CAPUT 20

CAP. XIX.

“Post haec audivi quasi vocem magnam tubarum multarum in coelo dicentium: Alleluia; laus et gloria, et virtus Deo nostro, quia vera et justa judicia ejus sunt, quia judicavit de meretrice magna, quae corrupit terram in prostitutione sua, et vindicavit sanguinem servorum suorum de manibus ejus. Et iterum dixerunt alleluia. Et fumus ejus ascendit in saecula saeculorum. Et ceciderunt seniores viginti quatuor et quatuor animalia, et adoraverunt Deum sedentem super thronum, dicentes: Amen, alleluia. Et vox de throno exivit, dicens: Laudem dicite Deo nostro, omnes servi ejus, et qui timetis eum, pusilli et magni. Et audivi quasi vocem tubae magnae, et sicut vocem aquarum multarum, et sicut vocem tonitruorum magnorum dicentium alleluia.”

Hic est auditus consolationis, hoc est carmen in supradicto libro scriptum, carmen exsultationis, carmen vestrum, o peregrini cives coelestis patriae, qui in hoc mundo peregrinamini et lamentamini. Quando flebunt et lugebunt reges illi, mercatores illi, gubernatores et nautae illi, videntes perire vanitates et insanias falsas, in quibus sunt confisi, et dicent vae, vae, tunc vos alleluia cantabitis. Alleluia, namque verbum Hebraicum interpretatur, laudate Dominum; et hoc nomine plerique psalmi titulati sunt, quorum in uno taliter praescriptum est: Alleluia, reversio Aggaei et Zachariae. Aggaeus et Zacharias prophetae captivationem filiorum Israel factam a Nabuchodonosor solvi praedixerunt, et templi destructionem, et ipsi quoque reversioni illorum in Jerusalem, et reaedificationi templi interfuerunt, in similitudinem videlicet electorum omnium de peregrinatione hac, ubi mala intulit illis damnata illa meretrix Babylon, ad aeternam et coelestem civitatem suam Jerusalem, redeuntium.

“Audivi ergo, inquit, post haec quasi vocem tubarum multarum in coelo dicentium alleluia.”

Notanda mirabilis oppositio, quia illi ejulantes tertio dicunt vae, vae, civitas illa, isti econtra laetantes tertio dicunt alleluia. Primo

“namque audivi, inquit, quasi vocem magnam dicentium alleluia,”

secundo et iterum ait:

“Dixerunt alleluia,”

secundo et iterum ait:

“Dixerunt alleluia,”

tertio:

“Et adoraverunt Deum sedentem super thronum dicentes: Amen, alleluia.”

Nec isto contentus iterum repetivit quod dixerat:

“Et audivi quasi vocem tubae magnae, et sicut vocem aquarum multarum, et sicut vocem tonitruorum multorum, dicentium alleluia.”

Quater ergo dictum est alleluia. Et si placet interpretationem vel sensum vocis hujus aequipollenter accipere, sicut illic sexies vae, ita et hic alleluia sexies dictum est. Nam, postquam primo dictum est

“alleluia,”

subjunctum est:

“Laus et gloria, et virtus Deo nostro est;”

item postquam dictum est,

“et adoraverunt Deum sedentem super thronum, dicentes: Amen, alleluia,”

subjunctum est:

“Et vox de throno exivit, dicens: Laudem dicite Deo nostro, omnes servi ejus.”

Igitur sicut illic sexies vae, ita hic sexies audis alleluia, sive laudem Deo, quia et illi quorum est vae, per sex mundi aetates in illis fornicationibus, alii aliis succedentes, vae illud sibi thesaurizaverunt; et isti quorum est alleluia, itidem per sex mundi aetates, alii aliis succedentes semetipsos ad laudem et gloriam Dei in sanctis virtutibus exercuerunt. Cantant ergo et laudant, et speciosa est laus in ore ipsorum. Et quid cantantes laudant, quid laudantes cantant? Judicium et misericordiam, in quibus tota pendet materia cantionis et laudis divinae, Psalmista dicente:

“Misericordiam et judicium cantabo tibi, Domine (Psal. C).”

Et quidem antequam fiat judicium, prius est misericordiam, et deinde judicium cantare; postquam autem factum fuerit judicium, prius erit veritatem judicii laudare, deinde misericordias in aeternum cantare. Nunc enim misericordia prius aufertur, et deinde misericordiae contemptoribus judicium rependitur, tunc autem prius et semel judicium actu celebratur, et deinde misericordia, sicut jam dictum est, in aeternum cantatur. Prius itaque judicium laudant cum dicunt:

“Quia vera et justa judicia ejus sunt, quia judicavit de meretrice magna, quae corrupit terram in prostitutione sua, et vindicavit sanguinem servorum suorum de manibus ejus.”

Duabus ex causis pro quibus meretricem superius damnatam esse diximus, veritatem judicii laudant, quarum altera est, quia terram in prostitutione sua corrupit; altera quia sanguinem sanctorum fudit. Deinde misericordiam dulcissimo concentu laudant cum dicunt:

“Quoniam regnavit Dominus Deus noster omnipotens gaudeamus et exsultemus, et demus gloriam ei, quoniam venerunt nuptiae Agni, et uxor ejus praeparavit se, et datum est illi ut cooperiat se byssino splendente candido.”

Inde laus et gloria, inde gaudium et exsultatio, inde toties alleluia; quia dum judicatur mulier illa meretrix et prostituta illa, celebrant nuptias suas Agnus et uxor ejus, mulier alia, mulier beata. Dicunt ergo alleluia succinendo, quoniam regnavit Dominus Deus noster omnipotens. Quis Dominus, aut quis Deus? Agnus ipse cum quo pugnaverunt fornicatores illi reges, et vicit illos;

“quoniam, inquit, Dominus dominorum est, et Rex regum.”

Inde gaudeamus et exsultemus, quia vicit et regnavit, et demus gloriam ei nos

“electi, et vocati, et fideles,”

qui cum illo sumus et cum illo vicimus. Nos victores, sive victoriae ejus participes, in eo demus gloriam ei, ut non nobis quod vicimus, sed illi totum attribuamus soli triumphatori, soli omnipotenti. Nec vero solummodo quia vicit et regnavit, sed quia venerunt nuptiae ejus, et uxor ejus praeparavit se, quam pater illi destinavit, dicens in David in cantico Epithalamii:

“Sedes tua, Deus, in saeculum saeculi, virga directionis virga regni tui. Astitit regina a dextris tuis (Psal. XLIV).”

In quo praeparavit se?

“In vestitu deaurato, in fimbriis aureis circumamicta varietatibus (ibid.),”

quarum omnium primum byssinum est splendens et candidum.

“Byssinum enim, inquit, justificationes sunt sanctorum.”

Porro justificatio prima sive justificationis principium fides est (Gen. XV), quae sicut Abrahae reputata est ad justitiam (Rom. IV), ita et

“nobis credentibus, inquit Apostolus, reputabitur ad justitiam (Ephes. II).”

Hoc illi, videlicet uxori ejus datum est, quia procul dubio fides donum Dei est. Huic byssino splendenti et candido inimicum erat illud damnatae meretricis coccinum, non datum, sed raptum; non splendens sed horridum: non candidum, sed sanguinem. Vox ista canentium, vox erat sicut aquarum multarum et sicut tonitruorum magnorum, imo, et sicut tubarum multarum, quia vox erit et concentus populorum multorum, magno tonitru cordium, id est magna devotione intonantium, multorumque millium sanctorum quasi tubicinando non bellum, sed pacem et charitatem sanctae Trinitati semper occurrentem, semper occursuram in suis cordibus excitantium.

“Et dixit mihi: Scribe: Beati qui ad coenam nuptiarum Agni sunt vocati.”

Hoc apud omnem fidelem animam ita constans et certum est, ut illi magis vacet suspirare quam de veritate sententiae disputare. Verum namque est, et hoc verum jam scitur velut antiquum, et sciendum est semper quasi novum.

“Scribe ergo, inquit, quia beati sunt vocati ad illam coenam,”

non qualiscunque calendae aut festivitatis, sed nuptiarum Agni. Ibi namque tota coena est amor, ubi uxor viro, id est, anima conjungitur Deo, non ad horam, sed aeternaliter; quia haec nuptialis, hic amor conjugalis vita aeterna est. Hinc est illud in psalmo:

“Inebriabuntur ab ubertate domus tuae, et torrente voluptatis tuae potabis eos (Psal. XXXV).”

“Et dixit mihi: Haec verba Dei vera sunt.”

Qui haec dicit, angelus unus est de septem angelis qui habebant septem phialas, qui locutus est supra cum eo dicens:

“Veni, ostendam tibi damnationem meretricis magnae quae sedet super aquas multas (Apoc. XVII),”

etc. Plus ostendit quam promiserat, quippe qui non solummodo damnationem meretricis, verum etiam glorificationem beatae mulieris, uxoris Agni, et auditum carminis coelestis, quod est alleluia, ostendit et audire fecit.

“Et haec, inquit, verba Dei vera sunt;”

ut videlicet omnia haec sic accipiamus, non ut verba cujusvis hominis aut etiam angeli, sed ut vere verba Dei, et vera atque rationabilia esse arbitremur, etiam si minus intelligere aut exponere queamus. Porro Joannes quam gratanter acceperit, quanti aestimaverit demonstrationes ejusmodi, claret ex eo quod dicit:

“Et cecidi ante pedes ejus ut adorarem eum.”

Statimque sequitur:

“Et dixit mihi: Vide ne feceris. Conservus tuus sum et fratrum tuorum, habentium testimonium Jesu: Deum adora. Testimonium enim Jesu est spiritus prophetiae.”

Ergo Joannes hic, qui nescire non poterat, Deum unum et solum ab homine debere adorari, paulisper pro excessu mentis in quo erat, minus clare hoc ipsum attendit. Verumtamen non longe a suo sensu aberravit. Nam ante illum nonnullos veterum sanctorum procidisse legimus angelos et non esse prohibitos (Gen. XII). Cur ergo hunc angelus iste tam vehementer prohibuit dicendo:

“Vide ne feceris?”

videlicet, quia ex quo Deus homo factus est, veramque suscepit naturam hominis, et eamdem pro omni mundo passioni et morti addictam suscitavit, et ad dexteram Patris collocavit, sanctumque Spiritum reconciliationis dedit hominibus, jam fratribus et amicis suis, ex eo dignitas naturae humanae supra semetipsam crevit, et perducta est usque ad mensuram angelicae dignitatis. Proinde cum dixisset,

“vide ne feceris,”

continuo cur prohiberet rationem hanc reddidit:

“Conservus tuus sum et fratrum tuorum habentium testimonium Jesu.”

Ergo

“Deum, inquit, adora, quem et ego conservus tuus adoro.”

Et continuo quasi quaereres quid dixerit, habentium testimonium Jesu, vel quid sit testimonium Jesu, curavit statim aperire

“testimonium, inquiens, Jesu est spiritus prophetiae.”

Et quis est spiritus prophetiae, nisi Spiritus sanctus? Hic plane testimonium nostrum est, sicut dicit Apostolus:

“Non accepistis spiritum servitutis iterum in timore, sed accepistis spiritum adoptionis filiorum in quo clamamus Abba, Pater. Ipse enim spiritus testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus filii Dei (Rom. VIII).”

Ergo quia testimonium fidelium Christi Spiritus sanctus est, et non de qualibet parva re testificatur eis, sed de eo quod sunt filii Dei, recte monentur in uno Joanne, quatenus neminem nisi solum et unum Deum adorent, suae conditionis et acceptae gratiae respiciendo dignitatem. Quod cum ita sit, poterat quidem recte sic dici: Testimonium enim Jesu Spiritus sanctus est, sive spiritus adoptionis filiorum quem acceperunt, sed pro persona Joannis pulchrius dixit:

“Testimonium Jesu est spiritus prophetiae;”

quia prophetia est haec Apocalypsis, sicut praemissum est in exordio voluminis, cum dicit:

“Beatus qui legit et qui audit verba prophetiae hujus.”

Dicendo ergo,

“testimonium Jesu est spiritus prophetiae,”

Joannem ipsum commonitum esse voluit ejus quam acceperat excellentioris gratiae, quia cum omnes qui Spiritum sanctum acceperunt testimonium habeant quod sint filii Dei, multo magis iste dilectus Jesu Christi, qui talem tantamque prophetiam accepit.