CAPUT VIII. Quod crux Christi illa fuerat statera, in qua suspirans ille:

“Utinam, inquit, appenderentur peccata mea, quibus iram merui,”

etc.

Istae viae investigabilis sapientiae Dei erant misericordia et veritas (Psal. LXXXIV), sive misericordia et judicium, et hoc agebat in illa passione Christi hic spiritus sapientiae, quatenus misericordia superexaltaret judicium (Jac. II), nemine cognoscente principium tenebrarum, aut principium hujus saeculi, qui illam crucifixerunt. Hoc, inquam, agebat hic spiritus sapientiae quatenus, librata aequitatis statera, plus poenarum de humano genere sumptum appareret quam culpa meruisset, atque ita mutari jam sententiam antiquae damnationis, ratio justa postularet, rationabilis justitia non negaret: hoc suspirans in illo beato Job ejusdem sapientiae Spiritus, pro nobis omnibus dicebat: Utinam appenderentur peccata mea, quibus iram merui, et calamitas, quam patior in statera, quasi arena maris haec gravior appareret (Job VI)! Quomodo autem hoc fieri posset? Quomodo calamitas humani generis peccatis ejus gravior appareret, nisi ut plures fierent damnati quam rei, plures puniti quam auctores sive haeredes peccati? Hoc ergo mira et laudabili arte spiritus sapientiae agebat. In eo quod Christus ad mortem tradebatur, qui peccatum non fecerat, ibi erat crux, statera Patris, habens disposita hinc in lance judicii peccata mundi, inde in lance misericordiae calamitatem generis humani. Vicit pondere calamitas in lance misericordiae, lancemque sustollens judicii, peccata decussit in profundum maris. Cur hoc? Videlicet quia plures erant damnati quam rei, plures, inquam, puniti, quam qui merebantur puniri. Unus abundabat in numero damnatorum, unus supererat Christus, damnatus, non reus, punitus, et causam, non habens cur puniretur. Hujus dolentis passio totius generis humani doloribus justis injuste superaddita praeponderavit, quasi massa arenaria, graviorque fuit calamitas mundi quam ejusdem peccata, ac proinde misericorditer quidem nostra, id est damnatorum suscepta est causa, sed juste mutata, qua fueramus damnati sententia. Laus igitur huic sapientiae Spiritui, cujus tali artificio factum est ut juste hostes universos perderet, dum admittitur ad unum qui morti nihil deberet.