|
Profecto enim et anima conditoris Amri meretrix fuit, ut caeterorum
regum fornicantium cum vitulis aureis, et Jezabel meretrix daemonum
fuit, cum qua et anima viri ejus Achab, et universa novae civitatis
plebs statim coepit meretricari cum Baal. Vere ergo Samaria meretrix.
Haec omnia sic vaticinatur propheta, ut doleat verum esse et imperfectum
remanere non posse, quod loquitur. Unde protinus sequitur: Super hoc
plangam et ululabo, vadam spoliatus et nudus, faciam planctum velut
draconum, et luctum quasi struthionum, quia desperata est plaga ejus,
quia venit usque ad Judam, tetigit portam populi mei usque Hierusalem.
Hoc sicut littera sonat recte intelligitur, quod videlicet plangens et
ululans propter instantem populi sui captivitatem vestimentis quoque
spoliatus et nudus incesserit, internum animi dolorem, habitu quoque
corporis indicans, sive captivandorum miseriam, quod ad Esaiam quoque
fecisse legimus ex praecepto Domini dicentis: Vaae et solve saccum de
lumbis tuis, et calceamentum tuum tolle de pedibus tuis (Isai. XX), ac
deinceps: Sicut ambulavit servus meus Esaias, nudus et discalceatus
trium annorum signum et portentum erit super Aegyptum, et super
Aetiopiam, sic minabit rex Assyriorum captivitatem Aegypti, et
transmigrationem Aethiopiae (ibid.). Quod deinde subjungit, faciam
planctum velut draconum, et luctum quasi struthionum, valde dolenter
pronuntiat quod luctus et planctus suus pro populo illo nequaquam sit
profuturus sive exaudiendus. Quis enim draconibus terribili sibilo
personantibus, quando vincuntur, aliqua miseratione compatitur? Quis
struthionibus ova sua in pulvere derelinquentibus misereatur, cum ipse
sibimet vel naturae suae non misereatur? Quod autem populus ille dignus
fuerit hujusmodi similitudine, aliae quoque Scripturae testantur. Nam
Hieremias in lamentationibus: Filia, inquit, populi mei crudelis quasi
struthio in deserto (Thren. IV). Et Joannes Baptista. Genimina
viperarum, quis ostendit vobis fugere a ventura ira (Luc. III). Igitur
faciam planctum velut draconum, et luctum quasi struthionum, id est
planctum nulla commiseratione dignum, et luctum nulla consolatione
deliniendum. Nam etsi dolent dracones, non pium habent gemitum qui
compassionem provocet, sed irae ardentis tumultum et quem caveri
oportet. Similiter et si moerent struthiones, crudelitas innata
permanet, nec ad naturalem curam sive diligentiam posteritatis inanis
stultitia flecti potest. Quare hoc dicis? Quia desperata, ait, plaga
ejus, quia venit usque ad Judam, tetigit portam populi mei usque ad
Hierusalem. Idcirco sic loquor, quia spes misericordiae a Domino, sive
solvendae captivitatis decem tribuum nulla, est, dicente ipso per alium
Prophetam. Quia non addam ultra misereri domui Israel (Ose. I). Usque ad
Judam venit, et tetigit portam populi mei usque ad Hierusalem, quod
factum esse et Regum et Esaiae libri testantur. Assyrius quippe vastata
Samaria, venit etiam in Hierusalem, eo tempore quo Rapsaces missus est
insultans (IV Reg. XVIII; Isai. XXXVI). Et tunc quidem non desperata
fuit plaga Juda sive Hierusalem, sicut plaga Israel sive Samariae. Nam
egressus angelus Domini percussit in castris Sennacherib centum
octoginta quinque millia, sed postmodum a Chaldeis et Hierusalem
subversa, et populus ejus in Babylonem ductus est (IV Reg. XIX). Amplius
autem posterius in manibus Romanorum plaga ejusdem Hierusalem desperata
est, et magis plagati sunt Judaei, ducti in omnes gentes captivi,
quoniam decem tribus tunc Assyrius subduxit. Sequitur: In Geth nolite
annuntiare, lacrymis ne ploretis. In domo pulveris pulvere vos
conspergite. Ac si dicat: Hoc ad cumulum miseriarum vobis accidit, quod
patientibus nullus compatitur, cum offenso Deo cunctis quoque gentibus
sitis odiosi. Propterea dixi: Faciam planctum quasi draconum, quia
sicuti quando dracones sive ab elephantis sive ab hominibus vincuntur,
et ob hoc ingenti sibilo personant, nullus hominum accurrit ad hoc ut de
nece illorum doleat. Habent etenim dracones et homines naturales inter
se inimicitias. Ita, dum vos ab hostibus capiemini, nulla ex vicinis
gentibus erit quae condoleat, nulla quin de malis vestris gaudeat.
Amplius autem gaudebit Geth Palestinae urbs, unde fuit Goliath et
fratres ejus, qui ceciderunt in manu David et servorum ejus (II Reg.
XXI), et idcirco plus caeteris in miseria vestra gaudendo semetipsam
consolabitur. Nolite ergo annuntiare in Geth, imo optate quod
impossibile est, ne audiat illa vestras clades, neque lacrymis ploretis,
quia vester fletus gaudium et risus ejus erit. Dissimulate fletum, nec
in singultus dolor erumpat, ne adversarii gratulentur. Nolite foras
exire, sed in domo pulveris pulvere vos aspergite. In domo ruente,
cinere ruinarum vosmet aspersos tantum vos ipsi conspicite. Haec quidem
tanquam consulendo dicit, verumtamen verba haec non rationis sunt, sed
doloris, qui saepe rationem non admittit. Nam quantumcunque dissimulent,
lacrymasque teneant captivi, impossibile est ut calamitas eorum
adversariis maxime vicinis, ut erant Philistiim, ignota sit. Nec moratur
judex, scilicet Divinitas, certam de pectore et ore Prophetae dare
sententiam, quae hoc modo denotat: Transite vobis habitatio pulchra,
confusa ignominia. Habitationem pulchram Samariam appellat, quippe quae
in pulcherrimo atque uberrimo Judaeae loco sita est. Dixit ergo ad eam:
O tu quae habitas in regione uberrima, quae confusa es ignominia, transi
et in captivitatem ducere, judicium portans ignominiae tuae;
confestimque ad nos convertitur, et dicit: Non est egressa quae habitat
in exitu. Quod utrum de eadem habitatione pulchra, id est de Samaria, an
certe de Hierusalem dicat, de qua versu sequenti manifeste loquitur,
incertum est. Sed si de Samaria dicitur, hic sensus est: Non est egressa
quae habitat in exitu, id est ipsis Assyriae captivitatis foribus sita
est. Et statim ut mota fuerit de finibus suis, hostilem terram
ingreditur; verum quantumcunque vicina sit, non satis liquet quomodo
ipsa quae transire jubetur et transit, congrue dicitur, quod non egressa
sit. Si autem de Hierusalem hoc dictum placet intelligi, sensus iste
est: Vos transite jam habitatores habitationis pulchrae, scilicet
Samariae, Hierusalem autem hac vice non egreditur, quae tamen habitat in
exitu, id est cujus egressio sive transmigratio jampridem paratur, sed
paululum differtur, videlicet Ezechia simulque Esaia propheta Deo
supplicantibus, suisque precibus eam retinentibus (IV Reg. XIX; Isa.
XXXVII), dictumque est hoc secundum similitudinem alicujus egressuri,
jamque in ostio stantis, cujus egressio certa quidem est, sed retardatur
aliquibus ex causis. Clarum hoc est respicienti, quod tunc quidem
Hierusalem liberata est de manu Assyriorum qui decem tribus
captivaverant, sed postmodum Chaldaeis tradita, et in Babylonem ducta
est. De qua videlicet Hierusalem protinus sequitur: Planctum vicina
domus accipiet a vobis quae stetit sibimet, quia infirmata est in bonum,
quae habitat in amaritudinibus, quia descendit malum a Domino in portam
Hierusalem, tumultus quadrigae stuporis habitantis Lachis.
|
|