CAPUT III. Item de eodem dicto contra haereticos, quia non sequitur Spiritum sanctum non procedere a Filio propter id quod ait:

“Qui a Patre procedit,”

imo sequitur Spiritum sanctum Deum esse, qui a divinitate procedit.

Ergo, quoniam procedente Spiritu sancto dixit,

“quem ego mittam vobis a Patre,”

et meo non addidit; itemque:

“Qui a Patre procedit,”

et meo non apposuit; sic tuta et provida fides recte intelligit, a Patre, ac si dixisset a divinitate, quae scilicet divinitas una Patris et Filii substantia est. Requiratur nunc intentio vel causa propter quam dixerit hic ille testis fidelis, quia Spiritus sanctus a Patre procedit, et tunc sic sonabit, sic audietur dictum istud ei,

“qui habet aures audiendi,”

ut vere vox firmamenti, vere sonus sublimis Dei. Quaenam intentio vel causa est, nisi ipsa propter quam natus est, et in hunc mundum venit, scilicet in testimonium perhibere veritati? Sic enim dixit:

“Ego in hoc natus sum, et ad hoc veni in mundum, ut testimonium perhibeam veritati (Joan. XVIII).”

Cujus videlicet testificandae veritatis quae summa est, nisi quod sit unus verus Deus Pater, et Filius et Spiritus sanctus? Nimirum ad testimonium hujus veritatis magnifice pertinet illud, quod idem Filius Dei et de semetipso dixit:

“Ego enim ex Deo processi (Joan. VIII);”

et de Spiritu sancto testificatus est,

“qui a Patre procedit (Joan. XV).”

Quid enim, o haeretici Ariani, qui dixistis quia Spiritus sanctus creatura est, et vos, o Macedoniani, qui dixistis quia Spiritus sanctus Deus non est? quid, inquam, o insensati! quid aliud quam Deus ex Deo processit aut procedit?

“quod natum est ex carne, caro est; et quod natum est ex spiritu, spiritus est (Joan. III).”

Sic procul dubio quod processit et quod procedit ex Deo, Deus est. Processit autem ex Deo Filius, procedit Spiritus sanctus. Ergo Deus est Dei Filius, ergo Deus est Spiritus sanctus. Ecce quam breve dictum, quam magnum sonat testimonium! Breve dictum est, ergo ex Deo processit, et magnum perhibet testimonium veritati, quod Filius Dei Deus sit. Breve dictum est,

“qui a Patre procedit,”

et magnum perhibet testimonium veritati, quod Spiritus sanctus Deus sit. Magna haec vox, ut supra dictum est, firmamenti, magnus hic sonus sublimis Dei, super serpentem antiquum detonans, qui victus est et de coelo projectus est in terram (Apoc. XII), et super aquam doctrinae nequam, quam misit ex ore suo tanquam flumen post mulierem, id est Ecclesiam, ut faceret eam trahi a flumine, et hac voce confortata terra, adjuvit mulierem, aperiens os suum et absorbens illud flumen, convenientibus, scilicet Patribus de toto orbe terrarum, tanta cum oris apertione, ut per testimonia Scripturarum annihilarent blasphemias haereticorum, quorum deterrimi fuerunt Ariani et post illos Macedoniani, qui dixerunt creaturam esse Dei Filium, creaturam et non Deum esse Spiritum sanctum