|
(CAP. XV).
|
“Cantemus Domino, gloriose enim magnificatus est, equum et ascensorem
projecit in mare.”
|
|
Prima vox praecentoris admonitio est, adhortans omnes, qui in Sunamite
sunt choros castrorum, ut sublevent concentum secundum magnitudinem
festivitatis, secundum quantitatem sive qualitatem divinorum operum.
|
“Cantemus, inquit, Domino.”
|
|
Cantemus spiritu, cantemus et mente. Nam et Apostolus dicit:
|
“Psallam spiritu, psallam et mente (I Cor. IV).”
|
|
Denique spiritu cantare vel psallere, id est rem gestam memoriter
tenere, et eam solam pro materia cantationis habere. Cantare autem
mente, id est in exteriore facto mysterium interius persentire. Cantemus
igitur Domino. Quare?
|
“Gloriose enim magnificatus est.”
|
|
In quo?
|
“Equum et ascensorem projecit in mare.”
|
|
Vere gloriosa magnificentia, etiamsi solum factum exterius attendas. Si
autem et mysterium interius perspicias, ibi gloriosior magnificentiae
abundantia est. Nam hic mundus per equum, diabolus per ascensorem
significatur. Quando illum ascensorem, et talem equum projecit? Tunc
videlicet, quando dixit:
|
“Nunc judicium est mundi, nunc princeps hujus mundi ejicietur foras
(Joan. XII),”
|
|
et subsequente protinus exponens actu quid dixerit, accepit
|
“cornua crucis in manibus et ibi abscondita est fortitudo ejus, et
obrepere ausa mors, deinceps victa iret ante faciem ejus, et egrederetur
diabolus ante pedes ejus (Habac. III).”
|
|
Tunc projecit, et ex tunc projicere non desinit illum in mare, nobis
quidem vitreum, et Spiritus sancti igne mistum; illi autem piceum,
igneumque ac sulphureum. Nam illud quidem mare, quo transierunt filii
Israel, unum idemque istos emisit, et illos absorbuit; verum nostrum
mare, quo baptizamur in nomine Patris et Filii, et Spiritus sancti,
equum istum et ascensorem ejus nequaquam admittit, sed dum nos per illud
mare vitreum transimus, ille in profundum inferni projicitur. Hoc valde
gloriosum est quod sic fecit Dominus. Olim ascensorem istum,
|
“In coelum ascendam, dicentem, et supra astra Dei exaltabo solium meum
(Isa. XIV),”
|
|
dextraxit, et projecit in istum aerem caliginosum: nunc autem sedentem
super equum, id est super infrenatam stultitiam superbientium, et a se
deceptorum hominum, dejecit in profundum laci, in barathrum ardentis
inferni.
|
“Verumtamen, inquit propheta, ad infernum detraheris in profundum laci;
qui te viderint, ad te inclinabuntur, teque prospicient (ibid.),”
|
|
etc. Ecce videmus, adhuc in die judicii visuri sumus, tunc enim
|
“cunctis videntibus praecipitabitur (Job XL).”
|
|
|
“Cantemus igitur Domino,”
|
|
ait hic doctus, et bene vocalis praecentor:
|
“Fortitudo mea et laus mea Dominus, et factus est mihi in salutem.”
|
|
Accepta commonitione, chorus universus unum ex multis membris corpus,
tali initio ingreditur carmen delectabile:
|
“Fortitudo mea et laus mea Dominus.”
|
|
Quid deinde?
|
“Et factus est mihi in salutem.”
|
|
Ergo fortitudo quia facta est tibi in salutem? Plane
nam fortitudo capitis mei, fortitudo mea est, imo caput meum si forte
est, fortitudo mea est. Quis autem nesciat, quia Dominus ipse magnificus
caput meum est, ex quo
|
“Verbum caro factum est (Joan. I),”
|
|
et ego una Ecclesia, quae ad carmen hoc vocata sum, unum corpus ejus
sum? Licet igitur universo simul corpori, licet singulatim quibusque
membris gloriari, salva capitis gratia, et dicere quia
|
“Fortitudo mea est, factus est mihi in salutem,”
|
|
et haec laus mea est, et laus capitis totum corpus non dedecet. Alias
autem nisi caput istud fortissimum haberem, sicut hactenus ex quo bibi
calicem irae ejus de manu Domini, et potavi usque ad feces propter Adae
praevaricationem, sicut hactenus, inquit, non fuit qui suscitaret me ex
omnibus filiis meis, quos genui (Isa. LI), ita et usque in sempiternum
dormirem, sicut bestia illaqueata plena indignatione Domini.
|
“Iste Deus meus, et glorificabo eum, Deus patris mei, et exaltabo eum.”
|
|
Iste, inquam, quondam despectus, et novissimus virorum, vir dolorum, et
sciens infirmitatem (Isa. LIII), qui moriendo talem equum, et talem
ascensorem sic projecit, Deus meus est. Et homo est, et Deus meus est.
non erubescam eum. Sed dicunt mihi adversarii populi, qui ascenderunt et
irati sunt, quos dolores obtinuerunt, scilicet synagogae Judaeorum,
conciliabula haereticorum: Si Deus tuus iste est, ergo Deus recens, Deus
alienus est in te, et non facis secundum Scripturae praeceptum, sed
contra Scripturam, dicentem:
|
“Israel, si me audieris, non erit in te Deus recens, neque adorabis Deum
alienum (Psal. LXXX).”
|
|
Dicam ad haec, et cantabo confidenter:
|
“Iste Deus meus, et glorificabo eum, Deus patris mei”
|
|
Abraham,
|
“Abraham, inquit, pater vester, exsultavit, ut videret diem meum, vidit,
et gavisus est (Joan. VIII).”
|
|
Item:
|
“Amen, amen dico vobis, antequam Abraham fieret, ego sum (ibid.).”
|
|
Igitur Deus recens non est in me, neque adoro Deum alienum, sed Deum
patris mei, Deum antiquum. Nam etsi filius, etsi genitus, vel natus est,
nec uno tamen puncto sive atomo junior est Patre suo, antiquo dierum.
Istum glorificabo, istum exaltabo, dicamque:
|
“Dominus quasi vir pugnator (omnipotens nomen ejus), currus Pharaonis et
exercitum ejus projecit in mare. Electi principes ejus submersi sunt in
mari Rubro, abyssi operuerunt eos, descenderunt in profundum, quasi
lapis.”
|
|
Per parenthesim lege Omnipotens nomen ejus, videlicet, ut in medio
orationis suggilletur adversarius, cui nimium videbatur ut diceretur
Dominus (Exod. V).
inquit, id est ad modum viri pugnatoris haec fecit. Sicut enim vir
pugnator, pro modo vel qualitate hostis sui semetipsum aptat et armis
induit, sic iste, secundum naturam hostis sui, novis et mirabilibus
modis bellum ordinare debuit. Erat autem hostis ejus non caro et
sanguis, sed principatus quidam et potestas aerea, rector mundi hujus,
tenebrarum harum, spiritualis nequitia in coelestibus (Ephes. VI). Non
ergo materiali gladio super femur suum semetipsum potentissimus
accinxit, non loricam vel galeam ferro textam induit, sed contra
ejusmodi principatum vel potestatem superbiae, humilitatem et
obedientiam induit contra spiritualia nequitiae, charitatis fortitudinem
induit, et praecinxit se. Ita quasi vir pugnator currum Pharaonis aerei,
quo super altitudinem nubium equitare se credidit, ut esset Altissimo
similis (Isa. XIV), et exercitum ejus tam vitiorum quam daemonum, quos
proposuerat in templis vel delubris gentium, projecit in mare. Moriendo
quippe accepit potestatem in coelo et in terra, et omnia traxit ad se
(Joan. XII). Ex tunc electi principes ejus submersi sunt in mari Rubro,
undosa namque tribulatio ejus, de qua dicit in Psalmo:
|
“Salvum me fac, Deus, quoniam intraverunt aquae usque ad animam meam
(Psal. LXVIII),”
|
|
inundavit super capita eorum ex hora qua in latere percussus lancea,
fudit sanguinem et aquam, et ita
et periit memoria eorum,
|
“et descenderunt in profundum quasi lapis,”
|
|
propria iniquitate depressi. Nihil enim juris habent in omnibus quorum
hic Deus est, et qui glorificant eum, qui hunc patris sui profitentur
Deum. Inde laudes, inde gratiarum actiones.
|
“Dextera tua, Domine, magnificata est in fortitudine, dextera tua,
Domine, percussit inimicum, et in multitudine gloriae tuae deposuisti
adversarios meos.”
|
|
Sit vox ista maxime martyrum nostrorum; per illos enim dextera Domini,
quae coelos fundavit et terram, mirifice glorificata est miraculis,
templa daemonum evertit, idola disperdidit. Ita
non ferro, sed sanguine martyrum,
|
“in multitudine gloriae suae,”
|
|
in laudem et honorem gloriosae gratiae suae, o sancta Ecclesia, deposuit
adversarios tuos. Dicant ergo victores isti, praeliatores fidei,
propugnatores veritatis:
|
“Misisti iram tuam quae devoravit eos sicut stipulam, et in spiritu
furoris tui congregatae sunt aquae. Stetit unda fluens, congregatae sunt
abyssi in medio mari.”
|
|
Iram tuam, id est zelum tuum, misisti, Domine Deus; zelatus enim es pro
gentibus te ignorantibus, quae in errorem adductae ad simulacra muta
ibant, prout ducebantur (I Cor. XII), et devoravit ira tua, sive zelus
tuus, deos fanaticos, sicut devorat ignis stipulam. Ubi nunc adulter
Jupiter? Ubi Venus meretrix? Ubi caeterorum portenta deorum, ubi sunt
equi eorum qui sub illis contra martyres tuos hinnierunt, id est reges
et praesides truculenti, qui pro illis martyrum sanguinem fuderunt?
Devoravit eos ira tua
|
“sicut stipulam, et in spiritu furoris tui,”
|
|
id est in comminatione futuri judicii.
|
“Congregatae sunt aquae:”
|
|
juxta litteram,
|
“in spiritu furoris tui congregatae sunt aquae,”
|
|
illud est quia
|
“abstulit eas Dominus flante vento vehementi et urente tota nocte,
erantque quasi murus ad dextram et laevam,”
|
|
quae res utique fugientibus opem, persequentibus portabat furorem.
Caeterum juxta coeptum mysterium,
|
“aquae, populi sunt (Apoc. XVII).”
|
|
Unde est:
|
“Beati qui seminatis super omnes aquas (Isa. XXXII).”
|
|
Item:
|
“Intonuit Dominus super aquas multas (Psal. XXVIII).”
|
|
Istae aquae spiritum furoris, id est comminationem futurae examinationis
sentire vel audire potuerunt, quia rationales sunt, et a timore ejus
congregatae sunt. Ubinam
Sic enim ternaria repetitione usus, per tropum, qui periphrasis, id est
circumlocutio dicitur, et ornandae rei causa fieri solet, tandem
determinavit:
|
“Congregatae sunt aquae, stetit unda fluens, congregatae sunt abyssi in
medio mari.”
|
|
Aquarum enim nomine, ut jam superius dictum est, populus significatur,
unde vel abyssorum vel fluentis vocabulo fluidam et profundam populorum
signat miseriam, juxta quod alibi de isto persecutore dicitur:
|
“Absorbebit fluvium et non mirabitur (Job XL).”
|
|
Sed stetit hic fluvius vel haec fluens unda: tunc stetit, quando
|
“congregatae sunt aquae,”
|
|
id est populi multi, ut stanti et terno Deo per fidem unirentur. Et alio
loco Scriptura dicit:
|
“Pravum est cor hominis et inscrutabile, quis cognoscet illud?”
|
|
(Jer. XVII.) Ergo et
|
“abyssi congregatae sunt in medio mari,”
|
|
quando pravi homines, de occultis tenebrarum, de profundis vitiorum
confluxerunt ad unicum et universale Christi baptisma. Medium enim recte
dicitur id quod commune vel publicum, aut universale est, quod nos
dicimus catholicum. Et hoc expedit congregationi aquarum, ut
congregentur ad medium; nam quod in parte est, non est authenticum.
Illud haereticorum est, qui angulos quaerunt, quibus aquae furtivae
dulciores sunt (Prov. IX).
|
“Dixit inimicus: Persequar et comprehendam, dividam spolia, et
implebitur anima mea.”
|
|
Hoc dixit
id est diabolus, qui antonomastice, id est quasi proprio nomine, dicitur
inimicus. Quid mirum, si hoc dixit, habens fiduciam, quod influat
Jordanis in os ejus, et falsus est, qui dixit:
|
“In coelum conscendam (Isa. XIV),”
|
|
et affectans similis esse Altissimo, et spes ejus eum frustrata est?
Quid, inquam, mirum, si de cordibus renascentium in Christo, jam
exclusus, sic dicit et loquitur, qui de coelo projectus, cum angelis
suis adhuc
|
“adversatur et extollitur supra omne quod dicitur Deus, aut quod
colitur?”
|
|
(II Thess. II.)
|
“Persequar, inquit, et comprehendam.”
|
|
Persequar, quantum licet; nam de his qui mare ingressi sunt, neminem
comprehendit, nisi fictum aliquem aut hypocritam. In quo habet fiduciam,
ut dicat
|
“dividam spolia, implebitur anima mea.”
|
|
Ait:
|
“Evaginabo gladium meum, interficiet eos manus mea.”
|
|
Gladium evaginare, id est apertam persecutionem excitare, sicut
econtrario arcum intendere, id est occulte velle decipere. Utrumque
Psalmista exprimens persecutionis modum:
|
“Gladium, inquit, evaginaverunt peccatores, intenderunt arcum suum
(Psal. XXXVI).”
|
|
Ergo
|
“evaginabo, inquit, gladium meum,”
|
|
id est a cordibus exclusus, manifesta utar tyrannide regum, imperatorum,
vel paganorum crudelium. Et quia non pertingo ad animas, corporaliter
interficiet eos manus mea, potestas mea, permissio divina. Sed
ait ad B. Job Dominus,
|
“applicabit gladium ejus (Job. XL),”
|
|
id est, non quantum volet, sed quantum utile est, saevire aut
interficere permittetur. Non ergo timeat victoriosus populus Dei
festinans ad haereditatem quam promisit Deus; etenim inimicus iste, dum
persequitur, dum occidit, proposito magis illorum proficit, ut citius ad
patriam perveniant peregrini. Inde fatuus esse convincitur, quia dum pro
se contra Deum, vel contra Dei populum agere nititur, contra se potius
agit, et Dei propositum adjuvat, ut perficiatur. Diciturque ad B. Job de
illo:
|
“Nunquid pones circulum in naribus ejus?”
|
|
(Job XL.) Hoc enim dicto fatuitas ejus maxime denotatur. Et subinde:
|
“Nunquid feriet pactum tecum, et accipies eum servum sempiternum
(ibid.).”
|
|
Subauditur, ut ego, cui voluntate adversando sic ille cooperatur,
tanquam juraverit obsequium, seque servum studeat exhibere fidelissimum.
Sequitur:
|
“Flavit spiritus tuus, et operuit eos mare, submersi sunt quasi plumbum
in aquis vehementibus.”
|
|
Certum hoc tenet catholica fides quia mare Christi nobis ingressis
aspirat Spiritus Domini, Spiritus gratiae et remissionis, deponens,
juxta prophetam, omnes iniquitates nostras, et projiciens in profundum
maris omnia peccata nostra (Mich. VII). Haec ruina diaboli est. Quod
enim primum in semetipso caput nostrum fecit in praesentia suae mortis,
|
“delens quod adversus nos erat, ut Apostolus ait, chirographum decreti,
quod erat contrarium nobis, et ipsum inquit, tulit de medio, affigens
illud cruci et exspolians principatus et potestates traduxit
confidenter, palam triumphans illos (Col. I):”
|
|
quod, inquam, tunc in semetipso caput nostrum fecit, hoc idem in
baptismo facit in membris suis, ubi est similitudo mortis ejusdem, cui
complantamur, ut idem Apostolus ait (Rom. VI). Recte igitur dicas et
veraciter cantes quicunque de hoc mari ascendisti in Christo renatus,
quia
|
“operuit eos mare, submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus,”
|
|
impleta veritate dicentis prophetiae:
|
“Ecce ego ad te, Pharao rex Aegypti, draco magne, qui cubas in medio
fluminum tuorum, et dicis: Meus est fluvius, et ego feci memetipsum; et
ponam frenum in maxillis tuis, et agglutinabo pisces fluminum tuorum
squamis tuis, et extraham te de medio fluminum tuorum, et universi
pisces tui squamis tuis adhaerebunt, et projiciam te in desertum, et
omnes pisces fluminis tui (Ezech. XXIX).”
|
|
Et nota quod superius lapidi, videlicet propter gravedinem peccati, hic
autem eos plumbo comparavit, scilicet propter poenam vel retributionem
peccati, secundum Zachariam prophetam, apud quem talentum plumbi
mittitur in os ejus iniquitatis (Zach. V). Iterum laudes, iterum
gratiarum actiones.
|
“Quis similis tui in fortibus, Domine, quis similis tui, magnificus in
sanctitate, terribilis atque laudabilis, et faciens mirabilia.”
|
|
Hoc contra illud, quia dixit iste Pharao:
|
“Ero similis Altissim (Isa. XIV).”
|
|
Parum erat praedicasse in illo fortitudinem, dicendo:
|
“Quis similis tui in fortibus, Domine,”
|
|
nisi et sanctitatem praedicaret, addendo:
|
“Quis similis tui, magnificus in sanctitate?”
|
|
Hoc enim a se differunt hoc loco fortitudo et sanctitas, quod alibi
judicium et misericordia. Fortitudo judicii contra superbientes,
sanctitas misericordiae super pios fugientes. Secundum haec duo
subjungit nomina laudis,
|
“terribilis atque laudabilis,”
|
|
terribilis videlicet pro judicii fortitudine, laudabilis pro
misericordiae sanctitate. Secundum utraque ista,
|
“et faciens, inquit, mirabilia.”
|
|
Quae mirabilia?
|
“Extendisti manum tuam, et devoravit eos terra.”
|
|
Hoc est mirabile fortitudinis, unde es tu, Domine, terribilis?
|
“Devoravit, inquit, eos terra;”
|
|
terra, inquam, juxta B. Job, tenebrosa, et operta mortis caligine, terra
miseriae et tenebrarum, ubi umbra mortis, nullus ordo, sed sempiternus
horror inhabitat (Job X).
|
“Dux fuisti in misericordia tua populo quem redemisti, et portasti eum
in fortitudine tua ad habitaculum sanctum tuum.”
|
|
Hoc mirabile sanctitatis vel misericordiae est, inde es tu, Domine,
laudabilis.
|
“Terribilis atque laudabilis”
|
|
tam diversa mirabilia fecisti,
|
“et portasti eum, inquit, in fortitudine tua.”
|
|
Tempore praeterito pro praesenti usus est,
inquiens, pro eo ut diceret, portabis, certissime sciens quia quod
coepit perficeret, vel quia propositum ejus infirmare nemo posset. Quod
autem est habitaculum Dei sanctum? Nunquid terra peccatorum, terra
Chananaeorum? Fuerit quidem illic habitaculum sanctum, id est, civitas
sancta Hierusalem vel templum, et sancta sanctorum; verum non propter se
illa sancta fuere, sed propterea quia coelestium erant exemplaria
sanctorum. Ergo non tam locum illum terrenum quam terram viventium,
cujus illa erat umbra, dixit habitaculum Dei sanctum; quo per gloriosam
ductoris Dei magnificentiam, portandum praevidebat esse universum
sanctorum populum in fortitudine Dei, quae non est alia, quam Filius
Dei.
|
“Ascenderunt populi, et irati sunt,”
|
|
etc. Unde scire poterat ut diceret quasi praeteritum quod futurum erat,
|
“tunc conturbati sunt principes Edom, robustos Moab obtinuit tremor,
obriguerunt omnes habitatores Chanaan?”
|
|
Nam de eo quod ait,
|
“dolores obtinuerunt habitatores Philisthiim,”
|
|
illud forte responderi possit quia vicina erat terra Philisthiim, et
antequam mare ingrederentur, cavendum illis erat ne per eos transire
conarentur, sicut superius jam dictum, eo quod eorum dolor, id est
invidia, jam exeuntibus ex Aegypto innotuisset. Verum Edom dicentibus:
|
“Obsecramus ut nobis transire liceat per terram tuam (Num. XX),”
|
|
necdum responderat:
|
“Non transibitis per me, alioqui armatus occuram tibi (ibid).”
|
|
Neque dixerat rex Moab:
|
“Ita delebit hic populus omnes qui in nostris finibus commorantur, quo
modo solet bos herbas usque ad radices carpere (Num. XXII). Unde ergo,
nisi ex prophetico spiritu jam ista cantare noverat? Porro spiritualiter
Edom, id est, terrenus vel sanguinolentus, et Moab, quod interpretatur
ex patre, subauditur diabolo, Chanaan quoque, quod interpretatur
commotio, Philisthiim, quod interpretatur potione cadentes; omnes illos
et nominibus significaverunt, et factis suis praefiguraverunt, qui
Christo victo coronato, gloriam ejus coelis enarrantibus, atque in omnem
terram exeunte sono apostolorum ejus, victi diaboli causam quasi tuendam
susceperunt, et spiritu ejus inflammati in omnes in Christo credentes
ascenderunt et irati sunt. Irruat, inquit, super eos formido et pavor,
in magnitudine brachii tui.”
|
|
Formido de futuris, pavor de praesentibus. Hoc juste illis imprecatur,
qui gloria Dei cruciantur, cunctis videlicet hostibus fidei, vel nominis
Domini tam visibilibus quam invisibilibus.
|
“Fiant immobiles quasi lapis.”
|
|
Videlicet ut mobilibus, et bene ad Deum currentibus nocere non possint.
|
“Donec pertranseat populus tuus, Domine.”
|
|
Subauditur, qui manentem hic non habet civitatem, sed futuram inquirit
(Hebr. XIII).
|
“Donec pertranseat populus tuus iste quem possedisti.”
|
|
Repetitio pertranseuntis populi est quidem in littera quoque ornatus
sermonis vel cantici, sed in mysterio placet magis, si post priorem
Hebraeorum sequentem quoque gentium populum intelligere velis, quem suo
sanguine emptum ductor Christus possedit, Patre dicente:
|
“Postula a me, et dabo tibi gentes haereditatem tuam, et possessionem
tuam terminos terrae (Psal. II).”
|
|
|
“Introduces eos, et plantabis in monte haereditatis tuae, firmissimo
habitaculo tuo, quod operatus es, Domine.”
|
|
Hoc secundum similitudinem vineae dictum Psalmista quoque amplectens
canit Domino:
|
“Vineam de Aegypto transtulisti, ejecisti gentes et plantasti eam (Psal.
LXXIX),”
|
|
etc.
|
“In monte, inquit, haereditatis tuae.”
|
|
Terra quidem montosa est, quam dedit Dominus populo illi, sed
incomparabiliter ea celsior est terra, quam recte dicas montem
haereditatis Domini, praesertim cum protinus subjunxerit,
|
“firmissimo habitaculo tuo, quod operatus es, Domine: sanctuarium tuum,
Domine, quod confirmaverunt manus tuae.”
|
|
Ergo mons, in quo magnum sit plantari populo Dei, quod recte vocetur
firmissimum habitaculum Domini, quod operatus ipse sit, quod sanctuarium
sit Domini, quod manibus suis ipse confirmaverit, ille est Libanus, de
quo propheta plantationem apostaticam ejectam dicit esse his verbis:
|
“Ecce Assur quasi cedrus in Libano pulcher ramis, et frondibus
nemorosus, excelsusque altitudine, et inter condensas frondes elevatum
est cacumen ejus (Ezech. XXXI).”
|
|
Et post pauca:
|
“Omne lignum paradisi Dei non est assimilatum illi et pulchritudini
ejus, quoniam speciosum feci eum (ibid).”
|
|
Ac deinceps:
|
“Cui assimilatus es, o inclyte atque sublimis inter voluptatis ligna?
Ecce deductus es cum lignis voluptatis ad terram ultimam, in medio
incircumcisorum dormies, cum his qui interfecti sunt gladio. Ipse est
Pharao, et omnis multitudo ejus, dicit Dominus (ibid.”
|
|
In hoc monte primum, quod est mirabile, latronem plantavit, dicendo:
|
“Amen dico tibi, hodie mecum eris in paradiso (Luc. XXIII).”
|
|
|
“Dominus regnabit in aeternum et ultra.”
|
|
Pulcherrimi cantici clarissimus et valde sonorus finis hic est. Nam quod
sequitur:
|
“Ingressus est enim Pharao,”
|
|
etc., subjungendo ad capud redit et universa quasi brevi epilogo
concludit:
|
“Dominus regnabit in aeternum.”
|
|
Certum hoc habet omnis qui novit Dominum, quia
|
“Dominus regnabit in aeternum.”
|
|
Sed quis hoc ipsum capiat, quod dicitur
Significatum hujus vocis nimis spatiosum est. Longitudinem et
latitudinem sive altitudinem ejus noster intuitus permetiri non potest.
Hac voce audita, forte levamus capita nostra, sed non tota videmus
aeternitatis spatia. Addidit
velut si dicat: Quantum videre in longinquum potes regnabit Dominus, et
ultra quam videre potes, ultra id quod ipsa vox, qua dicitur
animo vel intellectui tuo infert. Quasi quaereres: Unde scis quia
Dominus regnabit, rationem reddit hujusmodi:
|
“Ingressus est enim Pharao,”
|
|
etc. Ergo nisi ille in mare ingressus fuisset, et nisi Dominus eum super
aquas reduxisset, Dominus non regnaret? Plane regnaret ubique potestate,
sed non regnaret illa hominum possessione quam propheta suspirans:
|
“Et possederunt nos, inquit, domini absque te (Isa. XXVI).”
|
|
Nisi, inquam, fuisset oppressus ille Pharao spiritualis, Dominus non
regnaret in nobis, id est, nisi fuisset ejectus princeps mundi, non
possideret nos Christus Filius Dei, non regnaret in nobis Salvator
mundi.
|
|