantibus terram. O quantus clamor et exclamatio, quam
vehemens omni homini, nisi ei qui surdus est, qui non habet aures
audiendi! Quid erat quod videbat, quia ita clamabat? Qualis erat visio
mentis, cujus tanta est acrimonia vocis? Beatus papa Gregorius recte ad
vim clamoris hujus attonitus: Pensate, inquit, fratres charissimi, ad
conspectum tanti judicis, quis in illo die terror erit, quando jam
poenae remedium non erit; quae illa confusio, cui reatu suo exigente
contingit in conventu omnium hominum angelorumque erubescere; qui pavor
eum, quem tranquillum mens humana capere non valet, et iratum videre!
Quem diem propheta intuens, ait:
|
“Dies irae, dies illa, dies tribulationis et angustiae, dies calamitatis
et miseriae, dies tenebrarum et caliginis, dies nebulae et turbinis,
dies tubae et clangoris.”
|
|
Pensate ergo, fratres, extremi judicii diem, super corda reproborum, qua
asperitate propheta vidit amarescere quem tot appellationibus non valet
explicare. Quid opportunius observare potuit de officio boni oratoris
juxta considerationem rei quam hoc, ut attentus fieret auditor, in
exordio sermonis, imo declamationis? Quo autem verbo, quali dicto
attentionem speculator melius excitaret, quam dicendo, juxta est.
Contemplatus est diligenter, multo et claro intuitu vidit, quia juxta
est id quod lippis et caecutientibus longe esse videtur, et dicunt, in
tempora longa fiet istud. Nec semel contentus dixisse, juxta est dies
Domini, repetivit juxta est, et velox nimis, et vere secundum
magnitudinem periculi, juxta ac velox nimis, et hoc non vane videtur
homini habenti quidpiam de sensu Dei, cujus ante oculos mille anni sic
sunt, tanquam dies hesterna quae praeteriit, aut certe, quod brevius est
tanquam custodia in nocte, id est, una de quatuor vigiliis unius noctis.
Imo quae pro nihilo habentur, eorum anni erunt, id est, inter ea
reputabuntur (Psal. LXXXIX). Ille dies erit magnus, quantus, ex quo dies
esse coeperunt, non fuit, nec erit amplius. Quam autem vocem attendit
continuo dicens, vox diei Domini amara, tribulabitur ibi fortis, quam
aliam putamus, nisi illam: Ite, maledicti, in ignem aeternum, qui
paratus est diabolo et angelis ejus (Matth. XXV). Vere amara vox: Ibi,
inquit, id est, in illa voce, tribulabitur fortis, et quis fortis, nisi
superbus, fortis diabolus, fortes angeli ejus, fortes homines sequaces
ejus ibi tribulabuntur, in illa voce tribulabuntur. Ergone veraciter
fortis, qui in voce tribulabitur. Imo falso fortis, vere invalidus.
Fortis enim dicitur, non quod ita sit, sed quod ita videatur. Tunc autem
non ita sibi videbitur, sed nec negare poterit quod sit invalidus,
quando una voce fortis ille fortium rex, videntibus cunctis,
praecipitabitur (Job. XL). Quanto impetu, quam magno spiritu illius diei
magnitudinem describere gestiens, dies, inquit, irae, dies tribulationis
et angustiae, dies calamitatis et miseriae, dies tenebrarum et
caliginis, dies nebulae et turbinis, dies tubae et clangoris. Diem unam
eamdemque sex vicibus cum adjectionibus terrificis declamavit, et
septimam vicem non addidit. Cur hoc? Existimo nimirum quia de septima
die nihil ibi erit, nihil de Sabbato Domini, sed sine requie, sine ulla
requietionis spe tribulabitur ibi fortis. Nam hoc totum quod tantis
nominibus declamavit, erit super civitates munitas, et super angulos
excelsos, id est, super homines impios, et super angelos superbos. Nam
civitates cum dicit munitas, subaudiendum est, citra Dominum, et angelos
cum dicit excelsos, intelligenda est celsitudo principum, contra verum
et solum excelsum Dominum sese extollentium. Istae sunt civitates
munitae, et isti sunt excelsi angeli quos Apostolus manifestius
exprimit, ut in Evangelio fieri debuit, in quo revelatur haec ira sive
dies irae Dei. Nam praemisso, revelatur enim ira Dei de coelo, secutus
est dicens, super omnem impietatem et injustitiam hominum eorum, qui
veritatem Dei in injustitia detinent (Rom. X), etc. Nonne talibus
congruit, et justo judicio repositum est id quod continuo post verba
prophetae ex sua persona Dominus judex dicit? Et tribulabo, ait, homines
et ambulabunt ut caeci. Et propheta statim comprobans judicium causam
reddit, quia Domino peccaverunt. Recte etenim illic ambulabunt ut caeci,
qui hic oculos voluntarie contra veritatem clauserunt, quia cum
cognovissent Deum, non sicut Deum glorificaverunt, aut gratias egerunt,
sed evanuerunt in cogitationibus suis, et voluntarie obscuratum est
insipiens cor eorum, et dicentes se esse sapientes, et revera plerique
illorum invisibilia Dei a creatura mundi, per ea quae facta sunt,
intellecta conspicientes, nihilominus, imo et amplius stulti facti sunt,
et immutaverunt gloriam incorruptibilis Dei, in similitudinem imaginis
corruptibilis hominis, et volucrum, et quadrupedum, et serpentum. Vere
igitur causa est, quia Domino peccaverunt. Quia vero propter hoc ipsum,
et tradidit illos Deus in desideria cordis eorum, in immunditiam, ut
contumeliis afficiant corpora sua in semetipsis, et tradidit illos in
passiones ignominiae, ut tam feminae quam viri immutarent naturalem usum
in eum usum qui est contra naturam, et tradidit illos in reprobum
sensum, ut faciant ea quae non conveniunt (ibid.). Recta et justa est
sententia haec, abjectionis eorum plenissima, et effundetur sanguis
eorum sicut humus, et corpora eorum sicut stercora. Quod deinde
subjungit, sed et argentum eorum et aurum non poterit liberare eos in
die irae Domini, hoc jam in isto tempore assertione non indiget, imo et
notum et certum est quia nec aurum nec argentum cum eis qui possederunt
ad illud veniet, quippe cum scriptum sit alibi, quia cum interierit, non
sumet omnia, neque descendet cum eo gloria ejus (Psal. XLVIII). Amplius
vero id quod sequitur: Omne destruit auxilium auri et argenti, in igne,
inquit, zeli ejus devorabitur omnis terra, quia consummationem cum
festinatione faciet cunctis habitantibus terram. Si enim illo igne, quo
judicabitur saeculum, devorabitur omnis terra, quod verum est, sicut
alibi dicit, coelum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt
(Matth. XXIV), aurum et argentum ubi parebit, quod utique terra est? Sed
et si placeret, nunquid eorum esse deberet? Nihil intulerunt in hunc
mundum (I Tim. VI), et propterea peccatores nihil praeter peccata tunc
habebunt, et idcirco justus ille ignis justissimi zeli Domini
consummationem faciet festinanter, cunctis eis habitantibus terram,
propter hoc ipsum, quod coelum desperantes, tota mente habitaverunt
terram. Sequitur:
|
|