CAPUT XXIII. Quod Christus, cum diceret:

“Videbam Satanam cadentem,”

se non solum hominem esse, verum etiam Verbum Patris ab aeterno fuisse insinuaverit.

Simulque haec dicens antiquitatem suam paucis credulo auditori suaviter insinuat verbis. Quam enim antiquus est, qui illud videbat? Nimirum secundum hominem qui videbatur, cum haec diceret, paulo plus quam triginta annorum erat. Porro longe ante triginta annos, imo ante omnes annos, et ante creationem solis, cujus circuitus annum efficit, Satanas ille cecidit. Igitur qui illud videbat, longe aute suae carnis annos erat. Et verum est. Nam

“in principio Verbum erat,”

in principio

“Verbum Deus”

ipse

“erat (Joan. I).”

Sed et hoc attendendum, quia nec ita dixit: Vidi Satanam, sed

“videbam, ait, Satanam de coelo cadentem.”

Recte quidem dixisset, et verum esset dixisse, vidi, sed

“videbam”

verbum imperfecti temporis, quamvis praeteriti, plus continet, et majorem sensum importat auri bene audienti. Denique vidi Satanam de coelo cadentem, dicere posset Michael quoque et quivis alius angelorum, quibus utique videntibus ille cecidit, nec solum videntibus, verum etiam cum illo praeliantibus. At vero nullius eorum est dicere, videbam, sed tantum vidi cadentem. Hic solus est qui non solummodo tunc vidit cadentem dum caderet, sed etiam videbat cadentem antequam caderet, sed et antequam idem formaretur aut fieret. Fiebat namque per ipsum, sicut et omnia per ipsum facta sunt, nec poterat Deus Verbum ignorare quid de illo esset futurum, praesertim cum ipsum sit Verbum quod homines facit prophetas, id est praescios futurorum. Hoc plane sciendum et confitendum, quia dum fieret ille angelus, dum formaretur ille lapis magnus, et praepararentur foramina ejus, sicut in eum per prophetam dicitur:

“Aurum opus decoris tui et foramina tua in die qua conditus es, praeparata sunt. (Ezech. XXVIII).”

Cum, inquam, praepararentur foramina ejus, videbat Verbum Deus, quod in eisdem foraminibus ligaturas auri non esset recepturus lapis rebellis et durissimus. Hoc ut manifestius dictum sit, dum ingenio, intellectu, memoria plenaque et perfecta rationalitate magnifice insigniretur, videbat Verbum Deus, quod Creatoris sui dilectionem, qua ad illum solum deberet astringi, nullo modo esset recepturus. Melius ergo et magnificentius, videbam, ait cadentem, subauditur, etiam antequam caderet. Nam angelorum quoque posset quivis dicere, vidi cadentem, et subaudiretur, dum caderet. Ad summum et illud inferre libet, quia solus iste videbat securus sui: angeli autem viderunt in magno terrore positi. Sic enim ad beatum Job dicit ipse Dominus:

“Cum sublatus fuerit, timebunt angeli et territi purgabuntur.”

(Job XLII.)