|
(CAP. XXV.)
|
“Locutus est Dominus ad Moysen, dicens: Loquere filiis Israel, et dices
ad eos: Quando ingressi fueritis terram, quam ego dabo vobis, sabbatizet
sabbatum Domini. Sex annis seres agrum tuum, et sex annis potabis vineam
tuam, colligesque fructus ejus. Septimo autem anno, sabbatum erit terrae
requietionis Domini. Agrum non seres, et vineam non potabis. Quae sponte
gignit humus, non metes, et uvas primitiarum tuarum non colliges quasi
vindemiam.”
|
|
Ac deinceps:
|
“Numerabis quoque tibi septem hebdomadas annorum, id est septies septem,
quae simul faciunt annos quadraginta novem. Et clanges buccina mense
septimo, decima die mensis.”
|
|
Antequam terram dividat populo suo Dominus
|
“in funiculo distributionis (Psal. LXXVII),”
|
|
legem ejusdem terrae praescribit, conditiones proponit, sub quibus
filios Israel non terrae dominos, sed Domini terrae, id est Dei sui,
colonos degere velit.
|
“Sanctificabis, ait, annum quinquagesimum, et vocabis remissionem
cunctis habitatoribus terrae tuae. Ipse est enim jubilaeus.”
|
|
Idcirco, inquit, vocabis remissionem, quia ipse est jubilaeus. Jubilaeus
namque dimittens vel remittens interpretatur. Quare vocabis remissionem,
et quare annus ipse est jubilaeus? Ait:
|
“Revertetur homo ad possessionem suam, et unusquisque rediet ad familiam
pristinam, quia jubilaeus est, et quinquagesimus annus. Non seretis,
neque metetis sponte in agro nascentia, et primitias vindemiae non
colligetis.”
|
|
|
“Revertetur, inquit, homo ad possessionem suam,”
|
|
subauditur, si necessitate compulsus vendiderit eam. Quo jure? Ait paulo
inferius:
|
“Terra non vendetur in perpetuum, quia mea est, et vos advenae, et
coloni mei estis. Unde cuncta regio possessionis vestrae sub
redemptionis conditione vendetur.”
|
|
Revertetur itaque homo ad possessionem.
|
“Et unusquisque, ait, rediet ad familiam pristinam,”
|
|
subauditur, qui paupertate compulsus vendidit se. Hoc enim inferius
dicit:
|
“Si paupertate compulsus vendiderit se tibi frater tuus, usque ad annum
jubilaeum operabitur apud te, et postea egredietur cum liberis suis, et
revertetur ad cognationem et ad possessionem patrum suorum.”
|
|
Quo jure? Ait:
|
“Mei enim servi sunt, et ego eduxi eos de terra Aegypti:”
|
|
Et iterum:
|
“Mei enim sunt servi filii Israel quos eduxi de terra Aegypti.”
|
|
Pulchre jus suum agnoscit Deus, ut lege clementiae licito utatur. Sed
quid magnum Domino Deo excelso, possessori coeli et terrae, maris et
omnium quae in eis sunt, quid, inquam, magnum aut quam gloriosum
praedicere, aut praescribere sibi jus terrae modicae quam constat terrae
Syriacae sinum esse non valde magnum. Videlicet, quia hi quibus loquitur
pueri sunt, parvuli sunt (Gal. III), amatores parvorum, cupidi rerum
exsilium, avidi bonorum terrestrium, utpote, necdum cognitores bonorum
coelestium. Ergo quantulumcunque sit hoc bonum ante magni Dei
conspectum, pro re et pro tempore, non dedignatur ejus magnificare
commodum, neque curat quale, vel quantum sit id quod dat Pater sapiens,
dummodo pro illo munere sibimet attentum, sibimet obnoxium faciat
puerum. Et haec lex, magnus et sapiens paedagogus, sed parvum quidem est
praemium, quod pollicetur, ut bonum provocet pueri ingenium, et parva
est virga qua minatur, ut ejusdem deterreat lasciviam. Quid enim
pollicetur, quod comminatur?
|
“Si, inquit, in praeceptis meis ambulaveritis, dabo vobis pluvias
temporibus suis, et terra gignet germen suum, et pomis arbores
replebuntur (Lev. XXVI).”
|
|
Ac deinceps:
|
“Comedetis vetustissima veterum, et vetera novis supervenientibus
projicietis (ibid.).”
|
|
Haec et his similia pollicetur, et de regno coelorum nusquam palam
loquitur, quia videlicet populus ille puer erat, necdum quae invisibilia
sive coelestia sperare, sive amare noverat. Deinde dicit:
|
“Quod si non audieritis me, nec feceritis omnia mandata mea, visitabo
vos velociter in egestate et ardore, qui conficiat oculos vestros, et
consumat animas vestras. Frustra seretis sementem, quae ab hostibus
devorabitur (ibid.).”
|
|
Item:
|
“Emittam in vos bestias agri, quae consumant vos et pecora vestra, et ad
paucitatem cuncta redigant, desertae fiant viae vestrae (ibid.).”
|
|
Ac deinceps:
|
“Cumque confugeritis in urbes, mittam pestilentiam in medium vestri, et
trademini hostium manibus postquam confregero baculum panis vestri, ita
ut decem mulieres in uno clibano coquant panes, et reddant eos ad
pondus, et comedetis, et non saturabimini (ibid.).”
|
|
Haec et his similia comminatur, et de gehenna ignis inexstinguibilis,
ubi
|
“erit fletus et stridor dentium (Matth. VIII),”
|
|
nusquam palam loquitur, quia videlicet sicut jam dictum est populus ille
puer erat, et mala invisibilia timere non noverat. Itaque Deus non pro
sua magnitudine, sed pro servili sensu, rem parvam quasi grandi versat
molimine, daturus tamen et cum illis bonis exiguis, magna et aeterna
obedientibus praemia, et cum illis malis transitoriis, sempiterna
inobedientibus supplicia.
|
|