CAPUT 8

Sic effectum est praeclarum illud electrum, humani generis pretium atque ornamentum, in quo et divinitatis aurum, nihil de suo fulgore perdidit; et humanitatis argentum, augmentum sui decoris obtinuit. Igitur quod ait:

“Verbum caro factum est,”

idem est ac si dixisset: Deus homo factus est, more scilicet eo, qui in Scripturis usitatus est. Solet enim nomine carnis, interdum totus homo significari, ut ibi:

“Et videbit omnis caro salutare Dei (Luc. III).”

Sicut econtra, per animam totus homo significatur, sicut scriptum est:

“Descendit Jacob in Aegyptum in animabus septuaginta quinque (Act. VII);”

ergo Deus homo factus est.

“Et habitavit in nobis.”

In nobis, plane per omnia, utpote, de suis invisibilibus ad nostra visibilia profectus. Primum in vera natura nostrae carnis, in cunctis humanae naturae legibus habitavit in nobis. Nam, hoc solummodo excepto, quod puerpera, non secundum morem universae carnis, ex virili semine conceptum hominem edidit, nec partu violata est, sed virgo ante partum, virgo permansit et post partum, hoc sane excepto, toto ordine suo vera hominis natura cucurrit. Quod si Judaeus, vel detestandus calumniator Manichaeus, dicendo: Si virgo peperit, phantasma fuit, consequens est ut primos hominum parentes, scilicet Adam et Evam (quia carnalibus carvere patribus) non veros, sed phantasticos fuisse homines arbitrentur. Longius quippe est a natura nobis usitata formari hominem de terra, quam concipi de femina. Mirabilius est plasmari virum de inanimata et insensibili materia quam generari virum sine viro, de animata et sensibili, imo et rationali substantia. Illud quidem mirabilius, hoc autem est venerabilius; illud divinae est potentiae, hoc opus potentiae pariter et gratiae. Jam quidam omnino abhorrent, quod Sanctus sanctorum Deus potuisse pati creditur, ut femineis clauderetur visceribus. Sed, quaeso, num sciunt ipsi modum sui horroris? Est enim horror, alius qui a ratione; alius qui a sensu proficiscitur. Siquidem a ratione est, quod vitium in comparatione virtutis perhorrescimus, cum tamen secundum sensum, magis interdum vitio quam virtute delectemur. A sensu autem est, quod serpentem magis abhorremus tangere quam lapidem: cum tamen secundum rationem, animatum et sensibile corpus serpentis, inanimato corpori lapidis indubitanter praeferamus. Quonam ergo modo feminea perhorrent viscera, sensu an ratione? Sensu utique, non ratione. Quia videlicet ratio nullam substantiam vel naturam, nihil omnino eorum, quae fecit Deus, potest abhorrere.