|
|
“Haec ostendit mihi Dominus Deus. Et ecce fictor locustae in principio
germinantium serotini imbris, et ecce serotinus post tonsionem gregis.
Et factum est, cum consummasset comedere herbam terrae, et dixi: Domine
Deus, propitius esto, obsecro. Quis suscitabit Jacob, quia parvulus est?
Misertus est autem Dominus super hoc; sed et istud non erit, dixit
Dominus Deus. Haec ostendit mihi Dominus Deus, et ecce vocabat judicium
ad ignem Dominus Deus, et devoravit abyssum multam, et comedit sicut
partem, et dixi: Domine Deus, quiesce, obsecro. Quis suscitabit Jacob,
quia parvulus est? Misertus est Dominus super hoc; sed et istud non
erit, dixit Dominus Deus. Haec ostendit mihi; et ecce Dominus stans
super murum litum, et in manu ejus trulla caementarii, et dixit Dominus
ad me: Quid tu vides, Amos? Et dixi: Trullam caementarii. Et dixit
Dominus ad me: Ecce ego ponam trullam in medio populi mei Israel; non
adjiciam ultra superinducere eum, et demolientur excelsa idoli, et
sanctificationes Israel desolabuntur.”
|
|
Tres istae ostensiones sive visiones agnoscendae sunt, et idcirco totum
praesens capitulum posuimus, ut praesentior sit intellectus rerum quae
futurae praemonstrabantur, id est trium incrementorum mali, sive
contritionis atque subversionis jam dictae, quae de sacris historiis
nota habentur. Illa nunc incrementa prius commemoranda sunt, et tunc
demum praesentis litterae calcanda vestigia. Primum fuit, quod ascendit
rex Assyriorum, et transtulit Israel in Assyrios (Jer. LII), nec multo
interjecto tempore ascendit ad universas civitates Juda munitas, et
usque Jerusalem pervenit, sed non praevaluit, dicente Domino ad Isaiam:
|
“Ponam circulum in naribus tuis, et hamum in labiis tuis, et reducam te
in viam per quam venisti. Venit enim angelus Domini in nocte illa et
percussit castra Assyriorum CLXXXV millia (Isa. XXXVII).”
|
|
Secundum fuit, quando venit Nabuchodonosor rex Babylonis ipse, et omnis
exercitus ejus in Jerusalem et cepit eam, et succendit Nabuzardan
princeps exercitus domum Domini, et domum regis, et murum in circuitu
destruxit omnis exercitus Chaldaeorum. Tertium fuit, cum venerunt
Romani, et tulerunt locum et gentem (Joan. XLVIII), templum et
civitatem, ita ut non relinqueretur lapis super lapidem (Luc. XIX).
Horum futurorum mirae imagines huic prophetae tribus istis ostensionibus
praemonstratae sunt. Cum enim dicit:
|
“Haec ostendit mihi Dominus Deus. Et ecce fictor locustae,”
|
|
venturum intelligit et intelligi vult exercitum Assyriorum pro
multitudine simul et vanitate brevis et transilientis vitae locustis
comparabilem, nihilominus et pro depopulatione cunctorum nascentium quam
facturi erant in morem locustarum. Hujus nimirum locustae fictor est
Dominus,
inquam, id est creator est idem qui magnorum, id est sanctorum sive
electorum hominum conditor et Deus. Nec vero indigne fictor praesenti
loco dicitur, quia videlicet talium exiguitas hominum, qui aeternam
gloriam non quaerentes vanitatem hujus saeculi brevi saltu
pertransierunt, talium, inquam, parvitas sive exilitas hoc meretur, ut
eorum non conditor, sed fictor dicatur Deus. Hinc apud Isaiam legimus:
|
“Qui sedet super gyrum terrae, et habitatores ejus sunt quasi locustae
(Isa. XL).”
|
|
Et cur vel quam recte hoc dixerit, post aliqua breviter aperit dicens
Israeli, cui praelocutus fuerat:
|
“Et tu, Israel, serve meus Jacob quem elegi, semen Abraham amici mei, in
quo apprehendi te ab extremis terrae. Ventilabis eos, et ventus tollet,
et turbo disperget eos (Isa. XLI).”
|
|
Nam qui levi eventu, et in brevi multitudo hominum vanitatem sequentium
tollitur, et perit memoria eorum, sicut nonnunquam flante vento locustam
arreptam, et in mare, jubente Domino, projectam legimus, recte et
Assyrii et quilibet ejusmodi homines locustarum nomine designantur. Quod
autem cum dixisset,
|
“ecce fictor locustae, in principio germinantium serotini imbris,”
|
|
tempus indicat quo illa locusta venerit, id est quando cuncta virent et
parturit omnis ager, et diversarum arborum flores in sui generis poma
rumpuntur, cunctarumque abundantiam rerum flores arborum atque herbae
segetum pollicentur. Nimirum illo tempore devastari quasi tonderi est,
ut ablata pulchritudine rerum, nuda inopia velut manifestum in fronte
pareat calvitium. Idcirco quia post eamdem depopulationem sufficiens
ubertas reddita est, sive tunc temporis Dominus Ezechiae per Isaiam
loquens:
|
“Tibi autem, inquit, erit hoc signum; comede hoc anno, quae sponte
nascuntur, et in anno secundo pomis vescere; in anno autem tertio
seminate, et metite, et plantate vineas, et comedite fructum eorum (Isa.
XXXVII).”
|
|
Idcirco, inquam, cum dixisset,
|
“in principio germinantium serotini imbris,”
|
|
subjunxit:
|
“Et ecce serotinus post tonsorem gregis,”
|
|
subauditur Sennacherib. Nam quod dictum est,
|
“in anno autem tertio seminate et metite,”
|
|
supplementum quidem, sed serotinum fuit, et hoc post tonsuram gregis, id
est post devastationem Sennacherib. Hunc tonsorem sive tonsuram Isaias
acutam novaculam vocat, quae pilos omnes et capillos Israelitici
corporis raserit.
|
“In die illa, inquit, radet Dominus in novacula conducta, in his qui
trans flumen sunt, in rege Assyriorum caput, et pilos pedum, et barbam
universam (Isa. VII).”
|
|
Jam cuncta vastaverat, jam universas civitates Juda munitas coeperat, et
Jerusalem quae sola erat residua tonsor ille obsidebat, ut post tonsuram
sive rasuram caput quoque praecideret, cum, sicut Scriptura refert,
oraverunt Ezechias rex et Isaias filius Amos propheta adversus
blasphemias ejus, ac vociferati sunt usque ad coelum (IV Reg. XIX). Hoc
est quod protinus ait:
|
“Et factum est, cum consummasset comedere herbam terrae, et dixit:
Domine Deus, propitius esto, obsecro.”
|
|
Juxta metaphoram locustae dixit,
|
“cum consummasset comedere herbam terrae,”
|
|
id est cum jam omnia devastasset, et terram operiens exercitus
multitudine. Quod se dixisse narrat:
|
“Domine Deus, propitius esto, obsecro.”
|
|
Futurum erat ut dicerent Ezechias rex et Isaias filius propheta,
orantes, ut jam dictum est, et vociferantes usque ad coelum. Item, quod
hic ait:
|
“Misertus est Dominus super hoc, sed et istud non erit, dixit Dominus,”
|
|
futurum erat ut fieret, scilicet ut misereretur, et sic loqueretur
Dominus. Illic etenim ita scriptum est:
|
“Quam ob rem haec dicit Dominus de rege Assyriorum: Non ingredietur
urbem hanc, nec mittet in eam sagittam nec occupabit eam clypeus, nec
circumdabit eam munitio. Per viam qua venit, revertetur, et civitatem
hanc non ingredietur, dicit Dominus, protegamque urbem hanc et salvabo
eam propter me, et propter David servum meum (Isa. XXXVII).”
|
|
Itaque cum dicit,
sensus hic est: Erit quidem ut caeteras civitates Juda capiat, et cuncta
in circuitu Jerusalem devastet ille tonsor, sive tonsura gregis, id est
exercitus Sennacherib,
|
“sed non istud etiam erit, ut urbem hanc ingrediatur.”
|
|
Porro, quod cum dixisset propheta,
|
“Domine Deus, propitius esto, obsecro,”
|
|
subjunxit atque ait:
|
“Quis suscitabit Jacob quia parvulus est?”
|
|
quis digne possit exprimere quali discussione Dominum excitet atque
percellat, ut memor sit misericordiae suae? Cum enim dicit,
quodammodo consurgere videtur atque percellere Deum, percunctando ipsum
quisnam ille fuerit qui toties Jacob de angustiis et de caede vastantium
liberavit, et utrum ipse a semetipso demutatus sit, oblitusque naturae
suae, cui proprium fuerat misereri. Subjungit etiam causam, propter quam
toties Jacob suscitasset, et adhuc suscitare de periculo deberet,
dicendo,
inquam, id est humilis. Quod si humilitas et contritio cordis causa
exstitit, propter quam Deus toties illum suscitavit, nimirum et tunc
suscitare illum dignum fuit, quia semetipsum et suos Ezechias rex coram
Domino humiliavit, sicut scriptum est:
|
“Et factum est cum audisset Ezechias verba Rabsacis, scidit vestimenta
sua, et obvolutus est sacco, et intravit in domum Domini, et misit
Heliachim qui erat super domum, et Sennam scribam, et seniores de
sacerdotibus opertos saccis ad Isaiam (ibid.).”
|
|
Nec vero solummodo habitu tunc Jacob parvulum sese ostendit, verum etiam
verbis testatus est, secundum haec verba regis ejusdem dicentis ad
Isaiam:
|
“Leva ergo orationem pro reliquiis quae repertae sunt (ibid.).”
|
|
Jam enim decem tribus in Assyrios translatae fuerant, et idcirco
parvulus Jacob non tam gentem, quam reliquias gentis se esse memoravit.
Cum deinde dicit:
|
“Haec ostendit mihi Dominus Deus: Et ecce vocabat judicium ad ignem
Dominus Deus, et devoravit abyssum multam, et comedit simul partem,”
|
|
intelligit vel intelligi vult quod Nabuchodonosor regem Babylonis
vocaturus foret Dominus, ut veniret contra Judam, et Jerusalem,
templumque et Jerusalem igne succenderet, quod erat vocare
id est judicare usque ad ignem. Non enim sic dicendum erat de
Nabuchodonosor, sicut dictum fuerat de Sennacherib,
|
“et urbem hanc non ingredietur.”
|
|
Justo namque judicio tradenda erat civitas in manus regis Babylonis et
servorum ejus ut igni succenderetur. Multa abyssus, id est universitas
Judaeae sive ipsa civitas, quae propter profundam avaritiam, abyssus
multa dicit merebatur, in tantum ut domum quoque Domini speluncam
latronum fecissent, sicut in Jeremia conquestus est Dominus Deus (Jer.
VII). Cumque subjungit:
|
“Et comedit simul partem,”
|
|
subaudiendum est Dei, quia videlicet templum ipsum pars Dei esse
debuerat, quod propter profunditatem avaritiae abyssus multa, sive
spelunca latronum esse poterat. Quod deinde sequitur:
|
“Et dixi, Domine Deus, quiesce, obsecro, quis suscitabit Jacob, quia
parvulus est,”
|
|
futurum erat ut dicerent Daniel et socii ejus post illud judicium ignis
in Babylone captivi. Exempli gratia:
|
“In anno primo Darii filii Assueri, ego Daniel, inquit, intellexi in
libris numerum annorum de quo factus est sermo Domini ad Jeremiam
prophetam, ut complerentur desolationis Jerusalem septuaginta anni, et
posui faciem meam ad Dominum Deum meum, rogare et deprecari in jejuniis,
sacco, et cinere (Dan. IX),”
|
|
etc. Orare namque ut solveretur captivitas post praenuntiatos
septuaginta annos, hoc erat dicere:
|
“Domine Deus, quiesce, obsecro.”
|
|
Non hic ita dictum est, ut supra,
|
“Domine Deus, propitius esto,”
|
|
sed dictum est,
|
“Domine Deus, quiesce, obsecro. Futurum namque erat, non ut propitio
Domino repelleretur Nabuchodonosor, sicut repulsus fuerat Sennacherib,
sed ut saltem post vindictam quiesceret coelestis irae commotio. De eo
quod iterum ait: Quis suscitabit Jacob quia parvulus est,”
|
|
itidem sentiendum, ut supra diximus, quia videlicet qui praecipitare, et
de angustiis liberare consueverat Jacob propter humilitatem ejus, qua
dicitur parvulus, ipse consequenter de Babylonica captivitate illum
suscitare debuit, quoniam captivi humiliter deprecabantur, exempli
gratia, cum in oratione supra memorata diceret Danieli:
|
“Propter peccata enim nostra, et iniquitates patrum nostrorum Jerusalem,
et populus tuus in opprobrium sunt omnibus per circuitum nostrum
(ibid.).”
|
|
Item:
|
“Quia immuniti sumus plus quam omnes gentes, sumusque humiles in
universa terra hodie propter peccata nostra, et non est in tempore hoc
princeps, et propheta, et dux, neque holocaustum, neque sacrificium,
neque oblatio, neque incensum, neque locus primitiarum coram te, ut
possimus invenire misericordiam, sed in animo contrito, et spiritu
humilitatis suscipiamur (Dan. III).”
|
|
Sic parvulus Jacob saepe suscitatus, adhuc suscitandus erat, et idcirco
nunc dicit:
|
“Quis suscitabit Jacob pro eo quia est parvulus,”
|
|
ut respondente Domino,
|
“ego sum qui illum saepe suscitavi (Isa. XLV),”
|
|
pro causa hujusmodi quodammodo concludantur a dicente: Ergo tu idem de
Babylonica captivitate nunc illum suscita,
adhuc, id est humilis. Quandiu parvulus et non poenitens fuerit, tandiu
illum suscitare debebis. Cum deinde dicit:
|
“haec ostendit mihi, et ecce Dominus super murum litum, et in manu ejus
trulla caementarii,”
|
|
valde notandum est quia percunctationem Domini subinfert, dicentis:
Hoc in praemissis ostensionibus dictum vel factum non est. Nam ubi
dixit,
|
“haec ostendit mihi Dominus Deus: Et ecce fictor locustae,”
|
|
non dictum est:
|
“Et dixit Dominus ad me, quid tu vides, Amos?”
|
|
Item, ubi dixit:
|
“Haec ostendit mihi Dominus Deus, et ecce vocabit judicium ad ignem,”
|
|
non dictum est,
|
“et dixit Dominus ad me: Quid tu vides, Amos?”
|
|
Gravissima res denuntiatur per trullam caementarii ponendam in medio
populi. Et idcirco ut attentus sit inspector propheta, dicitur ei:
Item, et illud vigilanter animadvertendum quia cum dixisset Dominus:
|
“Ecce ponam trullam in medio populi mei Israel, non adjiciam
superinducere eum, et demolientur excelsa idoli, et sanctificationes
Israel desolabuntur,”
|
|
non fuit ultra spiritus in propheta ut diceret vel sicut primo dixerat,
|
“Domine Deus, propitius esto, obsecro,”
|
|
vel sicut secundo dixerat,
|
“Domine Deus, quiesce, obsecro.”
|
|
Hoc, inquam, valde notandum et diligenter animadvertendum est quia
nimirum nec abs re taliter demonstratum, et taliter depositum est.
Extrema namque et irrecuperabilis destructio hac offensione tertia
prophetae ostensa est, quae accidit ad ultionem sanguinis Jesu Christi,
quae per manus Romanorum facta est. Quo ex tempore jam non est propheta,
qui pro gente illa intercedat, quatenus propitius sit et quiescat,
quemadmodum Isaias deplorans:
|
“Non est, ait, qui invocet nomen tuum, qui consurgat et teneat te (Isa.
LXIV).”
|
|
Siquidem et quando Sennacherib rex Assyriorum usque ad Jerusalem venit,
tunc et Ezechias rex et Isaias propheta dixerat,
|
“Domine Deus, propitius esto, obsecro.”
|
|
Et quando in Babyloniam transmigraverant filii Juda, Daniel et socii
ejus dixerunt:
|
“Domine Deus, quiesce, obsecro.”
|
|
Nunc autem pro templo illo ut restituatur, sive pro sacrificiis illis ut
iterum celebrentur, non est qui intercedat aut intercedere debeat. Hac
igitur observata diversitate tam litterae quam intelligentiae, nunc
demum coepta Scripturae vestigia diligentius percurramus.
|
“Et ecce, inquit, Dominus super murum litum, et in manu ejus trulla
caementarii.”
|
|
ita dixit, ac si diceret parietem dealbatum. Quid autem paries
dealbatus, sive murus litus significare existimandus sit, Paulus
apostolus mirabiliter innuit, dum stans in concilio, principe sacerdotum
Anania praecipiente astantibus sibi percutere os ejus, dixit:
|
“Percutiet te Deus, paries dealbate (Act. XXIII.)”
|
|
Igitur murus sive paries dealbatus sacerdotium illud exstitit, quem
videlicet murum sive parietem tandiu Dominus induxit sive dealbavit,
habens in manu trullam caementarii, quandiu carnalem Judaismum permisit
gloriosum videri, stante templo et florente religione in carnalibus
caeremoniis. Sed
|
“ecce ponam, inquit, trullam in medio populi mei Israel, non adjiciam
ultra superinducere eum.”
|
|
Nudus erat Israel, nudus et indecorus atque infirmus, qui solebat a me
superinduci et solidari, sicut superinducitur et confirmatur paries cum
trulla caementarii, et non solum pulchritudine, sed et contra injuriam
imbrium et creberrimas tempestates fortitudinem accepit. Et quidem
semetipsos arbitrantur esse caementarios, suumque parietem proprio
superinducere gestiunt ingenio; sed neque superinductio pulchra est,
quae ex Deo non est, neque paries stare potest. Unde et apud Ezechielem,
cum de hac ipsa re loqueretur, ait idem Dominus:
|
“Dic ad eos qui liniunt parietem absque temperatura, quod casurus sit.
Erit enim imber inundans, et dabo lapides praegrandes desuper irruentes,
et ventum procellae dissipantem. Siquidem ecce cecidit paries. Nunquid
non dicetur vobis, ubi est litura quam livistis (Ezech. XIII),”
|
|
etc. Vere ut ait illic:
|
“Ecce cecidit paries (ibid.),”
|
|
nec adjiciet Dominus
Quod illic dicit,
hoc idem in isto loquitur:
|
“Et demolientur excelsa idoli, et sanctificationes Israel desolabuntur.”
|
|
Et quidem cum in Ezechiele loqueretur, jam non solum in decem tribubus
ceciderat paries, verum etiam Juda partem in Babyloniam transmigraverat,
et ipse Ezechiel unus de captivis erat, sed adhuc futurum erat, ut
iterum in Juda caderet paries irrecuperabiliter, quod post passionem
Domini factum est. Idcirco cum praeterito tempore dixisset illic
|
“siquidem ecce cecidit paries,”
|
|
subinde futuri temporis verbis subjunxit:
|
“Propterea erumpere faciam spiritum tempestatum et in indignatione mea,
et imber inundans in furore meo erit, et lapides grandes irae in
consummationem, et destruam parietem quem levistis absque temperamento,
et adaequabo eum terrae et revelabitur fundamentum ejus.”
|
|
Ruinam hanc sive destructionem parietis, et desolationem
sanctificationum Judaicarum, Danieli loquens angelus Gabriel, luce
clarius exprimit his verbis:
|
“Et post hebdomadas sexagintas duas, occidetur Christus, et non erit
ejus populus, qui eum negaturus est, et civitatem et sanctuarium
dissipabit populus cum duce venturo, et finis ejus vastitas, et post
finem belli statuta desolatio. Et deficiet hostia, et sacrificium, et in
templo erit desolationis abominatio, et usque ad consummationem et finem
perseverabit desolatio (Dan. IX).”
|
|
His dictis, quibus utique communia totius gentis mala praenuntiata sunt,
confestim propria quarumdam personarum mala terribiliter subjunxit,
scilicet Jeroboam regis, et Amasiae sacerdotis illius temporis.
Sequitur:
|
“Et consurgam super domum Jeroboam in gladio. Et misit Amasias sacerdos
Bethel ad Jeroboam regem Israel, dicens: Rebellavit contra te Amos in
medio domus Israel, non poterit sustinere terra universos sermones ejus.
Haec enim dicit Amos. In gladio morietur Jeroboam, et Israel captivus
migrabit de terra sua. Et dixit Amasias ad Amos: Qui vides, gradere,
fuge in terram Juda, et comede ibi panem, et ibi prophetabis, et in
Bethel non adjicies ultra ut prophetes, quia sanctificatio regis et
domus regni est. Et respondit Amos, et dixit ad Amasiam: Non sum
propheta, et non sum filius prophetae, sed armentarius ego sum,
vellicans sycomoros. Et tulit me Dominus Deus, cum sequerer gregem, et
dixit ad me Dominus: Vade et propheta ad populum meum Israel. Et nunc
audi Verbum Domini. Tu dicis: Non prophetabis super Israel, et non
stillabis super domum idoli, propter hoc haec dicit Dominus: Uxor tua in
civitate fornicabitur, et filii tui et filiae tuae in gladio cadent, et
humus tua funiculo metietur. Et tu in terra polluta morieris, et Israel
captivus migrabit de terra sua.”
|
|
Sicut jam dictum est, regis illius temporis, qui erat Jeroboam, et
sacerdotis Amasiae mala propria vaticinatur haec prophetiae pars. Et hoc
ad laudem judicii Dei considerandum est, quia quisquis eorum tanto major
in crimine, tanto amplius percutitur districtione vindicis sententiae.
|
“Consurgam, inquit, super domum Jeroboam in gladio.”
|
|
Zacharias filius Jeroboam filii Joas, filii Joham, filii Jehu gladio
percutiendus additur, quod et factum est. Conjuravit enim contra illum,
videlicet Zachariam, Sellum filius Jabes, percussitque eum palam et
interfecit, regnavitque pro eo juxta verbum quod locutus fuerat Dominus
ad Jehu:
|
“Quia studiose fecisti omnia, quae erant in corde meo contra domum
Achab, filii tui usque ad quartam generationem sedebunt super thronum
Israel (IV Reg. X).”
|
|
Unde notandum quod non dixerit, consurgam super Jeroboam, sed
|
“super domum Jeroboam in gladio.”
|
|
Porro, Amasias dum prophetae rebellionis crimen impingere nititur,
accusando illum, noluit purum ejus referre sermonem, sed auxit de suo
quidpiam adjiciens, in quo majus videretur crimen. Videlicet parum illi
videbatur ad excitandum regis furorem, quod dixerat ex ore Domini,
|
“et consurgam super domum Jeroboam in gladio.”
|
|
Posset enim hoc intelligi, quod non diceret Jeroboam esse feriendum
gladio, sed post mortem ejus posteros, quod et factum est, et idcirco
depravavit dictum testis mendax et falsus accusator, dicendo,
|
“rebellavit contra te Amos.”
|
|
Haec cum dicit,
|
“in gladio morietur Jeroboam.”
|
|
Hoc agendo satis indicat quam nequissima intentione ori ejus eatenus
insidiatus fuerit, ut inveniret unde accusaret eum sacerdos aurei
vituli, et exinde dives, imo vacca pinguis, sicut superius hic idem
propheta dixit:
|
“Audite hoc verbum, vaccae pingues, quae estis in monte Samariae (Amos
IV).”
|
|
Sacerdotes intelligi volunt, quorum unus vel maximus erat iste. Tandem
invenit unde accusaret eum ubi regem nominavit et, sicut jam dictum est,
ne parvum videretur crimen, quod de domo regis propheta dixerat, in
ipsam regis personam detorsit, corrumpens puritatem sermonis. Idcirco
miranda retributio severitatis vel justitiae Dei, dum fornicario
sacerdoti cum vitulis aureis fornicanti, et in eadem fornicatione
populum detinenti dicitur, propter divini vel prophetici sermonis
corruptionem,
|
“uxor tua in civitate fornicabitur, et filii tui, et filiae tuae in
gladio cadent, et humus tua funiculo metietur, et tu in terra polluta
morieris.”
|
|
Nimirum quia rege ipso major erat in scelere, major etiam esse debuit in
ultione, ut videlicet rex Jeroboam non in seipso, sed in domo vindictam
corporalem reciperet, id est in succedente filio, quatenus percuteretur
gladio. Hic autem et in semetipso mortem, et in uxore propria
fornicationis cladem, et in filiis ac filiabus suis gladii reciperet
ultionem. Haec de prope ventura citoque complenda erant, ut
impraesentiarum completa, fidem caeteris facerent, quae longius erant
differenda, ut propheta, quem illi falsum efficere nitebatur, fidelis et
verax haberetur ex ipsis adversarii sui malis quae prophetasset cito
comprobatus, quod non ex corde proprio, sed ex ore Domini cuncta esset
locutus. Quomodo autem dicit, vel dicere audet:
|
“Qui vides, gradere, fuge in terram Juda, et comede ibi panem, et ibi
prophetabis, et in Bethel non adjicies ultra ut prophetes, quia
sanctificatio regis est et domus regni?”
|
|
Non enim parce loquitur, non leniter se adversus Deum erigit cornutus
bubalus, vibrans superbiae cornu, nec recipiens jugum Domini, juxta
veritatem ejusdem supra dicentis:
|
“Nunquid arari potest in bubalis?”
|
|
Videntem, id est prophetam illum appellat dicendo,
et tamen se potius et regem suum audiri imperat quam Deum, cujus
voluntatem videt, et a quo jussus est ut prophetaret. Quid hic econtra?
|
“Non sum, inquit, propheta, nec filius prophetae, sed armentarius ego
sum, vellicans sycomoros, et tulit me Dominus Deus, cum sequerer gregem,
et dixit ad me: Vade et propheta populo meo Israel.”
|
|
Quid aliud iste loquitur? Nisi illud idem quod apostoli dicentes:
|
“Obedire oportet Deo magis quam hominibus (Act. V).”
|
|
Quantum putas in corde suo severitatem gerebat juste indignatus homo
propheticae auctoritatis, et sancto nobilitatus spiritu, dum coelo
tonante et imperante ut prophetaret, ranam econtra in limo coaxantem
audiret, et dicentem,
|
“non adjicies ultra ut prophetes?”
|
|
Dignam igitur vilissimi hominis superbiae poenam de oraculo pectoris
hujus Spiritus sanctus protulit, dicendo illi:
|
“Et tunc audi verbum Domini. Tu dicis: Non prophetabis super Israel, et
non stillabis super domum idoli,”
|
|
ego autem non solummodo non desinam prophetare super Israel, et stillare
super domum idoli, verum etiam prophetabo tibi. Propriam prophetiae tuam
partem nunc audi.
|
“Uxor tua in civitate fornicabitur,”
|
|
et caetera ut supra. Quod vero haec dicturus in spiritu fortitudinis
praemittit, dicens:
|
“Non sum propheta, et non sum filius prophetae, sed armentarius ego sum,
vellicans sycomoros, et tulit me Dominus Deus cum sequerer gregem. Et
dixit ad me: Vade et propheta populo meo Israel.”
|
|
Magnum est testimonium sanctae humilitatis et bene compositae mentis,
quod videlicet non turbato animo vel cum rancore talia prolaturus sit,
|
“uxor tua in civitate fornicabitur, et filii tui et filiae tuae in
gladio cadent,”
|
|
etc. Praemittit humiliter quid fuerit et quid factus sit gratia, non
meritis, quod videlicet non haereditario jure propheticum ministerium
assumpserit vel de corde proprio prophetare coeperit, sed necessitatem
habens obediendi, gratiam aspirantis, imperiumque mittentis Domini
exsecutus sit. Revera qui benevolis hunc caeterosque prophetas aspicit
oculis, intelligit quam sine praesumptione, quanto in timore
prophetaverint, sicut dicit unus ex illis:
|
“Si occidetur in sanctuario Domini propheta et sacerdos (Thren. II),”
|
|
|
“formido et laqueus facta est nobis vaticinatio et contritio (Thren.
III).”
|
|
Quod idem est ac si dicat: Pro eo quod occiduntur prophetae et
sacerdotes corripientes peccata populi, nec saltem in sanctuario Domini
queunt esse tuti, non absque formidine vaticinamus sive prophetamus, sed
ipsam formidinem mortis sive contritionis superat terror, et imperium
Domini, et angustiae nobis undique sunt, quia si prophetaverimus,
occidimur; si non prophetaverimus, vae nobis est, quia dispensatio nobis
a Deo credita est. Cum igitur dicenti sibi idololatrae sacerdoti,
|
“non adjicies ultra ut prophetes in Bethel, quia sanctificatio regis
est, et domus regni, respondet: Et nunc audi Verbum Domini, propter hoc
uxor tua in civitate fornicabitur, et filii tui et filiae tuae in gladio
cadent, et humus tua funiculo metietur, et tu in terra polluta morieris,
et Israel captivus migrabit de terra sua,”
|
|
concedendum veritati et compatiendum est necessitati, quia videlicet non
impatientis motus animi, sed judicantis est Verbum Domini, cujus
auctoritas necessitatem prophetae facit, licet voluntas non desit
obsequendi. Et in hac severitate quanta justitia sit, ut rite perpendas,
considera quis prior ista dixerit,
|
“et Israel captivus migrabit de terra sua.”
|
|
Si superiora cuncta respicias, nusquam istud prophetam dixisse reperies
ad verbum, licet verba ejus eumdem habeant sensum. Calumniator ejus iste
sacerdos, ut contra illum augeret invidiam, proripiendo detulit
accusationem tota intentione libratam.
|
“Haec, inquiens, dicit Amos: In gladio morietur Jeroboam, et Israel
captivus migrabit de terra sua.”
|
|
De primae partis falsitate qua dixit,
|
“in gladio morietur Jeroboam,”
|
|
jam superius diximus. Porro de hac parte,
|
“et Israel captivus migrabit de terra sua,”
|
|
dicendum est; quia verum quidem erat, licet non eadem verba dixisset
propheta: nam de verbis ejus animadverti poterat, sed in eodem verbo
valde notabilis est atque damnabilis accusatoris calumnia. Quid enim?
Nunquid non et illud de verbis ejus animadvertere potuisset, quod eamdem
captivitatem condolens praediceret, praedicendo condoleret? Nonne de
proximo et illud prophetam dicentem audierat:
|
“Et factum est, cum consummasset comedere herbam terrae, dixi: Domine
Deus, propitius esto, obsecro.”
|
|
Itemque:
|
“Domine Deus, quiesce, obsecro.”
|
|
Vere ergo calumniosus accusator et testis, qui tantum illa, de quibus
poterat invidia conflari, detulit et amaris vocibus expressit, quae
autem digne possent mereri gratiam, omnino reticuit. Proinde et in
sententia condemnati sacerdotis laudabilis est justitia Dei, et in
propheta praedicanda est fortitudo veritatis, qui loquente in se Deo
confortatus, et quod senserat confessus est, et non negavit, et quod
nondum dixerat superadjecit, meritam dictando iram impio sacerdoti. In
quem quando vel quomodo praescriptae sententiae completae sint,
Scriptura non refert, sed in congerie malorum latet. Non enim sanctae
Scripturae vocavit cuncta denarrare, quae singulis acciderunt personis
vilioribus et obscuris. Sic et illud quod Micheas Sedechiae percutienti
se in maxillam, et dicenti:
|
“Mene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi? Confestim
respondit: Visurus es in die illa, quando ingredieris cubiculum, intra
cubiculum ut abscondaris (III Reg. XXII),”
|
|
singulari relatione dignum non fuit referre qualiter completum sit,
quia, sicut jam dictum est, non ita se deprimit sanctae Scripturae
majestas, ut cuncta denarret, vilibus abs re immorando personis.
|
|