CAPUT XI.

Item de processione Spiritus sancti in minore vel majore visitatione, juxta illud quod dictum est:

“Spiritus ubi vult spirat.”

Cum vero idem spiritus humani cordis circuit profundum, nemo quidem scit, nisi ipse qui accipit. Flumina autem aquae vivae consequenter de ventre ejus fluentia (Joan. III), qui bibunt, de sapore magnitudinem infusi muneris agnoscunt. Unde Dominus in Evangelio:

“Et vocem, inquit, ejus audis, sed nescis unde veniat aut quo vadat (ibid.).”

Flumen quippe aquae vivae, id est affluentia salutaris doctrinae, quae de ventre fluit in Christum credentis, vox est Spiritus ubi vult spirantis, qui ubicunque spiraverit circuiens mentis uterum, fontem aquae vivae, id est sensum veritatis efficit, rivumque ejus ad os dirigens, corporea voce induit, et in aures tuas emittit, perque aures ad animam perfert, cui bibenti saporis qualitas verum perhibet, quia Spiritus sancti vox est, scilicet dum infusus pectori, gratiam multis profuturam in electo vase componit. Siquidem nec ipse qui accipit, scit unde veniat aut quo vadat, licet sciat et sentiat quando venit et quando vadit, peracta visitatione sensibili.

“Quasi enim sibilum aurae tenuis, ut ait Gregorius , subito percipit, atque hoc est quod de incomprehensibili substantia aeternitatis conspicit.”

Verum per illum in Helia sibilum aurae tenuem frequentior visitatio designatur (III Reg. XIX), qua divinitatis saporem degustat mens, quoties in contemplationis sublimitate suspenditur. De illa magis visitatione ad praesens pertinet opus, qua longe excellentius tunc mens humana clarificatur, quando ad publicum quis mittendus est, ut ad salutem multorum flumina de ventre ejus fluant aquae vivae, vel, ut alibi scriptum est, ut a timore Domini concipiens pariat, et spiritum salutis ejus faciat super terram (Isa. XXVI). Quomodo missi sunt patres nostri apostoli, vel apostolici viri, et si qui scribendi officio magis quam accessu vel praesentia corporis vivam nobis aquam emiserunt, quam de hoc fonte Salvatoris, de hujus sancti Spiritus abundantia, feliciter hauserunt (Isa. XII). In his magnificentius tunc illud adimpletur, quod in Canticis canticorum dicitur:

“Dilectus meus misit manum suam per foramen, et venter meus intremuit ad tactum ejus (Cant. V).”

Subito enim, dum nescitur, insilit Spiritus sanctus et quasi per foramen interius animae claustrum illabitur, intremiscente protinus ad introitum ejus infirmitate humani spiritus, ob insolitum vigorem quem sentit et pondus. At ipse qui illapsus est, primitus familiari dulcedinis suae blandimento, quasi osculo pavitantem animam consolatur. Deinde secundum opus, ad quod animam illam praeparat, exsurgens, verbi gratia, si hoc intendit, ut, sicut dictum est, de ventre ejus fluant aquae vivae, id est largiora dogmata vitae, exsurgens, inquam, circuit animae uterum, et circumeundo dilatat, brevem prius et angustum mirabili suorum incremento circulorum futurum ejus significans in divina scientia profectum, tanta nonnunquam magnitudine inundans, ac si unum de paradisi fluminibus per dilatatum ejusdem animae fluat alveum. Interea miratur ipsa suimet amplitudinem, vastumque sinus sui deambulatorium, vere ter quaterque beata, quae sicut scriptum est,

“quia dilexit cordis munditiam, propter gratiam labiorum suorum, habet amicum regem (Prov. XXII),”

videlicet Christum, a quo tale percipit donum. Impleta tandem mensura, quam dare vult hic Spiritus, nam sicut spirat ubi vult (Joan. III), sic et dividit singulis prout vult (I Cor. XII), ubi miraculum conquiescit, et anima in seipsam revertitur, tum vero recusare non potest, quin surgat et dilecto aperiat, id est ad doctrinae ministerium se accingat, et ea quae clausa sunt Christo corda aperiat semper voce, nonnunquam et litteris, amovere contendens pessulum incredulitatis, sicque progrediens ad publicum praeceptum exsequitur, quod intus audivit:

“Deriventur fontes tui foras, et in plateis aquas tuas divide (Prov. V).”