|
Quid habet amplius homo de labore suo? Vidi afflictionem, quam dedit
Deus filiis hominum, ut distendantur in ea. Cuncta fecit bona in tempore
suo, et mundum tradidit disputationi eorum, ut non inveniat homo opus,
quod operatus est Deus ab initio usque ad finem. Quis melius, quis
acutius vidit Ecclesiaste, quam data sit hominibus afflictio mentis, qui
distenduntur justo, volentes scire quae sunt supra se? Ille mente
distractus per omnem creaturam, cujus cor erat sicut arena maris,
quamvis usquequaque elevatus, quamvis per multa retractus, tam latam
mentem non potuit eo distendere et extendere ut omnia sciret quae agit
sapientia, et suaviter disponit omnia (Sap. VIII). Quod quia minima
potuit, neque nosse nos putavit, deterret ab inveniendo fessos
quaerendo. Tempore suo cuncta bona, non cuncto tempore cuncta bona
perfecit, qui fecit quaecunque bona sunt. Sunt quaedam bona, nec tamen
bona sunt nisi tempore suo fiant. Sunt bona, nec tamen bona sunt nisi
bene fiant. Propterea et comicus ait :
Omne tulit punctum qui miscuit utile du
Omne feret punctum qui temporis inspicit usum,
Et scit personae dare convenientia cuique.
Quae bona sint per se, quae utantur causativa, cur bona sint, quando
bona sint, qualiter bona sint, si quis velit scire et omnia discutere,
illum angor cordis gravat et afflictio carnis. Rerum omnium naturas, et
naturarum causas, et rationes quas a principio Deus operatus est, hanc
scilicet mundi molem, coeli cameram, pondus terrae, vel dependentis,
pensumve sedentis, ortus, occasus, discursus, recursus stellarum, septem
errantia contra aplanen, fulmina, ventorum flatus, fragorem tonitrus,
postremo quaecunque Dei fecit sapientia quis homo ratione directus
reperire queat quomodo subsistant, quare et quomodo fiant? Non passus
Deus non desidiae torpore veterno, ista nostris oculis et animis videnda
tradidit, ut qui sibi arrogat artem disputandi et disceptandi, hinc
proponat, inde assumens concludat, et quidquid fecit Omnipotens et
permanet ab aevo in aevum, nullus ab ortu solis usque ad occasum ejus,
meditando vel oculo cordis, vel verbo colligat oris. Sunt plures artes,
ars quaeque suo usu valet. Grammatica prima est, quam nos litteris
instruit et casibus. Quantum valet ars cantandi, quantum numerandi,
musica novit et arithmetica. Astronomia metitur stellas, geometria
terras. Extendit rhetorica dextram, dialectica claudit. Sapientia ergo
domum suam sepit spinis. Si repere volo per eas (quis enim mihi portas
aperiat) rependo distendor; spinis pungor, si transeo. Tam plurimas
artes pluribus angoribus illi investigabant, qui causas discutiebant, ut
quod Deus facit, sed tam verbis quaerere possint: Quare putas hoc
Ecclesiastes dixerit? Ut victus homo suspiciendo factorem suum, cujus
non potest opus penetrare, sciat esse colendum, et perfectum facturae
factoris amplectatur honorem.
|
|