CAPUT X. De ordine horarum in festivitatibus.

Quoties de tempore gratiae, materiam laudis sumptam habemus, verbi gratia, diebus Dominicis et sanctorum natalitiis, genua in ipsis horis non flectimus, stando proferentes libertatem et gratiam (Gal. IV; Ephes. II), quae colli nostri, qui eramus curvi, jugum ferreum confregit (Jer. XXVIII), ut incederemus recti (Isa. XLV). Tunc et vigilias in tribus dispartimur nocturnis, ut non solum verbo, sed etiam facto, tres vigilias praedicemus, de quibus ait Dominus:

“Beati servi illi quos, cum venerit Dominus, invenerit vigilantes; et si venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia, et ita invenerit, beati sunt servi illi (Luc. XII).”

Tunc legendi atque canendi officia, quae ad aedificandam Ecclesiam instituta sunt, numerosius concrepant, ut nos praeparemus ad aperiendum Domino, quacunque hora pulsaverit (Apoc. III), ad modum duarum Veteris Testamenti tubarum, quae ad movendum castra crebrius atque concisius clangere jussae sunt (Num. XX). Ipsa autem lectionum pluralitas non eadem in omni ordine est. Nam clerici novem, monachi duodecim legunt. Illis novenarius est tetragonus, id est aequis undique quadrus lateribus, hoc innuit quod verbum et opus praedicatorum aequalia semper esse debent, his vero duodenarius inaequalibus constans lateribus. Nam ter quatuor vel quater tria, duodecim faciunt. Hoc insinuat, ut in uno magis extendantur, et exemplo Jacob, cum Domino luctantes claudicent (Gen. XXXII), scilicet minus operantes, ut amplius meditari queant hi qui fidem Trinitatis mundo quadrifido praedicant. Nam in utroque ordine pluralitas lectionum pluralitatem significat praedicatorum, qui ex tempore gratiae plures in mundum missi sunt. Sic enim profunda nocte gallus rariores atque productiores cantus edere solet, vicina vero die crebriores atque citatiores, sic ante incarnationem Dominicam pauci et rari, post vero multi et crebri praecones vitae missi sunt. Paucitatem anteriorum in tribus privatarum noctium lectionibus, multitudinem posteriorum in Natalibus Domini vel sanctorum Novi Testamenti significamus. Adeo autem causa haec vim rationis obtinuit, ut Romanus ordo, qui divinarum rerum causas secundum apostolicam fidem laudabiliter exsecutus est, in ipsa nocte paschali non plus quam tres lectiones habere decreverit. Illa namque nocte praedicatores sancti, scilicet apostoli, et numero pauci, et metu Judaeorum muti, et de morte Domini moesti, videri fugiebant, audiri metuebant. Nam in ipso crepusculo, referentibus sanctis mulieribus quod resurrexisset Dominus, et quod visus esset ab eis, non crediderunt, et visa sunt coram eis quasi deliramenta verba haec (Luc. XXIV). Nec solum illa nocte, sed exinde quoque usque ad Pentecosten, causam eamdem in paucitate lectionum considerat, quando praedicatores sancti et numero plures, et fervore sancti Spiritus facundi sunt. Non tamen minus rationi appropinquant, qui majestatem solemnitatis attendentes, integrum et solemnem lectionum observant numerum, quia et si apostoli muti fuerunt (Matth. XXVIII), angelorum alloquia, et ipsius Domini frequens visitatio (Joan. XX, XXI), valde celebris et sequenda praedicatio est.