CAPUT XXXIII. Cur non solum flammeum gladium, sed et cherubin Deus collocasse dicitur.

Minus quam ea quae dicta sunt, videtur sonare illud quod in fine positum est, ad custodiendam viam ligni vitae. Hoc idem namque constat dici potuisse, si non esset arcendus quisque ab illo ligno vitae, nisi quandiu viveret in isto corpore propter causas superius jam dictas: ad hoc profecto sufficeret flammeus gladius, nec opus esset ut cherubin quoque ante paradisum collocarentur. Ille quippe ignis cunctis viventibus est inaccessibilis, et ante afflatus ejus est intolerabilis, quam possit ullatenus scire ubinam paradisus est. Sic enim ab omnibus compertum est, qui Nilum contra sequentes, ut caput ejus invenirent, potuerunt bibere calentem, et non potuerunt ad ejus pervenire originem. Sic enim Romanus actor dicit:

Illos rubicunda perusti

Zona poli tenuit, Nilum videre calentem.

(Luc, lib. X Phar.)

Non pertinet hic ad nos, quid tales homines de quinque zonis coeli dicant, quia de Scripturis veritatis non habent fundamentum, cum sint opiniones vel conjecturae saecularium, sed hoc cum illorum confessione, certum comprobamus, quod propter intolerabilem ignis vaporem nemo mortalium potuit unquam Nili fluminis consequi fontem, cujus constat secundum hanc Scripturam ex paradiso manare originem. Ergo, sicut jam dictum est, etiam si non cherubin ante paradisum collocarentur, suffecisset ad abigendos homines flammeus gladius. Quod si objicitur ad haec, Enoch et Heliam adhuc viventes in paradisum esse translatos, dicimus potuisse quidem Dominum Deum transferre illos illaesos per ignem jam dictum, quippe qui transferendo Heliam per currum levavit igneum (IV Reg. II); verum hoc nusquam Scriptura dat intelligi, quod illos tulerit in ipsum paradisum, ubi comederent de ligno vitae, et viverent in aeternum, sed ita sublati sunt ut in secreta quadam regione terrae ducerentur, ubi in magna carnis et spiritus quiete viverent, quousque ad finem mundi redeant et mortis debitum solvant. Igitur non solam repulsam hominum, quod solum littera videtur sonare, dicendo ad custodiendum viam ligni vitae, sed judicia quoque de admittendis et non admittendis, rationabili discretione facienda, significat ipsum nomen custodiae, ob quam non solus flammeus gladius, sed cherubin quoque dicitur excubare. Verum de hoc jam superius dictum est. Aliqui doctorum ita distinguunt, ut flammeum gladium, id est murum igneum, in circuitu paradisi propter homines, angelorum vero custodiam propter malignos spiritus positam esse intelligant. His ita duntaxat assentimur, ut spiritibus quoque malignis ignem corporeum poenalem esse non negemus. Ignis namque aeternus juxta evangelicam veritatem paratus est diabolo et angelis ejus (Matth. XXV). Sanctis autem angelis non nocet ignis, quippe quos impassibiles justitia fecit, sed nec animabus justis quas, ut supra jam dictum est, mundavit et munivit fides sanguinis justi Dei et hominis Jesu Christi