CAPUT 34

“Cum loquitur mendacium ex propriis loquitur, quia mendax est et pater ejus.”

Praecedens clausula sic terminata est,

“quia veritas in eo non est.”

Constat autem quia creatura rationalis, in quacunque veritas non est, mendacium loquitur. Nihil enim est medium. Et idcirco necesse est, ut in quocunque veritas non est, contrarium ejus, id est, mendacium in illo sit. Non igitur opus erat, ut cum dixerit:

“Quia veritas in eo non est,”

subjunxerit,

“in illo esse mendacium,”

vel eumdem loqui mendacium, sed hoc solum dici et audiri res postulabat, unde audierit vel didicerit mendacium. Itaque recte postquam dixit:

“Veritas in eo non est,”

sic annexuit:

“Cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater ejus.”

Cum loquitur, inquit, mendacium, id est, cum loquitur aliquid quod sine dubio est mendacium. Omne enim quod loquitur iste mendax homicida, mendacium est, etiamsi sit aut eveniat quidpiam eorum, quae esse vel futura esse dixerit. Nihil enim corde simplici, nihil omnino loquitur absque intentione fallendi. Primum ejus dictum, quod ex sanctis Scripturis habemus, nec est, nec erit, scilicet, quod ait:

“Ascendam super altitudinem nubium, similis ero Altissimo (Isa. XIV).”

“Quis enim in nubibus aequabitur Domino, aut quis similis erit Deo inter filios Dei? (Psal. LXXXVIII.) ”

Secundum nihilominus quod dixit:

“Comedite, et eritis sicut dii (Gen. III),”

nec est, nec erit:

“Quis enim, inquit Psalmista, sicut Dominus noster, qui in altis habitat?”

(Psal. CXII.) At vero quod eum dixisse legimus:

“Si Filius Dei es, mitte te deorsum, scriptum est enim: Quia angelis suis mandavit de te, et in manibus tollent te, ne unquam offendas ad lapidem pedem tuum (Matth. IV; Psal. XC)”

est quidem scriptum, sed cum intentione fallendi duplici corde hoc dixit, videlicet ut cor Filii hominis, quem sanctum esse invidebat, in vanam gloriam efferret. Igitur mendacium est omne quod hic homicida loquitur. Sed unde mendacium accepit, vel didicit?

“Ex propriis, inquit, loquitur, quia mendax est, et pater ejus.”

Sic brevi descriptione diabolum mendacem expressit, ut totius mali originem satis intellectum habentibus aperuerit, unde coepta sit:

“Mendacium, inquit, diabolus ex propriis loquitur,”

id est, ex proprio corde confingit, et ita mendax, ut mendacii quoque pater sit. Ac si diceret: Idcirco dixi diabolum mendacem mendacium loqui ex propriis, quia pater ejus est subaudis: mendacii. Pater autem dico, id est, auctor et inventor. Superbia namque tumens, maluit refuga fieri pater mendacii, quam apud Altissimum Patrem veritatis persistere inter filios Dei. Et hoc modo pater mendacii illud sibi videbatur adipisci, quod dicebat in corde suo:

“Similis ero Altissimo (Isa. XIV),”

si cum ille veritatem de seipso genuisset, ipse econtrario mendacii pater existeret. Quid ergo iniquis? Nunquid quia diabolus pater dicitur mendacii, mendacium econverso dicendum est Filius diaboli, sicut qui Altissimus dicitur Deus, et est Pater veritatis, veritas econverso dicitur, et est Filius Dei? non; nec enim mendacium substantia est, ideoque non aeque ut veritati Dei, quae procul dubio substantia est, hoc nomen quod est filius illi substantialiter aptari potest. Aliter Altissimus pater veritatis et aliter diabolus dicitur pater mendacii, aliterque veritas Altissimo, atque aliter mendacium, id est diabolo. Veritas quippe substantia est, et consubstantialiter de secreta Altissimi substantia nata est: mendacium vero tanquam rubigo argenti, sic angelicae creaturae accidens est. Diciturque et est Deus Pater veritatis, ut vere Genitor consubstantialis sibi Filii, per quem omnia fecit. Dicitur vero et est diabolus pater mendacii, ut accidentis auctor et inventor vitii, per quod nullam omnino substantiam, et ne muscam quidem, aut extremum vermiculum fecit, sed quaedam eorum quae a Deo facta sunt, nequiter infecit. O stultum et ignominiosum patrem, o digne illudendum divinae paternitatis assimilatorem! Nonne tibi, o creatura petulca, satius erat, de viro legitimo, id est. Creatore tuo veritatem, quae semen est ejus, debito cum amore concipere, quam sexus tui personas, id est, coessentiales spiritus per phantasticos concubitus mendacii fluxu polluere? Cuncta enim rationalium spirituum universitas, cujus tu adulter spurcissime partem magnam polluisti, una mente unum virum Creatorem suum ambirem, suamque inopis naturae substantiam, tantae substantiae semine, quod est veritas locupletare debuit. Unde enim sunt omnes filii Dei, nisi quia participaverunt Verbo, per quod et facti sunt, quod est unicus Filius Dei? At tu, superbe et impure tanti Patris amorem despexisti, et eidem, bonum de corde suo verbum in subjectam quoque creaturam eructuanti (Psal. XLIV), proprium quid eructuando de corde tuo, similis esse affectasti. Sed tam adversa et perversa mente quid eructuare posses, nisi quod illi verbo contrarium esset? Est autem illud verbum veritas. Quid igitur tu nisi mendacium ebullires? Itaque quemadmodum femina naturalem usum in eum usum (Rom. I), qui est contra naturam, commutans, nullam hoc modo gignit substantiam, sed tantummodo sui et alienorum corporum pollutionem, sic tu, dum relicto Deo, proprium quod de teipso generare vis, mendacium quod nulla substantia est, adinvenisti, et per illud tu quidem nil creasti, sed libidini tuae consentientes spiritus, tuos esse filios, id est, ut tu mendax es, mendaces effecisti. Solus enim Deus, qui cunctis quae generant, vim tribuit generandi, substantiam de seipso generare absque consorte potuit, per quam et in principio cuncta fecit, et nunc usque quosdam ex hominibus deos, ac Dei filios efficit, beatis consimiles angelis.