CAPUT III. Quod Filius sive Verbum, per quod coerum et terra creata sunt, principium sit.

In principio creavit Deus coelum et terram. Cum ipsa creatio principium mundi sit, cur sic dictum est: In principio creavit? Idem enim est ac si diceretur: In principio principium fecit; sed si hoc modo vulgariter hic accipias principium, cum dicitur in principio creavit, vitium est in superfluitate dictionis. Bene ergo hoc loco principium sic accipitur, tanquam proprium quoddam Filii vocabulum, quia videlicet sic ipse voluit, qui cum interrogaretur a Judaeis: Tu quis es? Principium, ait, qui et loquor vobis (Joan. VIII). Nam vere in hoc principio creavit coelum et terram Deus, quia omnia per ipsum facta sunt (Joan. I). Hoc et alia Scriptura fatetur, cum dicit: Omnia in sapientia fecisti (Psal. CIII), quae videlicet sapientia non est alia quam Verbum Dei, Verbum Deus, qui, ut jam dictum est, seipsum principium nuncupavit. Non quidem nativa Scripturae hujus lingua, scilicet Hebraica filium et principium eadem voce significat, filius quippe ben, principium vero bresith dicitur in illa lingua, sed et hoc dicimus, quod et si non voce, sensu tamen Filius principium est. Filius est, quia de Deo natus. Principium, quia creaturarum omnium prima et efficiens causa esse probatur. Itaque in principio, id est in Filio, in Verbo suo, in sapientia sua creavit Deus coelum et terram. Creavit, inquam, id est, non ut philosophi gentilium vane putaverunt, sibi coaevam habuit hylen, sive materiam, sed de nihilo fecit coeli et terrae substantiam. Quod si quis objiciat hominem quoque, cum non de nihilo, sed de terra factus sit, creatum dici, sicut scriptum est: Et creavit Deus hominem ad imaginem suam, ad imaginem Dei creavit illum; vel quod item dictum est: Creavitque Deus cete grandia; dicimus ad haec, recte dictum, eo duntaxat respectu quia jam ipsa, de qua productae vel sumptae sunt species, creata fuerat materia, quibus nominibus, scilicet coelo et terra, ut supra dictum est, significari universam creaturam visibilem et invisibilem simul. Et nihil excipi, ex symbolo quoque comprobatur apostolico, quocum dicimus: Credo in Deum, Patrem omnipotentem, creatorem coeli et terrae, nihil creaturarum adjicientes, cuncta his nominibus visibilia simul et invisibilia, nos comprehendisse non dubitamus. Nam in alio nihilominus catholico fidei symbolo cum dicimus: Credo in unum Deum, Patrem omnipotentem, factorem coeli et terrae, statim exponentes quid dixerimus coeli et terrae, subjungimus visibilium omnium et invisibilium. Igitur, quod dictum est, in principio creavit Deus coelum et terram, idem est ac si diceretur: Per Filium suum Deus Pater creavit omnium visibilium et invisibilium substantiam universam, talem adhuc qualem subsecutus terram exprimit: Terra autem erat inanis et vacua.