CAPUT 15

“Qui nocet, noceat adhuc: et qui in sordibus est, sordescat adhuc, et justus justitiam faciat adhuc, et sanctus sanctificetur adhuc.”

Ac si dicat: Cum tanta supplicia impiis et tanta praemia reposita sunt piis, quanta significat series hujus libri, non dubitet impius quin sufficientia suis meritis rependantur, quantumcunque noceat adhuc, et non dubitet justus et sanctus quin condigna suis meritis praemia retribuantur, quantumcunque justitiam faciat, aut sanctificetur adhuc. Sed quomodo dictum putamus?

“Qui nocet, noceat adhuc, et qui in sordibus est, sordescat adhuc.”

Nunquid quia noceat et sordescat, verba sunt imperativa, idcirco nocere et sordescere ex voluntate Creatoris habet creatura. Non utique vult Creator ut nocens aut sordida sit sua creatura, sed est quando curare debeat quid illa faciat, aut quantum sordescat, sicut scriptum est:

“Secundum multitudinem irae suae non quaeret (Psal. IX).”

Quando illud est? Nimirum quando is qui peccator sive sordidus est, peccatorum et sordium suarum amore atque defensione Deum exacerbat. Tribus namque modis peccatur, ignorantia, infirmitate, superbia. Si per ignorantiam peccatur, et Deus hoc praevidet, quia cognita veritate sit corrigendus quisquis ille est, subvenit ignorantiae Deus, ut id quod verum est cognoscat homo ignorans et erroneus. Hujus rei exemplum illud est:

“Venit autem Deus ad Abimelech nocte, et ait: En morieris propter mulierem quam tulisti, habet enim virum.”

Illo ad haec dicente: Domine, num gentem ignorantem et justam interficies? Nonne ipse mihi dixit: Soror mea est, et ipsa ait: Frater meus est? In simplicitate cordis mei, et munditia manuum mearum feci hoc. Dixit ad eum Deus:

“Et ego scio quod in simplicitate cordis feceris, et ideo custodivi te, ne peccares in me, et non dimisi ut tangeres eam (Gen. XX).”

Apostolus quoque ideo misericordiam consecutus est, et subventum est illi superna miseratione,

“quia ignorans, inquit, feci in incredulitate (I Tim. I).”

Quod si per infirmitatem peccet quis, qualis est ille, cujus in persona loquitur idem Apostolus:

“Condelector legi Dei secundum interiorem hominem. Video autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae, et captivum me ducentem in lege peccati, quae est in membris meis. Infelix ego homo, quis me liberavit de corpore mortis hujus? gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum (Rom. VII).”

Ejusmodi hominis peccatum patienter sustinuit Deus, imo etiam dissimulat, sicut Sapientia loquitur, laudando ejus misericordiam:

“Misereris omnium, Domine, et nihil odisti eorum quae fecisti, dissimulans peccata hominum propter poenitentiam (Sap. XI).”

Porro si cum superbia quis peccet, tradit eum Deus, et dimittit in desideria cordis ejus immunditiam, et non est ut dicas quia voluntatis Domini est quod ille noxius aut sordidus est, sed quia non curat Deus de illo qui talis est, et quia multum illi iratus est, et

“secundum multitudinem irae suae non quaeret.”

Talem utique illum intelligi oportet, de quo hic dicitur,

“qui nocet noceat adhuc, et qui in cordibus est, sordescat adhuc,”

maxime quia non dixit qui nocuit, noceat adhuc, et qui in sordibus fuit, sordescat adhuc; sed

“qui nocet,”

inquit,

“et qui in sordibus est.”

Hoc enim idem est ac si dicat: Qui studium nocendi habet, et suas amat sordes pertinaciter, nemo postquam audierit illum semetipsum defendentem et eas quae in hoc libro scriptae sunt, plagas contemnentem, quidquam boni de illo speret, quia scriptum est:

“Super tribus sceleribus, et super quatuor non convertam eum (Amos. I),”

quia, postquam tribus sceleribus transcursis, ad quartum quis pervenerit, jam non est spes conversionis. Primum scelus est sordes criminum mente ac voluptate tractasse, secundum scelus, easdem sordes actu perpetrasse, tertium scelus, sordes in consuetudinem duxisse; quartum scelus est, easdem sordes defendere. Noceat igitur qui nocet, et sordescat adhuc qui in sordibus est, quia non curat Deus de illo, et juste derelictus est, quia non atcunque sorduit, sed sordes suas superbe defendendo in sordibus est. Econtra

“qui justus est et sanctus,”

id est qui bonum justitiae et sanctitatis studium habet,

“adhuc justitiam faciat et adhuc sanctificetur,”

bene providente Deo, quatenus non ante de praesenti migret saeculo, quam corona ejus perficiatur, et mansio illi in domo Patris ejus, meritorum gemmis atque margaritis perornetur (Joan. XIV). Hoc praemisso, ut

“qui nocet, noceat adhuc, et qui in sordibus est sordescat, et justus justitiam faciat adhuc, et sanctus sanctificetur adhuc,”

continuo sequitur: