CAPUT 11

Recte vero hanc personam nunc novissimo, id est, tertio loco posuit, quia et hic de ea plura dicturus est, et in sequentibus ipsa in diversis figuris conspicitur, ipsa plus et pene totum loquitur. Nam et septem quidem spiritus, singuli per ordinem singulis Ecclesiis loquuntur, sicut loco suo diligentius considerabimus, diciturque per singulos sive de singulis,

“qui habet aurem audiat quid spiritus dicat Ecclesiis;”

sed hoc ipsum quod spiritus loquitur, in hac persona loquitur, dicente hoc illi et illi Ecclesiae, sive angelo Ecclesiae scribe. Ergo et pro re [rebus] competentibus eadem persona laudibus exornatur atque commendatur, ut in omnibus quae loquitur in hac quoque scriptura, sicut et in caeteris, fides illi sine dubitatione adhibeatur.

“Qui est, inquit, testis fidelis.”

Et continuo adjunxit,

“primogenitus mortuorum.”

Addit adhuc,

“et princeps regum terrae.”

Et locupletius adhuc:

“Qui dilexit nos, inquit, et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo, et fecit nos regnum et sacerdotes Deo et Patri suo. Ipsi gloria et imperium in saecula saeculorum. Amen. Ecce venit cum nubibus, et videbit eum omnis oculus, et qui eum pupugerunt, et plangent se super eum omnes tribus terrae, etiam amen. Ego sum, [a] et [oh] principium et finis, et dicit Dominus Deus, qui erat, et qui est, et qui venturus est omnipotens.”

Hoc modo et supra jam dictum est, ut fidem catholicam Christi Jesu dilectus apostolus ore gratioso confitetur, et ejusdem fidei gratiam simul Ecclesiis imprecatur, et cum utrumque pulcherrime faciat, miro modo unum, id est, solam gratiae et pacis imprecationem facere videtur, singulae dictiones summa cum dignitate procedunt, singulae paucis in syllabis majestatem continent sensuum latissimorum.

“Qui est, inquit, testis fidelis.”

Vere testis, quod Graece dicitur [m][aac][r][t][u][r], quia et natus ob testificandam veritatem, et mortuus est pro testimonio veritatis, quemadmodum ipse Pilato dicit:

“Ego in hoc natus sum, et ad hoc veni in mundum, ut testimonium perhibeam veritati (Joan. XVIII).”

Nam et Pater quidem testis, de quo ipse Jesus Christus:

“Et testimonium, inquit, perhibet de me, qui misit me Pater (Joan. VIII).”

Et Spiritus sanctus testis, de quo idem:

“Cum, inquit, venerit Paracletus quem ego mittam vobis a Patre Spiritum veritatis, qui a Patre procedit, ille testimonium perhibebit de me (Joan. XIII).”

Sed haec sola est persona, quae pro testimonio veritatis mortem sustinuit, unde et digne solus hic idem Filius dicitur testis. Et multi quidem testes veritatis mortem perpessi sunt, propter verbum testimonii sui, unde et Graeco nomine [m][aac][r][t][u][r][e][sf] eos sancta Ecclesia nominare consuevit. Sed non parva distantia est ob quam et iste etiam cum additamento splendide dicitur testis fidelis. Nam, quod testis iste testificatus est, prius vidit et audivit quam in hunc mundum veniret; prius, inquam, vidit et audivit, et post in hoc natus est, et ad hoc

“venit in mundum, ut testimonium perhiberet veritati,”

quemadmodum et coram praeside jam dicto ipse dixit. Hinc et Baptista Joannes:

“Qui de coelo venit, super omnes est, et quod vidit et audivit, hoc testatur (Joan. III).”

Omnes alii de terra venerunt, et prius nati sunt, quam aliquid scirent, et post acceperunt aliunde, ab alio indice, quod testificando dicerent, et hoc ipsum non perfecte, sed ex parte, uno ex ipsis Paulo apostolo dicente:

“Ex parte enim cognoscimus, et ex parte prophetamus (I Cor. XIII).”

Solus ergo testis ille fidelis, id est, talis qui antequam huc veniret ad testificandum, rem viderit et audierit, tam certus, ut non ex parte, sed totum perfecte cognoverit et prophetaverit. Adde quod mortuus pro eodem testimonio veritatis, mortem ipsam vicit, et resurrexit a mortuis, quod ante eum testes alii non fecerunt. Nam hoc est quod mox dicitur:

“Primogenitus mortuorum,”

id est, primus ex mortuis resurgentium. Resurrectio namque nobis regeneratio erit, quia videlicet nunc nascendo generati ad corruptionem, tunc resurgendo regenerabimur ad incorruptionem. Unde Dominus,

“in regeneratione, inquit, cum sederit Filius hominis in sede majestatis suae (Matth. XIX).”

In regeneratione, inquit, pro eo ut diceret, in universali resurrectione. In illa regeneratione mortuorum, testis iste procul dubio primogenitus est, quia prior illis omnibus resurrexit, videlicet non jam moriturus. Nemo quippe ante illum ita resurrexit, ut ultra non moreretur (Rom. VI). Sed et testibus aliis, quorum primus fuit Abel justus, hoc dedit, hoc effecit ut resurgant et ultra non moriantur. Pulchra valde et splendida dictio, ut pro primo resurgente diceretur primogenitus mortuorum. Hoc nimirum splendore delectati dicimus, quia in illa tali genitura, beatae apostolorum animae, quasi matres exstiterunt, quippe quae morienti Domino Jesu Christo, donec resurgeret, materno affectu condoluerunt. Idcirco namque tali ad eos vel pro illis similitudine usus est:

“Mulier cum parit, tristitiam habet, quia venit hora ejus; cum autem pepererit puerum, jam non meminit pressurae propter gaudium, quia natus est homo in mundum (Joan. XVI).”

Tandem iste, sic ad immortalitatem atque incorruptionem regeneratus, quid fecit? Ascendit in coelum, et sedet a dextris Dei (Act. II). Hunc Deus, ait Petrus, suscitavit, ac principem et salvatorem exaltavit (I Petr. V). Addit itaque:

“Et princeps regum terrae.”

Quorum vel qualium regum terrae? Nunquid illorum vel talium, quales astiterunt adversus Dominum et adversus Christum ejus? Non utique talium hic est princeps, imo judex. Tales enim se dicunt reges terrae esse et non sunt, sed sunt servi terrae, cum sint servi peccati, subditi cupiditatibus terrae. Illorum est princeps iste, qui et si non vulgo dicantur reges, sunt tamen reges terrae, quia terremtatem suam norunt regere, liberi a peccato, servi autem justitiae (Rom. VI). Ergo nonnisi regum iste princeps est. Omnes enim, qui ejus esse volunt, oportet tales esse. O vere pulchrum et gloriosum principis hujus principatum, qui omnes subditos sibi reges sive regnum, et regale facit sacerdotium. Nam hoc est quod postmodum dicitur:

“Et fecit nos regnum et sacerdotes.”

Multum iste principatus a tyrannide differt saeculi hujus.

“Reges, inquit, gentium dominantur eorum, et qui protestatem habent super eos, benefici vocantur (Luc. XXII).”

Haec et caetera ministris suis dicens iste princeps regum, etiam lavit pedes eorum (Joan. XIII). Hoc jam facto quasi servili, confirmans quod dicebat:

“Ego autem in medio vestrum sum sicut qui ministrat (Luc. XXII).”

Nam quo ulterius administrandum regibus gentium sese deponeret sedulus minister? Sic tamen ministrans adhuc erit Dominus et magister. Magisterio namque illi indigebant. At vero illic, quo post resurrectionem suam ascendit, sicut ipse servitio, sic illi non indigebant magisterio. Ergo multo magis illic non erit ipse rex militantium, aut Dominus servientium, sed, sicut scriptum est:

“Rex regum et Dominus dominantium.”

Sequitur:

“Qui dilexit nos, et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo.”

Quod maximum erat in opere, testis fidelis paululum distulerat, ita dicendo,

“qui est testis fidelis,”

statimque subjungendo,

“primogenitus mortuorum;”

quia nimirum anticipando resurrectionis gloriam transilierat salutiferum passionis ejus sacramentum; sed nunc pulchrius atque splendidius, sermone gratifico repetit dicendo,

“qui dilexit nos, et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo.”

Commoremur aliquantisper in isto gratiarum actionis favo dulcissimo, sugamusque eloquium dulce faucibus nostris, super mel et favum ori nostro (Psal. XVIII).

“Qui dilexit nos, inquit, utique ante tempora saecularia,”

et iste Filius in Patre, et Pater in isto Filio dilexit nos. Hinc etenim ad Ephesios Paulus apostolus ait:

“Sicut elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, ut essemus sancti et immaculati in conspectu ejus in charitate; qui praedestinavit nos in adoptionem filiorum, per Jesum Christum in ipsum, secundum propositum voluntatis suae, in laudem gratiae suae, in qua gratificavit nos in dilecto Filio suo (Ephes. I).”

Hujus dilectionis actum Ecclesia suspirans, prima voce in Cantica canticorum dicit:

“Osculetur me osculo oris sui (Cant. I).”

Factum est quod optavit. Venit diligens atque dilectus, et totus desiderabilis, atque omnibus omnium gratiarum delibutus unguentis, in secreto virginalis uteri cubiculo, diu desideratum osculum dilectae porrexit, quippe ubi natura Dei naturae hominis verus Deus verae carni et verae rationali animae sese conjunxit. Inde

“tanquam sponsus suo procedens de thalamo (Psal. XVIII),”

totum diligentissimus ad conscribendam in testamento sponsae suae, et universo generi ejus dotem coelestem animum intendit. Generi, inquam, ejus, id est universis animabus quae cum illa carne sua per unicam fidem unum sunt genus, una Ecclesia, unum corpus. Ventum est ad judicium, de quo et dicebat:

“Nunc judicium est mundi, nunc princeps hujus mundi ejicietur foras (Joan. XII).”

Ostendit in aequitate judicii liberam se habere a culpa praevaricationis Adae naturam hominis.

“Venit enim, inquit, princeps mundi hujus, et in me non habet quidquam.”

Ostendit, inquam, etiam in hoc obediens quod Hierosolymam, ubi quaerebatur occidendus advenit. Mandaverat enim Deus in lege sic:

“Tribus vicibus per singulos annos festa mihi celebrabitis. Solemnitatem azymorum custodies, et solemnitatem messis primitivorum, solemnitatem quoque in exitu anni, quando congregaveris universas fruges tuas de agro. Ter in anno apparebit omne mascnlinum tuum coram Domino Deo tuo (Exod. XXIV; Deut. XVI).”

Cum itaque, secundum legis mandatum venisset Hierosolymam, irruit in eum temerarius jam dictus princeps mundi hujus, et in eum qui mortis causam, id est peccatum, non habebat, poenam mortis exegit, oblitus prae fatuitate juris illius tenorem, quo sibi arrogabat propter peccatum unius hominis, omnes homines possidere. Si enim, propter unius delictum, peccatores constituti sunt multi, cur non propter unius justitiam justi constituentur multi? Diligens itaque nos, mortuus est propter nos, et

“lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo.”

Quomodo?

“Unus ex militibus lancea latus ejus aperuit, et continuo exivit sanguis et aqua (Joan. XIX).”

Illo sanguine nos redemit, illa aqua nos a peccatis nostris lavit. Nos, inquit, semetipsum eis qui peccaverunt connumerans dilectus apostolus Jesu Christi. Ne putes eum facere distinctionem ullam Judaei et Graeci (Rom. X). Sed et alius quidam ex illis hominibus Israelitici generis ait:

“Eramus enim et nos aliquando natura filii irae, sicut et caeteri (Ephes. II).”

itemque alius notae sanctitatis ex illo genere:

“Sicut pannus, inquit, menstruatae, omnes justitiae nostrae (Isa. LXIV).”

“Lavit ergo nos,”

id est, omnem Ecclesiam,

“a peccatis nostris.”

Eo usque dilexit nos. Non quales eramus, dilexit nos, sed diligendo ut alii essemus, illo sanguine, et illa aqua lavando regeneravit nos. Ita concorporalem carnis suae quam assumpserat,

“diligendo effecit Ecclesiam, ita tradidit semetipsum pro ea, ut illam sanctificaret, mundans eam lavacro aquae in verbo vitae, ut exhiberet sibi gloriosam Ecclesiam, non habentem maculam aut rugam, aut aliquid hujusmodi, sed ut sit sancta et immaculata (Ephes. V).”

Non solum lavit eos qui jam erant credentes vel fuerant, sed omnes qui futuri erant. Non quidem actu jam tunc, sed potestate lavit eos qui futuri erant. Neque enim jam lavari poterant, qui nondum nati erant, vel qui nondum crediderant. Potestatem dedit eis lavari, potestatem dedit eis filios Dei fieri per lavacrum regenerationis. Dixit enim discipulis suis, postquam resurrexit a mortuis;

“Euntes, docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti (Matth. XXVIII).”

Illa via, illa baptizandi regula, aqua illa quae de templo illo a latere dextro, de templo corporis ejus lanceato exierat, et primitivam, quae a saeculo collecta fuerat, laverat Ecclesiam, in mare gentium descenderunt, juxta illud Ezechielis vaticinium:

“Aquae istae, quae egrediuntur ad tumulos sabuli orientalis, et descendunt ad plana deserti, intrabunt mare, et exibunt, et sanabuntur aquae, et omnis anima vivens quae serpit, quocunque venerit torrens, vivet (Ezech. LXVIII). ”

Hic tantus fructus est dilectionis illius qua nos dilexit, et in utero Virginali naturam nostram Verbum Deus sibi copulavit. Illa dilectionis copula tali exitu omnes filios Dei, qui dispersi erant, in unum congregavit.

“Et fecit nos, inquit, regnum et sacerdotes Deo et Patri suo.”

O mira bonitatis dignatio, major corde et ore nostro, non ad servitutem nos emit tam charo pretio, tam pretioso sanguine suo, sed ut faceret nos, regnum et sacerdotes, Deo et Patri suo, regnum utique Patri suo, sacerdotes Deo suo. Rex et sacerdos solus erat, reges et sacerdotes facere de servis peccati, de filiis mortis proposuerat, et idcirco sanguinem fundebat. Quantorum hic testis fidelis meritorum, quantarum caput est coronarum?

“Sumes, ait Dominus in propheta, argentum et aurum, et facies coronas, et pones in capite Jesu filii Josedec sacerdotis magni (Zach. VI).”

Super hoc vir illustris Hieronymus, ait:

“Imponuntur autem coronae Jesu filio Josedec sacerdoti magno,”

quia per singulas virtutes nostras Dominus coronatur, imo nobis per virtutem poenitentiae coronatis, Salvator in singulis coronam accipit. Vere ergo

“Domine Dominus noster, admirabile est nomen tuum, quia gloria et honore admirabili coronasti (Psal. VIII)”

hunc principem regem, tot coronis quot vel quantis ex regibus constat hoc regnum, in quo omnes, qui sanguine ejus sacrati sunt, splendidi reges sunt.

“Et sacerdotes, inquit, nos fecit,”

ejus videlicet sacrificii quo spiritualem Pharaonem, scilicet diabolum, vicit, regnumque peccati destruxit. Nam sicut filii Aaron idcirco typici illius sacrificii sacerdotes fuerunt, quia pater eorum cum Moyse minister fuit, liberationis illius, quae per illud commemorabatur paschale agni anniculi convivium, ita filii sacerdotis hujus, quos spiritualiter genuit per lavacrum regenerationis, jure sacerdotes sunt sacrificii illius, quo commemoratur non temporalis, ut illa, sed aeterna salus omnium. Recte ergo non est distinctio, qua ex gente, vel tribu sit quis, dummodo scientia et moribus sit idoneus, quia videlicet omnes coelestis sacerdotis, qui neminem secundum carnem genuit, secundum spiritum filii sumus. Et si non omnes hic ordine illo sacerdotii fungimur, ut corpus et sanguinem ejusdem Domini nostri ore sacro conficiamus, attamen in eo sacerdotes nos omnes esse oportet, ut nosmetipsos Deo offeramus, quemadmodum dicit Apostolus:

“Obsecro vos, ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam, Deo placentem, rationabile obsequium vestrum (Rom. XII).”

Aliter enim non conceditur nobis introire in illa coelestia Sancta sanctorum, in ipsum coelum, ubi species istae nostri sacrificii, species panis et vini non erunt.