CAPUT XV. Quod alio ordine prima interioris atrii porta australis dicitur, secunda orientalis, tertia aquilonaris, et quid significent, et quod in vestibulo aquilonaris portae sexdecim mensae quatuor majores, et duodecim minores sint.

“Et introduxit me in atrium interius ad portam australem, et mensus est portam juxta mensuras superiores, thalamum ejus, et frontem ejus, et vestibulum ejus eisdem mensuris,”

etc. Quae prima ponitur porta hujus atrii interioris, australis dicitur, quae secunda, orientalis, quae vero tertia, aquilonaris. Et hoc nimirum juxta rationem vel ordinem temporum aut rerum quae gestae sunt. Nam hoc interius atrium, illa est series patrum, quam continet Liber generationis Jesu Christi apud Matthaeum (Matth. I). Isti sunt patres, ex quibus Christus secundum carnem verum Dei templum, templum non manu factum. Australis porta illic est Abraham, orientalis David, aquilonaris transmigratio Babylonis. In hoc uno temporum ratio deficit quod tamen rerum qualitas exigit, quod prima, ut jam dictum est, australis, secunda dicitur orientalis. Nam secundum, quod Abraham tempore prior fuit, et ad hunc primum promissio facta est beati seminis, quod est Christus (Gen. XII, XXII), porta haec prima ponitur, orientalis recte dici debuisse videretur. Verum etsi David tempore posterior fuit, et ad hunc posterius promissio facta est Dei, dicentis:

“De fructu ventris tui ponam super sedem tuam (Psal. CXIX),”

est tamen altera non parva pars dignitatis, propter quam hic potius porta dici mereatur orientalis. Cujus enim aeque ut Abraham promissionem accipere meruit, ejus mysteria pectore sacro et ore prophetico cecinit Christi Filii Dei. Hoc Abraham non fecit. Iste super omnes docentes se prudens, et super senes intelligens (Psal. CXVIII), primus in omni generatione Jesu Christi sacramenta ejus, sacramenta nativitatis, passionis, resurrectionis, ascensionis quoque, et regni ejus miranda elegantia decantavit, et verbis pene nudis, in quantum ratio temporis permisit, aut hominum, quales tunc erant, duritia ferre potuit, praeeunte auctoritate regali, ut quidquam eloqui auderet de regno Dei, et judicio futuro, de virtutibus futuri saeculi, de qualibus Moyses nihil nisi per figuras et aenigmata scripsit. Recte igitur dicatur hic porta orientalis, duplici gratia, pater Christi Filii Dei, altera, quia et ipse repromissionem accepit, altera, quia nascitur post multa tempora fideli corde sacramenta concepit, et ore sacro edidit. Haec si rite perpendamus, amplius eo delectabimur, quod evangelista Matthaeus hunc et ante et post Abraham in illa generatione nominavit, prius dicendo:

“Liber generationis Jesu Christi filii David (Matth. I)”

et post, dicendo:

“Jesse autem genuit David (ibid.),”

Aquilonaris porta, ut hic tertia scriberetur, id quoque rerum ordo vel qualitas poposcit, quia videlicet, juxta quod Hieremias praedixerat:

“Ab aquilone pandetur omne malum super habitatores terrae (Jer. I),”

tota aquilonaris, id est nimium adversa erat transmigratio Babylonis. Inde autem eadem transmigratio porta debuit dici, quia nimirum tunc gratia prophetica profusior populo Dei, sive atrio templi Dei sese infudit, prophetantibus Hieremia, et hoc ipso Ezechiele, Daniele, Aggaeo, Zacharia, et Malachia. Sed et caeteri omnes prophetae fere in omnibus quae loquuntur circa illam Babylonis captivitatem versantur, non quod illam tantummodo peccatori comminentur populo, sed quod illa typus fuerit captivitatis, qua universaliter omnes homines in hujus mundi Babylone sub spirituali Nabuchodonosor exsulamus; unde non nisi per poenitentiam, quam omnes prophetae concorditer praedicant, et per Christi gratiam liberandi sumus. Unde recte in vestibulo portae hujus aquilonaris mensae hinc et inde numero sexdecim visuntur, quae sunt scripturae XVI prophetarum, quorum alii ante, alii post ipsam captivitatem, alii sub eadem captivitate prophetaverunt, quorum fidei vel testimoniis, quia totum innititur quod Deo dignum offerimus, recte dictum est,

“super quas immolabant, et super quas ponant vasa, in quibus immolatur holocaustum et victima.”

“Et extra portam interiorem gazophylacia cantorum in atrio interiori, quod erat in latere portae respicientis ad aquilonem, et facies eorum contra viam australem, una ex latere portae orientalis, quae respiciebat ad viam aquilonis.”

Cantores hujus atrii lex et prophetae sunt, id est omnis scriptura Veteris Testamenti libri viginti quatuor, quos sub numero viginti quatuor seniorum Apocalypsis Joannes inducit, adorantes Agnum, et coronas suas, prostratis vultibus offerentes, stantibus coram quatuor animalibus oculatis ante et retro, id est et in praeteritum et in futurum respicientibus, et indefessa voce clamantibus:

“Sanctus, sanctus, sanctus Dominus Deus omnipotens, qui erat, et qui est, et qui venturus est (Apoc. VI).”

Horum profecto cantorum gazophylacia extra portam interiorem, id est merces omnis extra praesentem vitam reposita est, et facies eorum, facies, inquam, una, id est intentio consona contra viam australem, exlatere portae orientalis, tendit enim in veram plenitudinem lucis, in adventum veri orientis Christi Filii Dei, quae videlicet porta

“respiciebat ad viam aquilonis,”

ut revocaret eos quos abduxerat aquilo diabolus, et aberrare fecerat ab oriente veri et aeterni Solis. Illud tamen praetereundum non est quod singulas portarum hujus, id est interioris atrii vestibula ad atrium exterius respicere dicuntur, ut videlicet eorum, qui ante legem et eorum qui sub lege fuerunt sancti et justi una fuisse fides, una exspectatio, vel spes intelligatur.