COMMENTARIUS.

CAPUT PRIMUM.


CAP. I. VERS. 1.

Verba Ecclesiastae filii David, regis Jerusalem. Ecclesiastes filius fuit regis David, qui etiam Salomon nuncupatus est, et Idida. His tribus vocabulis sanctae et individuae Trinitatis arcanum declaratur, quia sicut in uno homine tria sunt nomina, ita tres personae dedicantur in una Deitatis substantia. Salomon, pacificus: Idida, dilectus Domini interpretatur. Porro Graece Ecclesiastes appellatur, qui coetum, id est ecclesiam, congregat; quem nos nuncupare possumus concionatorem, quod ad populum loquatur; cujus sermo non specialiter ad unum, sed generaliter ad universos dirigatur. Omnium ille vices agit, solus ad plures loquitur, universos unus docet. Modo, quasi majestate, manus vultusque moderamine varios motus sedat, tumultus quoque grandes ac superciliosos. Aliquando infirmi, aliquando sapientis personam assumit. Tanquam pauper sedet, luxuriatur, et grandia quaeque molitur, ut dives. Avarum se simulat ut avaritiam destruat. Optat quae carnis sunt, et quae sunt spiritus desiderat. Nam, quot sunt homines, tot sunt hominum studia. Sub tam diversarum facie personarum librum suum scribit Ecclesiastes, ut cum Apostolo omnibus omnia factus, omnes lucrifaciat (I Cor. IX). Nunquid non unusquisque nostrum filius David erit, rex Jerusalem erit, si, quae in hoc libro conscripta sunt, devota mente atque sollicita servaverit? Jerusalem rex erit, quicunque seipsum naviter et sapienter rexerit. Majus est enim seipsum bene regere, quam multorum regna tenere. Iste liber est quasi labrum quod fecit Moyses de speculis mulierum (Exod. XXXVIII). Docuit enim ille in talibus speculis speculari non solum facies, sed et mentes hominum. Hunc etiam librum Ecclesiastes fecit ex aere et speculis mulierum, ad speculandas mentes hominum. Speculo clarior est, sonoro aere sonorior. In verbis sonat; designatur vita hominum in speculis mulierum. Igitur Ecclesiastes in hoc videt speculo quodcunque agunt homines in mundo. Respicit ad certas artes quidquid fit ab hominibus, et nulla pene ars ab isto libro immunis est. Habet hic scriba doctus in regno coelorum (Matth. XIII), unde proferat nova et vetera. Plato, Pythagoras Socrates, Aristoteles, et omnes qui logica et moralia tractant, suos libros condierunt de libri hujus pigmentis et plenitudine. Quis enim vel physicus, vel philosophus, naturae viscera secretius rimari potuit, quis intima vidit acutius? ipse enim, ut legitur, disputavit a cedro usque ad hyssopum. Aiunt vero Hebraei hunc librum Salomonis esse poenitentiam agentis, quod in sapientia divitiisque confisus, per mulieres offenderit Dominum (III Reg. IV).