CAPUT XXIII. Quod adversarii, dum ut defenderent divisionem quam de voluntate mali dederant, contraria quaedam mediata, quaedam immediata esse dicunt, in absurdum magis errorem inciderint.

Nequeo satis edicere quanta quamque injuriosa violentia divisionem supradictam, quae ipsorum erat, meam facere voluerunt, quia tandem ineptam illam esse recognoverunt. Nihil enim libentius efficere cuperent, quam ut omnium inculcaretur mentibus, me, in ista controversia non veritatis et honoris Dei duci amore, sed vanissimae ostentationi deservire, et quod turpe nimis est, dum de peritia gloriarer, imperitiam ostendere. Ergo tanquam nihil aliud fuisset vel esset negotii, me absente, me interdum praesente irridentes dicebant sero me ad studium venisse artis dialecticae, qui nescirem contrariorum quaedam mediata, quaedam immediata esse. Ad haec, inquam: Si vitiosa fit vel fiat divisio, quis culpandus erit, qui fecit, an qui factam ex adverso reprehendit? Ego Domini mei, tam vobis quam omnibus, qui haec legere vel audire dignantur, fateor quia neque professionem suscepi, neque ostentationem egi hujusce artis, et si illam cognoscerem, nequaquam dignarer illam accersire, nisi coactus, vel nisi sponte occurreret, ut facere solet apud sapientes dominae suae divinae sapientiae ultronea comes, ad suffragandum sive opitulandum sanctae et simplici veritati Dei, dum illi contra argutum mendacium necessaria pugna est. Valentiora quippe esse censeo verba simplicia pastorum et piscatorum, cum quibus locutus est Deus, quam argumenta philosophorum vel sapientium, quos in reprobum sensum tradidit Deus. Verum et si hanc artem non novimus, tamen quia vel famam ejus audivimus, quid refert in causa ista, utrum mediata an immediata sint ea quibus secundum illos velle malum dividitur? Nam esto ut, sicut dicunt, voluntas mali, sive velle malum aliud approbans, ita dicant, et aliud improbans, quoniam haec contraria sunt, et medietatis loco dicant, aliud permittens. Nonne sicut, exempli gratia, de numero pariter pari, et ejus contrario pariter impari, horumque medio impariter pari par numerus aeque praedicatur. Ita velle malum sive voluntas mali de approbante et ejus contrario improbante, horumque medio permittento secundum ipsos praedicabitur? Sed et quid repugnantius quam voluntati improbatio? Nonne sicut, verbi gratia, inimicitiae pax, amicitiae autem bellum, sic voluntati improbatio repugnat? Constat autem, et non solum omnis divinae Scripturae testatur auctoritas, sed et ipsa creaturae rationalis sponte consentit natura, quia Deus malum odit et improbat. Quomodo ergo improbatio voluntatis erit species, sive differentia? Quomodo, inquam, Deus malum, et vult, et improbat? Repugnantia enim circa idem esse non possunt. Itaque dum mediata poscunt, videte quanto amplius ad inconvenientia decurrunt.