CAPUT XV. De officio Sabbati:

“Beati pacifici.”

Septima beatitudinum sententia est:

“Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur (Matth. V).”

Pacifici vere hi sunt, qui pace inter se Deumque accepta, nihil jam, quod Deo repugnet, admittentes, simul et hoc satagunt, ut in via vitae praesentis ad omnem hominem cum pace ambulent, juxta Apostolum qui ait:

“Si fieri potest, quod ex vobis est, cum omnibus hominibus pacem habentes (Rom. XII).”

Hujus rei nobis exemplum, in summo negotio praesentis Sabbati praedicat officium. Quod ut manifestius fiat, mysticum imprimis hodierni Evangelii ponamus intellectum: Currebant, inquit evangelista, duo simul (Joan. XX), videlicet Simon Petrus et ille alius discipulus, quem diligebat Jesus, etc. Nota doctorum expositio est: Per Joannem, qui prior ad monumentum venit, sed non introivit, Synagogam significari, quae habens legem et prophetas, prior Dominicam passionem legit, sed credere in mortuum noluit. Per Petrum vero, qui posterior venit, sed prior introivit, multitudinem gentium designari, quae posterior ad ejusdem Dominicae passionis notitiam pervenit, sed prior ad fidem accessit. Verum ad praesens pertinet negotium, quaerere propter praedictam beatitudinis sententiam, quid ad Ecclesiam spectet in eo quod pacifica est. Quod per praecurrentem Epistolae lectionem fidelis indagatio citius consequi potest. Nam cum praemisisset apostolus Petrus de lapide Christo dicens: Ad quem accedentem lapidem vivum, ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem electum et honorificatum (I Petr. II), paulo post subjungit: Vobis igitur honor credentibus, non credentibus autem lapis, quem reprobaverunt aedificantes, hic factus est in caput anguli, et lapis offensionis, et petra scandali, his qui offendunt verbo, nec credunt in quo et positi sunt (ibid.). Hujusmodi offensio vel scandalum manifeste paci opposita sunt, per quae Judaei rebellionis, et credulitatis arguuntur, eo quod odio gentium concurrentium, quae per Petrum, ut dictum est, designantur, adeo torquentur, ut, sicut per Joannem figuratur, maluit foris stando perire, quam cum societate gentium ad fidem passionis Christi introire. His ergo irae et rixae filiis exhaeredatis,

“Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur,”

sicut in eadem Epistolae lectione Petrus adjungens: Vos autem, inquit, genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis (ibid.), etc. Talisque pacis filius, quia nullius hominis ad Deum tendentis societate offenditur, ascendit, inquit Augustinus, ad sapientiam, quae septima est in ascensu graduum, id est donorum sancti Spiritus, et ipsa sapientia tranquillus pacatusque perfruitur. Dictum est enim supra secundum eumdem Augustinum, septem beatitudines (octava enim eadem quae prima est) septem gradibus donorum Spiritus sancti sursum versus coaptari, quorum primum sive infimum est spiritus timoris Domini, supremum autem, spiritus sapientiae, ad quam ascendunt, ut nunc dictum est,

“Beati pacifici filii Dei.”

Secundum ea quae dicta sunt, consonanter praemittitur ad introitum: Eduxit Dominus populum suum in exsultatione, et electos suos in laetitia (Psal. CIV). Per hoc enim mittitur ad aliam similitudinem antiquam, qua idem praefiguratum est, quod nunc in Evangelio per Petrum et Joannem significari accipimus, scilicet ad historiam Patrum, qua referuntur hi, qui primum promissiones acceperunt, reprobati esse propter incredulitatem, de quibus in psalmo:

“Quadraginta annis offensus fui generationi illi (Psal. LXXIV);”

ac deinceps:

“Quibus juravi in ira mea: Si introibunt in requiem meam (ibid.).”

Filii autem qui post ipsos surrexerunt, in illam introducti repromissionis, terram eumdem populum gentium significaverunt, qui nunc per Petrum posterius venientem, sed prius introeuntem in monumentum, designatus est, de illis quippe, qui reprobatis patribus introierunt in illam repromissionem, dictum est in psalmo centesimo quarto: Et eduxit populum suum in exsultatione, et electos suos in laetitia. Eduxit scilicet de deserto. Nam de eo quod de Aegypto educti sunt, supra dixerat:

“Et eduxit eos cum argento et auro, ei non erat in tribubus eorum infirmus (Psal. LXXIV).”

Sed et hoc quod sequitur, ita esse innuit:

“Et dedit illis regiones gentium, et labores populorum possederunt (ibid.).”

Supradictus ergo introitus gratiarum actio est, quod retardante populo Judaico, juxta mysticum Evangelii sensum, gentes admissae sunt, secundum illud Apostoli:

“Quia caecitas contigit in Israel, donec plenitudo gentium subintraret (Rom. XI).”

Graduale vero jam ex hac die in alleluia conversum est, imo post hanc diem usque ad Pentecostem omittitur, videlicet quia hi, propter quorum acquisitionem novamque conscriptionem, hoc laboriosum carmen cantabatur depositis albis, jam ab hac die pares nobis, in illius octavae, de qua saepe dictum est, contemplatione, nobiscum feriantur. Quod autem sequitur: Alleluia, laudate pueri Dominum (Psal. CXII), duplici versu; adhortatio est ad ipsos qui recenti baptismate pueri, id est puri facti sunt a vitiis ut laudent Dominum voce et opere, quia, sicut in Petro figuratum est, qui prior introiens in monumentum vidit linteamina posita, et sudarium capitis Domini (Joan. XX), sic ipsi ad fidem ingressi, qui erant absque Deo (Ephes. II), notitiam acceperunt humanitatis ac divinitatis Christi. Totus enim psalmus ad electionem gentium dirigitur, quod maxime ex eo comprobatur, quod in fine ejus dicitur:

“Qui habitare facit sterilem in domo (Psal. CXII),”

etc. Offerenda quoque: Benedictus qui venit in nomine Domini (Psal. CXVII), patenter eisdem pueris Dei congruit; hunc etenim versiculum psalmi centesimi septimi decimi cantaverunt et illi pueri, qui venienti ad passionem Salvatori occurrerunt, in manibus portantes ramos palmarum (Matth. XXI). Addit quoque mater Ecclesia dicens pueris suis: Benediximus vos de domo Domini, id est baptismate sacro signamus vos, qui sumus familia Domini, quia Deus Dominus illuxit nobis, sicut alius propheta dicit:

“Populus gentium qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam (Isa. IX);”

gentium, inquam, quarum, ut dictum est, in Evangelio praesenti Petrus gestat figuram. Duo quoque sequentes versus ad idem spectant. Primus jam Haec dies quam fecit Dominus, ad gaudium gentium, quarum in typum Petrus introivit in monumentum; secundus, Lapidem quem reprobaverunt aedificantes, ad suggillationem Judaeorum, quibus Christus lapis offensionis et petra scandali est (I Petr. II), quos designans Joannes, cum prior venisset, quasi offensus substitit, et a posteriore Petro praeventus est. Communio: Omnes qui in Christo baptizati estis, Christum induistis (Gal. III), manifeste consonat supradictae beatitudinis sententiae:

“Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur.”

Praemiserat enim apostolus Paulus loquens ad Galatas, quos conturbabant quidam ex Judaeis, quibus erat Christus lapis offensionis et petra scandali.

“Omnes, inquit, filii Dei estis per fidem in Christo Jesu (ibid.).”

Et mox causam hanc subdidit:

“Quicunque enim in Christo baptizati estis, Christum induistis.”

Quod omnino ad baptizatos respicit, ut non quaerant circumcisionem carnis, sed solam servent, quam acceperunt veram circumcisionem spiritus, nec magis scandalo Judaeorum permoveantur: quam substitit Petrus, pro eo quod Joannes ante se vel pariter in monumentum non ingrederetur.