CAPUT XX. De lotione pedum simul et officio.

Quod Dominus et Deus omnium pedes lavit discipulis suis, dupliciter nos videlicet morali pariter atque allegorico sensu instruit. Si enim, inquit, lavi pedes vestros, Dominus et Magister, quanto magis vos debetis alter alterius lavare pedes? Exemplum enim dedi vobis, ut quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis (Joan. XIII). Quomodo nos, cum simus pulvis et cinis, non erubescamus rigidam cervicem, et staturam, ad quam nemo nostrum cogitans cubitum unum potest adjicere (Matth. VI; Luc. XII), in contemptum nostri similium erigere, cum audivimus humani plasmatis Opificem, solo flexis genibus curvatum, lavandis discipulorum se applicuisse vestigiis? Hoc igitur facto, validum contra superbiam nostram suae humilitatis posuit exemplum. Quod ideo jam moriturus egit, ut eorum quos suos conscribebat haeredes mentibus arctius inhaereret. Solent enim piis et amantibus filiis arctius inhaerere dicta vel facta, quae pater moriens ultima dixit, quae mandavit, quae locutus est, quae rogavit aut jussit. Porro per hoc humilitatis opus, majus aliquid mystice significavit, quod ideo praetereundum non est, quia totum inde officium hodiernae missae pendet. Per hoc namque quodammodo elocutus est, quia surrexerat a coena, id est a convivio paternae gloriae et posuerat vestimenta sua,

“semetipsum enim exinanivit, formam servi accipiens (Philipp. II),”

et terrena carne nostra, quasi linteo (cujus utique materia nascitur e terra) praecinctus, sanguinem suum effudit velut aquam in pelvim, atque inde quotidie lavat pedes nostros, cum illum in remissionem peccatorum nostrorum sumimus. Pedes quippe nostros, id est actus nostros quotidie necesse habemus lavari, quamvis semel loti per baptismum, toti simus mundi per fidem.

“Si dixerimus quia peccatum non habemus,”

et sic lavari pedes nostros recusaverimus,

“nosipsos seducimus, et veritas in nobis non est (I Joan. I.)”

Quamvis lotus, quamvis mundus esset Petrus: Et si, inquit Dominus, non lavero te, non habebis partem mecum (Joan. XIII). Cui par est illud, quod alibi dicit:

“Nisi manducaveritis carnem meam, et biberitis sanguinem meum, non habebitis vitam in vobis (Joan. VI).”

Secundum hunc veracem et a Patribus approbatum hujus evangelicae lectionis sensum, recte illa de Apostolo praemittitur lectio: Convenientibus vobis in unum jam non est Dominicam coenam manducare (I Cor. XI), etc. Illic enim ostenditur, qualiter hoc sacramento lavemur, et non judicium nobis manducemus et bibamus, videlicet ut probet se quisque nostrum, et sic de pane illo edat, et de calice bibat (ibid.). Nullo quippe alio modo melius a sordibus terrenorum actuum purificamur, si non peccata nostra foventes, sed odio habentes, et toto corde fugientes, ad hanc mensam accedimus. Quoties sancto altari assistimus, Christi utique personam, vicemque gerentes, sicut suo loco jam dictum est. Nam et Apostolus dicit:

“An experimentum vultis ejus, qui in me loquitur Christus? (II Cor. III),”

quoties haec ejus verba super panem vinumque effundimus:

“Hoc est corpus meum: Hic est calix sanguinis mei (I Cor. XI),”

etc., ipse minister speciosus et elegans, qui

“non venit ministrari, sed ministrare (Matth. XX),”

de missa quodammodo atque complicata imperii sui purpura, birro sustrictus byssino, totusque ministrorum in morem expeditus, propinaturus nobis calicem salutis cum pane vitae, aureum liquidumque divinitatis suae superfundit pigmentum, atque ita singulis subministrans haurientibus nobis in gaudio, infundit usque in interiores sensus animae, purificatque eos qui, terrena curantes, et si non penitus ea conculcent, tamen non possunt omnino evadere quin ex aliqua parte vel leviter sordidentur. Quod quanta charitate et humilitate faciat ut sciremus, illud nobis sui corporis et sanguinis sacramentum traditurus, prius pedes lavit, sicut jam dictum est; per hoc simile purificationem illam decentissime commendans. Recte ergo talis apostolica lectio jam dicto praemittitur Evangelio. Quia vero, postquam lavit pedes eorum, accepit vestimenta sua et cum iterum recubuisset, dixit eis: Scitis quid fecerim vobis (Joan. XIII), etc., apte haec offerenda sequitur: Dextera Domini fecit virtutem, dextera Domini exaltavit me. Non moriar, sed vivam et narrabo opera Domini (Psal. CXVII). Postquam enim ministerium nostrae salutis omne peregit, recepit vestimenta gloriae et claritatem, de qua dixerat orans in forma servi:

“Clarifica me tu, Pater, apud temetipsum claritate, quam habui priusquam mundus esset apud te (Joan. XVII).”

Et recumbens iterum in dextera Dei

“aperuit illis sensum,”

dato Spiritu sancto,

“ut intelligerent Scripturas (Luc. XXIV),”

et scirent quid fecerit eis. Et tunc impletum est quod multo ante prophetatum, nunc eo respectu canitur, ut dictum est. Quod enim hic dicitur: Non moriar, sed vivam, hoc est quod Apostolus ait:

“Christus resurgens ex mortuis jam non moritur, mors illi ultra non dominabitur; quod enim vivit, vivit Deo (Rom. VI),”

ex illo recubitu suo. Narrabo, inquit, opera Domini (Psal. CXVII), et dicit: Scitis quid fecerim vobis, per interpretem suum Spiritum sanctum, quem dedit nobis. Reliqua patenter ad eumdem sensum pertinent.