CAPUT VIII. Item de processione Spiritus sancti: quod in nos homines duobus datis diffundatur, altero quod est in remissionem peccatorum, altero quod est in divisiones gratiarum; in sanctos autem angelos uno tantum, quod est in divisiones gratiarum.

De processione Spiritus sancti, qui hoc operatur, et in illis beatis spiritibus et in nobis hominibus, ut per hoc ipsum quod verbum Dei, Filium Dei, manentem in nobis habentes, Filii Dei nominemur et simus (Joan. III), hoc in superiore diximus, quod duobus datis, sive per duo data diffundatur; altero quod est dari in remissionem peccatorum, altero quod est in divisiones gratiarum. Verum nobis duntaxat hominibus istis duobus modis datur. In sanctos autem angelos uno modo, scilicet in divisiones gratiarum larga dignatione effusus est. Nam ut in remissionem peccatorum nunquam detur apostatis angelis, judicium verum fuit, et est ejusdem Spiritus sancti. Illi namque cum suo principe diabolo non per infirmitatem seu per ignorantiam, sed per superbiam peccaverunt. Cujus videlicet superbiae magnitudinem Spiritus propheticus apud Ezechielem denotat verbis hujuscemodi, diabolum coarguens sub nomine principis Tyri:

“Eo quod elevatum est cor tuum, dixisti: Deus ego sum, et in cathedra Dei sedi, et dedisti cor tuum quasi cor Dei (Ezech. XXVIII).”

Item sub nomine Pharaonis regis Aegypti:

“Ecce ego Pharao, draco magne, qui cubas in medio fluminum tuorum, et dicis: Meus est fluvius, et ego feci memetipsum (Ezech. XXIX).”

Pro hujusmodi superbia sententiam damnationis aeternae accepit, de coelo projectus (Apoc. XII) factusque princeps tenebrarum diabolus, qui fuerat angelus speciosus. Unde apud eumdem prophetam dicitur ei:

“Tu signaculum similitudinis plenus sapientia et perfectus decore, in deliciis paradisi Dei fuisti,”

et caetera, usque

“repleta sunt interiora tua iniquitate, et peccasti, et ejeci te de monte Dei (Ezech. XXVIII).”

Quibus utique verbis tria praedicantur, horribilis ejus superbiae instrumenta, sapientia, decor sive pulchritudo, maxime ubi sub nomine Assur dicitur in eum, omne lignum paradisi non est assimilatum illi et pulchritudini ejus, quoniam speciosum feci eum. Tertium ejus fuit magnitudo, nam

“cedri, inquit, non fuerunt altiores illo in paradiso Dei, abietes non adaequaverunt summitatem ejus, et platani non fuerunt aequales frondibus illius (Ezech. XXXI).”

Caeterum vera magnitudo Deus est, et vera sapientia Verbum Dei, Filius Dei est, et vera pulchritudo Spiritus sanctus est; quae beata Trinitas sanctorum angelorum et magnitudo et sapientia et pulchritudo est; at ille diabolus magnitudinem illam non honorificavit, sapientiam illam non adoptavit, pulchritudinem illam non amavit. Quomodo ergo nisi per ironiam plenus sapientia et perfectus decore extensusque et protegens dicitur fuisse? (Psal. XLVIII.) Sunt enim in Scriptura sacra ironiae gravissimae. Exempli gratia, cum dicit sancta Trinitas:

“Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est (Gen. III);”

cum revera potius propter peccatum

“comparatus sit jumentis, et similis factus sit illis (Psal. XLVIII).”

Et sicut filia Babylonis virgo dicitur cum sit meretrix (Isa. XLVII). Itaque et quod ibidem illi dicitur:

“Omnis lapis pretiosus operimentum tuum, sardius, topazius, jaspis, chrysolitus, onyx, beryllus, sapphirus, carbunculus et smaragdus (Ezech. XXVIII),”

qui sanctorum sunt novem ordines angelorum, cum improperio dictum esse sentimus, quia sic sibi ille arrogavit, ponens, ut supra dictum est,

“cor suum quasi cor Dei,”

et dicens,

“in cathedra Dei sedi.”

Denique solius Dei

“est operimentum omnis lapis”

ejusmodi, id est omnis perlucidus ordo angelicae dignitatis, sicut dicitur in psalmo:

“Confessionem et decorem induisti amictus lumine sicut vestimento (Psal. CIII),”

id est, decora confessione sanctorum (qui omnes lumen, id est, filii lucis sunt,) sic es indutus, sic es ornatus ut aliquis vestimento suo. Quod nimirum parum est de solis intelligere hominibus, filii lucis; nam et sancti angeli, imo et primum ipsi lux et filii sive angeli lucis, confessione sua decora Creatorem suum induerunt, et ipsi sunt de quibus idem ipse Dominus ad beatum Job dicit.

“Cum me laudarent astra matutina, et jubilarent omnes filii Dei (Job XXXVIII).”