CAPUT XIII. Quomodo ad imperium Domini Helias Helisaeum prophetam, et Helisaeus Jehu regem unxerit super Israel, et quod contra decretum Domini egerit Achab reservando Benadab, adeo quod diceret Dominus:

“Erit anima tua pro anima ejus,”

etc.

“Et ait Dominus ad eum: Vade et revertere in viam tuam per desertum in Damascum. Cumque perveneris illuc, unges Azahel regem super Syriam, et Jehu filium Namsi unges regem super Israel. Helisaeum autem Filium Saphath, qui est de Abelmaula unges prophetam pro te. Et erit quicunque fugerit gladium Azahel, interficiet eum Jehu, et qui fugerit gladium Jehu, occidet eum Helisaeus.”

Horum quae praecepta sunt unum solum Helias continuo fecisse legitur.

“Profectus ergo inde reperit Helisaeum filium Saphat arantem in duodecim jugis boum, et misit super illum pallium suum. Qui statim relictis bobus cucurrit post Heliam.”

Hoc, inquam, solum Helias, caetera Helisaeus fecit, postquam translatus est Helias. Et Azahel quidem non unxit, sed stante illo coram eo conturbatus est usque ad suffusionem vultus et flevit.

“Cui Azahel ait: Quare dominus meus flet? At ille respondit. Quia scio quae facturus sis filiis Israel mala (IV Reg. VIII).”

Ac deinceps:

“Ostendit mihi Dominus te regem Syriae fore (ibid.).”

Tunc Benadab rex Syriae aegrotabat. Continuo sequitur Scriptura:

“Qui cum recessisset ab Helisaeo,”

videlicet Azahel,

“venit ad dominum suum. Tulitque altera die stragalum, et infudit aqua, et expandit super faciem ejus. Quo mortuo, regnavit pro eo (ibid.).”

Jehu autem filium Namsi postmodum unxit.

“Vocavit unum de filiis prophetarum, et ait illi: Accinge lumbos tuos, et tolle lenticulam olei hanc in manu tua, et vade in Ramoth Galaad. Cumque veneris illuc, videbis Jehu filium Josaphat, filii Namsi (IV Reg. IX),”

etc. Quis ita immutavit decretum Domini? Achab hoc fecit permissus judicio Domini. Non fecit Achab, quod Dominus voluerat, non secutus est judicium, quod judicaverat Dominus super Benadab. Videamus historiae sequentia. (III REG. CAP. XX.)

“Benadab rex Syriae congregavit omnem exercitum suum, et triginta duos reges secum, et equos et currus, et ascendens pugnabat contra Samariam, et obsidebat eam.”

Ac deinceps:

“Et ecce propheta unus ascendens ad Achab regem Israel ait: Haec dicit Dominus. Certe vidisti omnem multitudinem hanc nimiam? Ecce ego tradam eam in manu tua hodie, ut scias quia ego sum Dominus.”

Illo dicente:

“Per quem.Per pedissequos, inquit, principum provinciarum, et tu incipies praeliari.”

Ita factum est. Inito certamine fugerunt Syri, et persecutus est eos Israel, et percussit Syriam plaga magna. Postquam annus transierat recensuit Benadab Syros, et ascendit in Apheth, ut pugnaret contra Israel. Dixerunt enim servi ejus: Dii montium, sunt dii eorum, ideo superaverunt nos. Sed melius est ut pugnemus contra eos in campestribus, et obtinebimus eos. Dominus autem:

“Quoniam, inquit, dixerunt: Deus montium est Dominus, et non Deus vallium, dabo omnem multitudinem grandem hanc in manu tua.”

Ita factum est.

“Percusserunt filii Israel de Syris centum millia peditum in die una, et super viginti septem millia hominum, qui remanserant,”

cecidit murus civitatis Apheth, ad quam confugerant. Benadab postmodum semetipsum tradidit, et levavit eum in currum suum Achab, pepigitque cum eo foedus, et dimisit eum. Dominus autem:

“Quoniam, inquit, dimisisti virum dignum morte de manu tua, erit anima tua pro anima ejus, et populus tuus pro populo illius.”

Claret itaque quia Benadab regem Dominus dignum morte judicaverat, et idcirco jusserat pro illo ungi Azahel, mox traditurus illum in manu Achab. At ille superbus et vanus dimisit eum, ac proinde juste in judicium Saul incidit, qui Agag regem Amalech reservavit contra praeceptum Domini. Sententia dicentis

“erit anima tua pro anima ejus, et populus tuus pro populo illius,”

hoc modo completa est!

“In anno tertio descendit Josaphat rex Juda ad regem Israel. Dixitque rex Israel ad servos tuos: An ignoratis quod nostra sit Ramoth Galaad, et negligimus tollere eam de manu regis Syriae”

? (III Reg. XXII.) Ascendit itaque rex Israel et Josaphat rex Juda in Ramoth Galaad. Commisso praelio,

“unus tetendit arcum in incertum, et casu percussit regem Israel, inter pulmonem et stomachum. Fluebat autem sanguis plagae in sinum currus.”

“Sepelieruntque regem in Samaria, et laverunt currum ejus in piscina Samariae, et linxerunt canes sanguinem ejus, et habenas laverunt (ibid.).”

Hoc modo, quia dimisit Benadab, fuit anima ejus pro anima illius. Nec vero tantum, quia dimiserat illum impium morte dignum, verum etiam quia occiderat et possederat, occiderat, inquam, Naboth Jezraelitem, et possederat vineam ejus, quam ille vendere noluerat (II Reg. XXI). Sic impius fuit Achab, ut virum dignum morte dimitteret de manu sua, et justum occideret pro cupiditate sua. Recte igitur et ordine judicii pulcherrimo, anima ejus pro anima illius, ut ex illo quem dimiserat, occideretur et canes linxerunt sanguinem ejus, cujus et carnes comedere debuerant juxta verbum Domini, quod locutus fuerat in manu Heliae servi sui:

“Si mortuus fuerit Achab in civitate, comedent eum canes. Si autem mortuus fuerit in agro, comedent eum volucres coeli (III Reg. XXI).”

Sed humiliatus Achab causa Domini scidit vestem suam, et operuit cilicio carnem suam, jejunavitque ac dormivit in sacco, et ambulavit demisso capite. Idcirco Dominus:

“Non, inquit, inducam malum in diebus ejus, sed in diebus filii sui inferam malum domui ejus (ibid.)”

Porro populus ejus hoc modo fuit pro populo Benadab.

“Regnante Joram filio ejus, congregavit Benadab universum exercitum suum, et ascendit, et obsidebat Samariam. Factaque fames est magna in Samaria, et tandiu obsessa est, donec venundaretur caput asini octoginta argenteis, et quarta pars cabi stercoris columbarum quinque argenteis. Cumque rex Israel transiret per murum, mulier quaedam exclamavit ad eum dicens: Salva me, Domine mi rex. Qui ait: Non, te salvet Dominus. Unde te salvare possum, de area an de torculari? Dixitque ad eam rex. Quid tibi vis? Quae respondit: Mulier ista dixit mihi: Da filium tuum ut comedamus eum hodie, et filium meum comedamus cras. Coximus ergo filium meum et comedimus (IV Reg. VI),”

etc. Igitur Heliae quidem mandaverat Dominus ungere Azahel regem super Syriam, et ipsum tradiderat in manus Achab, sed mandatum hoc ut non impleret Helias, Achab, permittente Domino, in causa fuit, quod in malum illi et domui ejus versum est. Nec tamen dissolvi poterat voluntas Domini, quin moreretur vir morte dignus Benadab, et regnaret Azahel, excepto quod unctus non est, nec enim dignum erat, ut per prophetam ungeretur qui dominum suum interficeret. Quomodo autem impletum est quod ait Dominus:

“Et erit, quicunque fugerit gladium Azahel, occidet eum Jehu, et qui fugerit gladium Jehu, occcidet eum Helisaeus?”

(III Reg. XIX.) Videlicet

“quicunque de domo Achab fugit gladium Azahel,”

qui Syriae princeps erat et rex futurus, jam a Domino decretus erat,

“occidet eum Jehu,”

delevit enim universam domum Achab. Quis autem effugit gladium Jehu, nisi Syria? Nempe Jehu si perfecte via Domini ambulasset, et sicut delevit Baal de Israel, ita et multos, quos Hieroboam vitulos fecerat dereliquisset atque delevisset sicut percusserat domum Achab, ita Syriam quoque percutere meruisset. At ille a peccatis Hieroboam non recessit, et per hoc Syria gladium ejus effugit. Percussit autem eam Helisaeus. Quomodo? Infra scriptum est:

“Helisaeus aegrotabat in infirmitate, qua et mortuus est, descenditque ad eum Joas rex Israel, et flebat coram eo, dicebatque: Pater mi, Pater mi, currus Israel, et auriga ejus. Et ait Helisaeus ad eum: Affer arcum et sagittas. Cumque attulisset ad eum arcum et sagittas, dixit ad regem Israel: Pone manum tuam super arcum. Et cum posuisset ille manum suam, superposuit Helisaeus manus suas manibus regis, et ait: Aperi fenestram orientalem. Cumque aperuisset, dixit Helisaeus: Jace sagittam. Et jecit. Et ait Helisaeus: Sagitta salutis Domini, et sagitta salutis contra Syriam. Percutiesque Syriam in Aphet, donec consumes eam. Et ait: Tolle sagittas. Qui cum tulisset rursum, dixit ei: Percute jaculo terram. Et cum percussisset tribus vicibus, et stetisset, iratus est contra eum vir Dei, et ait: Si percussisses quinquies aut sexies sive septies, percussisses Syriam usque ad consummationem. Nunc autem tribus vicibus percuties eam (IV Reg. XIII).”

Joas iste nepos erat Jehu, id est, filius Joachaz filii ejus. Igitur qui fugit gladium Jehu interfecit eum Helisaeus, id est Syriam quam Jehu vel posteri ejus ad percutiendum consequi non merebantur, non quidem manu, sed meritis percussit Helisaeus.