CAPUT XXXIX. Quomodo fecunditatem Ecclesiae repromittit, dicendo:

“Non erit infecunda nec sterilis in terra tua.”

“Non erit infecunda, nec sterilis in terra tua. Numerum dierum tuorum implebo.”

Beati seminis fecunditatem Ecclesiae sanctae repromittit, quam et propheta Isaias praevidens:

“Lauda, inquit, sterilis, quae non paris: erumpe et clama quae non parturis, quia multi filii desertae magis quam ejus quae habet virum (Isa. XXXIV).”

Nam postquam nos Angelus ille praecessit, et in coelum ascendens dona sancti Spiritus hominibus dedit, non est in hac terra, quam ille sanguine suo rigavit, quae sit infecunda verbo Dei, et sterilis ab operibus bonis. In omni loco mater Ecclesia spirituales filios parit, et de mortuis vivos in vitam aeternam regenerando parturit. Cujus fecunditatis praemium breviter contingens,

“numerum, inquit, dierum tuorum implebo,”

id est in saeculorum saecula, quae dinumerari non possunt, vitam tuam extendam et dilatabo.

“Terrorem meum mittam in praecursum vestrum, et occidam omnem populum ad quem ingredieris,”

etc. Haec ita facta esse novimus, ut in figura terroris, quo per crucem Christi fulminati sunt maligni spiritus inimici nostri, contigisse veraciter praedicemus. Unde et ipsi inimicorum capiti fiducialiter dicamus: O tortuose serpens, qui mille per maeandros fraudesque flexuosas agitas quieta corda, discede. Christus hic est, hic est Christus, liquesce, signum quod ipse nosti damnat tuam catervam, sed quinam sunt crabrones, de quibus ait:

“Emittam crabrones prius, qui fugabunt Hevaeum, et Chananaeum, et Hethaeum antequam introeas.”

Qui, inquam, spiritualiter sunt per crabrones intelligendi; quos scimus de equino stercore nasci, quos contra Chananaeum se missurum dicit, sicut contra Aegyptios muscas misit, nisi ignobiles et contemptibiles hujus mundi, quos ut nobilis et fortior confunderet, ante conspectum nostrum misit ut per illos contrita superbia saeculi, pacifice possimus ad vitam aeternam ingredi? Isti crabrones qui se tanquam purgamenta mundi profitebantur et omnium peripsema (I Cor. IV), milvos vicerunt, diabolum principem mundi fugaverunt, et omnes pompas ejus sub pedidus suis velociter conculcaverunt.

“Non ejiciam, inquit, eos a facie tua, anno uno ne terra in solitudinem redigatur, et crescant contra te bestiae.”

Hoc est dicere. Non absque legitimi certaminis labore vitia delebo repugnantia proposito tuo vel intentioni tuae, ne extollat te in superbiam repentina gloria victoriae. Satius enim est pugnare cum hominibus quam bestiis subdi, id est tolerabilius est, verbi gratia, colaphizari stimulo carnis quam devastari elationis stimulo. Haec enim humana, illa tentatio est diabolica. Ait ergo:

“Paulatim expellam eos de conspectu meo, donec angearis et possideas terram.”

Ac si dicat: Ascensiones quas in corde tuo disposuisti in hac valle lacrymarum, in hoc loco quem tibi posuisti (Psal. LXXXIII), in quem, o homo pro tuo vitio incidisti, paulatim per auxilium exercitantis gratiae perficies, ibis de virtute in virtutem donec videas Deum deorum in Sion, quod est veraciter augeri et possidere terram viventem.

“Ponam autem terminos tuos a mari Rubro usque ad mare Palaestinorum, et a deserto usque ad fluvium.”

Spiritualiter autem termini Christianitatis hi sunt. Per mare Rubrum et per desertum populum intelligimus Judaeorum, Rubrum mare pro parte electorum qui primi rubente sanguine Christi mundati sunt, et apud quos priores baptisma est Ecclesiae celebratum; desertum autem pro parte reproborum, qui propter infidelitatem ab inhabitatore Deo et homine Christo deserti sunt. Per mare autem Palaestinorum, et fluvium magnum, quem alio loco nominat Scriptura Euphratem, quod nos Latine dicimus frngiferum, multitudinem intelligimus gentium, sive profunditatem nationum, ad quas dilatati sunt termini apostolorum, incipientium ab Jerusalem, ubi (sicut dictum est) primo sacratum est nostri baptismi mare Rubrum. Porro, juxta litteram, quatuor climata terrae repromissionis distincta sunt dicendo

“a mari Rubro usque ad mare Palaestinorum, et a deserto usque ad fluvium.”

Palaestinorum alio loco legimus appellari mare Magnum, quod juxta terrae situm ipsorum erat illis contra solis occasum.