|
Loquentem ad Deum hominem, et volentem ut tanta majestas voluntatem ejus
faciat, oportet aliquid verae fortitudinis habere, id est justitiae, ut
scilicet nihil eorum petat, quae justo Deo facere non convenit, nec ita
velit eum esse misericordiae memorem, ut obliviscatur judicii. Sic
Abraham cum Deo ratiocinari potuit, cum esset ipse, ut fatebatur, pulvis
et cinis, quia videlicet ultra id quod justum erat loqui non addidit,
interpellans pro Sodomis. Non enim justum erat apud Deum, illos
reservari, si in tanta multitudine non invenirentur saltem decem justi
(Gen. XVIII). Sic Jacob cum Deo luctari potuit, et esse vel dici contra
Deum fortis, quia luctando nihil injustum extorquere voluit, imo
esuriens et sitiens justitiam, benedictionem flagitabat, qua sperabat
justificari (Gen. XXXII). Sic Moses Deum dicentem: Dimitte me, tenere
potuit, quia non exigebat ab eo, quod injustum esset, quatenus impunitos
dimitteret auctores peccati in reatu vituli, sed ut ita judicaret vel
puniret illos, quatenus ipse nihilominus verax permaneret et justus, in
eo quod Abrahae promisit, et repromittendo juravit (Exod. XXXII). Sic et
iste secundum nomen Habacuc, quod interpretatur luctator, luctari potest
cum Deo, et loqui velut arguendo, quia non defendit impios vel injustos
super quoscunque videbat risum esse, permissum esse diabolo, sed justum
esse concedens super illos judicium, juxta quod novissime dixit: Mundi
sunt oculi tui ne videas malum, et respicere ad iniquitatem non poteris,
id solum in ratione cum Deo ponit, quod dum in saeculo puniuntur
injusti, sicut per manum Romanorum puniti sunt impii Judaei, multa etiam
patiuntur justi tanquam injusti, agitante potentes hujus saeculi homines
eodem illo spiritu, de quo ipse Dominus supra locutus, hoc ita incipit:
Quare non respicis super iniqua agentes, et taces devorante impio
justiorem se. Haec et caetera quae sequuntur ita tractare ingredimur, ut
prae oculis habere velimus illud sanctorum, quorum hic unus est
desiderium desiderantium ejus qui venturus est, et cui hic loquitur,
adventum secundum, qui cum venerit, jam et iniquo iniqua agere, et impio
justiorem se devorare non licebit. Quid enim aliud iste dicit et clamat
quam dicunt et clamant subtus altare animae interfectorum, et propter
verbum Dei, et propter testimonium quod habent, clamantes voce magna, et
dicentes: Usquequo, Domine, sanctus et verus, non judicas et vindicas
sanguinem nostrum, de his qui habitant in terra? (Apoc. VI.) Denique id
quod dictum est illis ut requiescerent adhuc tempus modicum, donec
impleantur conservi eorum et fratres eorum, nonne simile est ei quod
responsum est huic: Apparebit in finem, et non mentietur; si moram
fecerit, exspecta eum, quia veniens veniet et non tardabit? (Habac. II.)
Igitur quoniam propheta est, non dubium quin de regibus longe post
futuris proloquitur, ad Christi venturi prospiciens tempora, sic istam
querelam, quare non respicis super iniqua agentes, et caetera perpendere
dignum est tanquam ingemiscentis, propter illas quas sancti et justi
passi sunt persecutiones sive pressuras, per idem illud bestiale
imperium, sub quo et ipse Christus passus est et in vindictam sanguinis
ejus accidit famosum illud excidium Hierosolymorum. Quare, inquit, non
respicis super inique agentes, subauditur impiorum principes, per totum
orbem leges impias et iniquitatis edicta ponentes, et quare taces,
Domine, devorante impio justiorem se? Quos enim impius quilibet in hoc
mundo princeps, diaboli satelles, ut fuit Nero, et post illum
quamplures, quos, inquam, non potuit pietate nudare, sibique confirmare,
illos secundum corpus proposita morte absorbuit, et hoc fuit impio
devorare justiorem se, te tacente, te vindictam differente, cum clamet
quotidie eorum sanguis ad te. Et facies hominis quasi piscis maris, et
quasi reptile non habens principem. Subaudiendum hic est, quare ita
facies, quare ita fieri permittes? Et quasi quis interroget, in quo
fecerit homines quasi pisces maris, et quasi reptile non habens
principem, continuo subjunxit: Totum in hamo sublevavit, traxit illum in
sagena sua, et congregavit in rete suum. Et est sensus: Quomodo pisces
sive reptilia maris principem non habent, ita videntur homines nullam ex
te habere provisionem, nec per tuam regi providentiam; quia, sicut hamus
totum sublevat sicut sagena, sicut rete totum circumdat vel congregat,
tam illud quod bonum quam illud quod in genere piscium est malum, sic
ille impius in suam potestatem totum redigit et quod bonum et quod est
in humano genere malum, te tacente, te illum permittente in homines
justos desaevire, ita ut putentur Deum non habere. Et hoc mirum, cum te
habeant et sciant Deum, et quotidie ad te clament, dicentes; Et
propitius esto peccatis nostris, propter nomen tuum. Ne forte dicant in
gentibus: Ubi est Deus eorum? Ultio sanguinis servorum tuorum qui
effusus est, introeat in conspectu tuo gemitus compeditorum (Psal.
LXXVIII). Tu interim taces, et illi impio totum in hamo sublevare, totum
in sagena sua trahere, totum in rete suum contrahere licet, et cum sit
impius, super omnes tam justos quam injustos imperium obtinet, et
devorandi sive occidendi patestatem habet. Super hoc laetabitur et
exsultabit, et propterea immolabit sagenae suae, et sacrificabit reti
suo, quia in ipsis incrassata est pars ejus, et cibus ejus electus. Non
dubium aut ignotum est quin impius in magno imperio multum laetatus
fuerit, et sperans in multitudine divitiarum suarum multum exsultaverit,
ita ut etiam dedignatus humanam conditionem, deum se appellari maluerit
et jusserit, quod exempli gratia, de Gaio dicere possumus, ut Josephus
quoque scribit (Antiq., lib. XXVIII, c. 16):
Procedente, inquit, tempore magnitudine dignitatis elevatus, humanum
perdidit intellectum, et sese volebat divinitati videri consimilem,
divinitatem quae vera est inhonorans. Nam simulacrum suum jussit erigi
Hierosolymis in templo Dei, renitentibus Judaeis, eosque volentes pugna
superatos cogi. Igitur super hoc, inquit, laetabitur et exsultabit:
nimirum laetitia inepta, exsultatione fallaci. Equidem non omnis impius
ejusmodi sic laetabitur, aut tantum exsultabit ut sibi videatur Deus,
aut pro Deo velit haberi, sed faciet quod sequitur: Propterea immolabit
sagenae suae, et sacrificabit reti suo. Quid est sagena impii, et quid
rete ejus? Nimirum cum et aliud quid possit intelligi, maxime aurum et
argentum ejus sagena est et rete ejus. Nam de nulla re magis impius
praevalet, quam si aurum vel argentum copiosum habet. Ejusmodi sagenae
libenter includuntur, et ad hujusmodi rete volentes cupidi homines
congregantur, et beatum dicunt impium cujus haec sunt, et eum ultro
sequuntur ejusque imperium subjectis manibus amplectuntur. Hoc sciens
quidam ex ejusmodi Antonius ex Cleopatra male famosus, cum Actium sibi
ut classem constituerat, advenisset, et prope tertiam partem remigum
fame absumptam offendisset, nihil motus:
|
“Remi, inquit, modo salvi sint, nam remiges non dcerunt, quoadusque
Graecia homines habuerit.”
|
|
Coeperat enim Artabanen Armeniae regem, quem et argentea catena vinctum
ad confessionem thesaurorum regiorum coegerat. Quibus ablatis, nimirum
quasi sagena grandi et reti magno instructus Orientem pariter et
Occidentem, totum denique Romanum imperium includere et ad se trahere
properavit, captus ipse sagena diaboli, scilicet amoribus jam dictae
Cleopatrae reginae Aegypti. Itaque quia et vera est sapientis sententia
dicentis: Pecuniae obediunt omnia (Eccle. X); recte dixerim, quia sagena
et rete impii aurum et argentum ipsius est. Porro de auro et de argento,
nonne sibi deos fecit? nonne simulacra operatus est et ipsis
sacrificavit? Imo et subditos sibi populos ad sacrificandum invitavit,
adorare coegit, et nolentem hoc facere, solius Creatoris adoratorem
occidit, atque ita juxta querelam hujus justiorem se impius devoravit.
Igitur revera sagenae suae immolavit, et reti suo sacrificavit. Quam ob
causam? Quia in ipso, inquit, incrassata est pars ejus, et cibus ejus
electus. In auro namque et in argento, sicut jam dictum est, omnino
speravit, et fecit de hominibus quod voluit, et inter homines gloriam
acquisivit, potentiam obtinuit, honorem assecutus est, voluptates suas
explevit, quibus rebus affluere, utique fuit partem ejus incrassari.
Multos etiam ex eis qui religiosi esse videbantur, eadem sagena sua vel
eodem reti suo irretivit sibique conformes fecit, quorum vel qualium
respectu nimirum recte nunc dicitur: Et cibus ejus electus. Propter hoc
ergo expandit sagenam suam, et semper interficere gentes non cessat.
Idem videtur repetendo dixisse, expandit sagenam suam, quod ante
dixerat, traxit illud in sagena sua. Verumtamen illud palam constat,
quia duas impius habuit vel habet sagenas: alteram, qua volentes cepit
populos et gentes, haec est aurum et argentum, sicut jam dictum est;
alteram, qua invitos quoque constrinxit, et haec est omne iniquarum
legum ejus edictum, quod per totum orbem expandit, praecipiendo cunctos
interfici, qui nollent sacrificare sagenae et reti ejus, argento et auro
ejus, aureis et argenteis simulacris ejus, ut jam dictum est. Unde
protinus sequitur: Et semper interficere gentes non cessat. Denique haec
summa est quarelae hujus causa quod justorum sanguinem impius fundendo,
justiorem se devorat. Primus ita fecisse legitur Nabuchodonosor. Nam
ante illum, et si fuerunt qui auro et argento sacrificarent, nullus
tamen fuisse legitur qui taliter expanderet sagenam suam, ut de
interficiendis gentibus daret legem qui sacrificare nollent. Ille
taliter expandit: Vobis dicitur populis, tribubus et linguis: In hora
qua audieritis sonitum tubae et fistulae et citharae, sambucae,
psalterii et symphoniae, et universi generis musicorum, cadentes adorate
statuam auream, quam constituit Nabuchodonosor rex. Si quis autem non
prostratus adoraverit, eadem hora mittatur in fornacem ignis ardentis
(Dan. III). Equidem ibi tacere visus est Dominus, devorante impio
justiorem se, sed non usquequaque. Nam permisit quidem mitti in ignem
tres pueros, utique justiores illo impio, sed cum tres fuissent immissi,
quatuor deambulabant soluti per medium ignis, et species quarti, ait
ipse qui vidit, similis est Filio Dei (Ibid.); sed quanta extunc futura
erat, et facta est pro eadem causa devoratio justorum, interfectio
gentium? Proinde non solus iste clamat ad Deum, dicens: Quare non
respicis, et caetera quae hactenus dicta sunt; sed et omnes sancti,
omnes justi, taliter devorati clamant, et dicunt voce magna: Usquequo,
Domine sanctus verus non judicas et vindicas sanguinem nostrum, de his
qui habitant in terra (Apoc. VI). Nec solae clamant illorum animae in
illo saeculo, verum et cum illis et propter illos ad ipsum clamat
Ecclesia viventium in praesenti saeculo, desiderans judicis et
Salvatoris adventum, qui justum de omnibus facturus est judicium.
|
|