CAPUT XI. Quid significet, quod pro duobus quidem puteis pastores Gerarae contenderint, de tertio vero non; et quod Abimelech amicique ejus cum Isaac foedus inierint.

Et ille discedens, ut venirent ad torrentem Gerarae, etc. Ab haereticis discedit Christus; nihil enim cum Deo, nihil cum Christo aut cum Spiritu sancto illi operantur, sed totum quidquid illorum est, diabolo relinquitur. Ipse autem Christus ad torrentem, id est ad auctores Scripturarum, proficiscitur, ad eos qui de coelo imbrem exspectant, quem et suscipientes in magnum excrescunt torrentem. Rursum, inquit, fodit alios puteos, quos foderant servi patris illius Abraham, et quos illo mortuo olim obstruxerant Philisthiim. Semper enim quaecunque haeresis exsurgat, semper utique et praesto Christus adest, et de suis aliquos praeparat, scientia et sermone ornatos munere suo, qui stare valeant adversus loquaces haereticos, et mera veritate Scripturarum sitientes potare parvulos. Appellavitque eos eisdem nominibus quibus pater ante appellaverat, id est, eadem veritate, eodem Spiritu veritatis fecit eos intelligere Scripturas, quo auctores illarum, quos Pater ante adventum Filii miserat, et quos ipsi Filio dederat, scripserunt eas. Foderuntque in torrente, et repererunt aquam vivam. Sed et ibi jurgium fuit pastorum Gerarae adversus pastores Isaac dicentium: Nostra est aqua. Quos foderunt servi patris ejus illos replentes obturaverunt, quos vero servi illius foderunt, non quidem obturaverunt, sed pro illis jurgati sunt et contenderunt. Sic profecto haeretici sacras Scripturas, quae maxima ex parte ante adventum Christi conscriptae sunt, terrenis sensibus suis obturaverunt; quae autem ab adventu, sive a passione ve resurrectione Filii, sacramenta vivae aquae, id est, charismata Spiritus sancti data sunt, non quidem obstruxerunt, sed pro illis contenderunt, dicentes: Nostra est aqua, quod est dicere: Nostra sacramenta vera sunt sacramenta, nos quod damus sanctum est, vitale et vivificum est, apud nos solos Ecclesia est. Hoc dicentes mentiuntur pastores, non enim in angulo uno terrae vel in parte cujusquam haeresiarchae conclusa vel coangustata, sed in omnes gentes diffusa credi debet Ecclesia, juxta quod Filio promisit Deus Pater loquens in Propheta: Postula a me, et dabo tibi gentes haereditatem tuam, et possessionem tuam terminos terrae (Psal. II). Sunt autem putei tres, quos servi hujus Isaac foderunt. Tria namque sunt sancti Spiritus charismata: baptisma scilicet, et impositio manuum, et renovatio cunctorum in generali resurrectione mortuorum, juxta quae et David in typum Christi et Ecclesiae, sicut jam alias diximus tertio rex unctus est. Et pro duobus quidem, pastores illi contendunt, pro tertio vero non contendunt, quia videlicet de baptismo, et de impositione manuum rixantur nunc haeretici, sibique vindicando contendunt. Ubi autem universali regeneratione immutabuntur, rixari non poterunt, contendere non audebunt. Itaque vocavit nomen ejus Latitudo dicens: Nunc dilatavit nos Dominus, et fecit crescere super terram. Denique inter calumnias et inimicitias dilatatur Christus et Ecclesia ejus, et super omnem terram crescit magnificentia nominis ejus. Ascendit autem ex illo loco, in Bersabee, ubi apparuit ei Dominus in ipsa nocte, dicens: Ego sum Deus Abraham patris tui, etc. Futurum hoc est in fine saeculi ut sopitis cunctis jurgiis, tam Judaeorum quam haereticorum, ascendat et altare suum aedificet Christus, ubi nunc non est, et fodiat puteum abundantiae sive saturitatis reliquiis Israel, ut bibant vivam Scripturarum aquam, simulque Abimelech et Ochozath amici illius, et Phicol dux militum, simulque reges et principes, Judaei pariter et gentiles, cum Christo foedus inibunt. Ochozath, pro quo in Hebraeo habetur collegium amicorum ejus, non tam hominem significat, quam amicorum turbam, quae cum rege venerat. in quibus fuit et Phicol princeps militiae ejus. Fecit ergo eis convivium. Et post cibum et potum surgentes mane, juraverunt sibi mutuo, dimisitque eos Isaac in domum suam pacifice. Cum foedus inferint novissimum faciet illis convivium Christus in regno Patris eorum, et unumquemque dimittet in locum suum, id est, retribuet unicuique secundum opus et meritum proprium, locum vel mansionem condignam: multae enim in domo Patris sunt (Joan. XIV). Ecce autem venerunt in ipso die servi Isaac dicentes: Invenimus aquam. Finis omnium, quae de Isaac sunt, gratulatio est dicentium: Invenimus aquam. Et recte. Nam, ipso die quo complebuntur omnia quae de Christo sunt, laus et gratiarum actio personabit, dicentium: Quia per te, Christe, invenimus fontem aquae salientis in vitam aeternam (Joan. IV). Unde et appellavit eum Abundatiam, et nomen urbi impositum est Bersabee usque in praesentem diem. Hoc loco nomen civitatis Bersabee interpreatur puteus abundantiae, sive puteus saturitatis; licet enim supra ex verbo juramenti, sive ex septenario ovium numero, quod Sabee dicitur, asseruerimus Bersabee appellatam, tamen nunc ex eo quod aqua inventa est, Isaac ad nomen civitatis, quae ita vocabatur alludens, declinavit paululum litteram, et pro stridulo Hebraeorum sin, a quo Sabee incipitur, Graecum sigma, id est, Hebraeorum samech posuit. Civitas ergo aquarum viventium, id est, electorum omnium, beata societas, puteus saturitatis, sive abundantiae vocatur, completo videlicet quod Psalmista nunc imprecatur illi dicens: Fiat pax in virtute tua, et abundantia in turribus tuis (Psal. CXXI).