CAP. II.


VERS. 1, 2.

Dixi ego in corde meo: Vadam et affluam deliciis, et fruar bonis. Et vidi quod hoc quoque esset vanitas. Risum reputavi errorem; et gaudio dixi: Quid frustra deciperis? Modo Ecclesiastes illius assumit formam, qui nescit quae sit natura boni, luxum carnis et deliciarum summum bonum existimans, et totam spem suam ibi reponens: quid deceat, quid non, quo virtus, quo ferat error leviter attendens, vitam sibi ex tempore ducit. Hic qui talis est, dicit ex ore Ecclesiastis: Si multa indignatio gravat sapientem et qui addit scientiam addit et laborem, cur ego crucior die ac nocte amore studioque discendi? Multa meditatio concutit ossa, consumit corpus, insanos et excerebratos plerumque reddit: quod satis est, sapio mihi: cur ego scire laborem artes quas liberales vocant? cur legam Platonem, Socratem, et Aristotelem? paupertas mea suggerit ut mihi praecaveam, assumam spem longam, cogam divitias, vivam cum eis, et tot affluendo bonis, gaudia carnis non perdam: delicietur caro mea libera animi imperio. Talibus verbis occurrit Ecclesiastes dicens: Non est bonum ita deliciari, et non spiritui, sed soli carni vivere: escis distendi, cor ebrietate gravari, vinciri curis carnis tanquam compede mortis. Risum reputavi errorem, et gaudio dixi: Quid frustra deciperis? Ergo, sicut irasci hominis est, sed iram non perficere sapientis: sic omnis caro concupiscit quidem ea quae carnis sunt, et quibusdam illecebris ad mortiferas animam voluptates trahit. Sed bonorum est voluptatis ardorem majori Dei amore restinguere, et lasciviens jumentum frenis inediae subjugare, ut non libidinem, sed cibos quaerat, ac desideret sessorem, et suum Deum moderato atque composito portet incessu. Approbo tamen honestum risum: approbo seria mentis gaudia. Aliquando bonum est ridere, si causa bona, et modus adsit. Non sit excussus, non sit pronior ad vitium, ne vertatur in usum pravum. Sicut ebrius errat, et nescit quo eat; ita qui excutit risum suum, devius errat. Praeterea gaudere bonum est, si causa bona est, et modus adsit, si quis gaudet in Domino. Quandiu tamen vivit in isto mortali corpore, non est plenius gaudendum: quoniam autem videt aliam legem in membris suis repugnantem legi mentis suae, reputabit pro vanitate, quod nunc videt per speculum in aenigmate (I Cor. XIII). Qui autem gaudet plus quam necesse sit deliciando, hic stultus est, amans vacuam gaudendi umbram, et nunquam poterit veram comprehendere laetitiam. Haec est decipula, et vacua umbra, per quam decipitur qui nunquam gaudere meretur. Hinc Dominus: Videte, ait, ne graventur corda vestra in crapula (Luc. XXI); et in alio loco: Vae vobis qui gaudetis et ridetis nunc, quia plorabitis et flebitis (Luc. VI). Certe Crassus risum deputavit errorem, qui semel in tota vita risisse dicitur. Sed supra vel infra hominis naturam fuit istud. Nam proprium est hominis ridere, mirumque valde est quod proprio suo abstinere potuit. Infra naturam hominis fuit, si vitio mentis suae risum fugiendo semper tristis fuit: supra naturam fuit, si risum fugiendo per virtutem Ecclesiastis praeceptum complevit.