CAPUT XXIV. Deum adeo non velle malum fieri, ut ne permittat quidem omni modo. Non enim concedendo permittere, sed malis effectibus non obsistendo.

Alias autem cum facere et pati apud ipsos, quorum dialectica professio est, duo genera generalissima sint, cur quod dictum est, vel sinendo ut fiat, vel ipse faciendo, sic accipiunt tanquam voluntatis differentias vel modos? Sinere namque et pati prope idem significat, nisi forte idcirco Deus, quia nihil in semetipso patitur, est enim impassibilis, sed in sua re patitur aliquid, rectius dicitur sinere vel permittere quam pati. Nam quod in Scriptura sacra patiens dicitur, hoc ibidem alio nomine, cum dicitur longanimis, convenienter praedicatur. Ergo potius voluntas modus est sinendi vel faciendi, ut sit dictum: Quia Deus omnipotens non nisi volens facere, aut sinere facit aliquid aut sinit. Igitur dicente beato Augustino quia Deus bonus male fieri sinit, quaerendum erat quomodo sinit vel permittit? Permittere namque aliud est concedendo, aliud malae voluntatis effectibus non obsistendo. Quo ergo istorum modo Deus male fieri permittit? Coneedendo, an malis effectibus non obsistendo? Non utique concedendo, prohibet enim semper malum fieri, tam lege scripta quam lege naturali. Nam et si scriptam legem nescis, quocunque te ad male faciendum verteris, acceptum ab eo tibi conscientia reddit, imo contra te depromit testimonium legis naturalis: quod tibi non vis fieri, alii ne feceris. Non ergo concedendo permittit Deus malum fieri, permittit autem alio modo, dum scilicet malae voluntatis effectibus non obsistit, verbi gratia, dum manum quae furari vel occidere, aut certe ad arborem vetitam se extendere vult, non contrahit, aut dissolvit paralysi. Verum nec isto modo semper malum fieri permittit, futurum est enim ut et electis funditus omnem voluntatem, et reprobis omnem adimat mali facultatem. Peccata autem interdum electorum quoque merentur ut saltem ad tempus reprobi in eos saevire permittantur. Malum igitur Deus non solum fieri non vult, sed nec omnimodo permittit. Malum, inquam, nullo modo vult fieri, aliquo autem modo ad tempus fieri permittit, aliquo autem modo non permittit. Non permittit, quia prohibet; permittit, quia liberum arbitrium dedit. Si quaeras cur vel sic permittit, nunquid, ait beatus Augustinus de lapsu primi hominis loquens, fecerat Deus statuam lapideam, et non potius creaturam rationalem, quae deberet imperio regi? Ergo, sicut idem Pater ait, et nos superius commemoravimus, quia suam maluit facere voluntatem quam Dei, de illo facta est voluntas Dei, etc., ut supra.