VERS. 25.

“Si voluissem, inquit, ire ad eos,”

“voluissem,”

inquam, scilicet quia meus adventus ad hominem, non est secundum ejus meritum, sed secundum voluntatis meae consilium.

“Si ergo voluissem, inquit, ire ad eos,”

id est illustrare visitatione sancti Spiritus cor eorum,

“sedebam primus,”

videlicet ita ut

“quaererent primum regnum Dei et justitiam ejus (Matth. VI),”

quia desiderii mei appetitus in cogitatione eorum caeteris desideriis aequalis non est.

“Cumque sederem,”

subaudi in cordibus eorum,

“quasi rex,”

videlicet circumstrepentes regens motus animorum,

“circumstante exercitu,”

id est turba virtutum adversus seditiones vitiorum,

“eram tamen merentium consolator,”

ea videlicet consolatione qua dico:

“Beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur (Matth. V).”

Et rursum:

“Iterum autem videbo vos, et gaudebit cor vestrum,”

etc. (Joan. XVI.) Sed ea quae de capite dicta sunt, nihil obstat intelligi de corpore, quod est Ecclesia. In ea quippe ordo doctorum quasi rex praesidet, quam fidelium suorum turba circumstat, ubi cum auctoritate pietas, et cum pietate non deest auctoritas.

“Cum sederem quasi rex circumstante exercitu,”

ecce auctoritas regiminis.

“Eram tamen moerentium consolator,”

ecce ministerium pietatis: disciplina enim vel misericordia multum destituitur, si una sine altera teneatur. Unde semivivi vulneribus a Samaritano non vinum solum vel oleum, sed utrumque infunditur (Luc. X), quia videlicet, ut Psalmista ait:

“Virga tua et baculus tuus, ipsa me consolata sunt (Psal. XXII).”

Virga disciplinae percutimur, sed pietatis baculo sustentamur; utriusque exemplum Moyses praebet, qui ex pietate et amore subditorum Deum tenebat dicentem:

“Dimitte me, ut irascatur furor meus contra eos (Exod. XXXII).”

Sed mox ad eumdem populum veniens, cui veniam impetraverat:

“Ponat, inquit, vir gladium super femur suum, ite et redite de porta ad portam, et occidat unusquisque proximum suum. Cecideruntque in illa die, quasi viginti tria millia hominum (ibid.).”