CAPUT 15

In his quae circa salutem nostram acta sunt divinis operibus, ita mysticam inesse rationem credimus sicut in Patre qui usque modo operatur, Filium qui et ipse similiter operatur esse confitemur (Joan. V). Et hoc est dignum atque laudabile catholicorum Patrum in venerabilibus litteris studium, ut sicut Pater aeternus sine Filio coaeterno nihil opera tur, ita nihil eorum, quae ad salutem hominum sive in lege, sive in Evangelio corporaliter acta sunt, a spirituali intelligentia vacare patiantur.

“Hoc autem signorum ejus fuit initium,”

et rara quae facta sunt ab eodem Domino, id est a Verbo propter nos incarnato, majorem stuporem hominibus attulerunt: igitur quia Filium confitemur, ut ad Patrem habeamus, cum ipsius adjutorio, sanctorum quoque Patrum praeeunte exemplo, in hoc magno et mirabili opere pulchritudinem speculemur spiritualis intelligentiae.

“Nuptiae, inquit, factae sunt in Cana Galilaeae.”

Hoc magnum et multis prophetarum praeconiis praenuntiatum, atque patriarcharum factis fuerat praefiguratum, quod duae naturae, divina scilicet et humana conventurae essent in uno Christo, essetque ipse

“in sole positurus tabernaculum suum tanquam sponsus procedens de thalamo suo (Psal. XVIII).”

Factumque est in illo virginalis uteri thalamo sponsus sponsae, id est Creator creaturae magna conjunctus est dignatione. Cana vero zelus, Galilaea transmigratio interpretatur. Quod loci nomen multum operatur ad sensum spiritualem, quia videlicet magno zelo ductus est fortissimus spirituum Deus in adulterum diabolum, cum tali modo requirens suam, quam ille corruperat, creaturam, eidem auxit justi judicii poenam, requisitae vero et inventae creaturae indebitam sua gratia reddidit gloriam.

“Nuptiae ergo factae sunt in Cana Galilaeae.”

Festum agit diem universa domus, quae est sancta Ecclesia, non frustra credens se totam illi Deo conjunctam, a quo suam credidit naturam in veritate carnis assumptam.

“Et erat Mater Jesu ibi.”

Mater Jesu adest, ubi istae nuptiae celebrantur: quia profecto vera incarnationis Christi fides non deest omnibus, qui harum nuptiarum filii vel convivae dici et esse merentur, Marcion, Cherynthus, Hebion, aliique haeretici, seorsum conventicula sua facientes, harum nuptiarum filii non fuerunt. Non enim ibi mater Jesu, quia diversis quidem erroribus, sed eodem malignitatis spiritu fidem Incarnationis ejus a suis cordibus et conventibus excluserunt. Illic tantummodo harum coelestium nuptiarum solemnitas celebratur, ubi est mater Jesu, id est ubi est mater Ecclesia, videlicet ubi quotidie nubentibus Christo adolescentulabus, vera Incarnationis ejus fides praedicatur. Illic vocatus adest Jesus et discipuli ejus, sponsus videlicet et amici ejus. Quatuor itaque personae sunt istae, quae in Canticis cantieorum (cap. I, VI) de nuptiali loquuntur amore, scilicet adolescentulae, quarum nuptiae supersunt, vel quae quotidie Christo nubunt; mater Ecclesia, quae illas parturit donec Christus formetur in eis: Christus ipse et discipuli ejus, videlicet sponsus et amici ejus. Quid ergo in his corporalibus nuptiis significatum est, quod ad istas spirituales pertineret? Hoc videlicet, quod partim factum fuerat, partim autem et futurum erat: Nam per id quod vinum deficit, significatum est illud quod factum fuerat, scilicet quod beatitudo vel incorruptio, quae humano generi data fuerat, peccante primo parente, defecerat. Sic enim homo conditus est, ut si vellet, posset non peccare et posset non mori, quandoque perventurus ad hoc quod melius et perfectius est, scilicet non posse peccare et non posse mori. Peccando autem eo decidit ut non posset carere peccato, et non possit non mori. Vinum ergo deficit, quia collatae gratiae beatitudine privata est miserabilis natura hominis. Illud quoque jam factum fuerat, quod signatum est per sex hydrias lapideas aqua impletas. Nam senarius hydriarum numerus perfectus, sanctos Patres universos significat, qui diversis temporibus, id est sex mundi aetatibus divisi, suo quique tempore, aqua sapientiae salutaris impleti sunt (Eccli. XV). Mentes namque illorum veluti hydriae lapideae fuerunt, scilicet fide stabiles, ingenio capaces. Capiebant autem singulae metretas binas vel ternas: quia videlicet cum omnium fuerit una fides, non omnibus eadem vel aequalis data est sapientiae quantitas. Plus enim indicatum est, verbi gratia Moysi quam Abrahae, David quam Moysi (Gen. XII, XV). Quod ex ipsius sacrae Scripturae verbis patenter ostenditur. Quis enim nesciat quia Abraham cum Deo locutus est? Et tamen ad Moysen Dominus dicit:

“Ego sum Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob, et nomen meum Adonai non indicavi eis (Exod. III, VI).”

Ecce plus Moysi quam Abrahae innotuerat, qui illud de se Moyse indicat, quod se Abraham non indicasse narrabat. Psalmista quoque cum dixisset:

“Quomodo dilexi legem tuam Domine, tota die meditatio mea est (Psal. XVIII),”

subsecutus adjunxit:

“Super omnes decentes me intellexi (ibid.);”

et iterum:

“Super senes intellexi (ibid.).”

Qui ergo legem se meditari memorat, et super omnes docentes se et super seniores se intellexisse testatur, quia divinam scientiam plus quam Moyses acceperit, manifestat. Ita impletur Danielis sententia dicentis:

“Quia pertransibunt plurimi, et multiplex erit scientia (Dan. II).”

Igitur non una vel aequalis est hydriarum hujusmodi capacitas. quia divini nominis Trinitatem vel caetera divinitatis mysteria non omnes coaequali perceperunt gratia. Et omnes quidem illa sapientiae salutaris aqua, de plenitudine hujus sumpta est, qui dixit nunc:

“Implete hydrias aqua.”

sed tamen erat aqua pallens et frigida, neque naturam humanam in pristinum vigorem restituere poterat. Illa namque Mosaica lex, illa Dei dona nihil ad perfectum adduxerant, quia peccatorum remissionem, et carnis resurrectionem generi humano conferre non poterant, solamque occidentem legis litteram, non vivificantem spiritum accipiebant (II Cor. III). Per hoc autem, quod aqua in vinum conversa est, significata est illa, quae facta est, imo quae tunc coeperat, per Jesum Christum, gratia et veritas. Nostrae quippe naturae corruptionem divinitatis suae fortitudine induerat (Psal. XCII): nec multa post passione mortis superata (Matth. XXVII), resurrectionis patriam in semetipso, multisque sanctorum secum resurgentium corporibus dedicaturus erat. Quo facto nunc ascenso coelo desuper in subjectas omnes hydrias clarissime rutilat, et in sanctarum Scripturarum aquis, imaginem ac virtutem suam videndam sive degustandam repraesentat. Ita naturae nostrae infirmitate sanata, quicunque baptizati Spiritu sancto jam prima resurrectione reviximus (Luc. XXIV), et in secundam beata spe transpositi sumus, ipso sensu nobis aperiente, spiritualem in eisdem Scripturis rationem intelligimus. Nunc de ipsis aetatibus parumper, quod ad ejusdem Christi nuptias vel sanctae Ecclesiae castitatem pertineat, dicendum est: Ecce in exordium [exordio] primae aetatis dictum est:

“Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro de carne mea. Quamobrem relinquet homo patrem et matrem, et adhaerebit uxori suae, et erunt duo in carne una (Gen. II).”

Hoc manifeste legitimi atque casti, sed tamen carnalis conjugii fidem atque unitatem commendat. Verumtamen, quandiu non nisi juxta carnem intelligebatur, non nisi aqua, quamlibet haustu dulcis, et ad potandum habilis erat.