|
Et apposui cor meum ut scirem sapientiam, et intelligerem
distentionem, quae versatur in terra; est homo, qui diebus et noctibus
somnum non capit oculis. Et intellexi quod omnium operum Dei nullam
possit homo invenire rationem eorum, quae fiunt sub sole, et quanto plus
laboraverit ad quaerendum, tanto minus inveniat, etiam si dixerit
sapiens se nosse, non poterit reperire. Gravissima mentis distentio
homines plerosque vexat, ad quam cognoscendam apponit cor Ecclesiastes.
Quando enim aliquid apparet difficile, necessarium est, utile est, ut
cor ad investigandum apponatur. Versari in terra ista distentio dicitur,
non vexat haec distentio terram quam terimus. Qui de terra est, de terra
loquitur (Joan. III) designantur nomine terrae qui terrena sapiunt
(Philipp. III). Cor autem ad philosophos mundi applicat Ecclesiastes,
qui usquequaque distenduntur ut terrena loquantur. Quod tantis et
talibus libris convolvunt philosophi, pene tribus verbis Salomon
explicat. Duas vero esse sectas philosophorum novimus, diversis inter se
partibus belligerantium. Antiqui philosophi nomen sapientiae habentes,
instabant quotidie naturae causis discutiendis. Qui volentes invenire
usque ad unguem omnia opera Dei, semper quaerebant, semperque notabant
quaerenda, et quod quaerebant ex aliqua parte inveniebant, quod autem
invenire minime poterant, se nescire sciebant. Tales distendebantur
studio sapientiae. Distentus autem Socrates sapiendi studio: Qui,
inquit, vivendi mihi finis erit, erit et docendi. Multum distentus et
ille fuit studio sapiendi, qui moriens cum esset pene centum annorum cum
moreretur lacrymasse perhibetur, dicens: Heu mihi quia modo morior,
quando sapere incipiebam! Tales designat homo noctibus atque diebus
vigilando, ita instans causis naturae discutiendis, ut mirentur omnes,
et prae caeteris Ecclesiastes. Ecce novis et magis assultibus
incressando novi philosophi urgent veteranos philosophos, et invertunt
nova doctrina philosophiam, cum de naturae causis atque rerum tenore
quaeque dixerunt dedicunt, et illos refellunt, dicentes sciri nihil
posse et nihil reperiri, quod fugit ab illis quasi scientia veri. His
intendentes vanitatibus notat Ecclesiastes, dicens eorum verbis nullam
esse rerum notitiam, sciri nihil posse et nihil reperiri. Istos
philosophos pondere rerum tremefactos vulpibus esse similes putemus,
quae ita tremefiunt audito coeli tonitru atque mundi fragore, ut
latebram sibi quaerant fugiendo subtus terram. Istis antiquior et
sapientior Ecclesiastes, istos notat et illos notat, hos docet et docet
istos. Notat enim veteres, sciri omnia posse confitentes, notat et
novos, sciri nihil posse putantes. Ostendit quid sapiant, ut si bene
sapiunt quaerant, vult ut sapiant veteres, sciri res posse, sed non
omnes. Quod faciat Deus et solus omnia regat, certissime scimus,
qualiter et quare velit Deus illa variare, cur aegrotet bonus, malus
fortis sit, hic dominatur, ille serviat, quid istum ditet, illum
pauperet, et multa alia cur fiant, sciri nullo modo possunt a nobis,
quia illa scire soli Deo convenit. Qui vero nihil sciri, et nihil putant
posse reperiri, quidnam scire putant, qui suum scire sibi tollunt? Nihil
sciri quis unquam hominum dicet nisi multa sciendo? Utique multum scit,
qui scit quare nesciat ista vel illa. Permultum scit, qui tollit suum
scire scienti. Unicuique animali natura suum scire dedit. Se nihil scire
putans, se subjecit pecori. Est ingenium pecori, sed non aequale nostro,
quo ratio pecori nos praeponit omni. Si dicat sapiens se nosse, contra
ait Ecclesiastes, non poterit reperire. Quis hoc verum neget esse?
Plurima Dei secreta nescit mundi sapientia. Iste sapiens quem discrete
notat Ecclesiastes, forte Socrates fuit, qui quam putavit sapuisse,
quando primus dixit, nihil sciri, nihil reperiri: aut fuit Archisilas,
qui Socratis scire secutus, de nihil scire suam fecit sibi philosophiam
|
|