CAPUT 18

“Et cum venerit, ille arguet mundum de peccato, et de justitia et de judicio. De peccato quidem, quia non crediderunt in me; de justitia vero, quia ad Patrem vado, et jam non videbitis me; de judicio autem, quia princeps mundi hujus jam judicatus est.”

Magnam Spiritus sancti fortitudinem, et omnium eorum summam, quae nunc usque Spiritus idem tonat voce sua mirabiliter, mira cum suavitate Agnus Dei mox immolandus praenuntiat. Cuncta enim quae homines hoc Spiritu sancto inspirati vel inflammati, fortiter atque suaviter extunc praedicant, principaliter de his tribus disputant, peccato, justitia atque judicio, quae singula exponens:

“De peccato, inquit, quia non crediderunt in me,”

et caetera. Horum duo sunt opposita, sibique contraria, scilicet peccatum atque justitia. Tertium est judicium in quo duobus illis, peccato videlicet atque justitiae, loca vel praemia condigna reddenda sunt. Peccatum sane hic non tantum Judaeorum accipiendum est, qui non crediderunt in eum quem corporaliter praesentem viderunt et audierunt, sed primum quidem Judaeorum, deinde Graecorum, id est, omnium totius mundi nationum. Non enim dixit: Ille arguet de peccato Judaeos, sed

“ille, inquit, arguet mundum;”

neque Judaeos tantum, sed omnem quoque per apostolos Christi arguet Spiritus sanctus mundum. Quomodo, inquis, totus redarguendus erat mundus de hoc peccato, quia non crediderunt in eum, cum in una tantum praedicaverit gente Judaeorum? Ad haec inquam: Altius plane considerandum est incredulitatis peccatum: omne quippe vitium et omnis iniquitas generis humani ab incredulitate sumpsit initium, quia videlicet primi homines plus serpenti quam Deo crediderunt vel obaudierunt (Gen. III), et exinde corrupti posteri eorum, et gentes magis diabolo vel idolis ejus quam Deo credentes, et Judaei magis Antichristum quam Christum exspectantes, communiter peccaverunt, et omnia, inquit Apostolus, in incredulitate conclusa sunt (Rom. XI). Itaque per peccatum, quod sic exposuit dicens,

“quia non crediderunt in me,”

omnis injustitia vel inobedientia veteris hominis, et per justitiam, quam sic designavit dicens,

“quia ego ad Patrem vado,”

omnis justitia vel obedientia novi hominis intelligenda est, de quibus utique, scilicet peccato atque justitia, mundum Spiritus sanctus in eo redarguit, quia per praedicatores suos urgere non desinit, instans opportune, importune, ut exuant veterem hominem cum actibus, et induant novum, eum qui secundum Deum creatus est in justitia et sanctitate veritatis (Ephes. IV; II Tim. IV). Justitia namque novi hominis in eo pulchre designatur, quod ait:

“Quia vado ad Patrem”

id est, quia obediens Patri usque ad mortem (Philipp. II), praesentis vitae communem relinquo conversationem. Quod sic debere intelligi et supra jam dictum, et adhuc postmodum dicendum est, ubi ait:

“Modicum et jam non videbitis me, et iterum modicum et videbitis me,”

statim adjungens,

“quia vado ad Patrem.”

Ergo peccatum, cui haec justitia praesenti loco opposita est, radix omnium peccatorum, scilicet originale peccatum est, cui cum in baptismo Christi abrenuntiare jubemur, et ejusdem novi hominis fides judiciumque futurum nobis credendum committitur, vere de peccato et de justitia et de judicio mundum redarguit Spiritus sanctus, ut non vacet ulli homini nescire, quis peccati, quis justitiae finis sit, quam tremendum judicium ad discernendum utriusque meritum in fine futurum sit; sane quod ait:

“De judicio autem, quia princeps mundi hujus jam judicatus est,”

consequentem eorum damnationem, qui adhuc illi adhaerent, terribiliter expressit; quia videlicet judicato capite, membra quoque pariter praecipitanda creduntur, dicente judice:

“Ite, maledicti, in ignem aeternum, qui praeparatus est diabolo et angelis ejus (Matth. XXV).”

Igitur passionem Christi consecuturus adventus Spiritus sancti, causa digna est, cur contristari non debeant ejus discipuli, pro eo quod ad Patrem vadit. Sed ea quae nunc dixit, et caetera hujusmodi, quae de ipso sciri oportet et credi, ipsi ferre nondum erant idonei. Unde et protinus ait: