CAPUT 12

“Et vidi et audivi vocem angelorum multorum in circuitu throni, et animalium et seniorum, et erat numerus eorum millia millium voce magna dicentium: Dignus est Agnus qui occisus est, accipere divinitatem, virtutem, et sapientiam, et fortitudinem, et honorem, et gloriam, et benedictionem.”

Primus testis, ad quem magis pertinet hoc negotium, scilicet omnis coetus electorum hominum, praedicto modo suum edixerat testimonium, et inde

“vidi, ait testis, alterius vocem, et hic erat omnis chorus angelorum stantium in circuitu throni, et animalium et seniorum,”

videlicet ad magnum spectaculum redemptionis et salvationis hominum. Numerus eorum infinitus est. Hoc enim satis admirative praedicat dicendo,

“et erat numerus eorum millia millium.”

Denique numerus eorum millia millium, cum non dicatur quot millia, manifeste numerum sonat infinitum. Ita in Daniele cum dicitur:

“Millia millium ministrabant ei, et decies millies centena millia assistebant ei (Dan. VII),”

multus quidem numerus est decies millies centena millia, sed tamen finitus, numerus vero millia millium finitus non est. Ad istorum, scilicet angelorum omnem multitudinem pertinet huic Agno perhibere testimonium, quia videlicet, etsi non per ipsum redempti sunt, quia non perierant, attamen et per divinitatem ejus conditi sunt, et per sanguinem ejus nobis conciliati sunt, juxta illud Apostoli:

“Quia in ipso condita sunt universa in coelo et in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates. Omnia per ipsum et in ipso creata sunt (Coloss. I).”

Et subinde:

“Quia in ipso complacuit omnem plenitudinem habitare, et per eum reconciliari omnia in ipso pacificans per sanguinem crucis ejus, sive quae in coelis, sive quae in terra sunt (ibid.).”

Et alibi:

“Ut notum nobis faceret sacramentum voluntatis suae secundum beneplacitum ejus quod proposuit in eo, in dispensatione plenitudinis temporum (Ephes. I).”

Exponit statim quid sit illud beneplacitum Dei, ita subjungendo:

“Instaurare omnia in Christo, quae in coelis, et quae in terris sunt in ipso (ibid.).”

Hoc enim erat beneplacitum Dei, videlicet impleto tempore ordinationis suae instaurare in fide Christi quae in coelis sunt semiplena, id est numerus angelorum qui diminutus erat, et quae in terris sunt evacuata, scilicet homines qui perierant. Igitur quia angeli et in ipso conditi, et per sanguinem ejus hominibus conciliati sunt, et ex hominibus numerus eorum suppletur per ipsum, bene in circuitu throni et animalium et seniorum, ecce adsunt ad testificandum, et auditur testimonium illorum voce magna, id est, magno affectu dicentium:

“Dignus est Agnus qui occisus est accipere virtutem,”

etc. Quia angeli sunt qui non perierunt, idcirco non dicunt: Dignus est Agnus qui occisus est et redemit nos, quomodo paulo ante dixerunt homines,

“quoniam occisus es et redemisti nos Deo in sanguine tuo;”

sed hoc tantum dicunt,

“dignus est Agnus qui occisus est.”

Septem numero insignia testificantes Agno ascribunt, virtutem, divinitatem, sapientiam, fortitudinem, honorem, gloriam, benedictionem. Et in isto numero laudum pariter intelligimus universa, quaecunque satis continentur Scripturis ejusdem Agni Christi praeconia. Sunt enim et alia multa hujusmodi majestatis et sublimitatis ejus nomina, regnum, imperium, salus, vita, potestas, et his similia. Legebantur haec sparsim in Scripturis; exempli gratia, in Isaia sic:

“Parvulus enim natus est nobis, filius datus est nobis. Et factus est principatus super humerum ejus, et vocabitur nomen ejus Admirabilis, Consiliarius, Deus fortis, Pater futuri saeculi, Princeps pacis. Multiplicabitur ejus imperium, et regni ejus non erit finis (Isa. IX).”

Legebant haec Judaei, sed indignum judicabant eum quem sicut agnum occiderant. Indignum omnino et ineptum reputabant cunctis nominibus istis, quippe cum ista sint praeconia Christi, ipsi autem nolebant istum filium (ut putabant) Joseph, filium (ut improperabant) fabri, Christum ullatenus esse vel dici (Joan. VI; Matth. XIII). Decertant econtra testificantes angeli: Agnus iste qui occisus est,

“hic vermis et non homo (Psal. XXI),”

qui conculcatus et crucifixus est, hic Filius hominis, filius quidem Mariae, sed non filius Joseph, dignus est accipere omnia haec, dignus est de quo dicantur et praedicentur omnia ista. Dignus est accipere virtutem, dignus est esse vel dici rex ille, de quo Psalmista:

“Domine, inquit, in virtute tua laetabitur rex (Psal. XX).”

Dignus est accipere divinitatem, dignus est hoc nomine

“quod est super omne nomen (Philip. II),”

quod nomen Deus est; et hoc accipe de propheta jam dicto, apud quem Deus est dictus hoc modo:

“Et vocabitur nomen ejus Admirabilis, Consiliarius, Deus (Isa. IX).”

Dignus est accipere sapientiam, dignus est ut is ipse esse credatur, de quo Jeremias:

“Ecce, inquit, dies venient, dicit Dominus, et suscitabo David germen justum, et regnabit rex, et sapiens erit (Jer. XXIII).”

Dignus est accipere fortitudinem, ut credatur esse is ipse de quo ibidem Isaias, ubi dixerat,

“et vocabitur nomen ejus Admirabilis, Consiliarius, Deus,”

addidit

“fortis (Isa. IX).”

Et de quo Psalmista:

“Dominus, inquit, fortis et potens, Dominus potens in praelio (Psal. XXIII).”

Dignus est accipere honorem, ut is ipse credatur esse, de quo idem Psalmista:

“Ex quibus, inquit, delectaverunt te filiae regum, in honore tuo (Psal. XLIV).”

Et alibi:

“Honor regis judicium diligit (Psal. XCVIII).”

Dignus est accipere gloriam simul et honorem, ut jam dictum est, ut is esse non dubitetur, de quo itidem Psalmista:

“Gloria et honore coronasti eum, et constituisti eum super opera manuum tuarum (Psal. VIII).”

Item:

“Magna est gloria ejus in salutari tuo, gloriam et magnum decorem impones super eum (Psal. XX).”

Dignus est accipere benedictionem, ut is esse cognoscatur et credatur, de quo ibidem continuo Psalmista dicit:

“Quoniam dabis eum in benedictionem in saeculum saeculi (ibid.).”

Item ut credatur esse illud semen de quo ad Abraham Deus locutus est:

“Et in semine tuo benedicentur omnes gentes (Gen. XXII).”

Et in David:

“Sit nomen ejus benedictum in saecula, ante solem permanet nomen ejus. Et benedicentur in ipso omnes tribus terrae (Psal. LXXI).”

Item ad ipsum:

“Speciosus forma prae filiis hominum, diffusa est gratia in labiis tuis, propterea benedixit te Deus in aeternum (Psal. XLIV).”

Accipiat ergo agnus qui occisus est, accipiat, ut dignus est, virtutem ad ejiciendos daemones de templis vel delubris gentium et de latebris simulacrorum, ubi colebantur et ubi dabant responsa fallaciae suae, mentiendo se deos esse, atque inde proturbet eos Dominus virtutum, juxta illud in Psalmista:

“Et in virtute brachii tui dispersisti inimicos tuos (Psal. LXXXVIII).”

Accipiat divinitatem, ut dignus est, ut expulsis diis falsis de cordibus gentium, ipse solus adoretur qui verus Deus est, ut fiat item quod in psalmo scriptum est:

“Regnabit Deus super gentes (Psal. XLVI);”

et ut decantet jam totus orbis,

“quoniam omnes dii gentium daemonia, Dominus autem coelos fecit (Psal. XCV).”

Accipiat sapientiam, ut dignus est, quatenus neminem suorum

“quis seducere possit per philosophiam et inanem fallaciam secundum traditionem hominum, secundum elementa mundi, et non secundum ipsum (Coloss. II).”

Accipiat, inquam, sapientiam et fortitudinem, ut quae sunt stulta mundi eligens, confundat sapientes; et infirma mundi eligens, confundat fortia (Isa. XXIX; I Cor. I); juxta illud quod scriptum est in Job:

“Perdam sapientiam sapientum, et prudentiam prudentium reprobabo (Job V),”

quod est accipere sapientiam; fortitudinem autem, juxta illud in Psalmo:

“Accingere gladio tuo super femur tuum, potentissime. Specie tua et pulchritudine tua intende, prospere procede et regna. Propter veritatem et mansuetudinem et justitiam, et deducet te mirabiliter dextera tua. Sagittae tuae acutae, populi sub te cadent in corda inimicorum regis (Psal. XLIV).”

Ita fiet ut neque sapientia philosophorum oculis agni, neque fortitudo regum aut imperatorum, cornibus agni qui occisus est, obviare aut resistere possit, quin habeatur Deus sapiens et fortis; et audiant et credant in eum omnes populi. Accipiat et honorem, ut dignus est, quatenus corda et corpora quae malignorum spirituum et vitiorum omnium fuerant receptacula, fiant ipsius habitacula munda et templa venerabilia, sintque ut continuo Psalmus dicit:

“Sedes tua, Deus, in saeculum saeculi (ibid.),”

sintque filiae regum delectantes te in honore tuo, id est, civitates quas reges saeculi construxerunt, sive Ecclesiae quae ab apostolis propagatae tanquam filiae regum sint sancte viventes pro honore tuo. Accipiat cum honore gloriam, ut dignus sit, ut gentes quae bene vivendo honorant eum, etiam bene loquendo glorificent eum, praedicando Sanctum sanctorum meliorem angelis, excelsiorem coelis, sedentem ad dexteram majestatis, atque ita

“omnis lingua, ut Apostolus ait, confiteatur quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris (Philip. II).”

Accipiat et benedictionem, ut dignus est, benedicant eum omnes sancti ejus, non sibi, sed illi attribuendo id quod sunt (I Cor. XV), gratias agentes Deo Patri per ipsum.