CAPUT 7

Quid tandem de mutatione nominis dicemus, quam, ut supra jam dictum est, et alius evangelista scripsit manifestius, et iste non omnino tacuit, dicendo,

“Simonem qui vocatur Petrus?”

Quae causa vel ratio fuit mutationis hujus? Nunquid enim otiose, id est sine causa, sine ratione mutaret vocabulum hominis sapientia Dei Jesus Christus? Dum de uno quaerimus, alterius quoque recordemur. Qui enim dixit huic:

“Tu es Simon filius Joanna, tu vocaberis Cephas, quod interpretatur Petrus (Joan. I),”

ipse idem quondam dixerat cuidam alteri:

“Quod nomen est tibi? Illo respondente, Jacob, ait ille: Nequaquam, inquit, Jacob appellabitur nomen tuum, sed Israel (Gen. XXXII).”

Praeter duos istos, quorum alter in Veteri, alter in Novo Testamento notissimus est, alios in sanctis non invenimus Scripturis, quorum Deus vocabula commutaverit, licet quibusdam posuerit, ut Isaac; aliis adauxerit vel minuerit, ut Abram et Sarai, hunc Abraham et illam vocando Saram. Quae igitur causa vel ratio fuit in istis mutandorum nominum? Arbitrari licet quod in ambobus mutationis nominum causa fuerit instans mutatio rerum. In illo priore, cui dictum est:

“Nequaquam Jacob appellabitur nomen tuum, sed Israel,”

mutandarum sententia rerum fuit haec.

“Quoniam si contra Deum fortis fuisti, quanto magis contra homines praevalebis?”

(Ibid.) Nam contra homines praevalere, quid aliud est quam homines interficere? Ex tunc genus Jacob sive Israel non solummodo permissum, verum etiam praeceptum habuit peccatores occidere, et in primis Chananaeos, quos juste terra debuit evomere. Exempli gratia:

“Vade, inquit Dominus ad Saul, et percute Amalech, et demolire universa ejus. Non parcas ei, sed interfice a viro 596 usque ad mulierem, et parvulum atque lactantem (I Reg. XV).”

Hoc non tantummodo permissum, verum etiam usque adeo fuit praeceptum, ut, cum ille pepercisset, diceret Dominus ad Samuel:

“Poenitet me quod constituerim Saul regem, quia dereliquit me, et verba mea opere non implevit (ibid.).”

Ab initio autem non ita fuit,

“sed omnis qui occiderit Cain, ait idem Dominus, septuplum punietur (Gen. IV).”

Quomodo respondit Dominus dicentibus sibi:

“Quid ergo Moses mandavit dare libellum repudii, et dimittere uxorem (Matth. XIX):”

fere similiter respondendum est, si quaeras quid Dominus homines mandavit interfici, dicendo,

“quanto magis contra homines praevalebis?”

Respondens ait:

“Quoniam Moses ad duritiam cordis vestri permisit vobis dimittere uxores vestras. Ab initio autem non fuit sic. Dico autem vobis quia quicunque dimiserit uxorem suam, nisi ob fornicationem, et aliam duxerit, moechatur (ibid.).”

In isto posteriore mutandarum sententia rerum haec est:

“Converte gladium tuum in locum suum. Exemerat enim gladium suum, et percutiens servum principis sacerdotum, amputavit auriculam ejus (Matth. XXVI).”

Si ergo quaeras, ut jam dictum est, quid Dominus mandavit peccatores interfici, et quid dixit,

“quanto magis contra homines praevalebis;”

fere similiter respordendum est, ut

“de libello repudii, quoniam Dominus ad duritiam cordis hoc mandavit fieri, ab initio autem non sic fuit.”

Quorum ad duritiam cordis? Nimirum hominum talium quales fuerunt Amalechitae sive Chananaei, et caeteri quorum diabolus cor obduravit, ut non solum servirent creaturae potius quam Creatori, verum etiam unicum cultorem Creatoris populum Israel conarentur omnibus modis aut facere conformem sibi, aut omnino exstirpare radicem gentis ejusdem, ut non esset unde compleretur benedictio quam Deus Abrahae repromisit, quamque exigebat ille Jacob dicendo:

“Non dimittam te, nisi benedixeris mihi (Gen. XXXII); et audivit, quoniam contra homines praevalebis.”

Propter ejusmodi duritiam cordis mandavit Dominus peccatores interfici: et qui hoc fecerunt, judices Israel, et patriarcha David, et praeclari laudantur Machabaei.

“Ab initio autem non sic fuit, sed quicunque occiderit Cain, septuplum punietur, ait Dominus (Gen. IV).”

Et nunc idem loquitur ad istum, cujus mutaverat vocabulum, significans, ut jam dictum est, mutationem rerum.

“Converte gladium tuum in locum suum. Omnes enim qui acceperint gladium, gladio peribunt,”

subauditur, nisi poenitentiam egerint; et apud alium evangelistam, dicentibus apostolis:

“Domine, ecce gladii duo hic. Dixit eis: Satis est (Luc. XXII).”

Item:

“Sinite usque huc (ibid.).”

Quod prudens auditor sic intelligere debet, ac si diceret: Gladiis materialibus jam satis factum est, et in illis huc usque necessario pugnatum est, ob defensionem carnis de qua me Jesum Christum oportebat nasci: jam sinite gladios ejusmodi, et pugnate novo genere praelii, sicut pugnatum est in die Madian, id est sicut significatum est illic ubi Gedeon superavit Madian (Judic. VII). De illo praelio jam superius dictum est:

“Et circuibat Jesus totam Galilaeam, docens in Synagogis eorum, et praedicans Evangelium regni, et sanans omnem languorem et omnem infirmitatem in populo. Et abiit opinio ejus in totam syriam, et obtulerunt ei omnes male habentes, variis languoribus et tormentis comprehensos, et qui daemonia habebant, et lunaticos et paralyticos, et curavit eos, et secutae sunt eum turbae multae de Galilaea, et Decapoli et Hierosolymis et Judaea et trans Jordanem.”

Opera hujusmodi, opera pietatis, quorum haec initia fuerunt, portendebat signum paud sive significatio praesentiae Spiritus sancti, quae super eum apparuit, scilicet species columbae, quae nimirum avis naturaliter mitis est, et septem habet insignia pietatis, quae numerare solent physici, quia sine felle est, et gemitum pro cantu habet et in foraminibus petrae sive caverna maceriae nidificare solet, et nihil vivum comedit, et grana candidiora eligit, et pullos alienos nutrit; et juxta fluenta plenissima residens, insidiosum praevidet atque effugit accipitrem. Omnium pietatis operum, quae per haec septem columbae naturalia bona significantur, initia fuerunt haec quae hoc loco narrantur, septem comprehensa dictionibus, quae sunt: Sanare omnem languorem, et omnem infirmitatem, et omnes male habentes, variis languoribus et tormentis comprehensos, et qui daemonia habebant, et lunaticos et paralyticos. Itidem quod secutae sunt eum turbae multae de Galilaea et Decapoli et Hierosolymis et Judaea trans Jordanem, initium fuit populorum sive gentium multarum quae habebant ad illum concurrere, juxta illud Isaiae:

“Et gentes, quae te non noverunt, ad te current, propter Dominum Deum tuum et sanctum Israel, qui glorificavit te (Isai. LV);”

et in hoc initio finem vel consummationem propositi sui meditabatur incarnata Sapientia Dei, unde adhuc plenius dicendum erit.