CAPUT 16

“Propterea, inquit, persequebantur eum Judaei, quia haec faciebat in Sabbato.”

Revera satis faciles ad malum, satis et nimium veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem (Psal. XIII). Attamen cur ista tam saepe faciebat Dominus in Sabbatis? Nunquid ut provocaret eos, hanc illis dabat offensionem? Nunquid quia mortem suam fore sciebat utilem, idcirco provocabat eos ad effundendum suum sanguinem? Absit! Sed ipse lucerna erat, et idcirco ut luceret in tenebris, in mundum venerat. Constat vero quia sicut ipse ait:

“Nemo accendit lucernam et in abscondito ponit, sed super candelabrum, ut omnes qui in domo sunt, vel ingrediuntur domum, lumen videant (Matth. V).”

Bene ergo in oculis omnium lucem operum suorum propalare debebat, bene in synagogis et in templo, quo omnes Judaei conveniebant, operari et docere illum decebat. At illi non qualicunque die, sed Sabbatis, neomeniis, aliisque festivitatibus, celebres conventus agebant. Oportebat ergo ut Sabbatis quando domus plena erat, id est templum vel synagoga, quando ingrediebantur omnes feriati, ad quos lucerna haec missa fuerat. Oportebat, inquam, ut tunc super candelabrum suum stans, operaretur opus suae claritatis ut expanderet lumen corporaliter inhiantis [inhabitantis] in se plenitudinis divinitatis (Col. II), ut oculi simplices in lumine ejus gauderent, et oculi nequam excusationem de peccato non haberent (Joan. XV). Haec enim lucerna nullum oculum ob sui praesentiam nequam esse faciebat, sed tantum a simplici oculo distinguebat, quemadmodum tu, quilibet bonus artifex, per ostensionem artis tuae neminem invidum esse facis, sed tantum ab effectis deprehendis et discernis, quis invidus, quis erga te benevolus sit. Cum igitur in praesentia lucis, oculi nequam totum corpus tenebrosum haberent (Matth. VI), adeo ut lucem in tenebris lucentem non modo non comprehendere, sed etiam exstinguere vellent, persequebantur enim illum Judaei, propterea quia haec faciebat in Sabbato, dicit eis:

“Pater meus usque modo operatur et ego operor.”

Brevis sententia, mirabilis causa, quia et persecutores suos in jus vocabat, et nos benevolos sibi, sicut lucerna fulgoris illuminat. Benevolos namque sibi nos bonis operibus effecit, quorum unum illud, quod nunc languidum sanavit, ad captandum benevolentiam pertinuit. Nam quod ait:

“Pater meus usque modo operatur, et ego operor,”

nostri oratoris pro nobis perorantis, sapientiae Dei narratiuncula est, verbis lucida et brevis, sensu magna et mirabilis, cujus partem illam quae est

“et ego operor,”

toto sequenti sermone argumentosa veritas ob confirmationem nostrae fidei constanter et veraciter defendit. Audite, Judaei, audite legem aequitatis, postulat homo iste quem vos persequimini, quem vos ob hujusmodi causam interficere quaeritis, qua senatum orbis terrae benevolum sibimet effecit. Die Sabbati reprehensus de opere qualicunque non se de qualitate operis quamlibet [quamvis] laudandi defendit, sed dejure suo secundum natales suos causam legitimam constituens, vestrum, imo totius orbis publicum auditorium non subterfugit. Vos omnes ex Abraham nati, et omnes post Abraham estis; hic autem ex Abraham quidem natus est, sed et ante Abraham est, et non sic operatur in Sabbatis, ut vos, cum bovem vel asinum adaquatis, nonnihil negligentes in hoc Sabbatum, id est, requiem ancillae vel advenae vestri vestrum pecus solventis et adaquantis, et idcirco non vult sub aequali vobiscum lege teneri (Matth. XII). Habetis legent, estis quidem legisperiti; habetis judices, si vere utique justitiam loqui et recta judicare velint (Psal. LVII).

“Pater meus, inquit, usque modo operatur.”

Non indicat nunc primum quis vel ubi Pater suus sit, sed hac re jamdudum vobis intimata, maxime per testimonium Joannis id quod sequitur,

“et ego operor,”

defendere intendit. Et illud plane concedere oportet. Nec enim negare potestis quin ille talis Pater ejus, qualem jamdudum audistis,

“usque modo operetur.”

Nonne ille usque modo in Sabbatis vestris fecit

“solem suum oriri super bonos et malos, et pluit super justos et injustos?”

(Matth. V.) Nonne, cunctis diebus nullis festivitatibus exceptis, occidit et vivere facit (I Reg. II)? percutit et sanat, et quacunque die apprehenderit hominem dignum morte, quacunque die peccator in manus ejus inciderit, non est Sabbatum quod illum de manu ejus eruere possit (Num. XIII). Nam ut hoc taceam quod a substituendis animalium fetibus vel nutriendis terrae fructibus, non magis Sabbato quiescit, quam prima vel secunda Sabbati. An putatis quod vos, dum in Sabbatis vestris onera peccati per portas vestras (Jer. XVII), id est, per sensus vestros infertis, qui utique cum sint portae et fenestrae corporis, ingredietur mors per ipsos usque ad interiora ventris, cum, inquam, ejusmodi onera portatis et longis iniquitatis funiculis trahitis (Isa. V), putatis dum vos ista facitis in Sabbatis, et dum in Sabbato homicidium adversum me pertractatis, quod Pater meus tunc interim otiosus sedeat (Psal. LXVIII), quia Sabbatum et non vos de libro suo deleat; imo peccatum vestrum

“stylo ferreo in ungue adamantino (Jer. XVII)”

scribat forti opere et profunda Scriptura quam in sempiternum nemo deleat? Palam ergo est, quia

“Pater meus usque modo operatur,”

et quod non ita requieverit die septimo ab omni opere, ut cuncta quae creavit desinat magis Sabbato quam alia die gubernare? Defendam itaque meipsum, dicens:

“Et ego operor;”

si adversamini, vera ratio, rationalis veritas vinculo suo conatus vestros alligabit. Vos enim a Joanne, quem consulendum esse judicastis, quasi propositum, audistis quod Deus Pater meus sit, vos a me assumptum refellere non potestis, quin ille Pater meus operetur usque modo in die Sabbati. Concludo ergo, dicens: Igitur

“et ego operor.”

Quid enim? num ita vos insanire audebitis, ut odio vel despectu Filii Patrem quoque condemnetis et persequamini, quia non vacat ab operibus vitae vestrae necessariis vel a regimine totius mundi in die Sabbati? Rursus legaliter astruere non poteritis quod Filius minus liber Patre suo sit, quod Filius Patre suo minus legitimus etiam Sabbati Dominus sit. Quis enim filius legitime natus patri suo natura vel conditione postponitur? Nunquid Pater alterius vel diversae substantiae quam ejusdem, cujus et ipse est, Filium generare potuit? Facere quidem aliud potest quam id quod ipse est, sicut vestrum quidlibet dum pingit vel plasmat, aliud profecto quam quod ipse est facit; sed dum generat, profecto aliud quam id quod ipse est, generare natura non concedit. Me autem solum Pater non fecit, sed genuit; sicut vobis idem Joannes qui supra dixit:

“Unigenitus qui est in sinu Patris ipse enarravit (Joan. I).”

Ille unigenitum Dei me esse perhibuit. Igitur et ego operor in Sabbato, quoniam minus liber, minus legitimus non sum Patre meo.

“Propterea ergo, inquit, magis quaerebant illum Judaei interficere, quia non solum solvebat Sabbatum, sed et Patrem suum dicebat Deum, aequalem se faciens Deo,”

videlicet dicendo:

“Pater meus usque modo operatur,”

aequalem se facit scilicet subjungendo:

“Et ego operor.”