CAPUT 2

Proinde totam visionem hanc propheticam quoniam spiritualis est, spiritualiter, ut coeptum est, persequamur, quia, sicut saepe jam dictum est, carnalis Israel spiritualem persequens fratrem suum Israelem, et prophetas Domini occidens, ipse est Edom. Et revera quandocunque ceperunt alieni exercitum eorum, qui veraciter Israelitae fuerunt vel sunt, quandocunque extranei ingressi portam super Hierusalem mittebant sortem, ipse Israel carnalis erat quasi unus ex eis, imo pejor atque infestior quam unus quilibet ex eis. Primum circa ipsa tempora, quibus iste prophetavit, alieni, id est Syri praeliabantur adversus Israel, regibus Benadab et Azahel, sed multo sceleratius agebant intra ipsum Israel ipsi qui spiritualiter dici merentur filii Edom: Domine, inquit Helias, prophetas tuos occiderunt, et altaria tua destruxerunt, et relictus sum ego solus, et quaerunt animam meam (III Reg. XIX). Deinde usque ad evangelica tempora, quotiescunque alieni sive extranei ceperunt, sive ingressi sunt portas Hierusalem, videlicet quando venerunt Babylonii et post illos Antiochus, et portas ejus non solum ingressi sunt, verum etiam propter testamentum Dei perseverantes multos occiderunt, viri iniqui ex ipso Israel exstiterunt qui amplius quam gentiles perniciosi fratribus fuerunt. Testis est tribulatio Hieremiae (Jer. XXXVIII), quem Babylonii servaverunt, et suae gentis homines tribulaverunt (I Mach. VII; II Mach. XIV); testis Machabaeorum afflictio, quibus viri iniqui ex Israel, maximeque impius Alchimus, amplius quam Graecorum aliquis nocuerunt. Post haec tam sacra Evangelia, quam apostolorum Actus testantur, quam verissime dictum sit contra istum Edom, id est carnalem Judaeum, tu quoque eras quasi unus ex eis, scilicet alienis sive extraneis gentibus, quibus et Christum tradidit ad illudendum et flagellandum, et crucifigendum (Matth. XX), et Christi discipulos ubique odiosos facere contendit, seditiones concitando, et turbas inflammando quocunque ibant praedicantes Christi Evangelium. Fecerunt etenim hoc Judaei tandiu quandiu licuit eis, quandiu gens et locus eorum stetit. At vero divinitas provida, sicut alibi scriptum est, praecavens in futurum, delevit eos, et exterminavit per excidium Romanorum, et desotatae sunt civitates eorum absque habitatore, et domus sine homine, et terra derelicta est deserta ut auferretur eis vocandi et saeviendi facultas, quibus esset pertinax et insatiabilis voluntas. Hoc certissimum habens in isto propheta spiritus veritatis, protinus constantissime dicit: Et non despicies in die fratris tui, in die peregrinationis ejus. Et non laetaberis super filios Juda, in die perditionis eorum, et non magnificabis os tuum, in die angustiae, neque ingredieris portam populi mei in die ruinae eorum, neque despicies, et tu in malis ejus in die vastitatis illius, et non emitteris adversum exercitum ejus in die vastitatis illius, neque stabis in exitibus ut interficias eos qui fugerint, et non claudes reliquos ejus in die tribulationis. Ad illud quod paulo ante dixerat, propter interfectionem, et propter iniquitatem in fratrem tuum Jacob; operiet te confusio, et peribis in aeternum, conjungitur, et non despicies in die fratris tui. Miro autem modo haec omnia, quae nequissima sunt, iste Edom fecisse affirmatur, cum facturus esse negatur. Quid enim nequius, peregrinum non qualemcunque, sed peregrinum fratrem suum despicere in die peregrinationis ejus. Laetari in perditione ejus, magnificare omnes in angustia ejus, ingredi portas ejus subsiliendo in ruinas ejus, despicere eum in malis ejus, stare in exstitibus ut fugientem interficiat, sive claudat reliquos ejus. Cum Sapientiae sit edictum, super inimicis sine odientis ruina non esse gaudendum (Prov. XXIV), quis non videat quam veraciter supra sit dictum, non est prudentia in eo, qui talem contra fratrem gerit animum? Igitur versa vice insultet illi is qui in prophetis loquitur Spiritus sanctus, irrideat eum, et subsannet qui habitat in coelis Dominus, dicens: Et non despicies, non laetaberis, non magnificabis os tuum, etc. Quem enim despicere potest hic Edom, id est terrenus, scilicet Judaeus, qui tam despicabilis est in toto orbe, sicut eidem supradictum est, ecce parvulum te dedi in gentibus, contemptibilis tu es valde (Jer. XLIX). Perdidit locum et gentem: quem si non perdidisset, despicere, et os suum magnificare, imo et interficere non desisteret, sed utique captivus est. Nunc diligenter animadvertendum quot vel quantis nominibus, cum dixisset in die fratris tui, diem eumdem descripsit et illustravit. Septem quippe dies uni diei subordinavit, dum praemisso, non despicies in die fratris tui, subjungit, in die peregrinationis ejus, in die perditionis, in die angustiae, in die ruinae, in die vastitatis, itemque in die vastitatis, in die tribulationis. Nimirum septenario numero multitudinem cunctarum significat miseriarum sive tribulationum, quas sustinet frater ille simplex et lenis, sive mitis et humilis corde, quicunque vivit secundum exemplum Christi, quicunque vivit in hoc die vel tempore peregrinus in praesenti saeculo, quod septem diebus volvitur. Hunc eumdem numerum tribulationum apud beatum Job legimus: In sex, inquit, tribulationibus, liberabit te, et in septima tanget te malum (Job V). Septenario quippe, ut jam dictum est, numero, tribulationum significatur universitas, quas in hoc saeculo sancti patiuntur, quarum septima, id est eum, ultima cujusque electi tribulatio certam consolationem habet, sicut in conditione saeculi septimus dies vesperam non habet. Diem igitur fratris quem Edom persequitur, septiformiter distinctum legentes, non frustra factum arbitremur, qui civitatem hic manentem non habens (Hebr. XIII) peregrinatur; qui animam suam perdidit propter Deum sive propter Christum ut inveniat eam (Joan. XII); qui angustiatur spem habens quia stabit in magna constantia adversus eos, qui se angustiaverunt (Sap. V); qui ruinam patiens praesentium bonorum, patienter sustinet propter spem futurorum; qui despicapilis videtur, in vastitate sua, errando in solitudinibus, in montibus et in speluncis, et in cavernis terrae, ut testimonio fidei probatus inveniatur; qui item vastitate quadam desertus videtur, dum occiditur, et respiciens ad dextram sive ad sinistram, et non invenit a quo defendatur; qui fugit et non invenit qui occurrat, vel apud quem possit latere securus. Poterat dicere, sed et talis dies fratris tui, dies peregrinationis ejus, dies perditionis, quae vera tibi videtur perditio, dum perdit animam suam, ut inveniat eam, non diu permanebis. Hoc, inquam, dicere poterat, et quamvis non dixerit, tamen subaudiendum est. Sequitur enim: Quoniam juxta est dies Domini super omnes gentes. Hic quoque cum dicit: super omnes gentes, subaudiendum est, et primum super te. Nam protinus sequitur: Sicut fecisti sic fiet tibi, retributionem tuam convertit in caput tuum. Ac si dicat: Interim antequam finiatur dies peregrinationis fratris tui, antequam veniat super omnes gentes ille magnus dies Domini, scilicet dies judicii, tu hic in isto saeculo vindictam recipies publicam, audientibus, videntibus atque admirantibus gentibus cunctis, ut despicere jam non possis, imo despicabilis sis, et omni populo Christiano peregrinante et angustiam patiente, licet claudatur et interficiatur, valde contemptibilior sis. Post hanc privatam atque propriam portionem tuam communem sortieris vindictam cum gentibus caeteris in illa, quae juxta est, die Domini, die judicii, die amara, die tribulationis et angustiae, die calamitatis et miseriae, die tenebrarum et caliginis, die nebulae et turtinis, die tubae et clangoris, sicut propheta Sophonias dicit (Soph. I). Quibus ex enuntiationibus illius diei tam terrificis praecedentem conjungas, qua dicit vox diei Domini amara, tribulabitur ibi fortis, ecce totidem vicibus, id est septies declamatam habes diem vindicis Domini in consolationem hujus fratris, cujus diem in quo tribulatur, septies ille declamavit. Quapropter quoniam iste de quo loquimur, Edom et primum singularem, sive privatam perpessurus erat ultionem a gentibus Romanis, et deinde universalem cum caeteris gentibus in die judicii, pulchre sic dictum est sicut fecisti, sic fiet tibi, et deinde repetitum, tribulationem tuam convertet in caput tuum. Quid enim est dicere, sicut fecisti, sic fiet tibi, nisi secundum merita tua retribuetur tibi? Attamen addidit, retributionem tuam convertet in caput tuum, quia videlicet hujus Edom terreni et sanguinolenti, quod Christum et Christi prophetas occidit, duplex est retributio, duplex contritio, secundum et alium prophetam, qui cum dixisset: Induc super eos formidinem (Jer. XVII), subauditur, qua formidaverunt dicentes, ne forte veniant Romani, et tollant nostrum et locum et gentem (Joan. XI), ut fiat eis sicut formidaverunt, non contentus hac sola retributione, et aeternam adhuc intendens eisdem incredulis atque impoenitentibus, et duplici, inquit, contritione contere eos, Domine Deus meus (Jer. XVII). Hoc dicto ad istum Edom, convertitur ad eos de quibus et propter quos loquebatur, qui primum ab isto et deinde a caeteris gentibus tribulantur, et dicit eis, confirmando quod dixerat in consolatione eorum, quoniam juxta est dies Domini super omnes gentes. Quomodo enim bibisti super montem sanctum meum, bibent omnes gentes jugiter, et bibent, et absorbebunt, et erunt quasi non sint. Haec si adhuc ad ipsum Edom dicuntur, hunc sensum habent: Sicut enim super montem sanctum meum Sion bibisti, atque in perditione sive ruina filiorum Juda laetatus es, sic omnes gentes versae contra te bibent, et de malis tuis satiabuntur. Si autem ad ipsos, qui, ut supra dictum est, tribulantur ab impiis in hoc saeculo, in consolationem ipsorum dicta intelligere malumus, sensui nostro succurrit illud ex Isaia: Elevare, inquit, elevare, consurge, Hierusalem, quae bibisti de manu Domini calicem irae ejus, et usque ad fundum calicem soporis bibisti, et potasti usque ad feces (Isai. LI). Et subinde: Ecce tuli de manu tua calicem soporis, fundum calicis indignationis meae. Non adjicies, ut bibas illum ultra, et non ponam illum in manu eorum, qui te humiliaverunt (ibid.). Igitur quomodo bibistis vos omnes, quorum de perditione inimici laetati sunt, sive tu frater qui despiceris, qui et diceris Hierusalem: Haec est universa generatio quaerentium Dominum (Psal. XXIII), quomodo, inquam, bibisti, permittente Deo affligi, sic bibent omnes gentes persecutrices, aequam, imo duplam computationis vicissitudinem recipientes, sicut in Apocalypsi praenuntiatur contra Babylonem, quae istarum gentium universitas est: Reddite illi, sicut ipse reddidit vobis, et duplicate duplicia secundum opera ejus; in poculo quo miscuit vobis, miscete illi duplum (Apoc. XVIII). Bene ergo cum dixisset hic, quomodo bibistis super montem sanctum meum, id est persecutionem passi estis propter nomen meum, bibent omnes gentes, addidit jugiter, quia videlicet non tam de retributione temporali, quam de aeterna sermo est; et hoc ipsum repetitur atque amplificatur, dicendo, bibent et absorbebunt, et erunt quasi non sint. Duplum enim, ut jam dictum est, miscebitur illis, quia videlicet durum et amarum sanctis poculum miscuerunt, verumtamen tantum corpus occiderunt. Ipsis autem miscebitur, ut et corpus et anima mittantur in gehennam. Ita non quomodocunque bibent, sed totum damnationis judicium (quod est in calice irae Domini) ore patulo et grandi absorbebunt usque ad fundum. Cum hoc evenerit, tunc erunt quasi non sint. Erunt enim per substantiam quidem, sed non erunt per ullam possibilitatem. Nam persequi ultra non poterunt, regno Dei nullum facient scandalum. Econtra, sanctorum vera et felix erit essentia. Unde protinus sequitur: Et in monte Sion erit salvatio, et erit sanctus. Mons Sion illa gloriosa est civitas Hierusalem coelestis, de qua David: Fundamenta ejus, inquit, in montibus sanctis, gloriosa dicta sunt de te civitas Dei (Psal. LXXXVI). In illa Sion erit salvatio, et erit sanctus, ipse videlicet Christus, quia est salus et Salvator ejus. Quomodo erit in ea iste Sanctus? Multum bene, multum feliciter, quia permanebit in sempiternum particeps naturae ejus, qui est conditor sive fundator ejus, sicut in psalmo memorato scriptum est: Et homo natus est in ea. Et ipse fundavit eam Altissimus (ibid.). Illud est Salvatoris Sion, ejus commutabilitas erit, quia videlicet et de ipsa civitate Sion, sive Hierusalem alibi scriptum est: Cujus participatio ejus in idipsum (Psal. CXXI), et ipse Sanctus dicit: Ego sum qui sum (Exod. III). Adversa nimirum haec est oppositio, quia gentes sic erunt quasi non sint. Sanctus autem erit, et salvatio civitas ejus erit, tali essentia quae nullis casibus subjacebit, nullum finem habebit: Et possidebit domus Jacob eos, qui se possederant. Et erit domus Jacob ignis, et domus Joseph flamma, et domus Esau stipula, et succendentur in eis, et devorabunt eos, et non erunt reliquiae domus Esau, quia Dominus locutus est. Mira invectione sermo propheticus nomen Esau, qui et Edom, persequitur. Prius contra illum loquebatur, et paulisper caeterarum quoque pronuntiata damnatione gentium, rursus nunc in illam invehitur. Malae nimis memoriae, et in Scripturis sanctis hoc nomen Edom, plus quam alicujus caeterarum gentium. Exempli gratia, in psalmo cum dicit David: Super flumina Babylonis illic sedimus et flevimus (Psal. CXXXVI), per Babylonem gentes omnes volens intelligi, quarum in medio omnes sancti cives regni Dei, dum in corpore vivunt, tenentur captivi, quid tibi acerbius sonare videtur, utrum illud quod universaliter de Babylone, an id quod singulariter de Edom conqueruntur? Denique de Babylone, sive ad ipsam Babylonem mitior sermo est: Super flumina Babylonis illic sedimus et flevimus. Itemque: Filia Babylonis misera, beatus qui retribuet tibi retributionem tuam quam retribuisti nobis (ibid.). At vero de isto Edom non ita parce aut suaviter conquestio deprompta est. Saucius animus dolorem suum acerrimum non ferens, spiritum de profundo suscitat, vocemque altius in coelum sublevat ad eum qui solus laborem et dolorem considerat. Memor esto, inquiens, Domine, filiorum Edom in die Hierusalem (ibid.). Acerbius namque fertur vulnus, quod a fratre (unde consolatio contra caeteros sperari debuerat) infligitur. Sic Jacob, quando illum in persona sua persequebatur germanus suus Edom (Gen. XXVII); sic Joseph, quando a fratribus suis venditus est (Gen. XXXVII); sic sancti prophetae et apostoli, quando a contribulibus suis Judaeis persecutionem passi, et occisi sunt; sic Christiani catholici, quando ab haereticis, falsis utique fratribus, tribulantur amarius atque acerbius patiuntur, quam cum ab exteris gentibus cum quibus nullam generis aut professionis habent communionem, infestantur. Hinc est illud: Quoniam si inimicus maledixisset mihi, sustinuissem utique. Et si is qui oderat me, super me magna locutus fuisset, abscondissem me forsitan ab eo. Tu vero homo unanimis (Psal. LIV), etc. Nunc ordinem persequamur. Et possidebit, inquit, domus Jacob eos, qui se possederant. Ita possessio non in bonum intelligitur eorum qui possidentur. Sequitur enim: Et erit domus Jacob ignis, et domus Joseph flamma, et domus Esau stipula, et succendetur in eis, et devorabit eos. Malo ergo suo possidebuntur, videlicet quomodo stipulam possident ignis et flamma. Talis possidentium eminentia potestas judiciaria est. Denique in judicio persecutores suos fratres falsos consumment sancti omnes, quorum exemplaria prima fuerunt patriarcha Jacob, et filius ejus Joseph, in eo quod alter eorum persecutionem passus est ab ipso fratre, qui nomine et re fuit Esau; alter vero a fratribus suis, qui non est quidem nomine, sed et re et imitatione fuerunt Esau. Quomodo isti possederunt Jacob, id est Dei servos, isti, inquam, scilicet persecutores, falsi fratres, quorum prima, ut jam dictum est, exemplaria fuerunt, ille Rebeccae primogenitus Esau et illi fratres Joseph? Videlicet crudeli invasione possederunt eos, suo tempore Judaei, et suo tempore haeretici. Habendo potestatem occidendi, et de civitate in civitatem persequendi eos. Possidebit ergo eos domus Jacob, id est servorum Dei universitas, possessione condigna, non ut eis utantur, sed ut illi confundantur et ad judicium oris eorum igni perpetuo tradantur. Hoc est enim quod ait: Et erit domus Jacob ignis, et domus Joseph flamma, et domus Esau stipula, quae nimirum valde congrua confirmatio est. Nam quia ignis flammam generat, Jacob qui generavit ignis, et Joseph qui ab illo generatus est, flamma dicitur; ipse autem Esau, qui in terra radicatus est, secundum infimam partem benedictionis, dicente patre, in pinguedine terrae, et in rore coeli desuper erit benedictio tua (Gen. XXVII), stipulae comparatur, cujus viror omnis pertransiit, et species emarcuit, et ad nihil utilis est nisi ut tradatur igni. Sicut omnes sancti veteris testamenti recte dicantur ignis, et omnes sancti novi testamenti, ex quo venit Christus cujus figuram Joseph tenuit, recte vocentur flamma: nam persecutores eorum, similes Esau erunt stipula, et succendentur in eis, et devorabunt eos, et non erunt reliquiae domus Esau, quia Dominus locutus est. Ob magnum sententiae firmamentum ita conclusit, quia Dominus locutus est, ut subaudias, cujus locutio vel sermo veritas est, et quod loquitur infectum esse non potest, quemadmodum ait ipse, futurum praenuntians judicium: Coelum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt (Matth. XXIV). Sequitur. Et haereditabunt hi, qui ad austrum montem Esau, et qui in campestribus Philistiim, et possidebunt regionem Ephraim, et regionem Samariae, et Benjamin possidebit Galaad; et transmigratio exercitus hujus filiorum Israel omnia Chananaeorum usque ad Sareptham; et transmigratio exercitus hujus Hierusalem, quae in Bosphoro est, et possidebit civitates Austri. Et ascendent salvatores in montem Sion, judicare montem Esau, et erit Domino regnum. Cuncta haec juxta litteram adimpleta esse, nulla testatur historia, videlicet quod carnalis Israel, sive Judaeus post hanc prophetiam possederit montem Esau; sed nec vel istud vel caetera quae sequuntur tanta esse potuerunt (si tamen unquam acciderunt) ut dignatus fuerit Spiritus sanctus ea praenuntiando, propheticam implere tubam toto orbe audiendam. Maxime de eo quod ait, et transmigratio exercitus hujus filiorum Israel possidebit omnia Chananaeorum usque Sareptham, si simplicem sequamur litteram stare non potest, quia videlicet certum est quod nunquam acciderit neque accidere debuerit, ut captivitas decem tribuum quae tunc imminebat, qua in Assyrios transmigraverunt, revocaretur, et omnia Chananaeorum possideret. Neque enim contrarius sibi esse poterat Spiritus propheticus, ut in isto promitteret quod in alio denegasset, scilicet in Osee dicendo: Voca nomen ejus absque misericordia, quia non addam ultra misereri domui Israel, sed oblivione obliviscar eorum, et domui Juda miserebor (Ose. I), id est filios Juda de Babylonica captivitate post annos septuaginta revocabo. Sed nec transmigrationem Hierusalem in Bosphoro usquam fuisse legimus, quae regio est maris septentrionalis, ut secundum litteram, et transmigratio Hierusalem, quae in Bosphoro est, possidebit civitates Austri. Cuncta ergo, quia spiritualia sunt, spiritualiter examinantes, promissionum istarum primo numerum consideremus, quia septem sunt. Prima est, et haereditabunt hi qui ad austrum montem Esau; secunda, et qui in campestribus Philistiim; tertia, et possidebunt regionem Ephraim, et regionem Samariae, quarta, et Benjamin possidebit Galaad; quinta, et transmigratio exercitus hujus filiorum Israel omnia Chananaeorum usque ad Sareptham; sexta, et transmigratio Hierusalem, quae in Bosphoro est, possidebit civitates Austri; septima, et ascendent salvatores in montem Sion, judicare montem Esau. Istae septem salutares atque consolatoriae promissiones laudem Domini complent, dicendo: Et erit Domino regnum. Erant autem superius totidem, id est septem dies miseriarum, conscriptae adversus hunc saepedictum persecutorem fratris Edom, ubi praemisso, et non despicies in die fratris tui, subjuncta est septiformis descripto diei ejus, dicendo: In die peregrinationis ejus, in die perditionis, in die angustiae. in die ruinae, in die vastitatis, in die tribulationis ejus, quia videlicet descriptio diei taliter completa est, quoniam juxta est dies Domini. Igitur quemadmodum illic in septenaria repetitione diei, id est temporis quo sancti in hoc mundo peregrinantur, universitatem intelligimus malorum quae patiuntur, ita et hic in septem istis promissionibus universitatem perpendimus consolationum, quibus a Domino inter omnes vel post omnes pressuras consolantur. Et istae promissiones sunt adversus eumdem Edom, id est Judaicum populum, interfectorem fratris, scilicet Domini et sanctorum prophetarum. Ille namque propter causas multiplices quamvis consimiles, dicitur hic, et Esau, et Philistiim, et Ephraim, sive Samaria, et Galaad, et Chanaan. Ipsi autem sancti similiter, propter causas multiplices, id est gratiarum divisiones, et habitare ad austrum dicuntur, et esse in campestribus, et nominantur Benjamin, et exercitus filiorum Israel, et Hierusalem cujus transmigratio sit Bosphoro, et salvatores, quibus pro re nomen suum communicet Jesus Christus, summus et unicus Salvator. Dicamus ergo, et haereditabit, inquit, qui ad austrum montem Esau verus Jacob, id est supplantator Judaici populi, qui dicitur Edom sive Esau, ad austrum, quem sancti Spiritus gratiam intelligimus, habitat. Ille autem in monte se subrigit, dum justitiam suam volens statuere justitiae Dei non est subjectus (Rom. X), secundum similitudinem germanorum illorum, quorum alter, videlicet Jacob, domi cum Rebecca matre habitabat, quae sancti Spiritus gratiam significat; alter vero, scilicet Esau, in montibus et saltibus se exercebat, vir gnarus venandi, et homo agricola (Gen. XXV). Quomodo ille cum matre habitans, benedictionem haereditavit et primogenita fratris, ita Christi discipuli sancti Spiritus securi gratiam, haereditaverunt ablatum Judaeis regnum Dei, ut facerent fructus ejus (Matth. XXI), sicut in Evangelio praedixit eis ipse Dominus. Proinde ad austrum habitare dicuntur, id est ad meridiem, per quem sapientiae clara lux intelligitur. Sequitur: Et qui in campestribus Philistiim, subauditur, haereditabunt. Ipsi qui in nomine Esau denotantur, ut in monte superbiae sunt, volendo justitiam suam statuere (Rom. X), sicut jam diximus, recte et Philistiim dicuntur pro eo quod a gratia exciderunt, dum ex operibus legis et sine fide Christi sese justificari arbitrantur. Philistiim namque potione cadentes interpretantur. Dominus enim miscuit illis, videlicet Judaeis, spiritum vertiginis (Isai. XIX), dando illis, ut Apostolus meminit, spiritum compunctionis, oculos ut non videant, et aures ut non audiant (Rom. XI), et facta est mensa eorum coram ipsis in laqueum, et in retributionem, et in scandalum (Psal. LXVIII).