CAPUT IV.Quod non dictum sit, ad similitudinem et imaginem nostram, sed

“ad imaginem et similitudinem nostram. ”

Igitur rationalem et sanctitatis suae participem Deus hanc esse volens creaturam: Faciamus, inquit, hominem ad imaginem et similitudinem nostram. Non dixit Scriptura quia dixit Deus: Fiat homo ad imaginem et similitudinem nostram, et factus est homo, sicut dixit: Fiat lux, et facta est lux. Quare? Videlicet quia non repente, sed operose agendum erat ut consummatus homo staret ad Creatoris sui imaginem et similitudinem. Angelica namque creatura semel facta jam nec in illis qui steterunt commovebitur nec in illis qui ceciderunt in antiquum restituetur. At vero homo post primam sui facturam casurus, et miserantis recreatione erat innovandus. Idcirco tres personae quasi mutuo se cohortantur, dicendo: Faciamus. Sciendum tamen quod et illa pauciora verba, quibus dictum est: Fiat lux, et facta est lux, et haec plura: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, parem angelorum et hominum electorum dignitatem vel gloriam significant. Nam et electus angelus, quia lux est, ad imaginem et similitudinem Dei factus et perfectus est: et homo, qui ad imaginem et similitudinem Dei factus et refectus est, lux est. Et quia uterque rationalis est, ad imaginem Dei factus est; et quia bene constitutus ac Deo subditus est, ad similitudinem Dei factus est. Proinde sicut ille lux, vel angelus lucis; sic et iste lux dicitur et filius lucis. Nihilominus sicut quod dictum est: Fiat lux, solos electos angelos Creatori curae esse innuit, et angelos tenebrarum excludit, quanquam et ipsos creaverit, sic et ista dictio: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, solos eos amplectitur quos praedestinavit ad vitam nec illos admittit, qui superflue de vitiata postmodum radice super numerum nascituri erant. Itaque si quaeratur cur intulerit Scriptura Deum sic dicentem: Fiat lux, dum dicere posset: Fiant angeli, vel fiant spiritus? interrogamus cur hoc totum dixerit idem Deus: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, cum dicere posset solummodo: Faciamus hominem, et intellectui communi sufficere posset ad indicandum, quod eam, quae nos sumus, substantiam significaret. Paria namque sunt, ut utrique recte respondeas, quod ad os Domini non pertinuerit mandare de illis quos ipse nescit. Nullo autem nomine solos qui ad se pertineant melius exprimere debuit angelos vel spiritus, quam nomine lucis; nulla nihilominus definitione illos homines quos praeordinasset ad vitam aeternam, melius designasset quam ista: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram. Igitur hic et illic suos angelos, suos homines congruis Deus vocibus, in Scriptura sua, per hunc interpretem suum expressit, et ab aliis, qui ad se non pertinent, sufficienti sermonis parcitate distinxit. Nunc jam litterae ordinem prosequamur.