CAPUT XXVIII. Falli eos, qui opinantur angelos ante coelum et terram creatos.

Breviter nunc respondere libet quorumdam opinioni, qui opinantur quod antequam coelum et terra fierent, statim fuerint angeli, et quid aliud respondendum est, nisi quod hujusmodi opinio, neque Scripturae alicujus testimonium, neque ullum rationis habeat firmamentum? Non enim ita scriptum est: In principio creavit Deus angelos; sed

“in principio creavit Deus coelum et terram (ibid.).”

Deinde paucis interpositis:

“Terra autem erat inanis et vacua et tenebrae erant super faciem abyssi, et spiritus Dei ferebatur super aquas (ibid.).”

Tunc demum subjunctum est:

“Dixitque Deus: Fiat lux, et facta est lux (ibid..”

Lucem hanc, angelicam esse naturam nonnulli doctorum, praecipueque beatus Augustinus sentit, ejusque sensui non solum ratio, verum etiam, quod majus est, Scripturae voluntas diligenter considerata, valde consentit. Quod si quis dubitare voluerit, dicat ipse, cum locus extra coelum et terram nullus sit, angeli qui utique locales sunt et circumscripti, quo in loco esse potuerint, si ante creationem coeli et terrae fuerant conditi. Quod si quaeritur unde sint facti, qui tam gloriosi sunt et splendidi, responderi utcunque potest, quod de aeris substantia facti sint. Habent enim, et a doctoribus tacitum non est, eos habere corpora aerea, quae tamen in sanctis angelis feliciter immutata sunt, ut dicantur et sint corpora coelestia. Porro apostatae angeli, ab illa felicitate lapsi, rursus in aeream qualitatem conversi sunt, nec aeris illius puriora spatia, sed caliginosa ista tenere sunt permissi, qui eis quasi carcer est, usque ad diem judicii. Nonnullos forte hoc dicto contingit offendi, putantes non convenire angelorum dignitati, ut de aerea substantia dicantur vel credantur facti, cum tamen firmiter teneant, ut necessarium est, verum corpus Christi de terrena substantia sumptum esse, quod super omnes angelos, et super omnes coelos ascendit, et sedet nunc ad dexteram Majestatis in excelsis. Quis autem nesciat, terrae molem sive substantiam elemento aeris multo graviorem sive inferiorem, multoque feculentiorem esse? Terra namque caeterorum quaedam fex elementorum est. Quis rursus nesciat genus humanum de limo terrae formatum, in resurrectione ad societatem, et aequalitatem sanctorum perventurum esse angelorum? Jamque hominem ex eadem massa Jesum Christum, unam cum Verbo in beata Trinitate personam, sedere et regnare super omnes choros angelorum? Nihil igitur putet beatis angelis quis derogari, si dicantur facti esse de aere, dum regem et dominum ipsorum, quem ipsi adorant, constet corpus habere de limo terrae. Ad summum, ruina spirituum apostatarum, qua, ut jam dictum est, de coelo in aerem modo lapsi sunt, eodem modo convincit eos quod natura de coelo fuerint, sed [ex] aere inferiori Deus illuc eos transtulerit, sicut hominem propter simile peccatum, sententia pene simili, licet multo clementiori comprehendit, Scriptura dicente:

“Emisit eum Dominus Deus de paradiso voluptatis, ut operaretur terram, de qua sumptus est (Gen. III).”

Aequum profecto judicium, ut uterque, quia gratiam perdidit, in illud rejiceretur, unde existendi initium sumpsit. Hic, in terram paradiso deteriorem; ille in aerem coelo inferiorem. Verumtamen his nunc omissis, in beatorum felicitate angelorum, primi hujus libelli constituendus est finis.