CAPUT 25

“Et cum aperuisset sigillum quintum, vidi subtus altare animas interfectorum propter verbum Dei, et propter testimonium quod habebant et clamabant voce magna, dicentes: Usquequo, Domine, sanctus et verus, non judicas et vindicas sanguinem nostrum de his qui habitant in terra?”

Quando is qui ascendens in altum, captivam duxit captivitatem, dedit dona hominibus, mittendo apostolis Spiritum sanctum, Spiritum veritatis, qui illos induceret in omnem veritatem, tunc profecto agnus quintum libri sigillum aperuit. Quaedam enim non parva Scripturarum praeconia quae de ipso erant, tunc adimplevit. Exempli gratia:

“Et erit in die illa, dicit Dominus, effundam super domum David, et super habitatores Jerusalem, spiritum gratiae et precum (Zach. XII)”

Item:

“Et erit post haec, effundam de spiritu meo super omnem carnem, et prophetabunt filii vestri et filiae vestrae; senes vestri somnia somniabunt, et juvenes vestri visiones videbunt (Joel. II),”

et caetera. Horum namque et similium doctorum eatenus clausum mysterium ita nunc apertum est, ut Petrus diceret:

“Viri Judaei et qui habitatis Jerusalem universi, hoc vobis notum sit, et auribus percipite verba mea. Non enim, sicut vos aestimatis, hi ebrii sunt, cum sit hora diei tertia; sed hoc est quod dictum est per prophetam Joel: Et erit in novissimis diebus, dicit Dominus, effundam de spiritu meo super omnem carnem,”

et caetera usque ad id quod ait:

“Et omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit (Act. II).”

Aperto autem sigillo hoc:

“Vidi, inquit, subtus altare, animas interfectorum propter verbum Dei, et propter testimonium quod habebant, et clamabant voce magna, dicentes: Usquequo, Domine, sanctus et verus, non judicas et vindicas sanguinem nostrum de his qui habitant in terra?”

Animae istae sive interfecti isti, judicium et vindictam reposcentes sanguinis sui, omnes illi sunt, quos occiderunt homicidae sectatores Cain, quos clamantes oportebat exaudiri, sicut praedixerat Dominus pessimae generationi illi:

“Ecce, inquit, ego mittam ad vos prophetas, et sapientes, et scribas, et ex illis occidetis et crucifigetis, et ex illis flagellabitis in synagogis vestris, et persequemini de civitate in civitatem, ut veniat super vos omnis sanguis justus qui effusus est super terram, a sanguine Abel justi usque ad sanguinem Zachariae filii Barachiae, quem occidistis inter templum et altare (Matth. XXIII).”

Omnes istas animas, omnes istos interfectos vidi, inquit, clamantes, scilicet ut venirent haec omnia super generationem istam. Quare? quia videlicet implebant mensuram patrum suorum, prophetas illos, sapientes illos, et scribas, quos illo die Spiritus sanctus impleverat, occidendo, crucifigendo, flagellando in synagogis suis, et persequendo de civitate in civitatem. Quare autem sub [subtus] altare Dei clamare vel interfecti esse videntur? Videlicet quia primus eorum Abel propter sacrificium Deo placitum ab invidente fratre occisus est, et omnes qui a sanguine illius justi usque ad sanguinem Zachariae filii Barachiae, quem occiderunt inter templum et altare, interfecti sunt, propter eamdem fidem sive verbum atque testimonium passi sunt, et ita sub testamento Dei tanquam sub ara reconditi clamant voce magna, sicut de illo primo dictum est:

“Ecce vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra (Gen. IV).”

Magna autem vox sive magnus clamor, magnum est desiderium eorum quae Dominum facere velle norunt. Nec enim fas est credere, animas illas contra Dei nutum quidquam cupere, cum eorum desideria ex ipsius pendeant voluntate. Clamantes ergo et judicium et vindictam requirentes, recte, ut fieri solet, in cunctis solemnibus orationibus sive postulationibus a laude incipiunt, appellando sanctum et verum. Et pulchre nimis compellatur nominibus istis, ut per ipsa commoveatur, quia debitor est sanctus in suis factis, de factis aliorum facere veritatem judicii. Dicendo autem de his qui habitant in terra, graviter Judaici criminis exprimit summam. Judaei namque quia toti habitabant in terra, quia terrae inhaerebant, quia coelestia non quaerentes, tantummodo terrena depressis animis intuebantur, et cupiebant; idcirco sanctos interfecerunt propter verbum Dei, et propter testimonium quod coelesti regno Dei perhibebant, non probantes, imo redarguentes illorum cupiditatem terrenam. Ipsum quoque Dominum propter ejusdem terrenae habitationis causam fictam interfecerunt. Dixerunt enim:

“Si dimittimus eum sic, venient Romani et tollent nostrum et locum et gentem (Joan. XI).”

Unde culpans eos Spiritus sanctus per Psalmistam:

“Et in iracundia, inquit, terrae loquentes, dolos cogitabant (Psal. XXXIV).”

Talium pater atque exemplum fuit ille Cain, qui primus sanguinem justum fudit, primusque civitatem aedificans atque dedicans ex nomine filii sui, vagus a Deo et profugus habitabat in terra (Gen. IV). Quod enim judicium vel qualis est vindicta, quam istae animae magna voce clamantes exposcere visae sunt; nisi ut secundum exemplum illius Cain, Judaei a facie Dei ejecti atque absconditi, vagi et profugi, sicut patet hodie, essent super terram? Dixerat enim ipse Christus in Psalmo:

“Deus ostendit mihi super inimicos meos, ne occidas eos, nequando obliviscantur populi mei.”

Sed quid?

“Disperge illos in virtute tua (Psal. LVIII),”

inquit. Valet enim populis ad retinendam memoriam [commemorationem] Christi; id quod Judaei non omnino occisi, sed cum libris suis eumdem Christum testificantibus, per omnes gentes dispersi sunt. Hoc itaque voce magna clamabant ad illum judicem sive vindicem sanctum et verum, ut eos de terra et civitate illa jam ejiceret, et cadere in ore gladii atque captivos duci faceret in omnes gentes. Sicut tunc illis ipse terribili praefiguravit signo, quando fecit quasi flagellum de funiculis, et omnes ejecit de templo, dicens illis post haec inter caetera:

“Ecce relinquetur vobis domus vestra deserta (Joan. II).”

Longum quippe de funiculis flagellum, longum significavit, quo constricti erant,

“funiculum peccatorum, a sanguine Abel justi usque ad sanguinem Zachariae filii Barachiae, quem occidistis inter templum et altare (Matth. XXIII).”

De quo cum fuerit filius Joiadae, quaeritur quare Barachiae dicatur filius, et non Joiadae Barachias, in lingua nostra benedictus Domini dicitur, et sacerdotis Joiadae justitia Hebraeo nomine demonstratur. Sed iterum quaeritur, cur usque ad illum Zachariam vel illius Zachariae sanguinem dixerit aut dicere debuerit. Sanguis namque illius Zachariae non finis, sed fere principium fuit sanguinis justi, quem illa Jerusalem fudit, vel qui in ea vel in circuitu ejus fusus est. Illum Zachariam lapidaverunt ad imperium regis Joas, caeteros autem non paucos deinde reges et principes Judae interfecerunt, praecipue Manasses (IV Reg. XXI), de quo Scriptura refert, quia suum quoque filium traduxit per ignem, et sanguinem innoxium fudit multum nimis, donec impleret Jerusalem usque ad os (II Par. XXIII). Verum ut de illis et sequentibus taceam, et ad evangelica tempora, quando haec dicebantur, perveniam, sanguis sanctorum innocentum, sanguis sancti Joannis Baptistae, sanguis ipsius Domini, de quo dixerunt,

“sanguis ejus super nos et super filios nostros (Matth. XXVII);”

sanguis istorum prophetarum, et sapientum et scribarum, de quibus dicebat:

“Ecce ego mitto ad vos prophetas, sapientes, et scribas, et ex illis occidetis et crucifigetis (Matth. XXIII),”

et caetera; nonne maxime debuerat venire super eos? Consideremus ergo quod ait usque ad sanguinem Zachariae filii Barachiae, quem occidistis inter templum et altare (ibid.), ne forte evangelica prophetia sit de Jacobo justo fratre ipsius Domini. Nam praeter nomen Zachariae caetera cuncta conveniunt huic. Potest autem propter similitudinem causae vel mortis suae rectissime Zacharias dici, quomodo item propter similitudinem causae idem Dominus noster Joannem Baptistam Eliam nuncupavit (Matth. XI). Hoc admisso nihil est quod repugnet, nam et filius Barachiae vicinius dicitur iste quam ille, qui fuit filius Joiadae. Barachias namque benedictus Domini interpretatur. Iste autem et hujus Jacobi et caeterorum apostolorum pater Christus Dominus, in hoc eodem Evangelii loco benedictum Domini sese nuncupari voluit, dicens eis:

“Dico enim vobis, non me videbitis amodo donec dicatis: Benedictus qui venit in nomine Domini (Matth. XXIII).”

Hoc sine dubio non sine auctoritate Scripturae vult aut voluit, de qua et paulo ante pueri assumpserant ut dicerent:

“Hosanna filio David, benedictus qui venit in nomine Domini.”

Versus namque est psalmi centesimi septimi decimi. Et vide quanta secundum locum quoque similitudo mortis, et illius quem primum ex prophetis illa civitas occidit, et hujus post quem nullum eidem civitati occidere licuit, ut merito uterque, uno Zachariae nomine consignificati, debeant intelligi. De illo sic est scriptum:

“Spiritus itaque Domini induit Zachariam filium Joiadae sacerdotem, et stetit in conspectu populi, et dixit eis: Haec dicit Dominus: Quare transgredimini praeceptum Domini, quod vobis non proderit, sed dereliquistis Dominum, ut derelinquat vos? Qui congregati adversus eum miserunt lapides juxta regis imperium in atriis domus Domini (II Par. XXIV).”

De isto autem ita refert Josephus (De morte Jacobi lib. XX, Antiq. cap. 7):

Ananus, inquit, pontifex adolescens Anani filius de genere sacerdotali, accepta occasione, concilium congregavit, et compellens publice Jacobum, ut Christum Dei Filium denegaret, contradicentem lapidari jussit. Qui cum praecipitatus de pinna templi confractis cruribus adhuc semianimis, tollens manus ad coelum diceret:

“Domine, ignosce eis, quod enim faciunt, nesciunt;”

fullonis fuste, quo uda vestimenta extorqueri solent, in cerebro percussus interiit.

Tradit idem Josephus, tantae eum sanctitatis fuisse et celebritatis in populo, ut propter ejus necem creditum sit subversam Jerosolymam. Sufficiens ergo similitudo est, ut recte sic iste dicatur Zacharias, quomodo Joannes dicitur Elias. Uterque etiam secundum nomen Zachariae, quod interpretatur memor Domini, in ipso mortis articulo memor fuit Domini, nisi quod ille secundum austeritatem legis cum moreretur, ait:

“Videat Deus et requirat;”

iste autem secundum dulcedinem Evangelii,

“Domine, inquit, ignosce eis, quod enim faciunt, nesciunt.”

Justus quidem uterque etiam in his verbis extremis, sed differenter, videlicet pro ratione vel qualitate utriusque temporis legalis et evangelici. Quod si cui forte haec displicent, dicat ipse si potest, cum in diversis diversa legantur, ut beatus Hieronymus ait, quis Zacharias ille sit, cujus et pater proprie Barachias dictus fuerit, et ipse inter templum et altare occisus sit, et in eo sanguis justus, qui super Judaeos venit, terminari debuerit; nos jam sequentia videamus.