CAPUT 7

Igitur non minus, hi qui ex circumcisione, quam qui ex praeputio; non minus qui ex justis, quam qui ex injustis parentibus nati sunt, opus habent ad catholicam proficisci Ecclesiam, cujus per ministerium renascantur secundum novum Adam, per quem et verum Patrem Deum contingant; quia videlicet prius ex qualicunque parentum sanguine pullulando nascebantur secundum veterem Adam, per quem et praevaricationis principem diabolum contingebant. Igitur, ut in extrema conclusione ad superiora recurrat oratio, is qui, ut dictum est,

“illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum;”

qui sese recipientibus, talem dedit potestatem, ut filii Dei fiant, is ipse erat lux vera; Joannes autem, in cujus minorationem haec dicta sunt, quia tantus erat, ut putaretur esse lux vera, testimonium, ad quod venit, de hoc eodem lumine, a quo et ipse illuminatus est, perhibeat. Ad hoc enim illum hic evangelista Joannes, ut supra dictum est, ascivit, ut tam suo quam illius testimonio, lucem veram possit defendere, adversus tenebras, quae noluerunt illam comprehendere. Prosequitur ergo de Verbo, quod coeperat, dicens:

“Et Verbum caro factum est.”

Ut audiat Cerinthus et caeteri Antichristi, quid conjunctio et (quae hic ponitur) sibi velit, continuandum est sic: dixi superius:

“In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, et omnia per ipsum facta sunt.”

Ad idem regressus, postquam alium testem ascivi:

“Et Verbum caro factum est.”

Ergo audiant pupilli, audiant posthumi generosam antiquitatem patris sui. Audiant et sciant, quia per Christum

“omnia facta sunt, et quia per ipsum factus est mundus,”

qui mundi origine tanto junior dicebatur, ut ante Mariam fuisse negaretur ab haereticis et Judaeis, nobilitati filiorum invidentibus. Cum autem audimus quia

“Verbum caro factum est,”

non idem esse quis arbitretur, ac si dictum esset: Verbum in carnem versum est. Nam hic sensus haereticus est, haec expositio a fide aliena est. Non enim Verbum in carnem versum est, sed assumendo carnem carnalibus condescendere dignatum est. Et sic dictum est: Verbum, quod erat apud Deum, caro factum est, quomodo tu quoque dum loqueris, recte dicere potes: Verbum quod erat in anima mea vocale factum est. Quomodo ergo voce tua proficiscente de ore tuo ad aures alienas, idipsum verbum tuum in corde tuo permanet, quod per auditum in alterius quoque mente profectum est: sic et verbi carne visibili ad publicos aspectus prodeunte, verbum ipsum in corde patris totum permanet, quod totum nihilominus, per eamdem carnem, ad nos transmissum est. Ita verbum idem totum in patre, totum in carne attingens a fine usque ad finem, idem a corde Patris (ultra vel supra quem nihil est)

“quasi trames aquae immensae de fluvio (Eccli. XXIV),”

trans universos angelorum ordines descendens ad carnem nostram, ultra vel infra quam, propter peccatum in sepulcro putrescentem, abjectius nihil est. Illud quoque non praetereundum, quod hic cum nomine vel substantia carnis, anima quoque rationalis omnino debet intelligi. Non enim sicut Apollinaristae haeretici suspicati sunt, Verbum Dei sine anima carnem assumpsit.

“Venit quippe salvum facere, quod perierat (Luc. XIX);”

totus autem homo perierat. Totus revera, id est, et in corpore et in anima. Nam in corpore, mortalis; et in anima, jam mortuus; et in utroque aeternaliter erat damnatus. Ut ergo totum salvaret Verbum, totum nihilominus hominem, id est, carnem et animam rationalem assumpsit. Alioquin, si solam carnem sine anima Verbum Deus suscepisset, ubi radicem suam fixisset? Solus quippe rationalis spiritus capax ejus est. Siquidem verbum hoc oratio est, sapientia est. Quam singuli quoque homines, quantum ea participantur, non nisi mente vident, non nisi anima complectuntur. Multo magis ergo Verbum universum, quando carnem suscepit, congruum sibi exceptorium, id est, animam rationabilem non omisit. Absit suspicio haec a corde! absit ab ore omnium, in Verbo incarnato spem habentium! In anima quippe maxime Scriptura illa facta est a Deo Patre Verbum bonum eructante, de qua ipse in psalmo:

“Lingua, inquit, mea calamus scribae velociter scribentis (Psal. XLIV).”

Inscripta namque est, verae et integrae hominis naturae, vera et perfecta Verbi hujus natura, id est, conjuncta in unitate personae absque confusione utriusque substantiae.