|
Quomodo illud, antequam esset, putavit Dominus esse? Itane ut prophetae
solebant putare vel sommare? Exempli gratia ut Joseph, qui ad fratres
suos:
|
“Audite, inquit, somnium meum quod vidi, putabam nos ligare manipulos in
agro, et quasi consurgere manipulum meum et stare, vestrosque manipulos
circumstantes adorare manipulum meum (Gen. XXXVII).”
|
|
Profecto longe melius putavit Dominus, multo, imo incomparabiliter
differunt, putans homo, et putans Deus, multum, inquam, differunt, et
procul distant hominis somnium et Dei verbum: prophetica cujusque
gratia, et ipsa summae sapientiae substantia.
|
“Homo putans vel somnians, interdum et persaepe nescit quid imagines
somniorum suorum significaverint, ut Pharao, qui cum diceret, putabam me
stare super ripam fluminis, et septem boves de amne consurgere (Gen.
XLII),”
|
|
etc. Profecto nesciebat quid per illa significaretur, sed nec erat qui
interpretaretur. Quomodo autem putavit Dominus? nimirum sicut dicit
Evangelista:
|
“Quia quod factum est in ipso, vita erat, de omnibus antequam fierent,
ita certus erat (Joan. I),”
|
|
quod fieri deberent, sicut certus est nunc, postquam omnia facta sunt.
Idcirco jurare potuit, dicens:
|
“Si non, ut putavi, ita erit.”
|
|
Quare ergo dixit,
si certus fuit? Videlicet, quia nondum erant in re, licet certa essent
in praedestinatione, idcirco putavi non improprie dixit, cum posset
dicere, praescivi, licet minus significet putare quam praescire. Sed
quid mirum in divinis sermonibus aliquando minus dici, et plus
significari, qui modus locutionis apud grammaticos dicitur tapinosis, id
est humilitas dictionis, non assequente verbo quantitatem rei. Omnes
modi vel tropi sive schemata, omnes omnino ornatus locutionis, de quibus
quasi auctores gloriati sunt saeculares magistri, sparsim in divinis
inveniuntur Scripturis, et prius erat quam hi, qui horum putantur
adinventores, fuissent nati. Quod si quis hominum vel prophetarum, ut
fuit Daniel, in somnis putando aliquid mirabiliter, nonnunquam potuit
delectari, sic prope in imaginibus tanquam in voris rebus, quantum putas
delectabatur Deus, dum adhuc illo suo modo putaret, antequam quidquam
faceret, antequam terra fieret, vel aliud omnium, quae facta sunt?
Idcirco ipsa Sapientia:
|
“Antequam quidquam faceret, antequam illa vel illa fierent, ego eram cum
eo cuncta componens, et delectabar per singulos dies, ludens coram eo
omni tempore, ludens in orbe terrarum, et deliciae meae esse cum filiis
hominum (Prov. VIII).”
|
|
|
|