CAPUT 28

Sane competenti similitudine pro re et tempore usus est. Nam quando haec Nicodemo dicebat, noctis et tenebrarum tempus erat; quod sicut adulteri et scortatores amant noctem, diemque fugiunt, sic omnes impii praesens saeculum diligunt et futurum oderunt, ac mendacio protecti a veritate se abscondunt: econtra sicut operosi ac pudici noctem fastidiunt, diemque tardum aemulo lumine praeveniunt; sic omnes qui ex Deo sunt peccata sua oderunt, justitiamque esuriunt et sitiunt, praesensque saeculum fastidientes, consciam ubique futuri regni Dei veritatem requirunt. Competenti igitur, ut dictum est, similitudine, per comparationem lucis et tenebrarum usus est, cunctos collaudans, qui, quomodo Nicodemus ut in tempore noctis lucem quaerebat veritatis, ita vitae praesentis obscuritatem S. Scripturae illustratione solantur, attendentes illi tanquam lucernae lucenti in caliginoso loco, donec dies illucescat, et lucifer oriatur in cordibus nostris. Illos autem improbans, qui ut se de ignorantia excusent, nolunt intelligere ut bene agant: imo et juxta prophetam:

“Dormientes in lectis eburneis, et lascivientes in stratis suis (Amos VI),”

non inquietentur, neque dimidientur voluptates eorum comminationibus futuri judicii,

“prae timore et exspectatione, quae supervenient universo orbi (Luc. XXI).”

Nunc in fine sermonis hujus Dominici praetereundum non est, quia quaeri solet, cur Deus pro mundi dilectione, quod supradictum est, non legatum neque angelum, sed Unigenitum suum dederit. Aiunt enim aliqui: Nonne per Michaelem vel Gabrielem archangelum, sive per aliquem principatuum ac potestatum, thronorum aut dominationum, diabolum debellare potuisset? Cur consubstantialem Filium misit? cur tradidit? cur mortis injuriam subire voluit? Haec illis dicentibus si non aliquid certum respondeatur, quod cunctis claro fine constantissimum comprobetur, non potuisse hominem per creaturam aliquam quamvis fortissimam a diabolo liberari, nisi per solum unigenitum Filium Dei, fortasse nimis ultronea dilectio vel gratia Dei, nimis importuna videbitur ejus humilitas vel indignatio Filii Dei. Et quidem dicimus eis illud Apostoli:

“Decebat enim eum per quem omnia, et propter quem omnia, qui multos filios in gloriam adduxerat, auctorem salutis eorum per passionem consummari (Hebr. II);”

sed non illis est satis. Insequuntur enim et dicunt: Quomodo illum decebat, vel cur decebat, si adeo non erat nobis necessaria incarnationis vel mortis ipsius injuria? Ad hoc multa sunt quae dicantur: sed ei qui non ex contentione est, qui acquiescit veritati, sufficiunt pauca de pluribus. Primo dicendum, non aliter genus humanum aqua vel justa redemptione potuisse salvari, nisi is qui ad redimendum vel ad salvandum propitiator accederet, prius ipsam quae peccatum admiserat naturam induisset, ut in ipsa pro cunctis ejusdem naturae reatibus dignam Deo satisfactionem offerret. Hoc autem angelicae naturae omnino impossibile erat, ut scilicet hominis naturam assumeret, ut humana se anima vestiret. Nihilo quippe angelicus spiritus humana subtilior est anima. Unde nec alter alteri, scilicet angelicus spiritus humano spiritui capabilis est, nec alter alterius est capax. Solus denique Deus, spiritus increatus, spiritus incircumscriptus, cum nullius ipse sit capax, omni rationali spiritui sive angelico sive humano capabilis est. Proinde cum quis diabolico dicitur plenus spiritu, non hoc existimandum est quod substantiam humanae animae substantia diabolici spiritus ingressa sit, sed quod in occultas corporis cavernas irrepserit, animamque in suis sedibus deprehensam, tartareis diverberet flagellis, inficiat venenis, vel inflammet incendiis. Quomodo ergo angelus humanam naturam assumeret? qualiter hominis animam qua non est subtilior indueret? Praeterea nec angelica natura nostri comparatione, qui terra sumus, aurum optimum est, ac proinde quilibet angelus non tanto pretiosior est homine, ut venundatus haereditatem aequiponderare posset. Quid enim est angelus secundum naturam, nisi creatura rationalis et immortalis? Plane et homo secundum animam creatura rationalis et immortalis est.