Rupertus Tuitiensis ab omni errore vindicatur.

Huic theologorum vulgo, a quo Ruperti, ut putantur, errores temere denotatos vidimus, satis sit opposuisse tot adducta celebrium scriptorum et theologorum illustrium, videlicet Honorii Augustodunensis, Trithemii, Reynerii, Joannis Coclaei, Sixti Senensis, Nicolai Sanderi, et aliorum hujusmodi testimonium de intemerata Ruperti fide, de sana ipsius doctrina et de coelesti in sacris Scripturis exponendis intelligentia.

Quis enim istorum vel naevum aliquem in doctissimi Ruperti operibus notat? Imo quis ipsorum sancti illius doctoris scientiam et scripta non commendat; et maxime libros De divinis officiis, ex quibus, ut plurimum, Ruperti errores ejus aemuli tentant educere. Ipsos eximie laudat Albericus hoc uno verbo:

“Ropertus seu Rubertus prior S. Laurentii Leodiensis, qui scripsit librum famosum De officiis divinis per annum et multa alia. Equidem scio nomen istud famosum in malam partem saepe verti; sed et scio in bonam esse vertendum, cum auctor aliquis celebratur.”

Ipse Coclaeus, veritatis catholicae adversus Lutheranos acerrimus propugnator, luci restituit illa Ruperti Opera De divinis officiis, et commentarios in Joannis Evangelium, in quibus Rupertus Lutheranorum errores praedocuisse a censoribus minus aequis fertur; sed et ex istis operibus Coclaeus amplissimis Ruperti fidem et doctrinam laudibus exornat in epistola ad Henricum abbatem Tuit. an. 1526, ut supra produximus. Qui autem credi poterit fortissimus fidei contra impias Lutheri novitates defensor, in summam catholicae fidei ruinam edidisse sub catholici doctoris nomine ea opera quae Lutheri praedicarent errores et defenderent?

Dixeris ergo Coclaeum vel omnino caecutiisse (quod perspicax uterque, fidei scilicet et doctrinae, ipsius oculus dixisse prohibet) vel in Ecclesiam dire saeviisse; dum ista Ruperti opera Lutheri errores praecinentia emisit in publicum. Sincera tanti doctoris fides, et ardens fidei adversus Lutherum zelus, ut hoc de Coclaeo vel cogitemus non sinit. Verius ergo dixeris et aequius judicaveris, nullum istis Ruperti operibus errorem haberi; et nil nisi catholicum a Ruperto scriptum esse, quem sat laudasse putat Coclaeus, dum eum ecclesiasticum dicit.

Istis adjice maximum Friderici Coloniensis archiepiscopi, et Canonis episcopi Ratisponensis in evolvendis Ruperti operibus studium, nulla unquam ullius erroris suspicione suborta; adeo ut non solum Ruperti scriptis toti incumberent, sed et pro scribendis sollicite instarent, ut ex prologis ad librum in Apocalypsim, ad librum De gloria Filii hominis, ad librum De victoria Verbi, et ad librum De processione Spiritus sancti, et ad alios videre est.

Adjice quis, etiam dum viveret, Rupertus diceretur; omni morum et doctrinae sapientia insignem eum vocat, qui ab eo quaerit de laesione virginitatis. Adjice quod Cunoni Ratisponensium antistiti opus De divinis officiis, ubi error, si quis sit, tanquam primitias frugum terrae, quam dedit ei Dominus, cum aliis suis operibus in Exodum, in Joannem, etc., Rupertus obtulerit, ea proferens adversus eloquentes aemulos tanquam sincerae suae fidei testimonium.

Verum et ipse summo pontifici opusculum istud De sacramentis, sive de divinis officiis distinctum libellis duodecim, cum Commentariis in Exodum et in Joannem et aliis operibus dicat,

“ea existimans et existimari cupiens, inquit, tanquam ligna quibus nutriri possit ignis charitatis sive amoris in altari Domini, in corde cujuspiam legentis, sive audientis, et legendo, sive audiendo cupientis proficere in dilectione nominis Domini.”

Libereque scribit in sua ad Romanum pontificem epistola; quod

“semper licuit semper licebit unicuique dicere, salva fide, quod sentit.”

Qua fronte Rupertus ista Romano pontifici effutiisset? Qua fide, ut sua asseruisset, et Romano pontifici dicasset, tanquam divinae charitatis incentiva, illa opera quae Berengarii haeresim novissime a sede apostolica damnatam et profligatam tot libris totque paginis doceret, in Exodum scilicet, in Evangelium Joannis, et De divinis officiis, ex quibus Bellarminus et Vasquez supra positos errores Tuitiensi deputant. Alius a me, et a quovis prudenter catholico, credet piissimum Rupertum omnem frontem exuisse, ut ista proferret: et omnem fidem abjecisse, ut, quam damnatam noverat, Berengarii haeresim renovaret, et Romano pontifici impudentissime sisteret.

Parumne haec, quae plus quam satis sunt ad revincendas recentiorum theologorum adversus Ruperti fidem et doctrinam impugnationes? Frementes aemuli ne quidem in illius opere De divinis officiis, nihil quod mordax eorum carperet invidia circa augustissimum corporis et sanguinis Christi sacramentum intercipere potuerunt; qui tamen id omne quod minus catholice dictum ipsis visum est, palam damnaverunt, Ruperti doctrinam proclamantes haereticam.

Hoc uno sincera Ruperti fides astruitur, et ab imputatis vindicatur erroribus, ut ipsa, quae Ruperti fidem impugnavit, propugnet invidia. Rem magis aperio. Cum Rupertus, eorum qui Deum aeque velle malum culpae, ac bonum virtutis docebant, errorem acerrime confutasset, ipsi instantius Ruperti scripta scrutati sunt, desiderantes reperire aliquid quod jacerent in ipsum pertinens ad contagium cujuslibet haereticae maculae, in vindictam opprobrii quod per ipsum injectum sibi querebantur in illa controversia de voluntate Dei . Tandem se aliquid scrutando invenisse sibi visi sunt, et ad horam hostiliter gaudere coeperunt eo quod dixerit de tenebris creatos esse angelos; quod dicebant manifestam haeresim esse. Quod tamen Rupertus Scripturis sacris prorsus consonum demonstrat. Unus etiam praelatus et praedicator, sed fere nunquam subditus sive auditor, ut Rupertus loquitur, amice, quasi pro studio legendi, praestari sibi a Ruperto expetit aliquid de opusculis ipsius; qui praestitit illi opusculum De divinis officiis. Accepit, abiit, legit quantum et quandiu voluit; et ecce librum proclamat haereticum, flammis exurendum. Undenam putas? An quia transsubstantiationem negavit? An quia Christi corpus ab impiis non manducari docuit? An quia Christum panaceum seu impanatum dixit? An quia panem hypostatice unitum Verbo tradidit? Nullo istorum is liber proclamatur haereticus. Nullo istorum dicitur flammis exurendus. Unum hujusce libri capitulum aemulus iste rudiori popello ingerit, et singulis, quasi ingemiscendo, insusurrat quod in eo Rupertus haereticam dedisset propositionem. Quam? An quod Christi corpus et sanguis, non nisi umbratice et figurative sint in sacramento? An quod Christi corpus et sanguis non reali, sed fidei duntaxat manducatione percipiatur? An quod cum Christi corpore et sanguine simul panis et vinum posita maneant? An quod panis et vinum in sacramento uniantur hypostatice Verbo? Nullam haereticarum hujusmodi propositionum Ruperto ascripsit; sed unam hanc, quod Spiritus sanctus de Maria virgine esset incarnatus. Ex ea sola Ruperti fidem mens invida traducere potuit exclamans

“quod idcirco periret mundus, quia talia scriberentur .”

Hujus autem calumniae quanta esset vel matitia vel inscitia, ex ipsis Ruperti verbis, omnibus sic innotuit, ut iste commentator de aperta mendacii iniquitate convictus cesserit. Utinam et argumento ab ista calumnia ducto, ii qui censent Rupertum Lutheranis praelusisse, in eo maxime opere De divinis officiis, convicti et iniquioris censurae suae pudore suffusi, veriora magisque catholica de Ruperto sentiant; ubi adverterint perstrepentem aemulorum invidiam nihil in Ruperti operibus, ne quidem in illo De divinis officiis libro, adversus eucharistici sacramenti veritatem offendisse in quod irrueret.

Ruperti errores, si qui fuerint, non eos fugerunt qui ut illum caperent in sermone, verba ipsius dolosa statera appendebant. Ruperti nomini parcere non erat mens iis qui in Rupertum ardentes novum confixerant errorem, quo ipsum proclamabant haereticum. De istis ergo contra corporis et sanguinis Christi sacramentum erroribus Rupertum, ut quid in judicium non vocavere, si ullius ex ipsis vel tenuissimam umbram Ruperti scripta, praeferunt? ea haud dubie aetate planiorem sanae fidei intellectum habebant ipsa loca, quae ad sensus haereticos posterioris temporis censura detorsit.

Majori ergo, si non invidia, saltem temeritate recensiores in Ruperti operibus errores arguunt, quos nec mordacior invidia in illis carpere potuit; sed quos sagacior intelligentia novit a Ruperti mente, doctrina et fide prorsus alienos. Quandoquidem vero nostrum Tuitiensem ab errore omni liberum indefinite demonstrasse, minus est ad integram ipsius defensionem; Rupertum a singulis, qui ipsi imputantur, erroribus sigillatim vindicabimus.

Rupertus ab Umbraticorum errore defenditur; Nec usquam eucharistiam esse corporis et sangninis Christi figuram sensisse, aut docuisse; imo hunc errorem impugnasse; et corporis et sanguinis Christi veritatem sub panis et vini speciebus asseruisse et propugnasse demonstratur.

Wiclefus, ut errori suo larvam induceret, mendaciter finxit orthodoxum librorum De divinis officiis auctorem, quem Rupertum astruximus, corporis et sanguinis Christi sub panis et vini speciebus abnegasse praesentiam; nec nisi panem et vinum in Eucharistiae sacramento censuisse: adeo ut ipsum nihil ei aliud sit quam corporis et sanguinis Christi typus et figura.

Impium istud Viclefi mendacium confutare religionis est, ne ad doctores catholicos haeretica sua dogmata transferens, catholico nomine incautis illudat; et primam hanc adversus Ruperti fidem, de pellere calumniam, Christiana justitia jubet; quae ab Ecclesiae unitate et sinu eum divelli non patitur, qui ipsius veritatem propugnavit et sensum.

Unde Ruperti damnatur fides, inde absolvitur; et ex eo quo adversus ipsam corrupta, ex ipso pro ipsa sincera proferuntur testimonia. Ex opere De divinis officiis Rupertum primi istius erroris arguunt; ex ipso catholica Ruperti fides de corporis et sanguinis Christi veritate sub panis et vini speciebus astruitur.

In libri primi sexto capite, Christus suis portatus in manibus Testamentum scripsisse dicitur:

“Vespere, inquit, Dominus panem et vinum assumens, et veritatem sui corporis et sanguinis repraesentans, suis portatus in manibus Testamentum scribit suis haeredibus humilitatem scilicet et charitatem.”

Et capite decimo septimo, de ministerio altaris agens, et veritatem a signa distinguens, ait:

“Quod in Veteri Testamento promissum, praesignatum et a longe salutatum, in Novo autem datum, revelatum, et palam est factum; hic praesentialiter exhibetur, non in umbra, sed in veritate, non in figura, sed in re. Hic illud agitur, in quo noster David insanire videbatur regi Achis, quando tympanizabat pendens in cruce, et impingebat ad ostia civitatis, id est ad conclusa corda non credentis sibi; quando ferebatur in manibus suis, tenens panem et vinum, et dicens: HOC EST CORPUS MEUM, HIC EST SANGUIS MEUS, Novum Testamentum,”

etc.

Id fusius prosequitur in libri quinti capite decimo nono De divinis officiis, ubi illud psalmi tricesimi tertii, Venite, filii, audite me, timorem Domini docebo vos, ea expositione illustrat.

“Sumptum est hoc de psalmo tricesimo tertio, cui titulus inscribitur, Psalmus David, cum commutavit vultum suum coram Abimelech, et ferebatur in manibus suis, et dimisit eum, et abiit. Est autem celeberrimum in Scripturis sacris, et jam a nobis dictum, David, id est manu fortem et desiderabilem, qui fugiens persecutionem Saul venit ad Achis, qui hic appellatur Abimelech, et coram illo immutavit vultum suum et ferebatur in manibus suis, significasse Dominum Jesum qui coram Abimelech, quod interpretatur patris mei regnum, scilicet coram Judaeis, immutavit vultum suum, id est sacrificandi ritum, quando immolato jam Paschae veteris agno, sumens panem et vinum ferebatur in manibus suis, dicens: HOC EST CORPUS MEUM, HIC EST SANGUIS MEUS. Hoc autem hac remissionis et gratiae die (feria quinta in Coena Domini qua poenitentes Ecclesiae reconciliantur) factum est. Cum ergo tantus Pontifex Deo Patri assistit, tenens panem et vinum, et invitat omnes ad CORPORIS et SANGUINIS sui convivium,”

etc.

Quandonam autem Christus in suis manibus ferebatur, nisi quando panem et vinum assumens, ea in verum corpus suum, et suum sanguinem transtulit, panem carnem propriam effecit, et vinum verum sanguinem, ista elementa transmutans virtute verbi quo dixit: HOC EST CORPUS MEUM, HIC EST SANGUIS MEUS, ut ipse Rupertus exprimit pluribus in locis infra proferendis?

Quandonam Christus suis portatur in manibus, nisi, ut Augustinus eadem mente qua Rupertus, eadem psalmi tricesimi tertii verba explicat, quando commendans ipsum corpus suum ait: HOC EST CORPUS MEUM?

“Ferebat enim illud corpus in manibus suis . Et ferebatur in manibus suis; quomodo ferebatur in manibus suis? Quia cum commendaret ipsum corpus suum et sanguinem suum, accepit in manus suas, quod norunt fideles, et ipse se portabat quodam modo cum diceret: HOC EST CORPUS MEUM .”

Quid ergo? Veritatem corporis et sanguinis Christi in sacramento negat, qui corporis et sanguinis illius rem seu veritatem ab prioris Testamenti figuris et umbris separat? Verum Christi corpus et sanguinem a sacramento dividit, qui verum corpus et sanguinem Christi, ut fideles norunt, cum Augustino adorat in Christi manibus: qui seipsum suis manibus terens, non figuram, non umbram, sed sui corporis et sanguinis veritatem ferebat, et discipulis exhibebat, dicens: HOC EST CORPUS MEUM.

Unum istud ex hujusmodi opere testimonium si fidei faciendae non sufficiat, quod probatae tamen est fidei; alterum ex libro secundo, capite secundo profertur, in quo Missae offerendam, seu, ut vocant, offertorium explicans, expressis verbis profitetur quod

“panis et vinum in VERUM CORPUS et SANGUINEM Domini transferuntur.”

Sed et eos infidelitatis damnat, qui in isto sacrificio praeter panem et vinum nihil amplius intuentes, cum dicitur eis corpus et sanguis Domini est, murmurant, dicentes:

“Quomodo est?”

Quod ipsorum murmur comprimit, eos edocendo quod

“si sacerdos Verbi flumen super panem et vinum effuderit, Verbum Dei statim de S. altari panem et vinum in CORPUS et SANGUINEM suum transferenda suscepit.”

Quod unum et idem corpus de Maria Virgine et de altari sumitur. Denique

“quod unum corpus est, et quod de Maria genitum in cruce pependit, et quod in S. altari oblatum quotidie nobis ipsam innovat passionem Domini.”

Haec sane sensus evidentioris sunt, quae dubiae alicui interpretationi subjaceant. Haec probationis fidei, quae erroris Umbraticorum vel umbram patiantur.

Non minus probata, nec minus expressa sunt, quae in quinto ejusdem libri capite leguntur.

“Feria quinta, inquit, jam agone propinquo, Testamentum suum scribit haeredibus suis, consignans eis thesaurum corporis et sanguinis sui. Vere vivo flumine Verbi divini, super panem et vinum confluente, tam veram divinitatem, veramque humanitatem Christi in coelo sedentis et regnantis excipimus, quam veram substantiam ignis a sole supposita crystalli sphaera exigua, fere quotidie mutare possumus.”

Haec Rupertus. At non corporis thesaurum Christus nobis consignat, sed illudit qui solam corporis figuram et umbram tradit. Quod absit a Veritate, quae, cum nusquam mentiri aut illudere possit, corporis thesaurum dum nobis consignare se dicit, rem ipsam corporis, qua ditemur, non umbram qua illudamur, suae consignasse Ecclesiae credenda est. Si tam vere Christi humanitatem, quae in coelo est, in sacramento excipimus quam vere ignis substantiam crystallo, in ipsius Ruperti sententia, quid dubii est Rupertum sensisse et docuisse veram Christi humanitatem, eamque ipsam quae in coelo sedet et regnat, re ipsa esse in sacramento?

His adjice libri II capitis decimi sexti verba, quibus Rupertus ritum fractionis hostiae, quae fit a sacerdote dicente: Pax Domini sit semper vobiscum, ea explicatione dilucidat:

“Interim tenens sacerdos corpus Domini, quia cognitus est in fractione panis, tripartita fractura suam sanctae Trinitati assignat hostiam; particulamque unam, quae personam innuat Filii, sacro sanguine demissam immergit.”

Quis ad haec omnem de Ruperti fide suspicionem, si quam ex falso rumore conceperat, ultro non deposuerit? Corpus Domini teneri sacerdotis manibus hostiae particulam sacro sanguine tingi et immergi quis audiens, non corpus sed umbram, non sanguinem sed figuram in sacramento demonstrari judicet? sibi ipse igitur et aliis imponit, qui figurae errorem Ruperto imponit.

Si tamen nec istis hujusce calumniae injuria cesserit, audiatur ipse Rupertus hocce figurativae praesentiae corporis et sanguinis Domini in sacramento commentum impugnans, et solius signi rationem evertens ex ipsius Domini Verbis. In capite vicesimo secundo ejusdem secundi libri haec habet:

“In eo quod consecratur, nec ipsum individuum corpus Domini significat: Dominus enim non hoc significat: sed, HOC EST CORPUS MEUM, inquit.”

Quid haec cum Wiclefo, Calvino et caeteris in sacramento solam corporis Christi figuram docentibus? Quid his adversus impium istud dogma, pro corporis et sanguinis Christi veritate in sacramento validius et expressius? Quid SS. Patribus, Cyrillo Hierosolymitano et aliis, ex hisce Christi verbis hanc veritatem nos edocentibus, magis consentaneum? Quid ergo cum illis signum et figuram magis destruit, et corporis et sanguinis Christi veritatem in sacramento magis astruit, ne mendacio, calumniae, vel errori natus, qui ista perlegens, hujusce De divinis officiis operis auctorem corporis et sanguinis Domini veritatem in eucharistiae sacramento non solum non asseruisse, sed negasse dixerit aut senserit.

Alia superaddere superfluum ducerem, nisi alia me regula doceret quod abundantia juris non vitiat. Evolventi itaque librum sextum De divinis officiis, in capite vicesimo tertio, De Parasceve, ista occurrunt:

“Salutata cruce duo presbyteri deferunt ad altare corpus Dominicum; elevato calice cum corpore Domini, dicitur: Per omnia saecula,”

etc. Quem ritum mystice sic interpretatur:

“Nunc illud dicendum est duos presbyteros, qui corpus Domini ad altare deferunt, significare Joseph,”

etc. Nos autem cum silentio communicavimus,

“sed sanguis ille quem sumimus, ad Deum de ore nostro clamat,”

etc. Tandemque in capite decimo sexto ultimi libri dicit quod

“per cibum corporis et potum sanguinis sui, Christus procurat vitam et incolumitatem animabus spiritualium filiorum.”

Siccine Wiclefus, siccine Calvinus et alii Umbratici usquam de Christi corpore et sanguine in sacramento locuti sunt? Siccine loquitur, qui corporis et sanguinis Christi veritatem in altari negat, et nonnisi corporis et sanguinis umbram agnoscit?

Qui scribit corpus Dominicum ad altare deferri; qui elevari calicem cum corpore Domini observat; qui sanguinem illum, quem in altari sumimus, ad Deum de ore nostro clamare nos admonet, alludens ad illud de sanguine Abel: Sanguis fratris tui clamat ad me terra; qui porro per cibum corporis et potum sanguinis Christi veritatem in altaris sacramento sensit et asseruit? Quibus pressioribus verbis Sancti Patres hujusce sacramenti veritatem nobis tradiderunt? Calumniatorem ergo pudeat calumniae suae; nec sanam operis istius De divinis officiis doctrinam, auctorisque illius catholicam fidem amplius proscindat.

Ex isto quidem De divinis officiis opere, de quo maxime adversus Ruperti fidem expostulant Ruperti censores, corporis et sanguinis Christi veritatem altari sacramento demonstrasse, catholicamque proinde Ruperti fidem propugnasse satis est. Quandoquidem vero non desunt qui duodecim De divinis officiis libros alteri ascribant, ut supra indicavimus; ne ipsis alterum a Ruperto ab errore Umbraticorum vindicasse videar, ex iis etiam operibus quae, nullo refragante, Ruperti censentur, corporis et sanguinis Christi veritatem ab eo constanter assertam et fortiter propugnatam ostendo.