|
Sed per Christi gratiam non eo usque altissime sapiant isti sapientes,
qui tantis objectiunculis mensam Domini diverberant; ut praedicent
jumentis, non dico et brutis animalibus, quae aquam illam et ipsa
biberunt, sed jumentis, quae
|
“computruerunt in stercore suo (Joel. I),”
|
|
et canibus qui revertuntur ad vomitum suum (Prov. XXVI), suibus quoque
lotis in volutabro luti (II Petr. II), hunc panem vel potum Dominicum
indiscrete tradendum esse praedicent, quomodo, ut praedictum est, illo
pane, cui comparatum esse volunt hunc panem Dominicum, et illa aqua
populus ac jumenta communiter uti potuerunt, neque hoc modo irritum
faciant ejusdem quoque Apostoli judicium dicentis:
|
“Qui manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit?”
|
|
(I Cor. XI.) In collatione sententiarum de corpore et sanguine Domini
beati Ambrosii sententiam digne palmam obtinere indicatum est, dicentis
inter caetera:
|
“Liquet igitur, quod praeter naturae ordinem virgo generavit, et hoc
quod conficimus corpus ex virgine est. Quid hic quaeris naturae ordinem
in Christi corpore, cum praeter naturam sit ipse Dominus Jesus Christus
partus ex Virgine? Vera utique caro Christi est, quae crucifixa est,
quae sepulta est, verum ergo carnis illius sacramentum est.”
|
|
Item:
|
“Sicut verus est Dei Filius, Dominus noster Jesus Christus, non
quemadmodum homines per gratiam, sed quasi Filius ex substantia Patris,
ita vera caro, sicut ipse dixit, quam accepimus, et verus potus est.”
|
|
Igitur etiam si angelus de coelo nobis evangelizet supra dicta Apostoli
verba, quoniam
|
“patres nostri omnes sub nube fuerunt, et omnes mare transierunt, et
omnes in Moyse baptizati sunt (I Cor. X),”
|
|
et caetera, sic exponendo, quod haec ipsa quae tunc in illa umbra vel in
illa nocte facta sunt, ejusdem fuerint virtutis, cujus ista sunt
sacramenta, quae nunc in die salutis fide Christi rutilante fiunt (Gal.
I), vel eo cibo potuque sive baptismo, quo baptizati sunt in Moyse, nube
et in mari, magis illos consummatos fuisse quam posteriores, inter quos
Samuel et David, qui per mare non transierunt, neque manna
manducaverunt; si, inquam, etiam angelus de coelo haec evangelizet, non
illum tanquam lucis angelum, non in hac sententia, tanquam Christi
audiemus Apostolum. Quod et si quis sanctorum Patrum tale quid alicubi
dixit, quod a praesumptoribus in adversum praeripi potuerit (sicut mos
eorum est, qui cum venando aliquid apprehendere quiverint, quod vibrare
queant ex adverso veritatis, adversarii magis exsultant quam sicarius
cum civem aut collegam conciderit), sunt ejusdem alia pleraque scripta,
quae fidelis lector diligenter conferens periclitanti fidei citius
subvenire valeat, verbi gratia, idem quem tenent adversae quasi patronum
sententiae, dicit in David, quia commutans vultum suum ferebatur in
manibus suis (I Reg. XXI), nihil aliud sine dubio, quam seipsum tulisse,
ait, verum David, id est, Christum in manibus suis, cum tenens panem et
vinum diceret:
|
“Hoc est corpus meum, hic est sanguis meus (Matth. XXVI);”
|
|
qui et paulo post dicturus est in hoc eodem Evangelista,
|
“et panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita (Joan. VI).”
|
|
Nonne hic idem evangelista Joannes dicit in Apocalypsi:
|
“Si quis apposuerit ad haec, apponat super illum Deus plagas scriptas in
libro isto, et si quis diminuerit de verbis prophetiae libri hujus,
auferat Deus partem ejus de libro vitae, et de civitate sancta, et de
his quae scripta sunt in libro isto?”
|
|
(Apoc. XXII.) Nunquid vero minus timenda est hic illa maledictio, ut non
detrahamus vel apponamus quidquam verbis dicentis:
|
“Hoc est corpus meum quod pro vobis tradetur; hic est sanguis meus novi
testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum?”
|
|
(Matth. XXVI.) Cum enim illo dicente,
nos subauditionem apposuerimus, dicentes, figurativum vel per
similitudinem dictum. Cum, inquam, illo dicente,
nos dixerimus, hoc significat corpus, nonne multum est quod apponimus
vel prava demutatione detrahimus, et sensum generamus, quem tantus
auctor, Deus et homo, nusquam est locutus, nec ascendit unquam in cor
ejus? Nempe cum objicit quis, suisque scriptitat in schedulis, quod
itidem dixerit eadem Veritas:
tam audacter quam imperite in argumentum mendosum illud attrahit, cum
statim subsequentia verba dicentis:
|
“Sicut palmes non potest fructum ferre a semetipso nisi manserit in
vite; sic nec vos nisi in me manseritis (Joan. XV),”
|
|
manifeste per similitudinem dictum compellant intelligi, praesertim cum
non signanter dixerit:
sicut signanter dixit:
|
“Hoc est corpus meum, hic est sanguis meus,”
|
|
apposita protinus descriptione verae proprietatis, de corpore inquiens,
|
“quod pro vobis tradetur:”
|
|
De sanguine autem,
|
“qui pro multis effundetur.”
|
|
Igitur ne veniant super nos plagae novissimae, neque apponimus neque
diminuimus quidquam divinae definitioni vel descriptioni, quam
incarnatum Verbum ore proprio deprompsit; imo quia perfecta charitas
foras mittit timorem (I Joan. II), non tam plagarum timore quam
veritatis amore confitemur, quia panis iste corporeus, postquam
signaverit eum Pater, et vinum hoc expressum acinis praesentibus, mox ut
eodem signo signatum est, per manus Ecclesiae dicentis:
|
“Ut nobis corpus et sanguis fiat dilectissimi Filii tui Domini nostri
Jesu Christi,”
|
|
etc. usque
|
“in mei memoriam facietis:”
|
|
Corpus et sanguis ejus, qui hujus traditionis auctor est, et hoc
sacrificium ipse Christus est, cujus passione, ut sacrificium fieret, a
Deo Patre in veritate signatum est. Dicat nunc aliquis: Quid ergo
manducaverunt veteres sancti, ut vitam aeternam haberent? Si non
praeterito tempore dedit, sed praesenti dat Pater panem de coelo verum,
quem nisi manducaverimus non habebimus vitam in nobis, quomodo nunc
vitam habent beati patriarchae, vel prophetae sancti, omnesque
anteriores electi, qui antequam Pater hunc panem daret, defuncti sunt,
non accepta promissione, et idcirco non potuerunt manducare? (Hebr. XI.)
Quid enim? Nonne per unum idemque peccatum, mors in omnes homines
transiit (Rom. V); et tam illi qui praecesserunt quam hi qui
subsequuntur Christi adventum, in uno omnes peccaverunt? Num ergo
peccatum emundari mortemque aboleri oportuit aliter illis quam nobis?
aliter nobis quam illis? Aut
|
“nunquid Dominus supplantat judicium, vel omnipotens subvertit quod
justum est (Job VIII),”
|
|
ut non secundum modum communis culpae adhibeat communem omnibus
medicinam justitiae, sed secundum mutabilitatem voluntatis suae variet
ordinem vel effectum vitae aeternae; verbi gratia ut dicat: Vos primi,
sola fide perficimini; vos alii, per circumcisionem consummamini; vos
tertii, nisi baptizemini, et nisi carnem meam manducetis et sanguinem
meum bibatis, non habebitis vitam in vobis? Huic objectioni opportune
respondendum est: Cum primum nemo sit, qui dubitet, sanctos omnes ab
origine mundi exspectasse hunc Redemptorem generis humani, nec aliter
eos potuisse Paradiso restitui, nisi venisset prius hic Agnus tollere
peccata mundi, illud quoque scire oportet, quod ob causas antiquas,
certas et notas, cum his duobus salutis nostrae sacramentis necessariis,
scilicet baptismo corporisque et sanguinis sui cibo potuque illum venire
oportuerit. Nec enim aliud tunc intendit, cum secundum justitiae simul
et misericordiae suae consilium immutabile, primum hominem lapsum per
cibum vetitum requisivit, dicens:
(Gen. III) videlicet stirpem ejus tandiu persecuturus, donec culpam
eamdem humiliter recognitam, et pia confessione damnatam ipse gratiae
suae flumen aboleret, et sic demum verum vitae lignum, quod ipse est
adversus cibum illum quem praesumpsit, comedendum apponeret. Aliter
quippe destrui non poterat peccatum illud quod homo credens diabolo plus
quam Deo, cibum vetitum superba intentione comedit, nisi ut iterum plus
credens Deo quam diabolo, econtra cibum imperatum humili subjectione
comederet idem homo.
|
|