CAPUT 3

Hoc quod jam supra diximus plane hic astruit, quia videlicet hora vel momento, quo mittebatur in mare, dixerit aspiratus gratia spiritus prophetici, abjectus sum ab oculis tuis, verumtamen rursus videbo templum sanctum tuum. Hoc namque est, quod nunc ait, cum angustiaretur in me anima mea, Domini recordatus sum, ut veniat ad te oratio mea, ad templum sanctum tuum. Et considerandum quod novo genere oratio fiat pro oratione, dum precatur ut oratio sua conscendat ad templum Dei. Et in hoc magnae fidei firmitas animadvertenda est. Circumdatus aquis, vallatus abysso, coopertus pelago, conclusus vectibus terrae non dubitat aut interrogat utrum orationem suam possit Deus audire, utrum auris ejus hic possit adesse, et de ventre ceti quid sibi dicatur auditu percipere, sed certum habens apud se quia, dum nihil usquam latere potest, orat fideliter ut orationi Deum tantis tamque profundis angustiis ad se erumpere gestienti, viam ipse faciat, venientem ipse suscipiat. Magna haec fides magnum meritum habet, coram Deo honorabilis est, quia docta sive erudita est sanctamque scientiam habet. Quid enim? Nonne oratio fidelis de boni verbi radice procedit? Ubi autem verbum radicatum sive unde natum est, nisi de corde Dei Patris qui, ut fides catholica firmiter tenet, Verbi boni genitor est, Verbi aeterni, quod et ipsum Deus est? Ubicunque ergo conclusus homo sive hominis spiritus ubicunque fuerit coangustatus, sive inferni, sive terrae vectibus, si apud se habet verbum fidei, dum orat, non potest nesciri, quin imo ipso fidei verbo viscera Dei, cor Patris altissimi fortiter tangit, unde est origo Verbi boni. Nos ergo ex eo quod ait, cum angustiaretur in me anima mea, Domini recordatus sum, hanc eruditionem capiamus ut noverimus eo tempore quo deficit anima nostra et a corporis compage divellitur, nos non debere alio cogitationem vertere, nisi ad eum qui et in corpore et juxta corpus noster est Dominus, quia sic nostra oratio perveniet ad templum sanctum ejus, ad ipsam altitudinem coeli, cujus immensitas magna domus et sanctum est templum ejus. Hoc facere possunt, hanc fidem penes se in illo mortis articulo illi habere vel retinere queunt, qui in corpore viventes veritatem dilexerunt. Econtra qui mendacium diligunt in illa hora magnitudine horroris praefocati, Verbum bonum invenire non possunt. Unde et protinus sequitur: Qui custodiunt vanitatem, frustra misericordiam suam derelinquunt. Non dixit, qui faciunt vanitates: Vanitas quippe vanitatum, et omnia vanitas (Eccle. I), ne damnare videretur universos et cuncto generi humano denegare misericordiam, sed qui custodiunt vanitates sive mendacium, qui transierunt in affectum cordis (Psal. LXXII), qui vanitates non solum faciunt, sed ita custodiunt quasi diligant, et putant se invenisse thesaurum. Misericordiam, inquit, suam derelinquunt. Licet offensa sit misericordia, quam nos ipsum possumus intelligere Deum: Deus enim meus misericordia mea, inquit Psalmista (Psal. LVIII), tamen eos qui custodiunt vanitates non derelinquit, non detestatur; sed exspectat ut redeant. Illi vero stantem misericordiam, et ultro se offerentem sponte propria derelinquunt. Ego autem cum voce laudis immolabo tibi; quaecunque vovi, reddam pro salute mea Domino. Sensus iste est: Ego autem etsi vanitatem feci, non custodio illam, sed potius votum voveo tibi, votum corrigendi, votum obediendi et pergendi quocunque jusseris, et hanc obedientiam immolando tibi in voce laudis, haec vota pro salute mea Domino. Vanitas quippe fuit quod, te praecipiente ut irem in Ninivem civitatem magnam, et praedicarem in ea, praeoccupavi ut fugerem a facie tua in Tharsis, metuens ne condemnaretur Israel impoenitens, poenitentiam agente Ninive, et affectum gentis meae praeferens voluntati tuae; sed hanc ipsam vanitatem non custodiam, id est in hac intentione non persistam, praesenti vexatione commonitus quod tua voluntas sequenda sit magis quam carnis affectus. Infelix Israel tantis tamque crebris malis flagellatus, adhuc vanitates custodit pertinaciter colendo vitulos aureos, quos Hieroboam fecit artifex vanitatis, nullius quippe regis sui, tempore aliquo a peccatis suis recessit, et hoc agendo misericordiam suam dereliquit. Ego autem adhuc illi condolens, vanum habui consilium, ut a facie tua fugerem; sed nunc in tribulatione hac, vanitatem illam non custodio, intentionem hujusmodi abjicio. Quod si non facerem, misericordiam meam frustra derelinquerem; frustra, inquam; quia nullum exinde fructum consequerer, neque eis, propter quem fugi a facie tua, refuga Dei sui Israel. Igitur misericordia mea consequenter me non derelinquat, quam ego misericordiam non derelinquo, quae nonnisi derelinquentes se derelinquere consuevit, et nonnisi impoenitentibus unquam se abscondit. Et dixit Dominus pisci, et evomuit Jonam in aridam. Magnum hoc opus et testimonium evidens bonitatis et omnipotentiae Dei, qui aurem suam illuc usque inclinavit, et quid in ventre ceti ageretur, quid fides loqueretur, quid oratio moliretur audivit et appendit, dixitque et dicere potuit pisci ut evomeret Jonam; et hoc utique non in aquam, ubi periclitaretur, sed in aridam, ubi servaretur. Dixit hoc plane non motis labiis, quae non habuit, neque voce elementari; sed illo verbo, per quod et cetum et ipsum mare fecit. Illius verbi virtute pressus venter belluae, prophetam reddidit, quomodo et ubi ipsum verbum voluit. Nunc jam ad Domini nostri Jesu Christi personam juxta propositum revertentes, hanc ipsam orationem secundum ipsum revolvamus; quia, sicut jam diximus, haec oratio prophetae, orationis ejus typus est. Clamavi de tribulatione mea ad Dominum, et exaudivit me. Apostolum in primis loquentem audiamus: Qui in diebus, inquit, carnis suae preces supplicationesque ad eum qui possit salvum facere a morte, clamore valido et lacrymis offerens, exauditus est pro sua reverentia (Hebr. V). Dicat ergo Christus, clamavi, quia revera clamore valido cum lacrymis clamavit. Unde clamavit? De tribulatione mea, inquit, de ventre inferi. Duo dixit, de tribulatione et de ventre inferi. Tribulatio fuit illi angustia passionis, et de qua clamavit, ita ut evangelista refert, quia positis genibus, factus in agonia, prolixius oravit, et factus est sudor ejus sicut guttae sanguinis decurrentis in terram (Luc. XXII), ab illa hora usque dum clamans voce magna spiritum traderet, clamore valido clamavit. Venter inferi, descensus ejus ad inferos fuit totaque absconsio sive depressio corporis ejus, quandiu in sepulcro jacuit. Equidem de tribulatione quid clamaverit, ab hominibus praesentialiter auditum est. Dixit enim inter alia quae audita sunt ex ore clamantis: Heli, Heli, lamazabathani, hoc est; Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me? (Matth. XXVII.) Et in consummatione tribulationis clamans dixit: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum (Luc. XXIII). Porro de ventre inferi quid clamaverit audiri non potuit a quoquam mortali; sed antequam ipse in hunc mundum veniret, Spiritus ejus sanctus in sancta Scriptura praedixit quid clamaturus esset, sicut et illa quae, sicut jam diximus, clamans auditus est: Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me (Psal. LXXXVI), et Pater, in manus tuas commendo spiritum meum (Psal. XXX). Denique psalmus ille: Domine Deus salutis meae, in die clamavi et nocte coram te. Intret in conspectu tuo oratio mea (Psal. XV), etc., usque ad finem ejusdem psalmi, verba sunt clamoris ejus de ventre inferi, postulantra celebrem glorificationem resurrectionis, quod sine dubio prudens lector advertit. Igitur de tribulatione mea, inquit, clamavi ad Dominum, subauditur, pro transgressoribus exorans ut non perirent, et exaudivit me, ut videlicet propter passionem meam, solveretur peccatum praevaricationis Adae, et omnia delerentur peccata credentium in me. De ventre inferi clamavi, et exaudisti vocem meam, subauditur, ut non derelinqueres in inferno animam meam, nec dores Sanctum tuum videre corruptionem (Psal. LXXXVIII). Et projecisti me in profundum in cor maris, et flumen circumdedit me. Omnes gurgites tui, et fluctus tui super me transierunt. Sensus iste est: Secundum rei veritatem exaudisti me, et secundum aestimationem hominum projecisti me, juxta psalmum praememoratum: Aestimatus sum cum descendentibus in lacum (Psal. LXXXVII), et juxta alterius psalmi versiculum: Tu vero repulisti, et despexisti, distulisti Christum tuum (Psal. LXXXVIII). Hoc enim videbatur illis, qui insultantes et capita sua moventes dicebant: Confidit in Deo, liberet eum nunc si cult (Matth. XXVII). Itaque secundum aestimationem illorum projecisti me in profundum, in cor maris, id est in omne quod voluerunt de me facere seditiosi Judaei similes mari, et flumen circumdedit me, videlicet affluens tribulatio qua non parcentes afflixerunt me. Illi omnes gurgites tui, illi omnes fluctus tui quos passus sum, super me transierunt, id est sine dubio transibunt; neque enim permanebunt, sed celerem finem habebunt. Tui namque fugerunt gurgites, tui fluctus; quia videlicet non in ipsorum qui me afflixerunt, sed in tua potestate erat, quousque inundarent super me fluctuantes insaniae illorum. Et ego dixi: Abjectus sum a conspectu oculorum tuorum, verumtamen rursus videbo templum sanctum tuum. Sicut jam dixi, quia projecisti me in profundum, ita nunc repetens, et ego dixi, inquit, abjectus sum a conspectu oculorum tuorum, subauditur, secundum aestimationem illorum vel secundum rei veritatem, rursus videbo templum sanctum tuum, id est ego anima quae descendi ad inferos, rursus ingrediar et resumam corpus meum, quod est templum sanctum tuum, juxta illud: Solvite templum hoc, et tribus diebus excitabo illud. Hoc autem, inquit evangelista, dicebat de templo corporis sui (Joan. II). Videmus factum, credimus, propter quod et loquimur, adimpletum; quia gurgites tui Deus, gurgites mortalitatis, et omnium fluctus miseriarum, quascunque induxisti super nos, propter praevaricationis Adae gentium, super eum transierunt, et finem habent, et ipse rursus vidit templum sanctum tuum, id est resumpsit corpus, quod principaliter est templum sanctum tuum; et nunc in medio Ecclesiae est, quae et ipsa secundarie dicitur; et est templum sanctum tuum, et nunc in gaudio videt illud templum sanctum tuum. Quemadmodum dixerat: Iterum autem videbo vos, et gaudebit cor vestrum (Joan. XVI). Ubi autem vel in quo dixerit, quod nunc se dixisse memorat his verbis: Et ego dixi: Abjectus sum a conspectu oculorum tuorum. Psalmista jam ante hunc Jonam, in quo idem Christus loquitur, praedixerat in persona ipsius: Ego autem dixi in excessu mentis meae, projectus sum a facie oculorum tuorum (Psal. XXX). Nam quod ait, ego dixi in excessu mentis meae, idem est ac si dicat: Ego praevidi ia profunditate intellectus, qui excedit intelligentiam omnis creaturae, subjungens, ideo exaudisti vocem orationis meae, dum clamarem ad te (ibid.), quod et in isto praemissum est, de ventre inferi clamavi, et exaudisti vocem meam, sive clamavi de tribulatione mea ad Dominum, et exaudivit me. Interea considerare perpulchrum est quomodo item in alio dicat ipse: In die tribulationis meae clamavi ad te, qui exaudisti me (Psal. LXXXV). Majorem quippe habet vim in sensu talis dictio, clamavi ad te, quia exaudisti me, quam si ita dictum esset, exaudisti me, quia clamavi ad te. Denique omnes sancti idcirco exauditi sunt, quia clamaverunt. Iste autem Sanctus sanctorum solus est qui veraciter dicat, clamavi quia exaudisti me. Ipse est enim electus ex millibus, qui solus idcirco venit in hunc mundum clamare pro omnibus, quia scivit quod pro sua reverentia foret exaudiendus. Hoc ipse in psalmo innuens, per os prophetae loquitur: Holocaustum et pro peccato non postulasti, tunc dixi: Ecce venio (Psal. XXXIX). Et est sensus: Cum ergo intelligerem quod illa de brutis animantibus sacrificia nolles, quod nullus ex omnibus justis de peccato ad plenum satisfaceret, tunc dixi: Ecce venio, sciens sine dubio futurum esse quod satisfacientem pro omnibus et clamantem exaudires me. Hinc est quod clamans magna voce ad monumentum Lazari, non orat exaudiri se, sed: Pater, inquit, gratias ago tibi quoniam exaudisti me; ego autem sciebam, quia semper me amasti, me audis (Joan. XI). Breviter autem concludendum est quia solus iste est, qui dicat, clamavi ad te, quia exaudisti me; sanctus autem quilibet dicat, quia clamavi ad te, exaudisti me. Sequitur: Circumdederunt me aquae usque ad animam meam; abyssus vallavit me, et pelagus cooperuit caput meum; ad extrema montium descendi; terrae vectes concluserunt me in aeternum, et sublevabis de corruptione vitam meam, Domine Deus meus. Quoniam in typo Christi propheta ejus et passus est et precem fudit, perpulchrum est singulas voces istas ostendere prolatas, secundum ordinem passionis Christi, sicut actuum passionis ejusdem ordo processit. Circumdederunt me, inquit, aquae usque ad animam meam.