CAPUT XX. De eo quod ait:

“Deus eduxit eum de Aegypto, cujus fortitudo similis est rhinocerotis,”

etc., quae secunda benedictione dixit.

“Non est, inquit, Deus quasi homo, ut mentiatur,”

etc. Tanquam diceret: Veni ego in alterum locum, sed non inveni alteratum Deum. Semel posuit verbum in ore meo, quod mutari non patitur, quandoquidem omnis homo mendax, et omnis filius hominis mutabilis est, sed non itidem Deus mentitur, non similiter a sua sententia mutatur.

“Ad benedicendum adductus sum, benedictionem prohibere non valeo. Non est idolum in Jacob, non videtur simulacrum in Israel. Dominus Deus ejus cum eo est, et clangor victoriae regis cum illo. Deus adduxit cum de Aegypto, cujus fortitudo similis est rhinocerotis. Non est augurium in Jacob, nec divinatio in Israel. Temporibus suis dicetur Jacob et Israel quid operatus sit Deus. Ecce populus ut leaena consurget, et quasi leo orietur. Non accubabit, donec devoret praedam, et occisorum sanguinem bibat.”

Quasi vinctum et catenatum audimus prophetam, raptos veritatis argenteos ore invito per singula verba proferentem.

“Ad benedicendum, inquit, adductus sum,”

videlicet legatus ab illo qui benedictionum omnium solus arbiter est.

“Benedictionem”

prohibere volo,

“prohibere non valeo.”

Quid igitur? Invitus benedicam, non sponte benedictiones canam.

“Non est idolum in Jacob. Non videtur simulacrum in Israel.”

Sed quid?

“Dominus Deus ejus cum eo,”

cum eo, inquam, tanquam cum uxore vir zelator, prohibens adulterium idolorum, procul extrudens moechiam simulacrorum. Et ne quando vacet, quasi absente viro, cum idolis vel simulacris per nocturnum moechari silentium:

“Clangor, inquit, victoriae regis in illo est.”

Clangor victoriae regis, zelatoria vox est dicentis, a monte Sinai cum clangore buccinae vehementius perstrepentis:

“Non habebis deos alienos coram me, non facies tibi sculptile (Exod. XX),”

etc. Quo jure, quo debito solus ille vult uti quasi lege maritali?

“Deus, inquit, adduxit eum de Aegypto.”

Nempe causa justa, causa legitima est. Eduxit hanc gentem de Aegypto in manu forti, in brachio extento, pepigitque foedus cum ea, in aspersione sanguinis super cunctis sermonibus suis. Cujus rei memor ipse in Ezechiele propheta dicit:

“Transiens per te vidi te conculcari in sanguine tuo, et dixi tibi, cum esses in sanguine tuo: Vive (Ezech. XVI).”

Ac deinceps:

“Et transivi per te, et vidi te, et ecce tempus tuum tempus amantium. Et expandi amictum meum super te, et operui ignominiam tuam, et juravi tibi, et ingressus sum pactum tecum, ait Dominus Deus. Et facta es mihi, et lavi te aqua (ibid.).”

etc. Igitur non est, nec esse licet in Jacob idolum; nec videtur, nec videre licet simulacrum in Israel;

“non, inquam, est,”

nec esse debet

“augurium in Jacob, nec divinatio in Israel.”

Quare? Quia

“Deus adduxit eum de Aegypto,”

inquit. Et continuo:

“Cujus, ait, fortitudo similis est rhinocerotis.”

Parva dictione sensum magnificum subintelligere licet. Rhinoceros animal est unicorne, Graece sic dictum quod habeat cornu in nare, id est super narem in fronte, tantae fortitudinis ut a nemine vinci, tantae ferocitatis ut a nemine contingi possit. Solummodo puellae virginis, ut aiunt physici, blanditias admittit, trahitur odore virginitatis, puellamque cum in agro adesse persenserit, ultro expetit, caput reclinat, blandoque sinu gratanter indormit. Illic a venatore comprehensus confoditur, fitque arte, quod nullis constare potuit viribus. Hoc respiciens propheticus spiritus,

“cujus,”

inquit, videlicet Dei,

“fortitudo similis est rhinocerotis.”

Hoc plane tam verum quam pium est. Fortissimus namque spirituum Deus, velut unicornis, id est potentiae singularis Deus incomprehensibilis, Deus invictae virtutis, postquam populum illum de Aegypto eduxit, virginei tractus est odor uteri, virginem expetiit, virginei pudoris claustris inclusus est. Ex eo tantum comprehendi potuit, et occidi. Igitur

“fortitudo ejus similis est rhinocerotis. Temporibus suis dicetur Jacob et Israel quid operatus sit Deus,”

id est, cum tempus fuerit, praedicabitur vero Jacob et vero Israeli quid adducendo hunc populum de Aegypto significaverit Deus, vel unde

“fortitudo ejus similis rhinocerotis”

recte dicatur.

“Ecce populus, ut leaena consurget, et quasi leo orietur. Non accubabit, donec devoret praedam, et occisorum sanguinem bibat.”

Et hoc quidem secundum litteram ad praelia ejusdem populi referri potest, quia, duce Josue transito Jordane, ut laeena consurrexit, et quasi leo ortus est, nec ante accubuit in terra promissionis, donec devoraret praedam, donec hostium sanguinem funderet. Verum melius atque certius ad illa tempora refertur, quibus, ut nunc ait,

“dicetur Jacob et Israel quid operatus sit Deus.”

Ecce enim ubi rhinoceros ille fortissimus ad mortem crucis de Virginis sinu deductus est, populus ejus ut leaena consurrexit, nam ipse princeps ex mortuis resurgens quasi leo ortus est, secundum prophetiam Jacob, dicentis:

“Catulus leonis Juda ad praedam, fili mi, ascendisti, requiescens accubuisti, ut leo, et quasi leaena (Gen. XLIX),”

etc. Igitur

“non accubabit, inquit, donec devoret praedam, et occisorum sanguinem bibat,”

per metaphoram, per leonem fortissimum, Christi et apostolorum ejus fervidam virtutem exprimens, qui non quieverunt, donec diabolum mundi principem, quem per semetipsum Christus apud inferos quasi leo debellaverat, ipsi per totum mundum discurrentes, quasi leaena antiquis templorum sedibus protraherent.