CAPUT 6

“Et nemo poterat dicere canticum, nisi illa centum quadraginta quatuor millia, qui empti sunt de terra.”

Quare nemo alius dicere poterat? Quia videlicet non voluntate humana aliquando allatum est ejusmodi canticum, sed Spiritu sancto inspirati cecinerunt cantores, id est auctores Scripturarum. Et pro quo merito suo illi canticum illud dicere potuerunt? Ait:

“Hi sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati, virgines enim sunt.”

Quomodo vel quibus cum mulieribus non sunt coinquinati? Nimirum cum mulieribus alienigenis, super quibus praeceperat Dominus filiis Israel, dicens:

“Non ingrediemini ad eas, neque de illis ingredientur ad vestras. Certissime enim avertent corda vestra, ut sequamini deos earum (III Reg. XI; Deut. VII).”

Nonne causa magna est, et merito canticum Agni de ore tollitur eorum, quicunque ejusmodi mulieribus coinquinati sunt? Denique cum coinquinatione carnis simul animae quoque propter amorem mulierum, cum daemoniis fornicatae sunt (Num. XXV). Primum propter illas

“initiati sunt Beelphegor (Psal. CV),”

sicut scriptum est,

“usque in praesentem diem macula hujus sceleris in illis permanet (Josue. XXII).”

Deinde multiplicatae sunt cum ejusmodi mulieribus coinquinationes, et earum omnium palmam tenet impiissima Jezabel (III Reg. XVI). Et quis ejusmodi ignem alligavit in sinu suo, et vestimenta ejus non sunt combusta? (Prov. VI.) Salomon quoque sapientissimus, quia talibus ardentissimo amore copulatus est, incombustus non evasit (III Reg. XI). Depravatum est enim cor ejus ab illis, cum jam esset senex, et abiit et servivit diis et deabus earum. Dicat ergo pro maxima laude:

“Hi sunt qui cum mulieribus non sunt coinquinati, virgines enim permanserunt,”

quia soli illi Deo vero virginem castam se exhibere, et corruptores gentium non deos, sed daemones effugere potuerunt, qui sese a mulieribus illorum incoinquinatos custodierunt (II Cor. XI). Tales utique virgines canticum bonum sibi thesaurizaverunt, dum adhaerentes unico viro suo, uni Deo suo, verbum bonum de pectore ejus mente conceperunt, ore protulerunt, calamo quoque quidam ex eis, ut legeremus nos, conscripserunt.

“Hi, inquit, empti sunt de terra.”

Item:

“Hi sequuntur Agnum quocunque ierit.”

Et rursum:

“Hi empti sunt ex hominibus primitiae Deo et Agno.”

Quatuor enuntiationes istae splendidae vigilantibus et apertis oculis in ordine suo conspiciendae sunt, quia nimirum gratiae simul et meriti, nec non et praemii castissima praeconia sunt. Denique quod valde notandum est, prima et quarta gratiam praedicat, secunda meritum, tertia praemium commendat; siquidem prima est, quod

“empti sunt de terra;”

quarta,

“hi empti sunt ex hominibus primitiae Deo et Agno,”

quae ambae idem praedicant, scilicet Redemptoris gratiam. Quisnam ignoret, eosdem sanctos irae fuisse filios et per gratiam esse redemptos? Unus ex illa gente, sanctus et magnus Paulus ait:

“Eramus enim et nos natura filii irae, sicut et caeteri (Ephes. II).”

Praemisso ergo praeconio, tunc demum enuntiatur meritum.

“Hi sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati, virgines enim sunt.”

Et recte; dicit enim et dicere debet quisque eorum:

“Laboravi et sollicitus fui non coinquinari, non autem ego, sed gratia Dei mecum (I Cor. XV).”

Subditur statim, et praemium dicendo:

“Hi sequuntur Agnum quocunque ierit.,”

Agnum sequuntur, videlicet emptorem, sive Redemptorem, cujus sunt sanguine redempti. Hinc Petrus apostolus ait:

“Redempti estis de vana vestra conversatione paternae traditionis, pretioso sanguine, quasi Agni incontaminati et immaculati Christi (I Petr. I).”

Repetitio, hi empti sunt ex hominibus, magnae intentionis est indicium, ut non obliviscamur eos gratia Redemptoris esse id quod sunt (I Cor. XV). Nam de terra et ex hominibus idem est, tanquam si diceret, ex massa terrena generis humani, quae universa in primo parente sub peccato se vendidit. Notandum praeterea, quia cum dixisset:

“Hi sequuntur Agnum,”

addidit:

“quocunque ierit.”

Nunquid enim Agnus necessario, pro negotiis regni sui disponendis, de loco ad locum vadit, aliosque in comitatum assumens, sese absentat aliis? Sed nimirum remota variatione hujusmodi, duobus modis

“sequuntur Agnum quocunque ierit,”

videlicet investigatione judiciorum ejus, quae in sacris continentur Scripturis, de qualibus sanctorum iste unus dicit:

“In labiis meis pronuntiavi omnia judicia oris tui (Psal. CXVIII),”

et imitatione exemplorum ejus, de quibus item unus illorum dicit:

“Vias tuas custodivi, et a praeceptis ejus non discessi (Job XXIII).”

Sequuntur ergo Agnum quocunque ierit, dum judicia ejus et per spiritum intelligunt, et per charitatem laudant, et justificant eum in eisdem omnibus judiciis ejus, et dum exemplum charitatis ejus imitantur usque ad mortem, quemadmodum Joannes dicit:

“Quia illo pro nobis animam suam posuit, et nos debemus pro fratribus animas ponere (I Joan. III).”

Item et hoc non praetereundum, quia cum dixisset:

“Hi empti sunt ex hominibus,”

addidit

“primitiae Deo et Agno.”

Nam et per hoc liquet priores sanctos intelligi, de qualibus sancta et mystica lex dicit:

“Si obtuleris munus primitiarum frugum tuarum Domino, de spicis adhuc virentibus, torres eas igni, et confringes eas in morem farris, et sic offeres primitias tuas Domino, fundens supra oleum et thus imponens (Levit. II).”

Spicae namque adhuc virentes fuerunt priores saeculi sancti homines, de quibus tunc offerimus munus Domino, quando bene vivere proponimus eorum exemplo. Verum in corum actibus nonnulla inveniuntur tunc concessa, quae nunc maturiore saeculo Evangelii falce resecantur, sic postmodum ad sedentem super nubem Filium hominis dicitur:

“Mitte falcem tuam acutam, quia venit hora ut metatur, quoniam aruit messis terrae (Apoc. XIV).”

Torres ergo eas igni, id est per sanctum discretionis Spiritum statum, discernens utriusque temporis, ea quae imitanda non esse in Evangelio didicisti, non quidem reprehendens, sed nec imitaberis, et sic offeres cum impositione olei ei thuris, id est, bona illorum imitaberis, cum charitate ad honorem Dei. Igitur

“hi empti sunt ex hominibus primitiae Deo et Agno,”

quod idem est ac si diceret: Istos redemit de massa generis humani, Agnus Dei Christus, testimonio fidei probatos, inventos ille priori et recenti adhuc saeculo. De quo testimonio fidei adhuc subditur:

“Et in ore ipsorum non est inventum mendacium.”

Fideles enim fuerunt, mendacium non coluerunt, sed unum vivum, et verum Deum. De qualibus cum nullum superesse putaret Elias. nisi se solum, diceretque:

“Domine, prophetas tuos occiderunt, et altaria tua suffoderunt, et relictus sum ego solus, et quaerunt animam meam (III Reg. XIX);”

reliqui, ait Dominus, septem millia virorum, qui non curvaverunt genua ante Baaf (ibid.). Itaque quia cum mulieribus supradictis, non sunt coinquinati, et mendacium deorum illarum non sunt locuti:

“Sine macula, inquit, sunt ante thronum Dei: Et vidi alterum angelum volantem per medium coelum [coeli], habentem Evangelium aeternum, ut evangelizaret sedentibus super terram, et super omnem gentem, et tribum et linguam, et populum, dicens magna voce: Timete Dominum et date illi honorem, quia venit hora judicii ejus, et adorate eum, qui fecit coelum et terram, et mare, et omnia quae in eis sunt, et fontes aquarum. Et alius angelus secutus est, dicens: Cecidit, cecidit Babylon illa magna, quae a vino irae fornicationis suae potavit omnes gentes; et angelus tertius secutus est illos, dicens voce magna: Si quis adoraverit bestiam et imaginem ejus, et acceperit characterem in fronte sua, aut in manu sua, et hic bibet de vino irae Dei, qui mistus est mero in calice irae ipsius, et cruciabitur igne et sulphure in conspectu angelorum sanctorum et ante conspectum Agni; et fumus tormentorum eorum ascendet in saecula saeculorum; nec habent requiem die ac nocte qui adoraverint bestiam et imaginem ejus, et si quis acceperit characterem nominis ejus. Hic patientia sanctorum est, qui custodiunt mandata Dei, et fidem Jesu. Et audivi vocem de coelo dicentem mihi: Scribe: Beati mortui, qui in Domino moriuntur! Amodo jam dicit Spiritus, ut requiescant a laboribus suis: opera enim illorum sequuntur illos.”

Post canticum unius montis Sion, quatuor isti non stant in uno quolibet monte vel loco, sed volant per medium coelum, et voce magna et voce publica toti mundo praedicant. Quartus ipse est Joannes, qui de semetipso humilius sentiens, non dixit: Quartus secutus est tres alios volantes per medium coelum, sed:

“Audivi, inquit, vocem de coelo dicentem mihi: Scribe; Beati mortui, qui in Domino moriuntur!”

Siquidem quemadmodum dixerat,

“vidi angelum volantem per medium coelum, ut evangelizaret, dicens: Timete Dominum,”

et alius secutus est eum, dicens:

“Cecidet, cecidit Babylon;”

et tertius secutus est eos, dicens:

“Si quis adoraverit bestiam,”

et caetera, sic poterat dicere: Et quartus ego secuturus eram eos, dicens:

“Beati mortui, qui in Domino moriuntur.”

Sed recte sic maluit loqui, ut et de seipso humilius nuntiaret, et rem aliquantulum exprimeret. Nunc enim per istos evangelizantes, sive Evangelium aeternum habentes, quorum quarto in loco seipsum ponit, quatuor evangelistas datur intelligi, quorum ipse est quartus, quia novissimus Evangelium scripsit. Interea meminisse oportet quia supra diximus, septem spirituum, qui in conspectu throni Dei sunt, ordinem respicientes, sub imaginibus praesentis hujus visionis propria spiritus scientiae opera sive dona praedicari. Quidquid autem hujus gratiae datum fuerat ante adventum Christi, quidquid erat coelestis scientiae in lege et prophetis, in uno tantum monte Sion, in uno tantum celebrabatur templo, quod erat in Hierosolymis, ibi enim tantummodo erant sancta illius populi. At ubi Christus venit, continuo per publicum orbis terrarum Evangelium ejus sonuit, sociatis sibi lege et prophetis, et tunc scientia Dei multiplicata est, completo quod Daniel praedixerat, quia pertransibunt plurimi, et multiplex erit scientia (Daniel. XII). Recte igitur secundum has visiones, prius quidem canticum in montem tantum Sion auditum est, isti autem quatuor angeli per medium coelum volant evangelzantes, quia videlicet lex et prophetae prius in augusto gentis unius loco sonabant, nunc autem apostolis praedicantibus Christi Evangelium, cum testimonio legis et prophetarum, totus mundus audivit, quia

“in omnem terram exivit sonus eorum et in finibus orbis terrae verba eorum (Psal. XVIII).”

Porro quod Evangelii praedicatores, sive sancti quique sacerdotes recte angeli dicantur, fere nulli dubium est, cum scriptum sit:

“Labia sacerdotis custodiunt scientiam, et legem requirunt ex ore ejus, quia angelus Domini exercituum est (Malach. II).”

Ipse Agnus, ex cujus ore sine dubio requiritur, et requirenda est universa lex, Angelus magni consilii dictus est. Angelus quippe non naturae, sed officii nomen est, et est Graecum vocabulum, quod Latine dicimus nuntium. Bene ergo cum supra dixerit:

“Et vidi, et ecce Agnus stabat supra montem Sion,”

nunc dicit:

“Et vidi alterum angelum volantem per medium coelum.”

Nunc singula dicta scrutemur, simulque perpendamus, utrum singuli secundum facies suas loquantur. Notae quippe sunt facies eorum, et ordo quo in hac eadem Apocalypsi superias designatae sunt. Nam animal primum simile est leoni, et secundum animal simile vitulo, et tertium animal habens faciem quasi hominis, et quartum animal simile aquilae volanti. De diversitate ordinis hujus ab eo qui in Ezechiele scriptus est, suo loco aliqua diximus (Ezech I). Sane quod nunc de primo dicit,

“volantem per medium coelum, habentem Evangelium aeternum, ut evangelizaret sedentibus super terram, et supra omnem gentem, et tribum, et linguam, et populum;”

idem et de alio qui secutus est eum, et de tertio qui secutus est eos, de quarto qui personam suam exprimit, pariter subintelligendum est. Primo quod ait,

“volantem per medium coelum,”

dictioni suprascriptae fere oppositum est, qua dixit stetisse cum Agno supra montem Sion,

“centum quadraginta quatuor cantantes quasi canticum novum.”

Illi cantantes stabant supra unum montem Sion, isti autem et caeteri sequentes volabant per medium coelum. Quod est dicere: Antequam in semetipso pateretur Agnus Dei, cum adhuc sacrificaretur in figura ejus agnus irrationalis, tantum in Sion, sive in Judaea erat notitia vel scientia Dei, ubi autem ille passus est, continuo illa scientia ad omnes gentes convolavit, illo volatu, de quo propheta, cum dixisset:

“Venite, ascendamus ad montem Domini, et ad domum Dei Jacob et docebit nos vias suas, et ambulabimus in semitis ejus,”

subjunxit atque ait:

“Quia de Sion exibit lex, et verbum Domini de Jerusalem (Isa. II).”

Volabat ergo, id est, exibat de una gente ad omnem mundum, et hoc per medium coelum, id est, in auditu omnium, non in una tantum lingua ut prius, coangustatum habens Dei verbum, sed omnibus linguis dilatatum, maxime autem Graeca et Latina, quibus aeque ut Hebraica lingua scripsit Pilatus super caput ejusdem Agni in cruce hunc titulum:

“Jesus Nazarenus rex Judaeorum (Joan. XIX).”

Sed et libertatem evangelizantium designat hic volatus per medium coelum. Neque enim quidquam eorum, quae evangelizant in angulo gestum, aut erubescendum est; hinc ipse Dominus ait:

“Quod dico vobis in tenebris, dicite in lumine, et quod in aure auditis, praedicate super tecta (Matth. X).”

Hinc Paulus ait:

“Graecis ac Barbaris, sapientibus et insipientibus debitor sum, ita quod in me promptum est, et vobis qui Romae estis evangelizare. Non enim erubesco Evangelium. Virtus enim Dei est in salutem omni credenti, Judaeo primum et Graeco. Justitia enim Dei in eo revelatur ex fide in fidem, sicut scriptum est (Habac. II): Justus autem ex fide vivit. Revelatur enim ira Dei in coelo super omnem impietatem et injustitiam hominum, eorum qui veritatem Dei in injustitia detinent (Rom. I).”

Volantem igitur per medium coelum, id est cor habentem sursum cum despectu terrenorum incedentem per publicum, non erubescentem ministerium suum, eo quod nihil gerat aut doceat inhonestum aut infirmum. Nam hoc est quod sequitur:

“Habentem Evangelium aeternum.”

Virtus enim Dei est, veritas Dei est, quae transire aut veterascere non potest.

“Nam coelum, inquit, et terra transibunt, verba autem mea non transibunt (Matth. XXIV; Luc. XXI).”

Quod vel ad quid volabat?