IN OSEE PROPHETAM COMMENTARIORUM

LIBER PRIMUS

CAP. I


CAPUT 1

Verbum Domini quod factum est ad Osee filium Beheri. Ut simus attenti, Scriptura haec in exordio sui vocatur Verbum Domini.

“Verbum Domini, ait B. Hieronymus quod in principio erat apud Deum, et Deus erat Verbum, factum est ad Osee filium Beheri.”

Nec vere repugnat ei, quod ecclesiastica firmiter tenet regula fidei, Verbum, quod in principio erat apud Deum, non factum, sed natum, non creatum esse, sed genitum. Nam ad homines quidem factum est hoc Verbum, non autem factum est ad Deum, sed erat in principio apud Deum. Etenim hominibus quidem accidentaliter ex tempore accessit, apud Deum autem nunquam non fuit. Verumtamen ubicunque in sacris legimus Scripturis, ad illum vel ad illum factum esse Verbum Domini, magnam sonat beatitudinem hominis, quam et in David Veritas ipsa commendat, cum dicit: Beatus homo quem tu erudieris, Domine, et de lege tua docueris eum (Psal. XCIII). Suaviter namque et magna cum deliciarum multitudine summam sapientiam cito discit ille ad quem fit Verbum Domini, quia videlicet hoc Verbum lux vera est, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum (Joan. I); et dum infulget humanae menti, repente illuminat, repente docet; neque in incertum aurem cordis audientis adducit, sed ita certum reddit, ita quod videt pro constanti habet, ut non dubitet dicere quia Verbum factum est, factum, inquam, quia certissime futurum est, immutabiliter adimplendum est, et impossibile est quin fiat quod futurum esse denuntiat. Beatus ergo ille homo est, et de sua multum potest beatitudine in Domino gloriari, quia non ab homine, neque per hominem accepit illud, sed per revelationem Spiritus sancti (Galat. I). Super hac eruditionis praerogativa soli possunt apostoli et prophetae in Domino gloriari, quia videlicet taliter sunt eruditi, non ab homine, ut jam dictum est, neque per hominem, sed per magisterium Spiritus sancti. Idcirco, quaecunque illi scripserunt, ita sunt rata tamque firmum habent fundamentum veritatis, ut de ullo ipsorum dicto dubitare nefarium sit. Sane modum quo sunt eruditi, sive momentum, aut velocitatem doctoris eorum, nemo unquam satis agnovit nisi qui experiri meruit. Sciendum praeterea quod ubique in sanctis prophetis dictio haec qua dicitur factum est Verbum Domini, ad promissiones respicit, quae nunc impletae sunt, Verbi incarnati; et ob hujus intentionis excellentiam non tantum videntes, aut filii prophetarum, sed prophetae merentur nuncupari, quia videlicet videntes, aut filii prophetarum potuerunt etiam pro minoribus, quas praeviderunt, rebus dici. Solos autem eos prophetas sancta Scriptura nuncupat, qui praenuntiaverunt, vel ad quos sermo factus est de adventu Christi. Nec illud ignorandum quia primus illorum pater Abraham, novissimus autem Joannes exstitit, praecursor ejusdem et baptista Christi. Primum namque ad Abraham, ad quem promissio, imo et repromissio facta est beati seminis in hoc sermone: Atque in semine tuo benedicentur omnes gentes (Gen. XXII). Inter utrumque, id est post promissionem, et ante repromissionem, sermo Domini factus est. Et haec talis enuntiatio in eum semel et iterum de causa jam dicti seminis taliter scripta est: His ita transactis, factus est sermo Domini ad Abram per visionem dicens: Noli timere, Abram, ego protector tuus sum, etc. Illo ad haec dicente: Mihi autem non dedisti semen, et ecce vernaculus meus, haeres meus erit. Statim sermo Domini factus est ad eum, dicens: Non erit hic haeres tuus, sed qui egredietur de utero tuo, ipsum habebis haeredem. Eduxitque eum foras, et ait illi: Suspice coelum et numera stellas, si potes. Et dixit ei: Sic erit semen tuum. Credidit Domino, et reputatum est illi ad justitiam (Gen. XV). Quod autem hic propheta fuerit, eo quod sermo Domini ad eum factus sit, testatur ipse Dominus qui pro illo arguens Abimelech per somnium nocte dicit: Nunc igitur redde uxorem viro suo, quia propheta est, et orabit pro te, et vives (Gen. XX). Novissime in Joannem Baptistam scripta est ejusmodi enuntiatio, scribente Luca his verbis: Anno quinto decimo imperii Tiberii Caesaris, factum est Verbum Domini super Joannem Zachariae filium in deserto (Luc. III). Quod vero iste propheta sit, vel fuerit testatur idem Dominus, cum de illo ad turbas dicit: Sed quid existis in desertum videre? prophetam? Etiam dico vobis, et plus quam prophetam (Matth. XI). Igitur ubi audimus in sanctis Scripturis factum ad sanctos homines sermonem sive Verbum Domini, jucundum et perpulchrum est perpendere, quod sic dictum sit, ut subaudiatur ejus rei, quod Verbum caro fieret, et habitaret in nobis (Joan. I). Et ob hoc alios quidem prophetas, Joannem autem plus quam prophetam esse, quia Verbum carnem factum, magno quidem et prophetali munere sex menses nascendo praevenit, sed non minori privilegio gratiae jam juvenem digito demonstravit, dicens: Ecce Agnus Dei, et tollentem peccata mundi fluente Jordanis baptizare meruit (Joan. I). Parum autem erat prophetas eos dici, ad quos sermo Dei factus est. Plus enim aliquid Spiritus sanctus in David de illis locutus est. Ego, inquit, dixi: Dii estis, et filii Excelsi omnes (Psal. LXXXI). Quam ob causam nisi quia sermo Dei ad eos factus est? (Joan. X.) Hoc enim in causa esse Dominus ipse astruit qui loquens Judaeis calumniantibus, cum praemississet: Nonne scriptum est in lege vestra: Ego dixi: Dii estis, et filii Excelsi omnes, continuo subjunxit: Si illos dixit deos, ad quos sermo Dei factus, et non potest solvi Scriptura (ibid.), etc. Ergo prophetae dii sunt, quoniam isti sunt ad quos sermo Dei factus est. Quod si dii recte dicuntur, nonne et salvatores nihilominus recte cognominantur? Si illos Scriptura dixit salvatores, per quos Deus temporalem Israeli salutem operatus est, exempli gratia: Et clamaverunt filii Israel ad Dominum, qui suscitavit eis salvatorem, et liberavit eos, Othoniel videlicet filium Cenez (Judic. III). Itemque: Et clamaverunt ad Dominum, qui suscitavit eis salvatorem Aoth (ibid.) Si ergo illos dixit salvatores, per quos Deus temporaliter liberavit Israel, quanto magis recte illi dicuntur salvatores, quorum labor Salvatori nostro Deo ad nostram aeternam salutem cooperatus est?