CAPUT IV. Quod mysteria Dei, non solis exteris per confusionem linguarum, verum etiam indignis Israelitis, per aenigmata et figuras abscondita fuerint. Item de trium linguarum litteris inventis.

Nunquid vero et in sola multitudine seminis Abrahae, Isaac et Jacob, quae videlicet multitudo duodecim tribuum, gens una vel populus unus exstitit, defuturi erant homines ejusmodi, homines indigni aeque ut gentiles vel incircumcisi, quibus manifeste deberet ostendi sacramentum Verbi Dei? Non utique defutura erant, imo futurum erat, ut in illa gente carnalium multitudo, sua insipientia paucorum spiritualium fatigaret sapientiam; futurum hoc non ignorabat Deus ipse Dei Verbum dum sicut ad salutem nostram necessarium erat, suum per Scripturam legis et prophetarum vellet hominibus praesignare consilium. Recte igitur non solum in una lingua sese abscondit verbum Dei, verum etiam in eadem lingua, quae caeteris erat ignota gentibus, dicta vel decreta sua sic temperavit, ita similitudinibus vel figuris obumbravit mysticis, ut vix pauci, vix soli spirituales percipere possent, quale haberet consilium, quali ordine recuperare intenderet salutem mundi. Propter hoc primum litterae sunt, ut videlicet in eis et per eas significaretur, et usque ad tempus clauderetur atque signaretur Verbi Dei mysterium, venturi ad expugnandum generis humani inimicum, per assumptae carnis et passionis suae sacramentum. Primarum, id est Hebraicarum ista reperiendarum erat et fuit causa litterarum. Primo namque litterae Hebraicae per Moysem repertae, et Hebraeis traditae sunt. Secundo Graecae, quas Graecis Cadmus tradidit, quo tempore dux Othoniel filiis Israel praeerat. Tertio loco trium linguarum principalium, junior Latina lingua, litteras habere coepit, quas Carmentis reperit, quo tempore populum Israel judicabat Jair (Judic. III). Et illae quidem juniores, Graecae et Latinae litterae ob humanas res significandas repertae, quandoque ad divinas res significandas gratia Dei sunt admissae. Primae autem, id est Hebraicae ad significandas res divinas, repertae vel traditae sunt. Nunc vero ad ordinem redeamus.