|
Sed forte reus sive debitor ego sum. Scriptum est enim: Si quis
aperuerit cisternam, et foderit, et non operuerit eam, cecideritque bos
vel asinus in eam, Dominus cisternae reddet pretium jumentorum; quod
autem mortuum est, ipsius erit (Exod. XXI). Cisternam ego aperui et
fodi, quia sententiam profundam scriptis meis interserui. Porro
cisternam ipsam non operui, quia nominis auctoritatem, ut appareret
omnibus, cujus esset sententia, non superposui. Si ita dixissem:
Investigari enim, ut ait beatus papa Gregorius, nullatenus potest,
quomodo corporatur verbum, quomodo summus et vivificator Spiritus intra
uterum matris animatur, profecto cisterna operta fuisset, munita nominis
auctoritate, sive auctoris nomine fuisset, nec cecidisset in cisternam
qui cecidit, qui prope blasphemavit. Quem enim nisi beatum Gregorium
haereticum declamavit? Quid nisi Verbum Dei, Verbum Deum, Spiritum esse
fere negavit? Non tamen omnino negavit, sed minus quam debuisset habens
dilectionis, et in me aliquid occulti gerens odii, quo solet obtenebrari
oculus cordis, non vidit, non recogitavit, quia Deus Spiritus est: Deus
unus, Pater et Verbum et Spiritus sanctus unus Spiritus est: Spiritus,
inquam, non corpus est. Sola autem persona tertia Spiritus sanctus
dicitur et est, composito nomine ex eo quod et Pater spiritus, et Filius
spiritus, et Pater sanctus, et Filius sanctus est. Et si rite perpendis,
persona haec tertia, scilicet Spiritus sanctus, ex eo coepit Spiritus
sanctus praedicari, ex quo datus est in sanctificationem generis humani,
ex quo in remissionem peccatorum coepit hominibus dari. Denique, ante
gratiam Evangelii, ante incarnationem Filii Dei dicebatur vel
scribebatur Spiritus Dei, Spiritus Domini, et praeter unum locum in
propheta David dicente: Et Spiritum sanctum tuum ne auferas a me (Psal.
L), fere nusquam aut vix invenies illum tali censeri nomine, antequam
diceret angelus ad Mariam: Spiritus sanctus superveniet in te (Luc. I),
et de Joanne circa idem tempus: Et Spiritu sancto replebitur adhuc ex
utero matris suae (ibid.). Nunquid innostra, imo beati Gregorii
sententia taliter dictum est, quomodo Spiritus sanctus intra uterum
matris animatur? Non, sed quomodo summus et vivificator Spiritus intra
uterum matris animatur. Igitur, ut jam dixi, reus sive debitor ego sum,
et idcirco reddo casus illius, qui accidit, quale possum pretium,
scilicet praesentem rationis hujus nummum argenteum, ut casum illius
recompenset status alterius, qui forte legens rationem hanc stabit
certius, dum nonnihil proficiet, vigilantius recogitando et sentiendo,
quia non una tantum persona haec, cujus nomen est Spiritus sanctus, sed
et Pater, et Filius, et hic utriusque amor Spiritus sanctus unus Deus,
sancta Trinitas: una substantia, unus spiritus est. Non est mortuum quod
cecidit, quia is de quo loquimur correptus, ut audivi, monstrata sibi
auctoritate tanti doctoris, cito quamvis confusus resipuit. Quod nisi
fecisset, fieret et fieri deberet, sicut habet jam dicta sententia
legis, quod autem mortuum est, ipsius erit. Nam revera sicut meum justo
jure traherem in jus, postulando ab Ecclesia, sicut jam facere coeperam,
ut tanquam in criminatorem justam decerneret sententiam, pro eo quod non
me, si errassem, corrigere voluit, sed ipse errans recte gradientem, et
ab illo non caventem seorsum infamare properavit, immemor dicti illius
quod Ecclesiastes dixit: Si mordeat serpens in silentio, nihil eo minus
habet qui occulte detrahit (Eccle. IX). Hoc enim erat in silentio
mordere, hoc erat occulte detrahere; me praetermisso librum circumferre,
et aliis simplicioribus capitulum ingerere, et singulis quasi
congemiscendo insusurrare, quod dicerem ego, quod scripsissem ego
inscius, ineptus, quia Spiritus sanctus de Maria virgine esset
incarnatus, et hinc apparerem haereticus, et quod idcirco periret
mundus, quia talia scriberentur. Ut reor, non ita fecisset, nisi aliquid
occulti odii subesset. Nescio tamen unde illum offendissem, nisi quod
non mihi per omnia placebat, vel satis cautum videbatur, quod cum esset
juvenis, et de vita saeculari noviter conversus, repente expetito
sacerdotio publicum arripuisset praedicationis officium, asserendo, ut
ferebatur, quod cum auctoritate apostolica undecim suscepisset
praedicationis remedio curandos episcopatus. Fateor illud mihi adhuc et
sapientioribus plerisque videtur, quod aetati, et pristinae ejus
conversationi ordo iste, qui omnibus bene convenit, maxime convenisset,
ut non ante praelatus, quam subditus, sed ante subditus quam praelatus
esse studuisset.
|
|