CAPUT XXV. Item de nocturnis lectionibus a mense Septembri.

Adhinc jam mense Septembri, quatuor imponuntur libri, videlicet, Tobias, Judith, Hester et Esdras. Quorum consideratio quam congrue quatuor cardinales virtutes, prudentiam scilicet, fortitudinem, temperantiam et justitiam exprimat, palam est. Tobias quippe in figura prudentiae non inconvenienter accipitur, qui caecatis oculis exterioribus, videnti filio mandata vivendi largitur, ut illud Salomonis impleatur:

“Sapientis oculi in capite ejus (Eccle. II).”

Per caput enim mentis industria, per oculos vero intelligitur providentia, quae idem est quod prudentia. Bene ergo prudentiae titulo praefulget, qui menti illius munimen providet, cujus ducatu ipse foris eget. Judith vero fortitudinis speciem in hoc nimirum praetendit, quod formidantibus viris bellicosis, immanissimo tyranno pro liberatione patriae se opposuit, et principem militiae femina inermis Dei adjutorio superavit. Fortitudo enim ejus a Deo fuit, sicut ipsa in oratione dicit:

“Et nunc, Domine, subveni mihi viduae, ut quod per te posse credidi perficiam (Judith. XIII).”

In quo quam vere fortis fuerit, caput Holofernis, ebrietate sopiti, amputatura ipsius pugione, ostendit dicens:

“Conforta me, Deus meus, in hac hora. Et praecidit caput ejus (ibid.).”

Verum haec duo volumina apud Hebraeos non sunt in canone, sed Nicaenae synodi auctoritate ad instructionem venerunt sanctae Ecclesiae.

Hester autem pro temperantia ponitur, quae repudiata ob arrogantiam Vasthi regina, in regnum subrogatur. Nam ipsius temperantiae hoc indicium est speciale, quod leonem illum, de quo ipsa ad Dominum dicit:

“Et da mihi gratiam in conspectu leonis (Esther. XIV),”

id est, Assueri regis, in mansuetudinem convertit, ejusque edictum ex instinctu Aman intemperantissime superbientis, et genus Judaeorum perdere cupientis, in consolationem suae stirpis transtulit.

Esdras autem, qui his adjungitur, privilegium justitiae in verbis et factis habere demonstratur. Nam sicut justitia restituit quod injustitia destruxit, sic iste dirutum propter peccata populi templum cum civitate restauravit. Idem quoque sicut in duo volumina divisus unitur (nam Neaemias ei in eodem copulatur), sic justitiae duo praecepta sibi conveniunt, scilicet:

“Quae vultis ut faciant vobis homines, eadem facite illis (Matth. VII),”

et:

“Quod tibi non vis fieri, alii ne feceris (Tob. IV).”

Hi itaque quatuor libri, praedictis virtutibus insigniti, recte librum Job, qui afflictiones sanctae Ecclesiae beato Gregorio teste, exprimit, sequuntur, quia post tentationes valide superatas gloria virtutum electis datur.

Sed quia quandiu in hoc mundo a Domino peregrinamur (I Cor. V), inter virtutes vitiorum bella patimur, evestigio Machabaeorum libri leguntur, in quibus magnus ille hostis Antiochus contra juge sacrificium praevalere refertur, Deique martyres persequitur (II Mach. IV). Qui tamen Judae et fratrum ejus labore vincitur, quia confessione operum malorum cum exercitio operum bonorum aliquando Deo donante superatur.

Post prophetarum libri usque in adventum Domini concrepant, qui modo terrorem districti Judicis, modo blandimenta pii Conditoris praedicant. Ex his Ezechiel, qui interpretatur fortitudo Dei, et Daniel, qui sonat judicium Dei, majores et primi sunt, quia spes quae ex fortitudine divini auxilii et metus, qui est ex judicio Dei, mentem aequaliter docent praesentibus uti, ne aut Deo desperans deficiat, aut in se praesumens corruat. De reliquis duodecim prophetis, in unum volumen coarctatis, loqui supersedemus, quia a sanctis Patribus de his copiose disputatum scimus. Ideo autem usque adventum Domini leguntur, ut inter tenebras et conflictus hujus saeculi, usque ad reditum Christi, Scripturae nos illuminent et consolentur. Per eumdem Dominum nostrum Jesum Christum, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen.

[NOTA.]

Post libros de divinis officiis in editione Michaelis Pleunich, Venetiis anno 1751 excusa, quam sequimur, legitur Apologia domni Gerberonii adversus oppugnatorem doctrinae Rupert Opportuniorem in nostra editione locum obtinet inter Prolegomena tomi primi Operum Ruperti. (EDITOR PATROLOGIAE.)