|
Ad verum nisi vero non pervenitur, a vero deflectit nusquam, qui a
Spiritu Dei regitur, qui non nisi ad se, qui summa et prima veritas est,
hominem ducit, et eum qui Ruperti fidem ab erroribus vindicandam
suscepit, plurimum juvat, qui non ex proprio sensu, sed ex dono
coelesti, sacrae Scripturae intelligentiam obtinuerit Rupertus. Non ergo
donum istud coeleste silebo, quod de Ruperto testantur quotquot de
Ruperto scripserunt.
Reinerus, monasterii Sancti Laurentii, in quo Rupertus a teneris
educatus est, monachus, donum illud Ruperto superne infusum prae
caeteris sic commendat, in libro De viris illustribus illius coenobii:
|
“Aperuit illi sensum Sapientia Dei, ut intelligeret Scripturas, ut
tractaret de illis summa facilitate, summa utilitate.”
|
|
Et aliquanto post:
|
“Cui mos erat tam laudabilis, ut si quando minorem sibi adesse gratiam
sentiret, humi ante Dominum sese adjiceret crucifixum, et a Sancto et
Vero, qui habet clavem David, quae aperit, et nemo claudit, claudit, et
nemo aperit, peteret quod clausum erat aperiri. Humiliter quaerenti,
fideliter pulsanti, mox aperiebatur, dum luce intellectui superinfusa
mirabili modo audiret quid loqueretur in ipso Dominus Deus: adeo enim se
diligentem ditaverat, adeo thesaurum pectoris ejus repleverat, ut duo
insimul, aut tres vix possent excipere scriptores quae dictabat.
Aspexerat aliquando in visu noctis Sapientiam Dei, Verbum Dei se
deosculans; cujus scilicet totum existeret corpus quasi de auro formatum
purissimo, a quo et fistulae prominebant undique complures, quae vivas
cum impetu in illum aquas profundebant.”
|
|
His Reinerus Ruperti gratiam prosequitur.
Ne autem suo adulatum coenobitae Reinerum suspiceris, quibus illius
donum doctissimus Joannes Coclaeus celebret, ex epistola ad Henricum
abbatem Tuitiensem, accipe:
|
“Talis ac tantus est auctor ille Rupertus,”
|
|
cujus opera multo studio edi curabat,
|
“ut lectorem non modo erudiat scientia, sacrisque in litteris
exercitatum reddat, ac scribam doctum in regno coelorum faciat, verum
etiam ad pietatem accendat, ad sanctitatem vitae praeparet, ad divinum
amorem inflammet: humiliter sapere, Ecclesiae consentire, praelatos
revereri doceat; decus profecto Germaniae, doctor vere solidus,
praeclarus ecclesiasticus, qui cum veteribus quoque, tum Graecis, tum
Latinis, in sacrarum litterarum explanatione haud immerito comparari
posset. Quis enim ex omnibus aut diligentius, aut luculentius uberiusque
scripsit in Evangelium Apocalypsimque Joannis? Quis sic verba omnia
expendit? Quis sic omnia Scripturis declarat ac munit? Praeclara quidem
exstant monumenta Chrysostomi, Cyrilli, Augustini in Evangelium Joannis;
verum tamen multa post eos, divina illuminatione adjutus, reperiit scitu
digna Rupertus noster (quia Germanus). Is in Apocalypsim omnes omnium
commentarios longe superavit.”
|
|
Trithemius suae patriae ordinique suo, sed et suo muneri defuisset, si
inter ecclesiasticos scriptores suum nostrumque Rupertum, dono illo
singulari inter caeteros praedivitem non exhibuisset. Unde in libro De
scriptoribus ecclesiasticis de Ruperto haec scribit:
|
“Rupertus abbas Tuitiensis coenobii, juxta Coloniam Agrippinam, ordinis
S. Benedicti, natione Teutonicus, vir in divinis Scripturis, Spiritu
sancto per visionem illustrante, doctissimus, et saecularium litterarum
non ignarus; monachus S. Laurentii Trajectensis, propter incredibilem
eruditionem suam a Friderico Coloniensi archiepiscopo inde assumptus, et
in abbatem Tuitiensis monasterii sublimatus, multa praeclara opuscula
composuit; ex eo siquidem tempore, quo coenobium in juventute sua
ingressus est, tantum se in Scripturis sacris exercitaverat, ut nec
dormiens quidem a meditandis illis videretur posse quiescere, quin
lingua et labia ejus quasi legendo moverentur. Claruit multa sanctitate,
doctrina et miraculis coruscans.”
|
|
His, quasi in brevi tabella, Trithemius depinxit Rupertam; cujus
doctrinam, fidem et sanctitatem pluribus exornat in oratione quam ad D.
Gerlaci de Breitbach, abbatis Tuitiensis, vota de Ruperto habuit; quae,
quia prolixior est, et Ruperti operibus modo praemititur, pauciora
duntaxat exscribam, quae coelestem ipsius intelligentiam magis
declarant.
|
“Semper legit, inquit Trithemius de Ruperto, semper scripsit, semper
oravit, ut orationem lectio susciperet, et oratio lectionem terminaret.
Probant hoc accurata quae conscripsit opuscula; in quibus omni modo
scientiae doctrina collaudatur. Cum autem esset adhuc minus eruditus tam
in saecularibus litteris quam in Scripturis divinis, orando continue et
legendo, petivit a Deo cum Salomone donum Sapientiae; nec ab oratione
incoepta [supple destitit] donec, Spiritu sancto per visionem
inspirante, copiosissime, ultra omnes contemporaneos suos quod optaverat
accepit. Erat autem beatae Mariae semper Virginis ardentissimus amator,
cujus intercessione tantum sapientiae munus obtinuisse creditur. Quantum
in divinis Scripturis legendo profecerit, tredecim libri, quos De
victoria Verbi Dei ad Cunonem Sigebergensem abbatem edidit, liquido
ostendunt. Scripsit etiam super Vetus Testamentum De sancta Trinitate
opus egregium; quod si legere volueris, quid in Scripturis sanctis
potuerit, facile videbis. Nam per divinam pietatem illustratus, tantum
in exponendis sanctis Scripturis valuit, ut in omnium admiratione maxima
habitus, doctor suo tempore doctorum sit publice probatus. Nescios
docuit, errantes correxit, confudit haereticos, superbos prostravit.
Sicut olim apud Syros B. levita et monachus Ephraem a Spiritu sancto per
visionem doctor ardens constituitur, sic Rupertus presbyter noster et
abbas, eadem facultate illustratur.”
|
|
Haec Trithemius orans in Ruperti Tuitiensis laudem.
Sixtus Senensis, libro quarto Bibliothecae sanctae, praeclarum etiam de
coelesti dono Ruperti habet testimonium:
|
“Rupertus abbas Tuitiensis, juxta Coloniam Agrippinam, professione
Benedictinus, natione Germanus, vir in divinis Scripturis, Spiritu
sancto per visionem illustrante, doctissimus.”
|
|
Yepes in Chronicis ordinis S. Benedicti, ad annum Christi quingentesimum
tricesimum sextum, dicit Rupertum abbatem Tuitiensem et doctorem
illustrem in Ecclesia adeo floruisse, ut cum Paulo ad Galatas I dicere
potuerit:
|
“Neque ego ab hominibus accepi illud, neque didici, sed per revelationem
Jesu Christi.”
|
|
Gualterus in Chronologia ad annum millesimum centesimum undecimum, et
Hugo Menardus in Martyrologio Benedictino, ad diem quintum Martii, de S.
illo doctore tradunt quod, cum obtusioris esset ingenii, quam ut ullo
labore ullove studio in re litteraria proficere posset, ad Dei
Genitricem confugit; quae Ruperti votis annuens, et ipsi apparens eo
lumine intellectum ipsius illustravit, quod stuperet Germania, quae in
arcanis Scripturae scrutandis alterum non haberet.
Ante hos omnes totam Ruperti laudem paucioribus, sed majoribus jam antea
compleverat Honorius, Augustodunensis presbyter et scolasticus, qui in
libro De illustribus ecclesiasticis scriptoribus, anno millesimo
centesimo vicesimo quarto, paucis his sed sublimioribus Rupertum effert:
|
“Rupertus, Tuitiensis monasterii abbas, Spiritu sancto per visionem
illuminatus, totam pene Scripturam egregio stylo exposuit.”
|
|
Sic superinfusam Ruperto sacrae Scripturae intelligentiam omnis aetas
loquitur. Unus Bellarminus, de scriptoribus Ecclesiasticis scribens,
illam tacuit. Laudibus enim eum efferre non debuit, quem erroris voluit
insimulare. Centuriatores illam quidem proferunt, sed ut illam rideant;
donum enim illud, quod a Deo concessum Ruperto creditur, nugas reputant.
At quis, nisi vel imperite vel impie, hoc quod in Ruperto agnoscunt et
mirantur omnes, et quod ipsius scripta loquuntur coelestis
intelligentiae donum ridere potest? Blasphemant stulti quaecunque
ignorant.
Non tamen ego cum Gualtero et aliquibus aliis facile senserim, Rupertum
obtusi adeo fuisse ingenii, ut ad scientias prorsus fuerit ineptum. Quod
enim isti post Trithemium gratias proferunt, non gratis, sed multo jure
rejicio, et ipsiusmet Ruperti de seipso testimoniis evinco.
Ipse enim, libro duodecimo De gloria Filii hominis, post medium, aemulos
suos de suis magistris maxime, et de artium liberalium scientia
jactabundos, quasi ipsis solis data sit, ut potentius compesceret, suum
in libris artium liberalium, et in disciplinis scholarium studium
plurimum commendat; prae his omnibus tamen ducens Altissimi donum, quod
vocat visitationem:
|
“Ego, inquit, quamvis et ipse nonnullos in disciplinis scholaribus
Patres habuerim, et in libris artium liberalium non segniter studiosus
exstiterim, hoc profiteor quia visitatio ab Altissimo melior mihi est,
quam decem Patres hujusmodi,”
|
|
etc.
Huic Ruperti testimonio pro seipso dicentis, id unum adjicio, nempe
Ruperto concessam non haberi nisi sacrae Scripturae intelligentiam.
Caetera ergo Rupertum latuerunt? Undenam ergo linguam Graecam et
Hebraicam apprime calluit, ita ut ad Hebraicam veritatem in librum
Ecclesiastici Commentarios ederet, et Hieronymi opus juxta Septuaginta
Interpretes, quasi mutilatum esse et informe deprehenderet ex ipsius
iterata lectione ut ipse declarat in prologo ad hujusmodi Commentarios?
Rectius ergo de Ruperto Reinerus sensit, in libro De viris illustribus
coenobii S. Laurentii, in quo de Ruperto adhuc juniore scribit quod
ingenium roborante memoria, cum scientiam adderet, adderet et laborem.
Sanius et de ipso Trithemius sapuit, dum in Ruperti laudem perorans,
ipsum in saecularibus litteris adeo eruditum praedicat, ut quidquid
Rupertus non cognoverit, alius facile ignoraret.
|
“Erat enim inquit homo undecunque doctissimus, ingenio subtilis,
scientia clarus,”
|
|
etc. Rectius tandem et sanius Mathias Agricius Witlichius in
Declamatione de Ruperto, dixit,
|
“quod esset summo ingenio, summaque memoria praeditus; coluerit
eloquentiae studia, saeculo plane barbaro et ab humanioribus litteris
remoto.”
|
|
Hanc autem ingenii memoriaeque Ruperti commendatione, nequidquam divino
detractum muneri putas; quod non ad liberalia concessum fuit studia; sed
ad facilem, promptam, puram, plenamque Scripturae sacrae intelligentiam.
Quae, quia signum fuit cui ab ipsius aemulis contradiceretur, ipse
Rupertus pro ea loquatur; ipse donum istud occultioris gratiae, quam non
capit qui non habet, palam proferat. Laus quidem sordescit in ore
proprio, et mendax facile creditur qui sibi loquitur. At vero aeternum
latebit quod unus, qui accepit, caeteris potest aperire? Joannes
reputabitur mendax, qui de se ipso testimonium perhibet, ut testimonium
perhibeat Veritati? Paulum falsi redargues, qui suarum revelationum
magnitudinem aperit, ut obloquentium ora contundat? Laus non vilescit
etiam in ore proprio, si justa est, et in ejus, a quo omne bonum est,
cedat gloriam; nec revinci aut rejici potest, sed debet admitti
testimonium quod verum est, et quod non tam sibi quam primae summaeque
Veritati perhibetur.
Licet ergo Tuitiensi revelatis non illa debetur fides quae Pauli et
Joannis testimoniis, Rupertus fidenter de se loquatur, et ipsius de se
loquentis audiatur testimonium, quod non ultro, sed renitens; non
propria sponte, sed a Christi sacerdote jussus, imo et per tremendum Dei
nomen adjuratus; non in sui laudem, sed in obloquentium correptionem;
nec in sui sed in veritatis gloriam tandem protulit, scripto posteris
tradens, quod non nisi Cunonis secreto et fidei commiserat.
Cuno episcopus Ratisponensis , ut narrat ipse Rupertus, iterum atque
iterum a Ruperto exegit ut scriberet unde ipsi esset ista facilitas qua
eum noverat Scripturas exponere fere sine praeparationibus illis SS.
Patrum, quibus in studiis Scripturarum laboraturi feliciter se
praeparaverunt, sicut Dei ministros, in vigiliis, jejuniis et caeteris
bonis, quibus adhibitis clarificari solet sensus hominis, ut recto
intuitu mereamur incedere per sanctas ac venerabiles Scripturas
Veritatis. At cum nuda prece Cuno a Ruperto nihil obtineret, magnum
nimis, et forte vinculum quo ipsum traheret, ut loquitur Robertus, collo
injecit, scilicet adjurationem sancti ac tremendi nominis, per Patrem,
et Filium, et Spiritum sanctum praecipiens ei ut haec scriberet.
Pro tanti nominis reverentia Rupertus facultatem hanc interpretandi
Scripturas fatetur esse Dei miserentis consolationem juxta beneplacitum
sapientiae ejus, et eam sic enarrat.
|
“Moerens quippe eram atque amaro animo incedebam puer, sive
adolescentulus, propter tyrannidem diaboli, qui aggravavit jugum suum
super filios civitatis Dei viventis Hierusalem coelestis, quos omnes in
Adam comprehensos, in Babylonem in hoc saeculo nequam captivos abduxit,
subditos peccato originali, reos mortis. Lamentando laudabam mortuos
magis quam viventes; non qualicunque, sed gemituosa lamentatione, ac si
jam vererer mihi accidisse illud quod in Evangelio dictum est: Duo in
lecto; unus assumetur, et alter relinquetur (Matth. XXIV). Relictus sum,
aiebam, ego solus, et quaerunt animam meam, et cum hujuscemodi verbis
cantilenam lugubrem, Super flumina Babylonis, frequentabam; cum essem in
medio captivorum, juxta fluvium Chobar, aperti sunt coeli et vidi
visiones Dei, vidi ipsum vigilans in cruce viventem Filium hominis; non
corporali visu vidi, sed ut viderem, repente evanuerunt corporis oculi,
et aperti sunt meliores, id est interiores oculi, cum tenerem in sinu
atque complecterer crucem ligneam, et in ea imaginem ejusdem Salvatoris,
sedens occultus, retro post sanctum altare, in quodam oratorio B. M.
semper virginis, claro jam diluculo, multis eamdem imaginem defigens
atque circumiens oculis, et adorans, ut solebam, frequenti demissione
capitis. Solitus eram idipsum facere sed illo diluculo agebant in majore
confractione, id est mentis humilitate. Qualis autem visus est aspectus
ejus, humana hoc non potest lingua verbis comprehendere; tantumque
dixerim, quia sensi breviter illic, quam veraciter dicat ipse: Et dicite
a me quia mitis sum, et humilis corde (Matth. XI) quam veraciter
Apostolus de ipso dicat, quia exauditus est pro sua reverentia (Hebr.
V), vultus ejus miro, atque ineffabili modo sese demittens, quam
reverentibus oculis accepta se habere significavit oscula adorantis, et
adorationem osculantis. Nulla mora interfuit, et ad visum communem
reversus, crucem quidem super altare loco suo restitui: Gustus autem
quidam ineffabilis suavitatis ejus in ore animae aliquandiu ipsa die
superfuit, qui tamen paulatim recedens, tandemque deficiens, memorem
adhuc facit me versiculi hujus: Gustate et videte quam suavis est
Dominus (Psal. XXXIII). Et quid mirum si Veritas verum dicit: Beati qui
lugent, quoniam ipsi consolabuntur (Matth. V), et consolationis
primitias jam in isto saeculo Paracletus, id est consolator Spiritus,
pueris suis dare dignatur? Dicam ergo gratias agens qualem deinde mihi
fecerit consolationem perseveranti in illo coetu captivorum dicentium:
Super flumina Babylonis, illic sedimus et flevimus, dum recordaremur
Sion (Psal. CXXXVI).”
|
|
Haec prima Ruperti visio, qui dum in his tenetur angustiis, ut cum
Apostolo cuperet dissolvi, et esse cum Christo, alteram visionem
sustinuit, quam ipse ibidem his dicit:
|
“Visa per idem tempus visione memorabili, plena verecundae suavitatis,
moerens eram, meque somno dederam hora solitae orationis; et causa
moeroris erat, quia non tam cito, nec tanta, ut volebam, pax mihi
provenerat de insurgentibus in me malignantibus; quasi unquam, dum
vivimus, tuti vel securi esse possimus. Itaque moerens quasi puer cujus
voluntas non statim fit, somno me dederam hora solitae orationis, eum
ecce video semivigilans in ipso lectulo magnam lucem, velut solem, super
me incumbentem, et audio sonans in ecclesia signum, ut fieri solet, dum
statutam convocamur ad orationem. Surgere et ad orationem currere mihi
visus sum. Fiat mihi secundum voces aut verba quae audivi; canente uno
conventu multorum, quos nescivi, in una parte ecclesiae, psalmum
quinquagesimum, Miserere mei, Deus, et alio conventu, in alia parte
ecclesiae, psalmum vicesimum sextum, Dominus illuminatio mea, stante
maligno adversario contra me in angulo in ingressu oratorii; quem ut
vidi, exprobravi, velut exprobrare solemus quempiam larvalem aspectum,
signo totius faciei potius quam verbis; propter quod ille iratus contra
me irrueret, somno illo tenui excitatus sum. Intelligere poteram quod
pro consolatione haec mihi fierent. Verumtamen illum quoque diem totum
in moerore transegi, et sequentis diluculi, sive antelucani hora (hic
tertiam Domini visitationem, qua Scripturae intelligentiam ipsi data
est, et scribendi munus commissum, Rupertus enarrare incipit) oratione
omissa, quam consueveram, somno cum tristitia me reddidi; cum ecce
tenuiter dormienti, similiter ut pridie, visum est signum ad orationem
commoveri; surrexi et ad ecclesiam cucurri: et ecce, quasi pro
solemnitate Domini, multa ecclesiam compleverat turba diversorum
ordinum, maxime autem monachorum, quodam venerandae canitiei episcopo
celebrante solemnia missarum. Multa ad offerendum quasi post evangelium,
quando solet offerri sanctum sacrificium, ascendebat processio utriusque
sexus personarum venerabilium; cucurri et ego quasi eleemosynam
petiturus de oblationibus illis; et ecce juxta dextrum cornu altaris
tres personae stantes habitus valde reverendi et dignitatis, quantum
nulla potest lingua verbis consequi. Duae personae multum antiquae id
est, valde cani erant capitis: persona tertia ut speciosus astabat
juvenis, regia dignitate ut ex vestitu ejus poterat agnosci. Una ex
personis, ut dixi, venerandae canitiei valde jucunda dignatione, ac
sereno vultu manum meam apprehendit, meque osculata est, et pauca verba
dixit, quae quidem memoria non tenui, scio tamen quia pertinebant ad
officium vel ministerium scribendi. Ipse tres personae grandi et pari
statura aequales, me pusillum circumsteterunt, et aperto praegrandi
libro, me superpositum eidem libro in sublime substulerunt. Quo facto,
is qui me initio fuerat osculatus, confortans dignanter et familiariter,
haec locutus est: Noli timere; et designans super sanctum altare quaedam
sanctorum phylacteria auro fabrefacta, quae vulgo dicimus feretra, Adhuc
enim, ait, eris melior quam ista sunt. ”
|
|
|
“Visio haec tam manifesta fuit, ut veraciter dicere possim quia sive in
corpore, sive extra corpus, nescio; Deus scit (II Cor. XVIII).”
|
|
|
“Nam et cum adducerer ad videndum, scio me de lectulo exiliisse; et in
ecclesiam cucurrisse recto et vigilantibus solito itinere; et completa
visione cum personas illas abeuntes prosequi vellem, neque concederetur
mihi, aspexi quod nudus et sine omni vestimento essem; et ob hoc
festinius eo recurrens unde veneram, ubi lectulum attigi, confestim
experrectus sum. ”
|
|
|
“De apertione libri, et de ratione quam persona illa dixit, aureas
ostendens sanctorum memorias seu phylacteria, non opus est ut
interpretationem faciam tuae charitati, cujus de me judicium saepe
audierunt, et secuti sunt multi; quod vere Deus librum suum, id est,
Scripturam sacram mihi aperuit; et multis sanctorum Patrum sententiis,
quorum in sancta Ecclesia digne celebris est memoria, et velut aurum
rutilat, aliquanto meliora dixerim.”
|
|
Denique quomodo inundantem Spiritum sanctum per visionem susceperit,
ipse sic eloquitur:
|
“Nox erat instantis diei quam Christiana religio nuncupat Caput jejunii,
qua solet capita solemniter cinere conspergere: cum ego leviter dormiens
videbar mihi quasi cum amico loqui quaerente quid tantopere instarem ad
quaerendam seu inveniendam hujusmodi rem, scilicet utrum hoc anno essem
de vita migraturus, ego respondens dicebam esse, ut vere est, magnum
negotium; cujus rei cum haberem desiderium propter multa quae hic
occurrunt pericula peccatorum, scirem tamen impensis majoribus opus
esse, ut aliquatenus praepararer ad migrandum. Cum haec talia dixissem,
repente paululum semotus ab eo cui loquebar, video quasi coelum desuper
modice aperiri, atque inde quasi talentum lucidum substantiae
ineffabilis, substantiae viventis, velociter ac dicto citius dimitti,
quod meo illapsum pectori, magnitudine vel pondere suo me protinus somno
excussit, auro gravius, melle dulcius. Miro atque ineffabili modo et
circuibant inundationes, altera post alteram, et sese infundebant; donec
tandem ultima infusio, veluti quoddam magnum flumen inundans, hoc mihi
dabat intelligi, et hoc sentire me fecit, quod totum animae vel cordis
exceptorium plenum esset et plus capere non posset. ”
|
|
|
“Ecce in hoc obedivi nomini Domini per quod adjurasti me, venerande
pontifex, ut scriberem tibi qualiter hanc acceperam facultatem in
sanctis Scripturis, de qua nunquam dubitare voluisti quin esset ex
gratia vel Spiritu Dei. Ita consolatus sum, et ita spes, quam dedit mihi
in Verbo suo, me consolata est in humilitate mea, ut illud quod dixit
dator ejusdem spei Christus Filius Dei, non dubitem mihi accidisse:
Flumina de ventre ejus fluent aquae vivae. . . . . Sit vena tua
benedicta; laetare cum muliere adolescentiae tuae; cum omni studio sive
exercitio sanctae Scripturae consolationem habe. Haec namque est illa
mulier sapientia, haec est illa mulier quam tu in somnis uxorem me
duxisse vidisti, natosque ex ea mihi filios complectebaris; quod utique
facis dum scripta mea libenter legis. Jam quale initium fecerim, qualem
vocem primam ediderim post illam, quam praescripsi, inundationem
fluminis scribendo libellum hymnorum, in laudibus Spiritus sancti, non
praeteribo; tu more solito sedulus audi: Flumini magno, etc.”
|
|
Hae sunt primitiae donorum quas Spiritus sanctus in Rupertum adhuc
juniorem effudit; in quo tamen necdum complebatur dictum illud, sit vena
tua benedicta; necdum enim presbyteratus susceperat ordinem; nec dum
legitimam, ut loquitur, acceperat oris apertionem. Interim vero, dum
pavidus in corde suo meditaretur quomodo diem Domini posset praevenire,
et in mente haberet dies aeternos, ipsi dormienti somnus suavis
irrepsit, in quo sibi intima verbi sensit aperiri per visionem quam ab
illo disco.
|
“Videbam, inquit, stans coram altari, super ipso in medio stantem
Dominicam crucem, et in ipsa Domini Salvatoris imaginem. Quem cum
diligentius intuitus essem, agnovi ipsum Dominum Jesum ibi, crucifixum
et viventem, oculos in me apertos habentem. Quod ubi perspexi, confestim
inclinans faciem aio ad eum: Benedictus qui venit in nomine Domini
(Matth. XI) . . . . Non satis hoc mihi erat, nisi in manibus
apprehenderem amplexumque deoscularer; sed quid agerem? Altius erat
altare quam ut eum attingere possem. Ut ergo hujusmodi cogitationem seu
voluntatem meam vidit, voluit et ipse; sensi enim ego quia voluit, et
nutu voluntatis ejus ipsum altare per medium sese aperuit, meque
introrsus currentem suscepit. Quod cum festinus introissem, apprehendi
quem diligit anima mea; tenui illum, amplexatus sum, eum diutius
amplexatus sum eum. Sensi quam graviter hunc gustum dilectionis
admitteret, cum inter osculandum suum ipse os aperiret ut profundius
oscularer . . . Cum ad me reversus fuissem, et intra vigilias nocturnas
visum hujusmodi suavissime retractarem, sicque interpretarer illam
altaris et ipsius oris Domini Jesu apertionem, quod sacramentorum ejus
profunda deinceps clarius intelligere deberem, interea paulatim amor
illius sacerdotalis officii sese infudit, tantumque excrevit, ut mox die
facto, dicerem Patri meo spirituali me non velle amplius reniti, imo
velle ire cum primum juberet, et suscipere jugum Domini, causa tamen
tacita quae acciderat. Gratulatus est; et ut primum adfuit tempus
ordinationis, hunc sacrum, licet indignus, ordinem suscepi.”
|
|
Quae autem Rupertum praevenerat, ut ad sacrum presbyteratus ordinem eum
praemoveret, Dei misericordia, ipsum etiam in Christi sacerdotio positum
abundantius subsecuta est. Ex ipsius testimonio loquor:
|
“Nec vero, inquit Rupertus, minore signo quam praevenerat Deus meus,
misericordia mea, me in hoc officio subsecuta est.”
|
|
Quae autem abundantior ista misericordia fuerit, ipse sic exponit:
|
“Non enim plus quam triginta dies transierant, cum ecce jacente me in
lectulo, fere clauso jam die, cum vix oculos in somno clausissem, venit
desuper quasi similitudo viri proni et aequaliter extensi, solum quam
maxime faciem occultans; et in me demissa totam complevit animae meae
substantiam, eo modo mihi impressa quem verbis exprimere nullatenus
multo citius atque profundius, quam cera quaevis mollissima sigillum
fortiter impressum admittere possit. Verum dicere liceat, quia nisi illa
repentina sanctae voluptatis inundatio cito se continuisset, animam
velociter in sua de corpore in modum torrentis abstraxisset; sed, ut
dixi, cito substitit inundans illa vis amoris, paulatimque decessit. Ego
autem ex tunc os meum aperui, et cessare quando scriberem nequaquam
potui, et usque nunc etiam si velim, tacere non possum.”
|
|
Haec Rupertum de se sibique concesso coelestis intelligentiae dono
proferentem qui audit, ipsum sua insolentius jactantem forte putaverit.
At qui in se gloriari prohibet, in Domino vult esse gloriandum. Nec sua,
vel se, sed Dei bona Rupertus commendat. Tacebit hoc coeleste donum,
quod ipsi concreditum est, et quod ipse solus scit? Nonne ingrato datum,
a quo datum negatur? Sed et quid humanae gloriationis est in his quae
Rupertus secreta diu tenuit, nec nisi jussus, nec nisi adjuratus sub
tremendo nomine Dei, pro adorandi illius nominis reverentia, et pro
multa tuendae veritatis repellendaeque calumniae necessitate prodidit?
Eam fuisse in Ruperto donum istud celandi observantiam mireris et
religionem, ut Patri suo spirituali, superinundantis Spiritus sancti
tacita gratia, se ad suscipiendum jugum Domini in ordine sacro jam
promptum esse protestatus sit, sed et etiam scribens in Cantica, illa
verba, dilectus meus misit manum suam, etc., de supereffluente ista
divinae consolationis dulcedine; non suo, sed quasi alterius personae
nomine interpretatur.
Ea Ruperti in secreti sui revelatione modestia fuit, ut vix ipsi Cunoni,
qui eum ad scribendum saepius hortabatur, in aurem dixerit; et quasi
amico, parce tamen, indicaverit, quod experimento didicerat de modo
locutionis, quo dilectus sanctis et dilectis loqui solet animabus.
|
“Vere non ausim, inquit , sed hoc tibi, o amice Cuno, qui et ipse me ad
scribendum saepe hortaris, in aurem dicere non sum veritus; et hoc
dixisse satis sit, quia revera etiam si tacere, sive a scribendi studio
cessare voluero, non valeo; et hoc non concedi mihi scio, et bene
sentio: veracem esse didici.”
|
|
Dixeris ergo totam Ruperti artem, totumque Ruperti studium in eo fuisse
ut hoc unum celaret quod ipsi a Deo donatum est; et hoc unum sileret,
quod de ipso praedicabant caeteri.
Hactenus secretum sibi esse voluit quod non nisi jussus, non nisi
adjuratus a Cunone, nec nisi tuendae veritatis et fidei repellendaeque
calumniae necessitate eompulsus publicum fecit.
|
“Nonnulli putantes, inquit, Rupertus , se probe illud facere quod in Job
dictum est: Sapientes confitentur et non abscondunt Patres suos, quibus
solis data est terra; non transibit alienus per eos (Job. XV), quondam
afflixerunt animam meam, et attriverunt me sermonibus, et non minus quam
decies confoderunt me (Job. XIX), et non erubescant, opprimentes me,
refragantem quibusdam sententiis quas proferebant a vero et recto sensu
discrepantes; quas tamen a magnis et valde nominatis Patribus suis, id
est, magistris suis, accepisse videbantur? Quos videlicet Patres suos
confiteri et non abscondere gloriosum arbitrabantur; quorum videlicet
Patrum auctoritati, utpote hominum, quamvis sapientium, cum ego non
cederem, meliusque et sanius loqui auderem secundum Scripturarum
auctoritatem, o quanta indignatio, quanta exprobratio juxta hunc modum!
Quid tumet contra Deum spiritus tuus ut proferas de ore tuo hujusmodi
sermones? Sapientes confitentur et non abscondunt Patres suos (Job. XV).
Tui Patres ubi sunt? qui vel quales magistri te docuerunt? Secundum haec
et his similia non semel, nec paucis diebus, sed multoties, et aliquot
annis me confoderunt, et sermonibus oppresserunt, donec perseverantiae
virtute, et Scripturarum auctoritate subnixus, obtinui victoriae palmam;
te tamen plurimum adjuvante, et testimonium perhibente, quod non ex
tumore spiritus, non ex praesumptione proprii cordis, sed ex dono mihi
accidisset gratiae Domini, ex dignatione Spiritus sancti, fiduciam talem
habere tractandi sanctarum Scripturarum sacramenta, et quod nullo modo
facultatem hanc assequi potuissem nisi per Spiritum bonum, de quo vel a
quo bona cuncta procedunt.”
|
|
Sic Rupertus divinum intelligentiae munus opponit suis oblocutoribus,
qui sensu dicebantur humano: sic magistrum gloriatur habere Deum, ut
obtrectatores, qui ipsius scripta, ac si nullius auctoritatis,
despiciendo convellebant, et in suorum magistrorum verba inscite
jurabant, potentius comprimeret.
|
“Unde scis, improperabant ejus aemuli , quod a facie Domini conceperis;
ut illa, quae scripsisti, quasi parturiens loquereris?”
|
|
Quo Rupertus os ipsorum potuit fortius contundere, quam coelestis,
intelligentiae dono, cui terrestris animalis, et diabolica sapientia
cedat necesse est. Nec dum tamen secretum suum prodere voluit; sed
silentii modestia eorum voluit insolentiam compescere;
|
“at haec, inquam, secretum meum mihi, secretum meum mihi.”
|
|
Anne silentium istud fidei suae et veritati, ac etiam divino huic muneri
inferat injuriam? adversus ipsum tot infrementibus aemulis, suae fidei
et doctrinae veritatem his probat:
|
“Defensa est Thamar testimoniis congruis, De viro, inquiens, cujus haec
sunt, concepi; cognosce cujus sit annulus, et armilla, et baculus (Gen.
XXXVIII). Cognosce et tu si vis, utrum necne sit in scriptis meis
annulus fidei, baculus spei, armilla charitatis; et dicentem audi animam
meam, de viro cujus haec sunt concepi. Nam et aliquid recolo in me
sensibiliter factum, ut indubitanter dicam quia datum hoc sive donum,
desursum est descendens a Patre luminum.”
|
|
Hac una divini muneris auctoritate in Rupertum obmurmurantes contineri
poterant.
Tandem vero, ne, quam comprimere debuit munus illud coeleste, invidiam
moveat, Rupertus, ubi suas enarravit visiones, exorat ut
|
“quisquis ista legerit, non quasi insipientem subsannare, sed quasi
moesti parvuli causae compatiens attendere velit.”
|
|
Si enim Rupertus in Domino gloriari voluit, non fuit insipiens;
veritatem enim dixit, quam et isto juramento firmavit:
|
“Si veritatem dixi, si nihil horum de corde meo finxi, turris fortissima
sit mihi nomen Domini per quod adjurasti me, Pater et domine mi.”
|
|
Quasi diceret: Sic est, et sic me Deus adjuvet. Quae vim habent
juramenti, quo Berenga rius suos ejuraverat errores.
Firmum igitur stet illud Ruperti de coelesti hoc divinae sapientiae
perfectaeque sacrarum Scripturarum intelligentiae dono testimonium; quod
non humanae gloriationis typho, sed ex obedientia, quia justus; sed ex
religione, quia ab episcopo adjuratus; sed ex fidei et Scripturae
observantia, quia tuendae veritatis et fidei necessitate coactus
Rupertus prodidit, scripsit et juramento firmavit.
Firmum, inquam, stet illud quod tot praecitati auctores multa fide
multaque ratione de Ruperto protestati sunt; ipsum videlicet divino
illustratum lumine Spiritus sancti unctione edoctum, et verbi Dei
instructum sapientia, Scripturas sacras exposuisse. Haec autem si firma
stant, qui stare potest Rupertum non solum Scripturae intelligentiae non
esse consecutum; sed ipsum Scripturas traxisse in sensus erroneos;
haeretica docuisse et Scripturis adversa? Quae societas lucis ad
tenebras, veritatis ad mendacium, Spiritus Dei ad errorem?
Ex illa ergo superinfusa Ruperto sacrae Scripturae intelligentia, quam
pura Ruperti fides, quam sana Ruperti doctrina, et quam ab ipsa alieni
sint errores, quos Ruperto non pauci affingunt, quis non praejudicet?
Stupes forte quod Ruperto, cui Deus aperuit sensum ut Scripturas
intelligeret, errores affingi dixerim, a quibus vindicandum suscipio.
Ne igitur is videar qui bella fingit, ut de hostibus qui in re nulli
sunt, facile victis, ficti certaminis nullo vulnere palmam obtineat:
plures qui Ruperti fidem impetierunt, verba ipsius in diversos errores
vi trahendo, tibi proferam; et hosce qui Ruperto tribuuntur, errores
exponam, a quibus ipsum tandem vindicabo.
|
|