CAPUT X. Quomodo dictum sit:

“Et aperti sunt oculi amborum,”

et quod confusio libidinis illius peccati poena sit.

Quomodo tandem dictum est: et aperti sunt oculi amborum? Nunquid caeci erant antequam comederent, et comedendo illuminati sunt? Non utique, jam enim et mulier viderat quod bonum esset lignum ad vescendum et pulchrum oculis aspectuque delectabile. Jam et ad Adam adduxerat Dominus cuncta animantia ut videret quid vocaret ea. Non ergo exteriores, sed interiores quos contra Deum clauserant, aperti sunt oculi amborum, quia videlicet veracem Deum, serpentem vero in sua miseria falsissimum cognoverunt. Nam protinus sequitur: Cumque cognovissent se esse nudos, consuerunt folia ficus, et fecerunt sibi perizomata. Ergo id quod dictum est: Et aperti sunt oculi amborum, duplicem constat habere sensum. Nam si ad exspectationem illorum respicias quam ex promissione serpentis conceperant, dicentis: Aperientur oculi vestri, et evitis sicut dii scientes bonum et malum, acerba nimis ironia est, et gemituosa conquestio Scriptoris dicentis, et aperti sunt oculi amborum, quod idem est ac si diceretur, et non juxta promissum serpentis aperti sunt oculi amborum, nisi quod acerbius nunc sub affirmatione ironica dicitur, quasi aperta voce negaretur. Porro, si verum eventum exspectes, magnae confusionis demonstratio vel agnitio est, de qua et protinus subinfertur quod jam dictum est. Cumque cognovissent se esse nudos, etc. Cum, inquit, nudos se esse cognovissent, id est, cum se honore in quo positi erant et conditi, spoliatos et jumentis comparatos, sine omni protectione Dei nudatos esse animadvertissent. Nam tale est et illud, quod item dicit Scriptura haec veridica, quae veris nominibus res appellata, et congruis acta verbis prout oportet enuntiat. Videns igitur Moyses populum quod esset nudatus, spoliaverat enim eum Aaron propter ignominiam sordis et inter hostes constituerat nudum (Exod. XXXII), etc. Igitur duplex quidem sensus in eo quod dictum est, et aperti sunt oculi amborum, sed verus utrobique genitus, magnum undique ex mutuae confusionis opprobrium, Deus iratus, diabolus risu cachinnoso dilatus, uterque sexus ignominia percussus et inter haec omnia reorum et animi torquebantur, et oculi confundebantur. Statim namque genitalis pars corporis, utrumque peccatorem ob superbiae meritum injussis motibus similiter colaphizare (II Cor. XIII) incoepit. Ignominam hujus passionis pudendam esse natura sponte cognoscit, sine doctore intelligit, ultranea fuga confitetur. Cur hoc? quia hoc rationali creaturae inesse non debuit, sed ab offenso Deo non intelligenti honorem suum imposita est, ut compararetur jumentis. Quidquid enim homini a Deo sive propitio sive irato institutum est, hoc omnino natura hominis nescire non potest. Idcirco sicut ratione quam propitius Deus dedit, carere non potest, sic istam passionem libidinis confusibilem esse, nescire illi impossibile est. Erubescit in ipsis conjugibus, et mutuum alterutrae nuditatis refugit intuitum, sicut et isti conjuges primi, qui nondum habentes quos erubescerent nisi semetipsos, qui erant caro una, consuerunt folia ficus, et fecerunt sibi perizomata, id est succinctoria.