|
Ecce super montes pedes evangelizantis, et annuntiantis pacem. Celebra,
Juda, festivitates tuas, et redde vota tua, quia non adjiciet ultra ut
pertranseat in te Belial, universus interiit. Ascendit qui dispergat in
facie tua, custodiens obsidionem. Contemplare viam, conforta lumbos,
robora virtutem valde, quoniam sicut reddidit Dominus superbiae in
Jacob, sic reddet superbiae in Israel, quia vastatores dissipaverunt
eos, et propagines eorum corruperunt. Haec et caetera quae sequuntur
usque in finem, magnum gaudium, magnum et triumphale resonant tripudium,
et totius laetitiae causa haec est: Quoniam sicut reddidit, inquit,
Dominus superbiae in Jacob, sic reddet superbiae in Israel? Non ergo
parva res est quae sub verbis istis latet, sicut reddidit Dominus
superbiae in Jacob, quoniam totius consolationis vel gaudii causa sive
materia in ipsis posita est. Quid igitur est vel quem sensum habet,
quoniam sicut reddidit Dominus superbiae in Jacob, sic reddet superbiae
in Israel? Unus namque et idem fuit pater Jacob qui et Israel, unus et
idem populus Jacob qui et Israel. Siquidem ita dixisset, quoniam sicut
reddidit Dominus superbiae in Judam, sic reddet superbiae in Israel,
sensus iste absque impedimento vel scrupulo sese accommodaret: Quod
sicut ultus est Dominus Judam et Hierusalem de rege Sennacherib et
exercitu ejus, sic ulciscetur decem tribus quae appellabantur Israel, de
Ninive sive Assyriis, quod regnante Salmanassar captivaverat easdem
decem tribus. Nunc autem quamvis et iste sensus rationabilis sit, et pro
Juda Jacob convenienter possit accipi, libet adhuc intuitum mentis
extendere latius, ut sub istis nominibus Jacob et Israel, omnes tam
antiqui quam novi, tam illi qui praecesserunt quam illi qui subsequuntur
Christi adventum, electi intelligantur. Jacob namque patrem secundum
carnem duodecim filiorum totidemque tribuum Israel, libenter hic
accipimus, Christum patrem secundum spiritum duodecim apostolorum, et
omnium qui per eos in ipsum crediderunt vel credunt. Erit igitur sensus
amplissimus et omnino planus in istis verbis idem qui in illis apostoli,
cum de priore loqueretur, omnia in figura contingebant illis. Nimirum
sicut illa de quibus nominatim mentionem fecerat Apostolus, beneficia
Dei in figura contingebant illis (I Cor. X) et veraciter implentur in
Evangelio Christi, sic illa ultio de Assyriis in figura contingit illis,
quorum temporibus accidit et veraciter impletur in Evangelio Christi.
Magna plane causa et digna, propter quam sic exclamet Spiritus sanctus
in propheta: Ecce super montes pedes evangelizantis et annuntiantis
pacem, propter quam congratuletur et dicat: Celebra, Juda, festivitates
tuas, et redde vota tua, propter quam excitet in gaudium atque
confidentiam, dicendo: Contemplare viam, conforta lumbos, robora
virtutem valde, etc. Ut, inquit, et hoc facias, et non id solum
attendas, quod taliter reddidit Dominus superbiae Assyriorum quam
exercuerunt in Jacob, quod civitatem hanc Sennacherib non introivit, nec
ejecit in eam sagittam, nec occupavit eam clypeus, sed occisis ab angelo
Domini centum octoginta quinque millibus, reversus est in viam suam, per
quam venerat, et occisus est, et Ninive subversa est (IV Reg. XIX). Non,
inquam, hoc solum attendas, sed simul attende quia, sicut Dominis
reddidit superbiae in Jacob, ut Assyrii exscinderentur; sicut reddidit
superbiae in Jacob, ut Pharao cum curribus et equitibus suis in mari
mergeretur; sicut reddidit superbiae in Jacob, ut a Persis et Medis
Babylonia subverteretur; sicut reddidit superbiae in Jacob, ut Aman,
hostis Judaeorum, in patibulo quod Mardochaeo paraverat, appenderet;
sicut reddidit superbiae in Jacob, ut Antiochus Epiphanes sine manu
contereretur. Sic reddet superbiae in Israel, populum novellum
evangelica fide renatum, cujus generatio secundum Spiritum de Christo
est, patre duodecim apostolorum, cujus in typum praecessit ille Jacob
pater secundum carnem duodecim filiorum. Quid reddet superbiae habitae
contra istum Israel, secundum similitudinem eorum quae reddidit
superbiae habitae contra illum Jacob? Nimirum ut princeps hujus mundi
diabolus, ausus venire ad istum Israel in quo non habet quidquam, ita
sanguine et aqua de latere ejus emanantibus enecetur; sicut ille carneus
Pharao cum suis omnibus submersus est in aquis vehementibus, et ita
ligno crucis transfigatur; sicut fuit Aman ille transfixus, et sicut
contritus est Antiochus, tandemque ita et ipse diabolus, et omnis illi
consentiens mundus extremo judicio damnetur, sicut ille veniens contra
Judam et Hierusalem superatus est qui sibi videbatur insuperabilis
Assur, et subversa est Ninive caput superbiae ejus. Ecce, o Juda, super
montes, ecce pedes, id est praedicatores, omnem saeculi altitudinem
supergredientes, pedes evangelizantis et annuntiantis pacem,
praedicatores dantis poenitentiam et remissionem peccatorum, destructo
peccato, consummata justitia, principe hujus mundi jam judicato.
Secundum similitudinem plagae quae facta est in parte, idem in Assyriis
factum est, idem sine dubio fiet in toto, scilicet hoc mundo, et in
principe hujus mundi. Celebra igitur, o Juda, id est confessor
propheticae et evangelicae fidei, celebra festivitates tuas, et redde
vota tua, id est a malis operibus vaca, et in bonis operibus persevera.
Festivitates quae dudum celebrabantur in figura, nunc in veritate
celebra. Exempli gratia, ut agnum quem dudum comedebas in umbra, quem
comedendo transitum maris, et demersionem carnei Pharaonis celebrabas,
agni Christi signum fuisse scias, caetera festa legis, evangelicae
gloriae noveris exstitisse exemplaria. Sed quid prodest qualescunque
festivitates celebrare deforis, nisi festivitas contemplationis in mente
fuerit? Proinde cum dicit: Celebra, Juda, festivitates tuas, et redde
vota tua; psalmistam interroga, et ipse tibi dicet quomodo facere
debeas: Quoniam, inquit, cogitatio hominis confitebitur tibi, et
reliquiae cogitationis diem festum agent tibi. Vovete et reddite Domino
Deo vestro omnes qui in circuitu ejus affertis munera (Psal. LXXIII).
Istae sunt tuae festivitates, o Juda, ut cogitatio tua Deo confiteatur,
et si non omnis cogitatio festiva esse potest et splendida, saltem
reliquiae cogitationis diem festum agant, id est saltem aliquando post
infestationes malarum cogitationum locum mentis obtineant cogitationes
bonae, juxta illud: Peccasti, quiesce (Sap. XXI). Cum hujuscemodi, festo
die redde vota tua, quorum videlicet votorum summum vel optimum est,
calicem salutaris, juxta Psalmistam, accipere (Psal. CXIII), id est
imitari mortem Salvatoris, qui moriendo pacem inter Deum et homines
fecit, ipsamque evangelizavit et annuntiavit pedibus, ut jam dictum est,
id est praedicatoribus sive apostolis per mundum universum missis, et
super montes incedentibus, id est super omnem altitudinem saeculi.
Profecto non vana festivitas ita celebrare, et causam hanc festivitatis
habere, quia non adjiciet ultra ut pertranseat in te Belial, universus
interiit, videlicet secundum similitudinem Assur sive Sennacherib, qui
reversus in via per quam venit, jam ultra in te pertransire non poterit.
Ita namque Belial, quod interpretatur absque jugo, scilicet diabolus, ab
initio rebellis Deo, ex quo tibi, o Juda, Christus moriendo ac
resurgendo festivitates tuas dedicavit, ultra jam in te pertransire non
poterit. Nam extunc universus interiit. Non quod substantia ejus esse
desierit, sed quod mors generis humani, quae per invidiam ejus in hunc
mundum introivit (Rom. V); mors, inquam, universa, mors gemina tam
animae quam corporis, omnino interiit. Ubi vel quando iste Belial
interiit? Ubi mortua est mors quam intulit, unde et appellatur et ipse
mors? Videlicet ubi mortuus est Christus, ibi nostrarum mortua est mors
animarum; et ubi resurrexit Christus, ibi nostrorum interiit mors
corporum. Celebrando ergo festivitates tuas, o Juda, memento quod ille
sit ipsa festivitas tua, de quo dicis, qui mortem nostram moriendo
devicit et vitam resurgendo reparavit, et hinc esse quod dicitur, non
adjiciet ultra ut pertranseat in te Belial, universus interiit. Nam, si
illud solum respicias quod Sennacherib non reversurus abiit, et
interiit, non est verum proinde dicere: Belial universus interiit, quia
videlicet post illum plurimus Belial, qualis ille fuit, in te
pertransivit qui multo amplius nocuit. Forte dicis, o Juda: Quandiu stat
Ninive, quomodo mihi dicis, quia Belial universus interiit? Quandiu stat
mundus, quomodo consolabor de mortis interitu? Ecce enim Nero saevit,
Decius insanit, Maximianus morte armatus vesanit, et praeter istos filii
Belial multi, quorum Antichristus deterrimus erit. Quomodo ergo jam
dicis, quia Belial universus interiit? Ad haec inquam: Ascendit qui
dispergat in facie tua, custodiens obsidionem. Quis est ille qui
ascendit? Ad illam quippe Niniven ascendit Nabuchodonosor rex Babylonis,
et in facie tua, o Juda, qui tunc temporis in mundo eras, id est te
praesente vel sciente, dispersit Niniven illam, circa illam castodiens
obsidionem, donec illam caperet; sed in hac parva, imo fere nulla
consolatio est. Pejor namque tibi Nabuchodonosor postmodum exstitit quam
fuerit Sennacherib. Quis igitur ille est qui ascendit, quique in facie
tua sic disperget mundum istum, magnam utique Niniven, ut perfectam
habeas consolationem? Profecto qui descendit Christus, ipse ascendit; et
sicut ascendit, ita veniet (Act. I) Niniven dispersurus, id est mundum
in facie sua judicaturus. Quod interim facit Nero sive Diocletianus; imo
ipse diabolus sive Antichristus nihil veritatem diminuit, quin veraciter
dicas: Belial universus interiit, foras missus est princeps hujus mundi.
Non hic agitur nec agi potest quin mors, utraque mors, animae et
corporis absorpta sit in victoria istius ascensoris coeli. Quid enim, si
adhuc hostis corpus occidit in membris? Denique animam non potest
occidere vivificatam capitis, id est Christi morte, et de ipsa morte
corporis tam certum est, quod interitura sit in membris, ut veraciter
vel secure jam dicas quia interiit, praesertim quia caput Christus
resurrexit, et membra nonnulla, id est multi cum eo sancti. Olim hoc
intendebat, hoc sperabat draco diabolus, quod efficere posset, ut de
illa muliere quae erat gens illa, quae secundum carnem quoque dicitur
Juda sive Judaea, non nasceretur masculus filius qui recturus esset
gentes in virga ferrea (Apoc. XII), et idcirco illam delere conabatur
septem capitibus armatus, sed hoc jam sperare non potest, quia jam natus
est ille Filius et jam raptus est ad Deum et ad thronum ejus. Hoc tantum
deinceps intendit per Neronem et quoscunque similes illi, ut non
exspectetur rediturus; sed tu firmiter tene, quia sicut ascendit ita
rediturus est, ut in facie tua dispergat Niniven, ut te vidente judicet
mundum non credentem, teque persequentem, ita custodiens obsidionem, ut
neque ab oriente, neque ab occidente, neque a desertis montibus (Psal.
LXXIV.) pateat cuiquam locus effugii, quoniam Deus ipse judex est, qui
omnia concludit, cujus de manu nemo est qui eruere possit. Hoc futurum
sciens, ad hoc illum rediturum credens, fac quod nunc dico: Contemplare
viam, conforta lumbos, robora virtutem valde. Haec, inquam, age, sic
vive, quia non hoc aliud est quam quod ipse in Evangelio dixit, antequam
ascenderet: Sint lumbi vestri praecincti, et lucernae ardentes, et vos
similes hominibus exspectantibus Dominum suum, quando revertatur a
nuptiis (Luc. XII). Quidnam aliud est vigilare secundum similitudinem
hominum exspectantium Dominum suum quam contemplari viam, cum
sollicitudine exspectare illum, qui et venturus est, et ipse via est. Et
quid aliud est confortare lumbos, quam succinctos habere lumbos, id est
contra libidinem sive luxuriam quae in lumbis est, castigatum habere
corpus et castum cor? Porro virtutem valde roborare, id sine dubio est
lucernas ardentes habere, id est cum honore castitatis opera bona
exercere, et in ipsis perseverare. Quomodo autem vel unde virtus
ejusmodi valde roboratur? Quod est virtutis hujusce validum robur?
Revera humilitas, id est non fallax, sed omnino verax infirmitatis
conscientia. Etenim in ea virtus omnis roboratur: nam virtus, inquit
Apostolus, in infirmitate perficitur (II Cor. XII). Non hoc dicimus,
quod infirmitas ipsa sit humilitas quae nobis est necessaria, sed quod
ad humilitatem proficiat, velut instrumentum quoddam considerata seu
propriae fragilitatis, seu communis conditionis infirmitas. Propriae
fragilitatis, ut in Apostolo dicente: Ne magnitudo revelationum extollat
me, datus est mihi stimulus carnis meae, angelus Satanae (ibid.).
Communis conditionis, ut in Job dicente: Memento, quaeso, quod sicut
lutum feceris me, et in pulverem reduces me (Job X), etc. Quod si
experimentum quaeritur de humilitate, quod omnis virtus ex ea valde
roboretur, ecce et Jacob cum angelo luctari, et non vinci (Gen.
XXXVIII); et Moses Deum dicentem: Dimitte me, tenere potuit (Exod. III).
Quod utriusque tanta virtus ex humilitate roborata fuerit, evidentibus
comprobatur testimoniis. Nam de Jacob in Ozee ubi praemissum est: Et in
fortitudine sua directus est cum angelo, et invaluit ad angelum, et
confortatus est (Ose. XII), statim subjunctum est: Flevit et rogavit eum
(ibid.). De Mose vero Psalmista cum diceret, et dixit, subauditur Deus,
ut disperderet eos, statim subjunxit: Si non Moses electus ejus
stetisset in confractione in conspectu ejus (Psal. CIII). Quid enim est
in confractione? Nisi in nimia mentis humilitate? Jam ita perspecto,
quod dicit, robora virtutem valde, sensum rationabilem habere potest id
quod sequitur, sicut in plerisque codicibus habetur, et a LXX non
discrepat Interpretibus. Quoniam sicut reddidit Dominus superbiae Jacob,
sic reddet superbiae Israel, veteres et novos, id est et illos qui sub
lege fuerunt, et eos qui in Evangelio credunt, ita intelligimus, ut
superius jam dictum est: Quae fuit superbia Jacob, et quomodo reddidit
Dominus superbiae Jacob? Sine dubio superbia Jacob fuit, ubi Chore,
Dathan et Abyron de sacerdotio contendentes, cum omni coetu suo contra
Dominum steterunt et ita reddidit Dominus illi superbiae, ut
disrumperetur terra sub pedibus eorum, et aperiens os suum devoraret
Dathan et Abyron cum tabernaculis suis, et universa superbia,
descenderentque vivi in infernum operti humo, et perirent de medio
multitudinis. Sed et ignis egressus a Domino interfecit ducentos
quinquaginta viros, qui offerebant incensum (Num. XVI). Item Saul, cum
esset Christus Domini, superbivit, et Dominus superbiae ejus ita
reddidit ut manciparet eum maligno spiritui (I Reg. XVI). Plura sunt
exempla hujusmodi, quam ut compendio cuncta possint ad praesens
conscribi. Cum igitur praemisso, robora virtutem valde, id est
humilitatem omnibus habe, statim subjungit, quoniam sicut reddidit
Dominus superbiae Jacob, sic reddet superbiae Israel, quae littera non
discrepat a Septuaginta Interpretibus, ut jam dictum est terrorem magnum
incuti universo Israel, qui credendo in Christum meruit Israel
nuncupari. Terribilis namque est Deus in consiliis super filios hominum
(Psal. LXV), atque idcirco tunc unicuique magis cavendum et magis
humilitati studendum, cum majora supernae gratiae dona percepit, non
tantum in eo quod Apostolus praemonuit dicens: Noli gloriari adversus
ramos qui confracti sunt; noli altum sapere, sed time; si enim Deus
naturalibus ramis non pepercit, ne forte nec tibi parcat (Rom. XI);
verum et omnibus modis, ut nunquam alter contra alterum infletur,
nunquam dum vivit se comprehendisse arbitretur. Superbia Israel, id est
credentium inter caetera mala fecit et haereses, et non minus de ipsis
qui videbantur intus quam de illis qui foris erant vel sunt gentilibus.
Verum quod sequitur: Quia vastatores dissipaverunt eos, et propagenes
eorum corruperunt, tanquam vastatores vinearum Domini, contra quos ipse
dilectus dicit in Canticis: Capite nobis vulpeculas quae demoliuntur
nobis vineas: nam vinea nostra floruit (Cant. II). Hoc pejus egerunt
vastatores isti quam vastatores illi, quod illi palam dissipaverunt, id
est persecuti sunt; isti autem et subdole corruperunt, et interdum
aperta vi propagines vastaverunt. Reddet igitur Dominus superbiae
hujusce Israel, sicut reddidit superbiae illius Jacob, videlicet ut
apostolico utamur exemplo, sicut reddidit eidem Jacob in eo quod omnes
quidem mare transierunt, et omnes in Mose baptizati sunt in nube et in
mari-et omnes eamdem escam spiritualem manducaverunt, omnes eumdem potum
spiritualem biberunt; sed non in pluribus eorum beneplacitum est Deo (I
Cor. X), subauditur ut saltem in illam terram ingrederentur, quae umbra
erat illius terrae viventium, quam in futuro speramus: nam prostrati
sunt in deserto. Haec autem in figura facta sunt nostri et caetera; nunc
jam sequentia persequamur. Clypeus fortium ejus ignitus, viri exercitus
ejus in coccineis. Igneae habenae currus in die praeparationis ejus, et
agitatores consopiti sunt. In itineribus conturbati sunt, quadrigae
collisae sunt in plateis, aspectus eorum quasi lampades, et quasi
fulgura discurrentia. Clypeus, inquit, fortium ejus ignitus. Cujus
ejus? Putasne illius Nabuchodonosor, qui ascendit ut disperderet illam
localem, quamvis magnam Ninivem? Fuerit quidem fortium illius clypeus
quomodocunque ignitus aut splendidus, et viri exercitus ejus vestiti
caligis ac ocreis coccineis, sive alterius cujuslibet coloris pulchri,
verumtamen Spiritus sanctus, spiritus propheticus nequaquam ita se
demiserit, ut absque respectu mysterii nugas aut vanitates ejusmodi,
clypeos et currus, aut curruum habenas et currentes quadrigas, vestitus
coccineos et aspectus virorum fulgidos tantopere declamare, et
superventuris saeculis, quibus Scripturam propheticam perseverare
volebat, notificare dignatus sit. Spiritum igitur quocunque vadit, pro
posse sequamur, et quia verba Spiritus sancti sunt, spiritualia potius
in verbis mysteria requiramus. Fortium ejus qui, ut supradictum est,
ascendit in coelum, Niniven, dispersurus, id est mundum judicaturus,
fortium inquam ejus clypeus ignitus est, et viri exercitus ejus in
coccineis, et igneae habenae currus in die praeparationis ejus. Quae sit
praeparatio vel dies praeparationis ejus et quid praeparetur primo
quaerendum est, et deinde caetera melius clarescent, quod magnam in se
sensuum spiritualium contineant majestatem. Quid ergo praeparatur, nisi
ut mundus judicetur. Et quae est hujus rei praeparatio, nisi Evangelii
praedicatio? Et quis est dies praeparationis ejus, nisi totum hoc tempus
usque ad consummationem saeculi? Denique quantacunque diuturnitas,
quantuscunque numerus annorum sit sicut tempus, ita et dies recte
dicitur, testante Domino ipso cum in propheta dicit: Tempore accepto
exaudivi te, et in die salutis adjuvi te (Isa. XLIX). Apostolus namque
succinit: Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis (II Cor.
VI). Igitur unus idemque dies, qui credenti mundo est dies salutis, non
credenti mundo est dies praeparationis, et intra hunc diem
praeparationis, invenire debemus, et igneos fortium ejus clypeos, et
vestitus virorum ejus coccineos, et habenas curruum igneas, et quadrigas
in plateis collisas, et aspectus fulgureos, et caetera bellici apparatus
insignia, quae declamando ita inculcat, ut palam sit vel esse debeat
quia magna agit seria. Fortes ejus illos hic accipimus, quarum de
multitudine duo in initio praeparationis hujusce, quando ille ascendit,
cum intuerentur euntem illum in coelum apostoli, steterunt juxta illos
in vestibus albis, qui et dixerunt: Viri Galilaei, quid statis
aspicientes in coelum? Hic Jesus qui assumptus est a vobis in coelum,
sic veniet, quemadmodum vidistis eum euntem in coelum (Act. I). Sic,
inquam, veniet, dispersurus Niniven, id est judicaturus hunc mundum.
Fortium illorum de principibus unus est Michael, de quo in Apocalypsi,
ubi ascendit, ubi raptus est filius beatae mulieris ad Deum, et ad
thronum ejus, ita scriptum est: Et factum est praelium magnum in coelo,
Michael et angeli ejus praeliabantur cum dracone (Apoc. XII), etc. Horum
fortium clypeus verbi Dei, Verbum Deus est, et clypeus utique ignitus,
quia scriptum est: Ignitum eloquium tuum vehementer (Psal. CXVIII);
itemque ad Salomonem dictum est: Omnis sermo Dei clypeus ignitus est
(Prov. XXX). Contra quos ignitus est talis iste clypeus, nisi contra
draconem et angelos ejus. Intolerabilis est illis iste ignitorum
clypeorum ignis, unde et exprobratur illi apud Ezechielem, ubi sub
nominibus novem lapidum dicitur in eum de novem ordinibus angelorum: Et
ejeci te de monte Dei, et perdidi te, o Cherub protegens, de medio
lapidum ignitorum (Ezech. XXVIII). Porro viros de quibus ait, viri
exercitus ejus in coccineis, illos intelligimus quia adjuvantibus
fortibus sive cooperantibus illis, semper invisibiliter, aliquando autem
etiam visibiliter vicerunt illum draconem, sicut ibidem scriptum est: Et
ipsi vicerunt eum propter sanguinem Agni (Apoc. XII), et laverunt stolas
suas in sanguine Agni (Apoc. VII). Deinde igneas habenas currus,
praelatos sive rectores Ecclesiarum intelligimus, quia videlicet sicut
habenae regunt currum, ita regulae sive monita horum illum regunt
currum, de quo in psalmo scriptum est: Currus Dei decem millibus
multiplex millia laetantium (Psal. LXVII). Sunt autem habenae igneae,
quia videlicet dicta vel facta, seu omne regnum eorum non est vel esse
debet sine magno boni zeli fervore. Illi fortes cum ignitis clypeis,
isti viri exercitus ejus in coccineis, istae igneae currus habenae in
die praeparationis ejus, subauditur, nunquam deficiunt et omnis actio
eorum praeparatio est extuncusque in finem saeculi, praeparatio
dispersionis, qua dispergenda est Ninive, id est judicii quo judicandus
est mundus iste. Interim namque per eos Spiritus sanctus arguit mundum
de peccato, et de justitia, et judicio (Joan. XVI), et eo arguente,
fugiunt mundum periturum hi qui credunt, et qui credere non vult fit
inexcusabilis mundus. Haec est praeparatio ejus. Et agitatores, inquit,
consopiti sunt. Agitatores plane non ejus, caetera sunt ejus, fortes
quorum clypeus est ignitus, dicuntur et sunt ejus, viri exercitus in
coccineis, dicuntur et sunt ejus, currus cum igneis habenis, et tota
praeparatio dicitur et est ejus; agitatores vero nec dicuntur, nec sunt
ejus. Agitatores quippe qui sunt, nisi inquieti, infesti, injuriosi et
contumeliosi sive superbi? Tales iste non habet, tales non ex Deo, sed
ex maligno sunt, ex mundo damnato, ex mundo in maligno posito. Primus eo
tempore quid egit ille saepedictus Assur, unde sic notaretur, unde
agitator ipse et quique similes illi agitatores recte dicantur. Apud
Isaiam, ubi adventus ejus prophetica voce denuntiatur, inter caetera sic
de illo dictum est: Transierunt cursum (Isa. X), scilicet Assyrii contra
Hierusalem properantes, et de perditione ejus quasi jam perpetrata,
nimis certi nimisque confidentes, et agitabit, inquit, manum suum super
montem filiae Sion, et collem Hierusalem (Ibid.). Quia si hostiliter
agitavit manum suam ille Assur sive Sennacherib sibi arridens, loco
sancto irrideus, in se tumide gliscens, contra Deum improvide ludens,
recte nimirum notavit eum Spiritus sanctus, ut agitator ipse et quique
similes illi agitatores nominarentur. Similes illi in die praeparationis
hujusce, de qua secundum hunc prophetam loquimur, dum praeparatur, ut
Ninive, id est, mundus judicetur, similes, inquam, agitatores fuere
Niro, Diocletianus, Maximianus et caeteri quicunque contra Evangelium
praeparationis hujus semetipsos agitaverunt, pleni diabolico spiritu, et
ecce consopiti sunt. Quid est consopiti? Mortui sunt. Nonne et illi viri
pulchri, viri exercitus ascensoris coeli, qui vicerunt draconem, ut
supradictum est, propter sanguinem agni (Apoc. XII), et propter verbum
testimonii sui, et idcirco sunt in coccineis? Nonne, inquam, et illi
sunt mortui? Sunt quidem mortui, sed non consopiti. Nam etsi mundo
mortui sunt, Deo vivunt, et in castris regis sui, regis viventium nunc
quoque militant, non minus quam viventes in earne militaverunt. Plane
atque indubitanter miro modo cum, deposita carne, sint in alio saeculo,
praesentes nobis sunt, et meritis regunt, virtutibus augent residuum
exercitum peregrinantem adhuc in hoc saeculo. At illi agitatores, et Deo
mortui sunt, et huic saeculo jam non vivunt, viventibusque nec obesse
nec prodesse possunt aut poterunt; et idcirco verum est dicere, quia
consopiti sunt, id est profundo somno mortis sepulti sunt, unde, donec
coelum atteratur, non evigilabunt, nullumque deinceps fortibus illis,
viris illis supradictis, currui vel habenis Domini facient obstaculum
sive impedimentum. Consopiti, inquam, sunt inter agendum, sive dum
agitur id quod sequitur: In itineribus conturbati sunt, quadrigae
collisae sunt in plateis aspectus earum quasi lampades fulgura
discurrentia. Fuerit, ut jam dictum est, exercitus ille Chaldaicus
contra Niniven tam velox tam properans, tamque pomposus quadrigis
concurrentibus tam multis, ut prae multitudine viam invenire non
possent, atque inter se colliderentur in plateis, et aspectus
Babyloniorum ita fulgurei, aut nescio quo lumine luminosi, ut ante visu
adversarios terrerent quam mucrone prosternerent, nobis tamen
exabundanti est, ut huic sensui litterali immoremur, potius spiritum
sequamur et post ipsum curramus. In hac die praeparationis judicii, quo
judicandus mundus est, cujus illa Ninive et pars fuit, et typum gessit,
in hac, inquam, die praeparationis conturbati sunt viri Ninivitae,
diversa conturbatione in itineribus et in plateis, quadrigis collisis.
Quibus in itineribus, vel quibus in plateis? Nimirum in illis, in quibus
evangelica voce sapientia clamavit, sicut habemus in parabolis:
Sapientia foris praedicat, in plateis, dat vocem suam, in capite
turbarum clamitat, in foribus portarum urbis profert verba sua (Prov.
I). Item: Nunquid sapientia non clamitat, et prudentia dat vocem suam?
In summis excelsisque verticibus super viam in mediis semitis stans
juxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur dicens: O viri, ad vos
clamito (Prov. VIII), etc. Ergo non in occulto, sed in itineribus; non
in angulis, sed plateis conturbati sunt, audita sapientiae voce, audito
Evangelio, in quo revelatur, ait Apostolus, ira Dei de coelo, super
omnem impietatem, et injustitiam eorum, qui veritatem Dei in injustitia
detinent (Rom. I). Conturbati et commoti sunt, tremor apprehendit eos
(Psal. XLVII), audientes aliam et meliorem esse civitatem, quam suam
Niniven, aliud saeculum esse quam saeculum praesens, et hoc judicandum
esse per ignem. Ibi dolores ut parturientis (ibid.), ibi, inquam, id est
in illa conturbatione, in illo tremore, dolor non sine fructu, sicut non
sine fructu dolor est parturientis. Multi enim audientes quid
praeparetur Ninive, id est mundo huic, ita conturbati sunt ut
contristarentur ad poenitentiam, et ita tremuerunt ut cito quaererent
quomodo possent fugere a ventura ira, et evadere illud judicium. Alii
autem qui increduli fuerunt, ita conturbati sunt et ita commoti sunt ut
irati seipsos dirigerent et exagitarent, contra hoc magnae
praeparationis Evangelium, unde et paulo ante agitatores nominati sunt.
Quae porro vel cujus quadrigae collisae sunt in plateis? Utique
quadrigae Aminadab, quod interpretatur spontaneus populi mei. Iste
Aminadab Christus est, et hujus quadrigae collisae sunt in plateis,
occurrentes occurrentibus sibi quadrigis superbi hujus saeculi, de
qualibus in Zacharia dicit: Ipse pauper, et ascendens super asinam, et
pullum filium asinae; et dispergam quadrigam ex Ephraim, et equum de
Hierusalem, et dissipabitur arcus belli (Zach. IX). Quadrigae Aminadab
quatuor sunt Evangelia, de quibus nobis contra Niniven, quatuor magna
praedicantur sacramenta: incarnatio ipsius Aminadab, cujus facies,
facies est hominis; passio ejusdem, quae facies est vituli; resurrectio
ipsius, quae facies est leonis, ascensio ejusdem, quae facies est
aquilae volantis. Magna ibi conturbatio, quia magna quadrigarum
collisio. Qui bene conturbati sunt, qui ad poenitentiam contristati
sunt, per collisionem quadrigarum confitentur, et satisfaciunt quod in
illa collisione fuerunt; non per malitiam, sed per ignorantiam. Dicit
enim quilibet illorum, puta Saulus, sive quispiam alius, prius
adversarius, postea correctus et fidelis quadrigarum socius. Nescivi,
anima mea conturbavit me propter quadrigas Aminadab (Cant. VI). Nescivi,
et ignorans feci, ignorans in incredulitate obstiti, cum repente
vidissem quadrigas Aminadab; nunc autem, considerata dignitate
quadrigarum ejus, conturbavit me anima mea, sana contritiones ejus, o
Aminadab. Quam pulchrae quadrigae! quam splendidae aurigae! Aspectus,
inquit, eorum quasi lampades, et quasi fulgura discurrentia. Et apud
Ezechielem similiter habes: Et aspectus eorum quasi carbonum ignis
ardentium, quasi aspectus lampadarum. Haec erat visio discurrens in
medio animalium, splendor ignis, et de igne fulgur egrediens (Ezech. I).
Ubi quadrigae collisae sunt, ibi facies sive aspectus eorum, scilicet
Evangeliorum sive evangelizantium quasi lampades et quasi fulgura
discurrentia. Lampades illuminant, fulgura terrent. Sic isti habentes
virtutes, sive virtutum operationem habentes, sicut in psalmo scriptum
est: Dominus dabit verbum evangelizantibus virtutes multa (Psal. LXVII),
dum praedicant ubique, Domino cooperante et sermonem confirmante
sequentibus signis (Marc. XVI), mentes hominum et de cognitione
veritatis illuminant, et de miraculis ad audiendum atque credendum magis
excitant, et recte fulgura dixit discurrentia, quia non in una tantum
mundi parte, sed per mundum universum visa, et audita sunt
praedicationis evangelicae miracula. Sequitur:
|
|