CAPUT 10

“Et cum darent illa animalia gloriam, et honorem, et benedictionem sedenti super thronum, viventi in saecula saeculorum, procidebant viginti quatuor seniores ante sedentem in throno, et adorabant viventem in saecula saeculorum, et mittebant coronas suas ante thronum, dicentes: Dignus es, Domine Deus noster, accipere gloriam, et honorem, et virtutem, quia tu creasti omnia, et propter voluntatem tuam erant, et creata sunt.”

Divinae majestatis omnipotentiae atque bonitatis Dei admirationem magnifice haec animalia auxerunt, dando gloriam, et honorem, et benedictionem eidem sedenti super thronum, viventi in saecula saeculorum. Ecce haec est admiratio illa qua longe ante attonitus in spiritu Psalmista dicebat:

“Domine, Dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in universa terra!”

(Psal. VIII.) Et continuo quid admiraretur aperiens,

“quoniam, inquit, elevata est magnificentia tua super coelos (ibid.).”

Quartam istorum animalium faciem, scilicet ascensionem Domini, hoc versiculo per anticipationem declamavit. Nam postmodum quatuor facies per ordinem breviter annotavit, dicendo:

“Quid est homo, quod memor es ejus, aut filius hominis quoniam visitas eum? (Psal. VIII.)”

Haec enim est facies prima, facies hominis, scilicet incarnatio Verbi Dei, qua caro factum est, et Filius hominis:

“Minuisti eum paulo minus ab angelis (ibid.).”

Haec est secunda facies, facies vituli, scilicet passio ejusdem Domini, in qua sic minoratus est ab angelis, ut pateretur et moreretur, cum sancti angeli neque mortales, neque passibiles sint. Unde cum anxium duceret agonem,

“apparuit illi Angelus de coelo confortans eum (Luc. XXII),”

quasi major minorem, id est, impassibilis patientem, non mortalis morientem:

“Gloria et honore coronasti eum (Psal. VIII).”

Haec est facies tertia, facies leonis, scilicet resurrectio ejusdem Domini, in qua propter passionem mortis spoliato inferno victor coronatus est gloria immortalitatis et honore incorruptionis.

“Et constituisti eum super opera manuum tuarum (ibid.).”

Haec est facies quarta, facies aquilae volantis, scilicet ascensio ejusdem Domini, qua illuc caro ascendit, unde carnem susceptura divinitas descendit, et sedet a dextris Dei. His dictis iterum pro magnitudine rerum repetit in fine admirans et exclamans idipsum quod in exordio dixerat:

“Domine, Dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in universa terra!”

Quomodo haec super omnia opera Domini admirationem fecerunt, huic priusquam fierent in spiritu praevidenti, sic universae terrae haec prae caeteris operibus Domini Dei cum fierent, et ex quo facta sunt, maxime admiranda sunt, praedicantibus apostolis, praedicantibus et scribentibus quatuor earumdem facierum animalibus, id est evangelistis. Cum, inquit, darent illa animalia gloriam, et honorem, et benedictionem sedenti super thronum, viventi in saecula saeculorum. Ei qui sedet super thronum, gloriam dictis gratiosis, honorem vero damus factis officiosis. Glorificamus eum, dum bonitatem ejus digne et laudabiliter praedicamus: honorificamus eum, dum corda et corpora nostra sancte vivendo vasa honoris et habitacula munda sancto ejus Spiritui praeparamus. Verum et sic glorificare, et sic honorificare Deum, non ex nobis habemus, sed ex dono ipsius, quemadmodum dicit et Apostolus:

“Habemus thesaurum istum in vasis fictilibus, ut sublimitas sit virtutis Dei in nobis, et non ex nobis (II Cor. IV).”

Item:

“Non quod sufficientes simus cogitare aliquid a nobis, quasi ex nobis; sed sufficientia nostra ex Deo est (II Cor. III).”

Addimus ergo tertium, dare scilicet benedictionem, id est, gratiarum actionem ei qui nos idoneos fecit, ut ipsum glorificare possimus factis nostris, dicimusque cum eodem Apostolo in eadem Epistola sic:

“Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, Pater misericordiarum, et Deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra (II Cor. I).”

Sic fecerunt animalia haec primitias gloriae et honoris habentia. Glorificaverunt Deum praedicando sapientiae et scientiae sermone, et ore facundo; honorificaverunt Deum, non suam, sed Dei voluntatem faciendo, carnemque suam pro honore Dei cum vitiis et concupiscentiis crucifigendo (Galat. V); benedixerunt Deum, totum quod ad gloriam ejus dicere, totum quod ad honorem ejus facere poterant, non sibi, sed illi attribuendo, qui sancto Spiritu misso de coelo sic docuit eos simplices et idiotas, ut scirent et possent ad gloriam ejus loqui, sic animavit catenus infirmos, ut possent ad honorem ejus non solum vivere, sed etiam mori. Haec tria illi dederunt

“sedenti super thronum, viventi in saecula saeculorum,”

magnam suae inopiae refocillationem, magnam exinde haurientes sanctae spei recreationem, quod dum glorificantes, honorificantes atque benedicentes Deum, persecutionem patiuntur et occiduntur, superstitem relinquunt illum sedentem super thronum, qui vivit in saecula saeculorum, quique eo ipso quod superstes est, et vivit in saecula saeculorum, curare potest post ipsos de mortibus eorum, et requirere sanguinem eorum. Haec illis dantibus,

“procidebant, ait, viginti quatuor seniores ante sedentem in throno, et adorabant viventem in saecula saeculorum.”

Summa causa totius, pro qua sedens ille et vivens a nobis adorari dignatur, gratia et misericordia est quam in Christo, vel per Christum nobis est operatus. Nam adorari pro bonis temporalibus non adeo gratum habet, quomodo adorabat illum carnalis ille Israel, qui in eo quod dicebatur illi:

“Et dabo tibi terram fluentem lac et mel (Exod. XIII; Deut. VI; Levit. XX),”

et in caeteris hujusmodi dictis non nisi terrenas intelligebant vel attendebant promissiones. Caeterum sancti et perfecti patres, et Moyses, et quotquot erant tales Spiritum Dei habentes, propter futuram istam Christi gratiam, Deum adorabant, et idcirco adorando, sive sacrificando animalia haec, sive facies istas, de quibus loquimur, sicut jam supra dictum est, figurabant. Cum ergo darent illa animalia gloriam et honorem, et benedictionem,

“procidebant viginti quatuor seniores et adorabant,”

quia videlicet ubi sacramenta illa saepe dicta in Christo celebrata, et per evangelicos praecones mundo praedicata sunt, ex eo

“in nomine ejus flectitur omne genu, coelestium, terrestrium, et infernorum (Philip. II),”

et inter haec omnia illi maxime qui pro regno ejus laboraverunt; quorum, ut supra jam dictum est, et in Veteri Testamento ante regnum David praecipui sunt duodecim judices Israel (Judic. III), et in Novo Testamento, jam regnante Christo, super sedem David duodecim apostoli judicaturi duodecim tribus Israel (Matth. XIX).

“Adorantes autem mittebant, inquit, coronas suas ante thronum.”

Qui in regno, vel pro regno Dei laboraverunt, digne in conspectu regnantis et sedentis coronati sunt. Verum isti considerantes, quia non suis meritis, sed gratia praevenientis et subsequentis misericordiae, coronas assecuti sunt; et perpendentes quia is propter quem et per quem omnia, qui multos filios in gloriam adduxerat, auctor salutis eorum per passionem consummatus est: Nonne ipsi suam dignitatem parvifaciunt, et totum quod meruerunt cum humili reverentia illi attribuunt?

“Mittunt ergo ante thronum coronas suas,”

id est, quidquid virtutis, quidquid habent dignitatis. Deo cum gratiarum actione offerunt dicentes:

“Dignus es, Domine Deus noster, accipere gloriam et honorem et virtutem, quia tu creasti omnia, et propter voluntatem tuam erant et creata sunt.”

Comparetur dignitas quorumlibet sanctorum vel justorum, comparentur dignitates vel merita seniorum, dignitati vel operi sive merito hujus Antiqui dierum, dignitates vel merita illorum, quid sunt? Ille enim creavit omnia, et propter voluntatem ejus erant et creata sunt, id est, nullius consilio vel merito, sed sola voluntate ejus erant et creata sunt.

“Creasti omnia,”

dixit; et iterum,

“erant et creata sunt.”

Non superflue creationis verbum repetivit, sed duas creaturae rationalis creationes intelligi voluit, quarum posterior quidem, sed utilior illa est, qua sumus in Christo per Sipiritum sanctum recreati, de qua Psalmista:

“Emittes, inquit, spiritum tuum, et creabuntur (Psal. CIII).”

Prior autem est illa in Genesi:

“Et creavit Deus hominem ad imaginem suam, ad imaginem Dei creavit illum, masculum et feminam creavit eos (Gen. I).”

De ista creatione qua per Spiritum sanctum recreati sumus, de qua dicit et Apostolus:

“Ipsius enim sumus factura, creati in Christo Jesu in operibus bonis, quae praeparavit Deus, ut in illis ambulemus (Ephes. II);”

de ista, inquam, creatione primum dixit: Quia tu creasti omnia, id est omnes homines, sive omnium creaturarum genera, quemadmodum et in Apostolo habemus,

“quia in ipso complacuit omnem plenitudinem habitare, et per eum reconciliari omnia (Colos. I).”

Porro de priore creatione addidit, et propter voluntatem tuam erant et creata sunt. Parum erat dixisse, erant, nisi addidisset, et creata sunt, id est, initium existendi acceperunt propter voluntatem tuam. Quis ergo seniorum istorum sapientum tantam dignitatem considerans judicet sese esse dignum? Sic ab oculis eorum respectu dignitatis illius, omnes suae dignitates disparent, quomodo in praesentia solis super terram omnes stellae teguntur et non parent.

“Tu ergo, inquit, Domine Deus noster, tu solus dignus es accipere gloriam, honorem, et virtutem.”

Gloriam videlicet, quia de nihilo a te creata sunt; honorem, quia propter voluntatem tuam per generationum successiones erant; virtutem, quia per spiritum tuum secunda creatione creata sunt. Ergo

“non nobis, Domine, non nobis, sed nomini tuo da gloriam (Psal. CXIII).”