CAPUT 24

Porro de fumigante illorum superbia, illud pro argumento satis est quod reges eorum homines mortales deos se haberi voluerunt, ut exempli gratia:

“Nabuchodonosor, qui praeceperat Holoferni quatenus omnes deos terrae exterminaret, ut ipse solus diceretur deus ab iis nationibus, quae possent ejus potentia subjugari (Judith, III).”

Item in regno Persarum Aman superbissimus indignans quod a Mardochaeo non adoraretur, pro causa hac omnem Judaeorum nationem qui erant in regno Assueri perdere conatus est (Esther. III). In regno Graecorum Antiochus illustris ascendens Hierosolymam in multitudine gravi, intravit in sanctificationem cum superbia, et locutus est superbia magna, existimans prae superbia terram ad navigandum, pelagus vero ad iter agendum deducturum, propter mentis elationem (I Machab. I). In regno Romanorum elati imperatores, etiam dum viverent pro diis honorari voluerunt (II Machab. V). Unde Octaviano Augusto Flaccus adulans, inter caetera dicit:

Praesenti tibi maturos largimur honores,

Jurandasque tuum per nomen ponimus aras.

HORAT. in epist. 1, lib. II.

Itemque Virgilius de eodem:

O Melibaee, Deus nobis haec otia fecit.

Namque erit ille mihi semper Deus, illius aram

Saepe tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.

VIRGIL. in Bucol.

Quid tandem de libidinibus regnorum eorumdem multis opus est? Nam, ut de divinarum testimoniis taceam Scripturarum, quale illud est Apostoli:

“Tradidit illos Deus in reprobum sensum (Rom. I).”

Quid turpe de illis non cantant satyrae Graecorum et Latinorum? Praeter haec unum quid interposuit, quod maxime ferocitatem sive crudelitatem designat hujusmodi equorum,

“Et capita, inquiens, equorum erant tanquam capita leonum.”

Hoc ita perspicuum est, ut in Daniele primum regnorum illorum, scilicet Babylonium, significatum sit per leaenam.

“Prima, inquit, bestia, quasi leaena, et alas habebat quasi aquilae (Dan. VII).”

Sic enim regnum illud propter saevitiam et crudelitatem figuratum est, sive propter luxuriam, et vitam libidini servientem, non leo, sed leaena appellatur. Aiunt enim hi, qui de bestiarum scripsere naturis, leaenas esse ferociores, maxime si catulos nutriant, et semper gestire ad coitum. Quod autem habeat alas aquilae, superbiam regni significat potentissimi. Quaeres quare ab hujusmodi equis vel equitibus homines, id est, Israeliticum populum occidi permisit Deus? Sequitur, et dicit:

“Ab his tribus plagis occisa est tertia pars hominum de igne, et fumo, et sulphure, quae procedebant ex ore ipsorum.”

Ab iis tribus plagis, id est propter istas tres plagas, quomodo et in psalmo:

“A voce gemitus mei adhaesit os meum carni meae (Psal. CI),”

id est, propter vocem diaboli dicentis:

“Comedite et eritis sicut dii (Gen. III),”

quae materia principiumque fuit gemitus mei, contabui, et factus sum mortalis. Et propter illam vocem creditam, quemadmodum in tabescente corpore adhaeret os carni, ita in me rationalitas consentit sensualitati. Item:

“Quia cinerem tanquam panem manducabam, et poculum meum cum fletu miscebam, a facie irae et indignationis tuae (Psal. CI),”

id est, propter faciem sive praesentiam irae et indignationis tuae. Itaque

“ab iis tribus plagis,”

id est propter istas tres plagas,

“occisa est tertia pars hominum de igne, et fumo, et sulphure,”

id est propter ignem, et fumum, et sulphurem, quae peccata fuisse jam diximus gentium sive regnorum illorum, videlicet concupiscentiam, superbiam, libidinemque sodomiticam. Eadem enim et ipsi fecerunt, et eorum similes in culpa fuerunt, quibus ad poenam traditi sunt. Hoc nobis Scripturarum testimoniis comprobare ex abundanti est, sicut fuit Apostolo, ubi commemoratis sceleribus gentilium, convertitur ad Judaeum reprehendentem et judicantem eos, qui ex gentibus crediderant, dicitque ad eum:

“Propter quod inexcusabilis es, o homo omnis, qui judicas. In quo enim judicas alterum, teipsum condemnas; eadem enim agis quae judicas (Rom. II).”

Juste igitur occisa est haec pars hominum, scilicet gens Hebraica, quia tribus istis peccati plagis coram Deo consauciata fuerat. Inde et dicitur

“tertia pars hominum,”

id est reputatur in parte Cham, qui unus de tribus filiis Noe peccator fuit et maledictus esse meruit. Processisse autem dicuntur hae plagae ex ore equorum, quia videlicet ut talia facerent Judaei, ex collocutione et consortio gentium contraxerunt. Exempli gratia, Jason frater Oniae (ut in libro Machabaeorum legitur) Antiochi favens scelestis imperiis, legitima civium jura destituens, prava instituta sancibat. Etenim ausus est sub ipsa arce gymnasium constituere, et optimos quosque Ephoeborum, in lupanaribus ponere. Erat autem hoc non initium, sed incrementum quoddam et profectus gentilis et alienigenae conversationis, propter impii et non sacerdotis Jasonis nefarium et inauditum scelus, ita ut sacerdotes jam non circa altaris officia dediti essent, sed contempto templo et sacrificiis neglectis, festinarent participes fieri palestrae et praebitionis ejus injustae, et in exercitiis disci, et patrii quidem honoris nihil habentes, Graecas glorias optimas arbitrabantur (II Mach. IV). Quarum gratia periculosa eos contentio habebat, et eorum instituta aemulabantur, ac per omnia iis consimiles esse cupiebant, quos hostes et peremptores habuerant. Ita et igne perusti, et fumo elati sive obscurati, et sulphure corrupti sunt, quae de ore procedebant ejusmodi equorum, et idcirco ab illis occisi atque captivati sunt Deo judice, Deo potestatem illis equis juste tradente, ut quorum gloriolas et libidines sectabantur, eorum gladiis occiderentur. De qua potestate illis tradita protinus sequitur: