CAP. X


CAPUT 1

Vitis frondosa Israel, fructus adaequatus est ei. Secundum multitudinem fructus sui multiplicavit sibi altaria, juxta ubertatem terrae suae exuberavit simulacris. Supra dixerat: radix eorum exsiccata est, fructum nequaquam facient; nunc autem dicit, vitis frondosa Israel, fructus adaequatus est ei. Et exponens quid dixerit, fructus adaequatus est ei, subjunxit atque ait: Secundum multitudinem fructus sui multiplicavit altaria, juxta ubertatem terrae suae exuberavit simulacris. Ergo ubi dicit, fructum nequaquam facient, subaudiendum est, bonum; et exsiccata est radix eorum, subauditur ab omni pinguedine fidei vel dilectionis Dei: hic autem ubi nunc dicit, vitis frondosa Israel, fructus adaequatus est ei, subauditur malus. Fructus namque malus altaria sunt multiplicia, simulacra exuberantia, fructus ille, cujus secundum multitudinem altaria vel simulacra multiplicavit, altaria subjungens, juxta ubertatem terrae suae exuberavit simulacris; fructus iste, scilicet ubertas terrae in rationibus divinitatis, nec bonus est, nec malus est, sed utriusque, scilicet boni et mali medius, videlicet qui boni fructus, id est bonorum meritorum quaedam temporalis merces esse debuerit, sed per pravitatem male utentium quoddam malorum operum instrumentum factus sit. Proinde suapte natura in judicio divinitatis neque malus neque bonus iste fructus meretur addici, sed, sicut jam dictum est, utriusque, scilicet boni ac mali medius; ille autem, de quo dixerat, nequaquam fructum facient, sine dubio bonus; et ille, de quo subjunxit: Fructus adaequatus est ei, secundum multitudinem fructus sui multiplicavit altaria, sine dubio fructus intelligitur malus. Fructus bonus et fructus malus mira invectione discernitur in Isaia, dum in illo dicit Deus de ista vite frondosa: Et exspectavi ut faceret judicium et ecce iniquitas, et justitiam et ecce clamor (Isa. V). Et quidem quo tempore vitis haec frondosa, scilicet Israel a domo David recesserat, non valde multum deorum altaria enarratur fecisse sibi sive simulacra, nisi tantum vitulorum duorum quorum alterum posuit in Bethel, et alterum in Dan; sed hoc ipsum jure multiplicitatis arguitur, quia multum est extra unius Dei altare habere vel unum altare aliud. Sic eo tempore quo in tantum recessit a domo David, ut ipsum crucifigeret filium David, non alios legitur habuisse deos; quinimo de unius veri Dei cultu plurimum superba religione gloriabatur, sed in hoc altarium atque simulacrorum multiplicitas recte condemnatur, quod veri et summi sacerdotis Christi secundum ordinem Melchisedech, altare vel sacrificium refugiens, altare aliud, altare suum, et sacrificium sanguinis hircorum et vitulorum sibi obfirmavit, nimium intendens avaritiae, quae est simulacrorum servitus (Coloss. III). Porro fructum suum vitis haec in eo male sibi adaequavit, quod secundum amaritudinem radicis sive cordis sui, aceto sive vino myrrhato sitientem in cruce potavit. Divisum est cor eorum, nunc interibunt. Recto et valde justo judicio cor eorum divisum est, qui seipsos a Deo diviserunt. Palam ex historiae Regum serie cognoscitur, quam vere, quam multipliciter cor eorum divisum fuerit ex quo diviserunt sese a domo David; quippe qui fere decies contra semetipsos divisi, reges alios, percussis aliis, sibi locaverunt, et tandem juxta vocem hanc propheticam, nunc interibunt in captivitatem irrevocabilem ducti sunt. Porro tempore illo quo semetipsos a vero David, id est a Filio Dei diviserunt, mirum dictu est, quam crudeli discordia contra semetipsos divisa fuerit multitudo Judaeorum, sicut miserabilis excidii illorum tragoedia testatur, Josepho scribente, per totum vulgata mundum. Multo quippe crudeliores sibimet per impacabiles seditiones intus exstiterunt, quam esse potuerit foris obsidens exercitus Romanorum. Et revera juste, quia principem pacis Jesum condemnantes, Barabbam sibi praeelegerant seditionis auctorem. Illos ergo prophetali oculo praevidens, brevi quidem, sed altera declamatione, justam in illos depromit Dei sententiam, divisum est, inquiens, cor eorum, nunc interibunt. Divisionem namque consequitur interitus, juxta illud: Omne regnum in seipsum divisum, desolabitur, et domus supra domum cadet (Matth. XII). Interitum atque ruinam regni sive cordis eorum divisi, sequentibus verbis exprimit, ita dicens: Ipse confringet simulacra eorum, depopulabitur aras eorum. Hoc et tunc de prope factum est, quando Assyriis captivantibus depopulatione merita vastati sunt, et tunc de longe futurum erat, quando venientes Romani tollerent et locum et gentem eorum (Joan. XI). Tunc enim confracta sunt durissima confractione simulacra eorum. Et notandum, quod non dixit: Hostiles exercitus confringet, sed ipse scilicet Deus meus, qui, ut supra dictum est, abjiciet eos, confringet simulacra eorum, depopulabitur aras eorum.