|
Haec omnia secundum prophetiam hanc accidisse sub jam dicto Babyloniorum
regno, et perseverasse usque ad Persarum et Medorum imperium, illa
praememorati Neemiae conquestio manifestat, cum dicit:
|
“Et timui valde ac nimis, et dixi regi: Rex, in aeternum vive. Quare non
moeret vultus meus, quia civitas domus sepulcrorum patris mei deserta
est, et portae ejus combustae sunt igni (Nehem. II).”
|
|
Ubi ergo quasi virgini super viro pubertatis suae commemoratio facta est
quem offendit, quamobrem et plangere jubetur, congrue cuncta haec
utilia, quae gignit humus optima, depopulata sive devastata et confusa
esse, elanguisse atque periisse commemorantur, ut ex istis quoque causa
planctus illi digne augeatur. Pertinent enim ista quoque ad dotem, quam
illa de tali viro consecuta est, quando egressa de Aegypto et illum
secuta, legitimas matrimonii tabulas suscepit in monte Sinai. Terram
enim Chanaan pro hoc ipso talis ille vir dedit illi, ut servaret fidem
conjugii, sicut Psalmista testatur his verbis:
|
“Et dedit illis regiones gentium, et labores populorum possederunt, ut
custodiant justificationes ejus, et legem ejus requirant (Psal. CV).”
|
|
Et vide in hac commemoratione, quam valida reprehensio est, licet
brevis. Nam et si quaereres quare
|
“depopulata est regio et luxit humus,”
|
|
quam ob causam
|
“vastatum est triticum, confusum est vinum, elanguit oleum,”
|
|
et caetera perierunt sive aruerunt, confestim causam reddens, quia
confusum est, inquit, gaudium, a filiis hominum, id est quia confuderunt
gaudium sive non servaverunt ordinem gaudii filii hominum. Primum enim
et principaliter gaudere debuerant in Domino, secundarie vero non in
bonis, sed de bonis Domini super frumento, vino, et oleo, et caeteris
quae dantur a Domino. Hic erat rectus ordo gaudii. Hunc ordinem ita
confuderunt filii hominum, ut in Domino gaudere negligerent, in bonis
autem Domini gaudere cuperent. Hoc fecerunt filii hominum, et idcirco
quia tales tecum vel apud te fuerunt, qui virum pubertatis tuae tibi
offensum, et illi domum suam quasi extraneum fecerunt. Sequitur:
|
“Accingite vos et plangite, sacerdotes; ululate, ministri altaris;
ingredimini, cubate in sacco, ministri Dei mei, quoniam interiit de domo
Dei vestri sacrificium et libatio. Sanctificate jejunium, vocate coetum,
congregate senes, omnes habitatores terrae in domum Dei vestri, et
clamate ad Dominum; A, a, a, diei; quia prope est dies Domini, et quasi
vastitas a potente veniet.”
|
|
Post regnum Persarum atque Medorum, de quo jam dictum est, talia nimirum
Judaeis acciderunt sub regno Graecorum, propter quae sic inclamare
debuerit spiritus propheticus, non minus, imo et plus quam inclamaverat
propter mala quae futura erant sub duobus regnis praecedentibus. Tunc
enim secundum prophetiam Danielis,
|
“de uno ex quatuor cornibus hirci magni, qui arietem misit in terram et
conculcavit, egressum est cornu unum modicum, et factum est magnum
contra meridiem, et contra orientem, et contra fortitudinem, et
magnificatum est usque ad fortitudinem coeli, et dejecit de fortitudine
et de stellis, et conculcavit eas; et usque ad principem fortitudinis
magnificatus est, et ab eo tulit juge sacrificium, et dejecit locum
sanctificationis ejus (Dan. VIII).”
|
|
Hic fuit Antiochus illustris, filius Antiochi regis, ut testatur liber
Machabaeorum, radix peccati, qui et aedificavit abominandum idolum
desolationis super altare Dei, et tanta fecit quanta legentes horremus,
tam in primo quam in secundo Machabaeorum libris (I Machab. I). Tunc
utique
|
“interiit de domo Dei sacrificium et libatio,”
|
|
et propter hoc accinxerunt se et planxerunt sacerdotes, et ululaverunt
ministri altaris, et ingressi sunt et cubaverunt in sacco ministri
Domini. Exempli gratia,
|
“et congregati sunt, inquit, et venerunt in Masphat, et jejunaverunt, et
induerunt se ciliciis et cinere in capite suo, et destituerunt
vestimenta sua, et expanderunt libros legis, et attulerunt ornamenta
sacerdotalia, et primitias et decimas, et suscitaverunt Nazareos, qui
impleverunt dies, et clamaverunt voce magna in coelum dicentes: Quid
faciemus istis, et quo eos ducemus?”
|
|
(I Machab. III) et caetera. Hos propheta prospiciens jejunantes, et
jejunandi necessitatem habentes,
|
“sanctificate, inquit, jejunium, vocate coetum.”
|
|
Nimirum quod ait
tale est quale illud apud Isaiam:
|
“Nolite jejunare sicut usque in hanc diem (Isa. LXVIII).”
|
|
Et subinde:
|
“Nonne hoc est magis jejunium quod elegi? Dissolve colligationes
impietatis, solve fasciculos deprimentes. Dimitte eos qui confracti sunt
liberos, et omne onus dirumpe. Frange esurienti panem tuum, et egenos
vagosque induc in domum tuam (ibid.).”
|
|
Ita sanctificantes, id est sanctum facientes, jejunium,
|
“vocate, inquit, coetum, congregate senes, omnes habitatores terrae.”
|
|
Coetum convocatum in duos greges dispares dividit, scilicet senum et
habitatorum terrae, dicendo:
|
“Congregate senes, omnes habitatores terrae,”
|
|
de quorum distantia supra diximus, ubi ait:
|
“Audite haec, senes, et auribus percipite, omnes habitatores terrae.”
|
|
Cum ergo congregati fuerint,
|
“clamate, inquit, ad Dominum, et dicite. A, a, a, diei, quia prope est
dies Domini, et quasi vastitas a potente veniet.”
|
|
Malis praesentibus commoniti, et senibus attestantibus certificati
credant et clament omnes habitatores terrae,
|
“quia prope est dies Domini,”
|
|
quia veniet dies judicii, quia veniet dies Domini magnus et horribilis.
Nam sicut longe posterius propheta testatur, haec omnia fient
|
“antequam veniat dies Domini magnus et horribilis (Joel II),”
|
|
et idcirco scient antequam veniat, ut sine dubio credatur venturus, cum
fuerint facta ista quae per eosdem prophetas sunt praenuntiata. Si quis
enim de illa parte prophetiae, id est de die Domini magno et horribili
dubitare voluerit, ostendatur illi pro argumento completa haec
prophetiae pars, scilicet eruca et locusta et bruchus, de quibus jam
diximus, ut compellatur scire, quod ille quoque dies
|
“quasi vastitas a potente veniet,”
|
|
inquam, ut videlicet, sicut Isaias ait, ponat universum orbem desertum
(Isa. XIV), et peccatores perdat ex eo (Isa. XIII). Dicaturque eis qui
ejusmodi sunt:
|
“Nunquid non coram oculis vestris alimenta perierunt, de domo Dei vestri
laetitia et exsultatio?”
|
|
Et est sensus: Quid adhuc increduli permanetis? Quid adhuc adventum diei
Domini magni et horribilis dubitabilem esse vultis? Nunquid non vidistis
aut videtis oculis vestris prophetiae partem completam esse quam
prophetavimus vobis? Nunquid non jam venerunt eruca, locusta et bruchus,
atque illis devastantibus perierunt alimenta, periit
|
“de domo Dei vestri laetitia et exsultatio?”
|
|
Adhuc aliquibus in impoenitentia permanentibus, conversus idem
prophetiae spiritus ad suos.
|
“Computruerunt jumenta in stercore suo.”
|
|
Jumenta namque in stercore suo putrescere est, carnales quosque et
luxuriosos in fetore luxuriae vitam finire, quales utique fuerunt illi,
tempore jam dicti Antiochi, sicut idem liber Machabaeorum testatur.
Exempli gratia, cum dicit:
|
“Etenim ausus est Jason sub ipsa arce gymnasium constituere, et optimos
quosque epheborum in lupanaribus ponere (II Mach. IV).”
|
|
Item:
|
“Pessima autem et universis gravis malorum erat incursio. Nam templum
luxuria et commessationibus erat plenum, et scortantium cum
meretricibus, sacratisque aedibus mulieres se ultro ingerebant,
introferentes ea quae non licebant (II Mach. VI).”
|
|
Itaque secundum illud tempus congrue sic exclamat,
|
“computruerunt jumenta in stercore suo,”
|
|
luxuriantibus illis mira cordis impoenitentia, cum periissent coram
oculis ipsorum alimenta, et de domo Dei laetitia et exsultatio. Denique
jam Antiochus civitatem armis ceperat, erantque toto triduo octoginta
millia interfecti, quadraginta millia vincti (II Mach. V). Desolationem
ejusmodi adhuc declamans, sequitur et dicit:
|
“Demolita sunt horrea, dissipatae sunt apothecae, quoniam confusum est
triticum, quid ingemuit animal, mugierunt greges armenti [al. arietum],
quia non est pascua eis, sed et greges pecorum disperierunt. Ad te,
Domine, clamabo; quia ignis comedit speciosa deserti, et flamma
succendit omnia ligna regionis. Sed et bestiae agri, quasi area sitiens
imbrem, suspexerunt ad te, quoniam exsiccati sunt fontes aquarum, et
ignis comedit speciosa deserti.”
|
|
Quoniam, inquit, confusum est triticum, idcirco
et quia vinum periit,
|
“apothecae dissipatae sunt,”
|
|
quia nimirum si frumenta et vina non fuerint, frustra horrea et
torcularia praeparantur. Sed quid sibi vult, quod percunctatur et dicit,
|
“Quid ingemuit animal, mugierunt greges armenti,”
|
|
statimque causam illorum respondet, dicens:
|
“Quia non est pascua eis.”
|
|
Nimirum brutis animalibus et gregibus armenti similes eos vult haberi,
quamvis homines sint, qui ingemiscere nesciunt, nisi pro penuria cibi,
nullum habentes dolorem de peccatis suis, et hoc solum esse misorum sive
dolendum reputantes, si ventri quidpiam desit. Hujusmodi animalia sive
greges non solum ingemiscunt quando non est pascua eis,
|
“sed et greges, inquit, pecorum disperierunt,”
|
|
id est ejusmodi homines qui multi sunt, quasi greges pecorum in tempore
tentationis recedunt, murmurantes si non fuerint saturati, et
blasphemantes Deum. Quod si aliquis quaerat, dicens: Tu autem quid agis,
o propheta, ut exemplum tuum sequatur homo rationalis, quem non vis aut
censes brutum esse animal?
|
“Ad te, inquit, Domine, clamabo: quia ignis comedit speciosa deserti, et
flamma succendit omnia ligna regionis.”
|
|
Et est sensus: Tibi, Domine, peccata mea confitebor; ego vel omnis
rationalis et sensatus homo, quia propter peccata nostra traditi sumus
in manu hostili, qui terram nostram vastaverunt et succenderunt igni.
Non solum autem hoc,
|
“sed et bestiae agri, inquit, quasi area sitiens imbrem suspexerunt ad
te, quoniam exsiccati sunt fontes aquarum,”
|
|
id est tanta siccitas est et defectus imbrium ut, exsiccatis fontibus,
bestiae quoque agri siti pereant, poenam sustinentes propter peccata
hominum.
|
“Et ignis, inquit, devoravit speciosa deserti,”
|
|
id est loca prius speciosa comburendo, in desertum redegit. Hoc non
semel dixisse contentus est, sed secundo repetivit: nam ante jam
dixerat,
|
“quia ignis comedit speciosa deserti, et flamma succendit omnia ligna
regionis.”
|
|
Postmodum idem tertio dicturus est his verbis:
|
“Populus multus et fortis, similis ei non fuit a principio, et post eum
non erit usque in annos generationis et generationis. Ante faciem ejus
ignis vorans, et post eum exurens flamma. Quasi hortus voluptatis terra
coram eo, et post eum solitudo deserti (Joel. II).”
|
|
Quod enim semel et iterum ac tertio civitas illa Hierusalem incendio
conflagravit: primum, succedentibus Babyloniis, secundo rege Antiocho,
sicut scriptum est de illo,
|
“et irruit super civitatem repente, et percussit eam plaga magna, et
perdidit populum multum ex Israel; et accepit spolia civitatis, et
succendit eam igni;”
|
|
tertio, concremata est instantibus Romanis, quod excidium nimis
horribile perspiciens, quarta jam vice vehementissime clamat et dicit:
|
|