VERS. 13, 16.

Melior est puer pauper et sapiens rege sene et stulto, qui nescit praevidere in posterum. Quod de carcere, catenisque interdum quis egrediatur ad regnum, et alius natus in regno, inopia consumatur. Vidi cunctos viventes, qui ambulant sub sole cum adolescente secundo, qui consurget pro eo. Infinitus numerus est populi omnium, qui fuerunt ante eum, et qui postea futuri sunt, non laetabuntur in eo, sed et hoc vanitas et afflictio spiritus. Cautissimus nosse vices omnium rerum Ecclesiastes, docet qualis rota agat regnantem, et volvat sub orbem, quem modo subtollit, modo dejicit alta vel ima, attollens de carcere ad regnum, claudens carcere a regno dejectum. Sic omnium rerum semper volvitur ordo. Qui delectantur simplici sensu verborum, his contenti sunt, studiosior et sapiens altiora requiret, quisnam sit rex, quis puer, quis adolescens, vel quis secundus. Ecce, homo, discere potes, quidnam sis; discere, inquam, potes, quis sis. Tu puer, tu senex, tu rex eris, aut exrex, stultus, vel sapiens, pauper, sive dives. Tu certe prior tibi sis adolescens, atque secundus. Omnia solus eris, es in omnibus omnis et unus, et varians personae vicem sis, semper alter et idem. Est autem homo non simplex sed in uno corpore duplex, est homo carnalis, est et spiritualis, carnalis servit carni, spiritualis spiritui.

. . . Trahit sua quemque voluptas.

(VIRG, Eclog. II, v. 65.)

Extra carnalis, intra viget spiritualis. Exterior annis, alter praeponderat meritis. Quidquid extra habes, intra quoque retines. Et, sicut per aetatem carnalis proficit extra ita virtus hominis dat perfectum interiori. Hinc puer inde senex, hinc adolescens sive secundus, modo rex, modo sapiens, sic stultus es atque pauper. Rex puer exterior sine sapientia vivit, et quoniam lege caret vitiosa infantia, regnat tanquam puer impurus, nomine pueri indignus, non regit neque regitur, indignus nomine regis. Inde est illud: Puer centum annorum maledictus erit (Isa. LXV). Rex vero puer interior, quia non est sine lege Dei, puer est, purus est, dignus nomine pueri, ipse regit et regitur, et est dignus rex appellari. Post generalem autem sententiam quae omnibus patet, quod melior sit adolescens pauper et sapiens, quam rex senex et insipiens, et quod frequenter eveniat, ut ille per sapientiam suam etiam de carcere regis egrediens, imperet pro dominatore perverso, et rex insipiens perdat imperium quod tenebat. Super Christo et diabolo hunc locum interpretari possumus, quod puerum pauperem et sapientem Christum accipiamus puerum, juxta illud: Magnum tibi est vocari te puerum meum, pauperem vero, quia pauper factus est, cum dives esset (II Cor. VIII), et sapientem, quia proficiebat aetate et sapientia apud Deum et homines (Luc. II). Iste natus est in regno senis, et idcirco dicit: Si esset de mundo hoc regnum meum, ministri utique mei decertarent pro me, ut non traderer Judaeis, nunc autem non est de hoc mundo regnum meum (Joan. XVIII). In illius itaque senis stulti regno, qui ostendit ei omnia regna mundi, et gloriam ejus (Matth. IV), natus est optimus puer, et de domo vinculatorum, de quibus Jeremias in lamentationibus loquitur, dicens: Ut humiliaret sub pedibus ejus omnes vinctos terrae (Thren. III), processit ad regnum, et abit in regionem longinquam contra eos qui se regnare nolebant et post aliquantulum temporis rex reversus est (Luc. XIX). Praesago itaque spiritu vidit Ecclesiastes omnes viventes, qui possunt adolescentis participes esse dicentis: Ego sum vita (Joan. XIV), et veteri stulto rege dimisso, Christum sequi. Simulque duo ex Israel populi significantur. Prior, qui ante adventum Domini fuit, et posterior, qui Antichristum pro Christo suscepturus est, quod prior non penitus sit abjectus, prima quippe Ecclesia ex Judaeis et apostolis congregata est, et in fine Judaei, quia Antichristum pro Christo suscepturi sunt, non laetentur in Christo.