CAPUT XXIV. De sancto die Epiphaniae.

Sanctus dies Epiphaniae, cum tribus ex causis sit celebris, ea namque die a Chaldaeis Dominus est adoratus (Matth. II), itemque annorum triginta jam esse incipiens, a Joanne baptizatus est (Luc. III), atque redeunte anno ex aqua vinum fecit ad nuptias (Joan. III); cum, inquam, tribus ex causis his sit celebris, primam secundum diurni officii solemnitatem rationabiliter accepit. Videtur in his tribus excedere, quod Dominus baptizatus est a Joanne, propter quod et Graeci baptismi sacramentum hac die numerosius atque solemnius celebrare feruntur. Verum sancta Romana Ecclesia, semper illa revelatione, qua Petrus Christum Filium Dei cognovit, illustrata, consuetudinem hanc vitandam esse proclamat scriptis evidentibus. Dicit enim Leo Magnus, scribens universis episcopis per Siciliam constitutis, inter caetera:

“Miror vos vel praecessores vestros tam irrationabilem novitatem usurpare potuisse, ut confuso temporis utriusque mysterio, nullam esse differentiam crederetis inter diem quo adoratus est Christus a magis, et diem quo resurrexit a mortuis .”

Ac deinceps:

“Proprie, inquit, in morte crucifixi, et in resurrectione ex mortuis potentia baptismatis novam creaturam condit ex veteri, ut in renascentibus et mors Christi operetur et vita, dicente beato Apostolo: ”

“An ignoratis, quia quicunque in Christo Jesu baptizati sumus, in morte ipsius baptizati sumus. Consepulti enim sumus cum illo per baptismum in mortem (Rom. VI) .”

Et post pauca:

“Ipsa igitur operis qualitas docet celebrandae generaliter gratiae diem esse legitimum, in quo orta est et virtus muneris, et species actionis. Ad cujus rei confirmationem plurimum valet, quod ipse Dominus Jesus Christus, postquam resurrexit ex mortuis, discipulis suis, in quibus omnes Ecclesiarum praesules docebantur, et formam et potestatem baptizandi tradidit, dicens: ”

“Euntes docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii et Spiritus sancti (Matth. XXVIII).”

“De quo utique eos etiam ante passionem potuisset instruere, nisi proprie voluisset intelligi regenerationis gratiam ex sua resurrectione coepisse .”

Item post aliqua:

“Si quis autem Epiphaniae festivitatem, quae in suo ordine debito honore veneranda est, ob hoc existimat habere privilegium baptismatis, quia hoc quidam putant, quod eadem die Dominus ad baptismum sancti Joannis accesserit, sciat illius baptismi aliam fuisse gratiam, aliam rationem, nec ad eamdem pertinuisse virtutem, qua per sanctum Spiritum renascuntur, de quibus dicitur: ”

“Qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo nati sunt (Joan. I).”

“Dominus autem nullius remissione indigens peccati, nec quaerens remedium renascendi, sic voluit baptizari (Matth. III), quomodo et circumcidi, hostiamque emundationis pro se offerri (Luc. II), ut qui factus erat ex muliere, sicut Apostolus ait, fieret sub lege (Gal. IV), quam non venerat solvere, sed adimplere (Matth. V), et adimplendo finire, et sicut beatus Apostolus praedicat, dicens: ”

“Finis autem legis Christus, ad justitiam omni credenti. (Rom. X).”

“Baptismi autem sui in se condidit sacramentum, quia in omnibus primatum tenens, se docuit esse principium (Col. I), et tunc regenerationis potentiam sanxit, quando de latere ejus fluxerunt sanguis redemptionis et aqua baptismatis (Joan. XIX) .”

Non ergo in tribus causis illud eminet, quod Dominus a Joanne baptizatus est, quia non tunc, sed quando de latere ejus sanguis et aqua profluxerunt, baptismi sui nobis condidit sacramentum. Eminet autem et praecipuum est illud, quod a magis utique gentilibus adoratus est, et illuminatarum cordibus gentium magnam spiritualium praestat materiam gaudiorum. Gentium namque primitiae jam tunc in illis assumptae sunt. Assumpsit enim illos pax nostra, quae fecit utraque unum Deum et hominem in se unum Christum, Judaeos atque gentiles in unum conjungens populum (Ephes. II). De hoc ergo digne totum missae compositum est officium, in quo sancta Ecclesia de gentibus electa, pro suae vocationis initio gratiosum Deo pro sua salute laudis offert praeconium. Tota vero laudum materia, dona sunt regum, aurum, thus et myrrha (Matth. II). Dona quippe illa fuerunt, fide fecunda coelesti magisterio deposita, per Spiritum sanctum intellecta. Quid enim coelesti magisterio dignius, quam auro regem, thure Deum, myrrha confiteri mortalem? Nihil tale paries ille de proximo contulit, qui de Judaeis veniens, in pastoribus angulari lapidi primus sese conjunxit. Nec mirum, illos enim scilicet Judaeos pastores angelicum instruxit magisterium (Luc. II). Hos autem, videlicet gentiles, novam stellam suscipientes, solum divini Spiritus invisibiliter perdocuit oraculum (Matth. II). Bene ergo regum munera sanctae Ecclesiae fidem integerrimam testantia, totum hujus diei officium propheticis testimoniis et laudibus personat, veneratur, honorat. De tertia jam dictae festivitatis causa, scilicet de eo quod Dominus vinum fecit de aqua, quaeri solet, qualiter eodem die, qua Dominus baptizatus est, factum esse conveniat. Dominus namque qua die baptizatus est, neque discipulos elegit, neque miracula fecit, sed statim ductus est in desertum a spiritu, ut tentaretur a diabolo, ubi et quadraginta dierum celebravit jejunium, atque inde reversus, tum demum discipulos elegit, quos et doctrinis instrueret, et miraculis confirmaret (Matth. IV). Nunquid annum suae aetatis trigesimum, cujus in initio baptizatus est. totum sine discipulis exegit, et ita redeunte anno eadem die illud admirabile signum primum coram discipulis fecit? Ita sa ne credendum est, quomodo tria haec, quae superius dicta sunt, una die celebrata esse secundum sanctae Ecclesiae auctoritatem negare non possumus. Nam antequam Joannes traditus esset, Christus neque publice praedicavit, neque duodecim apostolos elegit. Aperte quoque liquet secundum Lucae narrationem, quod egressus in virtute Spiritus in Galilaeam publice praedicans, non statim discipulos elegit, sed ita docebat in synagogis Judaeorum, et magnificabatur ab omnibus,

“et omnes testimonium illi dabant, et mirabantur in verbis gratiae, quae procedebant ab ore ipsius (Luc. XIV).”

Et ante persecutionem passus est, ita ut ad praecipitium duceretur, fugiensque de civitate in civitatem docebat per synagogas sabbatis (ibid.). Ante et socrum Simonis, quae tenebatur magnis febribus, curavit, et alia nonnulla fecit, propter quae dixerant ei concives sui venienti Nazareth, ubi nutritus fuerat:

“Quanta audivimus facta in Capharnaum, fac et hic in patria tua (ibid.).”

Tribus igitur miraculis ornatum sanctum diem Epiphaniae colimus. Nam, ut cantavimus: Hodie stella magos duxit ad praesepia, hac die Christus a Joanne baptizatus est, hac die ad nuptias vinum ex aqua factum est. Brevi itaque, id est tredecim diebus, triginta annorum aetas ejus commemoratur. Reliqui tres anni, quibus ipse praedicavit miraculis, divinitatem suam declaravit, tribus illis, quae sequuntur post Epiphaniam, Dominicalibus commemorantur officiis. Quae ideo ad Epiphaniae, id est manifestationis rationem pertinent, quia quaecunque per tres suae praedicationis annos coelestia divinitatis suae sacramenta docuit, quaecunque manibus suis tornatilibus et aureis (Cant. V), id est facile operantibus et divinis fecit, documenta fuerunt, quibus vera per carnem divinitas innotuit. Unde in prima Dominica illud ponitur Evangelium, in quo primum testatus est patrem se habere Deum, dicens parentibus suis:

“Quid est quod me quaerebatis? Nesciebatis quia in his quae Patris mei sunt, oportet me esse? (Luc. II.)”

In secunda vero legitur Evangelium, quo invitatus ad nuptias aquas convertit in vinum (Joan. II). Quod vere magnum divinitatis fuit indicium, solus enim Deus mutare potest naturam, et nostrae reparationis qua mortale nostrum induet immortalitatem, et corruptio incorruptelam possidebit (II Cor. XV), venerabile signum, pulchrumque et conveniens signorum ejus fuit initium. In tertia nihilominus Dominica, qua dicimus, Atque ad protegendum nos dexteram tuae majestatis extende, secundum extensionem manus, qua tetigit leprosum dicens:

“Volo, mundare (Matth. VIII),”

vera divinitas ejus secundum fidem centurionis, elucet, dum absens corpore sanans puerum centurionis, Deum se esset designat, qui praesens est ubique. Tribus igitur Dominicalibus officiis Domini manifestatio, scilicet tota trium annorum ejus praedicatio commemoratur.