|
(CAP. XIV.) Factum est autem in illo tempore ut Amraphel rex Sennaar, et
Arioth rex Ponti, et Chodorlahomor rex Elamitarum, et Thadal rex
gentium, inirent bellum contra Bara regem Sodomorum, et contra Bersa
regem Gomorrhae, et contra Sennaab regem Adamae, et contra Semeber regem
Seboim, contraque regem Bale, ipsa est Segor. Omnes hi convenerunt in
vallem silvestrem, quae nunc est mare Salis, etc. Diviso Lot ab Abraham
et habitante in Sodomis, bella consurgunt, et Lot captivus ducitur, quia
videlicet pro eo quod commistum est genus Abrahae inter gentes, quod
futurum erat, pro eo quod contaminata est terra in operibus eorum, et
fornicati sunt cum diis alienis, suscitavit eis Dominus hostes, verbi
gratia Moab, et Ammon, et Madian, et caeteras gentes, et iratus est,
sicut ait Psalmista, furore Dominus in populo suo, et abominatus est
haereditatem suam, et tradidit eos in manus gentium, et dominati sunt
eorum qui oderunt eos, et tribulaverunt eos inimici eorum, et humiliati
sunt sub manibus eorum (Psal. CV). Haec omnis terra quinque civitatum
Sodomae, Gomorrhae, Adamae, Seboim, atque Bale sive Segor, antea
irrigabatur sicut Paradisus Domini: Nunc autem eadem Pentapolis, in
testimonium nequitiae, fumigabundam terram, igne consumptam reliquit.
Vallis quoque Silvestris, quae nunc est mare Salis, sive vallis
Salinarum, in qua fuerunt antea putei Bituminis, ex tunc, id est, post
Dei iram et sulphuris pluviam, in mare Mortuum versa est, quod et
stagnum Bituminatum appellatur. Bale, quae et Segor (Isa. XV; Jer.
XLVIII), lingua Hebraea devoratio dicitur. Tradunt Hebraei hanc eamdem
in alio scripturarum loco Salissam nominari, dicique rursum vitulum
conternantem, quod, scilicet tertio motu terrae absorpta sit, et ex eo
tempore quo Sodoma et Gomorrha, Adama et Seboim divino igne subversae
sunt, illa Segor, id est parvula nuncupatur. Siquidem Segor transfertur
in parvam. Et percusserunt, inquit, Raphaim in Astarothcarnaim, et Zuzim
cum eis, et Emim in Save Cariathaim, id est, in Save civitate. Raphaim
gigantes sive robusti, Zuzim et Emim terribiles et horrendi
interpretantur. Quibus nominibus gentes, quas percusserunt, fortissimae
fuisse significantur. Reversique venerunt ad fontem Misphat, id est,
judicii, ipsa Cades. Et per anticipationem hic dicitur fons Judicii,
scilicet, quod ex eventu postea tale nomen acceperit. Significat autem
locum apud petram, qui fons Judicii nuncupatur, quia ibi Deus populum
judicavit (Num. XX). Et percusserunt omnem regionem Amalecitarum in
Asasonthamar. Hoc oppidum postea vocatum est Engadi, balsami et palmarum
fertile. Porro Asasonthamar in lingua nostra resonat urbs palmarum.
Thamar quippe palma dicitur. Regio quoque Amalecitarum hic per
anticipationem dicitur, nam Amalec unus fuit de posterioribus Esau. Ecce
autem unus qui evaserat nuntiavit Abram Hebraeo qui habitabat in
convalle Mambre Amorraei fratris Escol, et fratris Aner, etc. Hebraeus
interpretatur transitor. Habitabat in convalle Mambre, hoc est in
Hebron, ut supra jam dictum est. Quare autem, cum jam toties Abram
nominatus sit, et adhuc in hac Scriptura nominandus sit, ut nusquam
Hebraeus dicatur, hoc illum loco Hebraeum, id est, transitorem nominari
placuit? Videlicet ob commendandam magnitudinem rei ac virtutis, quod
scilicet transitor, id est, peregrinus et advena Deo protegente fecerit
rem quam indigenae quinque reges facere non poterant, et de victoribus
quatuor regibus unam ultionem, et plenam reportaverit victoriam. Et
persecutus est eos usque Dan, ad Phoenicis oppidum, quod postea Paneas
dictum est. Dan autem unus est e fontibus Jordanis. Nam et alter vocatur
Jor, quod interpretatur rivus. Duobus ergo fontibus, qui haud procul a
se distant, in unum rivulum foederatis, Jordanis deinceps appellatur.
Sed jam ad sensum supra coeptum revertamur. Capto ab hostibus Lot, Abram
assumptis copiis et divisis sociis, subauditur, Aner et Escol et Mambre,
super hostes irruit, victorque propinquum liberum reducit, quia
videlicet tradito genere ejus in manus gentium, non defutura erat (licet
in paucis) fides ejusdem Abrahae, quae saepe liberaret eos, Deo
recordationem habente foederis ejus quod pepigit cum Abraham, et
suscitante eis salvatores, verbi gratia, Aod contra Moab (Jud. III), et
Barac contra Jabin regem Chanaan, et Gedeon contra regem Madian,
aliosque suis temporibus duces sive salvatores, tandemque gloriosos
reges, bellicosos inimicarum gentium victores.
|
|