|
Proinde totam visionem hanc propheticam quoniam spiritualis est,
spiritualiter, ut coeptum est, persequamur, quia, sicut saepe jam dictum
est, carnalis Israel spiritualem persequens fratrem suum Israelem, et
prophetas Domini occidens, ipse est Edom. Et revera quandocunque
ceperunt alieni exercitum eorum, qui veraciter Israelitae fuerunt vel
sunt, quandocunque extranei ingressi portam super Hierusalem mittebant
sortem, ipse Israel carnalis erat quasi unus ex eis, imo pejor atque
infestior quam unus quilibet ex eis. Primum circa ipsa tempora, quibus
iste prophetavit, alieni, id est Syri praeliabantur adversus Israel,
regibus Benadab et Azahel, sed multo sceleratius agebant intra ipsum
Israel ipsi qui spiritualiter dici merentur filii Edom: Domine, inquit
Helias, prophetas tuos occiderunt, et altaria tua destruxerunt, et
relictus sum ego solus, et quaerunt animam meam (III Reg. XIX). Deinde
usque ad evangelica tempora, quotiescunque alieni sive extranei
ceperunt, sive ingressi sunt portas Hierusalem, videlicet quando
venerunt Babylonii et post illos Antiochus, et portas ejus non solum
ingressi sunt, verum etiam propter testamentum Dei perseverantes multos
occiderunt, viri iniqui ex ipso Israel exstiterunt qui amplius quam
gentiles perniciosi fratribus fuerunt. Testis est tribulatio Hieremiae
(Jer. XXXVIII), quem Babylonii servaverunt, et suae gentis homines
tribulaverunt (I Mach. VII; II Mach. XIV); testis Machabaeorum
afflictio, quibus viri iniqui ex Israel, maximeque impius Alchimus,
amplius quam Graecorum aliquis nocuerunt. Post haec tam sacra Evangelia,
quam apostolorum Actus testantur, quam verissime dictum sit contra istum
Edom, id est carnalem Judaeum, tu quoque eras quasi unus ex eis,
scilicet alienis sive extraneis gentibus, quibus et Christum tradidit ad
illudendum et flagellandum, et crucifigendum (Matth. XX), et Christi
discipulos ubique odiosos facere contendit, seditiones concitando, et
turbas inflammando quocunque ibant praedicantes Christi Evangelium.
Fecerunt etenim hoc Judaei tandiu quandiu licuit eis, quandiu gens et
locus eorum stetit. At vero divinitas provida, sicut alibi scriptum est,
praecavens in futurum, delevit eos, et exterminavit per excidium
Romanorum, et desotatae sunt civitates eorum absque habitatore, et domus
sine homine, et terra derelicta est deserta ut auferretur eis vocandi et
saeviendi facultas, quibus esset pertinax et insatiabilis voluntas. Hoc
certissimum habens in isto propheta spiritus veritatis, protinus
constantissime dicit: Et non despicies in die fratris tui, in die
peregrinationis ejus. Et non laetaberis super filios Juda, in die
perditionis eorum, et non magnificabis os tuum, in die angustiae, neque
ingredieris portam populi mei in die ruinae eorum, neque despicies, et
tu in malis ejus in die vastitatis illius, et non emitteris adversum
exercitum ejus in die vastitatis illius, neque stabis in exitibus ut
interficias eos qui fugerint, et non claudes reliquos ejus in die
tribulationis. Ad illud quod paulo ante dixerat, propter interfectionem,
et propter iniquitatem in fratrem tuum Jacob; operiet te confusio, et
peribis in aeternum, conjungitur, et non despicies in die fratris tui.
Miro autem modo haec omnia, quae nequissima sunt, iste Edom fecisse
affirmatur, cum facturus esse negatur. Quid enim nequius, peregrinum non
qualemcunque, sed peregrinum fratrem suum despicere in die
peregrinationis ejus. Laetari in perditione ejus, magnificare omnes in
angustia ejus, ingredi portas ejus subsiliendo in ruinas ejus, despicere
eum in malis ejus, stare in exstitibus ut fugientem interficiat, sive
claudat reliquos ejus. Cum Sapientiae sit edictum, super inimicis sine
odientis ruina non esse gaudendum (Prov. XXIV), quis non videat quam
veraciter supra sit dictum, non est prudentia in eo, qui talem contra
fratrem gerit animum? Igitur versa vice insultet illi is qui in
prophetis loquitur Spiritus sanctus, irrideat eum, et subsannet qui
habitat in coelis Dominus, dicens: Et non despicies, non laetaberis, non
magnificabis os tuum, etc. Quem enim despicere potest hic Edom, id est
terrenus, scilicet Judaeus, qui tam despicabilis est in toto orbe, sicut
eidem supradictum est, ecce parvulum te dedi in gentibus, contemptibilis
tu es valde (Jer. XLIX). Perdidit locum et gentem: quem si non
perdidisset, despicere, et os suum magnificare, imo et interficere non
desisteret, sed utique captivus est. Nunc diligenter animadvertendum
quot vel quantis nominibus, cum dixisset in die fratris tui, diem eumdem
descripsit et illustravit. Septem quippe dies uni diei subordinavit, dum
praemisso, non despicies in die fratris tui, subjungit, in die
peregrinationis ejus, in die perditionis, in die angustiae, in die
ruinae, in die vastitatis, itemque in die vastitatis, in die
tribulationis. Nimirum septenario numero multitudinem cunctarum
significat miseriarum sive tribulationum, quas sustinet frater ille
simplex et lenis, sive mitis et humilis corde, quicunque vivit secundum
exemplum Christi, quicunque vivit in hoc die vel tempore peregrinus in
praesenti saeculo, quod septem diebus volvitur. Hunc eumdem numerum
tribulationum apud beatum Job legimus: In sex, inquit, tribulationibus,
liberabit te, et in septima tanget te malum (Job V). Septenario quippe,
ut jam dictum est, numero, tribulationum significatur universitas, quas
in hoc saeculo sancti patiuntur, quarum septima, id est eum, ultima
cujusque electi tribulatio certam consolationem habet, sicut in
conditione saeculi septimus dies vesperam non habet. Diem igitur fratris
quem Edom persequitur, septiformiter distinctum legentes, non frustra
factum arbitremur, qui civitatem hic manentem non habens (Hebr. XIII)
peregrinatur; qui animam suam perdidit propter Deum sive propter
Christum ut inveniat eam (Joan. XII); qui angustiatur spem habens quia
stabit in magna constantia adversus eos, qui se angustiaverunt (Sap. V);
qui ruinam patiens praesentium bonorum, patienter sustinet propter spem
futurorum; qui despicapilis videtur, in vastitate sua, errando in
solitudinibus, in montibus et in speluncis, et in cavernis terrae, ut
testimonio fidei probatus inveniatur; qui item vastitate quadam desertus
videtur, dum occiditur, et respiciens ad dextram sive ad sinistram, et
non invenit a quo defendatur; qui fugit et non invenit qui occurrat, vel
apud quem possit latere securus. Poterat dicere, sed et talis dies
fratris tui, dies peregrinationis ejus, dies perditionis, quae vera tibi
videtur perditio, dum perdit animam suam, ut inveniat eam, non diu
permanebis. Hoc, inquam, dicere poterat, et quamvis non dixerit, tamen
subaudiendum est. Sequitur enim: Quoniam juxta est dies Domini super
omnes gentes. Hic quoque cum dicit: super omnes gentes, subaudiendum
est, et primum super te. Nam protinus sequitur: Sicut fecisti sic fiet
tibi, retributionem tuam convertit in caput tuum. Ac si dicat: Interim
antequam finiatur dies peregrinationis fratris tui, antequam veniat
super omnes gentes ille magnus dies Domini, scilicet dies judicii, tu
hic in isto saeculo vindictam recipies publicam, audientibus, videntibus
atque admirantibus gentibus cunctis, ut despicere jam non possis, imo
despicabilis sis, et omni populo Christiano peregrinante et angustiam
patiente, licet claudatur et interficiatur, valde contemptibilior sis.
Post hanc privatam atque propriam portionem tuam communem sortieris
vindictam cum gentibus caeteris in illa, quae juxta est, die Domini, die
judicii, die amara, die tribulationis et angustiae, die calamitatis et
miseriae, die tenebrarum et caliginis, die nebulae et turtinis, die
tubae et clangoris, sicut propheta Sophonias dicit (Soph. I). Quibus ex
enuntiationibus illius diei tam terrificis praecedentem conjungas, qua
dicit vox diei Domini amara, tribulabitur ibi fortis, ecce totidem
vicibus, id est septies declamatam habes diem vindicis Domini in
consolationem hujus fratris, cujus diem in quo tribulatur, septies ille
declamavit. Quapropter quoniam iste de quo loquimur, Edom et primum
singularem, sive privatam perpessurus erat ultionem a gentibus Romanis,
et deinde universalem cum caeteris gentibus in die judicii, pulchre sic
dictum est sicut fecisti, sic fiet tibi, et deinde repetitum,
tribulationem tuam convertet in caput tuum. Quid enim est dicere, sicut
fecisti, sic fiet tibi, nisi secundum merita tua retribuetur tibi?
Attamen addidit, retributionem tuam convertet in caput tuum, quia
videlicet hujus Edom terreni et sanguinolenti, quod Christum et Christi
prophetas occidit, duplex est retributio, duplex contritio, secundum et
alium prophetam, qui cum dixisset: Induc super eos formidinem (Jer.
XVII), subauditur, qua formidaverunt dicentes, ne forte veniant Romani,
et tollant nostrum et locum et gentem (Joan. XI), ut fiat eis sicut
formidaverunt, non contentus hac sola retributione, et aeternam adhuc
intendens eisdem incredulis atque impoenitentibus, et duplici, inquit,
contritione contere eos, Domine Deus meus (Jer. XVII). Hoc dicto ad
istum Edom, convertitur ad eos de quibus et propter quos loquebatur, qui
primum ab isto et deinde a caeteris gentibus tribulantur, et dicit eis,
confirmando quod dixerat in consolatione eorum, quoniam juxta est dies
Domini super omnes gentes. Quomodo enim bibisti super montem sanctum
meum, bibent omnes gentes jugiter, et bibent, et absorbebunt, et erunt
quasi non sint. Haec si adhuc ad ipsum Edom dicuntur, hunc sensum
habent: Sicut enim super montem sanctum meum Sion bibisti, atque in
perditione sive ruina filiorum Juda laetatus es, sic omnes gentes versae
contra te bibent, et de malis tuis satiabuntur. Si autem ad ipsos, qui,
ut supra dictum est, tribulantur ab impiis in hoc saeculo, in
consolationem ipsorum dicta intelligere malumus, sensui nostro succurrit
illud ex Isaia: Elevare, inquit, elevare, consurge, Hierusalem, quae
bibisti de manu Domini calicem irae ejus, et usque ad fundum calicem
soporis bibisti, et potasti usque ad feces (Isai. LI). Et subinde: Ecce
tuli de manu tua calicem soporis, fundum calicis indignationis meae. Non
adjicies, ut bibas illum ultra, et non ponam illum in manu eorum, qui te
humiliaverunt (ibid.). Igitur quomodo bibistis vos omnes, quorum de
perditione inimici laetati sunt, sive tu frater qui despiceris, qui et
diceris Hierusalem: Haec est universa generatio quaerentium Dominum
(Psal. XXIII), quomodo, inquam, bibisti, permittente Deo affligi, sic
bibent omnes gentes persecutrices, aequam, imo duplam computationis
vicissitudinem recipientes, sicut in Apocalypsi praenuntiatur contra
Babylonem, quae istarum gentium universitas est: Reddite illi, sicut
ipse reddidit vobis, et duplicate duplicia secundum opera ejus; in
poculo quo miscuit vobis, miscete illi duplum (Apoc. XVIII). Bene ergo
cum dixisset hic, quomodo bibistis super montem sanctum meum, id est
persecutionem passi estis propter nomen meum, bibent omnes gentes,
addidit jugiter, quia videlicet non tam de retributione temporali, quam
de aeterna sermo est; et hoc ipsum repetitur atque amplificatur,
dicendo, bibent et absorbebunt, et erunt quasi non sint. Duplum enim, ut
jam dictum est, miscebitur illis, quia videlicet durum et amarum sanctis
poculum miscuerunt, verumtamen tantum corpus occiderunt. Ipsis autem
miscebitur, ut et corpus et anima mittantur in gehennam. Ita non
quomodocunque bibent, sed totum damnationis judicium (quod est in calice
irae Domini) ore patulo et grandi absorbebunt usque ad fundum. Cum hoc
evenerit, tunc erunt quasi non sint. Erunt enim per substantiam quidem,
sed non erunt per ullam possibilitatem. Nam persequi ultra non poterunt,
regno Dei nullum facient scandalum. Econtra, sanctorum vera et felix
erit essentia. Unde protinus sequitur: Et in monte Sion erit salvatio,
et erit sanctus. Mons Sion illa gloriosa est civitas Hierusalem
coelestis, de qua David: Fundamenta ejus, inquit, in montibus sanctis,
gloriosa dicta sunt de te civitas Dei (Psal. LXXXVI). In illa Sion erit
salvatio, et erit sanctus, ipse videlicet Christus, quia est salus et
Salvator ejus. Quomodo erit in ea iste Sanctus? Multum bene, multum
feliciter, quia permanebit in sempiternum particeps naturae ejus, qui
est conditor sive fundator ejus, sicut in psalmo memorato scriptum est:
Et homo natus est in ea. Et ipse fundavit eam Altissimus (ibid.). Illud
est Salvatoris Sion, ejus commutabilitas erit, quia videlicet et de ipsa
civitate Sion, sive Hierusalem alibi scriptum est: Cujus participatio
ejus in idipsum (Psal. CXXI), et ipse Sanctus dicit: Ego sum qui sum
(Exod. III). Adversa nimirum haec est oppositio, quia gentes sic erunt
quasi non sint. Sanctus autem erit, et salvatio civitas ejus erit, tali
essentia quae nullis casibus subjacebit, nullum finem habebit: Et
possidebit domus Jacob eos, qui se possederant. Et erit domus Jacob
ignis, et domus Joseph flamma, et domus Esau stipula, et succendentur in
eis, et devorabunt eos, et non erunt reliquiae domus Esau, quia Dominus
locutus est. Mira invectione sermo propheticus nomen Esau, qui et Edom,
persequitur. Prius contra illum loquebatur, et paulisper caeterarum
quoque pronuntiata damnatione gentium, rursus nunc in illam invehitur.
Malae nimis memoriae, et in Scripturis sanctis hoc nomen Edom, plus quam
alicujus caeterarum gentium. Exempli gratia, in psalmo cum dicit David:
Super flumina Babylonis illic sedimus et flevimus (Psal. CXXXVI), per
Babylonem gentes omnes volens intelligi, quarum in medio omnes sancti
cives regni Dei, dum in corpore vivunt, tenentur captivi, quid tibi
acerbius sonare videtur, utrum illud quod universaliter de Babylone, an
id quod singulariter de Edom conqueruntur? Denique de Babylone, sive ad
ipsam Babylonem mitior sermo est: Super flumina Babylonis illic sedimus
et flevimus. Itemque: Filia Babylonis misera, beatus qui retribuet tibi
retributionem tuam quam retribuisti nobis (ibid.). At vero de isto Edom
non ita parce aut suaviter conquestio deprompta est. Saucius animus
dolorem suum acerrimum non ferens, spiritum de profundo suscitat,
vocemque altius in coelum sublevat ad eum qui solus laborem et dolorem
considerat. Memor esto, inquiens, Domine, filiorum Edom in die
Hierusalem (ibid.). Acerbius namque fertur vulnus, quod a fratre (unde
consolatio contra caeteros sperari debuerat) infligitur. Sic Jacob,
quando illum in persona sua persequebatur germanus suus Edom (Gen.
XXVII); sic Joseph, quando a fratribus suis venditus est (Gen. XXXVII);
sic sancti prophetae et apostoli, quando a contribulibus suis Judaeis
persecutionem passi, et occisi sunt; sic Christiani catholici, quando ab
haereticis, falsis utique fratribus, tribulantur amarius atque acerbius
patiuntur, quam cum ab exteris gentibus cum quibus nullam generis aut
professionis habent communionem, infestantur. Hinc est illud: Quoniam si
inimicus maledixisset mihi, sustinuissem utique. Et si is qui oderat me,
super me magna locutus fuisset, abscondissem me forsitan ab eo. Tu vero
homo unanimis (Psal. LIV), etc. Nunc ordinem persequamur. Et possidebit,
inquit, domus Jacob eos, qui se possederant. Ita possessio non in bonum
intelligitur eorum qui possidentur. Sequitur enim: Et erit domus Jacob
ignis, et domus Joseph flamma, et domus Esau stipula, et succendetur in
eis, et devorabit eos. Malo ergo suo possidebuntur, videlicet quomodo
stipulam possident ignis et flamma. Talis possidentium eminentia
potestas judiciaria est. Denique in judicio persecutores suos fratres
falsos consumment sancti omnes, quorum exemplaria prima fuerunt
patriarcha Jacob, et filius ejus Joseph, in eo quod alter eorum
persecutionem passus est ab ipso fratre, qui nomine et re fuit Esau;
alter vero a fratribus suis, qui non est quidem nomine, sed et re et
imitatione fuerunt Esau. Quomodo isti possederunt Jacob, id est Dei
servos, isti, inquam, scilicet persecutores, falsi fratres, quorum
prima, ut jam dictum est, exemplaria fuerunt, ille Rebeccae primogenitus
Esau et illi fratres Joseph? Videlicet crudeli invasione possederunt
eos, suo tempore Judaei, et suo tempore haeretici. Habendo potestatem
occidendi, et de civitate in civitatem persequendi eos. Possidebit ergo
eos domus Jacob, id est servorum Dei universitas, possessione condigna,
non ut eis utantur, sed ut illi confundantur et ad judicium oris eorum
igni perpetuo tradantur. Hoc est enim quod ait: Et erit domus Jacob
ignis, et domus Joseph flamma, et domus Esau stipula, quae nimirum valde
congrua confirmatio est. Nam quia ignis flammam generat, Jacob qui
generavit ignis, et Joseph qui ab illo generatus est, flamma dicitur;
ipse autem Esau, qui in terra radicatus est, secundum infimam partem
benedictionis, dicente patre, in pinguedine terrae, et in rore coeli
desuper erit benedictio tua (Gen. XXVII), stipulae comparatur, cujus
viror omnis pertransiit, et species emarcuit, et ad nihil utilis est
nisi ut tradatur igni. Sicut omnes sancti veteris testamenti recte
dicantur ignis, et omnes sancti novi testamenti, ex quo venit Christus
cujus figuram Joseph tenuit, recte vocentur flamma: nam persecutores
eorum, similes Esau erunt stipula, et succendentur in eis, et devorabunt
eos, et non erunt reliquiae domus Esau, quia Dominus locutus est. Ob
magnum sententiae firmamentum ita conclusit, quia Dominus locutus est,
ut subaudias, cujus locutio vel sermo veritas est, et quod loquitur
infectum esse non potest, quemadmodum ait ipse, futurum praenuntians
judicium: Coelum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt
(Matth. XXIV). Sequitur. Et haereditabunt hi, qui ad austrum montem
Esau, et qui in campestribus Philistiim, et possidebunt regionem
Ephraim, et regionem Samariae, et Benjamin possidebit Galaad; et
transmigratio exercitus hujus filiorum Israel omnia Chananaeorum usque
ad Sareptham; et transmigratio exercitus hujus Hierusalem, quae in
Bosphoro est, et possidebit civitates Austri. Et ascendent salvatores in
montem Sion, judicare montem Esau, et erit Domino regnum. Cuncta haec
juxta litteram adimpleta esse, nulla testatur historia, videlicet quod
carnalis Israel, sive Judaeus post hanc prophetiam possederit montem
Esau; sed nec vel istud vel caetera quae sequuntur tanta esse potuerunt
(si tamen unquam acciderunt) ut dignatus fuerit Spiritus sanctus ea
praenuntiando, propheticam implere tubam toto orbe audiendam. Maxime de
eo quod ait, et transmigratio exercitus hujus filiorum Israel possidebit
omnia Chananaeorum usque Sareptham, si simplicem sequamur litteram stare
non potest, quia videlicet certum est quod nunquam acciderit neque
accidere debuerit, ut captivitas decem tribuum quae tunc imminebat, qua
in Assyrios transmigraverunt, revocaretur, et omnia Chananaeorum
possideret. Neque enim contrarius sibi esse poterat Spiritus
propheticus, ut in isto promitteret quod in alio denegasset, scilicet in
Osee dicendo: Voca nomen ejus absque misericordia, quia non addam ultra
misereri domui Israel, sed oblivione obliviscar eorum, et domui Juda
miserebor (Ose. I), id est filios Juda de Babylonica captivitate post
annos septuaginta revocabo. Sed nec transmigrationem Hierusalem in
Bosphoro usquam fuisse legimus, quae regio est maris septentrionalis, ut
secundum litteram, et transmigratio Hierusalem, quae in Bosphoro est,
possidebit civitates Austri. Cuncta ergo, quia spiritualia sunt,
spiritualiter examinantes, promissionum istarum primo numerum
consideremus, quia septem sunt. Prima est, et haereditabunt hi qui ad
austrum montem Esau; secunda, et qui in campestribus Philistiim; tertia,
et possidebunt regionem Ephraim, et regionem Samariae, quarta, et
Benjamin possidebit Galaad; quinta, et transmigratio exercitus hujus
filiorum Israel omnia Chananaeorum usque ad Sareptham; sexta, et
transmigratio Hierusalem, quae in Bosphoro est, possidebit civitates
Austri; septima, et ascendent salvatores in montem Sion, judicare montem
Esau. Istae septem salutares atque consolatoriae promissiones laudem
Domini complent, dicendo: Et erit Domino regnum. Erant autem superius
totidem, id est septem dies miseriarum, conscriptae adversus hunc
saepedictum persecutorem fratris Edom, ubi praemisso, et non despicies
in die fratris tui, subjuncta est septiformis descripto diei ejus,
dicendo: In die peregrinationis ejus, in die perditionis, in die
angustiae. in die ruinae, in die vastitatis, in die tribulationis ejus,
quia videlicet descriptio diei taliter completa est, quoniam juxta est
dies Domini. Igitur quemadmodum illic in septenaria repetitione diei, id
est temporis quo sancti in hoc mundo peregrinantur, universitatem
intelligimus malorum quae patiuntur, ita et hic in septem istis
promissionibus universitatem perpendimus consolationum, quibus a Domino
inter omnes vel post omnes pressuras consolantur. Et istae promissiones
sunt adversus eumdem Edom, id est Judaicum populum, interfectorem
fratris, scilicet Domini et sanctorum prophetarum. Ille namque propter
causas multiplices quamvis consimiles, dicitur hic, et Esau, et
Philistiim, et Ephraim, sive Samaria, et Galaad, et Chanaan. Ipsi autem
sancti similiter, propter causas multiplices, id est gratiarum
divisiones, et habitare ad austrum dicuntur, et esse in campestribus, et
nominantur Benjamin, et exercitus filiorum Israel, et Hierusalem cujus
transmigratio sit Bosphoro, et salvatores, quibus pro re nomen suum
communicet Jesus Christus, summus et unicus Salvator. Dicamus ergo, et
haereditabit, inquit, qui ad austrum montem Esau verus Jacob, id est
supplantator Judaici populi, qui dicitur Edom sive Esau, ad austrum,
quem sancti Spiritus gratiam intelligimus, habitat. Ille autem in monte
se subrigit, dum justitiam suam volens statuere justitiae Dei non est
subjectus (Rom. X), secundum similitudinem germanorum illorum, quorum
alter, videlicet Jacob, domi cum Rebecca matre habitabat, quae sancti
Spiritus gratiam significat; alter vero, scilicet Esau, in montibus et
saltibus se exercebat, vir gnarus venandi, et homo agricola (Gen. XXV).
Quomodo ille cum matre habitans, benedictionem haereditavit et
primogenita fratris, ita Christi discipuli sancti Spiritus securi
gratiam, haereditaverunt ablatum Judaeis regnum Dei, ut facerent fructus
ejus (Matth. XXI), sicut in Evangelio praedixit eis ipse Dominus.
Proinde ad austrum habitare dicuntur, id est ad meridiem, per quem
sapientiae clara lux intelligitur. Sequitur: Et qui in campestribus
Philistiim, subauditur, haereditabunt. Ipsi qui in nomine Esau
denotantur, ut in monte superbiae sunt, volendo justitiam suam statuere
(Rom. X), sicut jam diximus, recte et Philistiim dicuntur pro eo quod a
gratia exciderunt, dum ex operibus legis et sine fide Christi sese
justificari arbitrantur. Philistiim namque potione cadentes
interpretantur. Dominus enim miscuit illis, videlicet Judaeis, spiritum
vertiginis (Isai. XIX), dando illis, ut Apostolus meminit, spiritum
compunctionis, oculos ut non videant, et aures ut non audiant (Rom. XI),
et facta est mensa eorum coram ipsis in laqueum, et in retributionem, et
in scandalum (Psal. LXVIII).
|
|