CAP. VII


CAPUT 1

“Haec ostendit mihi Dominus Deus. Et ecce fictor locustae in principio germinantium serotini imbris, et ecce serotinus post tonsionem gregis. Et factum est, cum consummasset comedere herbam terrae, et dixi: Domine Deus, propitius esto, obsecro. Quis suscitabit Jacob, quia parvulus est? Misertus est autem Dominus super hoc; sed et istud non erit, dixit Dominus Deus. Haec ostendit mihi Dominus Deus, et ecce vocabat judicium ad ignem Dominus Deus, et devoravit abyssum multam, et comedit sicut partem, et dixi: Domine Deus, quiesce, obsecro. Quis suscitabit Jacob, quia parvulus est? Misertus est Dominus super hoc; sed et istud non erit, dixit Dominus Deus. Haec ostendit mihi; et ecce Dominus stans super murum litum, et in manu ejus trulla caementarii, et dixit Dominus ad me: Quid tu vides, Amos? Et dixi: Trullam caementarii. Et dixit Dominus ad me: Ecce ego ponam trullam in medio populi mei Israel; non adjiciam ultra superinducere eum, et demolientur excelsa idoli, et sanctificationes Israel desolabuntur.”

Tres istae ostensiones sive visiones agnoscendae sunt, et idcirco totum praesens capitulum posuimus, ut praesentior sit intellectus rerum quae futurae praemonstrabantur, id est trium incrementorum mali, sive contritionis atque subversionis jam dictae, quae de sacris historiis nota habentur. Illa nunc incrementa prius commemoranda sunt, et tunc demum praesentis litterae calcanda vestigia. Primum fuit, quod ascendit rex Assyriorum, et transtulit Israel in Assyrios (Jer. LII), nec multo interjecto tempore ascendit ad universas civitates Juda munitas, et usque Jerusalem pervenit, sed non praevaluit, dicente Domino ad Isaiam:

“Ponam circulum in naribus tuis, et hamum in labiis tuis, et reducam te in viam per quam venisti. Venit enim angelus Domini in nocte illa et percussit castra Assyriorum CLXXXV millia (Isa. XXXVII).”

Secundum fuit, quando venit Nabuchodonosor rex Babylonis ipse, et omnis exercitus ejus in Jerusalem et cepit eam, et succendit Nabuzardan princeps exercitus domum Domini, et domum regis, et murum in circuitu destruxit omnis exercitus Chaldaeorum. Tertium fuit, cum venerunt Romani, et tulerunt locum et gentem (Joan. XLVIII), templum et civitatem, ita ut non relinqueretur lapis super lapidem (Luc. XIX). Horum futurorum mirae imagines huic prophetae tribus istis ostensionibus praemonstratae sunt. Cum enim dicit:

“Haec ostendit mihi Dominus Deus. Et ecce fictor locustae,”

venturum intelligit et intelligi vult exercitum Assyriorum pro multitudine simul et vanitate brevis et transilientis vitae locustis comparabilem, nihilominus et pro depopulatione cunctorum nascentium quam facturi erant in morem locustarum. Hujus nimirum locustae fictor est Dominus,

“fictor,”

inquam, id est creator est idem qui magnorum, id est sanctorum sive electorum hominum conditor et Deus. Nec vero indigne fictor praesenti loco dicitur, quia videlicet talium exiguitas hominum, qui aeternam gloriam non quaerentes vanitatem hujus saeculi brevi saltu pertransierunt, talium, inquam, parvitas sive exilitas hoc meretur, ut eorum non conditor, sed fictor dicatur Deus. Hinc apud Isaiam legimus:

“Qui sedet super gyrum terrae, et habitatores ejus sunt quasi locustae (Isa. XL).”

Et cur vel quam recte hoc dixerit, post aliqua breviter aperit dicens Israeli, cui praelocutus fuerat:

“Et tu, Israel, serve meus Jacob quem elegi, semen Abraham amici mei, in quo apprehendi te ab extremis terrae. Ventilabis eos, et ventus tollet, et turbo disperget eos (Isa. XLI).”

Nam qui levi eventu, et in brevi multitudo hominum vanitatem sequentium tollitur, et perit memoria eorum, sicut nonnunquam flante vento locustam arreptam, et in mare, jubente Domino, projectam legimus, recte et Assyrii et quilibet ejusmodi homines locustarum nomine designantur. Quod autem cum dixisset,

“ecce fictor locustae, in principio germinantium serotini imbris,”

tempus indicat quo illa locusta venerit, id est quando cuncta virent et parturit omnis ager, et diversarum arborum flores in sui generis poma rumpuntur, cunctarumque abundantiam rerum flores arborum atque herbae segetum pollicentur. Nimirum illo tempore devastari quasi tonderi est, ut ablata pulchritudine rerum, nuda inopia velut manifestum in fronte pareat calvitium. Idcirco quia post eamdem depopulationem sufficiens ubertas reddita est, sive tunc temporis Dominus Ezechiae per Isaiam loquens:

“Tibi autem, inquit, erit hoc signum; comede hoc anno, quae sponte nascuntur, et in anno secundo pomis vescere; in anno autem tertio seminate, et metite, et plantate vineas, et comedite fructum eorum (Isa. XXXVII).”

Idcirco, inquam, cum dixisset,

“in principio germinantium serotini imbris,”

subjunxit:

“Et ecce serotinus post tonsorem gregis,”

subauditur Sennacherib. Nam quod dictum est,

“in anno autem tertio seminate et metite,”

supplementum quidem, sed serotinum fuit, et hoc post tonsuram gregis, id est post devastationem Sennacherib. Hunc tonsorem sive tonsuram Isaias acutam novaculam vocat, quae pilos omnes et capillos Israelitici corporis raserit.

“In die illa, inquit, radet Dominus in novacula conducta, in his qui trans flumen sunt, in rege Assyriorum caput, et pilos pedum, et barbam universam (Isa. VII).”

Jam cuncta vastaverat, jam universas civitates Juda munitas coeperat, et Jerusalem quae sola erat residua tonsor ille obsidebat, ut post tonsuram sive rasuram caput quoque praecideret, cum, sicut Scriptura refert, oraverunt Ezechias rex et Isaias filius Amos propheta adversus blasphemias ejus, ac vociferati sunt usque ad coelum (IV Reg. XIX). Hoc est quod protinus ait:

“Et factum est, cum consummasset comedere herbam terrae, et dixit: Domine Deus, propitius esto, obsecro.”

Juxta metaphoram locustae dixit,

“cum consummasset comedere herbam terrae,”

id est cum jam omnia devastasset, et terram operiens exercitus multitudine. Quod se dixisse narrat:

“Domine Deus, propitius esto, obsecro.”

Futurum erat ut dicerent Ezechias rex et Isaias filius propheta, orantes, ut jam dictum est, et vociferantes usque ad coelum. Item, quod hic ait:

“Misertus est Dominus super hoc, sed et istud non erit, dixit Dominus,”

futurum erat ut fieret, scilicet ut misereretur, et sic loqueretur Dominus. Illic etenim ita scriptum est:

“Quam ob rem haec dicit Dominus de rege Assyriorum: Non ingredietur urbem hanc, nec mittet in eam sagittam nec occupabit eam clypeus, nec circumdabit eam munitio. Per viam qua venit, revertetur, et civitatem hanc non ingredietur, dicit Dominus, protegamque urbem hanc et salvabo eam propter me, et propter David servum meum (Isa. XXXVII).”

Itaque cum dicit,

“sed et istud non erit,”

sensus hic est: Erit quidem ut caeteras civitates Juda capiat, et cuncta in circuitu Jerusalem devastet ille tonsor, sive tonsura gregis, id est exercitus Sennacherib,

“sed non istud etiam erit, ut urbem hanc ingrediatur.”

Porro, quod cum dixisset propheta,

“Domine Deus, propitius esto, obsecro,”

subjunxit atque ait:

“Quis suscitabit Jacob quia parvulus est?”

quis digne possit exprimere quali discussione Dominum excitet atque percellat, ut memor sit misericordiae suae? Cum enim dicit,

“quis suscitabit,”

quodammodo consurgere videtur atque percellere Deum, percunctando ipsum quisnam ille fuerit qui toties Jacob de angustiis et de caede vastantium liberavit, et utrum ipse a semetipso demutatus sit, oblitusque naturae suae, cui proprium fuerat misereri. Subjungit etiam causam, propter quam toties Jacob suscitasset, et adhuc suscitare de periculo deberet, dicendo,

“quia parvulus est.”

“Parvulus,”

inquam, id est humilis. Quod si humilitas et contritio cordis causa exstitit, propter quam Deus toties illum suscitavit, nimirum et tunc suscitare illum dignum fuit, quia semetipsum et suos Ezechias rex coram Domino humiliavit, sicut scriptum est:

“Et factum est cum audisset Ezechias verba Rabsacis, scidit vestimenta sua, et obvolutus est sacco, et intravit in domum Domini, et misit Heliachim qui erat super domum, et Sennam scribam, et seniores de sacerdotibus opertos saccis ad Isaiam (ibid.).”

Nec vero solummodo habitu tunc Jacob parvulum sese ostendit, verum etiam verbis testatus est, secundum haec verba regis ejusdem dicentis ad Isaiam:

“Leva ergo orationem pro reliquiis quae repertae sunt (ibid.).”

Jam enim decem tribus in Assyrios translatae fuerant, et idcirco parvulus Jacob non tam gentem, quam reliquias gentis se esse memoravit. Cum deinde dicit:

“Haec ostendit mihi Dominus Deus: Et ecce vocabat judicium ad ignem Dominus Deus, et devoravit abyssum multam, et comedit simul partem,”

intelligit vel intelligi vult quod Nabuchodonosor regem Babylonis vocaturus foret Dominus, ut veniret contra Judam, et Jerusalem, templumque et Jerusalem igne succenderet, quod erat vocare

“judicium ad ignem,”

id est judicare usque ad ignem. Non enim sic dicendum erat de Nabuchodonosor, sicut dictum fuerat de Sennacherib,

“et urbem hanc non ingredietur.”

Justo namque judicio tradenda erat civitas in manus regis Babylonis et servorum ejus ut igni succenderetur. Multa abyssus, id est universitas Judaeae sive ipsa civitas, quae propter profundam avaritiam, abyssus multa dicit merebatur, in tantum ut domum quoque Domini speluncam latronum fecissent, sicut in Jeremia conquestus est Dominus Deus (Jer. VII). Cumque subjungit:

“Et comedit simul partem,”

subaudiendum est Dei, quia videlicet templum ipsum pars Dei esse debuerat, quod propter profunditatem avaritiae abyssus multa, sive spelunca latronum esse poterat. Quod deinde sequitur:

“Et dixi, Domine Deus, quiesce, obsecro, quis suscitabit Jacob, quia parvulus est,”

futurum erat ut dicerent Daniel et socii ejus post illud judicium ignis in Babylone captivi. Exempli gratia:

“In anno primo Darii filii Assueri, ego Daniel, inquit, intellexi in libris numerum annorum de quo factus est sermo Domini ad Jeremiam prophetam, ut complerentur desolationis Jerusalem septuaginta anni, et posui faciem meam ad Dominum Deum meum, rogare et deprecari in jejuniis, sacco, et cinere (Dan. IX),”

etc. Orare namque ut solveretur captivitas post praenuntiatos septuaginta annos, hoc erat dicere:

“Domine Deus, quiesce, obsecro.”

Non hic ita dictum est, ut supra,

“Domine Deus, propitius esto,”

sed dictum est,

“Domine Deus, quiesce, obsecro. Futurum namque erat, non ut propitio Domino repelleretur Nabuchodonosor, sicut repulsus fuerat Sennacherib, sed ut saltem post vindictam quiesceret coelestis irae commotio. De eo quod iterum ait: Quis suscitabit Jacob quia parvulus est,”

itidem sentiendum, ut supra diximus, quia videlicet qui praecipitare, et de angustiis liberare consueverat Jacob propter humilitatem ejus, qua dicitur parvulus, ipse consequenter de Babylonica captivitate illum suscitare debuit, quoniam captivi humiliter deprecabantur, exempli gratia, cum in oratione supra memorata diceret Danieli:

“Propter peccata enim nostra, et iniquitates patrum nostrorum Jerusalem, et populus tuus in opprobrium sunt omnibus per circuitum nostrum (ibid.).”

Item:

“Quia immuniti sumus plus quam omnes gentes, sumusque humiles in universa terra hodie propter peccata nostra, et non est in tempore hoc princeps, et propheta, et dux, neque holocaustum, neque sacrificium, neque oblatio, neque incensum, neque locus primitiarum coram te, ut possimus invenire misericordiam, sed in animo contrito, et spiritu humilitatis suscipiamur (Dan. III).”

Sic parvulus Jacob saepe suscitatus, adhuc suscitandus erat, et idcirco nunc dicit:

“Quis suscitabit Jacob pro eo quia est parvulus,”

ut respondente Domino,

“ego sum qui illum saepe suscitavi (Isa. XLV),”

pro causa hujusmodi quodammodo concludantur a dicente: Ergo tu idem de Babylonica captivitate nunc illum suscita,

“quia parvulus est,”

adhuc, id est humilis. Quandiu parvulus et non poenitens fuerit, tandiu illum suscitare debebis. Cum deinde dicit:

“haec ostendit mihi, et ecce Dominus super murum litum, et in manu ejus trulla caementarii,”

valde notandum est quia percunctationem Domini subinfert, dicentis:

“Quid tu vides, Amos?”

Hoc in praemissis ostensionibus dictum vel factum non est. Nam ubi dixit,

“haec ostendit mihi Dominus Deus: Et ecce fictor locustae,”

non dictum est:

“Et dixit Dominus ad me, quid tu vides, Amos?”

Item, ubi dixit:

“Haec ostendit mihi Dominus Deus, et ecce vocabit judicium ad ignem,”

non dictum est,

“et dixit Dominus ad me: Quid tu vides, Amos?”

Gravissima res denuntiatur per trullam caementarii ponendam in medio populi. Et idcirco ut attentus sit inspector propheta, dicitur ei:

“Quid tu vides, Amos?”

Item, et illud vigilanter animadvertendum quia cum dixisset Dominus:

“Ecce ponam trullam in medio populi mei Israel, non adjiciam superinducere eum, et demolientur excelsa idoli, et sanctificationes Israel desolabuntur,”

non fuit ultra spiritus in propheta ut diceret vel sicut primo dixerat,

“Domine Deus, propitius esto, obsecro,”

vel sicut secundo dixerat,

“Domine Deus, quiesce, obsecro.”

Hoc, inquam, valde notandum et diligenter animadvertendum est quia nimirum nec abs re taliter demonstratum, et taliter depositum est. Extrema namque et irrecuperabilis destructio hac offensione tertia prophetae ostensa est, quae accidit ad ultionem sanguinis Jesu Christi, quae per manus Romanorum facta est. Quo ex tempore jam non est propheta, qui pro gente illa intercedat, quatenus propitius sit et quiescat, quemadmodum Isaias deplorans:

“Non est, ait, qui invocet nomen tuum, qui consurgat et teneat te (Isa. LXIV).”

Siquidem et quando Sennacherib rex Assyriorum usque ad Jerusalem venit, tunc et Ezechias rex et Isaias propheta dixerat,

“Domine Deus, propitius esto, obsecro.”

Et quando in Babyloniam transmigraverant filii Juda, Daniel et socii ejus dixerunt:

“Domine Deus, quiesce, obsecro.”

Nunc autem pro templo illo ut restituatur, sive pro sacrificiis illis ut iterum celebrentur, non est qui intercedat aut intercedere debeat. Hac igitur observata diversitate tam litterae quam intelligentiae, nunc demum coepta Scripturae vestigia diligentius percurramus.

“Et ecce, inquit, Dominus super murum litum, et in manu ejus trulla caementarii.”

“Murum litum”

ita dixit, ac si diceret parietem dealbatum. Quid autem paries dealbatus, sive murus litus significare existimandus sit, Paulus apostolus mirabiliter innuit, dum stans in concilio, principe sacerdotum Anania praecipiente astantibus sibi percutere os ejus, dixit:

“Percutiet te Deus, paries dealbate (Act. XXIII.)”

Igitur murus sive paries dealbatus sacerdotium illud exstitit, quem videlicet murum sive parietem tandiu Dominus induxit sive dealbavit, habens in manu trullam caementarii, quandiu carnalem Judaismum permisit gloriosum videri, stante templo et florente religione in carnalibus caeremoniis. Sed

“ecce ponam, inquit, trullam in medio populi mei Israel, non adjiciam ultra superinducere eum.”

Nudus erat Israel, nudus et indecorus atque infirmus, qui solebat a me superinduci et solidari, sicut superinducitur et confirmatur paries cum trulla caementarii, et non solum pulchritudine, sed et contra injuriam imbrium et creberrimas tempestates fortitudinem accepit. Et quidem semetipsos arbitrantur esse caementarios, suumque parietem proprio superinducere gestiunt ingenio; sed neque superinductio pulchra est, quae ex Deo non est, neque paries stare potest. Unde et apud Ezechielem, cum de hac ipsa re loqueretur, ait idem Dominus:

“Dic ad eos qui liniunt parietem absque temperatura, quod casurus sit. Erit enim imber inundans, et dabo lapides praegrandes desuper irruentes, et ventum procellae dissipantem. Siquidem ecce cecidit paries. Nunquid non dicetur vobis, ubi est litura quam livistis (Ezech. XIII),”

etc. Vere ut ait illic:

“Ecce cecidit paries (ibid.),”

nec adjiciet Dominus

“superinducere eum.”

Quod illic dicit,

“ecce cecidit paries,”

hoc idem in isto loquitur:

“Et demolientur excelsa idoli, et sanctificationes Israel desolabuntur.”

Et quidem cum in Ezechiele loqueretur, jam non solum in decem tribubus ceciderat paries, verum etiam Juda partem in Babyloniam transmigraverat, et ipse Ezechiel unus de captivis erat, sed adhuc futurum erat, ut iterum in Juda caderet paries irrecuperabiliter, quod post passionem Domini factum est. Idcirco cum praeterito tempore dixisset illic

“siquidem ecce cecidit paries,”

subinde futuri temporis verbis subjunxit:

“Propterea erumpere faciam spiritum tempestatum et in indignatione mea, et imber inundans in furore meo erit, et lapides grandes irae in consummationem, et destruam parietem quem levistis absque temperamento, et adaequabo eum terrae et revelabitur fundamentum ejus.”

Ruinam hanc sive destructionem parietis, et desolationem sanctificationum Judaicarum, Danieli loquens angelus Gabriel, luce clarius exprimit his verbis:

“Et post hebdomadas sexagintas duas, occidetur Christus, et non erit ejus populus, qui eum negaturus est, et civitatem et sanctuarium dissipabit populus cum duce venturo, et finis ejus vastitas, et post finem belli statuta desolatio. Et deficiet hostia, et sacrificium, et in templo erit desolationis abominatio, et usque ad consummationem et finem perseverabit desolatio (Dan. IX).”

His dictis, quibus utique communia totius gentis mala praenuntiata sunt, confestim propria quarumdam personarum mala terribiliter subjunxit, scilicet Jeroboam regis, et Amasiae sacerdotis illius temporis. Sequitur:

“Et consurgam super domum Jeroboam in gladio. Et misit Amasias sacerdos Bethel ad Jeroboam regem Israel, dicens: Rebellavit contra te Amos in medio domus Israel, non poterit sustinere terra universos sermones ejus. Haec enim dicit Amos. In gladio morietur Jeroboam, et Israel captivus migrabit de terra sua. Et dixit Amasias ad Amos: Qui vides, gradere, fuge in terram Juda, et comede ibi panem, et ibi prophetabis, et in Bethel non adjicies ultra ut prophetes, quia sanctificatio regis et domus regni est. Et respondit Amos, et dixit ad Amasiam: Non sum propheta, et non sum filius prophetae, sed armentarius ego sum, vellicans sycomoros. Et tulit me Dominus Deus, cum sequerer gregem, et dixit ad me Dominus: Vade et propheta ad populum meum Israel. Et nunc audi Verbum Domini. Tu dicis: Non prophetabis super Israel, et non stillabis super domum idoli, propter hoc haec dicit Dominus: Uxor tua in civitate fornicabitur, et filii tui et filiae tuae in gladio cadent, et humus tua funiculo metietur. Et tu in terra polluta morieris, et Israel captivus migrabit de terra sua.”

Sicut jam dictum est, regis illius temporis, qui erat Jeroboam, et sacerdotis Amasiae mala propria vaticinatur haec prophetiae pars. Et hoc ad laudem judicii Dei considerandum est, quia quisquis eorum tanto major in crimine, tanto amplius percutitur districtione vindicis sententiae.

“Consurgam, inquit, super domum Jeroboam in gladio.”

Zacharias filius Jeroboam filii Joas, filii Joham, filii Jehu gladio percutiendus additur, quod et factum est. Conjuravit enim contra illum, videlicet Zachariam, Sellum filius Jabes, percussitque eum palam et interfecit, regnavitque pro eo juxta verbum quod locutus fuerat Dominus ad Jehu:

“Quia studiose fecisti omnia, quae erant in corde meo contra domum Achab, filii tui usque ad quartam generationem sedebunt super thronum Israel (IV Reg. X).”

Unde notandum quod non dixerit, consurgam super Jeroboam, sed

“super domum Jeroboam in gladio.”

Porro, Amasias dum prophetae rebellionis crimen impingere nititur, accusando illum, noluit purum ejus referre sermonem, sed auxit de suo quidpiam adjiciens, in quo majus videretur crimen. Videlicet parum illi videbatur ad excitandum regis furorem, quod dixerat ex ore Domini,

“et consurgam super domum Jeroboam in gladio.”

Posset enim hoc intelligi, quod non diceret Jeroboam esse feriendum gladio, sed post mortem ejus posteros, quod et factum est, et idcirco depravavit dictum testis mendax et falsus accusator, dicendo,

“rebellavit contra te Amos.”

Haec cum dicit,

“in gladio morietur Jeroboam.”

Hoc agendo satis indicat quam nequissima intentione ori ejus eatenus insidiatus fuerit, ut inveniret unde accusaret eum sacerdos aurei vituli, et exinde dives, imo vacca pinguis, sicut superius hic idem propheta dixit:

“Audite hoc verbum, vaccae pingues, quae estis in monte Samariae (Amos IV).”

Sacerdotes intelligi volunt, quorum unus vel maximus erat iste. Tandem invenit unde accusaret eum ubi regem nominavit et, sicut jam dictum est, ne parvum videretur crimen, quod de domo regis propheta dixerat, in ipsam regis personam detorsit, corrumpens puritatem sermonis. Idcirco miranda retributio severitatis vel justitiae Dei, dum fornicario sacerdoti cum vitulis aureis fornicanti, et in eadem fornicatione populum detinenti dicitur, propter divini vel prophetici sermonis corruptionem,

“uxor tua in civitate fornicabitur, et filii tui, et filiae tuae in gladio cadent, et humus tua funiculo metietur, et tu in terra polluta morieris.”

Nimirum quia rege ipso major erat in scelere, major etiam esse debuit in ultione, ut videlicet rex Jeroboam non in seipso, sed in domo vindictam corporalem reciperet, id est in succedente filio, quatenus percuteretur gladio. Hic autem et in semetipso mortem, et in uxore propria fornicationis cladem, et in filiis ac filiabus suis gladii reciperet ultionem. Haec de prope ventura citoque complenda erant, ut impraesentiarum completa, fidem caeteris facerent, quae longius erant differenda, ut propheta, quem illi falsum efficere nitebatur, fidelis et verax haberetur ex ipsis adversarii sui malis quae prophetasset cito comprobatus, quod non ex corde proprio, sed ex ore Domini cuncta esset locutus. Quomodo autem dicit, vel dicere audet:

“Qui vides, gradere, fuge in terram Juda, et comede ibi panem, et ibi prophetabis, et in Bethel non adjicies ultra ut prophetes, quia sanctificatio regis est et domus regni?”

Non enim parce loquitur, non leniter se adversus Deum erigit cornutus bubalus, vibrans superbiae cornu, nec recipiens jugum Domini, juxta veritatem ejusdem supra dicentis:

“Nunquid arari potest in bubalis?”

Videntem, id est prophetam illum appellat dicendo,

“qui vides,”

et tamen se potius et regem suum audiri imperat quam Deum, cujus voluntatem videt, et a quo jussus est ut prophetaret. Quid hic econtra?

“Non sum, inquit, propheta, nec filius prophetae, sed armentarius ego sum, vellicans sycomoros, et tulit me Dominus Deus, cum sequerer gregem, et dixit ad me: Vade et propheta populo meo Israel.”

Quid aliud iste loquitur? Nisi illud idem quod apostoli dicentes:

“Obedire oportet Deo magis quam hominibus (Act. V).”

Quantum putas in corde suo severitatem gerebat juste indignatus homo propheticae auctoritatis, et sancto nobilitatus spiritu, dum coelo tonante et imperante ut prophetaret, ranam econtra in limo coaxantem audiret, et dicentem,

“non adjicies ultra ut prophetes?”

Dignam igitur vilissimi hominis superbiae poenam de oraculo pectoris hujus Spiritus sanctus protulit, dicendo illi:

“Et tunc audi verbum Domini. Tu dicis: Non prophetabis super Israel, et non stillabis super domum idoli,”

ego autem non solummodo non desinam prophetare super Israel, et stillare super domum idoli, verum etiam prophetabo tibi. Propriam prophetiae tuam partem nunc audi.

“Uxor tua in civitate fornicabitur,”

et caetera ut supra. Quod vero haec dicturus in spiritu fortitudinis praemittit, dicens:

“Non sum propheta, et non sum filius prophetae, sed armentarius ego sum, vellicans sycomoros, et tulit me Dominus Deus cum sequerer gregem. Et dixit ad me: Vade et propheta populo meo Israel.”

Magnum est testimonium sanctae humilitatis et bene compositae mentis, quod videlicet non turbato animo vel cum rancore talia prolaturus sit,

“uxor tua in civitate fornicabitur, et filii tui et filiae tuae in gladio cadent,”

etc. Praemittit humiliter quid fuerit et quid factus sit gratia, non meritis, quod videlicet non haereditario jure propheticum ministerium assumpserit vel de corde proprio prophetare coeperit, sed necessitatem habens obediendi, gratiam aspirantis, imperiumque mittentis Domini exsecutus sit. Revera qui benevolis hunc caeterosque prophetas aspicit oculis, intelligit quam sine praesumptione, quanto in timore prophetaverint, sicut dicit unus ex illis:

“Si occidetur in sanctuario Domini propheta et sacerdos (Thren. II),”

“formido et laqueus facta est nobis vaticinatio et contritio (Thren. III).”

Quod idem est ac si dicat: Pro eo quod occiduntur prophetae et sacerdotes corripientes peccata populi, nec saltem in sanctuario Domini queunt esse tuti, non absque formidine vaticinamus sive prophetamus, sed ipsam formidinem mortis sive contritionis superat terror, et imperium Domini, et angustiae nobis undique sunt, quia si prophetaverimus, occidimur; si non prophetaverimus, vae nobis est, quia dispensatio nobis a Deo credita est. Cum igitur dicenti sibi idololatrae sacerdoti,

“non adjicies ultra ut prophetes in Bethel, quia sanctificatio regis est, et domus regni, respondet: Et nunc audi Verbum Domini, propter hoc uxor tua in civitate fornicabitur, et filii tui et filiae tuae in gladio cadent, et humus tua funiculo metietur, et tu in terra polluta morieris, et Israel captivus migrabit de terra sua,”

concedendum veritati et compatiendum est necessitati, quia videlicet non impatientis motus animi, sed judicantis est Verbum Domini, cujus auctoritas necessitatem prophetae facit, licet voluntas non desit obsequendi. Et in hac severitate quanta justitia sit, ut rite perpendas, considera quis prior ista dixerit,

“et Israel captivus migrabit de terra sua.”

Si superiora cuncta respicias, nusquam istud prophetam dixisse reperies ad verbum, licet verba ejus eumdem habeant sensum. Calumniator ejus iste sacerdos, ut contra illum augeret invidiam, proripiendo detulit accusationem tota intentione libratam.

“Haec, inquiens, dicit Amos: In gladio morietur Jeroboam, et Israel captivus migrabit de terra sua.”

De primae partis falsitate qua dixit,

“in gladio morietur Jeroboam,”

jam superius diximus. Porro de hac parte,

“et Israel captivus migrabit de terra sua,”

dicendum est; quia verum quidem erat, licet non eadem verba dixisset propheta: nam de verbis ejus animadverti poterat, sed in eodem verbo valde notabilis est atque damnabilis accusatoris calumnia. Quid enim? Nunquid non et illud de verbis ejus animadvertere potuisset, quod eamdem captivitatem condolens praediceret, praedicendo condoleret? Nonne de proximo et illud prophetam dicentem audierat:

“Et factum est, cum consummasset comedere herbam terrae, dixi: Domine Deus, propitius esto, obsecro.”

Itemque:

“Domine Deus, quiesce, obsecro.”

Vere ergo calumniosus accusator et testis, qui tantum illa, de quibus poterat invidia conflari, detulit et amaris vocibus expressit, quae autem digne possent mereri gratiam, omnino reticuit. Proinde et in sententia condemnati sacerdotis laudabilis est justitia Dei, et in propheta praedicanda est fortitudo veritatis, qui loquente in se Deo confortatus, et quod senserat confessus est, et non negavit, et quod nondum dixerat superadjecit, meritam dictando iram impio sacerdoti. In quem quando vel quomodo praescriptae sententiae completae sint, Scriptura non refert, sed in congerie malorum latet. Non enim sanctae Scripturae vocavit cuncta denarrare, quae singulis acciderunt personis vilioribus et obscuris. Sic et illud quod Micheas Sedechiae percutienti se in maxillam, et dicenti:

“Mene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi? Confestim respondit: Visurus es in die illa, quando ingredieris cubiculum, intra cubiculum ut abscondaris (III Reg. XXII),”

singulari relatione dignum non fuit referre qualiter completum sit, quia, sicut jam dictum est, non ita se deprimit sanctae Scripturae majestas, ut cuncta denarret, vilibus abs re immorando personis.