CAPUT XXXIV. Quid opus fuerit aridae, ut ascenderent montes, et descenderent Campi.

Porro, quid opus erat idem aridae, id est terrae, ut ascenderent montes, et descenderent campi in locum, inquit, quem fundasti eis? (Psal. CIII.) Hic plane illud sciendum est quia, si terra aequalis ubique jaceret, non levior quam in mari ventorum tempestas in ea regnaret. Nam solet et nunc in locis illis, qui montibus carent, videlicet maxime Libya, tempestas, non minus quam in pelago turbare foris deprehensos quoscunque tam pedites, quam equo sedentes; etenim ubi per loca aequalia et nuda gignentium, ventus coortus arenam humo excitavit, magna vi agitata, ora oculosque implet, et ita profectum, incessumque impedit, ut in nullo mari majus naufragium. Quid si nulli usquam montes ascendissent, si cuncta in planum terra descendisset? Si ubi paululum ventis currere licet, tantas vires brevi colligunt, quid possent, si nullum in toto mundo haberent repagulum? Ergo nec istud magnifici Dei laudibus deesse debuit, quod ascendunt montes, et descendunt campi in locum quem ille fundavit eis, fundavit, inquam, videlicet ut neque montes semel ascendere jussi descendant, neque campi semel depressi consurgant. Cum ita terrae fundator abyssum, quae sicut vestimentum amictus ejus erat, dispulit, eadem ipse potentia competens aquarum subsidium per intimas ejus venas large diffudit; non enim sic ab increpatione ejus aquae fugerunt, et congregatae sunt in locum unum, ut haec apparens sic de utero abyssi projiceretur, tanquam abortivum: sed indesinenter trahens aquas in omnes venas, copiosam fugit abyssi mammam, et ascendentem per nubes, rursusque labentem temporaneam et serotinam accepit de coelo pluviem. Alitur intrinsecus dulcescentibus aquis, rigatur extrinsecus de superioribus suis. Item scatent fontes, fluunt amnes. Quod itidem laudans Psalmista: Qui emittis, inquit, fontes in convallibus, inter medium montium pertransibunt aquae (ibid.). Proinde et Ecclesiastes, aquarum fluentium originem considerans: Omnia, inquit, flumina intrant mare, et mare non redundat (Eccle. I). Quare? Videlicet, quia non influit illuc, nisi quod exinde praedictis modis sumitur. Sed jam super terram emissum verbi potentis audiamus imperium.