CAPUT 2

“Et qui sedebat similis erat aspectui lapidis jaspidis et sardii.”

Jaspidis aquatici sardius ignei coloris est.

“Qui ergo sedebat similis erat aspectui jaspidis et sardii,”

qua videlicet Deus judicii Dominus, et olim mundum per aquam judicavit, idemque tandem per ignem judicabit. Proinde coloribus illis, videlicet aquatico et igneo dicitur esse similis, quia nimirum et ex judicio quod factum est per aquam, et ex judicio quod faciendum est per ignem, Deus qui nobis in sua substantia est invisibilis, cognoscitur quam fortis atque zelotes sit (Exod. XX). Inter utrumque judicium misericordia processit, dum is diluvium mundo induxit, et mundum per ignem judicabit, poenitentiam interim et remissionem peccatorum evangelizare non desinit, et accedentes per fidem a sua gratia non repellit. Unde continuo subjungit:

“Et iris erat in circuitu sedis, similis visioni smaragdinae.”

Iris quippe propitiationis est signum, dicente Domino ad Noe:

“Ponam arcum meum in nubibus coeli, et recordabor foederis mei quod pepigi tecum (Gen. IX).”

his ergo in circuitu sedis, misericordia est cunctis eam quaerentibus praeparata in adventu Redemptoris, quae usque per circuitum mundi cum magno evangelicae praedicationis praeconio judicium praecurrit. Verumtamen sicut nec illud judicium per aquam sine misericordia fuit, quae octo animas in arca salvavit, nec illud judicium per ignem sine misericordia erit illis, qui propter sex misericordiae opera quae fecerunt, statuerunt a dextris, dicente Rege:

“Esurivi enim et dedistis mihi manducare (Matth. XXV),”

et caetera; ita nec iste de quo nunc loquimur adventus misericordiae sine judicio processit. Cum enim maxime aedificaretur misericordia per passionem Christi,

“nunc, inquit, judicium est mundi (Joan. XII).”

Sed et ante ejusdem passionis articulum quodam loco dicit:

“In judicium ego veni in hunc mundum, ut qui non vident, videant; et qui vident, caeci fiant (Joan. IX).”

Cum ergo et illic misericordia cum judicio concurrens, octo animas salvaverit, unde reformaretur orbis, et in futuro judicio misericordia necessaria sit, ut quid nunc, quando in judicium se venisse dicit, misericordia sic describitur ut dicatur,

“et iris erat in circuitu sedis,”

quod, ut jam dictum est, signum est propitiationis? Videlicet propter magnitudinem sive multitudinem misericordiae, in qua nunc advenit, quia sic judicavit, sic fecit judicium mundi, ut in ipsa judicatione tota intentione poenitentiam et remissionem peccatorum per suum sanguinem conderet, misericors ipse et fidelis pontifex, nostramque naturam propter peccatum marcentem et arefactam sicut fenum, ad immarcessibilem gloriae statum resurgendo reduceret. Unde et cum dixisset:

“Et iris erat in circuitu sedis,”

addidit,

“similis visioni smaragdinae.”

Smaragdus quippe nimiae viriditatis est, adeo ut herbas virentes, frondesque ac gemmas, et omnem circa se inficiat aerem sua viriditate repercussum.

“Iris ergo similis est visioni smaragdinae,”

quia misericordia haec senium nostrum in solidam reformabit pulchritudinem viriditatis aeternae.

“Et in circuitu sedis sedilia viginti quatuor, et super thronos viginti quatuor seniores sedentes circumamicti vestimentis albis, et in capitibus eorum coronae aureae.”

Sicut in sede regnum Dei, sic in sedilibus judiciariam sanctorum intelligimus potestatem, qua scriptum est:

“Judicabunt sancti nationes (Sap. III).”

Quare autem numero viginti quatuor ostenduntur seniores in sedilibus sedentes? Super hoc diversa Patrum expositio est. Nam alii (quorum beatus Hieronymus unus et notissimus) libros priscae legis viginti quatuor hic per totidem seniores figuratos intelligi volunt. Alii nonnulli Ecclesiam per geminum Testamentum de patriarchis et apostolis generatam in eisdem senioribus intelligunt, aut certe illos qui perfectionem operis, quae senario numero commendatur, clara Evangelii praedicatione consummant. Nam quater seni viginti quatuor faciunt. Nos autem et hunc et illum sensum non inutilem approbantes, nihilominus tamen de majestate Scripturarum certum aliquid proferre conemur.

“Sedes illa in coelo posita,”

quam, ut jam dictum est, intelligimus regnum Dei, cujus in circuitu erant haec sedilia, extunc poni coepta est, ex quo regnum Israelitici populi David, Christi secundum carnem Pater obtinuit. Ille enim in typum ejusdem Christi futuri Filii sui regnavit in populo Dei. Et sicut futurum erat, ut, destructo peccati regno, regnaret ille justitiae rex, manu fortis et desiderabilis; sic factum est, ut abjecto regno Saul, quem propter superbiam Deus projecit, regnaret David (I Reg. XVI)

“quasi tenerrimus ligni vermiculus (II Reg. XXIII),”

humilis in oculis suis, quatenus recto ordine supernae dignitatis prior filio suo sederet rex pater in populo Dei. Nam ut non dubitemus ita esse quod scilicet illius Patris et hujus filii una sedes sit, occurrit auctoritas evangelica, cum ad Mariam Gabriel archangelus dicit:

“Et dabit illi Dominus Deus sedem David patris sui, et regnabit in domo Jacob in aeternum, et regni ejus non erit finis (Luc. I).”

Sic ergo sedem illam in coelo positam dilatato sensu intueamur, in qua sedit David, et post eum hic filius ejus, statim apparet quae sint sedilia viginti quatuor in circuitu ejus, vel qui seniores viginti quatuor, et quomodo in circuitu ejus. Nam post Filium, cui Dominus Deus dedit sedem David patris sui, successerunt duodecim judices, et ante patrem illum, qui primus in illa sede sedit electione Dei, praefuerunt populo Dei duodecim judices. Primus Othoniel, filius Cenez, frater Caleb; secundus Aod, filius Gera, filii Jemini; tertius Samgar, filius Anath; quartus Barac, filius Abinoem de Cedes Nephthalim; quintus Gedeon, filius Joas; sextus Jair Galaadites; septimus Jephte Galaadites; octavus Abessan de Bethleem; nonus Ahialon Zabulonites; decimus Abdon filius Hellel Pharaotonites; undecimus Samson; duodecimus Samuel (Judic. III et seq.). Isti sedem illam, sedem vel regnum David tempore praecedentes, quasi ab anteriori parte sedem in coelo positam circumsedent. Alii vero judices, duodecim videlicet apostoli, quibus dictum est:

“Sedebitis et vos super sedes duodecim, judicantes duodecim tribus Israel (Matth. XIX),”

filio David temporaliter succedentes, circum sedem illam quasi a parte posteriori sedent. Sunt ergo

“in circuitu sedis sedilia viginti quatuor et super thronos viginti quatuor seniores.”

Et recte seniores dicti sunt, quia videlicet per maturitatem fidei suae populum Dei juveniliter lascivientem coercuerunt. Nam de illis anterioribus scriptum est:

“Suscitavitque Dominus judices qui liberarent eos de vastantium manibus; sed nec illos audire voluerunt, fornicantes cum diis alienis, et adorantes eos (Judic. II).”

Et subinde:

“Cumque Dominus judices suscitaret, in diebus eorum flectebatur misericordia, et audiebat afflictorum gemitus, et liberabat eos de caede vastantium. Postquam autem mortuus esset judex, revertebantur, et multa pejora faciebant quam fecerant patres eorum, sequentes deos alienos, et servientes eis, et adorantes eos.”

Vere ergo seniores fuerunt et sunt, quorum venerabilis senectus non diuturna, neque numero annorum, sed canis sensibus interioris hominis computata, juvenilis populi fornicationes corrigebat (Sap. IV); Deumque ut audiret afflictorum gemitus, sapienti interpellatione ad misericordiam flectebat. Idcirco

“vestimentis albis,”

id est jucunditate aeterna,

“circum amicti”

sunt.

“Et coronae aureae in capitibus eorum,”

quia videlicet coronae ejas participes sunt, cujus et nomen haereditaverunt, et officio functi sunt. Dicti sunt enim salvatores; quia populum Dei ne periret salvaverunt. Exempli gratia:

“Et clamaverunt filii Israel ad Dominum, qui suscitavit eis Salvatorem, Othoniel videlicet filium Cenez (Judic. III).”

Aureae coronae pretiosam significant retributionem gloriae sempiternae. Porro de judicibus posterioribus, id est de apostolis Christi, notum est quam vere seniores, id est sapientes, fuerint et sint; et quam vere vestimentis albis circumamicti sunt et coronas aureas in capitibus acceperunt, quia vicerunt mundum, superaverunt diabolum, liberaverunt captivum mortis populum et sempiternam vitam per Christi gratiam acquisierunt. Sequitur;