CAPUT XXVI. Non Moysen reliquis prophetis comparatum, sed legem promissionibus gratiae collatam inferiorem esse, eo quod nusquam legatur, Factum est Verbum Domini ad Moysen.

Forte dicit aliquis: Num ergo Moyses propheta Domini minor est, aut minus dignitatis habet quam caeterorum aliquis, quoniam de illo Scriptura sic nusquam refert: Factum est verbum, vel, Factus est ad Moysen sermo Domini? Nunquid ob hoc minus habet quam caeteri, qui propter factum ad se sermonem Dei, dicuntur et sunt filii Excelsi? Ad haec inquam: Non utique in hoc derogatur Moysi, de quo non ignoramus scriptum, quia loquebatur ad eum Dominus facie ad faciem (Exod. XXXIV), sicuti loqui solet homo ad amicum suum. De quo itidem Scripturae testimonium habemus dicentis:

“Et non surrexit propheta ultra in Israel sicut Moyses, quem nosset Dominus facie ad faciem, in omnibus signis atque portentis (Deut. XXXIV).”

Magis autem diminui sentimus dignitatem legis, quae per Moysem data est, comparatione gratiae, circa quam prophetas versari manifestum est, comparatione testamenti, quod ad Abraham firmatum est, quadringentos et triginta annos antequam daretur lex. Multo namque minor est lex, et minus dignitatis habet, adeo ut dicere non dubites quod nequaquam circa caeremonias legis, cor Dei aut Verbum Domini versari dignatum sit: et unde hoc probari potest? Ex ipso Verbo Domini, maxime dum in Jeremia dicit:

“Holocaustomata vestra addite victimis vestris, et comedite carnes, quia non sum locutus cum patribus vestris, et non praecepi eis in die qua eduxi eos de terra Aegypti, de verbo holocaustomatum et victimarum, sed hoc verbum praecepi eis dicens: Audite vocem meam, et ero vobis Deus, et vos eritis mihi populus, et ambulate in omni via quam mandavi vobis, ut bene sit vobis (Jer. VII).”

Itaque dum legimus passim in Scriptura legis,

“Locutus est Dominus ad Moysen et Aaron, et deinde subsequitur tale quid: Haec est religio, sic et sic offeretis, hoc vel illud in sacrificando observabitis; in prophetis autem, ut in isto:

Non sum locutus, et non praecepi de verbo holocaustomatum et victimarum,”

et in David:

“Nunquid manducabo carnes taurorum, aut sanguinem hircorum potabo?”

(Psal. XLIX.) Dum, inquam, haec legimus, quoniam non potest solvi Scriptura, sive legalis, sive prophetica, sive psalmistica, necesse est diversos esse loquendi modos ita differentes, sicut differunt voluntas et permissio. Nam secundum permissionem locutus est Dominus legem caeremoniarum sive sacrificiorum, videlicet considerando tunc temporis qualitatem hominum, qui utique ab ejusmodi sacrificiis arceri non possent, et si non liceret eis Domino carnes sacrificare, sine dubio daemonibus sacrificarent. At vero secundum voluntatem suam locutus est Deus ad Abraham, et secundum cor suum testamentum ad eum confirmavit, secundum voluntatem et secundum cor suum locutus est in prophetis. Pulchre igitur discernis legens vel audiens factum ad illos esse verbum Domini, si quod sub hac enuntiatione dictum vel scriptum est, scias non posse infectum manere, non posse veterascere, non posse mutari, non posse infirmari, faciliusque coelum et terram transire, quam quidquam de verbo illo minui vel praeteri