|
|
“Gratia, inquit, vobis et pax ab eo qui erat, et qui est, et qui
venturus est.”
|
|
Usitata valde, more apostolorum, Christi salutatio est, gratia et pax,
et praecipue more Pauli, quem vas electionis suae; ipsa gratia diffusa
in labiis ejusdem Christi nominavit, in nulla quippe Epistolarum suarum
salutationem hujusmodi omitit. Digna ergo dictio est, ut quasi statera
ponderetur, et pondus ejus quantum sit, et si omnino definiri non
potest, saltem utcunque aestimetur. Quid rogo Apostoli, quorum hic unus
dilectus Jesu Christi est, per eumdem Jesum Christum, nisi gratiam et
pacem acceperunt? gratia namque, et non ex operibus vocati sunt (I Cor.
XV), ut essent id quod sunt, scilicet apostoli, et ita tantum gratia
honorati fuerunt, quandiu ipse, qui vocavit eos Dominus Jesus cum illis
ambulavit. At ubi moriens ille pro nobis aeterno patri Adae debitum
solvit (Coloss. II), et veteris piaculi cautionem, pio cruore detersit,
die tertia resurgens, pacem illis attulit stans in medio eorum, et
dicens eis:
Reconciliaverat enim eos Deo, soluto pariete inimicitiarum per mortem
crucis (Ephes. II). Quod ergo acceperant, id est, prius vocationem
gratiae, et deinde pacem reconciliationis necessariae, utrumque nobis
optare debebant et offerre, non a semetipsis, sed ab illo a quo
acceperant, et ipsi scilicet
|
“ab eo qui erat, et qui est, et qui venturus est.”
|
|
Hoc, inquam, illis instanter commemorare debebant, ut scirent, se a Deo
vocatos esse per gratiam, pacemque servarent et reconciliationem qua
erant Deo reconciliati per Christum. Hoc interim silentio non praeterire
libet, quod cum jam dictus Paulus apostolus in omnibus Epistolis suis
salutando Ecclesias haec duo, scilicet gratiam et pacem conjungat,
dicendo
in his duntaxat, quas ad discipulum Timotheum scribit, misericordiam
interponit:
|
“Timotheo inquiens, dilecto filio in fide, gratia, misericordia et pax a
Deo Patre nostro, et Domino Jesu Christo (I Tim. I).”
|
|
Nam, quia in illo episcopos omnes informabat, cujus officii summum et
necessarium decus est, misericordia, et ille, ut fertur, zeli
ferventioris erat, idcirco recte et opportune viscera misericordiae illi
habere praeoptabat, et haec inter caetera dicens:
|
“Seniorem ne increpaveris, sed obsecra ut patrem (I Tim. V).”
|
|
Etenim nos omnes memores esse debemus, quia gratia Dei est, et non ex
nobis, quidquid boni sumus aut habemus, et hoc respectu compati his qui
necdum esse videntur quod sumus vel habere quod habemus (I Cor. IV; II
Cor. III), juxta mysticum sanctae legis exemplum, quo ait Dominus:
|
“Peregrino non molestus eris. Scitis enim advenarum animas, quia et ipsi
peregrini fuistis in terra Aegypti (Exod. XXIII).”
|
|
Sed hoc, ut episcopi observent, qui constituti sunt animarum praesides;
multo maxime tam illis quam subditis necessarium est. Quapropter satis
utiliter nobis actum est, ut is cui specialiter dictura erat [qui
specialiter dicturus erat] misericordia,
in suo lapsu prius disceret quantum deberet esse misericors. Sed jam ad
coeptam litterae semitam redeamus:
|
“Ab eo, inquit, qui erat, et qui est, et qui venturus est”
|
|
Nonnullis visum est dicta haec de persona Filii debere intelligi, pro eo
maxime quia dixit postremo,
Quoniam venturus est judicare vivos et mortuos ipse Filius, et nullam
hic personae Patris mentionem fieri, sed tantummodo Filii, et Spiritus
sancti, bis Filii, scilicet et in eo quod prius ait,
|
“ab eo qui erat, et qui est, et qui venturus est,”
|
|
atque in eo quod posterius,
|
“et Jesu Christo qui est testis fidelis,”
|
|
etc. Semel vero Spiritus sancti, in eo quod ait,
|
“et septem spiritibus qui in conspectu throni ejus sunt.”
|
|
Sed occurrit jam dictus apostolus Paulus, toties dicens, et toties
distinguens, a Deo Patre nostro et Domino Jesu Christo,
Utique Pater Christi Pater noster est, quemadmodum dicit:
|
“Ascendo ad Patrem meum et Patrem vestrum, isque et erat, et est, et
venturus est (Joan. XX).”
|
|
Hoc solum quod postremo dicitur, et qui venturus est, compellere
videtur, ut haec de persona Filii dicta intelligantur quia de hac
persona angeli dixerunt:
|
“Sic veniet quemadmodum vidistis eum euntem in coelum (Act. I).”
|
|
At vero et Pater sine dubio venturus, id est, seipsum fidelibus
manifestaturus est, qui nunc vident eum
|
“per speculum in aenigmate, tunc autem facie ad faciem (I Cor. XIII).”
|
|
Hoc tantum differt, quia Filius in forma servi (Philipp. II) sic veniet,
ut tandem formam non tantum boni videant, verum etiam mali, sicut infra
scriptum est:
|
“Et videbit eum omnis oculus, et qui eum pupugerunt.”
|
|
Pater autem sic veniet, id est, apparebit, ut gloriam Dei Patris et
Filii et Spiritus sancti non nisi videant boni. Quod si testimonio
Scripturarum indiget, ut recte illo modo venire venturus esse credatur
Pater, ecce in Daniele ita scriptum est:
|
“Et aspiciebam donec throni positi sunt; et Antiquus dierum sedit (Dan.
VII).”
|
|
Item:
|
“Et ecce cornu illud faciebat bellum adversum sanctos et praevalebat
eis, donec veniret Antiquus dierum, et judicium dedit sanctis Excelsi;
et tempus advenit, et regnum obtinuerunt sancti (ibid.).”
|
|
Cui dubium est in Antiquo dierum veniente, personam Patris exprimi? Nam
de Filii persona ibidem scriptum est:
|
“Aspiciebam ergo in visu noctis, et ecce Filius hominis in nubibus coeli
veniebat, et usque ad Antiquum dierum pervenit (ibid.).”
|
|
Igitur eum,
|
“qui erat, et qui est, et qui venturus est,”
|
|
Deum Patrem intelligi nihil prohibet, imo et perpulchrum dignumque ac
venerabile est, ut dum sequitur,
|
“et a septem spiritibus qui in conspectu throni ejus sunt, et a Jesu
Christo qui est testis fidelis,”
|
|
totius Trinitatis gloriosa confessio praedicari credatur. Erat, inquam,
Pater, id est, immutabilis in se manebat, antequam haec mutabilia
conderet. Et est quoque, id est, immutabilis permanet, dum haec eadem
regit currentia mutabiliter. Venturus est nihilominus, id est,
immutabilis apparebit, cum praeterierit haec mutabilium rerum
corruptibilis species. Porro de bestia maligna, quae proposito hujus
adversari molitur, longe inferius scriptum est:
|
“Et bestia quam vidi [vidisti] fuit, et non est.”
|
|
Consolationem ergo recipiant in gratia ista tam ipse Joannes exsilio
relegatus, quam et omnes qui pie volentes vivere in Christo,
persecutionem patiuntur (II Tim. III), quia futurum est ut de omni
persecutione, sive persequente dicatur: Fuit et non est. De isto autem,
propter quem patiuntur, semper dicatur: Qui erat, et qui est, et nunquam
esse desinet.
|
|