|
Quare igitur contemnis morem sacrum ex divina traditione statutum atque
fundatum? Cum omnibus virtutibus tuis habuero et charitatem, quia si
haec vel illa fecero, inquit Apostolus, et haec vel illa habuero,
charitatem autem non habuero, nihil mihi prodest (I Cor. XIII). Recordor
cujusdam dicti quod ex te audivi, de quo et judicare dubito quale sit,
vel quali a spiritu processerit. Dixisti enim: Postquam regnum
Babylonium crevit in immensum, crescere desiit et succrevit aliud,
scilicet regnum Persarum atque Medorum, et deinde super hoc aliud,
videlicet regnum Macedonum. Ista, quasi similitudine praemissa,
subjunxisti sic futurum esse, jamque fieri debere, ut magnitudo sive
altitudo illorum, qui hactenus in conversatione monachica viguerunt,
maximeque Cluniacensium, de quibus nescio utrum aliquod unquam dixeris
amabile verbum, deprimeretur, atque minueretur admodum, atque humilibus
suborientibus fieret aliud principium. Qualis est ista similitudo sive
comparatio? Quatuor namque illa regna bestialia sine Deo fuerunt,
monachica vero conversatio, sive omnis ecclesiastica religio, nequaquam
similis, imo contraria est bestiis illis, utpote pertinens ad
ministerium quo ministratur Antiquo dierum, et Filio hominis, cui ille
tradidit potestatem, et regnum suum, qui judicavit de bestiis illis, et
sublata potestate corpora eorum igni tradidit. Non bene contraria
contrariis assimilare voluisti. Pulchrius atque amabilius diceres quia
quemadmodum luna, postquam ad plenum creverit, absque mora decrescere
incipit, ac pene deficit, sed cum defecisse putatur, rursus exoritur et
crescit, vel sicut arcturus semper quidem versatur, sed nunquam occidit
sive mergitur, sic et sancta Ecclesia, maximeque spiritualis ordo, quem
ordinavit Spiritus sanctus, interdum quidem deficit alicubi, sed iterum
proficit, et variis consuetudinibus secundum mores hominum sive gentium
fere semper versatur, sed nunquam dissipabitur aut destruetur. Non te
audiet super hoc Ecclesia Dei, quatenus licitum esse judicet, ut qui
monachus erat, clericus fiat, alio modo, nisi isto, ut sacros altaris
ordines suscipiat, sicut jam supra dictum est.
Si de austeritate conversationis, quam noviter assumpsisti, auctoritatem
assumere vis, idem facere potest adversus clericum laicus, si
abstinentior esse voluerit. Sed scriptum est: Melior est iniquitas viri
quam bene faciens mulier (Eccli. XLII). Mulieri namque, id est
arroganti, nonnunquam ex intentione venit occasio bene faciendi, et
idipsum benefactum fit ei materia superbiendi; viro autem, id est
obedienti, qui propositae sibi regulae obedit, interdum ex securitate
per tentationem aliquid iniquum subrepit, et ipsa iniquitas sive
infirmitas fit illi occasio virtutis. Sicut Apostolo ipse Dominus: Nam
virtus, ait, in infirmitate perficitur (II Cor. XII). Ante annos aliquot
sermo mihi erat cum domino Joanne Fernensi episcopo, religioso ac
venerabili viro, de quodam monacho, qui clericus fuerat ex Regula beati
Augustini. Dicebam quia licuit semperque licebit de clerico monachum
fieri, cum auctoritate canonum, et Regulae beati Benedicti, suffragante
omnimoda ratione, quam exponere multis verbis tunc vacavit et libuit.
Nondum nobis auditum fuerat, sed nec usum eatenus erat, ut illius
professionis clerici a carnium comestione jugiter abstinerent, sed et in
aliis plerisque rebus, laxiorem, quam nunc, habebant consuetudinem.
Mentionem ergo feci arcae Noe, in qua, ut Scriptura testatur, mensuras
diligenter exprimens, quisque status quo angustior, eo et altior, et
econtra, quo latior, eo erat et inferior (Gen. VI). In hunc modum
ordinatam esse dixi domum Dei, quae est Ecclesia, professionesque
clericorum et monachorum sic recte discerni, ut quaeque, prout est
arctior, sit et altior, et econtra prout est laxior, et sit inferior.
Erat autem jam dictus episcopus illius professionis atque Regulae et
tunc, et antequam episcopus fieret, unde et rationibus, quas opponebam,
difficilius ab eo concessum est. Quorsum istud? Videlicet ad insinuandam
sanctae contentionis causam, qua nunc professionis ejusdem nonnulli
tirones versa vice gloriantur, se arcae jam dictae superiorem obtinere
locum, quia jam non solum esum carnium, verum etiam adipis usum sponte
projecerunt. Verum istud neque illis adauget, neque istis minuit
altitudinem meriti Ecclesiae; namque Dominus claves regni coelorum beato
Petro tradidit. Ecclesia autem tantum potestatem habens generali synodo
monachis (quoniam olei copiam non haberent), non carnes, sed carnibus
cognatum indulsit adipem. Qui infirmus est, ait Apostolus, solus
manducet (Rom, XIV). Conceditur namque illi natalitium quoque carnibus
abstinere, si velit, si hujus infirmitatis est, ut putet escam et potum
esse regnum Dei (ibid.). Tu quantumvis abstinentior monacho sis, non
eris Badoch sive Abiathar, aut certe supra dictus Joiada sacerdos, idem
quod Elias sacerdos; et anachorita, sicut Elysaeus quantumvis
abundantiorem spiritum habens, quam Elias, non erit idem quod Elias.
Unusquisque in suo ordine beatus est; Elisaeus obtinuit quod petivit.
Oro, inquit, domine, ut fiat spiritus tuus duplex in me (IV Reg. II);
duplicia namque signa, quam Elias, operatus est. Sed divisiones
gratiarum sunt, neque in omnibus superat alium, qui in una gratia
copiosior est, ut fuit Elysaeus in ista, id est operatione virtutum.
Similiter qui simpliciter monachus est, potest in aliqua gratia praeire
illum, qui et monachus et sacerdos est; et qui simpliciter sacerdos,
illum qui et sacerdos et monachus est; non tamen aequabitur illi, qui
ordinis utriusque gratia praepollet. Quis tandem finis? Invitus namque
in ista disceptationis valle tandiu teneor, ad pacifica, sedentis in
monte, Domini verba, quae prius audire coeperam, redire festino. Si te,
o quisquis es, iste meus sermo laesit, tanquam ferrum manubrio elapsum,
dum ligna cedimus forte incauti, ad unam de civitatibus fugitivorum me
confugisse aestimato, et desine persequi (Deut. XIX). FINIS.
Mysterium baculi abbatis:
Collige, sustenta, stimula, vaga, morbida, lenta.
|
|