CAPUT XXII. Male reprobari eum qui probe arguat, undecunque doctrinam acquisierit, exemplo Augustini docet.

Ex eodem nihilominus loco nimis violenter extorserunt, ut dividentes dicerent, voluntas alia approbans, alia permittens. Erat autem in quaestione non simpliciter velle Dei, sed conjuncte velle malum, utrum conveniret de Deo enuntiari. Nam inde erat controversia, quod diceretur Deus velle malum fieri. Dicendo ergo voluntas alia approbans, alia permittens, non fiebat (neque enim ad rem pertinebat ut fieret nobis) prima divisio voluntatis, sed fiebat subdivisio voluntatis mali. Proinde dixi in illo libello sic: Quid enim? Si voluntas mali genus est, et generis hujus divisivae differentiae sunt, alia approbans, et alia permittens haec quam dicit voluntatem permittentem, bona erit an mala? Si mala, quomodo approbanti malum opposita? Si bona, quomodo species voluntatis mali? Non ergo credimus dicenti, quod vos hujusce divisionis auctores fueritis, quae et Deum accusat, et artis constantiam non servat. Haec ubi relegerunt illorum quibus haec scripsimus magistrorum discipuli, ingentem statim fumum excitaverunt apud turbas auditorum eatenus rem penitus ignorantium, summam mihi monacho facientes invidiam, qui in tantae tamque divinae rei negotio dialecticae artis tendiculas usurparem inscius artis ejusdem, quippe qui ab infantia sub monachico conclusus silentio, nunquam magistros audissem. Quasi aut in monasteriis omnino desint, qui scientiam habeant, aut penes homines solos, arbitrium sit, et jus et norma loquendi , et aliqui hominum ita clavim scientiae tollere possint, ut nihil absque illis agere possitis, de quo scriptum est: Qui habet clavem David, qui aperit, et nemo claudit, claudit, et nemo aperit (Apoc. III). Ergo contemnetur vel refelletur, et Pater Augustinus, qui de semetipso tam veraciter quam humiliter in libro Confessionum suarum Domino dicit: Et quid mihi proderat, quod annos natus ferme viginti, cum in manus meas venissent Aristotelica quaedam, quas appellant decem cathegorias, quarum nomina cum eas rhetor Carthaginensis magister meus buccis typo crepantibus commemoraret, et alii qui docti habebantur, tanquam in nescio quid magnum et divinum suspensus inhiabam, legi eas solus, et intellexi. Quas cum contulissem cum eis, qui se dicebant vix eas magistris eruditissimis, non loquentibus tantum, sed multa in pulvere depingentibus intellexisse, nihil inde aliud mihi dicere potuerunt, quam ego solus apud meipsum legens cognoveram. Ac deinceps: Et quid mihi proderat quod omnes libros artium, quas liberales vocant, tunc nequissimus malarum cupiditatum servus per meipsum legi, et intellexi quoscunque legere potui, et gaudebam in eis, et nesciebam unde esset quidquid verum et certum esset? Nec vero venerabiles viri, tantum tamque praeclarum lucernae Dei ingenium idcirco commemoravi, ut tale quid audeam de meipso fateri, sed ut a magno exemplo notum sit, non solum infirmum, sed et vitiosum esse argumentum, quod exinde constet cujuscunque loquela debere reprobari, quia nequaquam cum negotiatoribus inclytis ad coemendas scientiarum margaritas coelum mutavit, aut trans mare navigavit. Nam undecunque veniat, quocunque vadat, spiritus, ait Dominus, ubi vult spirat, et vocem ejus audis (Joan. IV). Nunquid dixit, si nescis, quaerere debes, unde veniat? Non utique, sed vocem ejus audis, ait, eo contentum esse volens auditorem, quod verum est quidquid audit a spiritu, undecunque veniat.