|
Sic Haemorroyssa tangente fimbriam vestimenti Domini et a fluxu
sanguinis liberata confestim archisynagogi filia mortua est (Matth. IX),
quae tunc profecto nata fuerat, quando in infirmitatem incidit mulier
praedicta. Nam et puella erat annorum XII. Et haec mulier habebat in
infirmitate annos XII. Quid sibi vult hoc? videlicet quod tunc Synagoga
in Abraham, Isaac et Jacob nata est, quando gentilitas in idololatriam
defluere incipiebat, et ecce gentilitate ab ejusdem idololatriae fluxu
sanata per fidem Christi, retro accedendo et fimbriam vestimenti ejus
tangendo, id est, post ascensionem ejus in eum credendo; gentilitate,
inquam, per fidem sanata, emoritur in infidelitate Synagoga prae
invidia. Igitur verum est, quia in dispersionem gentium iturus est, et
docturus gentes. Et quoniam vos per timidam invidentiam quasi divinantes
ejus rei mentionem fecistis, jam nunc in semetipso praefigurare non
distulit, qualiter vel in quo in dispersionem gentium iturus, et gentes
docturus sit.
|
“In novissimo autem die magnae festivitatis, stabat Jesus et clamabat,
dicens: ”
|
|
|
“Si quis sitit, veniat ad me et bibat.”
|
|
Novissimus hujus festivitatis dies octavus est. Sic enim de hac
festivitate scriptum est:
|
“Primus et octavus dies erit celeberrimus atque sanctissimus (Levit.
XXIII).”
|
|
Significat autem nunc in mysterio Domini stantis et clamantis eodem anno
secuturam Paschae festivitatem, utique novissimam Veteris primamque Novi
Testamenti; quia profecto post illam Paschalem vesperam, qua Dominus cum
discipulis suis typicum Pascha mox tradendus manducavit, quidquid Judaei
celebraverunt, non jam festivitas aut solemnitas, sed, juxta prophetam
stercus solemnitatum debet nuncupari (Malach. II). In illa namque
novissima festivitate magna, stetit Jesus in conspectu Patris, preces
supplicationesque, ut ait Apostolus, offerens cum clamore valido et
multis lacrymis (Hebr. V); dum percussus violentia passionis, sicut
praefiguratum est in illa petra, quam Moyses virga percussit (Exod.
XVII; Num. XX), effudit nobis de semetipso, quod biberemus, primum aquam
qua ablueremur, et sanguinem suum quo potaremur deinde insufflando
Spiritum sanctum dans apostolis (Joan. XX), et juxta alium evangelistam,
|
“aperiens illi sensum, ut intelligerent Scripturas (Luc. XXIV):”
|
|
quod est vere bibere salutares aquas. Deinceps persistit clamans
vehementer, clamans gentibus cunctis, et quodammodo dicens:
|
“Si quis sitit, veniat ad me et bibat,”
|
|
dum receptus in coelum, dato Spiritu sancto coelos commovit, qui
enarrarent gloriam Dei, ita ut non essent loquelae neque sermones quorum
non audirentur voces eorum, ut in omnem terram exiret sonus eorum, et in
fines orbis terrae verba eorum (Psal. XVIII). Totus quippe sonus sive
narratio eorum, clamor erat Jesu, invitantis ut omnes sitientes venirent
ad aquas, et accipere properarent gratiam Spiritus sancti, in
remissionem peccatorum, et deinde, dividente prout vult (I Cor. XII)
eodem spiritu, biberent de lege et prophetis, per fidem Evangelii
salutarem, quam prius non habebant, abundantiam Verbi Dei. Igitur bene
in novissimo die magnae festivitatis stabat Jesus, et clamabat dicens:
|
“Si quis sitit, veniat ad me et bibat,”
|
|
quia cunctis hominibus cujusque gentis vel conditionis desiderantibus
salvari, extunc non solum aperuit salutis aditum; sed etiam altisona
praedicatione cunctos invitavit ad bibendum vitae salutis poculum. Et
adjecit:
|
“Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de ventre ejus fluent
aquae vivae.”
|
|
Scriptura Proverbiorum est, quae sic dicit sensu eodem, verbis paululum
diversis. Nec solum hoc, sed et quod praemissum est eidem Scripturae
concinit. Nam quod hic dixit:
|
“Si quis sitit, veniat ad me, et bibat;”
|
|
hoc ibi sic dictum est:
|
“Bibe aquam de cisterna tua, et fluenta putei tui (Prov. V).”
|
|
Et quod hic subjunxit:
|
“Flumina de ventre ejus fluent aquae vivae,”
|
|
hoc ibidem sic subjunctum est:
|
“Deriventur fontes tui foras, et in plateis aquas tuas divide (ibid.).”
|
|
Ergo sic Scriptura dicit:
|
“Flumina, inquit, aquae vivae fluent de ventre ejus, qui credit in me.”
|
|
Ac si dicat: Quid male solliciti estis, dicentes:
|
“Nunquid in dispersionem gentium iturus est, et docturus gentes?”
|
|
An putatis quod si me occideritis, illud praecaventes, jam non sit, qui
gentibus salutem, quam illis invidetis, annuntiet? Non est ita. Nam qui
credit in me, per ipsam mortem, qua vos me occidetis, accipiet spiritum
sapientiae et scientiae et implens mundum abundantia doctrinae
evangelicae, non sinet, uti vos vultis, nomen meum perire, vel
dispersioni gentium Dei notitiam deesse. Quod et factum est. Ecce quam
multi credentium biberunt aquam sapientiae salutaris de cisterna legis,
et fluenta viva de puteis Evangelii, et derivati sunt fontes eorum
foras, et largis expositionibus in plateis aquas suas diviserunt. Illi
qui jam tunc in eum primi credebant, scilicet apostoli, primi biberunt,
et de illo primitivae Ecclesiae paradiso, primum quatuor Evangeliorum
flumina fluentia, et Epistolarum fontes derivati, totum mundum notitia
Divinitatis impleverunt, et postmodum tanti doctores bibendo impleti
sunt, et scribendo refuderunt, ut Judaei dolentes satis videant esse
impletum, quod invidentes, divinaverunt, scilicet Christum venisse in
dispersionem gentium. Haec autem aqua viva sancti Spiritus gratia est.
Nam protinus subjunxit evangelista:
|
“Hoc autem dixit de Spiritu, quem accepturi erant credentes in eum.”
|
|
Etenim Spiritus sanctus usitato in Scripturis vocabulo aqua, et interdum
cum additamento aqua viva nuncupatur. Humana vero anima terra dicitur,
videlicet pro similitudine: quia, sicut aqua terram irrigat et infusione
competenti germinare eam facit, sic sancti Spiritus gratia substantiam
humanae animae, per semetipsam inopem et sterilem, donorum suorum
fuentiis necessariis irrigat, et beneficio suae visitationis infusam,
fide et bonis operibus fecundat. Quam visitationem Psalmista per hanc
similitudinem postulans dicit:
|
“Anima mea sicut terra sine aqua tibi (Psal. CXLII).”
|
|
Et bene dona sancti Spiritus, non modo aquae vivae, sed fluminibus aquae
vivae assimilavit, dicens:
|
“Flumina de ventre ejus fluent aquae vivae.”
|
|
Nam quomodo aqua viva propriam certamque habet venam, et de fonte suo
nascitur, fluendo autem nomen accipit, ut flumen vocetur; sic donorum
distributiones, quae in sancta Ecclesia sunt, omnes ab uno Spiritu
tanquam ab uno fonte prodeunt, sicut ait Apostolus:
|
“Haec autem omnia operatur unus atque idem Spiritus, dividens singulis
prout vult (I Cor. XII).”
|
|
Perseverando autem in eadem Ecclesia per succedentes generationes, ab
ipso Christo usque in finem saeculi, tam per doctrinam quam per manuum
impositionem eo operante occulta inspiratione, et sic de aliis, vel per
alios emanando in alios, quasi flumina longos alveos efficiunt. Et
singulari quidem numero cum dicitur flumen ut Psalmista:
|
“Fluminis, inquit, impetus laetificat civitatem Dei (Psal. XLV),”
|
|
ipsa substantia vel persona sancti Spiritus intelligitur. Plurali autem
numero flumina cum dicuntur ut hic:
|
“Flumina de ventre ejus fluent aquae vivae (Joan. VII),”
|
|
donorum ipsius distributiones apte significantur. Flumina quoque non
solum aquae, quae possit intelligi qualiscunque, sed flumina vivae aquae
dicuntur, videlicet ut hac propria differentia distinguantur ab aquis
pharisaicae vel haereticae doctrinae, quae revera sunt mortuae; nec
flumina, sed cisternae veteres rectius sunt appellandae. De quibus per
prophetam Dominus dicit:
|
“Me dereliquerunt fontem aquae vivae, et foderunt sibi cisternas
veteres, quae aquas non valent continere (Jer. II).”
|
|
Hoc ergo, inquit evangelista, dixit de Spiritu, quem accepturi erant
credentes in eum. Nam revera credentes in eum, scilicet Dei Filium, sic
erant accepturi hunc spiritum, ut dona ejus de ventre illorum fluerent,
tanquam flumina, quod hactenus ab initio saeculi non fiebat. Quamvis
enim dona sancti Spiritus antiqui patres haberent, non tamen de illis
fluebant, tanquam flumina in illam de qua nunc agitur, gentium
dispersionem; sed una in gente ista dona gratiarum, tanquam uno in vase
continebantur exceptiones aquarum. Isti autem credentes in eum, scilicet
apostoli, et post illos apostolici viri, sic acceperunt hunc Spiritum
sanctum ut praedicando, baptizando, manus imponendo, maxima de ventre
suo flumina profunderent per mundum universum.
|
“Et fluent, inquit, de ventre ejus;”
|
|
de ventre inquam, id est, de intimis animae, ubi Deus interno sentitur
amore, seipsum infundens conjugi castae, ubi spiritum hunc imbibit anima
de viri sui Dei se impraegnantis pectore. Quod dum fit, multum differt
ab eis quorum solo ex ore verbotenus fluit ubertas doctrinae, corde
intrinsecus suimet oris verba, per amorem non sentiente, de qualibus
recte dicat Dominus:
|
“Populus hic labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me (Isa.
XXIX; Matth. XV).”
|
|
Notandum vero quod non ait,
quem acceperant, sed
|
“quem accepturi erant, credentes in eum.”
|
|
|
“Nondum enim erat Spiritus datus, quia Jesus nondum fuerat
glorificatus.”
|
|
Glorificatio Jesu, ob quam, donec facta esset, differebatur datum
Spiritus, illa intelligenda est quae opposita sit ignominiosae nuditati
Adae, propter quam ab humano genere adversus fuerat hic idem Spiritus
gratiae (Gen. III). Scimus autem quae causa illum ignominiae impleverit,
et nudum inter hostes, imo nudatum ab hoste, inimicum Dei constituerit,
videlicet inobedientia praesumptuosa, qua lignum vetitum temeravit, dum
Deo subesse diffugit, et affectat similitudinem Dei. Igitur obedientia
Jesu Christi, qua Deo Patri semetipsum pro omni mundo obtulit,
glorificatio ejus est (Ephes. V), quia vere sic illa passione
glorificata est, nudata quondam, humana natura, quomodo glorificatur
quis, dum pontifex factus sancto altari assistit in veste sacrata (Hebr.
V). Et quidem veste adhuc corruptibili, id est carne mortali adhuc
assistens Patri Pontifex noster, semetipsum ad horam obtulit, sed nunc
eadem immortali carne resumpta eidem Patri suo pro nobis assistit. Ab
hinc de ventre ipsius qui hoc ipsum loquitur dicens:
|
“Qui credit in me, flumina de ventre ejus fluent aquae vivae,”
|
|
de ventre, inquam, id est de profunda divinitate ejus, coeperunt fluere
duo vivae aquae flumina, id est hujus sancti Spiritus duo data: primum
videlicet, quod est remissio peccatorum; alterum, quod est diversarum
distributio gratiarum. Nam ipsa die qua resurrexit, sero apparens
apostolis,
|
“insufflavit, et dixit eis: Accipite Spiritum sanctum; quorum
remiseritis peccata, remittuntur eis (Joan. XX),”
|
|
etc. Assumptus autem in coelum, ubi captivam duxit captivitatem, dedit
dona hominibus (Ephes. IV), non omnibus eadem, sed alios quidem
apostolos, alios evangelistas, alios doctores, alios ponens prophetas in
Ecclesia sua (ibid.), eisdem usque in finem saeculi perseverantibus
donorum suorum fluminibus eodem ordine, ut primum baptizati remissionem
peccatorum per sanctum Spiritum accipiamus, quod datum aequaliter
operatur in omnibus: deinde diversarum dona gratiarum, quae non eadem
sunt omnibus, sed
|
“unus atque idem Spiritus dividit singulis prout vult (I Cor. XII).”
|
|
Non enim, ut plerique existimant, tunc illos apostolico Christus ordine
consecravit, quando ante passionem suam,
|
“convocatis duodecim discipulis suis, dedit illis potestatem spirituum
immundorum, ut ejicerent eos, et curarent omnem languorem et omnem
infirmitatem (Matth. X),”
|
|
quod non ita esse, multis argumentis comprobatur. Primo, quia non est
haec tota definitio apostolici ordinis, potestatem habere daemones
ejiciendi, languoresque sive infirmitates curandi, et caetera hujusmodi
signa faciendi. Alioquin et alii septuaginta duo discipuli omnes
apostoli fuerunt [fuissent], qui videlicet ipsi quoque potestatem eamdem
acceperunt, unde gloriabantur, quando reversi sunt cum gaudio magno
dicentes:
|
“Domine, etiam daemonia nobis subjiciuntur in nomine tuo (Luc. X).”
|
|
Deinde quia apostoli Novi Testamenti, primi pontifices vel episcopi
sunt, ipsum autem Novum Testamentum, non nisi Christi sanguine et morte
conscriptum vel confirmatum est (Hebr. X). Quomodo ergo Novi Testamenti
episcopi ordinarentur, antequam ipsum Novum Testamentum conscriberetur?
Vel quomodo summus Pontifex, Christus, alios pontifices vel episcopos
consecraret sibi vicarios, antequam suo prior ipse fungeretur officio?
Nempe si illos ante passionem Christi consecratos esse velis, tale est
ac si dicas congruum fore, si quilibet pontifex noster, quoniam ipse jam
consecratus est, ubicunque vel quomodocunque presbyteros aut episcopos
suos consecrare velit, extra legitimum tempus vel ordinem sacrificii
absque vestibus sacris. Nempe Dominus noster plane quidem erat antequam
pateretur, magnus pontifex unctus sancto Spiritu et virtute, ab ipso
initio conceptionis suae (Isa. LXIII; Luc. IV), sed sacras vestes
sacerdotii sui non induit, priusquam sacrificium ipse fieret, id est
immortalitatis gloria non se vestivit, priusquam per passionem mortis,
membra corruptibilia deponeret. Antea, juxta typum propheticum, ipse
|
“Jesus indutus erat sordidis vestibus (Zach. III),”
|
|
sed in ipsa passionis suae hora sic a Patre de ipso dictum est:
|
“Auferte vestimenta sordida ab eo.”
|
|
Dictumque est ei:
|
“Ecce abstuli a te iniquitatem tuam, et indui te mutatoriis.”
|
|
Item:
|
“Ponite cidarim mundam super caput ejus. Et posuerunt cidarim mundam
super caput ejus, et induerunt eum vestibus (ibid.).”
|
|
De hac sordidorum vestimentorum, id est mortalium membrorum
exspoliatione, et glorioso immortalitatis vestitu, ait hic ipse magnus
Sacerdos Jesus:
|
“Ignem, inquit, veni mittere in terram, et quid volo, nisi ut accendatur
(Luc. XII);”
|
|
statim subjungens:
|
“Baptismo habeo baptizari, et quomodo coarctor, usque dum perficiatur?
(ibid.).”
|
|
Videlicet ut subaudias, quod ignis ille, id est Spiritus sanctus, non
ante sit dandus quam illud perficiatur. Itaque sacris vestibus nondum
indutus erat Jesus. Rursus nec ante hoc erat tempus vel ratio, sacrum
oleum, vel chrisma, super illos effundendi, sicut petra illa in deserto,
non ante flumina vel torrentes inundantes fundere habebat quam ex jussu
Dei percuteretur virga (Exod. XVII; Num. XX). Nihilominus et apostoli
necdum talem induerant vestem, in quo sancto altari assistere, et ab
illo magno Pontifice sacri olei vel chrismatis unctionem id est sancti
Spiritus effusionem, ratio vel ordo consentiret illos accipere. Nati
quippe ut essent in delicto paternae praevaricationis, necdum
remissionem peccatorum acceperant, quod nemini dubium est, nisi forte
quis putet quod aliter quam per Christi mortem potuerit ulli homini,
sive gentili, sive Judaeo dari peccatorum remissio. Sed hoc a fide
Christi alienum est. Proinde constat quod apostolicae vel omnes
ecclesiasticae ordinationes, et omnino cunctae Spiritus sancti
donationes, non ante, sed post glorificationem Jesus effusae sunt, quia
videlicet hic erat ordo necessarius, ut prius passione Christi
redimerentur, et post ab eodem Pontifice suo, sancta immortalis gloriae
stola vestito apostolica illis gratia conferretur, per geminam, de qua
jam dictum est, effusionem sancti Spiritus. Igitur, ut ait evangelista,
|
“Spiritus nondum fuerat datus, quia Jesus nondum fuerat glorificatus.”
|
|
Non, inquam, datus erat ullo [illo] modo ea largitione, qua peccata
remittuntur. Ea tamen qua divisiones gratiarum distribuuntur, datus
quidem fuerat prophetis vel patribus, sed non eo modo ut recte flumen
vocaretur. Nam quantulacunque illa donatio, non in gentium dispersionem
valebat fluere, sed in una continebatur gente, largitatem istam, quae
per Christum danda erat, praenuntians spiritus prophetiae.
|
|