CAPUT XXVI. Quod haec pauca de multis sufficiant ad experiendum quia vas electionis magna intellectus gratia completum fuerit, et quod licet prophetas et apostolos idem Spiritus docuerit, nonnihil tamen intersit.

Non praesentis erat propositi, totos hujus tantae tamque divinae Epistolae thesauros perscrutari, sed illud ex qualitate ejus experiri; quia vere Apostolus iste vas est electionis, et vere Spiritus sanctus in eo vel super eum sapientiae jucunditatem, et intellectus de quo loquebamur exsultationem thesaurizavit. Illud tamen non praetereundum, cum idem prophetas atque apostolos Spiritus intelligentiae docuerit (pariter namque hi atque illi, non ab homine, neque per hominem, sed, Spiritu sancto illuminante, sunt docti) multum tamen interest inter hos atque illos, non quidem sensuum qualitate, sed dictionis sive sermonis. Nam de illis veraciter dictum sit: Tenebrosa aqua in nubibus aeris (Psal. XVII), quia obscure scripserunt, et scripta sua quasi sub signaculo clauserunt, sicut uni eorum dictum est: Liga testimonium, signa legem in discipulis meis (Isa. VIII). Istis autem Veritas dicit: Vos estis lux mundi (Matth. V). Quomodo enim lux mundi, nisi illuminando ut cognosceret mundus ea quae obscura erant, id est clausa in lege et in prophetis? Quamvis enim subjunxit: Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona nihilominus tamen propter lumen doctrinae dixit: Vos estis lux mundi; etc.: Neque ascendunt lucernam, et ponunt eam sub modio, sed super candelabrum, ut luceat omnibus qui in domo sunt. Nam et cum dixisset: Sic luceat lux vestra coram hominibus ut videant opera vestra bona, et glorificent Patrem vestrum, qui in coelis est, continuo subjunxit. Nolite putare quod venerim solvere legem aut prophetas. Non veni solvere sed adimplere (ibid.). Quomodo adimpleverit, unde scimus nisi ex istis quibus dixit, vos estis lux mundi? Nam haec potior pars luminis, et hic melior effectus hujusce lucis, quo illuminatur tenebrosa aqua, quae erat in nubibus aeris, id est occulta scientia, quae erat in lege et prophetis. Hoc omnes faciunt isti, quibus dixit, vos estis lux mundi, et hic exempli gratia, Paulus apostolus cum in praescripta actione dicit: Nunquid Israel non cognovit? Primus Moyses dicit: Ego ad aemulationem vos adducam in non gentem, in gentem insipientem, in iram vos mittam (Rom. X). Haec enim cum dicit, pene totum Deuteronomii canticum luce sua demonstrat, quid Christus veniendo adimpleverit, ubi sic scriptum est: Et ego provocabo eos; in eo qui non est populus, et in gente stulta irritabo illos. Ignis succensus est in furore meo, et ardebit usque ad inferni novissima (Deut. XXXII). Et continuo sequitur: Esaias audet, et dicit: Inventus sum a non quaerentibus me, palam apparui his, qui me non interrogabant. Ad Israel autem. Tota die expandi manus meas ad populum non credentem, et contradicentem mihi (Rom. X). Et haec utique dicendo amplum prophetiae locum illustrat, et ostendit quid propheta deploraverit: Ipsi autem, inquiens, ad iracundiam provocaverunt, et afflixerunt Spiritum sancti ejus, usque ad id, quod ait, civitas sancta tua deserta facta est, Sion, facta est Hierusalem desolata, domus sanctificationis nostrae, et gloriae nostrae, ubi laudaverunt te patres nostri, facta est in exustionem ignis, et omnia desiderabilia nostra versa sunt in ruinas (Isa. LXIII, LXIV). Hoc igitur non modicum interest, quod illi quidem intellexerunt; hi autem sacramentum magnum pietatis et intellexerunt et illorum intellectum aperuerunt. Illi, inquam, intellexerunt, non etiam annuntiaverunt, hi autem annuntiaverunt opera Dei, et facta ejus intellexerunt (Psal. LXIII).