CAPUT L. Cur, cum omnia volatilia aquae produxerunt, non etiam sub aquis vivere possunt.

Quaeri nunc potest cur, cum omnia volatilia aquae produxerint, non etiam sub aquis natalibus eadem vivere possint? Nam sunt quidem quae dicantur aves marinae, ut fulicae, sive parva quidem sed nobilis alcyone, quae nidificare dicitur in littoribus, patientia maris exspectante, intantum, ut per bis septem dies, donec pullos educat, nullatenus moveatur vel perturbetur fida tranquillitas. Sed haec vel caetera cum de aquis producta sint, non etiam ab aquis vivere possunt. Cur ergo natura illis quasi a materno utero tam diversa succedit? Cur illic vitam retinere non possunt, unde vitam sumpserunt? Et quidem quaestio haec difficilius solvitur, si aquarum nomine unius tantum elementi gurgites accipimus. Nunc autem et aer aqua potest recte dici, quippe qui ex aqua vel per aquam consistit. Unde dicitur in Epistola Petri apostoli: Latet enim eos hoc volentes quod coeli erant prius et terra de aqua, et per aquam consistens Dei verbo (II Petr. III). Alia editio sic habet: Coeli erant olim de aqua, et per aquam constituti, significat autem aerem istum humidum atque turbidum: Hunc ergo coelum appellare Scriptura consuevit. Unde scriptum est: Milvus in coelo cognovit tempus suum (Jer. VIII), Potest itaque et aer simul cum aquarum elemento intelligi. Sed contra forte dicitur: Potest hoc sensu et sic dici: Producant aquae reptilia animae viventis et volatilia, atque jumenta sive bestias. Nam et terra ut praedictum est, de aqua et per aquam consistit. De aqua videlicet, quia dixit Deus: Congregentur aquae in unum locum, et appareat arida. Et factum est ita. Per aquam vero, quia divina dispositione venis aquarum tota intrinsecus plena est, sicut corpus animantis redundat venis sanguinis, ne videlicet ariditate deficeret, si aquarum irrigatio cessaret. Ad haec, inquam, postquam Deus aridam apparere jussit, eamque terram appellavit, non licet illam aquae nomine signari. At vero aeris nomen eadem auctoritate non est positum, sed ab hominibus dictus est aer ab altitudine; [a][sbigv][r][oh] namque Graece, sursum tollo dicitur Latine. Per hunc feruntur aquarum globi mari exhalante subvecti, ne putes hanc partem nomine firmamenti signatam, cum firmamentum dividat aquas ab aquis, per hunc autem aerem palam fit densa aquarum volumina ferri, ut nubes pene flumina sint. Cum ergo dicitur: producant aquae, licet aerem quoque simul intelligi, quia videlicet, cum ascendentes aquae per aeris spatia, vi frigoris vertantur in nives, eadem facultate per virtutem praecepti potuerunt verti in aves. Itaque et de aquis productae sunt, et 20 tamen sub aquis vivere non possunt, quia forte nequaquam sub densis fluctibus vitam sumpserunt, sed de rarioris et per nubeculas volantis aquae globis volantium avium corpuscula facta sunt. Verum quocunque modo produxerint, illud constat, quia produxerunt aquae reptilia animae viventis et volatilia super terram sub firmamento coeli, naturae suae terminis ab eo, cujus praeceptum, quod semel posuit, non praeteribit (Psal. CXLVIII), triformiter ibi definitis. Nam sequitur: