|
Cum omnes horae regulares supradictae novitatis et laetitiae proferant
insignia, tunc vero splendidius vespertina synaxis hujus festivitatis
claritate, secundum ordinem Romanum est illustrata. Nam quia vespera
Sabbati paschalis baptisma celebratum est, eadem hora per totam
hebdomadam festivam regenerationis jucunditatem hoc modo retinet.
Primum, quia in ipso baptismi ordine incaeptum est Kyrie eleyson, et
litania trina decantata est ob honorem et reverentiam adorandi nominis,
Patris et Filii et Spiritus sancti, quo in nomine baptismus peragitur:
idcirco non, ut fieri solet a versu, Deus in adjutorium meum intende,
sed a Kyrie eleyson festivo concentu incipiuntur. Sequuntur ob eamdem
causam tres psalmi sub uno alleluia decantandi, qui et per totam
hebdomadam non mutantur, tum quia tota hebdomada haec pro una die
computatur, eo quod universalis diem resurrectionis aspiciat, tum quia
tam hi quam caeteri, qui processionibus, de quibus dicendum est
reservantur, insigni titulo, quod est alleluia, praenotantur, quod rei
vel tempore congruere, imo proprium esse novimus. Verumtamen primus, id
est, Dixit Dominus (Psal. CIX), solus alleluia non habet in titulo, sed
ad laudem Christi maxime et secundum divinitatem, et secundum
humanitatem, auctoritate Dei Patris commendante decantatur, agens per
totam seriem de gloriosa et ineffabili exaltatione ejus, qua mortis
torrente bibito, suum hodie exaltavit caput. Post tres psalmos pro
capitulo dicitur canticum: Haec dies quam fecit Dominus, sicut et per
omnes regulares horas, nihilominus ob magnitudinem significandae
laetitiae pro capitulo decantantur. Deinde alleluia cum versu suo pro
hymno canitur, quia proprius patriae coelestis hymnus alleluia est. Post
canticum de Evangelio cum antiphona, dicta oratione, proceditur ad
fontes cum psalmo: Laudate pueri Dominum (Psal. CXVII), qui et ipse in
titulo alleluia praenotatus perspicue congruit ipsis, qui reservatus est
sacris fontibus. Admonitio namque divinae laudis est ad pueros, id est
novos Ecclesiae filios, qui per baptismum pueri, id est, puri facti sunt
a vitiis, totusque hic psalmus tantum ad fideles de gentibus dirigitur,
quod ex eo facile perpenditur, quia dicit: Qui habitare facit sterilem
in domo matrem filiorum laetantem (Psal. CXII), id est gentilitatem
prius sterilem, nunc matrem filiorum secundum fidem facit habitare in
domo, id est in coelesti Hierusalem completa prophetia, qua dictum est:
|
“Laetare sterilis, quae non paris (Isa. LIV; Gal. IV).”
|
|
Unde nunc apud fontes Ecclesia mater jubilans exsultat in laudem ejus
gratiae, per quam meruit esse, sicut audivit in Canticis:
|
“Fons hortorum, puteus aquarum viventium, quae fluunt impetu de Libano,
ut sint emissiones ejus paradisus malorum Punicorum cum pomorum
fructibus, cyprus cum nardo, nardus et crocus, fistula et cinnamomum,
myrrha et aloe, cum universis lignis Liban (Cant. IV).”
|
|
Quae omnia diversis qualitatibus suis diversa merita vel profectus
significant eorum, qui in fonte baptismi similitudini mortis Christi
complantati sunt (Rom. VI), de quibus non est modo dicendum per singula.
Haec statione terminata, transitur inde ad oratorium sancti Andreae
apostoli, cantando: In exitu Israel, quo significatur exitus illorum,
qui Israel, id est, videntes Deum, renascendo facti, de Aegypto hujus
saeculi et populo barbaro infidelium exeunt mari; id est profunditate
gentium, et Jordane, id est Judaeis, Jordanis enim terrae Judaeorum est
fluvius, et a retro fluens interpretatur: gentibus, inquam, et Judaeis
videntibus ea, quae per exeuntes mirabilia facta sunt, fugientibusque ab
infidelitate ad fidem, a carne ad spiritum, a diabolo ad Deum, quem
reliquerant, retrorsum. Unde et montes, id est apostoli, et colles, id
est eorum discipuli, exsultantes ut arietes et sicut agni ovium,
gratulantur et dicunt: Quid est tibi mare, quod fugisti, et tu Jordanis,
quia conversus es retrorsum? Sic omnis Paschalis hebdomadae vespera, qua
hora Sabbato in sanctae Trinitatis nomine baptisma celebratum est, trina
statione completur. Et idcirco fortassis ad sanctum Andream pene omnis
vespera terminatur, quia beatus Gregorius qui stationes, sicut hactenus,
servantur, ordinavit, eidem sancto Andreae specialiter devotus exstitit,
cui juxta et basilicam sanctorum Joannis et Pauli ad clivum Scauri,
monasterium in proprio domate formavit: in quo relictis omnibus ex hujus
mundi naufragio nudus evasit, diu desideratum monachicum capiens
indumentum. Nec mirum hanc illum vespertinam stationem pro devotione
tanto apostolo consecrasse, cum et stationem ad sanctos Cosmam et
Damianum, qua die cantatur: Salus populi ego sum, fecerit illustriorem,
propriis ac solemnibus collectis, sicut a plerisque usque nunc
observatur, sanctis eisdem dedicaverit, idcirco quod atavus ejus, IV
Felix, sedis apostolicae pontifex, vir magnae in Christi Ecclesia
reverentiae, basilicam eorumdem sanctorum via sacra juxta templum
Romuli, sicut hactenus cernitur, venustissime fabricavit. Forte et illud
majestatem divini nominis respicit, Patris et Filii et Spiritus sancti,
quo in nomine baptisma celebratum est, quod ad vigilias nocturnas tres
tantum lectiones ordine Romano leguntur. Nam quo respectu ultra numerum
hunc lectiones multiplicarentur? Siquidem praedicatores nostri, quos, ut
alio loco jam dictum est, significat amplior in solemnitatibus
numerositas lectionum, quia sub tempore gratiae plures veritatis
praecones mitti coeperunt praedicatores, inquam, Evangelii, id est
apostoli, nunc erant muti et absconditi, neque, ut solebant Domino cum
illis commorante, circuibant per castella, evangelizantes et curantes
ubique (Luc. IX), Nec quisquam illud objiciat, quod tribus quae
praecesserunt luctuosis noctibus, plures lectae sunt. Nam illarum alia
ratio suo loco praescripta est. Igitur ternarius numerus, auctoritate
divini nominis in baptismo illustratus, pulchre in hac solemnitate, tam
in Psalmis, quam in lectionibus principatur.
|
|