CAPUT XVIII. Quomodo ex patre Tyrio fuisse dicatur Hyram, qui et plenus sapientia et intelligentia et doctrina fuerit, et perinde mysticas operando causas attendere quiverit.

“Misit quoque rex Salomon, et tulit Hyram de Tyro, filium mulieris viduae de tribu Nephtalim, patre Tyrio, artificem aerarium, plenum sapientia et intelligentia et doctrina ad faciendum opus omne ex aere. Qui cum venisset ad regem Salomonem, fecit omne opus ejus, et finxit duas columnas aereas.”

De hoc in Paralipomenon legitur:

“Misi ergo tibi virum prudentem et scientissimum, Hyram patrem meum, filium mulieris de filiabus Dan, cujus pater Tyrius fuit (II Par. II).”

Notandum quod in Malachim Hyram dicitur, in Paralipomenon vero Huram. Hyram enim interpretatur sublimis; Huram vero Deus excelsus. Hyram in Malachim dicitur fuisse de Tyro et filius mulieris viduae de tribu Nephtalim patre Tyrio. Sciendum quod de tribu Nephtalim pater ejus fuerit, quo mortuo uxor ejus, quae hic vidua scribitur, eumdem Hyram in Tyrum misisse, docendi gratia dicatur, et a quo dictus in Tyro fuit, pater ejus Tyrius vocatur. Idcirco patre fuisse Tyrio dicitur, cum utique pater ejus de tribu Nephtalim fuerit. Quod vero in Paralipomenon legitur de Hyram regem dixisse:

“Misi tibi virum prudentissimum, et scientissimum Huram patrem meum,”

patrem dignitatis gratia eum vocat, sicut in plerisque locis legitur.

“Filium vero mulieris de filiabus Dan”

eum vocat, quia mater ejus de tribu Dan fuit, de genere Salomith sororis Ooliab, filii Achisamech, cujus filius idem Salomith Aegyptius in eremo lapidatus est. Non enim eadem Salomith sponte eidem Aegyptio conjuncta fuisse suspicatur, sed vim ab eo perpessa est. Idcirco meritis ejus factum fuisse dicitur, ut de filiabus ejus nasceretur talis qui operaretur in domo Domini. Nam et meritis Bale concubinae Jacob factum fuisse quidam autumant, quod mortua Rachel non solum Joseph in loco filii educavit, verum etiam pro fratribus intercessit ejusdem, ut immemor esset injuriae fratrum suorum, et pro hac re Dominus ei tribuit ut de uno filio ejus idem nasceretur Ooliab socius Beseleel, qui aedificaret domum Domini et altari ejus filio, id est Nephtali, nasceretur Huram qui domum Domini in Jerusalem aedificaret. Multum illum commendavit Scriptura dicendo,

“plenum sapientia et intelligentia et doctrina.”

Quod per hominem assequi poterit, hoc ultimum posuit, id est doctrinam, quae autem solius Dei dona sunt prima dixit, scilicet sapientiam et intelligentiam. Sapientia quippe, id est bono ingenio non nisi dono Dei plenus esse quis poterit, maxime autem intelligentia, quae propria sanctorum et prophetarum est facultas, per quam videlicet in arte sua, divinas et mysticas sciebat attendere causas. Porro doctrina ex homine est, quae cum rite procedit, quasi de insito ingenio igniculo lucidam magnamque flammam excitare solet.