|
Nunc ad ordinem coeptum sermo revertatur, et cum veritate praesentis
lectionis evangelicae escam potumque Dominici corporis et sanguinis, ut
coeptum est, pertractando manducemus, manducando pertractemus.
|
“Amen, amen, inquit, dico vobis, non Moyses dedit vobis panem de coelo,
sed Pater meus dat vobis panem de coelo verum.”
|
|
Siquidem illum qualemcunque panem, quem patres vestri in deserto
manducaverunt (Exod. XVI), panem utique vel cibum periturum, et quotidie
pereuntem, non ipse Moyses aliis dedit, sed cum aliis ab eodem Deo
accepit,
|
“qui dat escam omni carni (Psal. CXXXV).”
|
|
Quare ergo verum panem de quo loquor, Moyses dare non potuit, sed Pater
meus dat vobis? Sequitur:
|
“Panis enim [verus] Dei est, qui descendit de coelo et dat vitam mundo.”
|
|
Vera et firma ratio plane comprobans, quod vere panis hic Moyse major
sit, nec ab illo dari potuerit, sufficiensque ad demonstrandum panis
ejusdem substantiam definitioni tribus perfecta incrementis, videlicet
quod Dei sit, quod de coelo descenderit, quod vitam det mundo. Si
dixisset: Panis enim Dei est, nec plus addidisset, non illum a communi
pane decrevisset, nam et omnis panis, quem terra profert, Dei donum est,
Dei creatura est. Etenim
|
“Domini est terra et plenitudo ejus (Psal. XXIII).”
|
|
Addidit ergo:
|
“Qui descendit de coelo.”
|
|
Sed et si non plus adjecisset, necdum satis istum panem definisset, nam
et Judaei cum dixissent:
|
“Patres nostri manducaverunt in deserto manna,”
|
|
protinus adjecerunt:
|
“Sicut scriptum est: Panem de coelo dedit eis manducare.”
|
|
Et quidem illum panem pluit Dominus de coelo, non tamen aethereo, sed de
coelo aerio, per quod volantes aves, volucres coeli dicere solemus. Et
verbo [verbum] quoque descendit, quod hic positum est, de illo pane
dictum est, quia cum descenderet ros mane super castra, descendebat
pariter et manna (Exod. XVI). Adjecit ergo et tertiam hujus panis
differentiam, quae non sinat illum communem intelligi cum pane aliquo,
dicens:
Quod vitam dat, et non uni genti, sed universo mundo vitam dat, hoc
maxime pondus pretiumque panis hujus commendat, et singularitatem
demonstrat. Quid enim est vitam dat, nisi mortuos vivificat? Hoc certe
manna non magis facere potuit, quam panis ille quem singulis annis terra
profert seminanti. Nec enim pani illi vel aquae quam petra produxit,
ulla vita inerat, quamvis fabulose quidam dixerunt, quod petra
sequeretur de loco ad locum castra filiorum Israel, ex occasione
dictionis apostolicae, qua dixit:
|
“Bibebant autem de spirituali consequente eos petra (I Cor. X).”
|
|
Etenim non lapis inanimatus post castra volvebatur, sed torrentis alveus
de petra productus, populum secundum viam qua ituri erant, nutu Dei
derivatus consequebatur (Num. XXI). Igitur panis hujus veri, quem Pater
dat, plena definitio est; et nec plus nec minus dictum est quam oportet.
Panis Dei est, id est, non ex hominibus, sed ex Deo est, imo et
angelorum quidem et hominum cibus est, sed nec angelorum nec hominum
donum est, et non ex ipsis, non pro ipsorum meritis, sed pro gratia Dei.
Et hic sponte sua descendit de coelo, quo ascendere non poterat Moyses,
ut inde illum deferret huc,
id est angelis et hominibus, ut viventes angeli comedant, et nunquam
moriantur morte qua mortuus est diabolus; comedant homines mortui et a
duplici morte corporis et animae resuscitentur. Multo ergo major Moyse
panis hic, satisque constat, quia talis ab illo dari non potuit. Sed
isti convivae terreni a ventre et cibo qui perit, oculos non
sublevantes, panem hunc, panem Dei,
|
“qui de coelo descendit,”
|
|
et vitam dare mundo jam venit, non attendebant, utpote surdi et
indociles auditores legis dicentis:
|
“Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit ex ore Dei
(Deut. VIII).”
|
|
Unde haec reputabant quod spirituale quid loqueretur eis.
|
|