|
Itaque claudicantem quamvis ex maxima parte claudicando offenderit, in
reliquias ponam, ait; illam autem quae laboraverat non utcunque
refocillabo, sed ponam in gentem robustam, id est collectam de gentibus
Ecclesiam, sic spiritu fortitudinis induam ut sicut multitudine fecunda,
sic et victoriis sit gloriosa, fiat res admiratione digna, ut dicatur de
illa: Quae est ista, quae ascendit sicut aurora consurgens, pulchra ut
luna, electa ut sol, terribilis ut castrorum acies ordinata? (Cant. VI.)
Vere robusta, vere ut castrorum acies ordinata. Nam, ut de caeteris
taceam, quorum tota spiritualis est pugna contra hostes invisibiles, et
contra carnis vitia. Quis milites ejus, eos duntaxat, quos martyres suos
vel Christi nuncupat, dinumerare queat? Novimus reliquias illas, scimus
istam gentem robustam, totum quod sunt, esse gratiae non debiti, unde et
gratias agentes dicunt in Apocalypsi: Quoniam occisus es, et redemisti
nos Deo in sanguine tuo ex omni tribu, et lingua, et populo, et natione;
et fecisti nos Deo nostro regnum et sacerdotes, et regnabunt super
terram (Apoc. V). Ergo Dominus, de quo hic tandem dicitur, et regnabit
Dominus super eos in monte Sion, ex hoc nunc et usque in aeternum.
Veraciter nominatur Rex regum et Dominus dominantium; quia quorum est
rex. ipsi omnes reges et sacerdotes sunt, et in aeternum regnabunt. Quod
autem hic Dominus regnans super eos in monte Sion, propria sit filii
persona, ipse in psalmo testis est, dicens: Ego autem constitutus sum
rex ab eo super Sion montem sanctum ejus, praedicans praeceptum ejus.
Dominus dixit ad me: Filius meus es tu (Psal. II). Mons autem Sion non
dubium, quin sit coelestis Ecclesia, juxta dicta Apostoli: Et
accessistis, inquit, ad Sion montem et civitatem Dei viventis,
Hierusalem coelestem, et multorum millium angelorum frequentiam, et
Ecclesiam primitivorum qui inscripti sunt in coelis (Hebr. XII). Nec
vero repetere opus est quam utiliter nunc Christus, nunc Christi
Ecclesia coelestis montis Sion, sive montis domus Domini appellatione in
praesenti prophetia significetur, videlicet propter illud quod praemisum
fuerat, Sion causa vestri, quasi ager arabitur, et mons templi erit in
excelsa silvarum (Mich. III), ut offensio vel odium, quod contra
prophetas his auditis magis effervescere poterat, sapienter mitigetur,
dum de rebus aliis sub eisdem nominibus gloriosa dicuntur. Si tanta et
tam gloriosa merito dicuntur de gentibus ad istum montem Domini
confluentibus, et de reliquiis claudicantis, id est Judaici populi, quae
in idipsum congregandae praevidebantur, quid de primitiis ejusdem
populi, id est de primitiva Ecclesia vel ad primitivam Ecclesiam
patriarcharum et prophetarum et omnium electorum dici debuit, qui
Christi adventum praecesserunt et exspectaverunt, et non acceptis
promissionibus omnes defuncti sunt, ex quibus ipse Christus secundum
carnem? Nam de illa parte sive ad illam partem tam bonam, nihil proprie
conveniens praesentis prophetiae textus hactenus est elocutus, sed
nimirum ad illam dicuntur ea quae continuo sequuntur: Et tu turris
gregis nebulosa filia Sion, usque ad te veniet, et veniet potestas prima
regum filiae Hierusalem. Nunc quare maerore contraheris? Nunquid rex non
est tibi, aut consiliarius tuus periit, quia comprehendit te dolor sicut
parturientem? Filia namque Sion, sive filia Hierusalem praesenti loco
ipsa est primitiva Ecclesia patriarcharum et prophetarum caeterorumque
sanctorum, quae moerore contrahebatur, dum ab ea Christus exspectaretur,
quasi regem non habens aut consiliarium, cum in promissione et spe
teneret eum. Dicitur autem nunc idcirco filia Sion sive filia
Hierusalem, quia videlicet dum in hoc saeculo peregrinaretur, mente
pendebat ad illam Sion, civitatem Dei viventis Hierusalem coelestem, et
multorum millium, angelorum frequentiam (Hebr. XII), ut Apostolus ait,
quorum ministerio fruens, supernis visionibus et crebris promissionibus,
quasi materno lacte filia dulcis lactabatur, nutriebatur et beata spe
consolata confortabatur. Tali filiae tunc dicitur: Et tu turris gregis
nebulosa, subauditur consolare et habeto claritatem laetitiae, quia
veniet potestas prima usque ad te. Turris idcirco nunc vocatur, quia et
visibiliter et invisibiliter tanquam forte praesidium firmaverat illam
Deus; visibiliter templo et altari, de quo Esaias: Et aedificavit,
inquit, turrim in medio ejus (Isai. V); invisibiliter autem angelorum
agminibus. Sed et in Cantico canticorum ad eam dicitur: Sicut turris
David collum tuum, quae aedificata est cum propugnaculis. Mille clypei
pendent ex ea omnis armatura fortium (Cant. IV). Hoc enim, si rite
perpendimus, tam pulchre quam vere ad illam dicitur de qua omnem
armaturam, id est omnem canonicam Scripturam accepimus, qua armati
sumus, sine qua inermes essemus nos omnes quicunque de gentibus ad
Christi militiam vocati quidpiam fortiter loquimur aut agimus. Totum
quippe Vetus, totum Novum Testamentum ex illa est. Recte ergo dicitur
turris, et turris gregis; quia videlicet nos, qui grex Domini sumus, nos
populus ejus, et oves pascuae ejus (Psal. XCIX), in illa protegimur et
defendimur. Et haec quidem turris nebulosa dicitur, nimirum propter
crebras adversitates et propter moerorem quo contrahebatur, eo quod
nondum venisset suus qui federat in eadem turri rex, et propter
despectionem qua saepe ab inimicis insultantibus despecta est; sed
nihilominus lucida erat et est. Nam alibi: Cum sedero, inquit, in
tenebris, Dominus lux mea est. Iram Domini portabo, quoniam peccavi ei,
donec judicet causam meam, et faciat judicium. Educet me in lucem,
videbo justitias ejus (Mich. VII). Sive etiam idcirco nebulosa, quia
incredulorum multitudo semper inventa est in illa, sicut praefiguratum
est et in templo, quod a Salomone aedificatum est (III Reg. VIII), et in
monte Sina, quando lex data est (Exod. XX). Nam et illic montem nubes
densissima operuit, et illic nebula implevit domum Domini, et non
poterant sacerdotes stare et ministrare propter nebulam. Quid tibi
dicam, o talis filia Sion? Usque ad te veniet, et veniet potestas prima,
regnum filiae Hierusalem. Quia parum videbatur esse quod dixerat, usque
ad te veniet, subauditur ipse qui regnabit Dominus, melioravit bonum
nuntium repetendo ac dicendo: Et veniet potestas prima, veniet regnum
tibi primum filiae Hierusalem. Sic namque futurum erat, et sic factum
est. Venit enim potestas in adventu regis et Domini, videlicet illa
magna et miranda potestas, quam tam brevibus verbis evangelista pulchre
exprimit dicendo: Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem
filios Dei fieri (Joan. I). Et illud regnum, de quo ait: Poenitentiam
agite, appropinquabit enim regnum coelorum (Matth. IV). Hoc regnum tibi,
filia Hierusalem; haec potestas, o filia Sion usque ad te veniet prima,
id est primum tibi danda. Nam licet Apostolus dicat, distinctionem non
esse Judaei et Graeci, et non esse personarum acceptionem apud Deum,
tamen idem dicit, primum Judaeo et deinde Graeco (Rom. II). Item: Quid
ergo, inquit, amplius est Judaeo, aut quae utilitas circumcisionis?
Multum per omnem modum. Primum quidem, quia credita sunt illis eloquia
Dei. Quid enim si quidam illorum non crediderunt? Nunquid incredulitas
illorum fidem Dei evacuavit? Absit. Est autem Deus verax (Rom. III),
etc. Igitur tibi potestas prima venit, o filia Sion, et primum regnum,
quia videlicet vos sancti patriarchae et prophetae, vos sancti apostoli
et caeteri de illo populo sancti, recte primum in regno et potestate
filiorum Dei possidetis locum. Cum ita sit, o filia Sion sive filia
Hierusalem, nunc quare moerore contraheris? Nunquid rex non est tibi,
aut consiliarius tuus periit, quia comprehendit te dolor, sicut
parturientem? Denique tunc temporis, et ex eo quo ad Abraham seminis,
quod est Christus, repromissio facta est, ita Sion sive Hierusalem, id
est multorum animae sanctorum patriarcharum et prophetarum, regum et
omnium justorum moerore contrahebantur, cupientes videre promissionis
effectum, et comprehendit eos dolor velut parturientium, sicut mirabili
signo significatur in Apocalypsi cum dicit: Et signum magnum apparuit in
coelo, mulier amicta sole, et luna sub pedibus ejus, et in capite ejus
corona stellarum duodecim, et in utero habens, et clamabat parturiens et
cruciabatur ut pariat (Apoc. XII). Illa Sion, haec ipsa Hierusalem erat;
illa mulier amicta sole, et luna sub pedibus, id est Christum habens in
promissione, et abundans atque praeeminens bonis temporalibus, et in
capite ejus corona stellarum duodecim, id est in initio gentis filii
Jacob, patres tribuum duodecim, et in utero habens, scilicet
promissionis fidem et spem in corde retinens clamabat parturiens et
cruciabatur ut pareret, quia videlicet magno desiderio videre
desiderabat rem, cujus habebat spem, sicut mulier desiderat videre natum
quem portat conceptum. Hunc dolorem miro modo Spiritus sanctus sanctorum
omnium consolator et arguit et excitat. Arguit enim dicendo, nunc quare
moerore contraheris? Nunquid rex non est tibi, aut consiliarius tuus
periit, quia comprehendit te dolor sicut parturientem. Excitat
subjungendo confestim: Dole et satage, filia Sion, quasi parturiens.
Sciendum ergo, quia dolentium in partu magna distantia est. Alicujus
enim anima in partu prae dolore egreditur, et si dicatur ei: Ne timeas
quia filium peperisti (I Reg. IV), sive ut alibi legimus: Noli timere
quia et hunc habebis filium (Gen. XXXV), non respondet neque
animadvertet. Secundum hujusmodi similitudinem, Spiritus sanctus
Ecclesiam venturi Christi matrem dolere noluit. Quamvis enim prius
morerentur sancti, quam viderent illum Christum Domini, tamen habere
debebant et habebant fidem resurrectionis et futuri saeculi, quod
videlicet quamvis exspectantes morerentur, nihilominus tamen illum et
extra carnem, et in carne sua postmodum visuri essent. Igitur cum dicit:
Nunquid rex non est tibi, aut consiliarius tuus periit, quia
comprehendit dolor sicut parturientem, ab eodem hortatur sanctos omnes
ut non contristentur sicut et caeteri qui spem non habent (I Thess. IV).
Cum autem protinus subjungit, dole et satage quasi parturiens. Ad hoc
hortatur, ut contristentur secundum Deum, id est ut in tristitia sive
dolore non amittant spei fiduciam, et fidei rationem. Unde notandum,
quod non dicit hic tantummodo quasi parturiens, sed dole, inquit, et
satage, id est in dolore spem firmam tene, additque quasi parturiens;
quia videlicet sicut parturiens tandem doloris sui videt fructum, et jam
non meminit pressurae propter gaudium, quia natus est homo in mundum
(Joan. XVI); ita tu videbis liberantem et redimentem te Dominum, et
dolor tuus convertetur in gaudium. Hoc intelligendum est per id quod
sequitur. Quia nunc egredieris de civitate, et habitabis in regione, et
venies usque ad Babylonem, et ibi liberaberis, ibi redimet te Dominus de
manu inimicorum tuorum. Quantum ad exteriorem litterae textum, istam
intelligimus Judaeorum captivitatem notissimam qua in Babylonem ducendi,
et de qua post annos septuaginta erant reducendi. At vero spiritualiter
aliam novimus Babylonem, sicut Sion istam scimus sive Hierusalem, de qua
nunc loquitur, viventis Dei civitatem, id est universalem sanctorum et
electorum omnium societatem, cujus rex et consiliarius Christus est, qui
in praesenti loco per prophetam praenuntiatur. Universalem ergo hujus
Sion captivitatem, quae in Adam accidit, prae oculis habentes, dignius
ac locupletius verba haec intelligimus, dum praemisso: Dole ac satage,
filia Sion, quasi parturiens, subjungit: Qui nunc egredieris de
civitate, et habitabis in regione, et venies usque ad Babylonem; ibi
liberaberis, ibi redimet te Dominus de manu inimicorum tuorum. Nunc,
inquit, id est ante illud novissimum dierum, in quo fiunt illa quae
praedixi, manifestato monte domus Domini, qui Christus est, interim dum
moram facit et nondum venit qui venturus est, tu egredieris de civitate,
et habitabis in regione, et venies usque ad Babylonem, id est
praejudicata in Adam, nasceris extra paradisum, unde ille expulsus est,
et tu pariter cum illo, cujus in lumbis eras, et manebis in praesentis
saeculi captivitate, et post habitationem hujusce regionis venies usque
in Babylonem, scilicet moriendo, et per mortem descendendo ad tenebrarum
infernalium confusionem, quo et sancti descenderunt patres tui, sicut
unus ex maximis illorum dicit: Descendam ad filium meum lugens in
infernum (Gen. XXXVII). Ibi liberaberis, ibi redimet te Dominus de manu
inimicorum tuorum. Descendet enim illuc Deus et Dominus Dei Filius,
liberator et Redemptor tuus propter te homo factus, et passus,
crucifixus, mortuus et sepultus, et deinde suscitatus a mortuis solutis
doloribus inferni, juxta quod impossibile erat teneri illum ab eo (Act.
II). Hoc modo redimet te de manu inimicorum tuorum, scilicet malignorum
spirituum, pretium dando pro te sanguinem suum ut nihil juris habeant in
te propter originale peccatum. Hoc de illa spirituali Babylone, et de
invisibilibus inimicis tuis Dominus dixit. Nunc demum de visibilibus
inimicis tuis audi quid idem ipse dicat: Et nunc congregatae sunt gentes
multae, quae dicunt: Lapidetur, et aspiciat in Sion oculus noster. Ipsi
vero non cognoverunt cogitationes Domini, et non intellexerunt consilium
ejus, quia congregavit eos quasi fenum areae. Surge et tritura filia
Sion, quia cornu tuum ponam ferreum, et ungulas tuas ponam aereas, et
comminues populos multos, et interficies Domino rapinas eorum et
fortitudinem eorum Domino universae terrae. Quis hoc nesciat, quod super
istam Sion gentes multae congregatae sunt ab initio saeculi, ex quo Cain
funestus primum civem civitatis hujus fratrem suum Abel interfecit?
(Gen. IV.) Pleni sunt sacri libri lacrymabilibus historiis, et passim
per omnem fere paginam divinam gemitus hujus Sion audiuntur, dum veniunt
gentes et ponant morticina servorum tuorum Deus escas volatilibus coeli,
carnes sanctorum tuorum bestiis terrae, dum effundunt sanguinem ipsorum
tanquam aquam in circuitu Hierusalem, et non est qui sepeliat (Psal.
LXXVIII). At illi nulla miseratione gementi Sion compatiuntur, sed
pertinaci crudelitate semetipsos cohortantur dicentes: Lapidetur ista
Sion, id est nullus ei parcat. Et optando dicunt: Aspiciat in Sion
oculus noster. Quo dicto vehemens innuitur odium et invidia, quae non
leviter exsaturari possit, nisi multarum aspectu miseriarum. Quo cum
potiti fuerint, maligno risu solvuntur et crudeli plausu tripudiant
dilatantes os suum, sicut scriptum est atque dicentes: Euge, euge,
viderunt oculi nostri (Psal. XXXIV), subauditur mala hujus quae
desideravimus, et hoc bene contigit nobis. Ipsi autem, inquit, non
cognoverunt cogitationes Domini, et non intellexerunt consilium ejus,
quia congregavit eos quasi fenum areae. Et est sensus: Congregatae sunt
gentes super te, et in sua gloriantes multitudine, praesentia tantum et
manifesta potuerunt videre, scilicet et tuam calamitatem, et suam in hoc
mundo prosperitatem; sed hoc non cognoverunt neque intellexerunt quid in
futurum Dominus cogitaverit, et quale super te et super illos consilium
inierit. Sed ecce consilium et cogitationes ejus dico tibi, quia
congregavit eos quasi fenum areae, subauditur, ut congregatis illis
dicat tibi: Surge et tritura filia Sion, quia cornu tuum ponam ferreum,
et ungulas tuas ponam aereas, et comminues populos multos, et
interficies Domino rapinas eorum, et fortitudinem Domino Deo, universae
terrae. Et est sensus: Quamvis fortes et robustos esse arbitrentur,
nimirum cum sint caro, sic sunt quasi fenum, quia omnis caro ut fenum,
et omnis gloria ejus tanquam flos agri (Isai. XL). Et vere fenum est
populus. Itaque sicut fenum in agro ad tempus viret, et in tempore suo
aridum deportatur ad aream, ibique serris dentatis sive plaustris
ferreis trituratur; at tritico recondito, stipula et paleae projectae
igni traduntur. Sic tu, o Sion, omnes gentes quae congregatae sunt,
super te superbientes atque luxuriantes, velut viride fenum in judicium
Domini triturabis atque comminues, ita duntaxat, ut quicunque ex illis
sese in humilitate deposuerint, eos tanquam triticum Domino universae
terrae consecres, interficiendo quidquid in eis vitiosum erat; quicunque
autem pertinaci superbiae vento sese sublevaverint, eos velut stipulam
et paleam perpetuo igni trades. Neque enim resistere tibi poterunt cornu
ferreum et aereas ungulas habenti, quod videlicet cornu tuum
insuperabilis rex et magnificus triumphator Christus est, quae ungulae
tuae apostoli de tua carne geniti sunt, fide solidi, verbo tinnuli velut
aes, quod metallum valde sonorum est. Nam in omnem terram exivit sonus
eorum, et in fines orbis terrae verba eorum, et non sunt loquelae neque
sermones, quorum non audiantur voces eorum (Psal. XVIII). Hactenus ad
illam quae vera est Sion et vera Hierusalem sermo est sic incipiens, et
tu turris gregis nebulosa, filia Sion. Nam de illa Hierusalem terrena
quae occidit prophetas, et lapidavit eos qui ad se missi fuerunt (Matth.
XXIII), audi quid dicatur:
|
|