|
Illud quaeris quomodo prius, cum adhuc esset apud Deum, illuminabat
omnem hominem venientem in hunc mundum? Sed hoc te non moveat; imo, audi
quod sequitur:
Et apud Deum erat, et in mundo erat. Verbum quippe Deus erat. Deus autem
omnium Creator et in patre [in parte] non est, quia ubique est. Verbum
ergo Deus, quia incircumscriptum lumen est, quia ubique est, et apud
Deum erat, et in mundo erat, quid autem mirum quod et in mundo erat?
Audi quod majus est. Sequitur enim:
|
“Et mundus per ipsum factus est.”
|
|
Mundum ergo implet, ut regat; regit, ut impleat; quem et implendo
circumdat; et circumdando, implet; et sustinendo transcendit; et
transcendendo, sustinet. Igitur repugnantia non sunt ea quae dicta sunt,
scilicet quod hoc Verbum, haec vera lux, et erat apud Deum, et
illuminabat
|
“omnem hominem venientem in hunc mundum,”
|
|
quia videlicet cum ubique sit, et apud Deum erat et in mundo erat. Jam
vero, quid doloris, quid habet conquestionis, quod, cum dixisset,
|
“et mundus per ipsum factus est”
|
|
protinus adjunxit:
|
“Et mundus eum non cognovit.”
|
|
O caecitas, o ingratitudo! Ingrati namque primi homines clauserant, dum
se aperire putabant, oculos suos promittente mendacii patre diabolo,
quod, si transgrederentur mandatum, aperirentur oculi eorum, fierentque
sicut dii
|
“scientes bonum et malum (Gen. III),”
|
|
id est, haberent quod solius Dei est, scientiam universorum. At vero
econtra caecati sunt, suamque caecitatem posteris suis haereditariam
dereliquerunt; ut per caecitatem eum non viderent, qui
|
“in mundo erat, et per quem mundus factus est,”
|
|
cujus scientiae coaequari procaciter affectaverant, et per
ingratitudinem eum nec de tantillo, quantum ex operibus illum cognoscere
poterant, sicut Deum glorificarent, aut gratias agerent. Quod ergo ait:
|
“Et mundus eum non cognovit,”
|
|
exclamatio dolentis est. Amplius autem et hoc, quod sequitur:
|
“In propria venit, et sui eum non receperunt.”
|
|
In propria namque venit, scilicet in hunc mundum, qui per ipsum factus
est, vel in eo quod apprehendit semen Abrahae, de quo propagatus
peculiaris illi fuerat populus Israel. Apprehendens enim semen Abrahae
(Hebr. II), id est, assumens carnem de semine Abrahae, in propria venit,
dum in gente illa conversatus est cum hominibus, quam sibi magnis in
propriam haereditatem acquisierat beneficiis. Venit autem non localiter
(Deus quippe est: unde et constat, quia ubique est). Venit sane non de
loco ad locum transeundo, sed qui erat invisibilis, visibilem se
exhibendo. Nam in mundo erat per divinitatem, cujus est esse vel manere;
venit autem in mundum per humanitatem, cujus est ire, et de loco ad
locum transire.
|
“Et sui, inquit, eum non receperunt.”
|
|
Patrum est, non receperunt, insuper et occiderunt. Nam, qui sunt hi sui,
nisi maligni illi et male perdendi agricolae, quibus ipse suam locaverat
vineam? (Matth. XXI.) Aptius namque sic accipitur:
ut vineam illam intelligas, de qua scriptum est per prophetam:
|
“Vinea enim Domini exercituum domus Israel est (Isa. V),”
|
|
quam juxta Psalmistam de Aegypto transtulit, ejecitque gentes, et
plantavit eam (Psal. LXXIX). Cui sepem circumdedit, quia videlicet urbes
muratas, vel angelorum praesidia praestitit, fodit in ea torcular, et
turrim aedificavit, id est, altare et decus templi, in ea sola gente
habuit. Cum ergo ad hanc vineam suam missus est, dicente Patrefamilias:
|
“Verebuntur Filium meum (Matth. XXI; Luc. XX),”
|
|
in propria venit, sed mali agricolae, mali operarii legis, non
receperunt eum. Imo ejecerunt eum extra civitatem, et occiderunt
animosius et nequius quam servos ejus (ibid.), id est, justos et
prophetas occiderunt.
|
“Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri:
his, qui credunt in nomine ejus.”
|
|
Universali quidem enuntiatione dixit:
|
“Sui eum non receperunt;”
|
|
sed non universaliter dixit, aut dicere debuit: Nemo suorum recepit eum;
nam aliqui suorum, licet pauci, receperunt eum. Et, quod majori gratia
dignum est, cum scirent se quoque similiter ejiciendos esse propter eum,
tamen receperunt eum. Maxime autem de gente quam nesciebat, de populo
quem non cognoverat, scilicet de universitate gentium innumeri ad eum
confluxerunt extra vineam suam projectum, et suo sanguine cruentatum,
qui et subjectis humeris devote impositum, ad suum transtulere
diversorium.
|
“Quotquot ergo, inquit, receperunt eum;”
|
|
quotquot exierunt ad eum extra portam passum, quotquot de gentibus quae
illum non cognoverant, ad eum cucurrerunt et improperium ejus portare
non erubuerunt (Psal. XVII; Hebr. XIII), dedit eis magnam potestatem,
inclytam potestatem, scilicet posse filios Dei fieri, cum prius Dei
fuissent inimici (Rom. V; Ephes. II). Talem ille potestatem dedit iis
qui receperunt eum. Quid sit autem recipere eum, ne nimis laxe
accipiatur, definit evidentius, adjungendo:
|
“His qui credunt in nomine ejus.”
|
|
Ac si dicat: Non tecto inducentibus, aut cibum apponentibus, potumque
miscentibus, et sic solummodo recipientibus ista potestas datur, ut
filii Dei efficiantur. Nam talia Judas quoque exhibere, et diabolus esse
potuit. Siquidem hoc modo caro sola reficitur. Christus autem non tantum
caro, sed et Verbum est, et maxime ex eo quod Dei Verbum est, praedictam
potestatem dare potest. His ergo qui sic receperunt eum, quomodo
recipiendum est Dei Verbum,
|
“dedit potestatem filios Dei fieri,”
|
|
id est, qui credunt in nomine ejus. Credere namque est semen Dei verbum
cum amore susceptum, impraegnata mente portare. Quod tantae virtutis
atque potestatis est, ut animae substantiam in suum vigorem transferens,
de hominibus deos (Psal. VIII), de filiis irae filios gratiae faciat
(Ephes. II), fiatque ut in loco ubi dicebatur,
|
“non plebs mea vos, ibi vocentur filii Dei (Ose. I; Rom. IX).”
|
|
|
“Qui non ex sanguinibus neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate
viri, sed ex Deo nati sunt.”
|
|
Non ergo glorietur quis, quod ex sanctis parentibus carnaliter generatus
sit, videlicet quomodo gloriari solent Judaei, quod semen Abrahae sint
(Matth. III). Non enim quod illis vel illis parentibus carnaliter quis
natus sit, idcirco magis aut minus computatur inter filios Dei. Quod
maxime patet in duobus geminis Jacob et Esau. Nam, cum ex eisdem
sanguinibus, id est, ex commistione ejusdem patris, ejusdem matris
generati sint, cum nati sint ex voluntate ejusdem carnis, id est,
feminae, carnem namque evangelista pro femina posuit, juxta illud:
|
“Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro de carne mea (Gen. II).”
|
|
Et ex voluntate ejusdem viri, videlicet sancti, et patriarchae magni.
Cum ergo ex eisdem sanctis parentibus ambo nati sint, non tamen idcirco
ambo praedestinati, vel vocati sunt in numerum filiorum Dei, sed
|
“Jacob dilexi, Esau autem odio habui, dicit Dominus (Mal. I; Rom. III).”
|
|
Item, ex sanguinibus Christianorum parentum, quamlibet fidelium et
justorum, qui nascuntur filii, nascendo accipere non possunt ut sint
Christiani, quamlibet nascantur, ut dictum est, ex parentibus
christianissimis, quia videlicet parentes non ex eo quod Christiani sint
[Christianos generant], sed ex eo carnaliter generant, quod homines
sunt, id est, non per Christi gratiam, sed per carnis naturam. Atque
ideo non in Christo generant, sed in Adam.
|
|